HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG QUỐC TẾ LẦN THỨ IV - BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN
158
KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG CỦA BỆNH NHÂN
UNG THƯ BIỂU MÔ TUYẾN GIÁP THỂ NHÚ VÀ THỂ NANG
SAU PHẪU THUẬT CẮT TUYẾN GIÁP TẠI TRUNG TÂM UNG BƯỚU
BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN NĂM 2023
Vũ Bích Huyền1, Lê Diệu Thu1, Lê Thị Như Quỳnh1,
Trần Bảo Ngọc2, Hoàng Thị Thùy Linh3
TÓM TẮT19
Đặt vấn đề: Ung thư tuyến giáp (UTTG) là
loại ung thư hay gặp nhất trong các tuyến nội tiết.
Mặc d UTTG được xem như là một loại ung thư
“tốt” nhưng nhiều nghiên cứu hiện nay trên thế
giới đã chỉ ra rằng phẫu thuật cùng với các
phương pháp kết hợp điều trị UTTG ảnh hưởng
lên CLCS của bệnh nhân trong thời gian sống
thêm sau đó về cả thể chất lẫn tinh thần và kinh
tế xã hội.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu:
Nghiên cứu tiến hành trên 151 bệnh nhân chẩn
đoán xác định là ung thư biểu mô tuyến giáp đã
được phẫu thuật cắt tuyến giáp tại Trung tâm
Ung Bướu Thái Nguyên từ tháng 01/2023 đến
tháng 10/2023. Bệnh nhân hoàn thành bộ câu hỏi
EORTC - C30 đánh giá CLCS tại thời điểm tái
khám và vào đợt điều trị I131.
Mục tiêu: Khảo sát chất lượng cuộc sống
của bệnh nhân ung thư biểu mô tuyến giáp thể
nhú và thể nang sau phẫu thuật cắt tuyến giáp.
1Trung tâm Ung bướu Bệnh viện TW Thái
Nguyên
2Trưng Đi hc Y Dược Thái Nguyên
3Phòng Điều dưỡng Bệnh viện TW Thái Nguyên
Chịu trách nhiệm chính: Vũ Bích Huyền
SĐT: 0912349678
Email huyenubtn@gmail.com
Ngày nhận bài: 15/6/2024
Ngày phản biện khoa học: 22/6/2024
Ngày duyệt bài: 04/8/2024
Kết quả: Nghiên cứu cho thấy điểm CLCS
trung bình là: 81,23 ± 14,78. (trên thang điểm 0 -
100, 100 điểm là tốt nhất). Qua phân tích sô liệu
cho thấy các yếu tố giới nữ, tổn thương thần kinh
thanh quản, giai đoạn bệnh, số lần điều trị I131,
sự thiếu hụt hay dư thừa quá mức hoocmon tuyến
giáp có ảnh hưởng tới sự giảm điểm CLCS của
bệnh nhân sau phẫu thuật ung thư biểu mô tuyến
giáp.
Kết luận: Điểm chất lượng cuộc sống chung
của bệnh nhân là 81,23 ± 14,78.
Từ khóa: Chất lượng cuộc sống, sau phẫu
thuật ung thư biểu mô tuyến giáp
SUMMARY
SURVEY THE QUALITY OF LIFE OF
PATIENTS WITH PAPILLARY AND
FOLLICULAR THYROID
CARRCINOMA POST
THYROIDECTOMY IN THAI NGUYEN
ONCOLOGY CENTRE
Background: Thyroid cancer (TC) is the
most common type of cancer in the endocrine
glands. Although TC is considered a "good" type
of cancer, many current studies around the world
have shown that surgery and combined
approachs affect the patient's quality of life and
survivals physically, mentally and socio-
economically.
Research subjects and methods: The study
was conducted on 151 patients with a confirmed
diagnosis of thyroid carcinoma who underwent
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 543 - THÁNG 10 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
159
thyroidectomy at Thai Nguyen Oncology Center
from January 2023 to October/ 2023. Patients
completed the EORTC - C30 questionnaire to
assess QoL at the time of follow-up examination
and at treatment session I131.
Objective: To survey the quality of life of
patients with papillary and follicular thyroid
carcinoma after thyroidectomy.
Results: Research shows that the average
QOL score is: 81,23 ± 14,78. (on a scale of 0 -
100, 100 points is best). Through data analysis, it
has been shown that female gender factors,
laryngeal nerve damage, stage of disease, number
of I131 treatments session, thyroid hormone
deficiency or excess have an impact on the
reduction in QoL scores of patients who
underwent thyroidectomy.
Conclusion: mean QoL score was 81,23 ±
14,78
Keywords: Quality of life, after thyroid
carcinoma surgery
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ung thư biểu mô tuyến giáp là bệnh lý ác
tính xuất phát từ tế bào nang giáp, tế bào cận
nang và tổ chức liên kết, tế bào miễn dịch.
Ung thư tuyến giáp (UTTG) là loại ung thư
hay gặp nhất trong các tuyến nội tiết. Theo
thống kê của GLOBOCAN 2018 UTTG
chiếm 3,1% trong tất cả các loại ung thư, có
hơn 40.000 ca tử vong/ năm, đứng hàng thứ
5 trong các loại ung thư ở nữ giới, tỉ lệ
nam/nữ là 1/3. Riêng Việt Nam có 5.418 ca
mắc mới mỗi năm [1]
Hiện nay có rất nhiều phương pháp để
điều trị UTTG như: Phẫu thuật, hóa trị, xạ
trị, iod phóng xạ, điều trị đích, hoocmon thay
thế.
Phẫu thuật cắt tuyến giáp đóng vai tr
quan trọng nhất có tính quyết định đến kết
quả điều trị. Nếu được phát hiện và điều trị
phù hợp thì tỉ lệ sống trên 5 năm cho các
bệnh nhân là hơn 95% [2]. Mặc dù UTTG
được xem như là một loại ung thư “tốt”
nhưng nhiều nghiên cứu hiện nay trên thế
giới đã chỉ ra rằng phẫu thuật cùng với các
phương pháp kết hợp điều trị UTTG ảnh
hưởng lên CLCS của bệnh nhân trong thời
gian sống thêm sau đó về cả thể chất lẫn tinh
thần và kinh tế xã hội.
Tổ chức Y tế thế giới đã định nghĩa
“Chất lượng cuộc sống liên quan đến sức
khỏe là những ảnh hưởng do một bệnh tật
hoặc một rối loạn sức khỏe của một cá nhân
đến sự thoải mái và khả năng hưởng thụ của
cá nhân đó”. Hướng dẫn mới nhất của Hiệp
hội tuyến giáp Hoa Kỳ (ATA) cũng nêu bật ý
nghĩa của việc quan tâm đến CLCS lâu dài
của bệnh nhân trong quá trình điều trị [3].
Những thông tin về CLCS này là một trong
các cơ sở để nhân viên y tế lập kế hoạch tư
vấn tâm lý, phục hồi chức năng cho bệnh
nhân sau điều trị giúp họ cải thiện khả năng
thích nghi và hòa nhập với cuộc sống. Do
vậy, chúng tôi thực hiện nghiên cứu này với
mục tiêu: Khảo sát cht lượng cuộc sống
của bệnh nhân ung thư biểu mô tuyến giáp
thể nhú và thể nang sau phẫu thut cắt
tuyến giáp.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
- Tiêu chuẩn lựa chọn:
151 bệnh nhân chẩn đoán xác định là ung
thư biểu mô tuyến giáp đã được phẫu thuật
cắt bán phần/toàn bộ tuyến giáp tính từ thời
điểm sau phẫu thuật ổn đinh từ 4 - 6 tuần hẹn
vào điều trị xạ I131 và hẹn tái khám định kỳ
3 đến 6 tháng tại Trung tâm Ung Bướu Bệnh
viện Trung ương Thái Nguyên từ tháng
01/2023 đến tháng 10/2023
- Tiêu chuẩn loại trừ:
HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG QUỐC TẾ LẦN THỨ IV - BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN
160
+ Bệnh nhân UTTG mà tại thời điểm
phát hiện bệnh đã có di căn xa hoặc có đồng
thời khối ung thư nguyên phát thứ hai.
+ Bệnh nhân suy kiệt, không đủ khả năng
hiểu và tự trả lời các câu hỏi trong bộ câu
hỏi.
+ Bệnh nhân không đồng ý tham gia
nghiên cứu
- Nghiên cứu sử dụng bộ câu hỏi EORTC
- C30, phiên bản tiếng Việt là bảng đánh giá
chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân ung thư
đã được kiểm định giá tri và độ tin cậy
2.2. Phương pháp nghiên cứu
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu: Mô tả cắt
ngang
2.2.2. Thời gian và địa điểm: Nghiên
cứu thực hiện tại Trung tâm Ung bướu, Bệnh
viện Trung ương Thái Nguyên trong thời
gian từ 01/2023 - 10/2023.
2.2.3. Cỡ mẫu: bệnh nhân chẩn đoán xác
định là ung thư biểu mô tuyến giáp đã được
phẫu thuật cắt bán phần/toàn bộ tuyến giáp
2.2.4. Chỉ số nghiên cứu
Các chỉ số dự đoán ảnh hưởng đến CLCS
bao gồm: nhóm tuổi, giới, tình trạng hôn
nhân, trình độ học vấn, khu vực sống, bệnh
kèm theo, mô bệnh học, giai đoạn bệnh trước
phẫu thuật, phương pháp điều trị, thời gian
sau phẫu thuật, nồng độ hoocmon tuyến giáp,
tổn thương dây thần kinh thanh quản.
- Tổn thương dây thần kinh thanh quản
+ Cơ năng: khàn tiếng hoặc khó thở
thanh quản.
+ Nội soi tai mũi họng: dây thanh hạn
chế di động (so sánh với bên đối diện) hoặc
cố định (một bên hay hai bên).
+ Tổn thương được coi là tạm thời nếu
các các triệu chứng kéo dài < 6 tháng sau
phẫu thuật và là vĩnh viễn nếu triệu chứng
ko dài ≥ 6 tháng sau phẫu thuật.
- Nồng độ Hoocmon tuyến giáp sau điều
trị:
+ Cường giáp: TSH < 0,1 μU/ml và FT4
> 22 pmol/L (trong nghiên cứu sử dụng để
chỉ tình trạng tuyến giáp trước phẫu thuật).
+ Nhiễm độc giáp: TSH < 0,1 μU/ml và
FT4 > 22 pmol/L (trong nghiên cứu sử dụng
để chỉ sự quá liều hoocmon tuyến giáp sau
điều trị).
+ Suy giáp: FT3 < 3,5pmol/L, FT4 < 12
pmol/L. TSH > 5 μU/ml (là tiêu chuẩn bắt
buộc).
- Mô bệnh học: Dựa vào kết quả giải
phẫu bệnh sau phẫu thuật. Phân loại giai
đoạn ung thư tuyến giáp theo AJCC phiên
bản thứ 8 (dành cho nhóm bệnh nhân nghiên
cứu)
- Chỉ số chất lượng cuộc sống:
Sử dụng bộ câu hỏi EORTC QLQ-C30
phiên bản 3.0 của Tổ chức nghiên cứu và
điều trị ung thư châu Âu gồm 30 câu hỏi
đánh số từ 1- 30 có 5 thang đo chức năng
(hoạt động thể lực, vai trò xã hội, hòa nhập
xã hội, tâm lý - cảm xúc, khả năng nhận
thức), CLCS chung, khó khăn tài chính và 8
thang đo triệu chứng (mệt mỏi, buồn nôn và
nôn, đau, khó thở, mất ngủ, mất cảm giác
ngon miệng, táo bón và tiêu chảy). Mỗi bệnh
nhân sẽ được tính điểm theo thang điểm 100
cho mỗi chỉ số theo quy định của EORTC.
Điểm tóm tắt được tính toán từ 13 thang đo
(không bao gồm QoL toàn cầu và khó khăn
tài chính) với thang đo triệu chứng được đảo
ngược (thang đo 100 triệu chứng) để có được
hướng thống nhất của tất cả các thang đo
2.3. Thu thập số liệu
- Thu thập số liệu từ bảng câu hỏi có sẵn,
phỏng vấn trực tiếp người bệnh, chăm sóc
bệnh nhân và tham khảo hồ sơ bệnh án.
Thông tin được nhập vào bệnh án nghiên cứu
- Đia điểm: Tại trung tâm Ung bướu Thái
Nguyên
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 543 - THÁNG 10 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
161
2.4. Phân tích số liệu
- Tổng hợp số liệu chấm điểm CLCS với
thang điểm cao nhất là 100 dựa vào công cụ
EORTC. Xử lý số liệu bằng phần mềm SPSS
21.0. Phân tích số liệu được sử dụng để đánh
giá được mối liên hệ của các yếu tố liên quan
đến sự gi giảm điểm CLCS. Mức ý nghĩa
thống kê với p<0,05
2.5. Đạo đức trong nghiên cứu
- Nghiên cứu đã được thông qua bởi hội
đồng đạo đức của Bệnh viện Trung ương
Thái Nguyên
- Nghiên cứu không can thiệp gì lên bệnh
nhân, chỉ nhằm mục đích khảo sát chất lượng
cuộc sống của bệnh nhân và cảnh báo về các
yếu tố nguy cơ chứ không có mục đích nào
khác.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Bảng 3.1. Đặc điểm nhân khẩu học của đối tượng nghiên cứu
Đặc điểm chung
Chỉ số
N
T lệ (%)
Giới tính
Nam
19
12.58
Nữ
132
87.42
Tuổi
<55 tuổi
107
70.86
>= 55 tuổi
44
29.14
Học vấn
Dưới THPT
25
16.56
Tốt nghiệp THPT
36
23.84
Trên THPT
90
59.60
Nghề nghiệp
Nông dân
92
60.93
Công nhân
20
13.25
Hưu trí
8
5.30
Khác
31
20.52
Nơi sinh sống
Nông thôn
105
69.54
Thành thị
46
30.46
Tình trạng hôn nhân
Chưa kết hôn
15
9.93
Đã kết hôn
136
90.07
Nhóm tuổi hay gặp nhất là < 55 tuổi với 107 bệnh nhân chiếm 70.86 %. Đa số bệnh nhân
là nữ 87.42%. Trong đó bệnh nhân lớn tuổi nhất là 71 tuổi, nhỏ nhất là 16 tuổi. Đã kết hôn
90.07%. Trình độ học vấn trên THPT là 59.60%.
Bảng 3.2. Bệnh kèm theo trưc phẫu thut
Bệnh kèm theo trưc phẫu thuật
N
T lệ (%)
Không
93
61.59
Bướu giáp
15
9.93
Cường giáp
2
1.32
Suy giáp
0
0
Bệnh khác
41
27.16
Tổng số
151
100
Khảo sát 151 bệnh nhân cho thấy không có bệnh km theo trước mổ chiếm 61.59%. Có
bướu giáp là 9.93%. Bệnh khác chiếm 27.16%. Không có bệnh nhân suy giáp
HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG QUỐC TẾ LẦN THỨ IV - BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN
162
Bảng 3.3. Đặc điểm lâm sàng và cn lâm sàng của đối tượng nghiên cứu
Đặc điểm
N
T lệ (%)
Mô bệnh học
139
92.05
12
7.95
Giai đoạn bệnh
129
85.43
21
13.91
1
0.66
Phương pháp phẫu thuật cắt
tuyến giáp
23
15.23
128
84.77
124
82.11
Số lần điều trị I131
114
91.93
19
15.3
1
0.8
Tổn thương dây TK thanh
quản
146
96.69
5
3.31
Hoocmon tuyến giáp sau điều
trị
132
87.42
13
8.61
6
3.97
Thời gian sau phẫu thuật
30
19.87
61
40.40
49
32.45
11
7.28
Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng cho
thấy ung thư tuyến giáp thể nhú chiếm phần
lớn 92.05%. Chủ yếu bệnh ở giai đoạn I là
85.43%. Không có tổn thương thanh quản
(96.69%), mổ cắt toàn bộ tuyến giáp chiếm
84.77%, Cắt toàn bộ tuyến giáp + uống xạ I
131 là 124 bệnh nhân (82.11%). Có 30 bệnh
nhân sau phẫu thuật 1,5 tháng (6 tuần) đến
khám lại theo đúng hẹn, 61 bệnh nhân sau 3
tháng, 49 bệnh nhân sau 6 tháng, 11 bệnh
nhân sau 12 tháng.
Bảng 3.4. Điểm cht lượng cuộc sống theo công cụ EORTC-QLQC30
Các chỉ số
X
± SD
Chất lượng cuộc sống chung
81,23
± 14,78
Khó khăn tài chính
75,89
± 18,41
Chức năng chung
Hoạt động thể lưc
83,53
± 11,75
Vai trò xã hội
89,73
± 18,34
Tâm lý cảm xúc
82,67
± 13,92
Khả năng nhận thức
94,36
± 17,47
Hòa nhập xã hội
96,31
± 14,83