zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Y Tế - Sức Khoẻ

» Y khoa - Dược

KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH UNG THƯ

Chia sẻ: Nguyen Quynh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Báo xấu

104
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'khái niệm cơ bản về bệnh ung thư', y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH UNG THƯ

Ung Th− Häc §¹i C−¬ng 2005 Bµi 1: kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ bÖnh ung th− Môc tiªu häc tËp 1. Tr×nh b y ®−îc nh÷ng ®Æc tÝnh c¬ b¶n cña bÖnh ung th−. 2. M« t¶ ®−îc nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau cña mçi lo¹i ung th−. 3. Nªu ®−îc nh÷ng quan ®iÓm ®óng vÒ ®iÒu trÞ v phßng bÖnh ung th−. Néi dung 1. Nh÷ng ®Æc tÝnh chung cña bÖnh ung th− Ung th− l bÖnh lý ¸c tÝnh cña tÕ b o, khi bÞ kÝch thÝch bëi c¸c t¸c nh©n sinh ung th−, tÕ b o t¨ng sinh mét c¸ch v« h¹n ®é, v« tæ chøc kh«ng tu©n theo c¸c c¬ chÕ kiÓm so¸t vÒ ph¸t triÓn cña c¬ thÓ. §a sè bÖnh ung th− h×nh th nh c¸c khèi u. Kh¸c víi c¸c khèi u l nh tÝnh chØ ph¸t triÓn t¹i chç, th−êng rÊt chËm, cã vá bäc xung quanh, c¸c khèi u ¸c tÝnh (ung th−) x©m lÊn v o c¸c tæ chøc l nh xung quanh gièng nh− h×nh "con cua" víi c¸c c ng cua b¸m v o c¸c tæ chøc l nh trong c¬ thÓ hoÆc gièng nh− rÔ c©y lan trong ®Êt. C¸c tÕ b o cña khèi u ¸c tÝnh cã kh¶ n¨ng di c¨n tíi c¸c h¹ch b¹ch huyÕt hoÆc c¸c t¹ng ë xa h×nh th nh c¸c khèi u míi v cuèi cïng dÉn tíi tö vong. Cïng víi di c¨n xa, tÝnh chÊt bÖnh ung th− hay t¸i ph¸t ® l m cho ®iÒu trÞ bÖnh khã kh¨n v ¶nh h−ëng xÊu ®Õn tiªn l−îng bÖnh. §a sè ung th− l bÖnh cã biÓu hiÖn m n tÝnh, cã qu¸ tr×nh ph¸t sinh v ph¸t triÓn l©u d i qua tõng giai ®o¹n. Trõ mét sè nhá ung th− ë trÎ em cã thÓ do ®ét biÕn gen tõ lóc b o thai, cßn phÇn lín c¸c ung th− ®Òu cã giai ®o¹n tiÒm t ng l©u d i, cã khi h ng chôc n¨m kh«ng cã dÊu hiÖu g× tr−íc khi ph¸t hiÖn thÊy d−íi d¹ng c¸c khèi u. Khi n y khèi u sÏ ph¸t triÓn nhanh v míi cã c¸c triÖu chøng cña bÖnh. TriÖu chøng ®au th−êng chØ xuÊt hiÖn khi bÖnh ë giai ®o¹n cuèi. 2. Nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt cña c¸c lo¹i bÖnh ung th− Ung th− kh«ng ph¶i l mét bÖnh, ng−êi ta biÕt cã ®Õn h¬n 200 lo¹i ung th− kh¸c nhau trªn c¬ thÓ ng−êi. Nh÷ng lo¹i ung th− n y tuy cã nh÷ng ®Æc ®iÓm gièng nhau vÒ b¶n chÊt nh−ng chóng cã nhiÒu ®iÓm kh¸c nhau nh− sau: 2.1. Kh¸c nhau vÒ nguyªn nh©n Qua c¸c nghiªn cøu dÞch tÔ häc cña R.Doll v Petro trªn 80% t¸c nh©n sinh ung th− l b¾t nguån tõ m«i tr−êng sèng. Trong ®ã hai t¸c nh©n lín nhÊt l : 35% do chÕ ®é uèng (g©y nhiÒu lo¹i ung th− ®−êng tiªu hãa) v kho¶ng 30% ung th− do thuèc l¸ (ung th− phæi, ung th− ®−êng h« hÊp trªn .v.v). - C¸c t¸c nh©n kh¸c bao gåm nhiÒu lo¹i nh−: Tia phãng x¹ cã thÓ g©y ung th− m¸u, ung th− tuyÕn gi¸p. - Bøc x¹ tö ngo¹i cã thÓ g©y ung th− da. - Virut Epstein - Barr g©y ung th− vßm häng, u lymph« ¸c tÝnh; Virót viªm gan B (HBV), viªm gan C (HCV), ung th− gan...
Ung Th− Häc §¹i C−¬ng 2005 - NhiÒu lo¹i hãa chÊt ®−îc sö dông trong c«ng nghiÖp, trong thùc phÈm, trong chiÕn tranh, c¸c chÊt th¶i ra m«i tr−êng n−íc v kh«ng khÝ l t¸c nh©n cña nhiÒu lo¹i ung th− kh¸c nhau... 2.2. Kh¸c nhau vÒ tiÕn triÓn cña bÖnh BÖnh ung th− th−êng xuÊt ph¸t tõ hai läai tæ chøc chÝnh cña c¬ thÓ: - Tõ c¸c tÕ b o biÓu m« cña c¸c t¹ng, c¸c c¬ quan (ung th− biÓu m«). - Tõ c¸c tÕ b o cña tæ chøc liªn kÕt trong c¬ thÓ (c¸c sarcoma). Ung th− cña c¬ quan t¹o huyÕt (m¸u, h¹ch lymph«) l mét d¹ng ®Æc biÖt cña ung th− tæ chøc liªn kÕt (Hematosarcoma). Mçi lo¹i ung th− cã h−íng tiÕn triÓn kh¸c nhau. Trong tõng lo¹i, mçi bÖnh ung th− ë mçi c¸ thÓ kh¸c nhau xu h−íng tiÕn triÓn còng rÊt kh¸c nhau. - Cã lo¹i ung th− tiÕn triÓn rÊt nhanh (ung th− m¸u, h¹ch, ung th− h¾c tè, c¸c ung th− liªn kÕt...). - Cã lo¹i ung th− tiÕn triÓn chËm: ung th− da tÕ b o ®¸y, ung th− gi¸p tr¹ng, ung th− cæ tö cung.... - Lo¹i ung th− biÓu m« th−êng di c¨n theo ®−êng b¹ch m¹ch tíi c¸c h¹ch khu vùc. - Lo¹i ung th− liªn kÕt (x−¬ng, phÇn mÒm) th−êng di c¨n theo ®−êng m¸u tíi c¸c t¹ng ë xa (gan, phæi, x−¬ng). Th«ng th−êng bÖnh c ng ë giai ®o¹n muén c ng hay cã di c¨n ra h¹ch khu vùc v di c¨n xa nh−ng ®«i khi cã di c¨n rÊt sím thËm chÝ tõ lóc ch−a ph¸t hiÖn thÊy u nguyªn ph¸t. Tèc ®é ph¸t triÓn cña bÖnh còng tïy thuéc v o tõng giai ®o¹n cña bÖnh. ë nh÷ng giai ®o¹n sím (insitu, giai ®o¹n 1) th−êng tiÕn triÓn l©u d i, chËm ch¹p nh−ng khi ë c¸c giai ®o¹n muén (giai ®o¹n 3,4) tiÕn triÓn th−êng rÊt nhanh v g©y tö vong. Ung th− ë ng−êi c ng trÎ th−êng tiÕn triÓn nhanh h¬n ë ng−êi gi . 2.3. Kh¸c nhau vÒ ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ Trong y v¨n cã nãi ®Õn mét tû lÖ rÊt nhá (1/10.000) ung th− tù khái. Cã thÓ ë nh÷ng c¬ thÓ c¸ biÖt cã hÖ thèng miÔn dÞch tù ®iÒu chØnh, tiªu diÖt ®−îc c¸c tÕ b o ung th− sau khi ® ph¸t sinh. Nh−ng trªn c¨n b¶n nÕu kh«ng ®iÒu trÞ th× ch¾c ch¾n bÖnh nh©n sÏ sím dÉn ®Õn tö vong. C ng ®iÒu trÞ ë giai ®o¹n sím c ng cã nhiÒu c¬ may khái bÖnh. ë nh÷ng giai ®o¹n muén h¬n còng cÇn ®iÒu trÞ ®Ó cã thÓ t¹m thêi æn ®Þnh hoÆc kÐo d i thêi gian sèng hoÆc l m gi¶m c¸c triÖu chøng cña bÖnh. Mçi lo¹i ung th−, mçi giai ®o¹n cã nh÷ng ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ kh¸c nhau. - §iÒu trÞ phÉu thuËt: Th−êng ¸p dông cho ung th− ë c¸c giai ®o¹n sím, ch−a cã di c¨n. - X¹ trÞ: ¸p dông cho nh÷ng ung th− ë giai ®o¹n t−¬ng ®èi muén h¬n, th−êng phèi hîp víi phÉu thuËt l m thu nhá bít khèi u ®Ó dÔ mæ (x¹ trÞ tr−íc mæ) hoÆc diÖt nèt nh÷ng tÕ b o u t¹i chç v h¹ch khu vùc m khi mæ nghi ngê kh«ng lÊy hÕt ®−îc (x¹ trÞ sau mæ, trong lóc mæ...), hoÆc ¸p dông x¹ trÞ cho nh÷ng ung th− ë c¸c vÞ trÝ kh«ng thÓ mæ ®−îc.
Ung Th− Häc §¹i C−¬ng 2005 - §iÒu trÞ hãa chÊt: Tr−íc ®©y th−êng ¸p dông cho nh÷ng lo¹i ung th− cã tÝnh chÊt to n th©n hoÆc ë giai ®o¹n muén, cã di c¨n xa, nh−ng ng y nay mét sè ung th− ë giai ®o¹n sím trªn l©m s ng nh−ng tÝnh chÊt ¸c tÝnh cao, dÔ cho di c¨n hoÆc nghi cã di c¨n (ung th− vó, ung th− tinh ho n, ung th− buång trøng, ung th− rau...) ng−êi ta còng sö dông hãa chÊt ®Ó phßng ngõa nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ. - §iÒu trÞ miÔn dÞch: L mét trong hai ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ to n th©n, cßn ®ang ®−îc nghiªn cøu v cã nhiÒu triÓn väng. Cã nhiÒu thö nghiÖm ® ¸p dông nh− ®iÒu trÞ kÝch thÝch miÔn dÞch kh«ng ®Æc hiÖu, ®iÒu trÞ b»ng Interferon, c¸c lymphokin v gÇn ®©y l c¸c nghiªn cøu dïng kh¸ng thÓ ®¬n dßng ® ®iÒu trÞ mét sè bÖnh ung th− cã kÕt qu¶ tèt. Trong ®iÒu trÞ ung th−, ng−êi thÇy thuèc sÏ c¨n cø v o tõng läai bÖnh, tõng giai ®o¹n, tõng tÝnh chÊt cña tÕ b o u, tõng c¸ thÓ m ¸p dông mét hay nhiÒu ph−¬ng ph¸p theo nh÷ng thÓ thøc trong c¸c ph¸c ®å ®iÒu trÞ cô thÓ. 2.4. Kh¸c nhau vÒ tiªn l−îng bÖnh Tiªn l−îng bÖnh phô thuéc rÊt nhiÒu yÕu tè trªn tõng bÖnh nh©n, nh÷ng yÕu tè chÝnh l: - Giai ®o¹n bÖnh: C ng sím tiªn l−îng c ng tèt v ng−îc l¹i. - Lo¹i bÖnh: Cã ung th− tiªn l−îng tèt l nh÷ng ung th− (dÔ ph¸t hiÖn, dÔ ®iÒu trÞ) nh− ung th− da, ung th− cæ tö cung, ung th− vó, ung th− gi¸p tr¹ng, ung th− khoang miÖng, ung th− ®¹i trùc tr ng.... Cã nh÷ng ung th− ë c¸c t¹ng quan träng hoÆc khã ph¸t hiÖn sím, khã ®iÒu trÞ, tiªn l−îng th−êng xÊu nh− ung th− phæi, gan, n o, tôy, x−¬ng... - TÝnh chÊt ¸c tÝnh cña tÕ b o ung th−: cïng 1 lo¹i ung th−, cïng giai ®o¹n l©m s ng nh−ng ®é ¸c tÝnh c ng cao tiªn l−îng c ng xÊu. - ThÓ tr¹ng ng−êi bÖnh: ë ng−êi gi ung th− th−êng tiÕn triÓn chËm h¬n nh−ng thÓ tr¹ng yÕu nªn khã thùc hiÖn ®−îc ph¸c ®å ®iÒu trÞ mét c¸ch triÖt ®Ó nªn c ng gi yÕu tiªn l−îng c ng xÊu. 3. Cã thÓ phßng ngõa ®−îc nhiÒu lo¹i ung th− Nh− trªn ® ®Ò cËp ®Õn t¸c nh©n sinh ung th− chñ yÕu l tõ bªn ngo i m«i tr−êng (80%) t¸c nh©n néi sinh rÊt Ýt (chØ kho¶ng 10%). V× vËy, phßng bÖnh ung th− cã hiÖu qu¶ khi ng¨n chÆn c¸c t¸c nh©n do m«i tr−êng t¸c ®éng v o ®êi sèng con ng−êi: Ngõng hót thuèc l¸, chÕ ®é dinh d−ìng vÖ sinh an to n hîp lý, chèng l¹m dông c¸c hãa chÊt c«ng nghiÖp, chèng « nhiÔm m«i tr−êng, phßng bÖnh nghÒ nghiÖp...sÏ l m gi¶m tû lÖ m¾c ung th−. Mét sè lo¹i ung th− cã liªn quan ®Õn virut ® ®−îc ¸p dông vacxin phßng bÖnh nh− vacxin phßng viªm gan B, ®ang nghiªn cøu vacxin phßng Esptein - Barr g©y ung th− vßm häng v U lymph«... Ngo i ra c¸c biÖn ph¸p ®iÒu trÞ tæn th−¬ng tiÒn ung th−, c¸c biÖn ph¸p s ng läc ph¸t hiÖn sím mét sè ung th− hay gÆp (vó, cæ tö cung, khoang miÖng, ®¹i trùc tr ng...) l thiÕt thùc l m gi¶m tû lÖ m¾c bÖnh, gi¶m tû lÖ tö vong do ung th−. 4. Ung th− lµ bÖnh cã thÓ ®iÒu trÞ khái khi ë giai ®o¹n sím
Ung Th− Häc §¹i C−¬ng 2005 Tr−íc ®©y cã quan niÖm sai lÇm m¾c ung th− l v« ph−¬ng cøu ch÷a, kh«ng ®−îc "dïng dao kÐo" ®Ó ®iÒu trÞ ung th−... Cã thÓ nh÷ng quan niÖm n y b¾t nguån tõ chç hÇu hÕt bÖnh nh©n ung th− khi ®−îc ph¸t hiÖn ®Òu ë giai ®o¹n muén v mét sè can thiÖp phÉu thuËt sai kü thuËt hoÆc khi kh«ng cã chØ ®Þnh (ung th− vó giai ®o¹n viªm cÊp, ung th− ® lan tr n...) Trªn thùc tÕ nhiÒu ng−êi bÖnh ung th− ® ®−îc cøu sèng b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ khoa häc, nhÊt l khi ®−îc ph¸t hiÖn ë c¸c giai ®o¹n cßn sím. HiÖn nay ë c¸c n−íc tiªn tiÕn tÝnh trung b×nh cã 2 ng−êi bÞ ung th− th× cã 1 ng−êi ®−îc ch÷a khái (50%). Víi nh÷ng tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt, c¶i tiÕn c¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ, ®Æc biÖt l ¸p dông c¸c biÖn ph¸p s ng läc ph¸t hiÖn sím, ng−êi ta hy väng cã thÓ ch÷a khái tíi 3/4 sè ng−êi bÖnh ung th−. Nh− vËy vÊn ®Ò chÝnh kh«ng ph¶i kh«ng cã c¸ch ®iÒu trÞ m l ®iÒu trÞ ë thêi ®iÓm n o. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ ho n to n tïy thuéc v o sù hiÓu biÕt cña ng−êi d©n v ®iÒu kiÖn y tÕ. C©u hái l−îng gi¸ 1. Ung th− l g× ? 2. BÖnh ung th− cã nh÷ng ®Æc tÝnh c¬ b¶n g× ? 3. Mçi lo¹i ung th− cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau g× ? 4. Nh÷ng biÖn ph¸p n o cã thÓ gióp phßng ngõa ®−îc ung th− ? 5. H y ®¸nh dÊu v o cét § nÕu c©u tr¶ lêi l ®óng v ®¸nh dÊu v o cét S nÕu c©u tr¶ lêi l sai: § S Cã thÓ phßng ngõa ®−îc nhiÒu lo¹i ung th− Cã thÓ ®iÒu trÞ khái bÖnh ung th− Kh«ng ®−îc dïng “dao kÐo” ®Ó ®iÒu trÞ ung th− BÖnh ung th− cã l©y truyÒn BÖnh ung th− cã di truyÒn 6. §Æc tÝnh quan träng nhÊt cña bÖnh ung th− l : a. X©m lÊn c. M¹n tÝnh b. Di c¨n d. Hay t¸i ph¸t

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.