Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 24 * Số 2 * 2020 Nghiên cứu
B – Khoa học Dược 265
KHẢO SÁT ĐỘC TÍNH CẤP ĐƯỜNG UỐNG VÀ TÁC ĐỘNG
PHÒNG NGỪA XƠ GAN CỦA CAO NƯỚC AN XOA
(HELICTERES HIRSUTA LOUR.) TRÊN CHUỘT NHẮT GÂY XƠ GAN BẰNG CCl
4
Trương Thị Bảy
*
, Đỗ Thị Hồng Tươi
**
TÓM TẮT
Mở đầu: Gần đây, An xoa (Helicteres hirsuta Lour.) được người dân dùng để điều trị các bệnh về gan và
ung thư. Tuy nhiên, cho đến nay trên thế giới cũng như ở Việt Nam, các đề tài nghiên cứu về tác dụng này của
An xoa còn hạn chế.
Mục tiêu: Đề tài khảo sát độc tính cấp đường uống và tác động phòng ngừa xơ gan của cao nước từ thân lá
An xoa trên chuột nhắt gây xơ gan bằng CCl
4
.
Phương pháp nghiên cứu: Cao nước An xoa được khảo sát độc tính cấp và xác định LD
50
theo phương pháp
Behrens. Khảo sát tác động phòng ngừa xơ gan của cao nước An xoa liều 1,176 g/kg và 2,352 g/kg trên chuột
nhắt gây xơ gan bằng CCl
4
so sánh với silymarin liều 100 mg/kg thông qua hoạt tính AST, ALT, hàm lượng
triglycerid, cholesterol toàn phần, bilirubin toàn phần, GSH, collagen trong gan và tổn thương đại thể, vi thể gan.
Kết quả: Liều tối đa không gây chết chuột thử nghiệm (LD
0
) của cao nước An xoa là 20 g/kg. Tiêm phúc mô
CCl
4
trong dầu ô liu ở liều đầu 2,4 g/kg, liều duy trì 2 g/kg trong 12 tuần, 3 lần/tuần gây xơ gan trên chuột nhắt
làm tăng hoạt độ ALT, giảm GSH, tăng collagen gan. Cao nước An xoa 1,176 g/kg thể hiện tác động phòng ngừa
xơ gan, làm giảm hoạt độ AST, phục hồi hàm lượng GSH, giảm collagen trong gan so với lô chứng bệnh. Tác
động này của cao nước An xoa liều 1,176 g/kg tương tự silymarin 100 mg/kg và tốt hơn liều 2,352 g/kg.
Kết luận: Liều tối đa không gây chết chuột thử nghiệm của cao nước An xoa là 20 g/kg. Với liều cho chuột
nhắt uống 1,176 g/kg, cao An xoa thể hiện tác động phòng ngừa xơ gan tương tự silymarin 100 mg/kg. Kết quả là
tiền đề cho hướng nghiên cứu, phát triển sản phẩm từ An xoa ứng dụng trong phòng ngừa xơ gan nói riêng và
các bệnh về gan nói chung.
Từ khóa: An xoa, độc tính cấp, xơ gan, carbon tetraclorid
ABSTRACT
STUDY ON ACUTE ORAL TOXICITY AND PREVENTION EFFECT OF AQUEOUS EXTRACT OF
HELICTERES HIRSUTA LOUR. FROM CIRRHOSIS INDUCED BY CCL
4
IN MICE
Truong Thi Bay, Do Thi Hong Tuoi
* Ho Chi Minh City Journal of Medicine* Vol. 24 - No. 2 - 2020: 265 - 271
Introduction: Heliciteres hirsuta Lour. has recently used for treatment of liver diseases. However, there are a
few studies on this effect of H. hirsute in the world and in Vietnam. The aim of this work was to study on acute
oral toxicity and prevention effect of aqueous extract of H. hirsuta from cirrhosis induced by CCl
4
in mice.
Methods: The aqueous extract was tested acute oral toxicity and determined LD
50
by Behrens method.
Evaluate the prevention effect of 1.176 g/kg and 2.353 g/kg extract doses in cirrhosis mice, compared to
that of 100 mg/kg silymarin dose base on AST, ALT, triglyceride, total cholesterol, total bilirubin, GSH, collagen
amount in liver, macroscopic and microscopic liver lesions.
*
Khoa Dược, Trường Cao đẳng Y tế Bình Phước
**
Khoa Dược, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh
Tác giả liên lạc: PGS.TS. Đỗ Thị Hồng Tươi ĐT: 0908683080 Email: hongtuoi@ump.edu.vn
Nghiên cứu Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 24 * Số 2 * 2020
B – Khoa học Dược
266
Results: The maximum dose which didn’t cause mice death (LD
0
) was 20 g/kg. CCl
4
in olive oil ip at the first
dose of 2.4 g/kg and the maintenance dose of 2 g/kg for 12 weeks, 3 times/week caused cirrhosis in mice measured
as increases in ALT activity, collagen content and decrease in hepatic GSH content. Aqueous extract of H. hirsute
at the dose of 1.176 g/kg expressed prevention effects from cirrhosis by reducing AST activities and liver
collagen level as well as restoring GSH content compared to pathological group. This effect was similar to
that of 100 mg/kg silymarin and better than that of the dose of 2.352 g/kg.
Conclusions: LD
o
of aqueous extract of H. hirsuta in mice was 20 g/kg. At the oral dose of 1.176 g/kg, this
extract expressed the prevention effect against cirrhosis in mice similar to that of 100 mg/kg silymarin. The results
provide base to study on product development from H. hirsuta for prevention against cirrhosis in particular and
liver diseases in general.
Key words: Heliciteres hirsuta Lour., acute toxicity, cirrhosis, carbon tetrachloride
ĐẶT VẤN ĐỀ
Gan là cơ quan lớn nhất bên trong cơ thể,
đóng nhiều vai trò quan trọng, đặc biệt là vai trò
giải độc cho cơ thể. Dù các tế bào gan có mức độ
tự hồi phục cao nhưng những tế bào này dễ bị
tổn thương bởi nhiều tác nhân khác nhau như
hóa chất (carbon tetraclorid, ethanol,
thioacetamid, diethylnitrosamin…), virus, vi
khuẩn
(1)
. Trong đó, xơ gan là bệnh mạn tính
thường gặp khi tế bào gan bị tổn thương kéo dài,
dẫn đến mất dần chức năng của tế bào gan do
peroxid hóa màng tế bào, stress oxy hóa,... Theo
Tổ chức y tế giới năm 2016, xơ gan là nguyên
nhân gây tử vong đứng hàng thứ 9 trong các
nguyên nhân gây tử vong ở các nước có thu
nhập trung bình thấp trong đó có Việt Nam
(2)
.
Dân gian dùng An xoa (Heliciteres hirsuta
Lour.) chữa ung nhọt, kiết lị, cảm cúm
(3)
… Gần
đây, An xoa được dùng điều trị các bệnh về gan
và ung thư. Tuy nhiên, nghiên cứu về tính an
toàn và tác dụng dược lý của An xoa trên thế
giới cũng như ở Việt Nam còn hạn chế, đặc biệt
chưa có báo cáo về tác dụng dự phòng xơ gan.
Từ đó, đề tài khảo sát độc tính cấp và tác động
phòng ngừa xơ gan của cao nước An xoa trên
chuột nhắt gây xơ gan bằng CCl
4
với mục tiêu
khảo sát độc tính cấp đường uống trên chuột
nhắt và tác động phòng ngừa xơ gan của cao
nước thân lá An xoa ở liều cho chuột uống 1,176
g/kg và 2,352 g/kg trong 12 tuần liên tiếp.
ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Mẫu thử
Cao nước chiết từ thân lá An xoa thu hái tại
tỉnh Bình Phước vào tháng 6/2018. Dược liệu
được rửa sạch, chặt nhỏ, phơi khô và xay thành
bột, rây qua rây kích thước lỗ 2 mm. Bột dược
liệu (8 kg) chiết nóng với 80 lít nước ở 100
o
C, 30
phút/lần x 3 lần, thu dịch chiết, cô trên bếp cách
thủy thu cao toàn phần có độ ẩm 35,5%. Hiệu
suất chiết cao 10,76%.
Bằng phương pháp
HPLC, xác định hàm lượng tilirosid trong cao
nước An xoa là 0,74 mg/g.
Động vật nghiên cứu
Chuột nhắt đực và cái, chủng Swiss albino, 5-
6 tuần tuổi, trọng lượng 20 ± 3 g, khỏe mạnh,
không có biểu hiện bất thường, được cung cấp từ
Viện vaccin và sinh phẩm y tế Nha Trang.
Chuột
được nuôi ổn định ở môi trường thí nghiệm 5
ngày trong lồng nhựa 25x35x15 cm (6
chuột/lồng) và cung cấp thức ăn, nước uống đầy
đủ trong thử nghiệm.
Hóa chất
Carbon tetraclorid, KCl, NaCl, HCl, natri
acetat, acid citric, 2-propanol, NaOH
(Guangdong Guanghua, Trung Quốc), dầu ô liu
(Casa Oilio, Ý), silymarin (Légalon 70 mg®,
Madaus, Đức), cloramin-T, 4-
hydroxyprolin, p-dimethyl-
aminobenzaldehyd, L-gutathion chuẩn, MDA
chuẩn, acid 5,5-dithiobis 2-nitrobenzoic,
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 24 * Số 2 * 2020 Nghiên cứu
B – Khoa học Dược 267
brilliant blue G250 (Sigma-Aldrich, Hoa Kỳ), N-
acetyl-L-cystein, enzym papain (SRL, Ấn Độ),
acid acetic băng, acid tricloroacetic (Merck, Đức),
kit định lượng AST, ALT, bilirubin, triglycerid
(Elitech, Pháp).
Phương pháp nghiên cứu
Khảo sát độc tính cấp đường uống trên
chuột nhắt
Chuột được chia thành 2 nhóm và cho nhịn
đói 12 giờ trước khi tiến hành thí nghiệm. Nhóm
1 cho uống nước cất dùng phân tán cao, nhóm 2
cho uống cao nước An xoa phân tán trong nước
cất ở nồng độ tối đa có thể qua kim cho uống
theo hướng dẫn của Bộ Y tế
(4)
. Theo dõi các hiện
tượng bất thường của chuột. Sau 72 giờ, tỷ
lệ chuột chết thấp hơn 50%, do vậy không
xác định được LD
50
. Đề tài tiến hành giảm
liều để xác định LD
0
. Mỗi liều được thử trên
10 chuột (5 đực, 5 cái). Nếu sau 72 giờ, chuột
không chết, tiếp tục theo dõi trong 14 ngày.
Chuột chết trong 14 ngày theo dõi hoặc chuột
sống sau 14 ngày được mổ để đánh giá đại thể
các cơ quan.
Khảo sát tác dụng phòng xơ gan trên
chuột nhắt
Khảo sát tác động dự phòng xơ gan của cao
nước An xoa với hai liều cho uống là 1,176 g/kg
và 2,352 g/kg tính từ kinh nghiệm sử dụng trên
người cùng hiệu suất chiết cao. Hiện nay, An xoa
thường được sử dụng trị các bệnh về gan với
liều 100 g dược liệu khô/ngày. Với hiệu suất
chiết 10,76% của cao nước, suy ra liều sử dụng ở
người là 10,76 g cao/người lớn 55 kg (tương ứng
0,1956 g cao/kg, khoảng 0,2 g cao/kg). Theo
hướng dẫn của Bộ Y tế, hệ số chuyển đổi
liều g/kg từ người lớn sang chuột nhắt là
11,76
(4)
. Suy ra, liều thử nghiệm trên chuột
nhắt là 0,2 x 11,76 = 2,352 g/kg. Do đó, đề tài
chọn khảo sát 2 liều là 1,176 g/kg và 2,352 g/kg,
tương ứng với liều 50 g và 100 g dược liệu
khô/ngày ở người lớn. Chuột được phân
ngẫu nhiên thành 5 lô (6 con/lô): Tiêm phúc
mô NaCl 0,9% ở lô sinh lý hoặc CCl
4
trong dầu ô
liu ở các lô còn lại với liều đầu 2,4 g/kg vào ngày 1
và liều duy trì 2,0 g/kg x 3 lần/tuần bắt đầu từ
ngày 3, thể tích tiêm 10 ml/kg, 01 lần/ngày trong
12 tuần liên tục. Đồng thời cho chuột uống cao
nước An xoa liều 1,176 g/kg và 2,352 g/kg ở 2 lô
thử hoặc silymarin 100 mg/kg ở lô chứng dương,
01 lần/ngày trong 13 tuần liên tục từ lúc bắt đầu
tiêm CCl
4(5-7)
. Chuột được cung cấp nước uống
và thức ăn dạng cám viên không giới hạn.
Sau khi tiêm liều CCl
4
cuối cùng 7 ngày,
chuột được gây ngạt bằng đá CO
2
, được giết, lấy
máu tim, xác định ALT, AST, cholesterol toàn
phần, triglycerid, bilirubin toàn phần bằng
phương pháp động học enzym trên máy xét
nghiệm sinh hóa tự động Cobas C311 (Nhật Bản)
sử dụng bộ kit xét nghiệm sinh hóa (Elitech,
Pháp) tại Phòng khám Đa khoa, Tao Đàn, TP. Hồ
Chí Minh. Tách lấy gan, rửa bằng NaCl 0,9%
lạnh, thấm khô, cân và ghi nhận trọng lượng.
Quan sát đại thể, ghi nhận màu sắc, hình thái bề
mặt, tổn thương… Một phần gan cố định trong
formol 10%, cắt tiêu bản dày 2-3 mm để phân
tích vi thể, đánh giá mức độ viêm, xơ gan theo
thang điểm HAI-Knodell sau khi nhuộm
hematoxylin-eosin tại Khoa Giải phẫu bệnh,
Bệnh viện Quận 2, TP. HCM
(8)
. Một phần gan
được nghiền trong KCl 1,15% (1 g gan tươi/10
ml) ở 0-4
o
C, thu dịch đồng thể để định lượng
GSH, protein. Một phần gan bảo quản ở -80
o
C
để định lượng collagen.
Định lượng GSH gan
Lấy 100 μl dịch đồng thể gan, thêm 100 μl
TCA 10%, trộn đều. Ly tâm 15 phút ở 0-4
o
C,
5000 vòng/phút. Hút 50 μl dịch trong cho vào
đĩa 96 giếng, thêm 200 μl tris base pH 8,9,
thêm 20 μl DTNB. Lắc đều, ủ ở nhiệt độ phòng
5 phút. Đo OD ở 412 nm trên máy ELISA
quang phổ Powerwave HT (BioTek, Hoa Kỳ)
tại Khoa Dược, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh.
Định lượng protein gan
Hút 50 μl dịch đồng thể gan, ly tâm 15 phút
3000 vòng/phòng, thu dịch trong. Hút 5 μl mẫu
pha loãng 20 lần trong PBS hoặc BSA chuẩn vào
Nghiên cứu Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 24 * Số 2 * 2020
B – Khoa học Dược
268
giếng trên đĩa 96 giếng, thêm 100 μl thuốc
thử, lắc rung trong 2 phút, đo OD ở 590 nm
trên máy ELISA quang phổ Powerwave HT
(BioTek, Hoa Kỳ) tại Khoa Dược, Đại học Y Dược
TP. Hồ Chí Minh.
Hàm lượng GSH và protein trong dịch đồng
thể được tính theo phương trình tuyến tính của
GSH chuẩn (6,25 - 500 nmol/ml) hoặc protein
chuẩn (0 - 2 mg/ml).
Định lượng collagen trong gan
Cân 5 mg mẫu gan tươi, đông khô trong
72 giờ, cân lại, tính lượng nước trong mô.
Thủy phân mẫu với 100 μl dung dịch papain
3,875 U/ml trong 18 giờ ở 60
o
C. Lấy 30 μl dịch
thủy phân hoặc chuẩn, thêm 100 μl NaOH 4N. Ủ
ở 120
o
C và 1 atm trong 15 phút (nồi hấp). Để
nguội ở nhiệt độ phòng. Thêm 100 μl HCl 4N để
trung hòa pH. Thêm 625 μl cloramin-T 0,05 M, ủ
ở nhiệt độ phòng 20 phút để oxy hóa
hydroxyprolin thành pyrolle-2-carboxylat. Thêm
625 μl thuốc thử Erlich, trộn đều và ủ 20
phút ở 65
o
C. Ngâm ngay vào nước mát ở
nhiệt độ phòng để ngừng phản ứng tạo
màu. Hút 100 μl mẫu thử/chuẩn cho vào đĩa
96 giếng, đo OD ở 550 nm
(9)
. Hàm lượng
hydroxyprolin (HP) được tính theo phương
trình hồi quy của HP chuẩn (0 - 50 μg/ml).
Tính hàm lượng collagen trong mẫu gan theo
công thức: collagen = HP x 8
(10)
.
Phân tích kết quả và xử lý số liệu thống kê
Kết quả được xử lý bằng Microsoft Excel,
trình bày dạng giá trị trung bình ± sai số chuẩn
của giá trị trung bình (Mean ± SEM) và phân tích
thống kê với phần mềm SPSS 24.0 bằng phép
kiểm Kruskal-wallis, Mann-Whitney.
Bảng 1. Hoạt tính ALT, AST và hàm lượng GSH gan của các lô chuột thử nghiệm
Lô thử nghiệm (n = 6) AST (U/L) ALT (U/L) GSH (nmol/mg protein)
Sinh lý 70,6 ± 7,3 39,2 ± 3,8 227,24 ± 59,53
Chứng bệnh 85,1 ± 4,9 68,9 ± 12,4
*
133,88 ± 3,31
*
Silymarin 100 mg/kg 65,2 ± 12,9 45,4 ± 4,7 225,49 ± 41,69
#
Cao An xoa 1,176 g/kg 46,9 ± 10,4
#
39,7 ± 2,4 182,04 ± 21,84
#
Cao An xoa 2,352 g/kg 49,3 ± 11,3
#
44,5 ± 3,9 136,74 ± 20,76
KẾT QUẢ
Độc tính cấp đường uống của cao nước An xoa
Cao nước An xoa được phân tán trong
nước ở nồng độ tối đa có thể qua kim cho
uống là 600 mg/ml, cho chuột uống với thể tích
50 ml/kg (tương đương liều 30 g cao/kg hoặc
250 g dược liệu khô/kg); sau 1 - 2 giờ, chuột
giảm hoạt động và 4/10 chuột chết trong 24 giờ;
trước khi chết chuột di chuyển nhanh, nhảy cao,
co giật. Số chuột còn lại hoạt động bình
thường trong 72 giờ đầu và 14 ngày theo
dõi. Cho chuột uống với các liều 25,0; 22,5
và 20 g cao/kg (10 chuột/liều), số chuột chết
trong 72 giờ lần lượt là 4/10; 2/10 và 0/10. Chuột
chết được mổ để quan sát đại thể và vi thể các cơ
quan, cho thấy đặc điểm đại thể, vi thể gan, thận
bình thường. Chuột còn sống khỏe mạnh trong
14 ngày theo dõi và quan sát đại thể, vi thể cho
thấy các cơ quan bình thường. Như vậy, liều tối
đa không làm chết chuột thử (LD
0
) là 20 g cao/kg.
Tác động phòng ngừa xơ gan của cao nước
An xoa
Tác động lên hoạt độ enzym ALT, AST:
Kết quả ở Bảng 1 cho thấy lô chứng bệnh có
AST tăng 1,2 lần (p >0,05) và ALT tăng 1,8 lần
(p <0,05) so với lô sinh lý. Cho chuột uống cao
nước An xoa liều 1,176 và 2,352 g/kg, AST
giảm có ý nghĩa thống kê so với lô chứng bệnh
(p <0,05) trong khi ALT giảm lần lượt 1,8 và
1,5 lần nhưng không có ý nghĩa (p >0,05).
Tác động lên hàm lượng GSH gan
Từ phương trình tuyến tính của GSH chuẩn
y = 0,0056x + 0,1374 (R
2
= 0,9994) và protein
chuẩn y = 0,1901x + 0,2794 (R
2
= 0,9976) suy ra
hàm lượng GSH trong gan (nmol/mg protein)
của các lô thử nghiệm (Bảng 2). Kết quả cho thấy
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 24 * Số 2 * 2020 Nghiên cứu
B – Khoa học Dược 269
hàm lượng GSH ở lô chứng bệnh giảm 50% so
với lô sinh lý (p <0,05). Lô silymarin và cao An
xoa 1,176 g/kg có hàm lượng GSH gan cao hơn
lô chứng bệnh (p < 0,05) và tương tự lô sinh lý
(p >0,05).
Bảng 2. Hoạt độ AST, ALT và hàm lượng GSH gan
của các lô vào cuối thử nghiệm (tuần 13)
Lô thử nghiệ
m
(n = 6) AST (U/L) ALT (U/L) GSH (nmol/mg
protein)
Sinh lý 70,6 ± 7,3 39,2 ± 3,8 227,24 ± 59,53
Chứng bệnh 85,1 ± 4,9 68,9 ± 12,4
*
133,88 ± 3,31
*
Silymarin 100
mg/kg 65,2 ± 12,9
45,4 ± 4,7 225,49 ± 41,69
#
Cao An xoa
1,176 g/kg 46,9 ± 10,4
#
39,7 ± 2,4 182,04 ± 21,84
#
Cao An xoa
2,352 g/kg 49,3 ± 11,3
#
44,5 ± 3,9 136,74 ± 20,76
*
p <0,05: so với lô sinh lý
#
p <0,05: so với lô chứng bệnh
Tác động lên hàm lượng triglycerid, cholesterol
và bilirubin toàn phần trong huyết thanh
Kết quả cho thấy hàm lượng triglycerid,
cholesterol toàn phần ở các lô khác biệt không có
ý nghĩa thống kê (p >0,05) mặc dù ở lô chứng
bệnh hàm lượng cholesterol toàn phần giảm,
triglycerid và bilirubin toàn phần tăng so với lô
sinh lý và những thay đổi này được phục hồi
một phần khi cho chuột uống silymarin 100
mg/kg hoặc cao nước An xoa.
Tác động lên hàm lượng collagen trong gan
Bảng 3. Hàm lượng triglycerid, cholesterol toàn
phần, bilirubin toàn phần trong huyết thanh của các
lô vào cuối thử nghiệm (tuần 13)
Lô thử nghiệm (n = 6)
Triglycerid
(mmol/L)
Cholesterol
toàn phần
(mmol/L)
Bilirubin
toàn phầ
n
(µmol/L)
Sinh lý 1,5 ± 0,2 2,1 ± 0,1 1,5 ± 0,5
Chứng bệnh 1,9 ± 0,2 1,7 ± 0,1 1,7 ± 0,2
Silymarin 100 mg/kg
2,3 ± 0,5 2,3 ± 0,1 2,0 ± 0,4
2,4 ± 0,3 2,1 ± 0,1 0,8 ± 0,1*
2,5 ± 0,2 1,9 ± 0,2 1,5 ± 0,5
*p < 0,05 so với lô chứng bệnh
Dựa trên phương trình biểu diễn mối quan
hệ giữa nồng độ HP chuẩn và OD
550nm
y = 0,0008x
+ 0,0562 (R
2
= 0,965), suy ra hàm lượng collagen
trong gan ở các lô (Bảng 3).
Hàm lượng collagen trong gan ở lô chứng
bệnh tăng 1,7 lần so với lô sinh lý (p <0,05)
chứng tỏ CCl4 gây tình trạng xơ hóa gan.
So với lô chứng bệnh, hàm lượng collagen
gan ở lô silymarin giảm nhưng không có ý
nghĩa (p >0,05) trong khi ở lô cao An xoa liều
1,176 g/kg giảm khoảng 30% có ý nghĩa thống kê
(p <0,05) (Bảng 4).
Bảng 4. Hàm lượng collagen trong gan chuột ở các lô
vào cuối thử nghiệm (tuần 13)
Lô thử nghiệm
(n = 6)
Hàm lượng
HP (µg)
Hàm lượ
ng collagen
(mg/g gan)
Sinh lý 11,22 ± 1,69
89,8 ± 13,5
Chứng bệnh 18,70 ± 1,90
149,8 ± 15,2*
Silymarin 100 mg/kg
14,20 ± 2,25
113,9 ± 18,0
Cao An xoa 1,176 g/kg
13,30 ± 1,32
106,4 ± 10,6
#
Cao An xoa 2,352 g/kg
26,30 ± 3,50
227,1 ± 38,1
*
p <0,05: so với lô sinh lý
#
p <0,05: so với lô chứng bệnh
Tác động lên đại thể và cấu trúc vi thể gan
Tất cả gan chuột sinh lý màu đỏ, mặt nhẵn,
mềm mại, không phù nề. Gan chuột ở lô
chứng bệnh nhạt màu, cứng, có hiện tượng
sung huyết, bề mặt có đốm trắng, xuất hiện
nhiều túi mỡ. Ở lô silymarin 100 mg/kg, 5/6
gan nhạt màu, có chấm xuất huyết, ít đốm
trắng và túi mỡ hơn so với lô chứng bệnh.
Lô An xoa 1,176 g/kg có 3/6 mẫu gan màu
đỏ, 3/6 mẫu gan nhạt trong khi lô An xoa 2,525
g/kg có 6/6 gan nhạt màu màu; gan chuột được
uống cao An xoa có bề mặt giảm đốm trắng và
túi mỡ so với lô chứng bệnh.
Kết quả phân tích vi thể gan ở các lô thử
được trình bày trong Hình 1 và Bảng 5.
Bảng 5. Kết quả phân tích vi thể gan chuột ở các lô thử nghiệm
Lô (n = 6) Kết quả phân tích vi phẫu gan
Sinh lý 6/6 mẫu gan bình thường (không viêm hay hoại tử)
Chứng bệnh 6/6 mẫu xơ gan mức độ 3/6: cấu trúc gan thay đổi, hoại tử quanh khoảng cửa và trong tiểu thùy, vôi
hóa rải rác dạng mảng hay dạng hình cầu trong mô gan, tập trung nhiều ở vùng khoảng cửa.
Silymarin 100 mg/kg 1/6 mẫu gan bình thường; 4/6 mẫu viêm gan mức độ 2/18; 1/6 mẫu viêm gan mức độ 11/18