Hỏi về hiện tượng khò
khè ở trẻ
Câu hỏi: Con tôi 3,5 tháng cân nặng 6kg từ lúc sinh cháu đến nay cháu
rất chậm lên cân hơn so với những đứa trẻ khác hay bị khò khè, không
ho không khó thở, bú mẹ bình thường . Mỗi khi khóc là mặt cháu tím,
môi- lưỡi và tứ chi không tím . Xin hỏi đó có phải là triệu chứng của
bệnh tim bẩm sinh không ? (nguyễn quỳnh trang)
Trả lời:
Chúng tôi xin trả lời các câu hỏi của bạn như sau
1. Hiện tượng khò khè ở trẻ:
Khò khè là tiếng thở bất thường xảy ra khi trẻ bị tắc nghẽn đường hô hấp
dưới (từ đoạn khí quản ngực đến các phế quản nhỏ). Đặc biệt, khò khè hay
gặp ở trẻ dưới 2-3 tuổi.
Ở lứa tuổi này, phế quản (cuống phổi) có kích thước còn nhỏ lại dễ bị co
thắt, phù nề ,tiết dịch và nghẽn tắc khi bị viêm nhiễm (30 - 40% trẻ còn bú
có triệu chứng này).
Làm sao biết được trẻ bị khò khè ?
Khò khè là tiếng thở bất thường có âm sắc trầm nghe rõ nhất khi trẻ thở ra
có thể nghe bằng cách áp sát tai gần miệng trẻ (nghe gần giống như tiếng
ngáy,“tiếng nhạc“). Khi nặng hơn, có thể thấy trẻ thở ra kéo dài, gắng sức.
Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp khó có thể nghe được bằng tai trần. Khi
đó, bác sĩ có thể phát hiện dễ dàng triệu chứng này hơn bằng cách dùng ống
nghe (trong chuyên môn gọi là tiếng ran ngáy, ran rít ).
Trên thực tế, ở trẻ sơ sinh cần phân biệt tiếng khò khè (là triệu chứng ít gặp
nhưng là triệu chứng bệnh nặng ở lứa tuổi này) với tiếng thở do tắc mũi (là
triệu chứng rất thường gặp và không phải là triệu chứng nặng). Thật vậy, trẻ
sơ sinh thở chủ yếu bằng mũi, trong khi kích thước lỗ mũi trẻ còn nhỏ và rất
dễ bị tắc khi bị cảm ho ( làm trẻ thở nghe khụt khịt ). Khi này, có thể làm
thông thoáng mũi trẻ với 2-3 giọt nước muối nhỏ mũi, sau đó nghe lại. Trẻ
bị nghẹt mũi sẽ thở êm hơn sau khi được làm thông thoáng mũi.
Các nguyên nhân làm cho trẻ bị khò khè ?
Khò khè xảy ra khi trẻ có bệnh lý gây tắc nghẽn đường hô hấp dưới (từ đoạn
khí quản ngực đến các phế quản nhỏ).
Các nguyên nhân thường gặp nhất là: suyễn (hen phế quản), viêm tiểu phế
quản, viêm phổi. Trong đó, ở trẻ dưới 6 tháng, nguyên nhân thường gặp nhất
là viêm tiểu phế quản. Còn ở trẻ trên 18 tháng tuổi, nguyên nhân thường gặp
nhất là suyễn.
Ngoài ra còn các nguyên nhân hiếm gặp là: dị vật đường thở, một số dị tật
bẩm sinh của phế quản, phế quản bị chèn ép (do mạch máu bất thường, u,
hạch cạnh phế quản), … Trong trường hợp này, trẻ có triệu chứng khò khè
dai dẳng, kéo dài.
Cần làm gì khi trẻ bị khò khè ?
Khò khè là tiếng thở bất thường nên cần đưa trẻ đến bác sĩ thăm khám để
xác định nguyên nhân và điều trị phù hợp, nhất là trong các trường hợp sau:
khò khè lần đầu tiên; khò khè kèm khó thở, tím tái, rối loạn tri giác (vật vã -
bứt rứt, hay li bì ); khò khè tái phát.
- Nếu trẻ dưới 3 tháng tuổi bị khò khè, cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay vì đây
là triệu chứng bệnh nặng ở lứa tuổi này.
- Khi trẻ bị khò khè kéo dài, dai dẳng (trên 4 tuần ), cần cho trẻ đến khám
bệnh viện chuyên khoa vì nhiều trường hợp cần phải làm nhiều xét nghiệm
chuyên sâu để xác định chẩn đoán (chụp X quang, siêu âm, đo hô hấp ký,
chụp CT ngực, nội soi đường hô hấp…)
Không nên tự ý dùng thuốc, kể cả các loại thuốc kháng sinh, long đàm,
kháng viêm,… vì có thể sẽ không đạt hiệu quả tốt mà có khi còn làm trẻ khò
khè nhiều hơn, bệnh nặng hơn
2. Cách nhận biết trẻ bị tật tim bẩm sinh:
Trẻ có tật tim bẩm sinh thường ho, vã mồ hôi, nhanh bị mệt, lồng ngực bị rút
lőm khi hít vào. Một số em da xanh xao, môi và đầu ngón tay, ngón chân tím
ngắt khi khóc hoặc từ khi mới sinh.
Khi phát hiện trẻ có những triệu chứng bệnh, cần đưa trẻ đến khám tại các
cơ sở y tế có chuyên khoa tim mạch nhi để được chẩn đoán chính xác. Hiện
nay trên thế giới, phần lớn các trường hợp tật tim bẩm sinh được điều trị
khỏi bằng phẫu thuật, sửa chữa những khuyết tật trong tim, hoặc các biện
pháp điều trị can thiệp khác mà không cần phẫu thuật. Ở TP HCM, Viện
Tim đă tiến hŕnh phẫu thuật được một số tật tim bẩm sinh như thông liên
thất, thông liên nhĩ, ống động mạch, tứ chứng Fallot, hẹp động mạch phổi,
hẹp eo động mạch chủ...
Theo chúng tôi, bạn nên cho bé đi khám khi có những dấu hiệu bất thường.
Bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh và điều trị kịp thời cho bé.
Chúc bạn và gia đình sức khỏe!
