Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 11 * Phuï baûn Soá 1* 2007<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
KHAÛO SAÙT CHIEÀU DAØY LÔÙP SÔÏI THAÀN KINH VOÕNG MAÏC TREÂN MAÉT<br />
BEÄNH NHAÂN GLAUCOMA GOÙC MÔÛ NGUYEÂN PHAÙT BAÈNG MAÙY OCT<br />
Nguyeãn Thaønh Long*, Ñoaøn Quoác Vieät**<br />
<br />
TOÙM TAÉT<br />
Muïc tieâu nghieân cöùu:Ñaùnh giaù ñoä daøy lôùp sôïi thaàn kinh voõng maïc baèng maùy OCT treân beänh nhaân<br />
glaucoma vaø nghi ngôø glaucoma nhaèm phaùt hieän sôùm beänh glaucoma.<br />
Thieát keá: Quan saùt moâ taû caét ngang<br />
Phöông phaùp: Nhieân cöùu treân 125 maét cuûa 91 beänh nhaân goàm: 40 maét cuûa 32 beänh nhaân nghi ngôø<br />
glaucoma vaø 85 maét cuûa 59 beänh nhaân glaucoma. Ñoä daøy lôùp sôïi thaàn kinh voõng maïc ñöôïc khaûo saùt baèng<br />
maùy Stratus OCT vôùi voøng queùt nhanh 3 laàn ñöôøng kính 3.4 quanh gai. Caùc thoâng soá veà ñoä daøy trung bình<br />
toaøn boä, taïi caùc goùc tö 90o, vaø muùi giôø 30o ñöôïc ñaùnh giaù vaø so saùnh. Ñöôøng cong ROC, ñoä nhaïy vaø ñoä ñaëc<br />
hieäu taïi caùc vò trí treân ñöôïc phaân tích vaø ñaùnh giaù.<br />
Keát quaû: Coù söï giaûm coù yù nghóa ñoàng ñeàu vaø toaøn boä lôùp sôïi thaàn kinh voõng maïc treân beänh nhaân<br />
glaucoma. Vò trí giaûm nhieàu nhaát ôû 6 vaø 7 giôø vôùi chæ ROC cao töông öùng vôùi ñoä nhaïy vaø ñaëc hieäu cao.<br />
Keát luaän: Vieäc khaûo saùt lôùp sôïi thaàn kinh voõng maïc baèng maùy Stratus OCT raát höõu ích trong vieäc phaùt<br />
hieän sôùm beänh glaucoma. OCT laø phöông phaùp khaùch quan coù ñoä nah5y vaø ñaëc hieäu cao trong vieäc ñaùnh söï<br />
bieán ñoåi lôùp sôïi thaàn kinh voõng maïc treân beänh nhaân glaucoma.<br />
<br />
ABSTRACT<br />
MEASURE OF THE NERVE FIBER LAYER THICKNESS BY OPTICAL COHERENT TOMOGRAPHY<br />
(OCT)<br />
IN PRIMARY OPEN ANGLE GLAUCOMA<br />
Nguyen Thanh Long, Doan Quoc Viet<br />
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 11 – Supplement of No 1 - 2007: 217 – 224<br />
Purpose: To evaluate the nerve fiber layer (RNFL) thickness measured by optical coherent tomography<br />
(OCT) and to assess the diagnostic ability of OCT to distinguish between glaucomatous or glaucomasuspect eyes from normal eyes.<br />
Design: Observation, cross-sectional study.<br />
Methods: A total of 125 eyes of 91 patients include: 40 eyes of 32 glaucoma-suspect patients, and 85<br />
glaucomatous eyes of 59 glaucoma patients were enrolled in the study. Thickness of the RNFL around the<br />
optic disk was determined with three 3.4-mm diameter circle Stratus OCT scans. Average and segmental<br />
RNFL thickness values were compared among all groups. Receiver operating characteristic (ROC) curve<br />
area, Sensitivity (Sn) and the Specificity (Sp) were calculated to discriminate glaucoma-suspect eyes from<br />
glaucomatous eyes.<br />
Results: The average RNFL thickness had the strongest correlation in all parameters (P 0,05).<br />
<br />
Nghi ngôø<br />
<br />
13,6% 10,2% 42,4%<br />
6<br />
<br />
Tuoåi<br />
Giaù<br />
Mean 95% CI SD Median 95% CI trò P*<br />
<br />
Chaån ñoaùn<br />
<br />
Nhoùm tuoåi<br />
30 – 39<br />
<br />
40 – 49<br />
<br />
50 – 59<br />
<br />
60<br />
<br />
Bình 119± 9,6 113,6±8,9 108 ± 5,4 105± 8,1<br />
thöôøng(*) n=42<br />
n=50<br />
n=50<br />
n=36<br />
<br />
(%) 12,5% 15,6% 15,6% 9,4% 53,1%<br />
Na<br />
<br />
nhoùm 60 (tyû leä 6: 10) coù söï cheânh leäch ñaùng keå.<br />
Tuy nhieân söï khaùc bieät naøy khoâng coù yù nghóa do<br />
maãu nghieân cöùu nhoû vaø p> 0,05 (p* = 0,545 theo<br />
pheùp kieåm ñònh Chi Square vaø Phi Cramer’s V).<br />
Baûng 2: Söï phaân boá tuoåi trong caùc nhoùm nghieân<br />
cöùu<br />
<br />
-Tyû leä C/D.<br />
<br />
Chaån<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
0,0001<br />
<br />
0,0001<br />
<br />
0,0001<br />
<br />
0,0001<br />
<br />
Toaøn boä<br />
113± 9,2<br />
n=226<br />
maét<br />
0,000<br />
<br />
95,49 <br />
91,7 <br />
92,0 <br />
95,8 8,6<br />
78,0 7,0<br />
12,1<br />
11,1<br />
11,1<br />
n=13<br />
n=6<br />
n=8<br />
n=13<br />
n=40 maét<br />
0,001<br />
<br />
0,000<br />
<br />
0,000<br />
<br />
0,000<br />
<br />
0,000<br />
<br />
Glaucom 69,619,2 68,020,0 69,215,0 58,611,2 65,816,8<br />
a<br />
n=23<br />
n=17<br />
n=19<br />
n=26 n=85 maét<br />
<br />
15,3% 15,3% 10,2% 16,9% 57,6%<br />
22<br />
<br />
24<br />
<br />
23<br />
<br />
22<br />
<br />
91<br />
<br />
Trong nhoùm nghi ngôø glaucoma coù tyû leä nöõ:<br />
nam (17:15) laø gaàn baèn g nhau, ñoàn g thôøi cuõ n g<br />
töông ñöông vôùi tyû leä nöõ : nam trong töø n g<br />
nhoùm tuoåi quan saùt treân bieåu ñoà 1. Tuy nhieâ n ,<br />
keá t quaû naøy khoân g coù yù nghóa thoáng keâ do p><br />
0,05 (p* = 0,862 theo kieåm ñònh Chi - square vaø<br />
Phi Cramer’s V).<br />
Trong nhoùm glaucoma tyû leä nöõ: nam (25: 34)<br />
cheânh leäch töông ñoái, ôû bieåu ñoà 2 chuùng toâi nhaän<br />
thaáy trong hai nhoùm tuoåi töø 40 – 49 (tyû leä 4: 9) vaø<br />
<br />
220<br />
<br />
Chuyeân Ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 11 * Phuï baûn Soá 1* 2007<br />
<br />
(*)<br />
<br />
Trích keát quaû nghieân cöùu cuûa BS. Nguyeãn thò<br />
Kieàu Thu 2005.<br />
<br />
nghi ngôø glaucoma vaø glaucoma so vôùi ñoä daøy<br />
trung bình lôùp sôïi thaàn kinh ôû ngöôøi bình thöôøng.<br />
<br />
(**)<br />
<br />
Baûng 4: Keát quaû ñoä daøy trung bình lôùp sôïi thaàn<br />
kinh voõng maïc, tyû leä C/D vaø keát quaû thò tröôøng MD<br />
trong 2 nhoùm nghieân cöùu<br />
<br />
: giaù trò P tính theo kieåm ñònh T giöõa 2 nhoùm<br />
ñoäc laäp.<br />
(***)<br />
<br />
: giaù trò P tính theo kieåm ñònh ANOVA oneway<br />
<br />
Nhaän xeùt<br />
Chaån ñoaùn<br />
<br />
120.00<br />
<br />
nghi ngôø<br />
glaucoma<br />
<br />
63<br />
<br />
100.00<br />
6<br />
<br />
Ñoä daøy trung bình<br />
<br />
Trung<br />
bình<br />
RNFL<br />
<br />
N (soá<br />
maét)<br />
<br />
80.00<br />
<br />
MD<br />
<br />
Nhoùm nghi<br />
ngôø<br />
<br />
40<br />
<br />
92 ± 11,1 0,66 ± 0,07 - 2,04 ± 0,87<br />
<br />
Nhoùm<br />
glaucoma<br />
<br />
85<br />
<br />
65,8 ± 17 0,81 ± 0,11 - 13,32 ± 3,57<br />
<br />
T (2-tailed)<br />
32<br />
<br />
Tyû leä C/D<br />
<br />
,000<br />
<br />
,000<br />
<br />
,000<br />
<br />
Toùm taét keát quaû thò tröôøng, tyû leä C/D vaø ñoä<br />
daøy trung bình lôùp sôïi voõng maïc thaàn kinh ôû hai<br />
nhoùm nghieân cöùu.<br />
<br />
60.00<br />
<br />
40.00<br />
<br />
Nhaän xeùt:<br />
20.00<br />
<br />
30 - 39<br />
<br />
40 - 49<br />
<br />
50 - 59<br />
<br />
töø 60 trôû leân<br />
<br />
Nhoùm tuoåi<br />
<br />
Bieåu ñoà 1: Söï phaân boá ñoä daøy lôùp sôïi thaàn kinh<br />
trong nhoùm nghi ngôø vaø nhoùm glaucoma<br />
Ñoä daøy trung bình caùc lôùp sôïi thaàn kinh cuûa<br />
töøng nhoùm tuoåi ñeàu giaûm ñaùng keå ôû beänh nhaân<br />
<br />
Coù söï khaùc bieät coù yù nghóa giöõa ñoä daøy trung<br />
bình lôùp sôïi voõng maïc thaàn kinh, tyû leä C/D vaø keát<br />
quaû thò tröôøng cuûa hai nhoùm nghieân cöùu, tuy<br />
nhieân do khoâng coù döõ lieäu treân nhoùm ngöôøi bình<br />
thöôøng neân chuùng toâi khoâng theå so saùnh vôùi keát<br />
quaû bình thöôøng.<br />
<br />
Chieàu daøy lôùp sôïi thaàn kinh voõng maïc trung bình toøan boä vaø taïi caùc goùc tö 90 o<br />
Baûng 5: Chieàu daøy lôùp sôïi thaàn kinh voõng maïc töøng nhoùm nghieân cöùu taïi caùc goùc 90o<br />
RNFL<br />
<br />
Bình thöôøng*<br />
<br />
Nghi ngôø<br />
<br />
Glaucoma<br />
<br />
(n=226)<br />
<br />
(n=40)<br />
<br />
(n=85)<br />
<br />
(2)<br />
<br />
(3)<br />
<br />
(1)<br />
Trung bình toaøn boä 113,5 (± 9,2)<br />
<br />
Cheânh leäch<br />
<br />
Giaù trò<br />
P+<br />
<br />
(1 – 2) (2 – 3) (1 & 2) (2 & 3)<br />
<br />
92,0 (± 11,1) 65,8 (± 17,0)<br />
<br />
21,5<br />
<br />
26,1<br />
<br />
,000<br />
<br />
137,9 (± 14,6) 111,9 (± 17,6) 76,3 (± 30,0)<br />
<br />
,000<br />
<br />
95% CI<br />
(1 & 2)<br />
<br />
(2 & 3)<br />
<br />
18,3 - 24,7 20,4 - 31,9<br />
<br />
Caùc goùc 90o<br />
Treân<br />
Muõi<br />
Döôùi<br />
Thaùi döông<br />
<br />
26,0<br />
<br />
35,6<br />
<br />
,000<br />
<br />
,000<br />
<br />
21 - 31,1<br />
<br />
25,4 - 45,7<br />
<br />
65,1 (± 16,3) 55,7 (± 13,6)<br />
<br />
19,0<br />
<br />
9,4<br />
<br />
,000<br />
<br />
,001<br />
<br />
14,4 - 23,7<br />
<br />
3,9 - 14,9<br />
<br />
152,7 (± 13,9) 121,9 (± 19,3) 80,5 (± 28,6)<br />
<br />
30,8<br />
<br />
41,4<br />
<br />
,000<br />
<br />
,000<br />
<br />
25,9 - 35,8 31,6 - 51,3<br />
<br />
10,4<br />
<br />
18,2<br />
<br />
,000<br />
<br />
,000<br />
<br />
6,9 - 13,8<br />
<br />
84,1(± 13,3)<br />
79,5 (± 10)<br />
<br />
69,1 (± 11,1) 51,0 (± 17,6)<br />
<br />
12,2 - 24,2<br />
<br />
( )<br />
<br />
* Trích keát quaû nghieân cöùu cuûa BS. Nguyeãn thò Kieàu Thu.<br />
(<br />
<br />
**) Giaù trò P tính theo phaân tích phöông sai moät yeáu toá (ANOVA oneway) vaø kieåm ñònh T test<br />
kinh voõng maïc ôû nhöõng beänh nhaân thuoäc nhoùm<br />
Döïa theo keát quaû nghieân cöùu veà ñoä daøy trung<br />
nghi ngôø vaø nhoùm glaucoma. Keát quaû naøy coù yù<br />
bình lôùp sôïi thaàn kinh voõng maïc treân ngöôøi bình<br />
nghóa thoáng keâ vôùi p< 0,05 (theo kieåm ñònh<br />
thöôøng cuûa taùc giaû BS. Nguyeãn thò Kieàu Thu ta<br />
ANOVA oneway vaø T test).<br />
nhaän thaáy coù söï giaûm roõ reät ñoä daøy lôùp sôïi thaàn<br />
Baûng 6: Keát quaû chieàu daøy lôùp sôïi thaàn kinh taïi caùc muùi giôø (goùc 30o)<br />
RNFL caùc<br />
o<br />
<br />
goùc 30 (giôø)<br />
<br />
Maét<br />
<br />
Bình thöôøng*<br />
(n=226)<br />
<br />
Nghi ngôø<br />
<br />
Glaucoma<br />
<br />
(n=40)<br />
<br />
(n=85)<br />
<br />
Cheânh leäch<br />
<br />
Giaù trò P**<br />
<br />
Khoaûng tin caäy<br />
(CI 95%)<br />
<br />
221<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 11 * Phuï baûn Soá 1* 2007<br />
(1)<br />
<br />
(2)<br />
<br />
(3)<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
(1– 2) (2 - 3) (1 & 2) (2 & 3)<br />
<br />
(1 & 2)<br />
<br />
(2 & 3)<br />
<br />
11ø<br />
<br />
149,8 (± 19,4)<br />
<br />
128,9 (± 23,9) 80,4 (± 35,2) 20,9<br />
<br />
48,5<br />
<br />
,000<br />
<br />
,000<br />
<br />
14,1 - 27,7 36,3 - 60,7<br />
<br />
12ø (treân)<br />
<br />
135,5 (± 23,5)<br />
<br />
111,7 (± 23,5) 78,0 (± 35,0) 23,8<br />
<br />
33,7<br />
<br />
,000<br />
<br />
,001<br />
<br />
15,9 - 31,7 13,8 - 53,7<br />
<br />
1<br />
<br />
122,9 (± 20,8)<br />
<br />
95,0 (± 23,6) 70,6 (± 27,8) 27,9<br />
<br />
24,4<br />
<br />
,000<br />
<br />
,000<br />
<br />
20,7 - 35,1 14,4 - 34,5<br />
<br />
2<br />
<br />
102,2 (± 19,5)<br />
<br />
71,9 (± 22,5) 62,6 (± 19,8) 30,3<br />
<br />
9,3<br />
<br />
,000<br />
<br />
,020<br />
<br />
23,5 - 37,0 1,5 - 17,2<br />
<br />
3 (muõi)<br />
<br />
69,80 (± 15,7)<br />
<br />
54,9 (± 15,2) 47,7 (± 12,9) 14,9<br />
<br />
7,2<br />
<br />
,000<br />
<br />
,007<br />
<br />
9,6 - 20,1<br />
<br />
4<br />
<br />
87,8 (± 16,9)<br />
<br />
68,5 (± 18,0) 56,7 (± 14,3) 19,4<br />
<br />
11,4<br />
<br />
,000<br />
<br />
,000<br />
<br />
13,6 - 25,1 5,8 - 17,6<br />
<br />
2,1 – 12,4<br />
<br />
5<br />
<br />
132,6 (± 21)<br />
<br />
105,2 (± 28,4) 72,0 (± 23,3) 27,5<br />
<br />
33,2<br />
<br />
,000<br />
<br />
,000<br />
<br />
19,9 – 35 23,7 - 42,7<br />
<br />
6 (döôùi)<br />
<br />
168,7 (± 23,9)<br />
<br />
131,8 (± 28,5) 86,0 (± 35,0) 36,9<br />
<br />
45,8<br />
<br />
,000<br />
<br />
,000<br />
<br />
28,6 - 45,2 33,3 - 58,4<br />
<br />
7<br />
<br />
160,5 (± 18,3)<br />
<br />
128,7 (± 27,1) 83,4 (± 36,6) 31,8<br />
<br />
45,3<br />
<br />
,000<br />
<br />
,000<br />
<br />
25,1 - 38,5 32,5 - 58,2<br />
<br />
8<br />
<br />
81,4 (± 14,3)<br />
<br />
70,6 (± 20,9) 51,4 (± 19,1) 10,8<br />
<br />
19,2<br />
<br />
,000<br />
<br />
,000<br />
<br />
5,6 - 16,0 11,7 - 26,6<br />
<br />
9 (thaùi döông)<br />
<br />
63,50 (± 9,9)<br />
<br />
53,3 (± 12,4) 44,1 (± 16,4) 10,3<br />
<br />
9,2<br />
<br />
,000<br />
<br />
,002<br />
<br />
6,8 - 13,7<br />
<br />
3,4 - 15<br />
<br />
10<br />
<br />
97,60 (± 16)<br />
<br />
83,5 (± 21,9)<br />
<br />
26,1<br />
<br />
,000<br />
<br />
,000<br />
<br />
8,4 - 19,9<br />
<br />
17,2 - 35<br />
<br />
180<br />
<br />
57,4 (± 24)<br />
<br />
14,2<br />
<br />
m<br />
<br />
160<br />
<br />
Chieáu daøy RFNL<br />
<br />
140<br />
120<br />
<br />
n=226<br />
<br />
100<br />
80<br />
<br />
n=40<br />
<br />
60<br />
<br />
n=85<br />
<br />
40<br />
20<br />
0<br />
9<br />
<br />
10<br />
<br />
11<br />
<br />
12<br />
<br />
Bình thöôøng<br />
<br />
1<br />
<br />
2<br />
<br />
3<br />
<br />
4<br />
<br />
5<br />
<br />
Nghi ngôø<br />
<br />
6<br />
<br />
7<br />
<br />
8 h<br />
<br />
Glaucoma<br />
<br />
Bieåu ñoà 2: So saùnh ñoä daøy lôùp sôïi thaàn kinh voõng maïc taïi caùc goùc 30o cuûa nhoùm nghieân cöùu<br />
Nhaän xeùt: döïa treân bieåu ñoà vaø baûng toång keát<br />
ñoä daøy lôùp sôïi thaàn kinh taïi caùc goùc 30o cuûa caùc<br />
nhoùm, ta nhaän thaáy raèng coù söï giaûm ñoàng loaït ñoä<br />
daøy taïi caùc goùc 30o, ñaëc bieät coù söï giaûm maïnh ôû<br />
caùc vò trí 11, 6, 7 giôø. (Caùc giaù trò naøy ñeàu coù yù<br />
nghóa thoáng keâ P< 0,05.<br />
<br />
Baûng 7: Khaûo saùt ñoä nhaïy vaø ñaëc hieäu cuûa Stratus<br />
OCT, ñöôøng cong ROC ôû caùc thoâng soá ñoä daøy lôùp<br />
sôïi thaàn kinh voõng maïc taïi caùc vò trí goùc 90o vaø<br />
trung bình toaøn boä:<br />
Ñoä<br />
Sai soá Khoaûng Ñoä<br />
ñaëc<br />
RNFL<br />
chuaån tin caäy nhaïy<br />
hieäu<br />
ROC<br />
(SE) (95% CI) (Sn)<br />
(Sp)<br />
AUC<br />
<br />
Trung<br />
0,90<br />
bình<br />
<br />
222<br />
<br />
0,04 0,83– 0,94 81,2<br />
<br />
92,5<br />
<br />
Giaù trò<br />
ngöôõng<br />
(criterion<br />
value)<br />
77,25<br />
<br />
Chuyeân Ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét<br />
<br />