CHUYÊN ĐỀ: HỘI THẢO PHÒNG CHỐNG UNG THƯ HÀ NỘI 2024
74
VÚ - PHỤ KHOA
KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ BƯỚC ĐẦU THUỐC RIBOCICLIB KẾT HỢP
NỘI TIẾT TRONG ĐIỀU TRỊ BỆNH UNG THƯ VÚ TÁI PHÁT, DI CĂN
TẠI BỆNH VIỆN UNG BƯỚU HÀ NỘI
Vũ Thị Minh Hương1, Nguyễn Thị Thu Hường1, Lê Thu Hà1
TÓM TẮT10
Mục tiêu: Mô tả một số đặc điểm lâm sàng,
cận lâm sàng bệnh nhân ung thư vú tái phát, di
căn có thụ thể nội tiết dương tính, HER2 âm tính
điều trị bằng ribociclib phối hợp thuốc nội tiết tại
bệnh viện Ung Bướu Hà Nội. Đánh giá đáp ứng
và một số tác dụng không mong muốn của phác
đồ trên nhóm bệnh nhân nghiên cứu.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu:
Nghiên cứu mô tả hồi cứu kết hợp tiến cứu trên
bệnh nhân ung thư vú tái phát, di căn được điều
trị với Ribociclib phối hợp nội tiết tại bệnh viện
Ung Bướu Hà Nội từ 1/2021 đến 8/2024. Bệnh
nhân được đánh giá mức độ đáp ứng theo “Tiêu
chun đánh giá đáp ứng cho u đặc (RECIST
1.1)”, tác dụng không mong muốn theo tiêu
chun CTCAE 5.0.
Kết quả: 45 bệnh nhân tham gia nghiên cứu.
Tuổi trung bình là 57,7±14,3 tuổi, tuổi nhỏ nhất
là 29, lớn nhất là 81. Vị trí di căn thường gặp là
xương, hạch, phổi, gan với tỷ lệ tương ứng là
53,3%, 46,7%, 31,1% và 28,9%. Tỷ lệ đáp ứng
toàn bộ là 60,0%, tỷ lệ đáp ứng hoàn toàn toàn là
4,4%, đáp ứng 1 phần là 55,6%. Tỷ lệ kiểm soát
bệnh đạt được là 84,4%. Bệnh nhân điều trị ở
1Khoa Nội 1, Bệnh viện Ung Bướu Hà Nội
Chịu trách nhiệm chính: Vũ Thị Minh Hương
Email: drhuong.ubhn@gmail.com
Ngày nhận bài: 18/09/2024
Ngày phản biện khoa học: 26/09/2024
Ngày duyệt bài: 09/10/2024
bước 1 có tỷ lệ đáp ứng cao hơn bệnh nhân điều
trị ở bước sau. Không thấy có sự khác biệt về tỷ
lệ đáp ứng điều trị do khác biệt về loại thuốc nội
tiết được sử dụng, tình trạng kháng nội tiết và
tình trạng di căn tạng. Tác dụng không mong
muốn thường gặp nhất là hạ bạch cầu với tỷ lệ
66.6%. Tác dụng không mong muốn ngoài hệ
huyết học thường gặp là mệt mỏi và tăng men
gan và chủ yếu ở độ I.
Kết luận: Phác đồ Ribociclib phối hợp nội
tiết trong điều trị ung thư vú tái phát di căn có
thụ thể nội tiết dương tính, HER2 âm tính cho kết
quả đáp ứng cao, có tỷ lệ kiểm soát bệnh tốt, các
tác dụng không mong muốn thường gặp ở độ I, II
và có thể kiểm soát được.
Từ khóa: Ung thư vú tái phát, di căn, liệu
pháp nội tiết, Ribociclib.
SUMMARY
PRELIMINARY OUTCOME OF
RIBOCICLIB COMBINED WITH
ENDOCRINE THERAPY IN PATIENTS
WITH POSITIVE ENDOCRINE
RECEPTOR, HER2- NEGATIVE
RECURRENT OR METASTATIC
BREAST CANCER AT HANOI
ONCOLOGY HOSPITAL
Objectives: To describe clinical, paraclinical
characteristics, treatment response, and adverse
events in recurrent and metastatic breast cancer
patients with HR-positive and HER2-negative
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 544 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
75
treated with ribociclib combined with an
endocrine drug .
Patients and Methods: this is a descriptive,
combined prospective and retrospective study
enrolling all recurrent and metastatic breast
cancer patients with HR-positive and HER2-
negative at Hanoi Oncology Hospital from
January 2021 to August 2022. All patients
received ribociclib combined with an endocrine
drug until disease progression or development of
unacceptable adverse event(s). Tumor response
was assessed based on RECIST guideline version
1.1, and adverse events were evaluated by
CTCAE version 5.0.
Results: totally 45 patients were included.
Mean age was 57.7±14.3 (range 29-81).
Common metastatic sites were bones, lymph
nodes, lungs, and liver with rates of 53.3%,
46.7%, 31.1%, and 28.9%, respectively. Partial
response rate was 55.6%, complete response rate
was 4.4%, and the disease control rate was
84.4%. Patients treated with ribociclib as the
first-line treatment had a higher response rate
than those used it in later lines. There were no
differences in treatment response rate observed in
different types of endocrine therapy, endocrine
resistance status, and visceral metastases. The
most common adverse event was leukopenia
(66.6%). Common adverse events outside the
hematological system included fatigue and liver
enzyme elevation, mainly in grades I, and II.
Conclusion: In the treatment for patients
with HR-positive and HER2-negative recurrent
or metastatic breast cancer, Ribociclib combined
with endocrine therapy appeared to be a safe and
effective regimen with high response rate and
disease control rate, and acceptable adverse
events.
Keywords: Recurrent and metastatic breast
cancer, endocrine therapy, Ribociclib.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ung thư vú (UTV) là bệnh lý ác tính phổ
biến, là nguyên nhân gây tử vong do ung thư
hàng đầu ở phụ nữ trên toàn thế giới trong đó
có Việt Nam. Theo GLOBOCAN năm 2020
có khoảng 2,3 triệu phụ nữ mới mắc ung thư
vú trên toàn cầu, trong đó có 684.996 người
tử vong [1]. Tại Việt Nam năm 2020, ung
thư vú là bệnh lý ác tính phổ biến nhất với
21.555 trường hợp mới mắc được chn đoán,
chiếm 25,8% các trường hợp ung thư ở phụ
nữ và 9.345 trường hợp tử vong, chiếm 7,6%
các trường hợp tử vong do ung thư ở cả 2
giới sau ung thư gan nguyên phát, ung thư
phổi và ung thư dạ dày[2]. Theo SEER, tại
thời điểm mới chn đoán có khoảng 6% bệnh
nhân được chn đoán ở giai đoạn di căn. Tỷ
lệ sống sau 5 năm giảm dần theo giai đoạn
bệnh, với giai đoạn khu trú, tỷ lệ sống sau 5
năm là 99,3%, nhưng ở giai đoạn di căn xa,
tỷ lệ này giảm chỉ còn 31%[3].
Tỷ lệ sống sót trung bình của bệnh nhân
ung thư vú tái phát, di căn rất khác nhau dựa
trên loại khối u, vị trí di căn và gánh nặng
bệnh tật. Dựa vào đặc điểm mô bệnh học,
UTV chia thành nhiều phân nhóm khác nhau.
Trong đó, UTV thụ thể nội tiết dương tính
chiếm đến 70-75% bệnh nhân mắc UTV [4].
Trong những năm gần đây, việc sử dụng các
thuốc kháng CDK4/6 (palbociclib,
ribociclib…) tác động lên con đường dn
truyền tín hiệu Cyclin – CDK ở bệnh nhân
UTV giai đoạn tái phát, di căn có thụ thể nội
tiết dương tính, HER-2 âm tính cho tỷ lệ đáp
ứng và thời gian sống thêm toàn bộ cao hơn
một cách có ý nghĩa thống kê.
Ribociclib là thuốc kháng CDK4/6 đã
được FDA cấp phép trong điều trị bệnh UTV
di căn từ năm 2017 và được nhiều nước ở
châu Âu, Châu Msử dụng. Tại Việt Nam,
thuốc được bộ y tế cấp phép trong điều trị
CHUYÊN ĐỀ: HỘI THẢO PHÒNG CHỐNG UNG THƯ HÀ NỘI 2024
76
bệnh UTV giai đoạn tái phát, di căn có
TTNT dương tính và HER-2 âm tính từ năm
2020. Cho đến nay có rất ít công trình nghiên
cứu đánh giá về kết quả điều trị cũng như tác
dụng không mong muốn của thuốc. Vì vậy
tôi tiến hành nghiên cứu: "Kết quả điều trị
bước đầu thuốc Ribociclib phối hợp nội
tiết trong điều trị bệnh ung thư vú tái
phát, di căn tại bệnh viện Ung Bướu Hà
Nội” với 2 mục tiêu:
1. Mô tả một số đặc điểm lâm sàng, cận
lâm sàng bệnh nhân ung thư vú giai đoạn tái
phát, di căn điều trị bằng Ribociclib phối hợp
nội tiết tại bệnh viện Ung Bướu Hà Nội.
2. Đánh giá đáp ứng điều trị và một số
tác dụng không mong muốn của phác đồ trên
nhóm bệnh nhân nghiên cứu.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
45 bệnh nhân nữ được chn đoán xác
định là ung thư biểu mô tuyến vú thụ thể nội
tiết dương tính, HER2 âm tính giai đoạn tái
phát, di căn được điều trị bằng phác đồ nội
tiết kết hợp thuốc ức chế CDK4/6 tại Bệnh
viện K từ tháng 01/2021 đến tháng 8/2024
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân
- Bệnh nhân nữ ≥ 18 tuổi, được chn
đoán xác định ung thư biểu mô tuyến vú
bằng xét nghiệm mô bệnh học.
- Chn đoán tái phát, di căn bằng chn
đoán hình ảnh hoặc tế bào học hoặc mô bệnh
học.
- Bệnh nhân có xét nghiệm hóa mô miễn
dịch thỏa mãn 2 điều kiện sau:
+ ER (+) và/hoặc PR (+) .
+ HER-2 (-) hoặc HER-2 (+) hoặc HER-
2 (++) nhưng được khẳng định bằng xét
nghiệm FISH không có khuyếch đại HER-2.
- Điều trị với ribociclib kết hợp với nội
tiết và điều trị ít nhất với 3 chu k ribociclib
phối hợp nội tiết.
- Chỉ số toàn trạng ECOG ≤ 3. Và chức
năng gan thận tủy xương trong giới hạn cho
phép điều trị.
- Bệnh nhân có tổn thương đích để đánh
giá đáp ứng theo tiêu chun RECIST 1.1
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ
- Bệnh nhân mắc các bệnh cấp và mạn
tính có nguy cơ tử vong trong thời gian gần.
- Bệnh nhân có bệnh lý tim mạch (trừ
THA) được khám trên lâm sàng, điện tim,
siêu âm tim.
- Tiền sử mắc ung thư thứ 2.
- BN có di căn não có triệu chứng, cần
can thiệp xạ trị trước.
- Những BN ngưng dùng thuốc vì lý do
chủ quan của BN và người nhà, BN từ chối
hợp tác, không theo dõi được.
- Được biết hoặc nghi ngờ quá mn với
bất k thành phần nào của thuốc ribociclib
- Phụ nữ có thai hoặc cho con bú.
2.2. Phương pháp nghiên cứu: Mô tả
hồi cứu kết hợp tiến cứu
Thời gian và địa điểm nghiên cứu: Từ
1/2021 đến 8/2024 tại bệnh viện Ung Bướu
Hà Nội
Các bước tiến hành nghiên cứu:
Bước 1: Lựa chọn, đánh giá bệnh nhân
theo đúng các tiêu chun lựa chọn, thu thập
thông tin trước điều trị: lâm sàng, cận lâm
sàng
Bước 2: Điều trị:
- Ribociclib (Kryxana) 200mg, hàng
ngày x 3 viên/ngày, trong 3 tuần liên tục, sau
đó nghỉ trong 7 ngày, chu kì 28 ngày.
- Điều trị kết hợp với nội tiết:
+ Bệnh nhân đã mãn kinh:
• Fulvestrant 500mg ngày 1, ngày 15
ngày 29, sau đó chu k 28 ngày
• Letrozole 2.5mg, 1 viên / ngày, chu k
28 ngày
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 544 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
77
• Exemestan, 1 viên / ngày, chu k 28
ngày
• Anastrozole 1mg, 1 viên / ngày, chu k
29 ngày
- Bệnh nhân tiền mãn kinh: Ức chế
buồng trứng + Các AIs NSAID hoặc
Tamoxifen.
Bước 3: Ghi nhận đáp ứng, tác dụng
không mong muốn. Đánh giá đáp ứng điều
trị theo tiêu chun RECIST 1.1 (2009) và
mối liên quan đến một số yếu tố lâm sàng,
cận lâm sàng. Đánh giá tác dụng không
mong muốn theo tiêu chun CTCAE 5.0.
2.3. Xử lý số liệu
- Các thông tin được mã hóa và xử lý
bằng phần mềm SPSS 22.0
- Các thuật toán thống kê sử dụng trong
nghiên cứu:
+ Mô tả: Trung bình, độ lệch chun,
khoảng tin cậy 95%, giá trị lớn nhất, giá trị
nhỏ nhất.
+ Ước tính thời gian sống không bệnh,
thời gian sống thêm sử dụng phương pháp
Kaplan-Meier.
2.4. Đạo đức nghiên cứu
Thông tin về bệnh nhân được đảm bảo bí
mật, nghiên cứu chủ nhằm mục đích nâng
cao chất lượng chn đoán và điều trị, không
phục vụ mục đích nào khác.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Có 45 bệnh nhân đủ tiêu chun nghiên cứu. Kết quả như sau
3.1. Đặc điểm bệnh nhân nghiên cứu
Bảng 1: Một số đặc điểm của đối tượng nghiên cứu
Số bệnh nhân
Tỷ lệ (%)
Tuổi
<40
5
11,1
40-49
9
20,0
50-59
10
22,2
60-69
10
22,2
≥70
11
24,4
Trung bình (tuổi)
57,7 ±14,3
ECOG
Số bệnh nhân
Tỷ lệ (%)
0-1
43
95,6
2
2
4,4
Tình trạng kháng nội tiết
Denovo
13
28,9
Kháng nội tiết nguyên phát
9
20,0
Kháng nội tiết thứ phát
23
51,1
Vị trí di căn
Tại chỗ, tại vùng
Phổi
14
31,1
Gan
13
28,9
Não
4
8,8
CHUYÊN ĐỀ: HỘI THẢO PHÒNG CHỐNG UNG THƯ HÀ NỘI 2024
78
Xương
24
53,3
Hạch
21
46,7
Di căn tạng
Không di căn tạng
20
44,4
Có di căn tạng
25
55,6
Bước điều trị Ribociclib
Bước 1
33
73,3
Bước sau
12
26,7
Thuốc ức nội tiết
AIs
27
60,0
Fulvestrant
8
17,8
Zoladex + AIs
10
22,2
Nhận xét: Tuổi trung bình là 57,7 ±14,3;
thấp nhất 29 tuổi, cao nhất 81. Vị trí di căn
thường gặp là xương, hạch, phổi, gan với tỷ
lệ tương ứng là 53,3%, 46,7%, 31,1% và
28,9%. Tỷ lệ bệnh nhân di căn tạng và không
di căn tạng lần lượt là 55,6% và 44,4%. Tỷ lệ
bệnh nhân điều trị ở bước 1 là 73,7% và
bước sau là 26,7%. Phần lớn bệnh nhân được
điều trị với nội tiết bậc 2 chiếm 60,0.
3.2. Đáp ứng điều trị
Bảng 2. Đáp ứng điều trị
Đáp ứng
Tỷ lệ %
Đáp ứng hoàn toàn
4,4
Đáp ứng 1 phần
55,6
Bệnh giữ nguyên
24,4
Bệnh tiến triển
15,6
Tổng
100
Nhận xét: Có 2/45 BN đạt đáp ứng hoàn toàn, chiếm 4,4%. Tỷ lệ đáp ứng 1 phần là
55,6%, bệnh giữ nguyên là 24,4% và tiến triển là 15,6%. Tỷ lệ kiểm soát bệnh là 84,4%.
Bảng 3: Mối liên quan giữa tỷ lệ đáp ứng với các yếu tố liên quan
Bệnh đáp ứng
Bệnh không đáp ứng
p
n1
%
n2
%
Bước điều trị
Bước 1
22
68,7
11
31,3
0,029
Bước sau
5
41,6
7
58,4
Tình trạng kháng nội tiết
Denovo
10
76,9
3
23,1
0,094
Kháng nội tiết nguyên phát
2
22,2
7
77,8
Kháng nội tiết thứ phát
15
65,2
8
34,8
Thuốc ức nội tiết
AIs
17
63,0
10
37,0
0,765
Fulvestrant
5
62,5
3
37,5
OFS + Ais/TAM
5
50,0
5
50