vietnam medical journal n01&2 - FEBRUARY - 2019
60
spondylitis.
Eur J Rheumatol,
3 (1), 20-24.
4. Gupta N, Saigal R (2014). Carotid intima media
thickness as a marker of atherosclerosis in
ankylosing spondylitis.
Int J Rheumatol,
839-1135.
5. Han C, et al (2006). Cardiovascular disease and
risk factors in patients with rheumatoid arthritis,
psoriatic arthritis and ankylosing spondylitis.
J
Rheumatol,
33 (11), 2167-72.
6. Van Halm V.P (2006). Increased disease activity
is associated with a deteriorated lipid profile in
patients with ankylosing spondylitis.
Ann Rheum
Dis, 65
(11), 1473-7.
KHẢO SÁT MỘT SỐ CHỈ SỐ HÌNH THÁI
CỦA SINH VIÊN ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI
Nguyễn Thị Phương Lan1, Nguyễn Xuân Bách2
TÓM TẮT18
Mục tiêu:
Khảo sát một số chỉ số hình thái về
chiều cao đứng, cân nặng, vòng ngực, chỉ số BMI, chỉ
số Pignet của sinh viên Trường Đại học Dược Hà Nội.
Phương pháp nghiên cứu: mô tả cắt ngang; sử dụng
phương pháp nghiên cứu nhân trắc của Martin.
Kết
quả nghiên cứu cho thấy:
chiều cao đứng trung
bình của nam: 168,8± 6,7cm, nữ: 156,2 ± 4,9cm; cân
nặng trung bình của nam: 59,5 ± 9,1kg, nữ: 47,8 ±
5,1kg; vòng ngực trung bình của nam tuổi 18 - 22:
78,9 ± 5,3cm, nữ: 71,9 ± 4,4cm; BMI của nam: 20,8
± 2,5; nữ: 19,6 ± 1,9; chỉ số Pignet của nam: 30,9 ±
11,7; nữ: 36,5 ± 8,5.
Từ khóa:
sinh viên, các chỉ số hình thái, BMI, Pignet
SUMMARY
EXAMINATION OF ANTHROPOMETRIC
TRAITS OF STUDENTS OF HANOI
UNIVERSITY OF PHARMACY
Objectives:
To examine a number of
anthropometric traits of height, weight, chest
measurement, BMI index, Pignet index of students of
Hanoi University of Pharmacy. Research method: cross-
sectional analysis; using Martin's anthropometric
research method. The results showed that: average
height of males: 168,8± 6.7cm, females: 156.2±
4.9cm; Average weight of males: 59.5± 9.1kg, females:
47.8± 5.1kg; Average chest measurement of males
(18-22 of age): 78.9± 5,3cm, females: 71.9± 4,4cm;
BMI of males: 20.8± 2.5; females: 19.6± 1.9; Pignet
index of males: 30.9 ± 11.7; females: 36,5 ± 8,5.
Keywords:
students, anthropometric traits, BMI, Pignet
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Việt Nam đang ở thời kỳ “cơ cấu dân số
vàng”, thanh niên, sinh viên chiếm tỷ lệ lớn nhất
trong lịch sử phát triển nhân khẩu của đất nước
[1]. Thanh niên sinh viên là một trong những lực
lượng nòng cốt của xã hội, lực lượng lao động trí
1Trường Đại học Dược Hà Nội
2Khoa Y Dược, Đại học Quốc Gia Hà Nội
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Thị Phương Lan
Email: ntpl1981@gmail.com
Ngày nhận bài: 3.12.2018
Ngày phản biện khoa học: 14.1.2019
Ngày duyệt bài: 22.1.2019
óc, lực lượng chính của sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa và bảo vệ đất nước. Chăm sóc
sức khỏe của sinh viên là một việc làm cần thiết
trong đó đánh giá tình trạng thể lực và sức khỏe
của sinh viên là công việc không thể thiếu của
bất kỳ trường Đại học nào. Sinh viên với độ tuổi
từ 18 - 22, cơ thể vẫn tiếp tục hoàn thiện và
phát triển, sự thay đổi hình thái s làm thay đổi
chức năng nhiều hệ cơ quan đặc biệt như hệ
tuần hoàn, hệ hô hấp, hệ cơ… Vì vậy, tất cả các
vấn đề về thể chất có thể dẫn tới những ảnh
hưởng không nhỏ và có thể để lại những hậu
quả lâu dài cho sức khỏe, thể lực và làm giảm
sút khả năng học tập của sinh viên từ đó dẫn tới
giảm sút khả năng làm việc và lao động sau này.
Trường Đại học Dược Hà Nội là một trong
những trung tâm đào tạo đội ngũ cán bộ Dược
cho ngành y tế Việt Nam, tuy nhiên, đặc thù của
Trường là đào tạo và bồi dưỡng những kiến thức
chủ yếu về chuyên ngành nên việc phát triển
phong trào thể dục thể thao, rèn luyện thân thể
trong sinh viên cũng còn những mặt hạn chế.
Các chỉ số hình thái không phải là hằng định mà
thay đổi phụ thuộc vào lứa tuổi, đối tượng
nghiên cứu và từng thời kỳ điều tra tùy theo sự
thay đổi môi trường tự nhiên. Chính vì thế,
nghiên cứu về đặc điểm hình thái của sinh viên
luôn mang tính thời sự và cấp thiết, không chỉ
cung cấp các cơ sở khoa học sinh học thể hiện
một giai đoạn quan trọng ảnh hưởng đến chất
lượng con người mà còn giúp việc giáo dục thể
chất tại các Trường Đại học dựa trên cơ sở khoa
học có hiệu quả cao hơn. Mục tiêu của nghiên
cứu:
Khảo sát một số chỉ số hình thái về chiều cao
đứng, cân nặng, vòng ngực, chỉ số BMI, chỉ số
Pignet của sinh viên Trường Đại học Dược Hà Nội.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu:
bao gồm 300 sinh
viên Trường Đại học Dược Hà Nội (gồm 150 nam
và 150 nữ) có độ tuổi từ 18 – 22, không có
mang các dị tật hình thái hay tâm thần, không
có các bệnh mạn tính.
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 475 - THÁNG 2 - SỐ 1&2 - 2019
61
Địa điểm nghiên cứu:
Bộ môn Y học cơ sở -
Trường Đại học Dược Hà Nội.
Thời gian tiến hành:
6/2017 – 8/2018
Phương pháp nghiên cứu:
Thiết kế nghiên cứu:
Nghiên cứu mô tả cắt ngang
Phương pháp thu thập số liệu:
Sử dụng
phương pháp nghiên cứu nhân trắc của Martin
Các chỉ số cần xác định trong nghiên cứu:
tuổi, giới tính, chiều cao đứng, cân nặng, vòng
ngực, BMI, Pignet.
Kỹ thuật xác định các chỉ số trong nghiên cứu
Tuổi của đối tượng nghiên cứu:
dựa trên giấy
khai sinh hoặc chứng minh thư nhân dân (hoặc
thẻ căn cước).
Giới tính:
nam/nữ
Các chỉ số về hình thái:
- Chiều cao đứng:
đơn vị đo cm, độ chính xác
tới 0,1cm. Người được đo ở tư thế đứng trên nền
phẳng, hai gót chân sát nhau sao cho 4 điểm:
chẩm, lưng, mông, gót chạm thước đo. Khi đo
chiều cao, đối tượng được bỏ giầy, dép.
- Cân nặng:
đơn vị đo là kg, dụng cụ đo là
cân điện tử Laica (Thụy Sĩ), có độ chính xác đến
0,1 kg. Cân được đặt trên nền cứng, phẳng và
hiệu chỉnh trước khi cân. Đối tượng được mặc
quần, áo mỏng.
- Vòng ngực trung bình:
được xác định bằng
trung bình cộng của vòng ngực lúc hít vào tận
lực và vòng ngực lúc thở ra gắng sức. Dụng cụ
đo là thước dây Thụy Sĩ, đơn vị tính bằng cm, độ
chính xác đến 0,1cm. Khi đo dùng thước dây đo
ngang qua mũi ức, dưới núm vú sao cho thước
dây không bị xoắn và song song với mặt đất. Đối
tượng khi đo mặc áo mỏng.
- Chỉ số Pignet:
Chỉ số Pignet = chiều cao đứng(cm) - [cân
nặng(kg) + vòng ngực trung bình (cm)].
Đánh giá chỉ số Pignet theo Nguyễn Quang
Quyền đối với người trưởng thành:
Pignet = 0 – 20,8: cường tráng
Pignet = 20,9 – 24,1: rất khỏe
Pignet = 24,2 – 27,4: khỏe
Pignet = 27,5 – 33,9: trung bình
Pignet = 34 – 37,2: yếu
Pignet = 37,3 – 40,5: rất yếu
Pignet ≥ 40,6: yếu kém
- Chỉ số khối cơ thể (BMI - Body Mass Index):
BMI = Cân nặng (kg)/[chiều cao đứng (cm)]2.
Đánh giá BMI theo WHO (1998):
BMI < 18,5: nhẹ cân
BMI = 18,5 – 24,9: bình thường
BMI ≥ 25: thừa cân
Xử lý số liệu:
Số liệu thu thập được nhập bằng
phần mềm Epidata 3.0 và phân tích bằng phần
mềm thống kê sử dụng trong y học SPSS 16.0.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Bảng 3.1. Đặc điểm về các chỉ số cơ thể của đối tượng nghiên cứu
Giới
Chỉ số
Nam
± SD (n=150)
Nữ
± SD (n = 150)
p
Tuổi (năm)
19,8 ± 1,4
19,3 ± 1,1
>0,05
Chiều cao đứng (cm)
168,8 ± 6,7
156,2 ± 4,9
< 0,01
Cân nặng (kg)
59,5 ± 9,1
47,8 ± 5,1
<0,01
Vòng ngực trung bình (cm)
78,9 ± 5,3
71,9 ± 4,4
<0,01
BMI
20,8 ± 2,5
19,6 ± 1,9
> 0,05
Pignet
30,9 ± 11,7
36,5 ± 8,5
< 0,05
Nhận xét:
Các đặc điểm hình thái về chiều cao đứng trung bình, cân nặng trung bình, vòng ngực
trung bình, chỉ số BMI, Pignet của đối tượng nghiên cứu đều nằm trong giá trị bình thường của người
Việt Nam và có sự khác biệt về các chỉ số này giữa nam và nữ có ý nghĩa thống kê với p < 0,01.
0.7
0.7
0.0
16.6
68.0
4.0
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Na m Nữ
BMI < 18.5
BMI 18.5 - 24.9
BMI 25 - 29.9
BMI 30 - 34.9
Biểu đồ 3.1. Chỉ số khối cơ thể của đối tượng nghiên cứu theo giới
Nhận xét:
cả hai giới nam và nữ chủ yếu ở tình trạng thể lực và dinh dưỡng bình thường, tuy
nhiên tình trạng nhẹ cân ở nữ giới chiếm tỷ lệ cao hơn ở nam giới.
vietnam medical journal n01&2 - FEBRUARY - 2019
62
18.7
6.7
11.3
3.3
10
5.3
20.0
14.7
40.0
70.0
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Nam Nữ
Pignet ≤ 20.8
Pignet 20.9 - 24.1
Pignet 24.2 - 27.4
Pignet 27.5 - 33.9
Pignet ≥ 34
Biểu đồ 3.2. Chỉ số Pignet của đối tượng nghiên cứu theo giới
Nhận xét:
chỉ số Pignet ở nam giới: 40,0% thuộc nhóm sức khỏe tốt trong đó 18,7% thuộc nhóm
cường tráng, 20% thuộc nhóm trung bình và 40% thuộc nhóm yếu; chỉ số Pignet ở nữ giới: 70,0%
thuộc nhóm sức khỏe yếu, 15,3% thuộc nhóm sức khỏe tốt và 14,7% thuộc nhóm sức khỏe trung
bình
.
Sự khác biệt về chỉ số Pignet giữa 2 giới có ý nghĩa thống kê với p < 0,01.
IV. BÀN LUẬN
Về độ tuổi của đối tượng nghiên cứu: ở
nam là 19,8 1,4; ở nữ là 19,3 1,1; không có
sự khác biệt về độ tuổi trung bình giữa hai giới
của đối tượng nghiên cứu với p > 0,05.
Về chiều cao đứng trung bình của đối
tượng nghiên cứu: Chiều cao đứng trung bình
của nam là 168,8 6,7cm, nữ là 156,2 4,9cm,
nam lớn hơn nữ khoảng 8cm, sự khác biệt về
chiều cao đứng giữa nam và nữ có ý nghĩa thống
kê với p < 0,01. So với số liệu của toàn quốc cho
thấy nam sinh viên cao hơn nam thanh niên toàn
quốc (164,4 6,0cm), còn nữ sinh viên cao hơn
nữ thanh niên toàn quốc (153,4 5,3cm) [2];
chứng tỏ thực trạng sức khỏe thể chất của đối
tượng thanh niên từ 18 – 22 tuổi đã có bước cải
thiện, tuy nhiên, chiều cao của nam sinh viên
vẫn thấp hơn 10cm so với chuẩn và nữ sinh viên
thấp hơn 7cm so với chuẩn. So với tầm vóc của
thanh niên các nước trong khu vực như Hàn
Quốc, Nhật Bản, Singapore, tầm vóc của đối
tượng nghiên cứu thấp hơn. Biểu đồ 4.1. cho
thấy chiều cao trung bình đối tượng nghiên cứu
kém so với Hàn Quốc là 7cm, kém so với Trung
Quốc 7cm, kém Thái Lan và Nhật Bản, Singapore
là khoảng 3 - 4cm [1].
168.9
175.3
170.6
163.5
164.7
171.2
158.0
165.3
169.4
156.7
162.6
160.0
151.8
153.3
158.8
147.0
155.3
158.6
130.0 135.0 140.0 145.0 150.0 155.0 160.0 165.0 170.0 175.0 180.0
Đối tượng NC
Hàn Quốc
Singapore
Philipines
Malaysia
Nhật Bản
Indonesia
Ấn Độ
Trung Quốc
Nữ
Nam
Biểu đồ 4.1. Chiều cao của đối tượng nghiên cứu so với các quốc gia khác
Về cân nặng trung bình của đối tượng
nghiên cứu: Cân nặng trung bình nam giới:
59,5 9,1kg, ở nữ giới: 47,8 5,1kg, sự khác
biệt này có ý nghĩa thống kê với p < 0,01. So với
số liệu của toàn quốc cho thấy nam sinh viên
nặng cân hơn nam thanh niên toàn quốc (54,2
7,1kg), còn nữ sinh viên nặng cân hơn nữ thanh
niên toàn quốc (46,0 5,5kg) [2]. Kết quả này
cũng tương tự như nghiên cứu của tác giả Mai
Văn Hưng và CS (2008) nghiên cứu trên đối
tượng sinh viên Hàn Quốc và sinh viên Việt Nam
có cùng độ tuổi [3].
Về vòng ngực trung bình của đối tượng
nghiên cứu: Vòng ngực trung bình của nam là
78,9 5,3cm lớn hơn nam toàn quốc là (77,4
4,3cm) và vòng ngực trung bình của nữ là 71,9
4,4 nhỏ hơn so với nữ toàn quốc (76,0 5,9cm) [4].
Về chỉ số BMI của đối tượng nghiên cứu:
Chỉ số khối cơ thể (BMI - Body mass index) của
nam là 20,8 2,5 và của nữ là 19,6 1,9; sự
khác biệt giữa hai giới không có ý nghĩa thống kê
với p>0,05. Chỉ số BMI là chỉ số được tính từ
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 475 - THÁNG 2 - SỐ 1&2 - 2019
63
chiều cao và cân nặng của cơ thể, là một chỉ số
đáng tin cậy về sự gầy béo của một người, đây
là phương pháp không tốn kém và dễ thực hiện
để tầm soát về vấn đề sức khỏe. Kết quả nghiên
cứu này tương tự như nghiên cứu của Nguyễn
Trường An (2007) cũng không thấy có sự khác
biệt về chỉ số BMI giữa nam và nữ sinh viên ở độ
tuổi này [5]. So sánh với số liệu của thanh niên
toàn quốc ở cùng độ tuổi, chúng tôi thấy không
có sự khác biệt (BMI nam: 20,6 ± 2,8 và BMI
nữ: 19,9 ± 5,5) [2]. Tuy nhiên, chỉ số BMI của
nam và nữ sinh viên trong nghiên cứu này của
chúng tôi đều thấp hơn so với tiêu chuẩn về chỉ
số BMI của khu vực Đông Nam Á (BMI nam 22,0
[21,6 – 22,4] và nữ 22,4 [22,0 – 22,8] và thấp
hơn tiêu chuẩn chung toàn cầu (BMI của nam
24,3 [24,2 – 24,5] và của nữ 24,6 [24,4 – 24,8])
(theo WHO – 2016).
Về đánh giá tình trạng dinh dưỡng theo BMI:
chỉ số BMI đã trở thành phổ biến trong những
năm gần đây được sử dụng để đánh giá một
cách sơ bộ tình trạng dinh dưỡng của cộng
đồng. Theo thang phân loại quốc tế cho thấy:
78,7% nam và 60,8% nữ có tình trạng thể lực và
dinh dưỡng bình thường; 16,6% nam và 31,3%
nữ thuộc nhóm suy dinh dưỡng trong đó chủ yếu
là suy dinh dưỡng nhẹ (Biểu đồ 3.1). Tuy sinh
viên nữ có suy dinh dưỡng nhẹ nhưng tình trạng
dinh dưỡng ảnh hưởng rất lớn đến khả năng học
tập cũng như khả năng sáng tạo của sinh viên,
do đó cần có nhiều các biện pháp tuyên truyền
giáo dục dinh dưỡng cho sinh viên. Báo cáo kết
quả Tổng điều tra dinh dưỡng toàn quốc 2009 -
2010 của Bộ Y tế cho thấy, tình trạng thiếu năng
lượng của thanh niên trong độ tuổi 20-24 là
22,9%; trong đó nam: 17,2% và nữ: 27,7%.
Như vậy, yếu tố chất thể lực, đặc biệt là sức bền
và sức mạnh của thanh niên Việt Nam được xếp
vào mức kém và rất kém so với chuẩn quốc tế,
đây là vấn đề ảnh hưởng tới nguồn nhân lực
tương lai của đất nước.
Về chỉ số Pignet của đối tượng nghiên
cứu: Đây là một trong các chỉ số được nghiên
cứu để đánh giá tình trạng nhân trắc nói chung
của cơ thể. Chỉ số này được xác định từ ba kích
thước là chiều cao, cân nặng và vòng ngực trung
bình. Kết quả nghiên cứu chỉ số Pignet của sinh
viên lứa tuổi từ 18 - 22 tại Trường Đại học Dược
cho thấy ở nam: 30,9 ± 11,7 và nữ: 36,5 ± 8,5;
có sự khác biệt về chỉ số Pignet giữa 2 giới với
p<0,05 (kết quả bảng 3.1). Chỉ số Pignet ở nam:
40,0% thuộc nhóm sức khỏe tốt trong đó 18,7%
thuộc nhóm cường tráng, 20% thuộc nhóm
trung bình và 40% thuộc nhóm yếu. Chỉ số
Pignet ở nữ: 70,0% thuộc nhóm sức khỏe yếu,
15,3% thuộc nhóm sức khỏe tốt và 14,7% thuộc
nhóm sức khỏe trung bình; sự khác biệt về chỉ
số Pignet giữa 2 giới có ý nghĩa thống kê với
p<0,01 (biểu đồ 3.2). Nghiên cứu của Mai Văn
Hưng và CS (2013) cho thấy môi trường sống
khác nhau giữa vùng đô thị và vùng nông thôn
đã ảnh hưởng đến nhân trắc của tuổi sau dậy thì
[6]. Hầu hết các nghiên cứu đều cho rằng các
chỉ số hình thái của cơ thể người đều bị ảnh
hưởng bởi yếu tố sinh lý, yếu tố môi trường và
các điều kiện về dinh dưỡng.
Như vậy, các chỉ số về hình thái: chiều cao,
cân nặng, vòng ngực, BMI và Pignet ở nam giới
đều có giá trị trung bình cao hơn so với nữ giới,
sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê với p <
0,01. Kết quả này phù hợp với các đặc điểm liên
quan đến giới tính. Nghiên cứu các chỉ số hình
thái của sinh viên Hàn Quốc và sinh viên Việt
Nam có cùng độ tuổi của Mai Văn Hùng và CS
(2008) cũng thấy rằng có sự khác biệt về chỉ số
hình thái: chiều cao, cân nặng, vòng ngực, BMI,
Pignet của nam cao hơn so với nữ với p<0,01,
tuy nhiên, các chỉ số này của sinh viên Hàn Quốc
cao hơn so với sinh viên Việt Nam [3].
Sức khỏe nói chung là trạng thái thoải mái
đầy đủ về thể chất, tâm thần xã hội mà không
chỉ có nghĩa là không có bệnh hay thương tật;
cho phép mi người thích ứng nhanh chóng với
các biến đổi của môi trường, giữ được lâu dài
khả năng lao động và lao động có hiệu quả. Sức
khỏe thể chất bao gồm: chiều cao, cân nặng, tỷ
lệ hợp lý giữa chiều cao và cân nặng, sức bền,
sự dẻo dai, sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình
dục, sự chịu đựng của cơ thể thanh niên ở các
điều kiện thiên nhiên khắc nghiệt, ... Tập thể dục
rất quan trọng để duy trì cơ thể tăng trưởng và
có thể đóng góp tích cực vào duy trì trọng lượng
khỏe mạnh, xây dựng và duy trì mật độ xương
khỏe mạnh, cơ bắp và sức mạnh, thông khí phổi
tốt. Tập thể dục đã được chứng minh là cải thiện
chức năng thông qua cải thiện hình thái và chức
năng thông khí phổi và tăng cường cuộc sống
tích cực. Ngoài ra hoạt động thể chất đã được
chứng minh là thay đổi chỉ số nhân trắc của cơ
thể. Thể trạng chiều cao của thanh niên Việt
Nam có những cải thiện qua thời gian. Tuy
nhiên, vẫn còn rất hạn chế so với các nước trong
khu vực, tỷ lệ tập thể dục thể thao thường xuyên
của thanh niên còn thấp dẫn đến những hạn chế
về sức khỏe thể lực của thanh niên. Cần có
những chương trình chăm sóc sức khỏe thể chất
cho thanh niên thông qua các can thiệp về dinh
dưỡng và hoạt động thể dục thể thao để có thể
vietnam medical journal n01&2 - FEBRUARY - 2019
64
giúp thu hẹp khoảng cách về chiều cao và thể
lực của thanh niên Việt Nam so với thanh niên
khu vực và quốc tế, để họ có thể chủ động thực
hiện các mục tiêu và xây dựng tương lai mà họ
mong muốn. Đồng thời, Nhà trường nên tăng
cường đầu tư đổi mới hoạt động thể chất và
phong trào thể dục thể thao ở Trường nhằm tạo
điều kiện cho thanh thiếu niên tích cực tham gia
hoạt động thể dục thể thao, rèn luyện thể chất.
V. KẾT LUẬN
- Chiều cao đứng trung bình của nam tuổi 18-
22: 168,8± 6,7cm, nữ: 156,2 ± 4,9cm
- Cân nặng trung bình của nam tuổi 18 - 22:
59,5 ± 9,1kg, nữ: 47,8 ± 5,1kg
- Vòng ngực trung bình của nam tuổi 18 - 22:
78,9 ± 5,3cm, nữ: 71,9 ± 4,4cm
- BMI của nam: 20,8 ± 2,5; nữ: 19,6 ± 1,9
- Chỉ số Pignet của nam: 30,9 ± 11,7; nữ:
36,5 ± 8,5.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Quỹ Dân số Liên hợp quốc tại Việt Nam
(UNFPA) (2015).
Báo cáo quốc gia về thanh niên
Việt Nam
, Hà Nội,
2. Bộ Y Tế (2010).
Tổng điều tra dinh dưỡng 2009 -
2010
, Nhà xuất bản Y học.
3. Mai Văn Hưng và Sunyoung Pak (2008). The
impact of environment on morphological and
physical indexes of Vietnamese and South Korean
students.
VNU Journal of Science, Natural Sciences
and Technology,
24, 50 -55.
4. Trịnh Văn Minh (2000).
Báo cáo tổng kết dự án
điều tra cơ bản một số chỉ tiêu sinh học người Việt
Nam bình thường thập kỷ 90
, Trường Đại học Y HN
5. Nguyễn Trường An (2007). Chiều cao đứng, cân
nặng và chỉ số khối cơ thể của thanh thiếu niêu 15
- 24 tuổi ở Thừa Thiên Huế.
Tạp chí Y học thực
hành,
3.
6. Mai Văn Hưng và Trần Long Giang (2013).
Nghiên cứu một số đặc điểm nhân trắc cơ bản của
học sinh trung học phổ thông tại Hà Nội.
Nghiên
cứu giáo dục - Tạp chí Khoa học Đại học Quốc Gia
Hà Nội,
19 (1), 39 - 47.
HIỆU QUẢ CAN THIỆP TƯ VẤN CỦA DƯỢC SĨ TRÊN VIỆC CẢI THIỆN
TUÂN THỦ ĐIỀU TRỊ Ở BỆNH NHÂN BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH
Bùi Thị Hương Qunh1,2, Nguyễn Thành Quân3, Nguyễn Thị Duyên Anh1,
Hunh Thị Thanh Tuyền3, Phm Xuân Khôi3
TÓM TẮT19
Bệnh phổi tắc nghn mạn tính (COPD) là một trong
những nguyên nhân chính gây tăng tử suất và gánh
nặng bệnh tật cho BN (BN) trên toàn thế giới. Việc
tuân thủ điều trị bằng thuốc đóng vai trò quan trọng
trong kiểm soát COPD. Mục tiêu của nghiên cứu là
đánh giá hiệu quả can thiệp giáo dục của dược sĩ đối
với việc cải thiện mức độ tuân thủ điều trị của BN
COPD tại bệnh viện Đại Học Y Dược TP.Hồ Chí Minh.
Chúng tôi tiến hành thử nghiệm lâm sàng, ngẫu nhiên
có đối chứng, trên BN ngoại trú mắc COPD, đến khám
và điều trị tại Phòng khám quản lý hen và COPD, Bệnh
viện Đại học Y dược TP. Hồ Chí Minh từ tháng
12/2017 đến tháng 03/2018. BN được chia ngẫu nhiên
vào hai nhóm – nhóm can thiệp (CT) – nhận được sự
tư vấn của dược sĩ và sự tư vấn thường quy của bác sĩ
và nhóm không can thiệp (KCT) – chỉ nhận được sự tư
vấn từ bác sĩ. Hiệu quả can thiệp được đánh giá bằng
việc so sánh điểm tuân thủ theo Morisky Medication
Adherence Scale 8 (MMAS-8) giữa 2 nhóm. Có 109 BN
được chọn vào nghiên cứu. Sau 1 tháng theo dõi, có
1Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh,
2Bệnh viện Thống Nhất, TP. Hồ Chí Minh.
3Đại học Lạc Hồng, Đồng Nai
Chịu trách nhiệm chính: Phạm Xuân Khôi
Email: xuankhoi1210@gmail.com
Ngày nhận bài: 9.12.2018
Ngày phản biện khoa học: 18.01.2019
Ngày duyệt bài: 23.01.2019
44 BN nhóm CT và 50 BN nhóm KCT hoàn thành
nghiên cứu. Điểm MMAS-8 ở nhóm CT (7,11 ± 1,125)
cao hơn có ý nghĩa thống kê so với nhóm KCT (6,06 ±
1,695), p = 0,001. Tỷ lệ BN tuân thủ cao ở nhóm CT
(52,3%) cũng cao hơn có ý nghĩa thống kê so với
nhóm KCT - 18,0%, p = 0,001. Biện pháp can thiệp
của dược sĩ làm tăng điểm MMAS-8 ở BN COPD (hệ số
góc là 0,913; p = 0,004). Nghiên cứu này đã chứng
minh được vai trò tích cực của tư vấn dược lâm sàng
trong việc cải thiện mức độ tuân thủ điều trị bằng
thuốc của BN COPD.
Từ khóa:
Bệnh phổi tắc nghn mạn tính, COPD,
tuân thủ điều trị, can thiệp, dược sĩ
SUMMARY
THE EFFECTIVENESS OF PHARMACIST’S
INTERVENTION ON MEDICATION
ADHERENCE IN PATIENTS WITH CHRONIC
OBSTRUCTIVE PULMONARY DISEASE
Chronic obstructive pulmonary disease
(COPD) is
one of the leading causes of mobidity and motarlity of
patients all over the world. Medication adherence
plays an important role in COPD control. This study
aimed to evaluate the effectiveness of pharmacist led-
educational intervention in improving medication
adherence in patients with COPD at Medical University
Center, Ho Chi Minh City. A clinical randomized
controlled trial was conducted on COPD outpatients
aged 18 years or older at Screening Respiratory
Function Department from December 2017 to March
2018. Patients were randomized into 2 groups –