MỘT SỐ KHÓ KHĂN VỀ ĐẦU TƯ TRANG THIẾT BỊ PHỤC VỤ HOẠT
ĐỘNG KINH DOANH DỊCH VỤ TRONG CÁC HỢP TÁC XÃ
NÔNG NGHIỆP Ở TỈNH THỪA THIÊN HUẾ
Lê Thị Kim Liên , Nguyễn Khắc Hoàn
Trường Đại học Kinh tế, Đại học Huế
TÓM TẮT
Sau khi chuyển đổi theo Luật Hợp tác xã các HTXNN đã thay đổi phương
thức hoạt động quản lý tạo ra bước chuyển biến mới trong quá trình phát triển.
Để củng cố và mở rộng hoạt động kinh doanh dịch vụ các HTXNN cần chú trọng
đầu tư trang thiết bị, nâng cao hiệu quả kinh doanh. Hiện nay để đầu tư trang
thiết bị HTXNN đang gặp một số khó khăn, một số ít HTXNN chưa tìm ra
phương hướng đầu tư nên đầu tư vào đâu và đầu tư cái gì, nhiều HTXNN khác
lại gặp khó khăn trong việc vay vốn ở ngân hàng, một số HTXNN khác làm ăn
hiệu quả kinh doanh thấp không có khả năng tái đầu tư. Một hạn chế nữa cần
quan tâm là trình độ quản lý của lãnh đạo HTXNN còn yếu chưa có tầm nhìn và
đủ bản lĩnh để có thể táo bạo đầu tư mở rộng các hoạt động kinh doanh.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Sau khi chuyển đổi hoạt động theo Luật Hợp tác xã, các hợp tác xã nông
nghiệp (HTXNN) đã có những đóng góp nhất định vào sự phát triển kinh tế xã
hội nông nghiệp nông thôn, đặc biệt là góp phần đáng kể vào phát triển kinh tế
nông hộ [1]. Việc mở rộng đầu tư trang thiết bị phục vụ cho các hoạt động kinh
doanh dịch vụ là rất quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh thúc đẩy quá
trình phát triển hợp tác xã nông nghiệp. Trang thiết bị trong các hợp tác xã đã 73
được đầu tư xây dựng khá lâu chủ yếu là nhà làm việc và một số máy móc hiện
nay đã cũ kỹ lạc hậu, nhưng việc đầu tư trang thiết bị mới phục vụ cho các hoạt
động kinh doanh dịch vụ đang gặp rất nhiều khó khăn một mặt do thiếu vốn,
nhưng một số HTXNN có vốn cũng không tìm ra hướng đầu tư mở rộng hoạt
động kinh doanh đang là vấn đề cần chú ý hiện nay [6].
II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Để thực hiện nghiên cứu chúng tôi đã tiến hành phỏng vấn 50 cán bộ quản
lý đại diện cho 50 HTXNN trong tổng số 159 HTXNN của tỉnh Thừa Thiên Huế.
HTXNN được chọn theo các tiêu chí: thứ nhất: theo vùng kinh tế của huyện, thứ
hai: theo phân loại HTXNN giỏi, khá, trung bình của tỉnh, thứ ba: theo tư vấn
chuyên gia là các cán bộ phụ trách về HTXNN của tỉnh và các huyện. Mặt khác
nghiên cứu này đã sử dụng số liệu từ báo cáo kế toán của 127 HTXNN trong
tổng số 159 HTXNN của tỉnh Thừa Thiên Huế. Ngoài ra để có các thông tin cần
thiết chúng tôi đã tiến hành phỏng vấn theo Phiếu điều tra đã được chuẩn bị với
những câu hỏi có sẵn, mặt khác trong qúa trình phỏng vấn chúng tôi còn đưa ra
các câu hỏi mở nhằm thu thập thêm thông tin về tình hình thực trạng và khó khăn
trong việc đầu tư trang bị phục vụ cho các hoạt động kinh doanh dịch vụ hiện tại
và mở rộng hoạt động kinh doanh.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1.Tình hình tài sản cố định của các Hợp tác xã nông nghiệp
74
Sơ đồ 1. Tình hình Tài sản sản cố định của các HTXNN
2,500
2,000
g n ồ đ
1,500
Nguyên giá
Giá trị còn lại
Giá trị KH luỹ kế
1,000
u ệ i r t : h n í t ị
v n ơ Đ
500
0
P hú V ang
Nguồn: Báo cáo kế toán của các HTXNN năm 2006
Trong các Hợp tác xã nông nghiệp hiện nay trang thiết bị phục vụ cho
hoạt động kinh doanh đang còn nghèo nàn và thiếu thốn, đặc biệt có một số
HTXNN chưa có văn phòng làm việc [5]. Tình hình đầu tư có sự khác biệt rất lớn
giữa các HTXNN ở các huyện, HTXNN có giá trị nguyên giá TSCĐ trung bình
cao nhất ở huyện Phú Vang là 2.106 triệu đồng, thấp nhất ở huyện Nam Đông là
45 triệu đồng [3].
Một điều đáng quan tâm là trong khi TSCĐ trên thực tế thì không còn mới
nhưng giá trị còn lại chiếm tỷ trọng cao so với nguyên giá do hàng năm HTXNN
trích khấu hao TSCĐ rất thấp hoặc thậm chí có một số HTXNN có năm không
trích khấu hao TSCĐ. Hiện nay nguồn vốn khấu hao TSCĐ hàng năm trong hợp 75
tác xã nông nghiệp chủ yếu để sửa chữa thường xuyên nhà cửa văn phòng làm
việc, kênh mương nội đồng khi có sự cố và một số máy móc thiết bị khác,như
vậy việc thu hồi vốn đầu tư trong các HTXNN đang gặp rất nhiều khó khăn, chưa
tính đến việc đầu tư mở rộng hoạt động kinh doanh dịch vụ khác [2] [3].
3.2. Một số khó khăn về vốn để đầu tư trang thiết bị trong HTXNN
Sơ đồ 2: Nguyên nhân chưa đầu tư trang thiết bị
120
)
100
Lợi nhuận thấp
%
80
60
( : h n í t ị
Khó khăn trong việc vay vốn
40
v n ơ Đ
Chưa tìm ra phương hướng đầu tư
20
0
P h ú V a n g
Nguồn: Số liệu điều tra năm 2006
Để mở rộng hoạt động kinh doanh việc đầu tư trang thiết bị là một vấn đề
rất quan trọng, tuy nhiên đầu tư bằng cách nào để có thể có nguồn vốn đang là
khó khăn đối với các HTXNN. Nguyên nhân dẫn đến khả năng tái đầu tư trang
thiết bị thấp chủ yếu như sau:
- Chưa tìm ra phương hướng đầu tư: Hiện nay một số HTX đã thu đủ khấu
hao có thể dùng để trả nợ vốn vay, ngoài ra còn có lợi nhuận để trích lập các quỹ
nhưng gặp khó khăn trong việc tìm phương phướng đầu tư. Tuy vậy số hợp tác
xã nông nghiệp làm ăn có hiệu quả cũng còn rất hạn chế.
76
- Lợi nhuận hoạt động kinh doanh của các HTXNN hiện nay quá thấp:
Nguyên nhân này chiếm trên 55 % các HTXNN điều tra, trong đó có một số
HTXNN hoạt động không có lãi, nên không khấu hao TSCĐ và không trích lập
các quỹ, trong đó đặc biệt có một số HTXNN chỉ đạt lợi nhuận là 1 triệu/ năm.
- Khó khăn trong thủ tục vay vốn: Đây là khó khăn có tỷ lệ cao nhất trong
quá trình điều ra là trên 70%. Nguyên nhân chính là do một số HTXNN đã được
ngân hàng cho vay vốn, nhưng quá trình trả nợ không đúng hạn nên ngân hàng
không giải quyết, trong đó có nhiều khoản vay trước năm 1996 vẫn chưa được xử
lý dứt điểm. Mặt khác hiện hay HTXNN chưa có tài sản để thế chấp vay vốn
cũng là một nguyên nhân khó khăn trong việc vay vốn [4][5].
3.3. Sự quan tâm đến đầu tư trang thiết bị mở rộng hoạt động kinh
doanh
3.3.1. Đối với Ban Quản Trị HTXNN: Hiện nay một số lãnh đạo có tư tưởng
và mong muốn đầu tư mở rộng hoạt động kinh doanh nhằm thu thêm lợi nhuận
cho HTXNN đồng thời tăng cường một số hoạt động dịch vụ đầu vào, đầu ra
hoặc cung cấp các mặt hàng tiêu dùng cho các xã viên.
77
Bảng 3: Sự quan tâm đến tái đầu tư trang thiết bị
100.0
80.0
(
60.0
Ban Quản Trị
Xã viên
40.0
20.0
%) h: n í t vị n ơ Đ
0.0
Không quan tâm
Đã bàn bạc trong các cuộc họp
Đã bàn bạc trong ĐH xã viên
Nguồn: Số liệu điều tra 2006
Bên cạnh đó một số lãnh đạo HTXNN không quan tâm đến vấn đề đầu tư
mở rộng hoạt động kinh doanh chiếm 37,6% vì đầu tư vào trang thiết bị thì phải
trả nợ lâu dài trong khi nhiệm kỳ lãnh đạo thì chỉ có 3 năm/1 nhiệm kỳ, tính thời
gian làm chủ nhiệm cao nhất là 2 nhiệm kỳ, nên khi không làm nữa sẽ rất khó
khăn về vấn đề trả nợ và tai tiếng. Một vấn đề đáng quan tâm là hạn chế về tư
tưởng của các nhà lãnh đạo: sợ rủi ro, không táo bạo, vì vậy trong thời gian qua
các HTXNN chủ yếu đầu tư để bê tông hoá kênh mương nội đồng theo chủ
trương của huyện. Ngoài ra một khó khăn nữa trong phát triển Hợp tác xã nông
nghiệp hiện nay là trình độ của ban quản lý đang còn hạn chế nên chưa có tầm
chiến lược phát triển lâu dài.
3.3.2. Đối với xã viên HTXNN: Hầu như xã viên chưa quan tâm đến việc
đầu tư một tài sản chung có giá trị lớn để có thể thực hiện các dự án sản xuất kinh
doanh, vì vậy trong các đại hội xã viên hàng năm đang ít được đề cập ở các
HTXNN, với một tỷ lệ khá cao 85,9 % số phiếu điều tra.
78
IV. KẾT LUẬN
Để phát triển hoạt động kinh doanh dịch vụ, nâng cao hiệu quả kinh doanh
các hợp tác xã nông nghiệp cần chú trọng đến việc đầu tư trang thiết bị mở rộng
các hoạt động kinh doanh. Hiện nay để đầu tư trang thiết bị phục vụ kinh doanh
trong HTXNN có một số khó khăn: nhiều HTXNN làm ăn kém hiệu quả không
có khả năng tái sản xuất mở rộng, một số HTXNN thiếu vốn để đầu tư gặp khó
khăn lớn trong việc vay vốn ngân hàng, một số hợp tác xã khác chưa tìm ra
phướng hướng kinh doanh, nên đầu tư vào đâu để có thể giúp cho xã viên có cơ
hội việc làm, tăng thu nhập, nâng cao đời sống của xã viên.
79
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Báo cáo tổng kết mô hình HTX Nông Nghiệp, Đề tài KX.07.13 của Bộ
Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (2002)
2. Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Thừa Thiên Huế. Báo
cáo kế hoạch triển khai đề án phát triển kinh tế tập thể giai đoạn năm
2006-2010.
3. Báo cáo tổng hợp thanh quyết toán và tình hình của các HTXNN năm
2005 của tỉnh Thừa Thiên Huế
4. Báo cáo kế toán của 127 HTXNN thuộc các huyện trên địa bàn tỉnh
Thừa Thiên Huế
5. Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn. Báo cáo tình hình công nợ
của các HTXNN (2005)
6. Vũ Trọng Bình, Đào Thế Anh. Hợp tác xã chuyên ngành và phát triển
nông nghiệp nông thôn trong hội nhập kinh tế quốc tế, Tạp chí Nông
nghiệp và Phát triển nông thôn - số 5/2001 (2004)
SOME DIFFICULTIES OF INVESTING THE EQUIPMENTS
IN BUSINESS ACTIVITIES OF THE AGRICULTURAL
COOPERATIVES
80
Le Thi Kim Lien, Nguyen Khac Hoan
College of Economics, Hue
University
SUMMARY
After following the Law of Cooperatives, the agricultural cooperatives
have been changing the way of operation and management, creating the new
positive step in development. In order to fortify and expand the business
activities, the agricultural cooperatives should pay attention to equipment
investment in order to improve business efficiency.
At present, the agricultural cooperatives run into some difficulties of
investing the equipments in business activities. Many of them are not certain
about what field should they invest in? Which types of equipments should they
invest first? Some are struggling with difficulties in receiving debt from the bank.
The others bear so heavy loss in doing business that they have no ability to re-
invest. Moreover, due attention is paid to problem that professional skills and
management ability of agricultural cooperatives is still limited. Their vision and
capability are not daring enough to expand the business activities.
