CHUYÊN ĐỀ: HỘI THẢO PHÒNG CHỐNG UNG THƯ HÀ NỘI 2024
12
KẾT QUẢ HÓA XẠ ĐỒNG THỜI UNG THƯ PHỔI KHÔNG TẾ BÀO NHỎ
GIAI ĐOẠN III BẰNG PHÁC ĐỒ PACLITAXEL – CARBOPLATIN
TẠI BỆNH VIỆN UNG BƯỚU HÀ NỘI
Phan Văn Quân1, Nịnh Thị Thảo1, Dương Thị Vân Anh1,
Bùi Thị Liên1, Nguyễn Lệ Quyên1
TÓM TẮT2
Mục tiêu nghiên cứu: Mô tả đặc điểm lâm
sàng, cận lâm sàng và đánh giá đáp ứng và tác
dụng không mong muốn của phác đồ hóa xạ trị
đồng thời với paclitaxel – carboplatin ở bênh
nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn III
không mổ được.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu:
Nghiên cứu mô tả hồi cứu kết hợp tiến cứu tiến
hành trên bệnh nhân ung thư phổi không tế bào
nhỏ giai đoạn III không mổ được, sử dụng hóa
chất phác đồ paclitaxel – carboplatin kết hợp với
xạ trị liều 60-66 Gy tại bệnh viện Ung Bướu Hà
Nội từ 01/2021 đến 10/2023.
Kết quả: Có tổng số 41 bệnh nhân tham gia
nghiên cứu, tỷ lệ bệnh nhân nam: nữ là 2,4:1,
tuổi trung bình của đối tượng là 61, có 30
(73,2%) bệnh nhân có chỉ số toàn trạng ECOG 0.
Ho là triệu chứng lâm sàng khởi phát thường gặp
nhất ở 18 (43,9%) bệnh nhân. Có 30 (73,2%)
bệnh nhân có tiền sử hút thuốc lá hoặc thuốc lào.
Ung thư biểu tuyến chiếm đa số với 24 (58,5%)
bệnh nhân, 22 (53,7%) bệnh nhân ở giai đoạn
IIIB. Đáp ứng toàn bộ là 27/41 (65,9%) bệnh
nhân trong đó 2 (4,9%) bệnh nhân đạt đáp ứng
hoàn toàn, trung vị thời gian sống thêm không
1Bệnh viện Ung Bướu Hà Nội
Chịu trách nhiệm chính: Phan Văn Quân
Email: quanpv@bvubhn.vn
Ngày nhận bài: 17/06/2024
Ngày phản biện khoa học: 15/08/2024
Ngày duyệt bài: 09/10/2024
bệnh tiến triển là 11 tháng, tỉ lệ sống thêm không
bệnh 3 năm là 47,6%. Có 2 bệnh nhân viêm thực
quản độ 3, 4 chiếm 4,8%; viêm phổi độ 3, 4 gặp
ở 3 trường hợp chiếm 7,3%. Hạ bạch cầu đa nhân
trung tính độ 3, độ 4 gặp ở 3 (7,3%) bệnh nhân.
Kết luận: Phác đồ hóa xạ trị đồng thời kết
hợp paclitaxel – carboplatin với xạ trị liều 60-
66Gy là phác đồ an toàn và hiệu quả với độc tính
chấp nhận được.
Từ khóa: ung thư phổi không tế bào nhỏ,
giai đoạn III không mổ được, hóa xạ trị đồng
thời, phác đồ paclitaxel – carboplatin.
SUMMARY
OUTCOMES OF CONCURRENT
CHEMORADIOTHERAPY USING THE
PACLITAXEL – CARBOPLATIN
REGIMEN IN PATIENTS WITH STAGE
III NON-SMALL CELL LUNG CANCER
AT HANOI ONCOLOGY HOSPITAL
Objective: To describe the clinical and
subclinical characteristics, and to evaluate the
response and adverse events of concurrent
chemoradiotherapy with paclitaxel – carboplatin
in patients with stage III unresectable non-small
cell lung cancer (NSCLC).
Subjects and Methods: This retrospective
and prospective descriptive study was conducted
on patients with stage III unresectable NSCLC,
who were treated with paclitaxel – carboplatin
regimen chemotherapy in combination with
radiotherapy at doses of 60-66Gy at Hanoi
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 544 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
13
Oncology Hospital from January 2021 to October
2023.
Results: Totally 41 eligible patients were
enrolled, the male-female ratio was 2.4:1, and the
average age was 61. Thirty patients (73.2%) had
an ECOG performance status of 0. Cough was
the most common initial clinical symptom,
occurring in 18 patients (43.9%). A history of
smoking was present in 30 (73.2%) patients.
Adenocarcinoma was the predominant
histological type, found in 24 patients (58.5%),
while 22 patients (53.7%) were in stage IIIB. The
overall response rate was observed in 27 out of
41 patients (65.9%), with 2 patients (4.9%)
achieving a complete response. The median
progression-free survival (PFS) was 11 months,
and the 3-year PFS rate was 47.6%. Grade 3 and
4 esophagitis occurred in 2 patients (4.8%), and
grade 3 and 4 pneumonitis was observed in 3
patients (7.3%). Grade 3 and 4 neutropenia
occurred in 3 patients (7.3%).
Conclusion: The concurrent
chemoradiotherapy regimen combining
paclitaxel – carboplatin with radiotherapy at
doses of 60-66Gy is a safe and effective
treatment with acceptable toxicity levels.
Keywords: Non-small cell lung cancer, stage
III, concurrent chemoradiotherapy, paclitaxel –
carboplatin regimen.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ung thư phổi (UTP) là bệnh ung thư phổ
biến nhất và là nguyên nhân gây tử vong
hàng đầu do ung thư ở Việt Nam cũng như
trên toàn thế giới với 2.206.771 ca chiếm
11,4% các loại bệnh ung thư nói chung. Tại
Việt Nam, theo Globocan 2020 UTP chiếm
14,4% đứng thứ hai chỉ sau ung thư gan[1].
Ung thư phổi có tiên lượng xấu, tỉ lệ sống
trên 5 năm khoảng 15% ngay cả khi sàng lọc
và phát hiện sớm thì hiệu quả đem lại cũng
rất thấp. Trong thực hành lâm sàng, UTP
được chia làm 2 nhóm chính dựa trên đặc
điểm mô bệnh học là UTP tế bào nhỏ chiếm
khoảng 15% và ung thư phổi không tế bào
nhỏ (UTPKTBN) chiếm khoảng 85%[2].
Trong bài báo này, chúng tôi chỉ tập
trung nghiên cứu vào UTPKTBN tiến triển
tại chỗ, tại vùng không mổ được, chiếm
khoảng 25 - 30% UTP tại thời điểm chn
đoán, bao gồm giai đoạn IIIB,C (mọi T,
N3M0 và T4N2-3M0), giai đoạn IIIA không
mổ được (T1-3,N2M0 và T4N0-1M0) [3].
Hóa xạ đồng thời được xem là phương pháp
điều trị chun cho bệnh nhân UTPKTBN giai
đoạn III không mổ được và được thế giới
đồng thuận trong các hướng dn thực hành
lâm sàng của Hội Ung thư nội khoa châu Âu
(ESMO) và hướng dn thực hành lâm sàng
của Hội ung thư quốc gia Hoa K (NCCN)
[4].Việc phối hợp hoá xạ trị có hai ý nghĩa,
một là hoá chất làm tăng tác dụng của xạ trị,
điều này đã được minh chứng qua nhiều
nghiên cứu [5]; hai là hoá chất có tác dụng
tiêu diệt các ổ vi di căn xa mà các phương
tiện chn đoán có thể chưa phát hiện được.
Chúng tôi tiến hành nghiên cứu "Đánh
giá kết quả hóa xạ trị đồng thời phác đồ
paclitaxel – carboplatin (PC) trên bệnh
nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ giai
đoạn III tại Bêbnh viện Ung Bướu Hà Nội
(UBHN)" với 2 mục tiêu:
1. Nhận xét một số đặc điểm lâm sàng và
cận lâm sàng của bệnh nhân UTPKTBN giai
đoạn III không mổ được.
2. Đánh giá tỉ lệ đáp ứng, thời gian sống
thêm không tiến triển và một số tác dụng phụ
phác đồ PC kết hợp xạ trị trên bệnh nhân
UTPKTBN giai đoạn III không mổ được.
CHUYÊN ĐỀ: HỘI THẢO PHÒNG CHỐNG UNG THƯ HÀ NỘI 2024
14
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
Chọn bệnh nhân UTPKTBN giai đoạn III
được điều trị bằng phương pháp hóa xạ trị
đồng thời triệt căn phác đồ Paclitaxel –
Carboplatin tại bệnh viện Ung Bướu Hà Nội
trong khoảng thời gian từ 01/2021 đến
10/2023.
* Tiêu chuẩn lựa chọn
- Bệnh nhân UTP không tế bào nhỏ có
chn đoán xác định bằng mô bệnh học.
- Giai đoạn IIIB, C; giai đoạn IIIA không
còn khả năng phu thuật hoặc từ chối phu
thuật. Đánh giá chỉ số toàn trạng trước điều
trị (ECOG PS): 0, 1.
- Các BN được điều trị HXĐT theo phác
đồ PC đã được thống nhất ở bệnh viện Ung
Bướu Hà Nội. Bệnh nhân mới điều trị lần
đầu, không có ung thư thứ 2 cùng lúc.
- Bệnh nhân có đầy đủ thông tin về hành
chính, tiền sử, bệnh sử, khám lâm sàng, xét
nghiệm cận lâm sàng và được lưu trữ trong
hồ sơ bệnh án.
- Chức năng gan thận, tủy xương trong
giới hạn cho phép điều trị: Bạch cầu (BC)≥ 4
(G/l); tiểu cầu (TC) ≥ 100 (G/l); HST ≥ 100
(g/l); AST, ALT ≤ 2 lần giới hạn bình
thường; bilirubin toàn phần ≤ 1,5 lần giới
hạn bình thường; creatinin ≤ 1,5 lần giới hạn
bình thường
- Tự nguyện tham gia nghiên cứu.
* Tiêu chuẩn loại trừ
- Bệnh nhân có thai và cho con bú
- Mắc các bệnh phối hợp: nhồi máu cơ
tim, suy tim ứ huyết, loạn nhịp tim, suy gan,
suy thận nặng, viêm gan virus B đang hoạt
động, các bệnh nhiễm trùng nặng chưa kiểm
soát được.
- Có tiền sử bị bệnh tự miễn hoạt động
(lupus ban đỏ hệ thống, xơ cứng bì, viêm
khớp dạng thấp...) hoặc đang điều trị bằng
thuốc ức chế miễn dịch toàn thân (bệnh nhân
ghép tạng,…)
2.2. Phương pháp nghiên cứu
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu
mô tả cắt ngang hồi cứu kết hợp tiến cứu.
2.2.2. Cỡ mẫu nghiên cứu: Sử dụng
phương pháp chọn mu thuận tiện trên toàn
bộ bệnh nhân đáp ứng tiêu chun lựa chọn tại
Bệnh viện Ung Bướu Hà Nội, từ tháng
01/2023 đến tháng 10/2023. Có 41 bệnh
nhân được chọn vào nghiên cứu.
2.2.3. Thu thập số liệu và tiêu chuẩn sử
dụng:
Thu thập số liệu qua mu bệnh án thiết kế
sẵn
* Một số tiêu chun dùng trong nghiên
cứu:
+ Đánh giá đáp ứng chủ quan
Bảng đánh giá đáp ứng chủ quan
Triệu chứng
Số câu hỏi
Khoảng giá trị
EORTC -C30
EORTC -LC13
Đau ngực
4
4
9,19
10
Khó thở
3
4
3,4,5
Ho
2
3
8
1
Có 3 mức độ:
- Cải thiện: Giảm ít nhất 10 điểm so với
lần đánh giá trước hay giảm hơn ban đầu tại
bất k thời điểm nào.
- Ổn định: Thay đổi dưới 10 điểm.
- Xấu đi: Tăng từ 10 điểm trở lên.
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 544 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
15
+ Đánh giá đáp ứng khách quan
Đáp ứng điều trị
Theo RECIST
Đáp ứng hoàn toàn (complete response, CR)
Không thấy u
Đáp ứng một phần (partial response, PR)
Giảm ≥30% đường kính lớn nhất của khối u
Bệnh tiến triển (progressive disease, PD)
Tăng ≥20% đường kính lớn nhất của khối u
Bệnh ổn định (stable disease, SD)
Giảm <30% đường kính lớn nhất của khối u
- Tỷ lệ đáp ứng toàn bộ = Tỷ lệ đáp ứng
hoàn toàn + tỷ lệ đáp ứng một phần.
- Tỷ lệ kiểm soát bệnh = Tỷ lệ đáp ứng
hoàn toàn + tỷ lệ đáp ứng một phần + tỷ lệ
bệnh giữ nguyên.
+ Độc tính huyết học, chức năng gan thận:
Đánh giá theo tiêu chun phân độ độc tính
thuốc chống ung thư của WHO 2003
2.2.4. Xử lý và phân tích số liệu
Các số liệu thu thập được mã hoá trên
máy vi tính và xử lý bằng phần mềm thống
kê SPSS 20.
2.2.5. Đạo đức nghiên cứu: Trung thực
trong thu nhập số liệu, đảm bảo bảo mật
thông tin người bệnh, nghiên cứu chỉ phục vụ
mục đích duy nhất là nâng cao hiệu quả điều
trị.
III. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
3.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu
Trong nghiên cứu của chúng tôi, tỷ lệ
bệnh nhân nam: nữ là 2,4:1. Tuổi trung bình
61, lớn nhất 74, nhỏ nhất 41, nhóm tuổi gặp
nhiều nhất là 60 - 69 chiếm 56,1%. Tất cả
các bệnh nhân được lựa chọn có chỉ số toàn
trạng tốt, PS từ 1 trở lên, trong đó 73,2% BN
có chỉ số toàn trạng đạt PS = 0. Về triệu
chứng lâm sàng ho là triệu chứng lâm sàng
khởi phát thường gặp nhất chiếm 43,9% và
73,2% bệnh nhân có tiền sử hút thuốc lá hoặc
thuốc lào. Ung thư biểu tuyến chiếm đa số
với 24 bệnh nhân (58,5%), 22 bệnh nhân giai
đoạn IIIB theo phân độ giai đoạn TNM 8th.
Các đặc điểm bệnh nhân được trình bày cụ
thể ở Bảng 1.
Bảng 1: Đặc điểm bệnh nhân nghiên cứu
Số lượng bệnh nhân
2,4:1
61 (41-74)
30
11
18
14
2
1
4
2
24
CHUYÊN ĐỀ: HỘI THẢO PHÒNG CHỐNG UNG THƯ HÀ NỘI 2024
16
13
4
2
10
8
21
7
22
12
19
22
3.2. Đáp ứng điều trị của bệnh nhân
Qua nghiên cứu, chúng tôi nhận thấy
phần lớn bệnh nhân không còn hoặc thuyên
giảm các triệu chứng cơ năng sau điều trị,
chiếm 71,7%. Có 35 bệnh nhân được đánh
giá đáp ứng điều trị trong đó có 2 bệnh nhân
đáp ứng hoàn toàn theo tiêu chun RECIST.
Thời gian sống thêm không tiến triển bệnh
12,387+- 0,843 (tháng), trung vị là: 11
(tháng). Chi tiết Bảng 2
Bảng 2: Đánh giá đáp ứng của bệnh nhân sau điều trị
Đặc điểm
Số lượng bệnh nhân
Tỉ lệ (%)
Đáp ứng chủ quan
Cải thiện
Ổn định
Xấu đi
29
7
5
70.7
17,1
12,2
Đáp ứng khách quan
Đáp ứng hoàn toàn
Đáp ứng 1 phần
Bệnh ổn định
Bệnh tiến triển
2
25
8
6
4,9
61
19,5
14,6
Bảng 3: Thời gian sống thêm không tiến triển bệnh
Đặc điểm
Thời gian (tháng)
Thời gian sống
thêm không tiến
triển bệnh
(STKTT)
Trung bình là: 12,387+- 0,843 (tháng), trung vị là: 11 (tháng)
Theo tuổi
<60 (25 bệnh nhân)
>=60 (16 bệnh nhân)
12,4
11,7
Theo giới
Nam (29 bệnh nhân)
Nữ (12 bệnh nhân)
12,6
13,5