BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG
---------------------------------------
BÙI PHI LÍL
ĐẶC ĐIỂM NGƯỜI BỆNH, KẾT QUẢ CHĂM SÓC SAU
PHẪU THUẬT TUYẾN GIÁP VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ
LIÊN QUAN TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA
KIÊN GIANG NĂM 2020
LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐIỀU DƯỠNG
HÀ NỘI – NĂM 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG
---------------------------------------
BÙI PHI LÍL
Mã học viên: C01332
ĐẶC ĐIỂM NGƯỜI BỆNH, KẾT QUẢ CHĂM SÓC SAU
PHẪU THUẬT TUYẾN GIÁP VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ
LIÊN QUAN TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA
KIÊN GIANG NĂM 2020
CHUYÊN NGÀNH: ĐIỀU DƯỠNG
Mã số: 8.72.03.01
LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐIỀU DƯỠNG
HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN THỊ TUYẾN
HÀ NỘI - NĂM 2020
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn, tôi đã nhận được sự giúp
đỡ tận tình của quí thầy cô giáo, bè bạn, đồng nghiệp, gia đình và người thân.
Tôi xin chân thành cảm ơn: Ban Giám hiệu, Phòng Quản lý Đào tạo Sau
Đại học, khoa Khoa học Sức khỏe, Trường Đại học Thăng Long cùng các
thầy cô giáo đã nhiệt tình giảng dạy, hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt quá
trình học tập và nghiên cứu.
Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới: PGS.TS. Nguyễn Thị
Tuyến, PGS.TS. Lê Thị Bình và GS.TS. Trương Việt Dũng, những người đã
giành nhiều thời gian và tâm huyết giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và
nghiên cứu để tôi hoàn thành luận văn một cách tốt nhất.
Tôi xin chân thành cảm ơn: lãnh đạo các phòng ban sở Y tế, Bệnh viện Đa
khoa Kiên Giang và khoa ung bướu đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi trong suốt
quá trình học tập và thực hiện luận văn.
Tôi xin cảm ơn tất cả bạn bè, tập thể lớp thạc sĩ chuyên nghành Điều
dưỡng khóa 7.1 Kiên Giang, đặc biệt là ban cán sự lớp đã dành cho tôi nhiều
sự giúp đỡ và tình cảm chân thành nhất.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến những bệnh nhân trong đề tài – họ chính là
những người thầy, giúp tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
Cuối cùng, tôi xin dành tình cảm và lời cảm ơn sâu sắc tới gia đình và
những người thân đã luôn ở bên, quan tâm, động viên và chia sẻ những niềm
vui cũng như nỗi buồn trong học tập và cuộc sống.
Hà Nội, ngày 11 tháng 12 năm 2020
Bùi Phi Líl
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu trong bản luận văn này là do bản
thân tôi thực hiện, những số liệu trong luận văn này là trung thực.
Hà Nội, ngày 11 tháng 12 năm 2020
Tác giả
Bùi Phi Líl
MỤC LỤC
Trang
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ......................................................................... i
DANH MỤC CÁC HÌNH ................................................................................. ii
DANH MỤC BẢNG, BIỂU ............................................................................ iii
ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................... 1
Chương 1: TỔNG QUAN .............................................................................. 3
1.1. Sơ lược giải phẫu và sinh lý tuyến giáp. .................................................... 3
1.1.1. Giải phẫu tuyến giáp. .................................................................................. 3
1.1.2. Sinh lý học tuyến giáp ................................................................................ 5
1.1.3. Điều trị bướu tuyến giáp: .......................................................................... 5
1.1.4. Biến chứng sau phẫu thuật cắt tuyến giáp ................................................. 6
1.2. Chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật. ......................................................... 7
1.2.1. Khái niệm về chăm sóc. ............................................................................. 7
1.2.2. Một số lý thuyết về chăm sóc. .................................................................... 8
1.2.3. Quy trình điều dưỡng. ................................................................................ 9
1.2.4. Áp dụng quy trình ĐD trong CSBN sau PTTG. ...................................... 9
1.2.5. Một số nghiên cứu liên quan đến PTTG. ................................................ 15
1.3. Khái quát về khoa ung bướu Bệnh viện Đa khoa Kiên Giang ................ 17
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............. 19
2.1. Đối tượng nghiên cứu. ............................................................................. 19
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn. ................................................................................ 19
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ. ................................................................................... 19
2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu. ............................................................ 19
2.2.1. Địa điểm nghiên cứu ................................................................................ 19
2.2.2. Thời gian nghiên cứu ................................................................................ 19
2.3. Phương pháp nghiên cứu. ........................................................................ 19
2.4. Cỡ mẫu ..................................................................................................... 19
2.5. Chọn mẫu. ......................................................................................................... 20
2.6. Phương pháp thu thập số liệu. ................................................................... 20
2.7. Các biến số nghiên cứu. ............................................................................ 21
2.8. Các khái niệm, thước đo tiêu chuẩn đánh giá. .......................................... 22
2.8.1. Các tiêu chuẩn đánh giá lâm sàng ........................................................... 22
2.8.2. Tiêu chuẩn đánh giá kết quả chăm sóc. ................................................... 24
2.9. Phương pháp phân tích số liệu .................................................................. 24
2.10. Vấn đề đạo đức của nghiên cứu ............................................................. 25
2.11.Hạn chế của nghiên cứu, sai số và biện pháp khắc phục sai số .............. 25
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................ 28
3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu .............................................. 28
3.1.1. Tuổi. ........................................................................................................... 28
3.1.2. Giới. ........................................................................................................... 29
3.1.3. Nghề nghiệp. ............................................................................................. 29
3.1.4. Nơi sống của đối tượng nghiên cứu ........................................................ 30
3.1.5. Thời gian mắc bệnh .................................................................................. 30
3.1.6. Bệnh lý kèm theo của đối tượng nghiên cứu .......................................... 31
3.1.7. Các chỉ tiêu đánh giá công tác điều dưỡng, chuẩn bị BN trước mổ ...... 31
3.1.8. Các đặc điểm lâm sàng BN trước mổ. ..................................................... 32
3.1.9. Các đặc điểm cận lâm sàng của BN trước mổ. ....................................... 32
3.2. Nhận định đặc điểm lâm sàng trên NB sau mổ. ........................................ 33
3.2.1. Toàn trạng. ................................................................................................ 33
3.2.2. Hô hấp ....................................................................................................... 34
3.2.3. Tim mạch .................................................................................................. 35
3.2.4. Thân nhiệt. ................................................................................................ 35
3.2.5. Đau sau mổ ............................................................................................... 36
3.2.6. Buồn nôn, nôn ........................................................................................... 36
3.2.7. Dẫn lưu: ..................................................................................................... 37
3.3. Đánh giá kết quả chăm sóc sau mổ. .......................................................... 37
3.3.1. Các biến chứng xảy ra trong thời gian hậu phẫu. ................................... 37
3.3.2. Biến chứng muộn ...................................................................................... 38
3.3.3. Kết quả chăm sóc vết mổ sau phẫu thuật ................................................ 38
3.3.4. Phân bố thời gian điều trị tại phòng hậu phẫu ........................................ 39
3.3.5. Tư vấn, hướng dẫn NB và gia đình người bệnh. .................................... 39
3.4. Một số yếu tố liên quan đến đặc điểm lâm sàng và chăm sóc sau. ........... 40
3.4.1. Đặc điểm NB liên quan đến đau sau phẫu thuật. .................................... 40
3.4.2. Đặc điểm NB liên quan đến các biến chứng sau mổ. ............................. 41
3.4.3. Đặc điểm NB liên quan đến kết quả chăm sóc sau PT........................... 42
3.4.4. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng liên quan đến kết quả CS. ............ 43
Chương 4: BÀN LUẬN ................................................................................. 44
4.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu. ............................................. 44
4.1.1. Tuổi. ........................................................................................................... 44
4.1.2. Giới. ........................................................................................................... 45
4.1.3. Nghề nghiệp. ............................................................................................. 45
4.1.4. Nơi ở. ......................................................................................................... 46
4.1.5. Thời gian mắc bệnh. ................................................................................. 46
4.1.6. Bệnh lý kèm theo của đối tượng nghiên cứu. ......................................... 47
4.1.7. Đánh giá công tác chuẩn bị BN trước mổ. .............................................. 47
4.1.8. Đặc điểm lâm sàng trước mổ. .................................................................. 47
4.1.9. Các đặc điểm cận lâm sàng của NB trước mổ. ....................................... 48
4.2. Nhận định đặc điểm lâm sàng trên NB sau mổ. ........................................ 49
4.2.1. Toàn trạng ................................................................................................. 49
4.2.2. Hô hấp. ...................................................................................................... 50
4.2.3. Tim mạch. ................................................................................................. 51
4.2.4. Thân nhiệt. ................................................................................................. 51
4.2.5. Đau sau mổ................................................................................................ 52
4.2.6. Buồn nôn, nôn ........................................................................................... 52
4.2.7. Dẫn lưu vết mổ. ........................................................................................ 53
4.3. Đánh giá kết quả chăm sóc sau mổ. .......................................................... 53
4.3.1. Các biến chứng sớm xảy ra trong thời gian hậu phẫu. ........................... 53
4.3.2. Biến chứng muộn ...................................................................................... 55
4.3.3. Kết quả chăm sóc vết mổ sau phẫu thuật ................................................ 55
4.3.4. Phân bố thời gian điều trị. ........................................................................ 56
4.3.5. Tư vấn người bệnh trước khi ra viện ....................................................... 57
4.4. Một số yếu tố liên quan quan đến đặc điểm lâm sàng và chăm sóc. ........ 57
4.4.1. Yếu tố liên quan đến đau. ......................................................................... 57
4.4.2. Yếu tố liên quan đến các biến chứng sau mổ.......................................... 58
4.4.3. Yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc ................................................... 59
KẾT LUẬN .................................................................................................... 60
KIẾN NGHỊ ................................................................................................... 62
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
i
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
BGĐT: Bướu giáp đơn thuần.
CS: Chăm sóc
CSTD: Chăm sóc toàn diện
ĐD: Điều dưỡng
GDSK: Giáo dục sức khỏ
NB: Người bệnh
SA: Siêu âm
PTTG: Phẫu thuật tuyến giáp
TKQN: Thần kinh quặt ngược
XN: Xét nghiệm
AFCE : (Francophone de Chirurgie Endocrinienne). Hiệp hội Phẫu thuật
Nội tiết Pháp ngữ.
FNA: (Fine Needle Aspiration). Xét nghiệm chọc hút tế bào bằng kim nhỏ.
ii
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1. Giải phẫu tuyến giáp ......................................................................... 3
Hình 1.2. Mạch máu nuôi dưỡng tuyến giáp .................................................... 4
iii
DANH MỤC BẢNG, BIỂU
Bảng 3.1. Thời gian mắc bệnh của đổi tượng nghiên cứu .............................. 30
Bảng 3.2. Bệnh lý mạn tính kèm theo của đối tượng nghiên cứu ................... 31
Bảng 3.3. Các chỉ tiêu đánh giá công tác điều dưỡng chuẩn bị BN. .............. 31
Bảng 3.4. Dấu hiệu lâm sàng .......................................................................... 32
Bảng 3.5. Các đặc điểm cận lâm sàng BN trước mổ. ..................................... 32
Bảng 3.6. Nhận định toàn trạng. ..................................................................... 33
Bảng 3.7. Nhận định hô hấp ............................................................................ 34
Bảng 3.8. Nhận định tim mạch........................................................................ 35
Bảng 3.9. Nhận định thân nhiệt ....................................................................... 35
Bảng 3.10: Đánh giá đau sau mổ .................................................................... 36
Bảng 3.11. Nhận định bệnh nhân buồn nôn, nôn. ........................................... 36
Bảng 3.12. Nhận định số lượng, màu sắc dịch dẫn lưu sau mổ 24h (ml) ....... 37
Bảng 3.13. Nhận định các biến chứng sau PTTG. .......................................... 37
Bảng 3.14. Nhận định các biến chứng muộn sau PTTG ................................. 38
Bảng 3.15. Đánh giá kết quả chăm sóc vết mổ sau phẫu thuật ....................... 38
Bảng 3.16. Thời gian điều trị tại phòng hậu phẫu ........................................... 39
Bảng 3.17. Tư vấn giáo dục sức khỏe cho người bệnh ................................... 39
Bảng 3.18. Yếu tố liên quan đến đau sau mổ .................................................. 40
Bảng 3.19. Yếu tố liên quan đến các biến chứng nhiễm trùng sau mổ ........... 41
Bảng 3.20. Yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc sau mổ. ........................... 42
Bảng 3.21. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng liên quan đến kết quả chăm
sóc sau mổ. ...................................................................................... 43
Biểu đồ 3.1. Phân bố theo nhóm tuổi ...................................................................... 28
Biểu đồ 3.2. Phân bố theo giới ................................................................................ 29
Biểu đồ 3.3. Phân bố nghề nghiệp .......................................................................... 29
Biểu đồ 3.4. Phân bố theo nơi sống ........................................................................ 30
1
ĐẶT VẤN ĐỀ
Bướu giáp là bệnh khá phổ biến trên thế giới cũng như ở Việt Nam,
bệnh gặp ở mọi lứa tuổi, ở cả miền núi lẫn đồng bằng. Trên thế giới, theo
OMS có khoảng 200 -300 triệu người bị bướu tuyến giáp, chiếm 7% dân số
thế giới. Tại Việt Nam, tỷ lệ bị bướu giáp thay đổi từ 4% - 20% tuỳ theo
từng vùng miền [15].
Theo Trần Đức Thọ tần suất bệnh bướu giáp đơn thuần (BGĐT) vào
khoảng 10% dân số, cá biệt có vùng tăng lên con số 50% ở những vùng thiếu
iod (miền núi) [17]. Xét về góc độ giới tính, BGĐT là bệnh gặp chủ yếu ở nữ
giới, với tỉ lệ nữ/ nam là 10/1 [10].
Về điều trị, các bệnh tuyến giáp cần điều trị ngoại khoa tương đối đa
dạng, đặc biệt là các loại bướu tuyến giáp. Đó là tình trạng tuyến giáp to toàn
bộ hay cục bộ do nhiều nguyên nhân khác nhau, tùy theo tính chất của bướu
có các phương pháp điều trị khác nhau. Một trong những phương pháp điều
trị bướu giáp trong đó có phẫu thuật, phẫu thuật giữ vai trò then chốt, góp
phần quan trọng giải quyết triệt để bướu [11]. Có 2 phương pháp phẫu thuật là
mổ mở và mổ nội soi. Trong mổ mở đã được chứng minh là hiệu quả và an
toàn, mổ nội soi mang tính thẩm mỹ cao, ít để lại sẹo nhưng, do điều kiện của
từng cơ sở khác nhau, tùy theo từng loại bệnh mà người phẫu thuật viên
(PTV) có thể quyết định cách mổ khác nhau.
Y học ngày càng tiến bộ, việc điều trị không chỉ đơn thuần là lấy hết
bướu, mà còn quan tâm đến chất lượng chăm sóc đối với bệnh nhân như ít
đau, thời gian nằm viện ngắn, ít biến chứng..., quan tâm đến sức khoẻ tinh
thần, tâm lý sau phẫu thuật của người bệnh, trong đó vấn đề chăm sóc rất
quan trọng, nhằm góp phần giúp người bệnh cảm thấy lạc quan hơn, an tâm
nằm điều trị và chất lượng cuộc sống cũng tốt hơn.
2
Tại Việt Nam, mổ tuyến giáp được thực hiện khá phổ biến tại các Bệnh
viện lớn và đang trên đà phát triển, trong tương lai phẫu thuật tuyến giáp
(PTTG) còn phát triển hơn nữa với nhiều kỹ thuật mới nhằm đáp ứng nhu cầu
ngày càng cao của người bệnh.
Kết quả của phẫu thuật phụ thuộc nhiều vào trình độ, kinh nghiệm của
PTV. Ngoài ra việc chăm sóc, theo dõi sau PTTG của điều dưỡng là yếu tố rất
quan trọng góp phần không nhỏ trong việc nâng cao hiệu quả điều trị.
PTTG là một kỹ thuật khá phổ biến nhưng, đòi hỏi công tác điều dưỡng
chăm sóc cần phải thường xuyên cập nhật những tiến bộ mới để có thể chăm
sóc bệnh nhân hậu phẫu đạt được kết quả tốt nhất. Xuất phát từ thực tế trên
chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Đặc điểm người bệnh, kết quả chăm
sóc sau phẫu thuật tuyến giáp và một số yếu tố liên quan tại Bệnh viện Đa
khoa Kiên Giang năm 2020”.
Nhằm hai mục tiêu:
1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của người bệnh phẫu thuật
tuyến giáp tại Bệnh viên Đa khoa Kiên Giang.
2. Phân tích kết quả chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật tuyến giáp và
một số yếu tố liên quan.
