vietnam medical journal n01 - MARCH - 2020
248
sinh, số lần ốm trong năm ≤ 2 lần và số lần đi
bệnh viện khám và điều trị ≤ 2 lần (OR (95% CI)
lần lượt là 3,5 (1,6-7,5), 9,7 (3,3-27,3), 3,5 (1,6-
7,5), 4,9 (2,1-11,0), 0,04 (0,01-0,13), 5,0 (1,2-
43,7) và 5,3 (2,5-11,5), p < 0,05). Đây là căn cứ
khoa học giúp các nhà quản lý xây dựng chiến
lược can thiệp phù hợp, nhằm cải thiện tỷ lệ trẻ
được tiêm chủng đầy đủ tại địa phương.
V. KẾT LUẬN
Mặc dù đã gặt hái được nhiều thành công
đáng khích lệ, chương trình TCMR tại địa bàn
huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên vẫn cần tiếp tục
đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục sức
khỏe để người dân có kiến thức tốt hơn nữa về
TCMR, từ đó cải thiện thực hành TCMR của các
gia đình cho trẻ. Các kết quả về các yếu tố liên
quan đến việc trẻ được tiêm chủng đầy đủ trong
nghiên cứu này là căn cứ khoa học để các nhà
quản lý xây dựng kế hoạch can thiệp phù hợp
với thực trạng tại địa phương, nhằm cải thiện
hiểu quả của chương trình.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Y tế. Báo cáo tóm tắt thành tích về hoạt động
sau 10 năm thực hiện đường lối đổi mới. Hội nghị
toàn quốc Y tế dự phòng. Nhà xuất bản Giáo dục.
Hà Nội, 2013.
2. Dự án Tiêm chng mở rộng Quốc gia. Tài liệu
hướng dẫn tiêm chủng mở rộng. Nhà xuất bản Y
học. Hà Nội, 2008.
3. Dương Thị Hồng. Thực trạng chất lượng TC mở
rộng và đánh giá một số giải pháp can thiệp tại
tuyến xã huyện Đà Bắc - tỉnh Hoà Bình, năm 2007
- 2008. Luận án Tiến sĩ Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung
Ương, 2009.
4. Đội Y tế Dự phòng, Trung tâm Y tế Kim Động.
Báo cáo kết quả thực hiện công tác tiêm chủng mở
rộng huyện Kim Động, Hưng Yên giai đoạn 2012-
2017.
5. Hoàng Diệu Linh. Thực trạng và kiến thức, thực
hành của các bà mẹ có con đủi 12 tháng tuổi về
tiêm chủng mở rộng tại xã Quốc Tuấn, huyện An
Lão, Hải Phòng năm 2016.
6. Phan Lê Thu Hằng, Lê Chí Thiện. Kiến thức và
thực hành của các bà mẹ có con đủ 12 tháng tuổi
về tiêm chủng mở rộng tại huyện Thanh Hà, Hải
Dương năm 2014-2015. Tạp chí Y học Dự phòng,
2016; 26(5): 178.
7. Nguyễn Phúc Duy. Tìm hiểu kiến thức và thái độ
thực hành về tiêm chủng mở rộng của các bà mẹ
có con dưới 1 tuổi ở huyện miền núi Nam Đông
tỉnh Thừa Thiên Huế năm 2011.
8. Nguyễn Thị Lý. Thực trạng và một số yếu tố ảnh
hưởng đến tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch của trẻ
dưới 1 tuổi tại thị xã Chí Linh tỉnh Hải Dương năm
2016. Luận văn tốt nghiệp cao học Y học dự
phòng, Đại học Y Hà Nội, 2016.
KẾT QUẢ NUÔI CẤY TẾ BÀO GỐC TỦY XƯƠNG CỦA BỆNH NHÂN
CHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG LIỆT TỦY HOÀN TOÀN
Nguyn Đình Hòa*, Đon Thị Ngọc H**
TÓM TẮT63
Mục tiêu: Mô tả đặc điểm và những đặc tính tế
bào gốc tủy xương của bệnh nhân chấn thương cột
sống (CTCS) liệt tủy hoàn toàn. Đối tượng nghiên
cứu: 42 bệnh nhân được chẩn đoán xác định là chấn
thương cột sống có liệt tủy hoàn toàn được mổ tại
bệnh viện Việt Đức. Kết quả: Một số chỉ số đánh giá
tủy xương của các bệnh nhân nghiên cứu đều nằm
trong giới hạn bình thường. Theo độ tuổi, số lượng tế
bào có nhân (SLTBCN), số lượng tế bào đơn nhân
(SLTBĐN), ở nhóm tuổi từ 17 – 30 cao hơn so với
nhóm tuổi 31. Sau phân lập, lượng tế bào có nhân,
đơn nhân và tỉ lệ tế bào CD34(+) sống sót tăng lên
đang kể. Lượng tế bào có nhân tăng từ 27.93 ± 2.26
đến 52.56 ± 21.83 (G/l) sau tách, tế bào đơn nhân
tăng từ 9.69 ± 0.65 đến 25.85 ± 1.46 (G/l) sau tách.
Hồng cầu, huyết sắc tố giảm đi rất nhiều. Nồng độ
*Bệnh viện Việt Đức
**Trường Đại học Y Hà Nội
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Đình Hòa
Email: ndhoavietducspine@gmail.com
Ngày nhận bài: 2.01.2020
Ngày phản biện khoa học: 20.2.2020
Ngày duyệt bài: 26.2.2020
HCT gần như dưới ngưỡng đo đạc, tiểu cầu vẫn còn
khá nhiều. Nồng độ tế bào có nhân (TBCN) trong khối
TBG là 52.56 ± 21.83 G/l (từ 17.4 - 120 G/l), trong
đó, tế bào đơn nhân (MNC) là 25.85 ± 1.46 chiếm tỉ lệ
52.20 ± 1.34, còn lại là bạch cầu hạt. Số lượng hồng
cầu (HC) và lượng huyết sắc tố (HST) còn lại trong
khối TBG là không đáng kể. Tuy nhiên, tỉ lệ tiểu cầu
còn lại rất nhiều. Tỷ lệ tế bào sống trung bình là
77.12%. Kết luận: Các quy trình thu gom dịch tuỷ
xương, quy trình xử lý tách chiết cô đặc khối tế bào
gốc được đảm bảo vô khuẩn tuyệt đối. Sự biệt hóa
của tế bào gốc tủy xương là khá đáng kể.
Từ khóa:
Tế bào gốc, tủy xương
SUMMARY
RESULTS OF NUTURING BONE MARROW
STEM CELL IN PATIENTS WITH COMPLETE
SPINAL CORD INJURY
Purpose: Description of bone marrow stem cell
characteristics in patients with complete spinal cord
injury. Subjects of the study: 42 patients were
diagnosed with complete spinal cord injury and were
operated at Viet Duc Hospital since the project's
approval. Results: The number of bone marrow
assessment indicators of the study patients are within
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 488 - THÁNG 3 - SỐ 1 - 2020
249
normal limits. By age, the number of nuclear cells and
mononuclear cells in the age group from 17-30 years
is higher than the age group of 31. After isolation, the
number of nuclear and mononuclear cells and the
number of CD34 (+) survived increased significantly.
The number of nuclear cells increased from 27.93 ±
2.26 to 52.56±21.83 (G/l) after separation, monocytes
increased from 9.69 ± 0.65 to 25.85 ± 1.46 (G/l) after
separation. Red blood cells, hemoglobin greatly
reduced. HCT concentration is almost below the
measurement threshold, platelets are still quite a lot.
The nuclear cell concentration in the stem cell block
was 52.56 ± 21.83 G / l (from 17.4 to 120 G / l), in
which, mononuclear cells (MNC) were 25.85 ± 1.46,
accounting for 52.20 ± 1.34, the remaining are
granulocytes. The number of red blood cells (HC) and
the amount of hemoglobin (HST) remaining in the
stem cell block are negligible. However, the
percentage of platelets is very much. The median
survival rate is 77.12%. Conclusion: The process of
extraction and concentration of stem cells is
guaranteed to be absolutely sterile. The differentiation
of stemcell block is reasonable
Keywords:
Stem cells, bone marrow
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Thực tế cho thấy chấn thương cột sống liệt
tủy hoàn toàn là một bệnh lý nan giải, cho dù
được phẫu thuật giải phóng chèn ép, cố định cột
sống kịp thời, phục hồi chức năng đầy đủ vẫn để
lại nhiều di chứng nặng nề cho bệnh nhân như
liệt vận động, cảm giác hoàn toàn, đại tiểu tiện
không tự chủ, loét tỳ đè tái diễn, nhiễm trùng
tiết niệu tái diễn, bệnh nhân mặc cảm phải phụ
thuộc vào người chăm sóc, rối loạn tâm thần
kinh ở nhiều mức độ khác nhau, rất ít khả năng
tái hòa nhập cộng đồng, là gánh nặng cho gia
đình và xã hội.
Nghiên cứu ứng dụng tế bào gốc, cụ thể là
TBGTM tủy xương tự thân phối hợp điều trị CTCS
có liệt tủy hoàn toàn mở ra một hướng mới với
hy vọng mới cho BN. Các nghiên cứu thực
nghiệm cũng như lâm sàng trên thế giới đều cho
thấy sự an toàn cũng như giá trị nhất định trong
việc phục hồi liệt vận động, cảm giác, chức năng
cơ thắt cho bệnh nhân. Tuy vậy, để đảm bảo sự
an toàn và hiệu quả cao trong quá trình cấy
ghép, khối tế bào gốc tủy xương phải được tách,
phân lập và nuôi cấy nghiêm ngặt. Chính vì vậy
chúng tôi giới thiệu bài báo: “Kết quả nuôi cấy tế
bào gốc tủy xương của bệnh nhân chấn thương
cột sống liệt tủy hoàn toàn”
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu: 42 bệnh nhân
được chẩn đoán xác định là chấn thương cột sống
có liệt tủy hoàn toàn được mổ ghép tế bào gốc tại
bệnh viện Việt Đức từ khi phê duyệt đề tài.
2.2. Phương pháp nghiên cứu:
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu
mô tả tiến cứu
2.2.2. Cỡ mẫu và cách chọn mẫu: Áp
dụng phương pháp chọn mẫu thuận tiện; chọn
tất cả các BN được chẩn đoán chấn thương cột
sống liệt tủy hoàn toàn sử dụng phương pháp
mổ ghép tế bào gốc trong thời gian tiến hành
nghiên cứu.
2.3. Thời gian và địa điểm nghiên cứu:
Nghiên cứu được tiến hành tại khoa Phẫu thuật
Cột sống - Bệnh viện Việt Đức từ tháng 6/2013 –
6/2016.
2.4. Xử lý số liệu: Số liệu được phân tích
bằng epi info 3.0 và SPSS 17.0
2.5.Quy trình tách rửa tế bào: Nghiên cứu
của chúng tôi sử dụng bộ kit CS-900.2, sử dụng
trên hệ thống máy tách tế bào tự động Sepax II
của hãng Biosafe, Thụy Sĩ. Dịch tủy xương sau
khi được đưa vào bộ kit sẽ trải qua chương trình
tách bạch cầu đơn nhân của phần mềm cài đặt
theo máy. Sau khi ly tâm phân lớp với dung dịch
Ficoll và 2 chu kì rửa bằng nước nước muối sinh
lý có chứa 2.5% albumin người, sản phẩm thu
được là huyền dịch chứa khối tế bào gốc tuỷ
xương trong 12ml huyết thanh mặn đẳng
trương. Sau đó tiến hành:
➢ Lấy mẫu sau xử lý (1 ml),
➢ Đếm số lượng tế bào máu, tế bào gốc
(CD34, CD 105, CD10), tỷ lệ tế bào sống chết.
(bảng 1)
Khối TBGTX đã tinh sạch lưu trữ trong túi dẻo
được bảo quản ở nhiệt độ phòng thí nghiệm (22-
25°C) trong điều kiện vô trùng.
Khối TBGTX tự thân được ghép cho bệnh nhân
trong vòng 10 giờ (càng sớm càng tốt) kể từ khi
lấy dịch tuỷ xương để tránh các biến đổi tới chất l-
ượng tế bào gốc tuỷ xương trong khối ghép.
2.6. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu:
Tất cả những bệnh nhân, người nhà bệnh nhân
đều được giải thích trước mổ về phương pháp và
cách thức tiến hành điều trị bệnh. Họ tự nguyên
ký cam kết chấp nhận điều trị. Những bệnh nhân
không tham gia nghiên cứu sẽ không bị ép buộc
và phân biệt đối xử về thái độ phục vụ. Hình
thức tiến hành nghiên cứu được thông qua hội
đồng y đức của Bộ Y tế.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
1. Đặc điểm chung về tế bào ca đối
tượng nghiên cứu
Bảng 1 Một số chỉ số về ty xương ca
42 đối tượng nghiên cứu
Chỉ số
Giá trị
nhỏ nhất
Giá trị
lớn nhất
Trung bình
(n=42)
(
X
± SD)
vietnam medical journal n01 - MARCH - 2020
250
SLTBCN
(G/l)
19.4
144
65.22 ± 30.49
SLTBĐN
(G/l)
7.9
42.3
23.64 ± 9.15
HC (T/l)
1.23
167
7.56 ± 25.21
TC (G/l)
4.38
623
205.91 ± 108.15
HCT (L/l)
0.105
0.492
0.33 ± 0.08
HST (G/l)
48
192
126.50 ± 28.84
TLTB
0.27
4.01
1.48 ± 0.88
CD34(+)
Nhận xét:
Một số chỉ số đánh giá tủy xương
như số lượng tế bào có nhân (SLTBCN), số lượng
tế bào đơn nhân (SLTBĐN), số lượng tế bào
hồng cầu (HC), tiểu cầu (TC), huyết sắt tố
(HST), Hematocrit (HCT), tỷ lệ tế bào CD34(+)
của các bệnh nhân nghiên cứu đều nằm trong
giới hạn bình thường.
Bảng 2. Một số chỉ số về ty xương ca đối tượng nghiên cứu phân bố theo nhóm tuổi
N
Nhóm I (17 -30)
(
X
± SD)
Nhóm II (31 – 60)
(
X
± SD)
p
21
61.59 ± 6.59
68.85 ± 6.78
> 0,05
21
9.83 ± 1.03
9.54 ± 0,84
> 0,05
21
1.56 ± 0.211
1.40 ± 0.18
> 0,05
Nhận xét:
Theo độ tuổi, số lượng tế bào có nhân (SLTBCN), số lượng tế bào đơn nhân
(SLTBĐN), ở nhóm tuổi từ 17 – 30 cao hơn so với nhóm tuổi 31
2. Số lượng tế bào có nhân, các thành phần tế bào và tỷ lệ tế bào sống trong khối TBG
Bảng 3. So sánh khối dịch ty xương trước tách và sau tách
Chỉ số
Trước tách
X
± SD (n=42)
Sau tách
X
± SD (n=42)
p
Số lượng TBCN (G/l)
27.93 ± 2.26
52.56 ± 21.83
<0.01
MNC (G/l)
9.69 ± 0.65
25.85 ± 1.46
<0.01
TL MNC (%)
36.80 ± 0.10
52.20 ± 1.34
<0.01
HC (T/l)
3.75 ± 0.17
0.41 ± 0,69
<0.01
HST (g/l)
115.88 ± 4.95
10.09 ± 0.85
<0.01
TC (G/l)
164.83 ± 17.56
213.27 ± 84.85
>0.05
Tỷ lệ TB CD34(+) sống (%)
57.40 ± 2.72
77.12 ± 2.35
<0.01
Nhận xét:
Có sự khác biệt có ý nghĩa của các chỉ số như số lượng TBCN, nồng độ tế bào đơn
nhân (MNC), tỉ lệ tế bào đơn nhân, hồng cầu và tỉ lệ % tế bào CD34(+) sống sót. Sau phân lập,
lượng tế bào có nhân, đơn nhân và tỉ lệ tế bào CD34(+) sống sót tăng lên đang kể. Lượng tế bào có
nhân tăng từ 27.93 ± 2.26 đến 52.56 ± 21.83 (G/l) sau tách, tế bào đơn nhân tăng từ 9.69 ± 0.65
đến 25.85 ± 1.46 (G/l) sau tách. Trong khi đó hồng cầu, huyết sắc tố giảm đi rất nhiều. Nồng độ
HCT gần như dưới ngưỡng đo đạc. Tuy nhiên, tiểu cầu vẫn còn tồn tại khá nhiều.
Bảng 4. Số lượng tế bào có nhân, các thành phần tế bào và tỷ lệ tế bào sống trong khối TBG
Chỉ số
Giá trị thấp nhất
Giá trị cao nhât
X
± SD (n=42)
Số lượng TBCN (G/l)
17.4
120
52.56 ± 21.83
MNC (G/l)
12.9
55.4
25.85 ± 1.46
TL MNC (%)
24.77
75.86
52.20 ± 1.34
HC (T/l)
0
3.08
0.41 ± 0,69
HST (g/l)
2
38
10.09 ± 0.85
TC (G/l)
0
3514
213.27 ± 84.85
Tỷ lệ TB CD34+ sống (%)
35
96
77.12 ± 2.35
Nhận xét:
Nồng độ tế bào có nhân (TBCN)
trong khối TBG là 52.56 ± 21.83 G/l (từ 17.4 -
120 G/l), trong đó, tế bào đơn nhân (MNC) là
25.85 ± 1.46 chiếm tỉ lệ 52.20 ± 1.34, còn lại là
bạch cầu hạt. Số lượng hồng cầu (HC) và lượng
huyết sắc tố (HST) còn lại trong khối TBG là
không đáng kể. Tuy nhiên, tỉ lệ tiểu cầu còn lại rất
nhiều. Tỷ lệ tế bào sống trung bình là 77.12%.
IV. BÀN LUẬN
Về số lượng tế bào, tỷ lệ và số lượng tế
bào CD34(+) ca dịch ty xương trước
tách. Thể tích dịch tủy xương trước tách mà
chúng tôi thu nhận được của 42 bệnh nhân là
150ml với số lượng tế bào có nhân (SLTBCN) là
27.93 ± 2.26G/L, trong đó tế bào đơn nhân
(MNC) chiếm 36.80 ± 0.10%; số lượng hồng cầu
(HC), lượng huyết sắc tố (HST) và số lượng tiểu
cầu (TC) lần lượt là 3.75 ± 0.17 T/L, 115.88 ±
4.95 g/L, 164.83 ± 17.56 G/L (Bảng 3). So sánh
với số lượng tế bào có nhân tủy xương trung
bình của 42 bệnh nhân là 65.22 ± 30.49 G/L thì
số lượng tế bào có nhân trong dịch tủy xương
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 488 - THÁNG 3 - SỐ 1 - 2020
251
trước tách giảm. Như vậy, mặc dù thể tích mỗi
lần hút từ 2 – 4ml để giảm tối đa việc hòa loãng
máu nhưng với tổng lượng dịch tủy xương 150ml
đã hút vẫn bị hòa lẫn máu ngoại vi. Dịch tủy
xương bị hòa loãng với chất chống đông cũng
không đáng kể: 1.5ml heparin (1000IU/ml) +
150ml dịch tủy. Tỷ lệ tế bào CD34(+) trong dịch
tủy xương trước tách là 1.48 ± 0.88 %.
Trong nghiên cứu của chúng tôi, tất cả 42
bệnh nhân được điều trị bằng ghép TBGTX đều
được kiểm tra tuỷ đồ bằng phương pháp tế bào
học kinh điển. Đồng thời chúng tôi cũng xác định
tế bào CD34(+) có mặt ở tuỷ xương của bệnh
nhân tại thời điểm trước nghiên cứu. Bảng 1 cho
thấy giá trị trung bình của một số chỉ số đánh
giá tủy xương như số lượng tế bào có nhân
(SLTBCN), số lượng tế bào đơn nhân (SLTBĐN),
số lượng tế bào hồng cầu (HC), tiểu cầu (TC),
huyết sắc tố (HST), Hematocrit (HCT), tỷ lệ tế
bào CD34(+) của các bệnh nhân nghiên cứu đều
nằm trong giới hạn bình thường của người Việt
Nam trưởng thành nên đảm bảo an toàn khi tiến
hành chọc hút dịch tuỷ xương (Bảng 3) [1].
Tỷ lệ tế bào CD34(+) trong tuỷ xương của
bệnh nhân nghiên cứu của chúng tôi là 1.48 ±
0.88% cao hơn có ý nghĩa thống kê so với nghiên
cứu của Nguyễn Thanh Bình (2012) [2] nghiên
cứu trên 82 bệnh nhân khớp giả thân xương dài
và 30 bệnh nhân hoại tử vô khuẩn chỏm xương
đùi được điều trị bằng ghép TBG tuỷ xương tự
thân có kết quả là: 0,66 ± 0,27%. Mặc dù số
lượng tế bào có nhân (SLTBCN) trong hai nghiên
cứu là tương đương nhau và phương pháp xác
định tế bào CD34(+) của hai nghiên cứu cùng sử
dụng kỹ thuật theo quy trình ISHAGE và đếm trên
cùng một hệ thống máy FASC – Calibur.
Tuy nhiên, khi quan sát các chỉ số này theo
nhóm tuổi, chúng tôi nhận thấy có sự khác biệt
trong các chỉ số về số lượng tế bào có nhân
(SLTBCN), số lượng tế bào đơn nhân (SLTBĐN)
và tỷ lệ tế bào CD34(+) ở hai nhóm I (17 – 30
tuổi) và nhóm II (31 – 60 tuổi). Theo độ tuổi, số
lượng tế bào có nhân (SLTBCN), số lượng tế bào
đơn nhân (SLTBĐN), ở nhóm tuổi từ 17 – 30 cao
hơn so với nhóm tuổi 31 – 60. Tuy nhiên, tỉ lệ tế
bào CD34(+) ở nhóm tuổi 17 – 30 thấp hơn so
với nhóm tuổi 31 – 6. Mặc dù sự khác biệt này
không có ý nghĩa thống kê, nó có mối tương
quan nhất định đến số lượng tế bào gốc thu
được sau phân lập.
Về hiệu quả phân lập tế bào gốc ty
xương ca máy Sepax II.
Trong điều kiện thời gian phẫu thuật hạn chế
và yêu cầu độ vô trung cao, chúng tôi lựa chọn
bóc tách dịch tủy xương bằng máy Sepax 2 với
quy trình khép kín trên nguyên tắc ly tâm
gradient tỉ trọng. Các tế bào có cùng tỷ trọng sẽ
phân thành từng lớp riêng rẽ khi có lực ly tâm
tác dụng. Do các tế bào gốc có tỷ trọng tương
đương với thành phần tế bào đơn nhân nên quá
trình xử lý này giúp tập trung các tế bào gốc với
đậm độ cần thiết trong một thể tích nhỏ phù hợp
với độ lớn của vùng tổn thương cột sống.
Để đánh giá hiệu quả bọc tách của máy,
chúng tôi tiến hành so sánh kết quả khối tế bào
trước và sau bóc tách. Kết quả cho thấy, có sự
khác biệt có ý nghĩa của các chỉ số như số lượng
TBCN, nồng độ tế bào đơn nhân (MNC), tỉ lệ tế
bào đơn nhân, hồng cầu và tỉ lệ % tế bào
CD34(+) sống sót. Sau phân lập, lượng tế bào
có nhân, đơn nhân và tỉ lệ tế bào CD34(+) sống
sót tăng lên đang kể. Lượng tế bào có nhân tăng
từ 27.93 ± 2.26 đến 52.56 ± 21.83 (G/l) sau
tách, tế bào đơn nhân tăng từ 9.69 ± 0.65 đến
25.85 ± 1.46 (G/l) sau tách. Trong khi đó hồng
cầu, huyết sắc tố giảm đi rất nhiều. Nồng độ
HCT gần như dưới ngưỡng đo đạc. Tuy nhiên,
tiểu cầu vẫn còn tồn tại khá nhiều (Bảng 3.14).
Nồng độ tế bào có nhân (TBCN) trong khối TBG
là 52.56 ± 21.83 G/l (từ 17.4 - 120 G/l), trong
đó, tế bào đơn nhân (MNC) là 25.85 ± 1.46
chiếm tỉ lệ 52.20 ± 1.34, còn lại là bạch cầu hạt
(Bảng 3.15). Kết quả này của chúng tôi tương tự
kết quả trong nghiên cứu của tác giả Mehta và
cộng sự (2002), P.Hernandez và CS [5],[3] sử
dụng phương pháp ly tâm tỉ trọng sử dụng Ficoll-
Paque. Việc bóc tách tế bào gốc tủy xương bằng
ly tâm tỉ trọng sử dụng Ficoll-Paque làm giảm
đáng kể chất lượng tế bào gốc thu nhận và ảnh
hưởng chức năng mảnh ghép [6].
Số lượng hồng cầu (HC) và lượng huyết sắc
tố (HST) còn lại trong khối TBG là rất thấp không
đáng kể lần lượt là 0.41 ± 0.69, 10.09 ± 0.85.
Tuy nhiên, tỉ lệ tiểu cầu còn lại rất nhiều. Tỷ lệ tế
bào sống trung bình là 77.12%. Số lượng hồng
cầu thấp là một chỉ tiêu quan trọng trong trường
hợp cần bảo quản khối TBG thời gian lâu hơn
cho việc sử dụng. Điều này góp phần lớn trong
việc nghiên cứu quy trình bảo quản đông lanh
TBG tủy xương.
Khi so sánh hiệu quả của phương pháp tách tế
bào đơn nhân từ dịch hút tuỷ xương trên máy
Sepax II -Biosafe của chúng tôi và máy COM.TEC-
Fresenius trong nghiên cứu của Nguyễn Thanh
Bình (2012) [2], cả hai loại máy tách tế bào tự
động này đều dựa trên nguyên tắc ly tâm
gradient tỉ trọng. Nồng độ tế bào có nhân, tỷ lệ tế
bào đơn nhân, số lượng hồng cầu, lượng huyết
sắc tố, số lượng tiểu cầu trong khối tế bào gốc
thu được từ hai máy là tương đương nhau.
vietnam medical journal n01 - MARCH - 2020
252
Để kiểm tra độ vô khuẩn của sản phẩm khối
tế bào gốc bóc tách, các mẫu TBG đều được
kiểm tra vi khuẩn và vi nấm bằng phương pháp
cấy khuẩn lạc. 100% mẫu cho kết quả âm tính.
Theo dõi trên lâm sàng, 100% bệnh nhân cấy
ghép không có những tác dụng không mong
muốn nghiêm trọng như nổi mề đay, buồn nôn,
đau đầu…, không có bệnh nhân nào có biểu hiện
nhiễm khuẩn tại chỗ hoặc toàn thân. Chứng tỏ
các quy trình thu gom dịch tuỷ xương, quy trình
xử lý tách chiết cô đặc khối tế bào gốc được đảm
bảo vô khuẩn tuyệt đối. Khối tế bào gốc được
ghép vào vị trí tổn thương đảm bảo an toàn về
mặt vi khuẩn học. Các báo cáo sử dụng tế bào
gốc tự thân tuỷ xương điều trị chấn thương cột
sống đều không thấy có trường hợp nào bị
nhiễm khuẩn tại vị trí ghép và không có biến
chứng nguy hiểm nào được ghi nhận [4][7][8],.
V. KẾT LUẬN
- Thế tích khối tế bào gốc thu nhận: 7 ml
- Hiệu quả bóc tách: sau bóc tách, sản phẩm
khối TBG chứa nhóm tế bào có nhân, tế bào đơn
nhân và tỉ lệ tế bào CD34+ sống tăng lên đáng
kể so với ban đầu (p<0.01). Trong khi đó, nhóm
tế bào hồng cầu, HST, bạch cầu hạt được loại bỏ
đáng kể. Tuy nhiên, số lượng tiểu cầu còn lại
khá lớn.
- Số lượng TB CD34+: Tỉ lệ tế bào CD34+
thu được 2.38 ± 0.92%, nồng độ tế bào CD34+
thu được 1.71 ± 0.510x106 TB/1ml. Số lượng tế
bào này giảm theo tuổi nhưng không đáng kể.
- Quy trình tách chiết vô khuẩn tuyệt đối
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ y tế (2003), "Các giá trị sinh học về huyết
học", Các giá trị sinh học người Việt Nam bình
thường thập kỷ 90 - thế kỷ 20. Nhà xuất bản Y
học, Hà nội: tr. 73-78.
2. Nguyễn Thanh Bình (2012). Nghiên cứu đặc
tính và hiệu quả của khối tế bào gốc tự thân từ tủy
xương trong điều trị một số tổn thương xương,
khớp. Luận án tiến sĩ y học: Trường ĐH Y Hà Nội.
3. Mehta J., Singhal S., Gordon L. et al. (2002),
"Cobe Spectra is superior to Fenwal CS 3000 Plus
for collection of hematopoietic stem cells", Bone
Marrow Transplantation, 29(7): p. 563-567
4. Pal R, Venkataramana NK, Bansal A et al.
(2009). Ex vivo-expanded autologous bone
marrow-derived mesenchymal stromal cells in
human spinal cord injury/ paraplegia: A pilot
clinical study. Cytotherapy , 897-911.
5 P. Hernandez, L. Cortina, H. Artaza et al.
(2007), "Autologous bone-marrow mononuclear
cell implantation in patients with severe lower limb
ischaemia: A comparison of using blood cell
separator and Ficoll density gradient
centrifugation", Atherosclerosis, 194: p. e52–e56
6. Pösel C, Möller K, Fröhlich W, Schulz I,
Boltze J, Wagner D-C (2012) Density Gradient
Centrifugation Compromises Bone Marrow
Mononuclear Cell Yield. PLoS ONE 7(12): e50293.
doi:10.1371/journal.pone.0050293
7. Sykova E, Homola A, Mazzanec R et al.
(2006). Autuologous bone marrow transplantation
in patients with subacute and chronic spinal cord
injury. Cell Transplant , 675-87.
8. Yoon SH, Shim YS, Park YH et al. (2007).
Complete spinal cord injury treat- ment using
autologous bone marrow cell transplantation and
bone marrow stimulation with granulocyte
macrophage-colony stimulating factor: phase I/II
clinical train. Stem Cells , 2066-73.
THỰC TRẠNG VỀ KIẾN THỨC, THỰC HÀNH CỦA
NHÂN VIÊN Y TẾ VỀ QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN Y TẾ
TẠI BỆNH VIỆN TRẺ EM HẢI PHÒNG NĂM 2019
Hong Đức Hạ1, Phạm Minh Khuê1
TÓM TẮT64
Đặt vấn đề: Quản lý chất thải rắn y tế (CTRYT) ở
các cơ sở y tế là công việc rất quan trọng. Nghiên cứu
này được thực hiện nhằm mục tiêu mô tả thực trạng,
kiến thức, thực hành về quản lý chất thải rắn y tế của
nhân viên y tế bệnh viện Trẻ em Hải Phòng năm 2019.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Phương
1Trường Đại học Y dược Hải Phòng
Chịu trách nhiệm chính: Hoàng Đức Hạ
Email: hdha@hpmu.edu.vn
Ngày nhận bài: 23.12.2019
Ngày phản biện khoa học: 10.2.2020
Ngày duyệt bài: 17.2.2020
pháp mô tả cắt ngang ở các nhân viên y tế (NVYT) tại
Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng, trong khoảng thời gian
từ tháng 1 năm 2019 đến tháng 10 năm 2019. Đánh
giá kiến thức, thực hành của các đối tượng nghiên cứu
dựa trên bảng kiểm được xây dựng trên cơ sở quyết
định 43/2007/QĐ-BYT và thông tư liên tịch
58/2015/TTLT-BYT-BTNMT về quản lý chất thải y tế,
gồm 3 nhóm nội dung chính là: phân loại, thu gom,
lưu giữ và vận chuyển chất thải rắn y tế. Kết quả:
Khối Hồi sức tích cực và gây mê hồi sức (HSTC&
GMHS) và Khối Nội có tỷ lệ NVYT đạt kiến thức chung
về thực hiện quy chế quản lý CTRYT là 100%; khối
Ngoại có tỷ lệ đạt thấp nhất là 95,4%. Khối HSTC&
GMHS đạt thực hành về phân loại, thu gom và vận
chuyển CTRYT, khối Cận lâm sàng có tỷ lệ đạt thấp