►CHUYÊNĐỀLAO◄
INSTITUTE OF COMMUNITY HEALTH
171
OUTCOMESANDQUALITYOFLIFE
OFPATIENTSAFTERRHINOPLASTYSURGERY
Nguyen Thi Anh
1
,HoangVanHong
1
, Ngo Xuan Khoa
1,2*
,PhamVanThanh
1
1
Hanoi Medical University Hospital - 1 Ton That Tung, Kim Lien Ward, Dong Da Dist, Hanoi City, Vietnam
2
Hanoi Medical University - 1 Ton That Tung, Kim Lien Ward, Dong Da Dist, Hanoi City, Vietnam
Received: 08/08/2024
Revised: 05/09/2024; Accepted: 15/10/2024
ABSTRACT
Objective: Thisstudyaimedtodescribeoutcomesandevaluatethequalityoflifeinpatients
after rhinoplasty surgery.
Subjects and Method: This prospective study was conducted on 52 patients who underwent
rhinoplastyatHanoiMedicalUniversityHospitalbetweenApril2023andApril2024.Clinical
symptomsandqualityoflifewereassessedusingtheSF-36tool.
Results: Among the 52 patients, 50 (96.2%) were female. Signicant improvements were
observedinnasalobstructionscores,whichdecreasedfrom2.67±0.47pre-surgeryto0.65±0.68
at6monthspost-surgery(p<0.05).Facialpainandrhinitisscoresalsosignicantlyimprovedat
1and6monthspost-surgery(p<0.05).Qualityoflife,measuredbytheSF-36,showedmarked
improvementacrossallfactorsatboth1and6monthsaftersurgery(p<0.05).
Conclusion: Rhinoplastysignicantlyimprovedclinicalsymptoms,appearance,andqualityof
life,withtheSF-36servingasareliablemeasureofsurgicalsuccess.
Keywords: rhinoplasty,qualityoflife,SF-36.
Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 65, No. 6, 171-175
*Correspondingauthor
Email:ngoxuankhoavn@gmail.comPhone: (+84)968699548Https://doi.org/10.52163/yhc.v65i6.1679
www.tapchiyhcd.vn
172
KẾTQUẢVÀCHẤTLƯỢNGCUỘCSỐNG
CỦABỆNHNHÂNSAUPHẪUTHUẬTNÂNGMŨI
NguyễnThịAnh
1
,HoàngVănHồng
1
,NgôXuânKhoa
1,2*
,PhạmVănThành
1
1
BệnhviệnĐạihọcYHàNội-1TônThấtTùng,P.KimLiên,Q.ĐốngĐa,Tp.HàNội,ViệtNam
2
TrườngĐạihọcYHàNội-1TônThấtTùng,P.KimLiên,Q.ÐốngÐa,Tp.HàNội,ViệtNam
Ngàynhậnbài:08/08/2024
Chỉnhsửangày:05/09/2024;Ngàyduyệtđăng:15/10/2024
TÓMTẮT
Mụctiêu:môtảkếtquảvàđánhgiáchấtlượngcuộcsốngcủabệnhnhânsauphẫuthuậtnâng
mũi.
Đốitượngvàphươngphápnghiêncứu:Nghiêncứutiếncứu,theodõidọc6thángtrên52
bệnhnhânphẫuthuậtnângmũitạibệnhviệnĐạihọcYHàNộitừtháng4/2023đếntháng
4/2024.Môtảkếtquảphẫuthuậtquacáctriệuchứnglâmsàngởmũi,vàđánhgiáchấtlượng
cuộcsốngcủabệnhnhânquaCôngcụđánhgiáchấtlượngcuộcsốngSF36(ShortForm-36).
Kếtquả: Trong nhóm nghiên cứu, có 50(96,2%) bệnh nhân là nữ. Điểm đánhgiá Thông
tắcmũigiảmrõrệttừtrướcphẫuthuật(2,67±0,47),thờiđiểm1tháng(1,1±0,75)và6tháng
(0,65±0,68)hậuphẫu(p<0,05).ĐiểmđánhgiáMứcđộđauởmặtgiảmrõrệttừtrướcphẫu
thuật (1,46±1,11), thời điểm1 tháng (1,1±1,05) và6 tháng (0,79±0,89) hậu phẫu(p<0,05).
ĐiểmđánhgiáTìnhtrạngviêmmũigiảmrõrệttừtrướcphẫuthuật(1,42±1,11),thờiđiểm1
tháng(1,02±1)và6tháng(0,77±0,9)hậuphẫu(p<0,05).Điểmtrungbìnhchấtlượngcuộcsống
củabệnhnhântheo8yếutốcủaCôngcụđánhgiáchấtlượngcuộcsốngSF36đềutăngsau1
thángvà6thánghậuphẫu(p<0,05).
Kếtluận:phẫuthuậtnângmũigiúpcảithiệnđángkểtriệuchứnglâmsàng,ngoạihìnhvàchất
lượngcuộcsốngcủabệnhnhân,đảmbảochonângcaongoạihìnhchobệnhnhân.SF-36cóthể
đượcsửdụngnhưmộtthướcđokếtquảđángtincậychosựthànhcôngcủaphẫuthuậtnâng
mũi.
Từkhóa:phẫuthuậtnângmũi,chấtlượngcuộcsống,SF-36.
1.ĐẶTVẤNĐỀ
NgườiViệtNamvớiđặcđiểmmũitẹtvàthấpgiống
nhưđặcđiểmchungvềmũicủangườichâuÂu.Trong
nhữngnămgầnđây,doquanđiểmvềthẩmmỹcónhiều
thayđổi,ngườidânquantâmhơnđếnvấnđềthẩmmỹ.
Vìvậy,nhucầuphẫuthuậtthẩmmỹ,đặcbiệtlàphẫu
thuậtnângmũingàycàngphổbiến[1].
Cácphươngphápphẫuthuậtnângmũiđượcchiadựa
vàocácnhómnhư:Theocấutrúcthápmũichialàmhai
nhómphươngphápnângmũiđơnthuầnvànângmũi
kèmthayđổicấutrúckhungsụnnângđỡđầumũi;theo
đườngrạchkhiphẫuthuậtcóhainhómphươngpháp
làmổmũimởvàmổmũikín;theovậtliệucấyghépcó
hainhómphươngpháplàsửdụngđơngiảnmộtloạivà
dùngphốihợpnhiềuloạivậtliệu[1].Tuynhiên,mặc
dùđâylàmộtphẫuthuậtphổbiến,hiệuquảcủanóvẫn
đangđượctranhluận,vớicácnghiêncứuchokếtquả
khácnhau.Mộtsốnghiêncứubáocáokếtquảtừtrung
bìnhđếnxuấtsắc,trongkhimộtsốkháclạichothấysự
thiếuhàilòngcủabệnhnhânvềkếtquả[2].
Vậycâuhỏiđặtralà:Chấtlượngcuộcsốngcủabệnh
nhânsaukhiphẫuthuậtcóthựcsựđượccảithiệnhay
không?Việcđánhgiáchấtlượngcuộcsốngsauphẫu
thuậtkhôngchỉdừnglạiởkhảnănghôhấpmàcònliên
quanđếnnhiềukhíacạnhkhácnhưtâmlý,sinhhoạt
hàngngày,ngoạihìnhvàkhảnănglaođộng[2].Hiện
naybệnhviệnĐạihọcYHàNộiđangthựchiệncác
phẫuthuậtnângmũi,giúpchonhiềubệnhnhân.Tuy
nhiênchưacónghiêncứunàothựchiệnđểđánhgiáchủ
đềnày.Từđóchúngtôithựchiệnnghiêncứuvớimục
tiêu:Môtảkếtquảvàđánhgiáchấtlượngcuộcsống
củabệnhnhânsauphẫuthuậtnângmũi.
N.X. Khoa et al. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 65, No. 6, 171-175
*Tácgiảliênhệ
Email:ngoxuankhoavn@gmail.comĐiệnthoại:(+84)968699548Https://doi.org/10.52163/yhc.v65i6.1679
173
2.ĐỐITƯỢNGVÀPHƯƠNGPHÁP
2.1.Đốitượngnghiêncứu
Bệnhnhânphẫuthuậtnângmũivàđượctheodõitại
bệnhviệnĐạihọcYHàNội,đồngýthamgianghiêncứu.
Tiêuchuẩnloạitrừ:
-Cótiềnsửphẫuthuậtnângmũi.
-Phẫuthuậttạováchmũihaycanthiệptươngđương
đồngthời.
-Cácnguyênnhângâytắcnghẽnmũichẳnghạnnhư
bệnhxoang,bệnháctínhxoang,phìđạivòmhọng.
-Tuổidưới18tuổi.
2.2.Thờigian,địađiểmnghiêncứu
-Thờigiannghiêncứu:
+Từtháng4năm2023đếntháng4năm2024
-Địađiểmnghiêncứu:
+Khoaphẫuthuậttạohìnhthẩmmỹ,BệnhviệnĐại
họcYHàNội.
2.3.Thiếtkếnghiêncứu
Nghiêncứutiếncứu,theodõidọc.
2.4.Phươngphápthuthậpsốliệu:
2.4.1.Phươngphápthuthậpmẫu
Phươngphápchọnmẫuthuậntiện,phỏngvấntrựctiếp
ngườibệnhbằngbộcâuhỏicấutrúcđượcxâydựng
sẵn.Tổngcộng52bệnhnhânđượcđưavàonghiêncứu.
2.4.2.Bcôngcụ
Bộcôngcụsửdụngbảngkiểm,baogồm:
-Đánhgiáhiệuquảcanthiệpphẫuthuậtnângmũi.
Cáctriệuchứnglâmsàngởmũi(thôngtắcmũi,mứcđộ
đauởmặtvàtìnhtrạngviêmmũi)đượcđánhgiábởibộ
côngcụcủaOzlem(2020)[5]theothangđoLikerttừ
0đến3(0,khôngcótriệuchứng;1,nhẹ;2,trungbình
và3,nặng).Trướcphẫuthuật,đomũiâmthanhvàđo
mũiđượcthựchiệnởtấtcảcácbệnhnhân,vàlặplại
vàotháng1vàthángthứsáuhậuphẫu.
-Đánhgiáchấtlượngcuộcsốngcủangườibệnh.
NghiêncứusửdụngCôngcụđánhgiáchấtlượngcuộc
sốngSF36:SF-36(ShortForm-36)đãđượcViệthoá
vàkiểmđịnhtạiViệtNam[4],baogồm36câuhỏiđánh
giá8kháiniệmsứckhỏe:Hoạtđộngthểchất,vaitrò
củathểchất,đau,nhậnthứcsứckhỏenóichung,sức
sống,hoạtđộngxãhội, vaitròcủatìnhcảm,vàsức
khỏetâmthần.Mất5-10phútđểtrảlờibộcâuhỏi.Các
câuhỏisosánh"có/không"hoặcđánhgiá6điểmtheo
thangđiểmcủaLikerttừ'Không'chođến'rấtnghiêm
trọng'.Kếtquả36điểmsauđóđượctổngkếtvàchuyển
đổi thành theo thang điểm từ0 (tử vong) đến 100%
(hoàntoànkhỏemạnh).Cácngườibệnhđượcphỏng
vấntheobộcâuhỏi,điềutraviênkhoanhtrònvàoýmà
ngườibệnhlựachọntrongcáccâuhỏi.Chấtlượngcuộc
sốngđánhgiátheobộcôngcụSF36gồm36câuhỏi,
đượcchuyểnđổithành8lĩnhvựcsứckhỏevàchuyển
sangthangđiểm100.
Cácxétnghiệmđohìnhhọcâmthanhvàđohìnhmũi
đượcđotrướckhiphẫuthuật,vàlặplạivàotháng1và
thángthứsáuhậuphẫu.
2.4.3.Phươngphápphỏngvấn
Điềutraviênphỏngvấntrựctiếpngườibệnhbằngcách
đặtcáccâuhỏi,ngườibệnhtrảlời.Điềutraviênđánh
dấuvàoýmàngườibệnhtrảlờitrongphầntrảlờicủacâuhỏi.
2.5.Đạođứcnghiêncứu
-Nhómnghiêncứuchỉthựchiệnnghiêncứutrêncác
đốitượngđồngýthamgianghiêncứu.
-Mọithôngtincánhânnhâncủađốitượngnghiêncứu
đượcbảomật.Tấtcảthôngtincánhâncủađốitượng
nghiêncứuđượcmãhóavàchỉđượctiếpcậnbởicác
nghiêncứuviênchínhtrựctiếpthựchiệnkiểmsoátchất
lượngvàphiêngiảisốliệu.
3.KẾTQUẢNGHIÊNCỨU
Trongnhómnghiêncứu,có20(96,2%)bệnhnhânlànữ
giới.Gần1nửa(46,2%)đốitượngtrongđộtuổi31-40.
Tuổitrungbìnhtrongnghiêncứulà32,75(6,78)tuổi.
Bảng1.Kếtquảtrướcvàsauphẫuthuậtnângmũi(n=52)
Đặcđiểm Trước
phẫu
thuật
Sau6
tháng p
Chiềudàimũitừ
gốcmũiđếnđầu
(mm)
38,1±4,2 39,7±5,2 <0,05
Chiềudàimũitừ
gốcmũiđếntrụ
(mm)
41,7±3,6 43,8±3,1 <0,05
Chiềungangcánh
mũi(mm) 37,1±2,9 35,2±4,3 >0,05
Chiềungangnền(mm) 36,9±5,6 36,3±5,2 >0,05
Chiềucaođầumũi
(mm) 21,7±3,8 24,8±4,6 <0,05
Gócmũi-trán(độ) 138,7±6,2 145,2±8,3 <0,05
Gócmũi-môi(độ) 101,8±8,3 100,1±5,4 >0,05
Trướcphẫuthuật
Sauphẫuthuật
Hình1.Kếtquảtrướcvàsauphẫuthuậtnângmũi,
BệnhnhânN.T.L,28tuổi
N.X. Khoa et al. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 65, No. 6, 171-175
www.tapchiyhcd.vn
174
Bảng2.Kếtquảđánhgiáhiệuquảcanthiệpphẫu
thuậtnângmũisau6tháng(n=52)
Đặcđiểm Trước
phẫu
thuật
Sau 1
tháng Sau6
tháng p
Thông
tắcmũi
TB±SD 2,67±0,47 1,1±0,75 0,65±0,68 0,001
Mứcđộ
đauởmặt
TB±SD 1,46±1,11 1,1±1,05 0,79±0,89 0,001
Tìnhtrạng
viêmmũi
TB±SD 1,42±1,11 1,02±1 0,77±0,9 0,001
Cácthôngsốvềchiềudàimũitừgốcmũiđếnđầumũi,
chiềudàimũitừđầumũiđếntrụmũi,chiềucaođầu
mũi,gócmũitránđềuđượccảithiệnvềmứccóthẩm
mĩ.Sựthayđổicóýnghĩathốngkê(p<0,05).Trong
nghiêncứu,chúngtôikhôngghinhậncótrườnghợp
biếnchứngnàosauphẫuthuậtvàsautheodõi6tháng.
Hình2.Sốlượngbệnhnhântheokếtquảcanthiệp
phẫuthuậtnângmũisau6tháng
Kếtquảchothấy,điểmđánhgiáThôngtắcmũigiảm
rõrệttừtrướcphẫuthuật(2,67±0,47),tạithờiđiểm
1tháng(1,1±0,75)và6tháng(0,65±0,68)hậuphẫu
(p<0,05).ĐiểmđánhgiáMứcđộđauởmặtgiảmrõrệt
từtrướcphẫuthuật(1,46±1,11),tạithờiđiểm1tháng
(1,1±1,05)và6tháng(0,79±0,89)hậuphẫu(p<0,05).
ĐiểmđánhgiáTìnhtrạngviêmmũigiảmrõrệttừtrước
phẫuthuật(1,42±1,11),tạithờiđiểm1tháng(1,02±
1)và6tháng(0,77±0,9)hậuphẫu(p<0,05).
Bảng3.Chấtlượngcuộcsốngcủabệnhnhânsauphẫuthuậtnângmũisau6thángtheothangđiểmSF-36(n=52)
Đặcđiểm Trướcphẫu
thuật Sau1tháng Sau6tháng p
Hoạtđộngthểlực 28,9±6,1 40,96±7,94 46,04±8,32 0,001
Cáchạnchếdosứckhỏethểlực 35,25±3,04 48,35±6,03 52,77±5,78 0,001
Cảmgiácđau 34,38±9,32 47,33±10,73 52,81±10,22 0,001
Sứckhỏechung 39,85±6,14 51,62±7,34 56,92±8,33 0,001
Sinhlực 31,87±6,12 44±6,95 48,23±6,68 0,001
Hoạtđộngxãhội 29,08±6,17 41,6±6,93 45,96±8,27 0,001
Cáchạnchếdodễxúcđộng 29,83±5,7 42,13±7,16 47,88±8,26 0,001
Sứckhỏetinhthần 44,04±8,85 56,65±10,5 62,08±10,79 0,001
Hình3.Chấtlượngcuộcsốngcủabệnhnhânsauphẫuthuậtnângmũisau6thángtheothangđiểmSF-36(n=52)
N.X. Khoa et al. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 65, No. 6, 171-175
175
N.X. Khoa et al. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 65, No. 6, 171-175
Bảng3chothấy,điểmtrungbìnhchấtlượngcuộcsống
củabệnhnhântheo8yếutốcủaCôngcụđánhgiáchất
lượngcuộcsốngSF36đềutăngsau1thángvà6tháng
hậuphẫu.sựkhácbiệtcóýnghĩathốngkê(p<0,05).
4.BÀNLUẬN
Đốitượngtrongnghiêncứucủachúngtôiđềulànữ,
vớituổitrungbìnhtrongnghiêncứulà32,75tuổi.Kết
quảnàyphùhợpdođặcđiểmvănhóangườiViệtNam
nhucầulàmđẹpcủaphụnữcaohơnsovớigiớitính
cònlại.kếtquảnàytươngđồngvớinghiêncứucủaTep
Vathanak[5].Cácthôngsốvềchiềudàimũitừgốcmũi
đếnđầumũi,chiềudàimũitừđầumũiđến trụmũi,
chiều cao đầu mũi, góc mũi trán đều được cải thiện
vềmứccóthẩmmĩ.Sựthayđổicóýnghĩathốngkê
(p<0,05).TepVathanakthựchiệnnghiêncứutrên287
bệnhnhânphẫuthuậtnângmũi,sau3thángtheodõi
chothấychiềudàimũitừđầumũiđếntrụmũi,chiều
caođầumũi,gócmũitránsaumổđềuđượccảithiện
cóýnghĩathốngkê(p<0,05).Phầnlớnđốitượngcải
thiệnđược6-7thôngsốnhântrắcmùi;Sauphẫuthuật
3tháng,tỉlệmũithẳngtăngtừ50%lên100%,dụngmũi
hếchvàkhoảmkhôngcòntrườnghợpnào,dạngmũirất
rộnggiảmtừ53.6%xuống42.9%[5].
Chúng tôi nhận thấy rằng chất lượng cuộc sống của
bệnhnhâncónhucầunângmũilàthấphơnsovớidân
số chung, và phẫu thuật nâng mũi cải thiện đáng kể
chất lượng cuộc sống ở những bệnh nhân này. Phần
lớnbệnhnhânthấyrằngphẫuthuậtnângmũimanglại
lợiíchchohọ.Bugtenvàcộngsựđãtìmthấysựcải
thiệnđángkểvềcáctriệuchứngmũi.Họbáocáosựcải
thiệntrongtắcnghẽnmũi(74%bệnhnhân),chảymũi
(64%),vàđaumặt(72%)[6].Tráingượcvớinghiên
cứucủa Bugten,nghiêncứucủachúngtôi pháthiện
rằngphầnlớnbệnhnhâncóđiểmsốcảithiệnsauphẫu
thuậttrongbảngcâuhỏivềsứckhỏetổngquát.Trong
nghiêncứucủachúngtôi,khisosánhcáctriệuchứng
mũinóichung,tấtcảbệnhnhânđềucósựcảithiệnsau
phẫuthuật.Tổngcộng,sựcảithiệnvềtắcnghẽnmũi
trongnghiêncứucủachúngtôisosánhthuậnlợivớicác
nghiêncứukhácnhưcủaBugtenetvớitỷlệ74%[6].
Kếtquảnghiêncứucủachúngtôicaohơnnghiêncứu
củaErdivanlivàcộngsự[3].Nghiêncứucủatrên82
bệnhnhânphẫuthuậtnângmũichothấy,vàothángđầu
tiênsauphẫuthuật,cácđiểmsốvềtắcnghẽnmũi,đau
mặtvàchảymũiđãcảithiệnđángkểởcácbệnhnhân
(P<0,0001).Đếnthángthứsáusauphẫuthuật,điểm
sốkhôngtănglênđángkể.Thểtíchmũităngđángkể
vàtổngtrởkhánggiảmđángkểvàothángthứsáu(P<
0,0001).Sovớicácgiátrịtrướcphẫuthuật,tấtcảcác
mụcngoạitrừchứcnăngxãhộivàđaucơthểđềutăng
đángkểvàothángđầutiênsauphẫuthuật.Sovớicác
giátrịvàothángđầutiênsauphẫuthuật,chỉcóđiểmsố
vềđaucơthểgiảmvàothángthứsáusauphẫuthuật[3].
SF-36 là một công cụ đánh giá sức khỏe tổng quát
khôngđượcthiếtkếriêngchophẫuthuậtmũi,nhưng
nócungcấpthôngtinquantrọngvềtìnhtrạngsứckhỏe
chứcnăngcủacánhânvàđánhgiáphảnứngtổngthể
đốivớiđiềutrị.Đâycũnglàmộtbảngcâuhỏitựquảnlý
đượcsửdụngrộngrãi[4,7,8].Cónhiềunghiêncứusử
dụngSF-36đểđánhgiáliệuphápđiềutrịviêmxoang
mãntính,phẫuthuậtxoangnộisoi,polypmũi,cắtbỏ
cuốnmũigiữavàviêmmũidịứng.
5.KẾTLUẬN
Cácgiátrịđohìnhmũicũngnhưcáctriệuchứngcủa
bệnhnhânđượccảithiệnđángkểsauphẫuthuậtnâng
mũi,đảmbảochonângcaongoạihìnhchobệnhnhân.
SF-36cóthểđượcsửdụngnhưmộtthướcđokếtquả
đángtincậychosựthànhcôngcủaphẫuthuậtnâng
mũi.
TÀILIỆUTHAMKHẢO
[1] HsuDW,SuhJD.AnatomyandPhysiologyof
NasalObstruction.OtolaryngolClinNorthAm
2018;51:853–865.
[2] Alanazy S, AlQuniabut I, Alenezi MM, et al.
QualityofLifeandSymptomsBeforeandAfter
Nasal Septoplasty With or Without Turbinoplas-
tyComparedWithControlIndividualsinSaudi
Arabia.JCraniofacSurg2023;34:922–925.
[3] ErdivanliOC,CoskunZO,OzgurA,etal.Com-
parisonofQualityofLifeBeforeandAfterSep-
toplastyWithShortForm-36.JCraniofacSurg
2020;31:832–835.
[4] Nguyễn Thanh Sơn. Chất lượng cuộc sống và
hiệuquảgiảiphápquảnlý,chămsócngườibệnh
đáitháođườngtype2tạinhà,tỉnhTháiBình.
LuậnVănTiếnSĩYHọc,ĐạihọcYdượcThái
Bình,2017.
[5] TepVATHANAK.Kếtquảphẫuthuậtnângmũi
bằngvậtliệunhântạokếthợpsụnvànhtai.Luận
VănThạcSĩYHọc,ĐạiHọcYHàNội,2022.
[6] Bugten V, NilsenAH, ThorstensenWM, et al.
Quality of life and symptoms before and after
nasal septoplasty compared with healthy indi-
viduals.BMCEarNoseThroatDisord2016;16:
13.
[7] Ware JE, Sherbourne CD. The MOS 36-item
short-formhealthsurvey(SF-36).I.Conceptual
frameworkanditemselection.MedCare1992;
30:473–483.
[8] ChesterAC.Symptomoutcomesfollowingen-
doscopicsinussurgery. CurrOpinOtolaryngol
HeadNeckSurg2009;17:50–58.