Khàn tiếng - dấu hiệu của nhiều
loại bệnh
Nếu hiện tượng trên kéo dài quá 3 tuần, bạn đã bị
viêm thanh quản mạn tính. Bệnh xuất hiện khi thanh
quản bị kích thích lâu dài do phải nói, hát quá nhiều,
do nghiện rượu, thuốc lá hoặc sống ở môi trường có
khí độc (khói nhà máy, bếp than). Các bệnh lâu ngày ở
thanh quản (lao, giang mai) cũng có thể gây viêm mạn
tính ở cơ quan này.
Tiếng nói của con người được
tạo ra bởi 2 dây thanh (thanh đới)
nằm trong thanh quản. Bình
thường, ở tư thế hô hấp, 2 dây thanh giãn ra. Khi phát âm,
chúng khép sát với nhau ở đường giữa; mép của chúng
rung lên dưới áp lực của luồng không khí thở ra, phát sinh
tiếng nói. Hai dây thanh chấn động đồng nhất (rung cùng
một tần số) là điều kiện để có tiếng nói trong trẻo. Khi
đang nói, nếu có chút đờm bám vào một dây thanh, tiếng
sẽ bị rè (do dây thanh này rung với tần số và biên độ khác
với bên kia). Nếu ta đằng hắng, đờm sẽ bật ra, tiếng nói
sẽ trở lại trong trẻo.
Khi bị khàn tiếng, nên nghĩ đến các bệnh lý sau:
- Viêm thanh quản cấp: Hai dây thanh bị sưng, phù nề
khiến các mép của chúng không còn khả năng linh hoạt
để rung nữa, gây ra khàn tiếng, thậm chí mất tiếng trong
vài ba ngày. Sau đó, nếu hai dây thanh phục hồi đồng
đều, hiện tượng khàn tiếng đỡ dần; nếu không đồng đều,
sẽ xuất hiện rè tiếng.
- Hạt dây thanh: Hay gặp ở ca sĩ, giáo viên, phát thanh
viên, báo cáo viên..., biểu hiện là khàn tiếng kéo dài mà
sức khỏe vẫn bình thường. Nguyên nhân là phải gắng sức
hát hoặc nói trong khi chứng viêm thanh quản cấp chưa
hồi phục, khiến các sợi cơ trong dây thanh đứt; dịch tiết ra
để hàn gắn sẽ tích tụ lại thành một hạt nhỏ ở mép dây
thanh (có thể một bên hoặc cả hai bên). Hạt dây thanh
ảnh hưởng đến chất lượng rung thanh, gây rè tiếng. Nó lại
không cho 2 mép của các dây thanh khép sát vào nhau,
tạo khe hở thanh môn, làm cho một lượng lớn hơi bị thoát
mất, rất chóng mệt.
- Ung thư dây thanh: Thường gặp ở người lớn tuổi, nhất là
người nghiện thuốc lá lâu năm. Loại ung thư này tiến triển
tiềm tàng; dấu hiệu sớm nhất để chẩn đoán chính là khàn
tiếng kéo dài.
- Liệt một bên dây thanh: Thường liên quan đến một chấn
thương cụ thể, như sau phẫu thuật tuyến giáp.
Tóm lại, nếu tiếng nói bị khàn sau một đợt cảm cúm kèm
theo sốt, ho, có cảm giác vướng, rát sâu trong cổ họng thì
không đáng ngại vì đó chỉ là biểu hiện viêm thanh quản
cấp. Chỉ cần dùng các thuốc chống cảm cúm thông
thường, tăng thể lực, nghỉ ngơi và đặc biệt là kiêng nói,
bệnh chắc chắn sẽ khỏi trong vòng 1-2 tuần lễ. Còn nếu
khàn tiếng kéo dài quá 3 tuần lễ thì có thể nguy hiểm; cần
đến thầy thuốc chuyên khoa tai mũi họng để khám phát
hiện nguyên nhân.
