Khóa luận tốt nghiệp: Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng phát triển

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI --------***--------

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

Đề tài

QUAN HỆ THƢƠNG MẠI CỦA VIỆT NAM VỚI CỘNG HÒA NAM PHI, THỰC TRẠNG VÀ TRIỂN VỌNG PHÁT TRIỂN Sinh viên thực hiện

: Hoàng Trung Danh

Lớp

: Anh 17

Khóa

: 42

Giáo viên hƣớng dẫn

: ThS. Nguyễn Lệ Hằng

HÀ NỘI, 11/2007

Mục lục

Lêi më ®Çu ................................................................................................................... 4

Ch ¬ng I: tæng quan vÒ thÞ tr êng Nam Phi ...................................... 8

1.1 §Æc ®iÓm vÞ trÝ ®Þa lý, ®iÒu kiÖn tù nhiªn, chÝnh trÞ, v¨n hãa-x· héi .......... 8

1.1.1 VÞ trÝ ®Þa lý, ®iÒu kiÖn tù nhiªn. .................................................................. 8

1.1.1.1 VÞ trÝ ®Þa lý: ............................................................................................ 8

1.1.1.2 §Þa h×nh vµ khÝ hËu: ............................................................................... 8

1.1.1.3 Kho¸ng s¶n vµ hÖ ®éng thùc vËt: ............................................................ 9

1.1.2 §Æc ®iÓm chÝnh trÞ, v¨n ho¸-x· héi ............................................................... 10

1.1.2.1 §Æc ®iÓm chÝnh trÞ .................................................................................... 10

1.1.2.2 V¨n ho¸: .................................................................................................. 14

1.1.2.3 Ng«n ng÷: ................................................................................................ 15

1.1.2.4 D©n sè vµ c¬ cÊu lao ®éng........................................................................ 16

1.2 Kh¸i qu¸t chung vÒ nÒn kinh tÕ vµ th ¬ng m¹i cña Nam Phi ........................ 18

1.2.1 §Æc ®iÓm nÒn kinh tÕ Nam Phi: .................................................................... 18

1.2.2 C¬ cÊu c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ: ............................................................ 20

1.2.2.1 Ngµnh n«ng nghiÖp .................................................................................. 21

1.2.2.2 Ngµnh khai kho¸ng .................................................................................. 22

1.2.2.3 Ngµnh tµi chÝnh ........................................................................................ 23

1.2.2.4 Ngµnh du lÞch ........................................................................................... 24

1.2.3 Thùc tr¹ng th ¬ng m¹i cña Nam Phi ........................................................... 25

1.2.3.1 S¬ l îc vÒ t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu: ........................................................ 25

1.2.3.2 C¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu ............................................................................. 26

1.2.4 Mét sè ®èi t¸c th ¬ng m¹i chÝnh cña Nam Phi: ........................................... 28

Ch ¬ng II: thùc tr¹ng quan hÖ th ¬ng m¹i ..................................... 36

viÖt nam – nam phi ........................................................................................... 36

2.1 TiÒn ®Ò mèi quan hÖ ViÖt Nam - Nam Phi vµ chÝnh s¸ch th ¬ng m¹i gi÷a hai

n íc. ....................................................................................................................... 36

2.1.1 TiÕn tr×nh quan hÖ ngo¹i giao, th ¬ng m¹i gi÷a hai n íc: .......................... 36

2.1.2 ChÝnh s¸ch vµ quan ®iÓm ph¸t triÓn th ¬ng m¹i víi Nam Phi cña ViÖt

Nam. ....................................................................................................................... 39

2.1.3 ChÝnh s¸ch th ¬ng m¹i cña Nam Phi víi c¸c quèc gia nãi chung, ViÖt Nam

nãi riªng. ................................................................................................................ 42

2.1.3.1 Mét sè nÐt c¬ b¶n vÒ chÝnh s¸ch th ¬ng m¹i cña Nam Phi ........................ 42

2.1.3.2 ChÝnh s¸ch thuÕ quan: .............................................................................. 43

2.1.3.3 C¸c chÝnh s¸ch phi thuÕ quan: ................................................................. 44

2.2 Thùc tr¹ng quan hÖ th ¬ng m¹i ViÖt Nam - Nam Phi trong thêi gian qua: .. 46

2.2.1 NhËn xÐt chung vÒ t×nh h×nh th ¬ng m¹i gi÷a 2 n íc: ................................ 47

2.2.2 T×nh h×nh xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr êng Nam Phi: ................... 48

2.2.2.1 NhËn xÐt chung: ....................................................................................... 48

2.2.2.2 C¬ cÊu c¸c mÆt hµng hµng xuÊt khÈu chñ chèt: ........................................ 49

2.2.3 T×nh h×nh nhËp khÈu hµng ho¸ tõ thÞ tr êng Nam Phi: .............................. 57

2.2.3.1 NhËn xÐt chung: ....................................................................................... 57

2.2.3.2 C¬ cÊu c¸c mÆt hµng nhËp khÈu: .............................................................. 58

2.2.4 NhËn xÐt vÒ c¸n c©n th ¬ng m¹i gi÷a 2 n íc: .............................................. 61

2.2.5 §¸nh gi¸ thùc tr¹ng quan hÖ ViÖt Nam - Nam Phi trong thêi gian qua: .... 62

2.2.5.1 ThuËn lîi: ................................................................................................ 62

2.2.5.2 Khã kh¨n: ................................................................................................ 65

Ch ¬ng III: ®Þnh h íng, triÓn väng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn

quan hÖ th ¬ng m¹i viÖt nam - Nam Phi .............................................. 71

3.1 §Þnh h íng ph¸t triÓn: .................................................................................... 71

3.1.1 TiÕp tôc më réng quan hÖ hîp t¸c th ¬ng m¹i, t¹o sù chuyÓn biÕn c¬ b¶n trong

quan hÖ th ¬ng m¹i ViÖt Nam - Nam Phi. ....................................... 71_Toc182349569

3.1.2 TiÕp tôc hoµn thiÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch thóc ®Èy quan hÖ th ¬ng m¹i ViÖt Nam -

Nam Phi phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c cña WTO........................................................ 72

3.1.3 §a d¹ng ho¸ mÆt hµng kÕt hîp víi viÖc lùa chän mÆt hµng cã lîi thÕ ®Ó ph¸t

triÓn quan hÖ th ¬ng míi víi Nam Phi. .................................................................... 72

3.1.4 Chó träng hîp t¸c víi Nam Phi vÒ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc:. ....................... 73

3.2 TriÓn väng quan hÖ th ¬ng m¹i ViÖt Nam - Nam Phi: ................................... 73

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

3.3 C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó ph¸t triÓn quan hÖ th ¬ng m¹i ViÖt Nam - Nam

Phi: ......................................................................................................................... 76

3.3.1 C¸c gi¶i ph¸p vÜ m«: ..................................................................................... 76

3.3.1.1 Th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ngo¹i giao ®Ó t¨ng c êng vµ thóc ®Èy mèi quan hÖ

th ¬ng m¹i gi÷a hai n íc. .................................................................................... 76

3.3.1.2 T¹o ®iÒu kiÖn ph¸p lý thuËn lîi, æn ®Þnh vµ v÷ng ch¾c cho mèi quan hÖ

giao th ¬ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp hai n íc. ....................................................... 78

3.3.1.3 Nhµ n íc t¹o c¸c ®iÒu kiÖn tèt nhÊt ®Ó hç trî c¸c doanh nghiÖp ®·, ®ang vµ

sÏ cã ho¹t ®éng kinh doanh víi Nam Phi, ph¸t huy tèt lîi thÕ vÒ kh¶ n¨ng thÝch

nghi cña c¸c doanh nghiÖp. .................................................................................. 78

3.3.1.4 Lùa chän ph ¬ng thøc trao ®æi, giao th ¬ng phï hîp víi hoµn c¶nh vµ kh¶

n¨ng cña tõng doanh nghiÖp: ............................................................................... 80

3.3.1.5 N©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng xóc tiÕn th ¬ng m¹i vµo thÞ tr êng Nam Phi

............................................................................................................................ 81

3.3.1.6 T¨ng c êng c¸c ho¹t ®éng ®Çu t ®Ó thóc ®Èy th ¬ng m¹i ........................ 83

3.3.2 Gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c doanh nghiÖp: ............................................................ 85

3.3.2.1 §a d¹ng ho¸ h×nh thøc vµ ph ¬ng thøc th©m nhËp thÞ tr êng. .................. 85

3.3.2.2 C¸c doanh nghiÖp cÇn kh«ng ngõng c¶i tiÕn vµ n©ng cao chÊt l îng s¶n

phÈm. ................................................................................................................... 86

3.3.2.3 X©y dùng hÖ thèng ph©n phèi hoµn chØnh, gãp phÇn t¨ng c êng ho¹t ®éng

Marketing vµ x©y dùng th ¬ng hiÖu. ..................................................................... 86

3.3.2.4 T¹o ra sù liªn kÕt vµ thµnh lËp tæ chøc c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ë Nam

Phi. ...................................................................................................................... 88

3.3.2.5 X©y dùng c¸c kho ngo¹i quan ®Ó chøa hµng ho¸: ...................................... 88

KÕt luËn ..................................................................................................................... 89

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

DANH MỤC BẢNG BIỂU

B¶ng 1: C¬ cÊu d©n sè * .............................................................................. 16 B¶ng 2: C¸c chØ sè kinh tÕ cña Nam Phi .................................................. 18

B¶ng 3: T×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu cña Céng hoµ Nam Phi thêi kú 2000-

2006 ............................................................................................................. 25

B¶ng 4: C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña Nam Phi trong n¨m 2006 26

B¶ng 5: Mét sè mÆt hµng nhËp khÈu chñ lùc cña Nam Phi trong n¨m

2006 ............................................................................................................. 28

B¶ng 6: 20 ®èi t¸c th ¬ng m¹i Ch©u Phi lín nhÊt trong n¨m 2006 ........ 29

B¶ng 7: C¸c ®èi t¸c th ¬ng m¹i lín nhÊt cña Nam Phi trong n¨m 2006. 30

B¶ng 8: Danh môc mét sè hµng ho¸ nhËp khÈu cÇn giÊy phÐp nhËp khÈu

..................................................................................................................... 45

B¶ng 9: Kinh ng¹ch XNK gi÷a ViÖt Nam vµ Céng hoµ Nam Phi (2002 -

2007) ............................................................................................................ 47

B¶ng 10: C¬ cÊu c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu sang thÞ tr êng Nam Phi ....... 48

B¶ng 11: Gi¸ trÞ xuÊt khÈu g¹o sang Céng hoµ Nam Phi (1999 - 2007) .. 50

B¶ng 12: Khèi l îng vµ kim ng¹ch cµ phª xuÊt khÈu sang Nam Phi

(2000-2007) ................................................................................................. 51

B¶ng 13: Kim ng¹ch xuÊt khÈu giµy dÐp sang Nam Phi (2003-2007) ...... 53

B¶ng 14: Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may sang Nam Phi (2001-2007)

..................................................................................................................... 54

B¶ng 15: Kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng than ®¸, cao su, chÊt dÎo

sang Nam Phi (2005-2007) ......................................................................... 57

B¶ng 16: C¸c mÆt hµng nhËp khÈu tõ Nam Phi trong n¨m 2006 vµ 8

th¸ng ®Çu n¨m 2007 ................................................................................... 58

B¶ng 17: Kim ng¹ch nhËp khÈu gç tõ Nam Phi (2003-2007) ................... 60

B¶ng 18: Kim ng¹ch vµ khèi l îng nhËp khÈu thÐp tõ Nam Phi (2003-

2007) ............................................................................................................ 61

B¶ng 19: C¸n c©n xuÊt nhËp khÈu gi÷a ViÖt Nam vµ Céng hoµ Nam Phi (2000- 2007)...................................................................................................62

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

STT Viết tắt Tiếng Anh Tiếng Việt

1 ANC The Africa National Đảng Đại hội dân tộc Phi

Community

AU African Union Liên minh Châu Phi 2

EU European Union Liên minh Châu Âu 3

NP National Party Đảng Quốc gia 4

CPIX Consumer Price Index Chỉ số giá tiêu dùng 5

SADC South African Development Cộng đồng phát triển kinh tế 6

Community nam Châu Phi

7 SACU Southern African Customs Liên minh Hải quan Nam Châu

Union Phi

8 NEPAD New Partnership for Sáng kiến đối tác mới vì sự phát

Africa’s Development. triển của Châu Phi

9 MFN Mutual Favoured Nations Quy chế ưu đãi tối huệ quốc

10 GSP General System Preference Hệ thống ưu đãi phổ cập thuế

quan.

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

11 HS Harmonised system Hệ thống điều hoà thuế quan.

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

LỜI MỞ ĐẦU

1. Cơ sở lý luận của đề tài:

Đa dạng hoá quan hệ kinh tế quốc tế, đặc biệt là quan hệ thương mại đang

đóng một vai trò ngày càng quan trọng trong chính sách kinh tế của Việt Nam cũng

như của nhiều nước trên thế giới. Đa dạng hoá quan hệ kinh tế quốc tế không chỉ

mang lại lợi ích đối với những quốc gia phát triển mà còn cả với những nước đang

phát triển. Với các nước phát triển, nó có tác dụng tăng cường sức mạnh kinh tế một

cách nhanh chóng bởi các nước này có thể tiếp cận được nhiều thị trường mới, có

qui mô lớn để bán các hàng hoá và dịch vụ của mình, đồng thời đầu tư vào các dự

án mang lại nhiều lợi nhuận. Còn các nước đang phát triển có thể tận dụng các

nguồn vốn đầu tư nước ngoài để công nghiệp hoá, hiện đại hoá và cải tổ lại nền

kinh tế, mở rộng thị trường ra ngoài biên giới lãnh thổ của mình thông qua các mối

quan hệ kinh tế quốc tế. Vì vậy, các nước đang ngày càng chú trọng tới các mối

quan hệ kinh tế quốc tế và luôn nhấn mạnh sự cần thiết đa dạng hoá những mối

quan hệ này nhằm phát triển nền kinh tế của mình.

Việt Nam không phải là một ngoại lệ. Từ khi công cuộc đổi mới đất nước

được diễn ra từ năm 1986, Việt Nam luôn coi việc mở rộng quan hệ hợp tác kinh tế

với các quốc gia trên thế giới là một nhiệm vụ chủ chốt và lâu dài. Trong các kỳ đại

hội IX và X của Đảng Cộng Sản Việt Nam, vấn đề chủ động hội nhập với nền kinh

tế thế giới là một trong những vấn đề trọng tâm được nhắc đến nhiều nhất. Việt

Nam xác định đa dạng hoá các mối quan hệ kinh tế quốc tế không chỉ đối với những

nước phát triển mà còn cả với những nước đang phát triển. Bên cạnh các đối tác

thương mại truyền thống như Liên Minh Châu Âu (EU), Mỹ, Nhật Bản, Nga, Trung

Quốc và các nước láng giềng ASEAN, Việt Nam còn ngày càng quan tâm hơn nữa

tới các đối tác tiềm năng như Châu Phi, Trung Đông và Mỹ Latinh. Và để thực hiện

chính sách này, gần đây Việt Nam đã thể hiện những nỗ lực lớn trong việc phát

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

triển các mối quan hệ quốc tế, cụ thể là quan hệ thương mại với các nước Châu Phi.

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Trong đó Cộng hoà Nam Phi là một trong những đối tác chiến lược của Việt Nam

tại thị trường này.

2. Lý do nghiên cứu đề tài:

Em lựa chọn nghiên cứu mối quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Cộng

hoà Nam Phi bởi một số lý do sau:

Thứ nhất, đa dạng hoá quan hệ kinh tế quốc tế là một trong những nhiệm

vụ quan trọng trong chính sách kinh tế của Chính phủ. Vì thế, nghiên cứu mối quan

hệ thương mại giữa Việt Nam và Cộng hoà Nam Phi sẽ đóng góp vào việc thực hiện

chính sách này cũng như lượng hoá các mục tiêu đề ra. Trong Chương trình hành

động quốc gia của Chính phủ Việt Nam giai đoạn 2003-2010, đẩy mạnh quan hệ

hợp tác giữa Việt Nam và Châu Phi là một vấn đề trọng tâm. Để thực hiện điều đó,

Việt Nam cần đẩy mạnh quan hệ hợp tác về kinh tế với các đối tác hiện tại cũng như

tiềm năng ở châu lục này. Nghiên cứu mối quan hệ thương mại giữa Việt Nam và

Cộng hoà Nam Phi, đưa ra những giải pháp nhằm tăng cường mối quan hệ này là

một sự đóng góp vào việc hoàn thiện mục tiêu của Chính phủ.

Thứ hai, bản thân Cộng hoà Nam Phi đã là một đối tác thương mại hết sức

tiềm năng đối với Việt Nam. Trong Chiến lược tìm kiếm và mở rộng thị trường,

phát triển xuất nhập khẩu của Việt Nam trong giai đoạn 2001-2010, Cộng hoà Nam

Phi được xem như là một thị trường hết sức chiến lược ở Châu Phi. Trong những

năm gần đây, Cộng hoà Nam Phi nổi lên như là một nền kinh tế lớn nhất tại châu

lục này. Nam Phi có một cơ cấu kinh tế hiện đại, nhu cầu nội địa cao, sức tiêu thụ

lớn, đặc biệt tốc độ tăng trưởng GDP trong những năm qua rất ổn định và ở mức

cao. Hơn nữa, Cộng hoà Nam Phi là cửa ngõ của Châu Phi, là cánh cửa thông

thương cho hàng hoá Việt Nam khi muốn xâm nhập vào thị trường rộng lớn này.

Thứ ba, Cộng hoà Nam Phi là một thị trường tiềm năng như đã nêu trên

nhưng hiện có rất ít các đề tài nghiên cứu về thị trường này. Từ trước đến nay, hầu

hết mọi sự tập trung đều hướng đến các thị trường lớn như Mỹ, EU hay Nhật Bản...

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

Với chính sách đa phương hoá và đa dạng hoá các quan hệ kinh tế quốc tế của

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Chính phủ, việc nghiên cứu và khai thác những thị trường mới như Cộng hoà Nam

Phi là hết sức cần thiết. Những thông tin có được từ những nghiên cứu như thế này

sẽ rất có ích cho các doanh nghiệp đang có ý định chuyển hướng đầu tư, kinh doanh

sang Châu Phi nói chung và thị trường Nam Phi nói riêng.

3. Phạm vi, mục tiêu và phƣơng pháp nghiên cứu:

Về phạm vi nghiên cứu, quan hệ kinh tế quốc tế là khái niệm rất rộng, hàm

chứa nhiều mặt, nhiều mối quan hệ; tuy nhiên trong bài khoá luận này em chỉ giới

hạn trong phạm vi quan hệ thương mại giữa hai nước Việt Nam và Cộng hoà Nam

Phi, đặc biệt tập trung nghiên cứu các hoạt động xuất nhập khẩu trong thời gian qua

giữa hai nước.

Về mục tiêu của đề tài, đầu tiên em muốn hệ thống hoá lại những thông tin

và nghiên cứu của những người đi trước, đồng thời đưa ra một cái nhìn rõ hơn về

môi trường kinh doanh của Cộng hoà Nam Phi cũng như quan hệ thương mại giữa

Việt Nam và Cộng hoà Nam Phi trong thời gian qua. Qua việc phân tích thực trạng,

em hi vọng có thể nêu được định hướng, triển vọng trong thời gian tới cũng như

những giải pháp nhằm tăng cường, thúc đẩy mối quan hệ thương mại này.

Về phương pháp nghiên cứu, dựa trên những kiến thức về quan hệ kinh tế

quốc tế, thương mại quốc tế vừa được học, cùng với việc thu thập các tài liệu từ các

nguồn khác nhau về thị trường Nam Phi và mối quan hệ thương mại Việt Nam -

Nam Phi trong thời gian qua, bằng phương pháp suy diễn và phân tích, em sẽ đưa ra

một cái nhìn tổng quan về thực trạng, nêu lên triển vọng phát triển và đề xuất một

số giải pháp nhằm thúc đẩy mối quan hệ đó.

4. Kết cấu của khoá luận:

Ngoài lời mở đầu, kết luận, và danh mục tài liệu tham khảo, khóa luận

gồm 3 chương:

Chương I: Tổng quan về thị trường Nam Phi

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

Chương II: Thực trạng quan hệ thương mại Việt Nam - Nam Phi

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Chương III: Định hướng, triển vọng và giải pháp phát triển quan hệ thương

mại Việt Nam - Nam Phi.

Qua đây em cũng xin gửi lời cảm ơn đặc biệt đến tới Th.S Nguyễn Lệ

Hằng, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ em hoàn thành khoá luận này. Ngoài ra

em cũng chân thành cảm ơn các cô, chú, bạn bè và các cơ quan đã giúp đỡ em trong

việc thu thập tài liệu và hướng dẫn phương pháp nghiên cứu.

Do thời gian và hiểu biết còn nhiều hạn chế, bài khoá luận này không thể

tránh khỏi những thiếu sót, em rất mong nhận được sự thông cảm và góp ý từ các

thầy cô và các bạn.

Hà Nội, 1-11-2007

Sinh viên:

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

Hoàng Trung Danh

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

CHƢƠNG I: TỔNG QUAN VỀ THỊ TRƢỜNG NAM PHI

1.1 Đặc điểm vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, chính trị, văn hóa-xã hội

1.1.1 Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên.

1.1..1 Vị trí địa lý:

Cộng hòa Nam Phi nằm ở cực Nam của Châu Phi, phía nam con sông

Limpopo, với diện tích 1.219.912 km2, bao gồm cả hải đảo Prince Edward, thuộc vĩ độ 220-350 về phía Nam và 170-330 về phía Đông. Cộng hòa Nam Phi chiếm 4%

diện tích toàn Châu Phi, lớn gấp năm lần diện tích của Anh, gấp đôi Pháp và gần

bằng diện tích của Đức, Pháp, Italia cộng lại.

Cộng hòa Nam Phi có đường biên giới chung với các nước Namibia,

Botswana Zimbabue, Mozambique và Swaziland, và đặc biệt có một nước nằm

hoàn toàn trong lãnh thổ Cộng hòa Nam Phi đó là vương quốc Lesotho. Cả ba phía

Tây, Nam, Bắc của Cộng hòa Nam Phi đều có biển Đại Tây Dương và biển Ấn Độ

Dương bao bọc, đồng thời vùng biển phía Tây có dòng nước lạnh Benguela từ biển

Atlantic, phía Đông là dòng nước ấm từ Ấn Độ Dương. Bờ biển của Nam Phi dài

tới 2.954km với rất nhiều đồng cỏ, thảo nguyên và rừng.

1.1..2 Địa hình và khí hậu:

Cộng hòa Nam Phi có bốn kiểu địa hình chính, đó là: (a) dải bờ biển trải rộng

từ vịnh Alexander ở bờ biển phía Tây tới vịnh Koisi ở bờ biển phía Đông; (b) hệ

thống sa mạc và các khu rừng nhiệt đới; (c) các rặng núi thuộc Great Escarpment;

và (d) cao nguyên đất liền trải theo hình bán nguyệt, vùng đất trũng cận nhiệt đới

nằm ở rìa Bắc của đất nước. Vùng cao nguyên chiếm khoảng 2/3 diện tích đất nước,

tuy nhiên diện tích đất trồng chỉ chiếm khoảng 10% tổng diện tích đất đai, rừng và

rừng tái sinh chỉ chiếm hơn 1%. Ngoài ra, Cộng hòa Nam Phi không có sông hồ

thích hợp cho tàu bè đi lại do đa phần các con sông, ngòi đều bị chắn bởi cát ngầm.

Về khí hậu, Nam Phi có khí hậu nói chung ôn hoà, một phần nhờ nó được

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

bao quan bởi Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương ở ba phía, một phần nhờ vị trí nằm

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

tại bán cầu Nam với thời tiết dịu hơn, và nhờ độ cao tăng dần về phía Bắc (về

hướng Xích đạo). Tuy nhiên cũng vì những ảnh hưởng của địa hình và hải dương

mà Nam Phi có nhiều khu vực khí hậu.

Bên cạnh đó, do nằm về phía Nam của đường Xích đạo, Cộng hòa Nam

Phi có các mùa ngược so với bán cầu Bắc. Mùa xuân và mùa hạ của Nam Phi bắt

đầu từ tháng 9 đến tháng 3, mùa thu và mùa đông từ tháng 4 đến tháng 8. Khí hậu

của Cộng hòa Nam Phi thường nóng và khá ẩm vào mùa hè, khô vào mùa đông tại

các vùng đất liền sâu trong lục địa.

Tại Nam Phi lượng mưa thường ít hơn 464 mm, bằng khoảng hơn một nửa

so với lượng mưa trung bình của thế giới. Trừ hai vùng Cape và Mediterrane là có

mưa quanh năm, còn lại 80% lượng mưa tập trung vào các tháng mùa hè từ tháng

10 đến tháng 3. Ngoài ra, Cộng hòa Nam Phi thường xuyên bị ảnh hưởng bởi hạn

hán nặng và kéo dài, hơn 65% diện tích đất ở tình trạng khô cằn hoặc nửa khô cằn.

Nhưng dù sao nhìn chung, so với các nước Châu Phi, khí hậu Nam Phi tương đối ôn

hòa, không quá lạnh vào mùa đông và cũng không quá nóng vào mùa hè.

1.1..3 Khoáng sản và hệ động thực vật:

Cộng hòa Nam Phi là một quốc gia có nguồn tài nguyên thiên nhiên vô

cùng dồi dào và quí giá bao gồm vàng, kim cương, bạch kim, uranium, đồng, than

đá, sắt, muối, khí đốt, rừng, đất đai màu mỡ và các nguồn nước ngầm. Trữ lượng

các nguồn tài nguyên quí này là khá lớn: ví dụ như trữ lượng mangan chiếm 80%

trữ lượng thế giới, bạch kim chiếm 55,7%, crôm chiếm 76,1%, kim cương chiếm

24%.

Về hệ động thực vật, Nam Phi là nước đa dạng sinh thái thứ ba trên thế

giới, sau Brazil và Indonesia và có mức đa dạng sinh thái cao hơn bất kỳ một quốc

gia nào có diện tích tương đương hoặc nhỏ hơn. Nước này có hơn 20,000 loài cây

cỏ khác nhau, chiếm khoảng 10% tất cả các giống loài thực vật được biết trên thế

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

giới.

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Quần xã sinh vật ưu thế tại Nam Phi là đồng cỏ, đặc biệt trên thảo nguyên

cao, nơi mặt đất được bao phủ chủ yếu bởi nhiều loài cỏ, cây bụi thấp, và cây keo,

chủ yếu là táo gai. Cây cỏ trở nên thưa thớt hơn ở phía Tây Bắc vì lượng mưa thấp.

Các thảo nguyên cỏ và táo gai dần chuyển thành thảo nguyên cây bụi về phía Đông

Bắc đất nước, với mật độ cây dày hơn.

Về động vật, có rất nhiều loài động vật có vú sinh sống tại các thảo nguyên

cây bụi gồm sư tử, báo, tê giác trắng, linh dương Kudu, linh cẩu, hà mã, và hươu

cao cổ. Ngoài ra còn có một quần thể sinh vật thảo nguyên cây bụi rất đáng chú ý ở

phía đông bắc như vườn quốc gia Kruger và khu dự trữ Mala Mala, cũng như ở

vùng cực bắc tại Sinh quyển Waterberg.

Chính những sự đa dạng và phong phú về hệ động thực vật của Nam Phi đã

khiến rất nhiều du khách chọn Nam Phi làm điểm đến trong các chuyến du lịch của

mình. Ngoài ra đây còn là một địa điểm lý tưởng để các nhà nghiên cứu về động và

thực vật học trên toàn thế giới nghiên cứu về những loài quý hiếm.

1.1.2 Đặc điểm chính trị, văn hoá-xã hội

1.1.2.1 Đặc điểm chính trị

a. Lịch sử hình thành và phát triển của Nam Phi

Vùng đất phía Nam Châu Phi này đã được biết đến và có dân cư sinh sống

từ cách đây hàng nghìn năm. Những cư dân đầu tiên của vùng đất này là tộc người

nói tiếng Khoisan nhưng số lượng những người thuộc tộc này hiện nay còn lại rất ít

ở Nam Phi, chủ yếu tập trung ở phía Tây của đất nước. Hầu hết những người da đen

ở Nam Phi hiện nay đều thuộc tộc người nói tiếng Bantu, những người vốn sống ở

vùng đất trung Phi nhưng chuyển đã xuống phía Nam, định cư ở vùng Transvaal từ

những năm 100 trước Công nguyên. Những người Nguni, tổ tiên của người Zulu và

Xhosa ngày nay, đã định cư ở khu vực bờ biển phía Đông từ khoảng những năm

1500 sau Công nguyên.

Những người da trắng châu Âu đầu tiên đến vùng đất này là người Bồ

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

Đào Nha vào năm 1488. Trong các thập niên tiếp theo, những người nhập cư từ

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Pháp, Hà Lan và Đức lần lượt có mặt tại vùng đất này. Những người Anh đến muộn

hơn nhưng họ lại là người giành được quyền thống trị tại vùng đất này vào cuối thế

kỷ 18. Kể từ đó đã diễn ra rất nhiều cuộc xung đột giữa người bản địa và người Anh

nhập cư.

Vào những năm 1852 và 1854, nước Cộng hoà Boer độc lập của vùng

Transvaal và Orange Free được thành lập. Sự ra đời của thể chế cộng hoà này đã

khiến mối quan hệ giữa người bản địa và chính quyền Anh ngày càng thêm căng

thẳng. Việc phát hiện ra kim cương ở Kimbeley vào năm 1870 và một trữ lượng lớn

vàng ở Witwatersrand thuộcvùng Transvaal vào năm 1886 đã gây ra một làn sóng

nhập cư và đầu tư ào ạt từ Châu Âu (trong đó người Anh chủ yếu chiếm phần

đông). Bên cạnh những người da đen bản địa, những người da đen từ các quốc gia

lân cận cũng di cư đến vùng đất này để làm việc trong các hầm mỏ.

Những người Boer đã phản ứng rất kịch liệt trước sự nhập cư ồ ạt của các

cư dân đến từ Châu Âu cũng như những mưu đồ chính trị của người Anh, điều này

đã dẫn đến các cuộc chiến giữa người Boer và người Anglo vào những năm 1880-

1881 và 1899-1902. Lực lượng của người Anh đã thắng thế trong các cuộc chiến

này và phe Cộng hoà đã buộc phải hợp tác với Đế chế Anh. Vào tháng 5/1910, sau

khi sát nhập 4 tỉnh Cape, Orange, Transvaal và Natal, thể chế Cộng hòa và thực dân

Anh đã thành lập Liên bang Cộng hoà Nam Phi, một lãnh thổ tự trị trong khối liên

hiệp Anh. Hiến pháp của Liên bang này đã trao hết mọi quyền chính trị vào tay

người da trắng.

Vào năm 1912, Đảng đại hội dân tộc Nam Phi đã được thành lập ở

Bloemfontein và sau này được biết đến với cái tên Đảng đại hội dân tộc Phi (ANC).

Mục tiêu của đảng này là xoá bỏ những hạn chế dựa trên màu da và phải cho người

da đen có ghế trong nghị viện. Bất chấp những nỗ lực đó, chính phủ vẫn tiếp tục

thông qua các điều luật hạn chế quyền và sự tự do của người da đen.

Vào năm 1948, Đảng Quốc gia (NP) đã chiến thắng trong cuộc bầu cử mà

thành phần tham gia chỉ toàn người da trắng và đã bắt đầu thực thi điều luật thắt

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

chặt hơn các hạn chế đối với người da đen, sau này được biết đến với cái tên

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

“Apartheid” (tiếng Việt nghĩa là sự cách ly). Vào đầu những những 1960, sau sự

kiện cảnh sát giết hại 69 người và làm bị thương 180 người biểu tình phản đối chế

độ Apartheid, đảng ANC và Đảng Pan-African (PAC) đã bị cấm hoạt động. Ông

Nelson Mandela và nhiều nhà lãnh đạo chống chủ nghĩa Apartheid khác đã bị bắt

giam với tội danh làm phản.

Kể từ đó, cả 2 đảng ANC và PAC buộc phải chuyển vào hoạt động bí mật

và đấu tranh chống chủ nghĩa Aparthai thông qua các hình thức chiến tranh du kích

hoặc phá hoại ngầm. Vào 5/1961, chính quyền Nam Phi tuyên bố trở thành một nền

cộng hòa, bãi bỏ chế độ thực dân. Nam Phi đã rút khỏi Khối thịnh vượng chung một

phần bởi các cuộc biểu tình của cộng đồng quốc tế chống lại chủ nghĩa Apartheid.

Vào năm 1984, một hiến pháp mới, trong đó người da trắng cho phép những người

da màu và những người gốc Châu Á một vai trò hạn chế trong chính phủ và kiểm

soát hoạt động của họ trong những lĩnh vực nhất định, đã bắt đầu có hiệu lực. Tuy

nhiên tất cả quyền lực vẫn thuộc về người da trắng, trong khi người da đen vẫn bị

tước đi các quyền công dân của mình.

Vào 2/1990, tổng thống F.W de Klerk đã tuyên bố bãi bỏ lệnh cấm hoạt

động đối với các đảng ANC, PAC và các nhóm chống chủ nghĩa Apartheid khác.

Hai tuần sau, ông Nelson Mandela đã được thả tự do.

Năm 1991, các bộ luật bất công trong thời kỳ Apartheid đã đều bị bãi bỏ.

Tháng 4/1994, cuộc tổng tuyển cử đa sắc tộc đầu tiên đã diễn ra, kết quả là ông

Nelson Mandela đã được bầu làm tổng thống Nam Phi.

Trong quá trình 5 năm dưới sự lãnh đạo của tổng thống Nelson Mandela,

chính phủ đã thực hiện nhiều biện pháp nhằm cải tổ đất nước. Trong đó vấn đề tập

trung nhất là các vấn đề xã hội vốn không được quan tâm trong thời kỳ tồn tại chế

độ Apartheid như vấn đề thất nghiệp, vô gia cư hay vấn nạn tội phạm...Chính quyền

của ông Mandela cũng bắt đầu đưa Nam Phi trở lại với nền kinh tế toàn cầu bằng

việc thực hiện kế hoạch chuyển đổi sang nền kinh tế theo định hướng thị trường,

được biết đến với các mục tiêu: phát triển, việc làm và phân phối lại (GEAR).

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

Trong suốt quá trình lãnh đạo của đảng ANC thời kỳ hậu Apartheid, tổng thống

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Mandela đã tập trung vào việc hoà giải quốc gia, tạo ra một hình ảnh Nam Phi đồng

nhất, mọi người dân sống hòa thuận sau nhiều năm xung đột giữa các sắc tộc. Sự

thuyên giảm các xung đột chính trị sau năm 1994 và hầu như hoàn toàn không còn

nữa trong năm 1996 là minh chứng rõ ràng nhất cho thấy khả năng của tổng thống

Mandela trong nỗ lực thực hiện các mục tiêu khó khăn này.

Vào tháng 12/1997, tổng thống Mandela đã tuyên bố rút khỏi cương vị

lãnh đạo đảng ANC và người thay thế là ông Thabo Mbeki. Hai năm sau đó, trong

cuộc bầu cử đa sắc tộc lần thứ 2 diễn ra vào năm 1999, ông Thabo Mbeki đã trúng

cử tổng thống khi đảng ANC của ông giành được 2/3 số phiếu trong quốc hội. Sau

khi lên nắm quyền, tổng thống Mbeki đã chuyển sự tập trung của chính phủ từ hoà

giải dân tộc sang cải cách, đặc biệt là cải cách nền kinh tế. Với những thay đổi về

chính trị và một hệ thống dân chủ vững mạnh sau 2 cuộc bầu cử tự do và công

bằng, đảng ANC nhận ra sự cần thiết phải tập trung vào việc tạo ra sức mạnh kinh

tế trong cộng đồng những người da đen ở Nam Phi. Vào tháng 4/ 2004, đảng ANC

đã chiến thắng trong cuộc bầu cử quốc gia với tỉ lệ ủng hộ gần 70%, và tổng thống

Mbeki đã tái đắc cử thêm một nhiệm kỳ nữa.

b. Đặc điểm chính trị

Cộng hoà Nam Phi theo chế độ dân chủ nghị viện đa đảng, trong đó sức

mạnh lập pháp được được chia sẻ giữa tổng thống và nghị viện.

Nghị viện là một hệ thống lưỡng viện, bao gồm: chín mươi thành viên của

Hội đồng Tỉnh, Quốc gia (Thượng viện); và bốn trăm thành viên của Quốc hội (Hạ

viện). Các thành viên hạ viện do dân bầu theo đại diện tỷ lệ: một nửa số thành viên

được bầu từ các danh sách quốc gia và một nửa được bầu từ các danh sách tỉnh.

Mười thành viên được bầu để đại diện mỗi tỉnh trong Hội đồng Tỉnh, Quốc gia;

không cần biết số dân trong tỉnh. Các cuộc bầu cử cho cả hai viện được tổ chức năm

năm một lần. Chính phủ được hạ viện thành lập và lãnh đạo đảng đa số trong Quốc

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

hội là Tổng thống.

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Chính trị Nam Phi hiện tại do đảng Đại hội Dân tộc Phi (ANC) chi phối,

đảng này đã nhận được 69.7% phiếu bầu trong cuộc tổng tuyển cử năm 2004 vừa

qua và 66.3% số phiếu trong cuộc bầu cử thành phố năm 2006. Đối thủ chính đe

dọa sự cầm quyền của ANC là đảng Liên minh Dân chủ, nhận được 12.4% số phiếu

trong cuộc tuyển cử 2004 và 14.8% số phiếu trong cuộc bầu cử năm 2006. Lãnh đạo

đảng này là Helen Zille (được bầu ngày 6 tháng 5 năm 2007). Đảng Quốc gia Mới,

vốn nắm ưu thế chính trị trước kia, và là đảng đưa ra chính sách Apartheid qua tiền

thân của nó là Đảng Quốc gia, đã ngày càng mất tín nhiệm của nhân dân qua các

cuộc bầu cử từ năm 1994, cuối cùng đã không còn chỗ đứng trên trường chính trị

của Nam Phi. Đảng này đã phải lựa chọn hợp nhất với ANC ngày 9 tháng 4 năm

2005. Các đảng chính trị lớn khác có mặt trong Nghị viện gồm Đảng Tự do Inkatha,

chủ yếu đại diện cho các cử tri người Zulu, và đảng Những người Dân chủ Độc lập,

chiếm 6.97% và 1.7% số phiếu bầu trong cuộc bầu cử năm 2004 và 2006.

c. Các khu vực hành chính:

Cộng hòa Nam Phi được chia làm 9 tỉnh nằm tại 5 khu vực: Limpopo và

North-West tại phía Bắc và Đông Bắc; KwaZulu-Natal tại phía Đông; Gauteng,

Mpumalanga tại Đông Bắc; Free State tại miền Trung; Northern Cape, Eastern

Cape, Western Cape nằm ở khu vực phía Tây và phía Nam.

Cộng hoà Nam Phi có 3 thủ đô là Pretoria, Cape Town và Bloemfontein.

Trong đó: Pretoria là thủ đô hành pháp, Cape Town là thủ đô lập pháp còn

Bloemfontein là thủ đô tư pháp. Ngoài ra Johannesburg là thành phố lớn nhất và là

trung tâm kinh tế chính của cả nước. Cape Town là một thành phố thu hút khách du

lịch, nơi có nghành công nghiệp in và xuất bản phát triển mạnh mẽ, đây cũng là nơi

khu vực có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao nhất cả nước.

1.1.2.2 Văn hoá:

Cộng hòa Nam Phi là một quốc gia đa chủng tộc, do đó đây là nơi nền văn

hóa có sự pha trộn hài hòa giữa những nét ảnh hưởng từ bên ngoài và những nét

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

truyền thống. Nam Phi là một xã hội hấp dẫn, nơi người Phi kết giao với người Âu,

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

vẻ truyền thống đan xen với nét hiện đại, các xu hướng toàn cầu giao hòa với các

tập quán cổ xưa.

Cộng đồng đa số người da đen trong nước với số lượng đông đảo tại các

vùng nông thôn chủ yếu vẫn sống trong cảnh nghèo khổ. Tuy nhiên, chính trong

những cộng đồng này, các truyền thống văn hóa đang tồn tại mạnh mẽ nhất.

Do tình trạng phân biệt chủng tộc rất sâu sắc thời chế độ Apartheid, người

da màu thường có xu hướng tiếp cận văn hóa da trắng Nam Phi hơn là văn hóa da

đen Nam Phi, đặc biệt là những người da màu nói tiếng Hà Lan Nam Phi, những

người mà ngôn ngữ và đức tin tôn giáo của họ tương đồng hay đồng nhất với những

người Nam Phi gốc Hà Lan. Những ngoại lệ là những người da màu và các dòng họ

đã trực tiếp tham gia vào cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa Apartheid và muốn được

gọi là người da đen. Những trường hợp đó thường chỉ chiếm thiểu số.

Người Châu Á, chủ yếu có nguồn gốc Ấn Độ, gìn giữ di sản văn hoá, ngôn ngữ

và tôn giáo của riêng họ, họ có thể là tín đồ Thiên chúa giáo, Hindu giáo hay Hồi giáo

Sunni và nói tiếng Anh cùng các ngôn ngữ Ấn Độ như Hindi, Telugu, Tamil hay

Gujarati. Đa số người Ấn Độ sống theo phong cách tương tự người da trắng.

Tóm lại, nền văn hóa hiện tại là sự pha trộn rực rỡ của văn hóa Âu - Phi.

Nó phản ánh chân thực tinh thần và quá khứ hào hùng của quốc gia này.

1.1.2.3 Ngôn ngữ:

Nam Phi có mười một ngôn ngữ chính thức: Tiếng Hà Lan Nam Phi, tiếng

Anh, Ndebele, Bắc Sotho, Nam Sotho, Swati, Tsonga, Tswana, Venda, Xhosa và

Zulu. Về số lượng ngôn ngữ được sử dụng, nước này chỉ đứng sau Ấn Độ. Tuy trên

lý thuyết, các ngôn ngữ đều tương đương nhau nhưng một số ngôn ngữ vẫn có số

người sử dụng đông hơn.

Theo cuộc điều tra dân số quốc gia gần đây nhất, ba ngôn ngữ được sử dụng nhiều

nhất tại gia đình là Zulu (9,2 triệu), Xhosa (7,2 triệu) và tiếng Hà Lan Nam Phi (5,8

triệu). Ba ngôn ngữ được dùng tại gia đình như ngôn ngữ thứ hai là tiếng Anh (2,2

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

triệu), tiếng Hà Lan Nam Phi (1,1 triệu) và Zulu (0,5 triệu). Cộng hoà Nam Phi

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

cũng công nhận tám ngôn ngữ không chính thức: Fanagalo, Khoe, Lobedu, Nama,

Northern Ndebele, Phuthi, San và ngôn ngữ Ký hiệu Nam Phi. Những ngôn ngữ

không chính thức này có thể được sử dụng trong một số thời điểm và ở một số

vùng. Tuy nhiên, số dân sử dụng ngôn ngữ này chưa đủ lớn để được công nhận là

ngôn ngữ chính thức quốc gia.

Nhiều người da trắng Nam Phi cũng sử dụng các ngôn ngữ Châu Âu khác,

như tiếng Bồ Đào, tiếng Đức, và tiếng Hy Lạp. Còn những người người Châu Á và

Ấn Độ lại sử dụng các ngôn ngữ của Nam Á như Telugu, Hindi, Gujarati và Tamil.

1.1.2.4 Dân số và cơ cấu lao động

a. Dân số:

Theo một cuộc điều tra vào tháng 2/2007, Nam Phi là quốc gia có 47,9

triệu dân với nhiều nguồn gốc, văn hoá, ngôn ngữ, và tôn giáo khác nhau. Trong đó

tỷ lệ các nhóm người như sau: Người da đen Châu Phi (79.5%), da trắng (9.1%), da

màu (8.9%), và người Ấn Độ hay Châu Á (2.5%).

Bảng 1: Cơ cấu dân số *

Đàn ông Phụ nữ Tổng cộng

Các nhóm dân số Tỷ lệ Số lượng Tỷ lệ Số lượng Số lượng (người) Tỷ lệ (%) (người) (%) (người) (%)

79,7 19 304 300 79,5 38 079 900 79,6 Ngƣời gốc Phi 18 775 600

2 081 500 8,8 2 163 500 8,9 4 245 000 8,9 Ngƣời da màu

574 900 2,4 598 800 2,5 1 173 700 2,5

Ngƣời gốc ấn và Châu á

2 130 600 9,1 2 221 500 9,1 4 352 100 9,1

Ngƣời da trắng

Tổng số 23 562 600 100 24 288 100 100 47 850 700 100

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

*: số liệu thống kê vào tháng 2/2007

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Nguồn: http://www.statssa.gov.za/publications/P0302/P03022007.pdf

Tuy là một nước có cơ cấu dân số đa dạng nhưng Nam Phi lại có tỉ lệ gia

tăng dân số hàng năm là -0.4%. Nguyên nhân chính là nạn dịch HIV/AIDS đang hoành hành khiến tỷ lệ tử vong lên tới 21,320/00 trong khi tỷ lệ sinh chỉ là 18,480/00.

b. Cơ cấu lao động:

Theo số liệu thống kê trong tháng 2/2007, hiện nay cộng hoà Nam Phi có

khoảng 16,09 triệu người trong độ tuổi lao động, chiếm gần 37% dân số; trong đó

số lao động trong ngành nông nghiệp chiếm khoảng 30%, công nghiệp 25% và

ngành dịch vụ là 45%1. Tuy nhiên tỷ lệ thất nghiệp tại Nam Phi tương đối cao,

khoảng 25,5% (2006). Điều này đã khiến cho giá lao động ở Nam Phi tương đối rẻ.

Người tị nạn từ các quốc gia nghèo láng giềng, cộng với dòng người nhập

cư từ Cộng hòa Dân chủ Congo, Mozambique, Zimbabwe, Malawi và nhiều nước

khác đang là một vấn đề với Nam Phi. Với tỷ lệ thất nghiệp cao trong cộng đồng

người nghèo Nam Phi, tình trạng bài ngoại là một mối lo ngại rất hiện thực. Nhiều

người dân Nam Phi cảm thấy bực bội với những người nhập cư do đây nguyên nhân

khiến nhiều người Nam Phi bị mất việc (người nhập cư nhận đồng lương thấp hơn),

đặc biệt là trong những ngành như công nghiệp xây dựng, du lịch, nông nghiệp và

dịch vụ trong nước.

Một vấn đề nổi cộm nữa đang ảnh hưởng rất lớn tới cơ cấu lao động tại

Nam Phi là nạn dịch HIV/AIDS. Theo số liệu thống kê của CIA World Factbook

năm 2007, số người ở Nam Phi đang nhiễm bệnh là 5,3 triệu người, trong đó tỷ lệ

lây lan bệnh AIDS những người lớn là 21,5%. Hiện nay đã có tới 370 nghìn người

chết vì AIDS và con số đó được dự đoán sẽ lên tới hơn 487 nghìn vào năm 2008.

Với tỷ lệ tử vong vì AIDS lớn như vậy, số lượng người trong độ tuổi lao động ở

1: CIA Fact Book 2007

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

nước này ngày cảng giảm đi và trong tương lai không xa, Nam Phi có thể sẽ phải

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

đối mặt với việc thiếu hụt nguồn nhân lực trầm trọng. Điều này sẽ là một trở ngại

lớn đối với công cuộc phát triển kinh tế của Nam Phi trong những năm tới.

1.2 Khái quát chung về nền kinh tế và thƣơng mại của Nam Phi

1.2.1 Đặc điểm nền kinh tế Nam Phi:

Nam Phi là quốc gia có nền kinh tế phát triển bậc nhất tại khu vực Châu

Phi. Ngoài việc là đất nước có ngành công nghiệp khai khoáng truyền thống do sở

hữu nhiều nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá, Nam Phi còn có một nền tài chính,

truyền thông và năng lượng rất phát triển. Trong năm 2006, thị trường chứng khoán

Nam Phi nằm trong tốp 20 của thế giới. Ngoài ra, tổng sản phẩm quốc nội (GDP)

trên đầu người của Nam Phi, tính theo sức mua tương đương, trong những năm qua

đạt rất cao, đặt nước này vào vị trí một trong năm mươi nước giàu nhất thế giới.

Bảng 2: Các chỉ số kinh tế của Nam Phi

2002 2003 2004 2005 2006 2007

(Q1)

GDP (tỷ USD) 111,1 166,7 216,8 241,9 255,2 271,8

463,3 487,3 523,5 565,6 606,4 643,8 GDP theo sức mua của đồng tiền (tỷ USD)

GDP trên đầu người (USD) 2440 3622 4666 5160 5384 5680

10174 10590 11267 12063 12796 13455 GDP trên đầu người theo sức mua của đồng tiền (USD)

Tăng trưởng GDP thực tế (%) 3,7 3,1 4,8 5,1 5,0 4,7

Lạm phát (%) 9,2 5,8 1,4 3,4 4,7 5,5

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

Nguồn: Market Information and Analysis Section, DFAT

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Nhìn vào bảng số liệu trên ta có thể thấy GDP thực tế tăng 5% vào năm

2006 và đang có chiều hướng tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ trong năm 2007. Sự

tăng trưởng này được thúc đẩy bởi mức cầu nội địa cao, khi tiêu dùng cá nhân và

đầu tư được khuyến khích bởi mức lãi suất thấp cho đến cuối năm 2006. Mức tiêu

dùng của các hộ gia đình cũng được nâng cao nhờ mức thu nhập khả dụng và hiệu

ứng của cải do giá cả tài sản tăng lên. GDP thực tế tăng 4,7% trong quý I năm 2007

đã chỉ ra rằng điều kiện kinh doanh vẫn đang rất thuận lợi.

Nhịp độ phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế đã tạo nhiều công ăn việc làm

hơn cho người lao động. Tỉ lệ lao động có việc làm năm 2006 đã tăng 4,1% trong

thời gian 12 tháng, từ 9/2005 đến 9/2006. Tuy nhiên, tỉ lệ thất nghiệp chỉ giảm một

cách khiêm tốn xuống 25,5% do tổng số người tham gia lực lượng lao động tăng

lên. Áp lực lạm phát gần đây lại càng trở nên nặng nề hơn. Sau một thời kì kéo dài

dao động trong giới hạn đặt ra là 3-6%, tỉ lệ lạm phát CPIX trong 12 tháng đã lên

đến 6,3% vào tháng 4/2007, phản ánh sự tăng giá thực phẩm, giá nhiên liệu và phản

ánh áp lực của cầu. Theo như dự báo mới nhất của Ngân hàng Dự trữ Nam Phi

(SARB), tỉ lệ lạm phát trong năm tới sẽ trên mức 6%. Trong một nỗ lực nhằm giảm tỷ

lệ lạm phát đó, Ngân hàng Dự trữ Nam Phi đã nâng lãi suất từ 9 lên 9,5% vào tháng 6

năm nay.

Thị trường tín dụng cho khu vực tư nhân vẫn rất sôi động bất chấp những

đợt tăng lãi suất gần đây, mở rộng thêm tới 25,1% (từ 4/2006 đến 4/2007). Các

khoản nợ cá nhân đã tăng đáng kể (lên đến 76% thu nhập khả dụng trong quý đầu

của năm 2007, cùng kì năm ngoái là 69,4%). Các khoản nợ phải trả cho nhà nước

của các hộ gia đình đã tăng lên đến 9,5% thu nhập khả dụng, một phần do lãi suất

tăng, nhưng vẫn còn thấp hơn mức cao nhất trong lịch sử.

Ngân hàng Dự trữ Nam Phi vẫn duy trì một hệ thống tỉ giá hối đoái linh

hoạt, trong khi vẫn tiếp tục tăng cường dự trữ quốc gia. Chính sách của SARB là

can thiệp vào thị trường ngoại hối chỉ cốt để hỗ trợ cho tình hình dự trữ. Thống nhất

với chính sách này, tổng dự trữ quốc gia đã liên tục tăng, và đến tháng 5/2007 đạt

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

mức 27,9 tỉ đô la, tương đương với hơn 200% các khoản vay nợ bên ngoài.

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Sau khi giảm giá đáng kể vào giữa năm 2006, đồng Rand đã dao động mà

không có một xu hướng rõ ràng nào. Thâm hụt tài khoản vãng lai đã tăng lên đến

6,5% GDP vào năm 2006 và 7% vào quý I của năm 2007, chủ yếu là do cầu nội địa

tăng mạnh. Việc mở rộng tài khoản vãng lai chủ yếu thể hiện mức tăng kim ngạch

nhập khẩu nhanh hơn nhiều so với xuất khẩu. Sự thâm hụt này được bù đắp bởi

dòng đầu tư gián tiếp. Tuy nhiên, mức vay nợ bên ngoài đã tăng cực biên, lên đến

22,4% GDP vào cuối năm 2006. Cán cân tài chính của chính phủ đã chuyển sang

tình trạng thặng dư 0,6% GDP trong năm tài khóa 06/07, giảm mức vay nợ của

chính phủ xuống còn 31% GDP. Tình trạng thặng dư lần đầu tiên trong vài thập kỉ

trở lại đây phản ánh mức tăng mạnh mẽ trong việc thu thuế, do các hoạt động kinh

tế diễn ra mạnh mẽ và các nỗ lực cưỡng chế của nhà nước.

Giá cả hàng hoá tiếp tục tăng nhanh trong năm 2006 và đầu năm 2007. Giá

cả hàng hóa cao, triển vọng tăng trưởng sáng sủa, và những đánh giá tích của các tổ

chức xếp hạng đã khiến cho chỉ số giá các loại chứng khoán trên thị trường

Johannesburg Stock Exchange (JSE) tăng 38% vào năm 2006 và hơn 15% trong

tháng 5/2007. Giá của các tài sản trong khu vực dân cư tiếp tục tăng đều, từ tháng

5/2006 đến 5/2007 tăng 15,5%.

Qua những số liệu trên ta có thể thấy nền kinh tế Nam Phi dù đang có

nhiều biến động nhưng vẫn đang trên đà phát triển mạnh mẽ. Đây là một cơ hội rất

tốt cho các nhà đầu tư cũng như các doanh nghiệp Việt Nam khi thâm nhập thị

trường này.

1.2.2 Cơ cấu các ngành trong nền kinh tế:

Nam Phi là quốc gia phát triển nhờ các ngành dịch vụ, trong đó phát triển

nhất và mang lại lợi nhuận lớn nhất là các ngành dịch vụ xuất nhập khẩu, dịch vụ tài

chính và du lịch. Trong năm 2006, toàn ngành dịch vụ đã đóng góp tới 67% GDP cả

nước. Ngành công nghiệp cũng đóng một vai trò quan trọng trong ngành kinh tế với

30% GPD và 25% đóng góp việc làm vào năm 2006. Những ngành phát triển chính

trong công nghiệp bao gồm các ngành khai thác, lắp ráp ô tô, chế tạo máy, chế biến

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

kim loại, dệt, sắt thép, hóa chất…

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Nông nghiệp là ngành thu hút nhiều lao động, với 30% dân số lao động

trong ngành, trong khi đó đóng góp trong GPD lại có xu hướng phát triển chậm

trong những năm qua, và chỉ chiếm 3% trong GPD cả nước vào năm 2006. Hai hình

dưới đây minh họa cho đóng góp của ba ngành nông nghiệp, công nghiệp và dịch

vụ của Nam Phi cho GPD và cơ cấu lao động trong năm 2006.

Hình 1: Cơ cấu GPD theo ngành Hình 2: Phân bố lao động theo ngành

Nguồn: “Africa Economic Review”, Robert H. Smith, tháng 6/2007

Dưới đây chúng ta sẽ đi vào phân tích chi tiết hơn một số ngành chủ chốt

của Nam Phi:

1.2.2.1 Ngành nông nghiệp

Nông nghiệp Nam Phi phân biệt rõ rệt thành hai khu vực: khu vực nông

nghiệp thương mại phát triển cao và khu vực nông nghiệp tự cung tự cấp nằm sâu

trong khu vực nông thôn. Với khí hậu phân hóa đa dạng thành 7 khu vực từ khí hậu

Địa Trung Hải tới khí hậu cận nhiệt và bán sa mạc, Nam Phi có tiềm năng để phát

triển một ngành nông nghiệp đa dạng sản phẩm từ các hoa quả cận nhiệt, ngũ cốc,

len sợi, hoa, thú nhỏ và cả những gia súc lớn.

Từ năm 1994, Cộng hoà Nam Phi đã thực hiện việc bãi bỏ các loại ưu đãi

tài khóa cho ngành nông nghiệp, như xóa bỏ thuế ưu đãi nông nghiệp và cắt giảm

chi tiêu ngân sách dành cho ngành này. Vào năm 1996 nước này cũng đã ra đạo luật

Marketing Với Sản Phẩm Nông Nghiệp (Marketing of Agricultural Products Act),

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

trong đó đã dỡ bỏ một số kiểm soát xuất nhập khẩu, xóa bỏ hoàn toàn trợ cấp nông

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

nghiệp và ban hành biểu thuế mới nhằm bảo vệ ngành nông sản của nước này trước

nguy cơ cạnh tranh không công bằng từ các nước khác.

Năm 2006 ngành nông nghiệp đóng góp 72.064 triệu Rand cho GDP, tăng

3,2% so với năm 2005 nhờ chủ yếu vào sự tăng đáng kể giá trị sản phẩm chăn nuôi,

đóng góp 2% vào tổng giá trị gia tăng của nền kinh tế và 8% vào tổng giá trị xuất

khẩu năm này .

1.2.2.2 Ngành khai khoáng

Do có nguồn tài nguyên phong phú, đặc biệt là có nguồn kim loại và

khoáng sản dồi dào, ngành khai khoáng của Nam Phi đã từ lâu trở thành một ngành

kinh tế đặc biệt quan trọng nước này xét cả về sản lượng, lao động và xuất khẩu.

Thị trường nội địa cho ngành này không lớn nên ngành khai thác của Nam Phi từ

đầu đã định hướng xuất khẩu. Nước này cũng là một trong những nước xuất khẩu

lớn nhất thế giới với một số mặt hàng khoáng sản như vanađi, nhôm, ferocrom,

feromangan, hợp chất mangan; nổi bật hơn cả là vàng và bạch kim.

Ngành khai thác vàng của Nam Phi thống trị thị trường vàng thế giới và

nước này là quốc gia sản xuất nhiều vàng nhất từ năm 1898. Năm 2006, Nam Phi

khai thác 275 tấn trong tổng số 2.467 tấn vàng của thế giới (chiếm khoảng 11%).

Tuy nhiên, vai trò thống trị của ngành khai thác vàng Nam Phi đã giảm xuống so

với thập niên 70, khi sản lượng vàng của nước này chiếm tới 70% sản lượng vàng

trên toàn thế giới.

Nam Phi cũng thống trị nguồn cung cấp bạch kim, với 77,7% sản lượng

bạch kim toàn thế giới (2006). Nước này cũng là nhà cung cấp Palađi lớn thứ hai

thế giới với 39% tổng sản lượng.

Vào thập nhiên 70 và 80 của thế kỷ trước, ngành khai khoáng là nguồn

cung chủ yếu về ngoại hối cho quốc gia này, với đóng góp 14% lượng ngoại hối.

Tuy nhiên, gần đây Nam Phi đã đa dạng hóa nền kinh tế và phát triển nhiều ngành

khác, nên toàn bộ ngành khai khoáng của Nam Phi chỉ còn đóng góp 5,6% vào giá

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

trị gia tăng theo số liệu năm 2 quý đầu năm nay .

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

1.2.2.3 Ngành tài chính

Ngành tài chính, bất động sản và dịch vụ thương mại của Nam Phi đóng

góp tới 19,8% tổng giá trị gia tăng của nước này tính tới tháng 7 năm 2007. Cùng

với những ngành dịch vụ khác, ngành tài chính đã trở thành trụ cột phát triển kinh tế

của Nam Phi.

Ngành tài chính của Nam Phi đã phát triển mạnh mẽ từ sau khi nước này

tái hội nhập vào năm 1994 do việc hoàn thiện những quy định của chính phủ, tính

minh bạch công khai và trách nhiệm giải trình trong hoạt động kinh doanh. Cũng từ

đó, những quy định điều tiết hoạt động của ngành tài chính đã được liên tục cải tổ

nhằm hài hòa với những tiêu chuẩn và tập quán quốc tế tốt nhất được công nhận.

Trong thập niên vừa qua, thị trường tài chính Nam Phi đã phát triển theo

chiều sâu với sản phẩm tài chính hết sức đa dạng. Nam Phi có thể cung cấp bất cứ

dịch vụ tài chính nào mà những thị trường tài chính phát triển nhất thế giới có. Hiện

tại, Nam Phi đang có 83 ngân hàng, trong đó có 15 ngân hàng địa phương, 6 ngân

hàng nước ngoài, 15 ngân hàng có chi nhánh, 45 văn phòng đại diện nước ngoài và

2 ngân hàng góp vốn, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của thị trường này.

Rất nhiều ngân hàng đầu tư quốc tế hàng đầu và môi giới chứng khoán đã và đang

hoạt động tại thị trường Nam Phi, góp phần tăng cường khả năng của nước này

trong đáp ứng mọi yêu cầu về vốn, thậm chí cho những nhu cầu niêm yết và hoạt

động huy động vốn tại nước ngoài.

Trong số những ngân hàng thương mại, Nam Phi có “Bộ Tứ” (Standard

Bank Group, ABSA Bank, Nedbank, và FirstRand) là các ngân hàng có tầm ảnh

hưởng chi phối tới thị trường tài chính của nước này. Các ngân hàng này đều có

mạng lưới hoạt động rộng rãi trong châu lục (ví dụ như ngân hàng Standard đã hoạt

động tại 17 quốc gia Châu Phi) và đều có mặt tại những trung tâm tiền tệ chính của

thế giới.

Hiện nay, ngành tài chính của Nam Phi còn phải đối mặt với nhiều thách

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

thức, trong đó lớn nhất là việc phải giải quyết đồng thời hai bài toán: vừa phải tăng

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

cường cạnh tranh quốc tế và phát triển công nghệ ngành, vừa phải mở rộng dịch vụ

tới một bộ phận lớn dân chúng và những đơn vị kinh doanh nhỏ mà không làm suy

giảm tốc độ phát triển ngành. Trong đó, Nam Phi hiện đang dựa vào các tập đoàn tài

chính, chứng khoán và công cụ thị trường để dung hòa hai mục tiêu trên.

1.2.2.4 Ngành du lịch

Sự đa dạng về khí hậu, địa hình, nền tảng lịch sử và văn hóa đặc sắc, đặc

biệt là có 7 di sản văn hóa thế giới được công nhận đã biến Nam Phi thành quốc gia

tăng trưởng du lịch lớn nhất châu lục. Nhờ có những yếu tố lịch sử mà ngành du

lịch của nước này được đánh giá là có cơ sở vật chất tương đương những nước đang

phát triển và có giá cả du lịch chỉ tương đương những nước ở thế giới thứ ba.

Ngành du lịch của Nam Phi đã thay đổi đáng kể từ đầu thập niên 90 của

thế kỷ trước. Từ năm 1990 trở đi, nước này luôn vượt mức 1 triệu du khách nước

ngoài mỗi năm so với mức dưới 1 triệu từ năm 1989 trở lại. Đặc biệt là Nam Phi đã

đón 8,5 triệu khách du lịch nước ngoài, đem lại hơn 7 tỷ đôla Mỹ cho nước này

trong năm 2006 vừa qua.

Cũng trong năm 2006, 74% khách du lịch của Nam Phi tới từ các quốc gia

trong Châu Phi và 26% là khách du lịch từ các châu lục khác. Du khách Châu Phi

chủ yếu tới từ Lesotho (22,6%), Swaziland (11.7%), Zimbabwe (11.6%), và

Mozambique (10,9%). Trong khi đó Anh, Đức, Mỹ là ba nguồn du khách chủ yếu

từ các châu lục khác.

Nam Phi đang kỳ vọng vào sự phát triển hơn nữa của ngành du lịch khi sự

kiện Cúp bóng đá thế giới sẽ được tổ chức tại nước này vào năm 2010. Ngành du

lịch hiện đang thuê tới 7% lao động cả nước và dự kiến số lao động trực tiếp hoặc

gián tiếp trong ngành này vào năm 2010 sẽ lên tới hơn 1,2 triệu người.

Mặc dù ngành du lịch gần đây phải đối mặt với nhiều khó khăn do sự suy

thoái trong điều kiện tự nhiên và sự xuống cấp của cơ sở hạ tầng và đặc biệt là tình

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

hình an ninh còn bất ổn, nhưng Nam Phi vẫn được đánh giá là một địa điểm tới hấp

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

dẫn và ngành du lịch đã chứng minh được vai trò quan trọng của mình trong thu hút

đầu tư, tạo công ăn việc làm và thu ngoại hối.

1.2.3 Thực trạng thƣơng mại của Nam Phi

1.2.3.1 Sơ lược về tình hình xuất nhập khẩu:

Với nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, tiềm năng kinh tế dồi dào và

khoa học kỹ thuật tiên tiến, Nam Phi là nước phát triển nhất ở Châu Phi và là đầu

tàu thúc đẩy sự phát triển mọi mặt của 14 nước trong Cộng đồng Phát triển miền

Nam Châu Phi (SADC). Theo quĩ Tiền tệ Quốc tế IMF, GDP của Nam Phi chiếm

1/3 GDP của toàn châu lục. Mức tăng 1% trong phát triển kinh tế của Nam Phi có

liên quan tới 1/2 - 3/4 tăng trưởng ở các nước còn lại của Châu Phi.

Ngành ngoại thương chiếm khoảng 54,9% GDP của Cộng hoà Nam Phi.

Tỉ trọng hàng xuất và nhập khẩu của Nam Phi chiếm 60% và 50% hàng xuất, nhập

khẩu của tất cả các nước miền Nam Châu Phi cộng lại. Kim ngạch buôn bán giữa

Nam Phi và các nước Châu Phi khác vào khoảng 68 tỷ rand (9,8 tỷ USD) trong năm 20062, chiếm 7,84% tổng kim ngạch buôn bán của Nam Phi).

Năm 2006, giá trị xuất khẩu của Cộng hoà Nam Phi đạt hơn 63 tỷ USD

(F.O.B), chiếm hơn 0,58% tổng kim ngạch xuất khẩu của thế giới, gồm các mặt

hàng chính như vàng, kim cương, bạch kim, các khoáng sản khác, máy móc thiết

bị...Thị trường xuất khẩu chính của Cộng hòa Nam Phi gồm Anh, Mỹ, Nhật Bản,

Đức, Trung Quốc, Italia. Cũng trong năm này, Cộng hòa Nam Phi nhập khẩu gần

70 tỷ USD (C.I.F), chiếm 0.78% tổng kim ngạch nhập khẩu của thế giới, gồm các

mặt hàng như máy móc, thiết bị, sản phẩm xăng dầu, thiết bị khoa học, hàng tiêu

dùng, thực phẩm. Thị trường nhập khẩu của Cộng hòa Nam Phi gồm: Đức, Anh,

Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Arập Xêút, Pháp.

Bảng 3: Tình hình xuất nhập khẩu của Cộng hoà Nam Phi thời kỳ 2000-2006

2: South African Revenue Service

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

Đơn vị: tỷ USD

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Năm Tổng XUấT Xuất khẩu Nhập khẩu Cán cân thương mại NHậP KHẩU

2000 59,678 29,983 29,695 +0,288

2001 57,506 29,258 28,248 +1,010

2002 58,990 29,723 29,267 +0,456

2003 77,569 36,485 41,084 -4,599

2004 101,129 45,929 55,200 -9,271

2005 113,930 51,626 62,304 -10,378

2006 133,738 63,823 69,915 -6,092

Nguồn: http://stat.wto.org/CountryProfile/WSDBCountryPFView.aspx

Nhìn vào cán cân xuất nhập khẩu trong những năm qua của Cộng hoà

Nam Phi ta có thể thấy thấy rằng giai đoạn 2000-2002, Cộng hoà Nam Phi luôn

xuất siêu nhưng trong 4 năm trở lại đây, tình hình nhập siêu của Nam Phi ngày càng

lớn. Điều này cho thấy rằng dù Chính phủ Nam Phi vẫn đang theo đuổi chính sách

thương mại hướng về xuất khẩu nhưng với nhu cầu trong nước quá lớn (cả về tiêu

dùng và nguyên liệu cho sản xuất hàng xuất khẩu), tỷ lệ hàng hoá nhập khẩu của

Cộng hoà Nam Phi luôn lớn hơn số lượng sản phẩm họ xuất ra nước ngoài.

1.2.3.2 Cơ cấu xuất nhập khẩu

Khi nhắc đến Nam Phi, người ta thường nghĩ ngay đến những sản phẩm

của ngành công nghiệp khai khoáng. Và quả thật đó cũng chính là những mặt hàng

xuất khẩu chủ lực của Nam Phi từ trước đến nay. Tuy nhiên hiện nay, cơ cấu xuất

khẩu của Nam Phi không chỉ bó hẹp ở những sản phẩm đó. Với chính sách sản xuất

hướng về xuất khẩu, Nam Phi không những sản xuất đủ hàng hoá cho tiêu dùng

trong nước mà còn xuất khẩu sang các nước khác.

Bảng 4: Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Nam Phi trong năm 2006

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

Giá trị Tỷ trọng (%)

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

(tỷ USD)

Đồ trang sức, đá, kim loại quý 14,76434 23,13

Máy móc thiết bị và phương tiện vận tải 11,82169 18,52

Kim loại cơ bản và các sản phẩm kim loại 10,90889 17,09

Khoáng sản và các sản phẩm khoáng sản 8,476890 13,28

Hoá chất và các sản phẩm hoá chất 3,829920 6,0

Thực phẩm, đồ uống và thuốc lá sợi 2,719243 4,26

Gỗ và các sản phẩm gỗ 2,566046 4,02

Các sản phẩm rau quả 2,451149 3,84

Dệt may 1,519202 2,38

Đông vật sống và các sản phẩm chế biến 0,944714 1,48

Các mặt hàng khác 3,829920 6

Tổng 63,823 100

Nguồn: Bộ Công thương Nam Phi Website: http://www.thedti.gov.za

Nhìn vào bảng số liệu trên ta có thể thấy nhóm hàng chiếm tỷ trọng lớn

nhất vẫn là những sản phẩm thuộc về ngành công nghiệp khai khoáng với tổng tỷ

trọng 53,40%. Tuy nhiên bên cạnh đó ta cũng có thể thấy được sự phát triển rõ nét

của ngành công nghiệp sản xuất máy móc thiết bị và xe hơi. Nhóm mặt hàng này

chiếm tới 18,52% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của Nam Phi trong năm 2006.

Ngoài 2 nhóm mặt hàng nổi bật trên thì Nam Phi cũng có một tỷ trọng xuất khẩu

tương đối đối với các mặt hàng nông nghiệp. Nhưng dù sao xét về tổng thể, ngành

công nghiệp vẫn tạo ra kim ngạch xuất khẩu lớn nhất cho Nam Phi.

Về nhập khẩu, trong năm 2006, chiếm tỷ trọng lớn nhất là những mặt hàng

về hoá chất và các sản phẩm phụ của nó. Đơn cử là dầu lửa và các hoá chất chiết

xuất từ nó đã chiếm tới 14,4% tổng kim ngạch nhập khẩu. Đứng kế tiếp là các linh

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

kiện, phụ tùng sử dụng trong ngành công nghiệp sản xuất ôtô và cả ôtô nguyên

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

chiếc. Ngoài ra Cộng hoà Nam Phi còn nhập khẩu các mặt hàng như: sản phẩm

nhựa, hàng dệt may, cao su tự nhiên, hàng tiêu dùng, nông sản (chè, gạo, cà phê...).

Tuy nhiên tỷ trọng của các mặt hàng này vẫn chưa lớn.

Bảng 5: Một số mặt hàng nhập khẩu chủ lực của Nam Phi trong năm 2006

Mặt hàng Giá trị Tỷ trọng (%)

Hoá chất từ dầu mỏ 7,83048 11,2

Phụ tùng, linh kiện cho ô tô 4,54447 6,5

Ôtô và phụ kiện 3,49575 5,0

Xăng dầu và các sản phẩm 2,23728 3,2

Nguồn:http://www.economist.com/countries/SouthAfrica/profile.cfm?folder=Profile

-FactSheet

1.2.4 Một số đối tác thƣơng mại chính của Nam Phi:

Từ khi ANC lên cầm quyền, Nam Phi tích cực tham gia giải quyết một số

xung đột ở khu vực và tăng cường vai trò nước lớn trong Cộng đồng Phát triển Nam

phần Châu Phi (SADC), đồng thời tăng cường quan hệ với Châu Á, đặc biệt với các

nước ASEAN. Ngoài ra Nam Phi cũng chú trọng đẩy mạnh quan hệ với các nước

Châu Phi, tranh thủ các nước và khối kinh tế lớn, đặc biệt là Mỹ, Nhật Bản, EU,

Nga, Trung Quốc, Ấn Độ nhằm thu hút vốn, đầu tư, khoa học kỹ thuật và mở rộng

kinh tế đối ngoại.

Hiện nay, khu vực Châu Âu vẫn là bạn hàng lớn nhất của Nam Phi với

tổng kim ngạch buôn bán 2 chiều hàng năm luôn đạt từ 40-45% tổng kim ngạch

XNK của Nam Phi. Bảy trong số mười đối tác thương mại hàng đầu của Nam Phi là

các quốc gia Châu Âu. Cả việc hợp tác phát triển song phương và các chương trình

phát triển đa phương thông qua khối Liên minh Âu Châu (gọi tắt là khối EU) đều

xuất phát từ yêu cầu của việc phát triển và tái thiết Nam Phi. Những mối liên hệ với

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

Châu Âu và khối EU cũng đều bắt nguồn vì mục đích thiết yếu của nền kinh tế.

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Tuy nhiên, đầu tiên bài khoá luận sẽ đi tìm hiểu về mối quan hệ thương mại giữa

Nam Phi và các nước trong khu vực Châu Phi.

Bảng 6: 20 đối tác thƣơng mại Châu Phi lớn nhất trong năm 2006

S Tên nước Tên nước

Tổng kim ngạch S t Tổng kim ngạch t Tỷ trọng (%) (Rand) t (Rand) t Tỷ trọn g (%)

1330829028 9

18021246 91

2.2 1 Nigeria 15.9 11 Ghana

1171083115 0

11261592 04

14 1.3 2 Zimbabwe* 12 Morocco

9678152234 11.6 13 Egypt

85098462 6

1.0 3 Zambia*

7163148896 8.6

74354549 8

0.9 4 Angola* 14 Uganda

6496040425 7.8

51221293 1

0.6 5 Mozambic* 15 Madagasca

3394719910 4.1

0.5 6 Kenya 16 Côte d'Ivoire 44467795

3016343974 3.6

44206587 8

0.5 7 Tanzania* 17 Congo, Rep

2527412115 3.0

32167101 0

0.4 18 Mali 8 Congo (DRC)

2209458994 2.6

28025227 2

0.3 9 Mauritius* 19 Cameroon

2208935662 2.6

27034013 7

Malawi* 0.3 20 Guinea 1 0

*: Thành viên của SADC Nguồn: Tổng cục Hải quan Nam Phi

Nhìn vào bảng số liệu trên ta có thể thấy rằng Nigeria là đối tác thương

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

mại lớn nhất của Nam Phi tại Châu Phi với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu lên tới

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

hơn 13 tỷ Rand. Đất nước này cung cấp hơn một nửa nguồn nhiên liệu hoá thạch

cho Nam Phi. Ngoài ra ta cũng có thể thấy rằng, trong số 10 đối tác thương mại lớn

nhất của của Nam Phi tại châu lục này, có tới 7 nước thuộc Cộng đồng phát triển

kinh tế Nam Châu Phi (SADC) như Cộng hoà Nam Phi.

Trong năm 2006, tổng kim ngạch buôn bán 2 chiều giữa Nam Phi và phần

còn lại của Châu Phi đạt hơn 83 tỷ Rand (tương đương với 12 tỷ USD theo tỷ giá

năm 2006: 1 USD = 6,97 Rand). Trong đó, những mặt hàng nhập khẩu chủ yếu của

Nam Phi từ các nước này là khoáng sản, máy móc thiết bị, phương tiện vận tải, kim

loại cơ bản, hàng dệt may, thực phẩm, đồ uống, thuốc lá... Ngược lại, Nam Phi cũng

xuất sang các nước Châu Phi các mặt hàng thông dụng của mình như: phương tiện

vận tải, máy móc thiết bị, kim loại cơ bản, khoáng sản, hoá chất, nhựa, rau quả...

Tiếp theo bài khóa luận sẽ tìm hiểu về một số thị trường nhập khẩu và xuất

khẩu chính của Cộng hòa Nam Phi trong năm 2006.

Bảng 7: Các đối tác thƣơng mại lớn nhất của Nam Phi trong năm 2006

Thị trường xuất khẩu chính Tỷ trọng (%) Thị trường nhập khẩu chính Tỷ trọng (%)

Nhật bản Mỹ Anh Đức Hà lan Trung Quốc 12,1 11,8 9 7,6 5,3 4 Đức Trung Quốc Mỹ Nhật ả Rập Xêút Anh 12,6 10 7,6 6,6 5,3 5

Nguồn: South Africa Fact sheet, Cơ quan xúc tiến xuất khẩu Australia

Dưới đây là một vài phân tích sơ lược về quan hệ thương mại của Nam Phi

với một số đối tác chính theo thống kê năm 2006 về tình hình xuất nhập khẩu của

Nam Phi.

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

a. Trung Quốc

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Số liệu năm 2006 của Trung Quốc đã cho thấy rằng, Nam Phi đã xuất

khẩu hàng hóa trị giá 3.444 triệu đôla Mỹ sang nước này, tăng 16,5% so với năm

trước đó. Kim ngạch xuất khẩu của Nam Phi sang Trung Quốc năm 2006 đã chiếm

0,52% tổng giá trị nhập khẩu của Trung Quốc, đây đồng thời cũng là mức thị phần

tương đối ổn định của Nam Phi tại thị trường Trung Quốc trong vòng 12 năm qua.

Hình 3: Giá trị và thị phần hàng Trung Quốc tại thị trường Nam Phi (1998-2006)

(Nguồn: World Trade Atlas data - WTA)

Hình trên thể hiện giá trị và thị phần của hàng hóa Nam Phi xuất khẩu

sang thị trường Trung Quốc. Có thể nhận thấy các doanh nghiệp Nam Phi đang khai

thác tốt thị trường Trung Quốc với giá trị ổn định và tăng nhẹ trong thời gian 12

năm qua. Tuy nhiên thị phần đã có phần chững lại trong 2 năm gần đây.

Sản phẩm của Nam Phi xuất khẩu sang Trung Quốc tập trung vào một

nhóm các mặt hàng chính nằm trong chương 2 của danh mục hệ thống điều hoà thuế

quan (HS) như quặng sắt, đá quý, sắt và thép, nhôm, hóa học hữu cơ, hóa chất tổng

hợp, khí đốt, máy móc... (chiếm 92,5% tổng giá trị hàng xuất khẩu sang Trung

Quốc). Do hai quốc gia đã ký kết Hiệp định Tự do Thương mại nên những hàng hóa

nhập khẩu kể trên không phải chịu thuế nhập khẩu. Ngoài ra, Nam Phi còn xuất

khẩu những mặt hàng thuộc danh mục HS 8 và HS 4 như bạch kim, kim cương,

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

thép chống rỉ...

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Về chiều thương mại ngược lại, số liệu thương mại tại Nam Phi năm 2006

đã cho biết Trung Quốc đã xuất khẩu sang Nam Phi lượng hàng hóa trị giá 5127

triệu USD, tăng 37% so với năm trước. Lượng hàng hóa này chiếm 10% tổng giá trị

hàng nhập khẩu của Nam Phi. Tương tự như với giá trị xuất khẩu của Nam Phi sang

Trung Quốc, số liệu này tăng khá ổn định trong vòng 10 năm qua. Có thể thấy rõ

hơn điều này qua hình dưới đây.

Hình 4: Giá trị và thị phần của hàng Nam Phi xuất khẩu sang Trung Quốc (1998-

2006)

(Nguồn: WTA)

Các mặt hàng chủ yếu được Trung Quốc xuất sang Nam Phi gồm máy

móc cơ bản, thiết bị điện, giày dép, hàng dệt may... Hàng Trung Quốc xuất khẩu

sang Nam Phi không nằm tập trung trong 1 nhóm hàng như của Nam Phi mà rải rác

ở nhiều lĩnh vực hàng hóa, trong đó nhóm chiếm giá trị lớn nhất là máy móc cơ bản

(chiếm 47% tổng giá trị hàng hóa nhập từ Trung Quốc), tiếp đó là thiết bị điện và

hàng may mặc, những lĩnh vực mà Trung Quốc luôn giữ vị trí thống trị trên trường

quốc tế.

Một đặc điểm đáng lưu ý của quan hệ thương mại song phương giữa

Trung Quốc và Nam Phi là thương mại diễn ra trong các nội bộ ngành đang ngày

càng tăng lên trong thời gian qua, thể hiện một quan hệ thương mại mang chiều sâu

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

được kỳ vọng trong những năm tới giữa hai quốc gia này.

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

b. Đức

Đức là một trong số đối tác thương mại quan trọng nhất của Nam Phi với

tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 2 chiều năm 2006 là 11,5 tỷ euro. Trong đó Nam

Phi xuất khẩu 4,1 tỷ euro và Đức xuất khẩu 7,4 tỷ euro, là nguồn nhập khẩu lớn

nhất của Nam Phi (chiếm 12,5% tổng giá trị nhập khẩu năm 2006 của Nam Phi).

Mặt hàng chính được Nam Phi nhập khẩu từ Đức là các công cụ vốn và chuyển giao

công nghệ. Đức cũng là thị trường xuất khẩu lớn thứ 4 của Nam Phi sau Mỹ, Anh,

Nhật. Đồng thời, nước này còn là một nguồn đầu tư chính của Nam Phi, với giá trị

đầu tư lên tới 3 tỷ euro vào năm 2006. Các công ty của Đức thường xuyên đầu tư tại

Nam Phi trong lĩnh vực sản xuất ô tô, hóa chất, máy móc và cơ khí điện.Trong số

khoảng 600 công ty của Đức, có 450 công ty là thành viên của Phòng Thương mại

và công nghiệp Nam Phi - Đức, bao gồm cả những công ty hàng đầu của Đức.

Những công ty này đã xây dựng cơ sở và hoạt động vững chắc ở Nam Phi, sử dụng

lượng lao động lên tới hơn 90.000 người.

Trong 6 tháng đầu năm 2007, thương mại hai chiều giữa hai nước đã lên

tới 8 tỷ euro. Những lĩnh vực được trao đổi thường xuyên nhất giữa hai nước là chế

tạo máy (26%), sản phẩm khai khoáng (19%), thiết bị giao thông (12%).

Trong lĩnh vực hợp tác phát triển, Đức đã hỗ trợ Nam Phi trong việc tập

trung nguồn lực phát triển cộng đồng, đạo tạo hướng nghiệp và nâng cao trình độ

tay nghề và quản lý cấp vĩ mô. Trong những năm từ 1994 tới 2006, chính phủ Đức

đã dành 179,2 triệu euro cho chương trình Hợp tác Kỹ thuật và 206,8 triệu euro cho

chương trình Hợp tác Tài chính với Nam Phi. Đặc biệt, tập đoàn Cho vay phát triển

(Development Loan Corporation) đã dành 59,4 triệu euro cho các quỹ thị trường tại

Nam Phi.

c. Nhật

Nhật là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Nam Phi, với giá trị năm 2006

lên tới 11,9% tổng giá trị hàng xuất khẩu của Nam Phi, chủ yếu tập trung vào mặt

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

hàng đá và kim loại quý (bạch kim) và xe máy. Thuế áp dụng cho những mặt hàng

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

chính đó gần như bằng 0 hoặc rất thấp. Do vậy trong 5 năm gần đây, giá trị xuất

khẩu của Nam Phi sang Nhật tăng rất mạnh.

Nhật cũng là quốc gia xuất khẩu sang Nam Phi lớn thứ 4 sau Đức, Mỹ,

Trung Quốc, chủ yếu là mặt hàng xe máy và thường mức thuế áp cho mặt hàng này

là khá cao. Mặt hàng xe máy của Nhật đã khẳng định được vị trí của mình tại thị

trường Nam Phi và đã tăng đáng kể thị phần tại thị trường này trong những năm vừa

qua. Tuy nhiên, một số mặt hàng khác từ Nhật lại có xu hướng giảm, bù trừ cho mặt

hàng xe máy nên tổng giá trị xuất khẩu của Nhật sang Nam Phi không tăng nhiều.

Trao đổi thương mại trong lĩnh vực nông nghiệp còn ở mức khá thấp và

gần như giao dịch 1 chiều từ Nam Phi sang Nhật, tập trung ở một số mặt hàng như

đường, hoa quả và ngô.

Biến động tình hình trao đổi thương mại giữa hai nước có thể nhận ra

trong hình dưới đây, phản ánh tổng giá trị hàng xuất khẩu từ Nhật sang Nam Phi và

ngược lại trong những năm 1998 - 2006.

Hình 5: Giá trị hàng nhập khẩu giữa hai nước Nhật Bản - Nam Phi (1998 - 2006)

(Nguồn WTA)

d. Mỹ

Mỹ là một trong những đối tác thương mại quan trọng nhất của Nam Phi

trong nhiều năm nay, đặc biệt vào năm 2001, thương mại 2 chiều giữa hai nước đạt

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

mức cao nhất trong số các đối tác của Nam Phi (7,25 tỷ USD). Năm 2006 Mỹ vừa

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

là thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của Nam Phi với giá trị hơn 7,5 tỷ USD vừa là

nguồn nhập khẩu lớn thứ ba của nước này với giá trị gần 4,5 tỷ USD (tương đương

7,6% tổng giá trị nhập khẩu của Nam Phi). Hiện nay trong thương mại Nam Phi,

Mỹ không còn giữ vị trí như cách đây 6 năm do có sự phát triển quan hệ của Nam

Phi với nhiều đối tác quan trọng khác như Trung Quốc, Nhật. Tuy nhiên Mỹ vẫn là

đối tác lớn của Nam Phi, đem lại thặng dư thương mại trong quan hệ giữa hai nước

cho Nam Phi trong nhiều năm (hơn 3 tỷ USD trong năm 2006). Số liệu này bao

gồm hơn 1 tỷ USD dưới dạng ưu đãi mà Mỹ dành cho Nam Phi theo Hệ thống ưu

đãi chung (General System of Preferences - GSP) phù hợp với Luật Tăng trưởng và

Cơ hội cho Châu Phi (AGOA).

Về đầu tư, Mỹ là nhà đầu tư lớn nhất của Nam Phi, với khối lượng đầu tư

giao động trong mức 40% giá trị FDI của Nam Phi kể từ năm 1994 khi lệnh cấm

vận được dỡ bỏ với nước này. Thông qua đầu tư vào Nam Phi, hiện đã có khoảng

600 công ty Mỹ đang kinh doanh tại nước này, từ lĩnh vực sản xuất ô tô sang dược

liệu, tạo ra hàng vạn việc làm cho Nam Phi, góp phần giải quyết tình trạng mức

sống thấp và thất nghiệp ở nước này.

Qua những nét tổng quan của chương 1, chúng ta đã phần nào có thể hình

dung về một đất nước Nam Phi xa xôi nhưng giàu tiềm năng về con người và kinh

tế. Ở chương tiếp theo của bài khoá luận này, chúng ta sẽ lần lượt xem xét về thực

trạng thương mại giữa Việt Nam và Cộng hoà Nam Phi trong thời gian qua, từ đó

rút ra được những thuận lợi, khó khăn đối với các doanh nghiệp khi muốn làm ăn

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

với các đối tác Nam Phi.

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

CHƢƠNG II: THỰC TRẠNG QUAN HỆ THƢƠNG MẠI

VIỆT NAM - NAM PHI

2.1 Tiền đề mối quan hệ Việt Nam - Nam Phi và chính sách thƣơng mại

giữa hai nƣớc.

2.1.1 Tiến trình quan hệ ngoại giao, thƣơng mại giữa hai nƣớc:

Quan hệ hữu nghị truyền thống giữa nhân dân Việt Nam và nhân dân các

nước Châu Phi là quan hệ giữa những người anh em cùng cảnh ngộ, được Bác Hồ

đặt nền móng từ những năm 1920, khi Người hoạt động tại Paris cùng với các đồng

chí Châu Phi trong Hiệp hội các dân tộc bị áp bức ở Á - Phi. Những điểm tương

đồng về lịch sử và nguyện vọng tha thiết về độc lập dân tộc đã làm cho nhân dân

Việt Nam và nhân dân các nước Châu Phi thêm gắn bó. Do đó, trong chính sách đối

ngoại của Việt Nam, quan hệ với các nước Châu Phi trong đó có Cộng hòa Nam Phi

vượt lên trên mối quan hệ đơn thuần dựa trên lợi ích.

Bên cạnh đó, Việt Nam đã có quan hệ từ lâu với Đảng đại hội dân tộc Phi

(ANC) và Đảng Cộng sản Cộng hòa Nam Phi. Việt Nam luôn ủng hộ cuộc đấu

tranh của nhân dân Nam Phi chống chế độ Apartheid, ủng hộ quá trình cải cách dân

chủ. Cố chủ tịch ANC Olivier Tambo đã thăm Việt Nam năm 1978. Từ Đại hội IV

(1976) đến nay, Việt Nam đều mời ANC và Đảng Cộng sản Cộng hòa Nam Phi dự

Đại hội Đảng. Phát biểu trong buổi tiếp Đại sứ nước ta trình bày thư ủy nhiệm ngày

22/7/1997, Tổng thống Nelson Mandela phát biểu rằng: “Việt Nam luôn ở trong trái

tim tôi. Hồ Chí Minh và Đường mòn Hồ Chí Minh cùng sự nghiệp giải phóng đất

nước Việt Nam luôn là ấn tượng sâu sắc đối với tôi”. Tổng thống Thabo Mbeki

cũng đã từng phát biểu: “Nam Phi và Việt Nam có nhiều điểm tương đồng, có cơ sở

vững chắc của tình đoàn kết và quan hệ truyền thống gắn bó. Riêng với tôi, Việt

Nam gần gũi và luôn hiện diện trong tôi từng giờ, từng phút suốt cả cuộc đời”.

Trong bối cảnh thế giới ngày càng bất ổn với nguy cơ chiến tranh và chủ

nghĩa khủng bố tại một số khu vực, Việt Nam và Nam Phi vẫn ổn định và phát triển,

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

được đánh giá là những điểm đến an toàn cho bạn bè quốc tế. Cùng thuộc nhóm các

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

nước đang phát triển và là thành viên Phong trào Không liên kết, Việt Nam và Nam

Phi có quan điểm, cách tiếp cận và xử lý khá giống nhau về các vấn đề quốc tế quan

trọng, cả hai nước đều có những đóng góp tích cực cho hòa bình, phát triển và thịnh

vượng của thế giới. Việt Nam ngày càng quan tâm tới Nam Phi do vai trò và ảnh

hưởng của Nam Phi đối với khu vực và trên thế giới. Chính sách đối ngoại của Nam

Phi cũng dành nhiều sự quan tâm tới khu vực Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam.

Có thể nói hai nước có nhiều cơ hội mở rộng hợp tác và khai thác hết những tiềm

năng sẵn có vì lợi ích chung của hai nước.

Sau đây là tóm tắt những bước tiến trong quan hệ ngoại giao giữa Việt

Nam và Cộng hòa Nam Phi:

Ngày 22/12/1993 Việt Nam và Cộng hòa Nam Phi bước đầu lập quan hệ

ngoại giao cấp cao đại sứ, chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao. Kể từ ngày này

quan hệ ngoại giao giữa hai nước phát triển tốt đẹp, hai bên đã trao đổi nhiều đoàn

lãnh đạo nhằm thúc đẩy hợp tác trên nhiều lĩnh vực.

Tháng 5/1994, Phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình dự lễ nhậm chức của

tổng thống Nelson Mandela.

Tháng 10/1999, Việt Nam cử Đại diện Thương mại tại Pretoria.

Tháng 4/2000, hai nước đã ký Hiệp định thương mại, thỏa thuận dành cho

nhau quy chế tối huệ quốc (MFN) trong buôn bán hai chiều. Hiệp định đã được phê

chuẩn và chính thức có hiệu lực từ tháng 6/2001 (bổ sung phần Hiệp định thương

mại).

Tháng 6/2000, Việt Nam mở Đại sứ quán thường trú tại Pretoria.

Tháng 9/2001, Đoàn đại biểu Bộ Ngoại giao do Trợ lý Bộ trưởng Ngoại

giao Nguyễn Phú Bình sang thăm Cộng hòa Nam Phi.

Tháng 3/2002, Đoàn kinh tế - thương mại của Chính phủ Việt Nam do

Thứ trưởng Lê Danh Vĩnh dẫn đầu đã thăm Cộng hòa Nam Phi. Trong chuyến thăm

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

đó, Việt Nam đã bày tỏ nguyện vọng được cử chuyên gia kinh tế nông nghiệp sang

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

tỉnh Mpumalamga của Cộng hòa Nam Phi và kết nghĩa tỉnh này với một tỉnh của

Việt Nam.

Năm 2002, Cộng hòa Nam Phi đã chính thức mở Đại sứ quán tại Hà Nội.

Từ ngày 28 đến 30/5/2003 đã diễn ra Hội nghị “Những cơ hội hợp tác và

phát triển trong thế kỷ 20 giữa Việt Nam và Châu Phi”, trong đó đặc biệt chú ý tới

việc phát triển quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Cộng hòa Nam Phi. Cũng từ hội

nghị đó, nhiều cuộc khảo sát của các đoàn doanh nghiệp tìm kiếm thị trường cũng

ngày càng được tăng cường mở rộng. Các doanh nghiệp cũng dần dần thay đổi quan

niệm và tìm hiểu thị trường mới mẻ và đầy tiềm năng này.

Từ ngày 22 đến 25/11/2004 nhận lời mời của Tổng thống Cộng hòa Nam

Phi, Thabo Mbeki, Thủ tướng Chính phủ nước CHXHCNVN Phan Văn Khải đã

thăm hữu nghị chính thức Cộng hòa Nam Phi. Hai bên đã ký kết bản Tuyên bố

chung về quan hệ đối tác về hợp tác và phát triển. Bản tuyên bố chung này đánh dấu

mốc quan trọng trong quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác giữa Việt Nam và

Cộng hòa Nam Phi, đưa mối quan hệ song phương lên một tầm cao mới, đáp ứng

nguyện vọng của nhân dân hai nước và đóng góp vào hòa bình và ổn định tại mỗi

khu vực và trên thế giới.

Từ 31/8 - 3/9/05, Bộ trưởng Phủ Tổng thống Nam Phi ông Essop Pahad và

Phu nhân thăm Việt Nam. Cùng đi có ông Rob Davies, Thứ trưởng Bộ Thương mại

và Công nghiệp Nam Phi và khoảng 12 doanh nghiệp Nam Phi.

Từ 10-13/11/2005, đoàn doanh nghiệp Việt Nam khoảng 150 người (18

công ty) tham gia hội chợ ASEANTEX. Cùng thời gian, VCCI phối hợp với Bộ

Văn hoá tổ chức Ngày Việt Nam tại Nam Phi.

Từ 21-24/9/2006, Bộ trưởng Bộ Thuỷ sản Tạ Quang Ngọc thăm Cộng

hoà Nam Phi. Trao đổi kinh nghiệm về quản lý: tài nguyên biển, môi trường biển,

tầu thuyền đánh cá. Nam Phi muốn làm cửa ngõ của hàng thuỷ sản Việt Nam vào

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

Nam Phi và các quốc gia Châu Phi.

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Từ ngày 23 - 25/5/2007, Tổng thống Thabo Mbeki thăm chính thức Việt

Nam. Hai bên đã ký "Tuyên bố chung giữa nước CHXHCN Việt Nam và nước

Cộng hoà Nam Phi", "Hiệp định miễn thị thực cho người mang hộ chiếu ngoại giao

và công vụ", "Hiệp định hợp tác giữa Bộ Ngoại giao Việt Nam và Bộ Ngoại giao

Nam Phi", "Biên bản phiên họp thứ nhất Diễn đàn đối tác liên Chính phủ Việt Nam

- Nam Phi". Đây là một dấu mốc quan trọng trong tiến trình thúc đẩy quan hệ ngoại

giao, thương mại và đầu tư giữa hai nước.

2.1.2 Chính sách và quan điểm phát triển thƣơng mại với Nam Phi của Việt

Nam.

Trong những năm đầu của thập niên 90, thế kỷ XX, trong bối cảnh những

thị trường truyền thống là Liên Xô và các nước XHCN Đông Âu tan rã, Việt Nam

đã thực hiện chính sách đa phương hoá, đa dạng hoá trong quan hệ kinh tế đối

ngoại. Ngoài những nỗ lực phát triển quan hệ buôn bán với một số thị trường trọng

điểm như ASEAN, khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, Liên minh Châu Âu... Việt

Nam đã xác định được tầm quan trọng của phát triển thương mại với các nước Châu

Phi nói chung, và đầu tàu kinh tế của khu vực này, Cộng hoà Nam Phi nói riêng, để

đảm bảo đầu ra cho sản phẩm Việt Nam và đầu vào về nguyên, nhiên liệu phục vụ

sản xuất, đảm bảo sự tăng trưởng bền vững cho nền thương mại cũng như nền kinh

tế đất nước. Với nhận thức như vậy, Việt Nam đã đưa ra những quan điểm phát

triển thương mại của mình với Châu Phi nói chung, Nam Phi nói riêng:

Thứ nhất, Việt Nam xác định được tính cấp thiết của việc phát triển

thương mại giữa Việt Nam và Châu Phi, cũng như Cộng hoà Nam Phi nói riêng; đó

là một hoạt động không thể thiếu và đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc

thực hiện chiến lược xuất nhập khẩu của Việt Nam đến 2010 và 2020.

Với số dân hơn 47 triệu người, tuy rằng không phải là thị trường lớn nhất

nhưng với sức tiêu thụ lớn và yêu cầu về tiêu chuẩn hàng hóa không khắt khe, Cộng

hoà Nam Phi đang được xem là một trong những thị trường tiềm năng nhất của Việt

Nam tại Châu Phi. Mặt khác, Cộng hoà Nam Phi đã là một thành viên của WTO và

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

được hưởng chế độ ưu đãi trong quan hệ thương mại quốc tế. Vì vậy phát triển quan

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

hệ thương mại với Nam Phi sẽ là một cơ hội tốt để Việt Nam khai thác tiềm năng

của thị trường này cũng như của toàn khu vực Châu Phi.

Và để thực hiện được những điều này, Việt Nam đã và đang đưa ra những

tư duy “đột phá” hơn đối với hoạt động xuất khẩu. Ví dụ, Nhà nước đang thực hiện

chủ trương dành ưu tiên cao cho xuất khẩu. Trong thời gian từ nay cho đến 2010,

Việt Nam sẽ tiếp tục dành những ưu tiên cao nhất cho phát triển xuất khẩu sang thị

trường Châu Phi nói chung, Cộng hoà Nam Phi nói riêng như là một trong những

điều kiện cần thiết góp phần thắng lợi mục tiêu chiến lược xuất, nhập khẩu của Việt

Nam thời kỳ 2001-2010 trong đó tăng trưởng xuất khẩu hàng hoá trung bình hàng

năm thời kỳ 2006-2010 phải đạt 14-16%.

Thứ hai, Việt Nam xác định tiếp tục mở rộng và phát triển quan hệ thương

mại Việt Nam - Nam Phi góp phần quan trọng vào việc đẩy nhanh tiến trình hội

nhập sâu rộng của Việt Nam và kinh tế khu vực và thế giới.

Mục tiêu hội nhập kinh tế thế giới, phát triển quan hệ thương mại với các

nước là nhằm mở rộng thị trường, tranh thủ các nguồn lực bên ngoài để đẩy mạnh

công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước theo hướng hiện đại, dân giàu nước mạnh,

xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

Những năm vừa qua, nước ta đã đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế thông

qua việc bình thường hoá quan hệ với các tổ chức tài chính - tiền vệ quốc tế như

Ngân hàng thế giới, Quỹ tiền tệ quốc tế IMF, Ngân hàng phát triển châu Á, Hiệp

hội các quốc gia Đông Nam Á, tham gia sáng lập diễn đàn Á - Âu, là thành viên của

diễn đàn hợp tác kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương... Nước ta cũng đã ký hiệp định

thương mại song phương với hơn 80 nước và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới.

Đối với Nam Phi, Việt Nam đã ký Hiệp định thương mại song phương vào

4/2000. Tháng 11/2004 hai bên đã ký "Tuyên bố chung về Đối tác vì hợp tác và

phát triển", "Hiệp định thành lập Diễn đàn Đối tác Liên Chính phủ hợp tác kinh tế,

thương mại, văn hoá, khoa học kỹ thuật", Thoả thuận thành lập Ủy ban thương mại

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

hỗn hợp" và "Thoả thuận hợp tác giữa hai Phòng Thương mại và Công nghiệp".

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Tháng 5/2007, nhân chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Nam Phi hai bên đã ra

"Tuyên bố chung giữa nước CHXHCN Việt Nam và nước CH Nam Phi", ký "Hiệp

định miễn thị thực cho người mang hộ chiếu ngoại giao và công vụ", "Hiệp định

hợp tác giữa Bộ Ngoại giao Việt Nam và Bộ Ngoại giao Nam Phi", "Biên bản phiên

họp thứ nhất Uỷ ban liên Chính phủ Việt Nam – Nam Phi". Hai bên đang thảo luận,

đàm phán về Hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư, Hiệp định tránh đánh thuế

song trùng. Đây sẽ là điều kiện rất quan trọng để Việt Nam có thể tiến gần hơn và

dễ dàng xâm nhập hơn đối với thị trường đầy tiềm năng này.

Thứ ba, Việt Nam xác định phải phát triển quan hệ thương mại Việt Nam -

Nam Phi trong mối gắn kết chặt chẽ giữa phát triển nguồn cung ứng hàng hoá trong

nước cho xuất khẩu với việc tạo dựng và mở rộng nhu cầu của thị trường Nam Phi

đối với hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam và nguồn hàng Việt Nam nhập khẩu từ

Nam Phi.

Mặc dù trong những năm gần đây, Việt Nam đã có những nỗ lực rất lớn để

phát triển thương mại nói chung, xuất nhập khẩu nói riêng với Nam Phi nhưng để

nâng mối quan hệ này lên tầm cao mới đòi hỏi chúng ta phải quan tâm tới cung, cầu

của cả xuất khẩu và nhập khẩu đối với thị trường Nam Phi. Nếu chúng ta không

quan tâm và đảm bảo sự phát triển hài hoà đó thì sẽ rất khó để đạt được mục tiêu

tăng trưởng xuất, nhập khẩu nói chung và với Nam Phi nói riêng.

Trên thực tế, dù Việt Nam có lợi thế về nguồn lao động dồi dào, phong

phú, giá nhân công rẻ nhưng xét về quy mô thì hầu hết các doanh nghiệp sản xuất

kinh doanh của ta có quy mô vừa và nhỏ. Bên cạnh đó do công nghệ lạc hậu, chất

lượng hàng hoá thấp, mẫu mã nhìn chung còn đơn điệu, chưa thực sự phù hợp với

nhu cầu đa dạng và khắt khe của thị trường, nên khả năng cạnh tranh của nhiều

hàng hoá Việt Nam còn kém so với các đối thủ cạnh tranh như Trung Quốc, Ấn Độ,

Thái Lan... Đây là một trong những nguyên nhân làm hạn chế hoạt động xuất khẩu

hàng hoá Việt Nam thời gian qua.

Vì vậy, bên cạnh nỗ lực kích cầu xuất khẩu thì những hoạt động phát triển

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

nguồn cung ở trong nước và tìm kiếm mở rộng các nguồn hàng xuất nhập khẩu với

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

các nước Châu Phi nói chung, Nam Phi nói riêng có ý nghĩa cực kỳ quan trọng dể

tiếp tục phát triển quan hệ thương mại Việt Nam - Nam Phi cũng như thực hiện

chiến lược xuất nhập khẩu của Việt Nam từ nay đến 2010. Các nỗ lực này cần được

thực hiện ở tất cả các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương và các doanh

nghiệp.

2.1.3 Chính sách thƣơng mại của Nam Phi với các quốc gia nói chung, Việt

Nam nói riêng.

2.1.3.1 Một số nét cơ bản về chính sách thương mại của Nam Phi

Cục Phát triển Kinh tế và Thương mại quốc tế (ITEDD) trực thuộc Bộ

Công Thương Nam Phi là cơ quan chịu trách nhiệm chính trong việc đề ra các chính

sách thương mại và chương trình phát triển tiếp cận thị trường của Nam Phi. Mặt

khác, Cục chịu trách nhiệm bảo đảm việc thực hiện các cam kết thương mại đa

phương do tổ chức Thương mại Quốc tế đề ra.

Ngoài ra, Phòng Thương mại và Đầu tư Nam Phi (TISA) cũng là cơ quan

nhà nước đóng vai quan trọng trong việc xúc tiến thương mại và lôi kéo đầu tư từ

nước ngoài. TISA là cơ quan chủ yếu có nhiệm vụ cung cấp các thông tin về Nam

Phi cho toàn thế giới. Nhiệm vụ chính của TISA là phát triển ngành xuất khẩu của

Nam Phi và thu hút đầu tư cho đất nước.

TISA điều hành một loạt các đơn vị, mỗi đơn vị đều có nhiệm vụ phụ

trách một số vấn đề cần thiết trong cả quá trình kinh doanh. Các chuyên gia trong

ngành sẽ cũng làm việc với những nhà phân tích chiến lược nhằm theo dõi các

chính sách khuyến khích xuất khẩu. Những chuyên gia khác sẽ xác định và tiến

hành các bước loại trừ những điều gây trở ngại cho công việc kinh doanh của cả nhà

xuất khẩu và nhà đầu tư. Một khi đã vào hoạt động trong thị trường Châu Phi, các

nhà xuất khẩu và đầu tư luôn nhận được sự quan tâm sâu sắc từ TISA, đảm bảo cho

việc kinh doanh của họ ngày càng phát triển và thịnh vượng.

Về cơ bản, chính sách thương mại của Nam Phi được xây dựng theo

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

hướng của nền kinh tế mở, hướng trọng tâm vào xuất khẩu, phù hợp với xu hướng

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

toàn cầu hóa và tốc độ phát triển nhanh chóng của cuộc cách mạng công nghệ trong

thế giới hiện nay. Với xu hướng này, việc tháo bỏ các rào cản thương mại là một

trong những nhiệm vụ trọng tâm trong chính sách đề ra, đặc biệt đối với các rào cản

hàng xuất khẩu của nước sở tại.

Nam Phi có chiến lược phát triển thương mại theo 3 hướng (thường được

biết đến với cái tên Chiến lược thương mại 3 trụ cột). Nội dung chiến lược như sau:

a) Đối với các nước đang phát triển (trụ 1):

Nam Phi thi hành chính sách chiến lược “Con bướm” với cái đầu là khối

các nước miền Nam Châu Phi (SADC); thân là Châu Phi; còn hai cánh chìa ra là hai

khu vực: châu Á (trừ Nhật) và Nam Mỹ (MERCUSUR). Ngoài ra, Nam Phi cùng

với Ấn Độ và Brasil thành lập liên minh G3 nhằm mục đích đứng ra tập hợp lực

lượng để đấu tranh với các nước phát triển trong tổ chức Thương mại Quốc tế nhằm

từng bước xóa bỏ sự bất bình đẳng trong thương mại hiện nay giữa hai thế giới, đặc

biệt trong lĩnh vực nông nghiệp.

b) Đối với các nước phát triển (trụ 2):

Nam Phi tìm cách nhằm thu hút nguồn lực về vốn, khoa học, kỹ thuật...với

trọng tâm hướng vào các cường quốc kinh tế như Mỹ, Nhật và EU...

c) Đa phương hoá quan hệ thương mại ( trụ 3):

Cộng hoà Nam Phi tích cực đàm phán với các tổ chức đa phương và song

phương nhằm thuận lợi hoá và thúc đẩy xuất khẩu, tăng khả năng tiếp cận của hàng

hoá Nam Phi vào các thị trường bên ngoài.

2.1.3.2 Chính sách thuế quan:

Là một trong những thành viên sáng lập của GATT (nay là WTO), Nam

Phi đang từng bước thực hiện việc gỡ bỏ các hàng rào thuế quan theo các quy định

đối với thành viên của WTO. Trước đây do thực thi chính sách “thay thế hàng nhập

khẩu” trong chiến lược thương mại, Nam Phi áp dụng chính sách thuế bảo hộ cứng

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

nhắc và chế độ quản lý giấy phép về số lượng nhằm bảo hộ cho nền công nghiệp

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

trong nước. Tuy nhiên hiện nay Nam Phi đã chuyển sang chiến lược xuất khẩu

tương tự như Việt Nam và sử dụng hệ thống Điều hoà thuế quan (HS) của Hội đồng

Hải quan Quốc tế tại Brussel... Về cơ bản hệ thống thuế này được chia làm 2 cột:

cột thuế thấp dành cho các nước được hưởng chế độ tối huệ quốc, cột thuế cao dành

cho các nước khác. Tuy nhiên sự khác biệt này chỉ tồn tại một vài nhóm hàng và có

xu hướng bị xoá bỏ trong tương lai. Các mặt hàng còn nằm trong chế độ cấp giấy

phép chủ yếu sử dụng để thu nhập thông tin hơn là hạn chế thương mại. Các chính

sách về nhập khẩu nông sản không thay đổi với thuế suất bằng không.

Ngoài ra, Nam Phi cũng là thành viên của Liên minh Hải quan Châu Phi

(SACU), một tổ chức thương mại Châu Phi lâu đời nhất, bao gồm các nước Nam

Phi, Botswana, Lesotho, Swanziland và Namibia. Theo các thoả thuận mà Nam Phi

đã có với các quốc gia SACU, thuế nhập khẩu và các biện pháp liên quan do Nam

Phi đưa ra phải tuân thủ theo nguyên tắc chung của Liên minh

Từ khi hiệp định tự do thương mại (FTA) của Cộng đồng phát triển các

nước khu vực Nam Châu Phi (SADC) được thông qua vào năm 2000, Cộng hoà

Nam Phi cam kết lịch trình loại bỏ thuế quan trong vòng 12 năm bắt đầu tháng

12/2000 và đã có những vước đi rất tích cực. Đó là việc dỡ bỏ các loại thế nhập

khẩu đối với hàng hoá có nguồn gốc từ các nước thuộc SADC. Năm 2000, 65% mặt

hàng nhập khẩu từ các nước SADC được miễn thuế và đến năm 2005, 95% thuế

nhập khẩu được dỡ bỏ hoàn toàn. Trước kia cộng hoà Nam Phi tính chi phí phụ thu

nhập khẩu từ 5% đến 40% trị giá nhập khẩu cho một số mặt hàng như: nông sản,

hàng công nghiệp... nhưng hiện nay tất cả các phí phụ thu đó đều bị loại bỏ.

Bên cạnh những biện pháp ưu đãi thuế quan mà Nam Phi được hưởng do

là thành viên của Liên minh hải quan Nam Châu Phi (SACU), các nhà nhập khẩu

cũng có thể được hưởng các ưu đãi như: ưu đãi từ quy chế Tối huệ quốc (MFN),

Hiệp định hợp tác, phát triển và thương mại (TDCA) ký với EU, Hiệp định thương

mại song phương ký với các quốc gia...

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

2.1.3.3 Các chính sách phi thuế quan:

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Kể từ sau 1998, Cộng hoà Nam Phi tiếp tục thực hiện chính sách tự do hoá

thương mại hướng về xuất khẩu của mình. Một loạt những ưu đãi dành cho các nhà

sản xuất trong nước nói chung, những nhà xuất khẩu nói riêng được ban hành.

Ngoài ra chính phủ Nam Phi cũng bắt đầu thực hiện Chương trình phát triển khu

vực công nghiệp (IDZP) nhằm tăng sức cạnh tranh của các doanh nghiệp Nam Phi

trên thương trường quốc tế, đặc biệt là những doanh nghiệp vừa và nhỏ. Bên cạnh

đó, Nam Phi cũng tiếp tục duy trì việc kiểm soát xuất khẩu đối với với một số mặt

hàng nhất định.

Về nhập khẩu, trừ một số trường hợp đặc biệt thì giấy phép nhập khẩu vẫn

tiếp tục được áp dụng đối với một số mặt hàng liên quan đến vấn đề sức khoẻ, vệ

sinh và môi trường, tất nhiên những quy định đó vẫn tuân thủ theo các hiệp ước

quốc tế Nam Phi đã ký kết.

Bảng 8: Danh mục một số hàng hoá nhập khẩu cần giấy phép nhập khẩu

Hàng hoá Mục đích kiểm soát

Hàng hoá đã qua sử dụng, phế thải, vật liệu

Các lý do về sức khỏe và môi trường, tuân theo các điều khoản trong Hiệp định Basel

Cá (tươi hoặc đông lạnh), động vật giáp xác, động vật thân mềm Các lý do về sức khoẻ, không hạn chế số lượng

Đường và cà phê từ Malawi Theo hiệp định thương mại giữa Nam Phi và Malawi

Các nguồn nhiên liệu từ khoáng sản và chế phẩm của chúng Các lý do thuộc về chiến lược của Chính phủ

Các nguyên tố phóng xạ và chất đồng vị Các lý do về sức khoẻ và môi trường

Các hoá chất dùng trong ngành sản xuất dược phẩm Theo Hiệp ước 1998 về các loại hoá chất dùng trong sản xuất dược phẩm bất hợp pháp

Lốp bơm hơi mới Quản lý về tiêu chuẩn chất lượng

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

Vàng và tiền đúc bằng vàng Chính sách tiền tệ

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Các lý do về sức khoẻ và môi trường

Các nguyên tố Coban, catmi antimon, mangan, germani, vanadium, gallium, hafnium, indium, rhenium, và thallium

Lý do an ninh Súng lục, súng ngắn và các loại súng cầm tay, đồ quân trang quân dụng

Các hàng hoá ảnh hưởng tới tầng Ozone Theo Nghị định thư Montreal

Nguồn: WTO document G/LIC/N/3/ZAF/3/Rev.1

Ngoài ra mới đây nhất, Bộ Công thương Nam Phi ban hành quy định mới

về dán nhãn "nước xuất xứ". Theo đó, từ ngày 14/4/2007, quy định mới về dán nhãn

"nước xuất xứ" (country of origin labelling) sẽ có hiệu lực.

Theo quy định này, các công ty bán lẻ phải gắn nhãn trên đó chỉ rõ nước

sản xuất, nước xuất xứ. Ví dụ, chỉ dẫn địa điểm nơi các nhà sản xuất hàng dệt sử

dụng vải nguyên liệu để nhuộm, in hoặc sản xuất thành phẩm, chỉ rõ nếu sản phẩm

dệt đó được nhuộm, in hoặc hoàn thành tại Nam Phi; chỉ dẫn "sản xuất tại Nam Phi

từ nguyên liệu nhập khẩu" nếu sản phẩm được sản xuất tại địa phương nhưng sử

dụng nguyên liệu nhập khẩu. Sản phẩm cần được dán nhãn có chỉ dẫn rõ ràng

"made in SA" nếu sản phẩm đó được sản xuất toàn bộ tại Nam Phi, nếu không sẽ

không được coi là sản xuất tại Nam Phi. Sản phẩm phải có chỉ dẫn rõ ràng nếu sản

phẩm đó được tái chế, phục hồi tại nước nào. Sản phẩm đồng thời phải tuân thủ quy

định của Cục Tiêu chuẩn Nam Phi (South African Bureau of Standards) về thành

phần và ghi nhãn.

Đây là một điều các doanh nghiệp Việt Nam sản xuất và xuất khẩu hàng

dệt may, giày dép và sản phẩm da sang thị trường Nam Phi, các doanh nghiệp Việt

Nam tại Nam Phi nhập khẩu các mặt hàng này từ Việt Nam để bán tại Thị trường

Nam Phi và các doanh nghiệp Việt Nam đang có kế hoạch xâm nhập thị trường

Nam Phi cần lưu ý, tìm hiểu kỹ và tuân thủ quy định mới này. Cục Tiêu chuẩn Nam

Phi và Hải quan Nam Phi sẽ kiểm tra hàng nhập khẩu, nếu phát hiện hàng không

đáp ứng yêu cầu trên, sẽ bắt giữ hàng hoá.

2.2 Thực trạng quan hệ thƣơng mại Việt Nam - Nam Phi trong thời gian qua:

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

2.2.1 Nhận xét chung về tình hình thƣơng mại giữa 2 nƣớc:

Trong vài năm gần đây, Nam Phi luôn là bạn hàng lớn của Việt Nam ở

Châu Phi. Quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Nam Phi phát triển liên tục trong

hơn một thập kỷ qua. Năm 1991, hai nước hầu như chưa có quan hệ thương mại.

Khởi đầu chỉ với con số ít ỏi 1,2 triệu USD vào năm 1992, nhưng kim ngạch thương

mại hai chiều đã tăng nhanh, đạt khoảng 155 triệu USD vào năm 2006, trong đó

Việt Nam xuất khẩu sang Nam Phi đạt khoảng 101 triệu USD và nhập khẩu từ Nam

Phi hơn 54 triệu USD. Theo số liệu mới nhất của 8 tháng đầu năm 2007, tổng kim

ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam và Nam Phi đạt hơn 125 triệu USD, dự báo

một bước đột phá mới trong kim ngạch thương mại giữa 2 nước vào cuối năm.

Về cơ cấu mặt hàng giao thương, Việt Nam xuất khẩu sang Nam Phi chủ

yếu là các mặt hàng gạo, nông sản, hải sản, giày dép, than, sản phẩm nhựa, dệt may,

cao su, sản phẩm gỗ, sản phẩm điện, điện tử, dụng cụ cơ khí, đồ gia dụng, hàng thủ

công mỹ nghệ... Các mặt hàng Nam Phi xuất sang Việt Nam chủ yếu gồm các mặt

hàng hóa chất, sắt thép, máy móc thiết bị, gỗ và sản phẩm gỗ, bông, sợi nhân tạo,

hạt nhựa... Tuy nhiên, số mặt hàng như trên vẫn là quá ít, chưa đa dạng và tương

xứng với tiềm năng của hai nước.

Bảng 9: Kinh ngạch XNK giữa Việt Nam và Cộng hoà Nam Phi (2002 -2007)

Năm 2002 2003 2004 2005 2006 2007 (8 tháng)

Triệu USD 47,5 101,2 143,461 219,819 154,725 125,623

Nguồn: Vụ Châu Phi - Tây Nam Á - Bộ Công Thương

Qua bảng số liệu có thể thấy rằng, trong giai đoạn trước và từ năm 2002

đến năm 2004, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Cộng hoà Nam

Phi vẫn có tốc độ tăng trưởng đều, từ 47,5 triệu USD vào 2002 tăng lên đến 101,2

triệu USD vào 2003 và 143,4 triệu USD vào 2004. Tuy nhiên mối quan hệ thương

mại giữa Việt Nam và Cộng hoà Nam Phi đã nở rộ trong năm 2005 khi tổng kim

ngạch xuất nhập khẩu tăng vọt, đạt tới gần 220 triệu USD. Có thể nói rằng đây làm

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

một dấu mốc quan trọng trong quan hệ giao thương giữa 2 nước.

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

2.2.2 Tình hình xuất khẩu của Việt Nam sang thị trƣờng Nam Phi:

2.2.2.1 Nhận xét chung:

Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam tới thị trường Nam Phi đã liên tục

tăng lên trong các năm gần đây, từ mức 15,5 triệu USD năm 2002 lên 22,66 triệu

USD năm 2003, hơn 56,8 triệu USD năm 2004 và đến năm 2006 là 101 triệu USD.

Mặt hàng buôn bán giữa Việt Nam và Nam Phi khá phong phú và đa dạng. Việt

Nam xuất khẩu sang Nam Phi: gạo, giày dép, than, các sản phẩm nhựa, dệt may...

Trong đó, mặt hàng gạo luôn chiếm tỷ trọng lớn nhất, chiếm tới 50 - 60% kim

ngạch xuất khẩu. Gần đây, Việt Nam bắt đầu xuất khẩu các sản phẩm điện - điện tử,

dụng cụ cơ khí, đồ gia dụng, hàng thủ công mỹ nghệ, đồ gỗ... sang Nam Phi. Tuy

nhiên, hiện tại các DN vẫn chỉ đang tập trung khai thác thị trường Nam Phi bằng

các mặt hàng thế mạnh của mình; trong khi một số mặt hàng tiềm năng lại chưa

được khai thác tốt như: đồ nhựa (chỉ chiếm 2,52% kim ngạch nhập khẩu của Nam

Phi); cao su và các sản phẩm cao su (mới chiếm 1,37% kim ngạch xuất khẩu)...

Ngoài ra còn có các mặt hàng khác như thủ công mỹ nghệ, đồ gỗ, đồ hộp thực

phẩm.

Ông Trần Quang Huy, Phó Vụ trưởng Vụ Châu Phi, Tây Á và Nam Á dự

báo: năm 2007, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Nam Phi sẽ có tốc độ tăng

trưởng cao hơn mức tăng trưởng xuất khẩu trung bình của cả nước, và đạt khoảng

150 triệu USD.

Bảng 10: Cơ cấu các mặt hàng xuất khẩu sang thị trƣờng Nam Phi

Mặt hàng 2006 2007 (8 tháng)

Lượng (tấn) - Trị giá (USD) 658.048 Lượng (tấn) - Trị giá (USD) 559.363 Hàng hải sản

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

- 411 8.220 1.074 104.653 570.240 1.472.262 9.979.436 2.046.003 24.907.944 - 381 6.637 550 36.254 285.107 1.545.691 9.813.079 1.958.008 10.595.975 Hàng rau quả Hạt điều Cà phê Hạt tiêu Gạo

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

25.172 - 282 - - - - - - - 2.022.682 986.846 511.946 709.809 981.816 4.415.107 637.574 3.372.915 31.333.144 3.764.442 24.920 - 121 - - - - - - - 2.422.160 548.842 264.911 1.083.197 637.157 2.310.911 406.093 8.083.364 25.572.389 2.498.119

Than đá Sản phẩm chất dẻo Cao su Túi xách, ví, va li, mũ... Sản phẩm mây tre, cói... Gỗ, sản phẩm gỗ Sản phẩm gốm, sứ Hàng dệt may Giày dép các loại Máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện Đồ chơi trẻ em Tổng - - 200.358 100.713.846 - - - 82.159.435

Nguồn: Báo cáo thống kê hàng hoá xuất khẩu 8 tháng đầu năm 2007 của Tổng cục

Hải quan.

2.2.2.2 Cơ cấu các mặt hàng hàng xuất khẩu chủ chốt:

Trong những năm gần đây, các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam sang

Cộng hoà Nam Phi có thể được phân thành 5 nhóm chính: (1) Nhóm hàng nông sản:

hạt điều, gạo, cà phê, hạt tiêu; (2) Nhóm hàng dệt may, giày dép: hàng dệt may,

giày dép, túi xách, va li, mũ..; (3) Nhóm hàng công nghiệp và khoáng sản: cao su,

than đá, chất dẻo; (4) Nhóm hàng gỗ và thủ công mỹ nghệ, mây tre đan; (5) Nhóm

hàng điện tử: máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện.

Tuy nhiên xét về đóng góp của các các nhóm hàng vào tổng kim ngạch thì

chỉ có 2 nhóm hàng nông sản và nhóm hàng dệt may, giày dép có kim ngạch lớn và

chi phối nhất.

a) Nhóm hàng nông sản:

Trong các nhóm hàng đó thì nhóm hàng nông sản chiếm tỷ trọng lớn nhất

và có sự chi phối rất lớn đến kim ngạch xuất khẩu. Trong năm 2006, chỉ riêng 4 mặt

hàng là gạo, cà phê, điều và hạt tiêu đã chiếm hơn 38% tổng kim ngạch xuất khẩu.

Về mặt hàng gạo, đây là một trong những mũi nhọn xuất khẩu của Việt

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

Nam. Giá trị của mặt hàng này luôn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch hàng

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

hoá Việt Nam xuất sang Cộng hoà Nam Phi. Đặc biệt trong năm 2005, giá trị xuất

khẩu gạo sang thị trường Nam Phi có sự đột biến khi đạt tới 57 triệu USD, chiếm

hơn 50% tổng kim ngạch xuất khẩu.

Bảng 11: Giá trị xuất khẩu gạo sang Cộng hoà Nam Phi (1999 - 2007)

Năm 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 (8 tháng) Khối lượng (tấn) 144,752 77,578 102,896 8 28,580 92,794 252,650 104,653 36,254 Trị giá ( 1000 USD) 21.4 11.469 15.123 124 4.815 18.9 57.343 24.907 10.595

Nguồn: Tổng hợp từ các Báo cáo thống kê hàng hoá nhập khẩu của Tổng cục Hải

quan và Bộ Công thương Việt Nam

Qua bảng số liệu trên có thể thấy rằng kim ngạch và khối lượng gạo xuất

khẩu sang Nam Phi trong những năm qua không được ổn định, lên xuống thất

thường. Nếu như trong giai đoạn từ 1999 đến 2001, kim ngạch xuất khẩu gạo luôn

đạt từ 11 đến 21 triệu USD thì đến 2002, giá trị xuất khẩu mặt hàng này rơi xuống

chỉ còn 1,12 triệu USD. Có nhiều nguyên nhân lý giải cho điều này, một số ý kiến

cho rằng đó là do sự suy giảm của nền kinh tế thế giới sau sự kiện khủng bố

11/9/2001. Tuy nhiên đó chỉ là một nguyên nhân khách quan, còn nguyên nhân chủ

quan nằm ngay trong bản thân Nam Phi và các nước Châu Phi khác. Đất nước này

đa sắc màu văn hoá nên tập tục tiêu thụ hàng hoá, thực phẩm cũng khác nhau. Chỉ

có những người gốc Châu Á ở Nam Phi sử dụng gạo làm lượng thực chính, trong

khi những người da đen chủ yếu ăn bột ngô, người da trắng ăn bánh mì và khoai

3 loại gạo thu được từ lúa được ngâm nước nóng hoặc sấy trong hơi nước rồi phơi khô sau đó mới được gia công chế biến qua các công đoạn chế biến khác (thí dụ: xay, xát, đánh

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

tây. Tuy nhiên những người gốc Châu Á này (chủ yếu là người gốc Ấn Độ) lại phần nhiều sử dụng gạo đồ3, loại gạo không phải hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Như vậy có thể nhận thấy mặt hàng gạo của Việt Nam xuất sang Nam Phi không

phải chỉ với mục đích sử dụng trong nước, mà số gạo này chủ yếu là ở dạng tạm

nhập, để rồi sau đó tái xuất sang các nước Châu Phi khác. Đó cũng là lí do tại sao

bản thống kê số lượng gạo thực xuất của Việt Nam và số lượng gạo thực nhập của

Nam Phi lại chênh lệch khá lớn.

Sự không ổn định của mặt hàng gạo đã khiến các nhà xuất khẩu Việt Nam

phải nghĩ tới một mặt hàng có sản lượng và kim ngạch tương đối ổn định hơn, đó là

cà phê.

Trong tháng 9/2007, sản lượng cà phê xuất khẩu của cả nước đạt 40.000

tấn với kim ngạch đạt 67 triệu USD. Kết quả này đã nâng tổng sản lượng xuất khẩu

cà phê từ đầu năm đến nay lên 975.000 tấn với tổng kim ngạch 1,47 tỷ USD. Trong

đó kim ngạch xuất sang Nam Phi đạt 9,813 triệu USD. Con số này cho thấy Nam

Phi là một thị trường rất tiềm năng đối với mặt hàng cà phê của nước ta.

Bảng 12: Khối lƣợng và kim ngạch cà phê xuất khẩu sang Nam Phi (2000-

2007)

Khối lượng (tấn) Kim ngạch (1000 USD) Năm

2000 1,664 416

2001 1,288 442

2002 3 1.342

2003 3,666 2.427

2004 4,75 4.098

2005 7,490 6.354

bóng). Trong quá trình đồ lúa có thể được xử lý dưới áp lực hoặc chân không hoàn toàn hoặc một phần. (Tổng cục Hải Quan)

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

2006 8,220 9.979

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

2007 (8 tháng) 6,637 9.813

Nguồn: Tổng hợp từ Báo cáo thống kê hàng hoá nhập khẩu của Tổng cục hải quan

Kể từ năm 2000 đến nay, khối lượng và kim ngạch xuất khẩu cà phê luôn

ổn định và tăng lên theo từng năm. Nếu năm 2000, sản lượng cà phê xuất sang

Cộng hoà Nam Phi chỉ là 1,6 tấn với kim ngạch thu về là 416 nghìn USD thì trong

năm 2006, Việt Nam đã xuất sang Nam Phi tới 8,2 tấn và thu về gần 10 triệu USD.

Tuy nhiên có một thực tế là trong thời gian, nhiều nước trung gian như Singapore

và Anh đã mua cà phê của Việt Nam và xuất sang Cộng hoà Nam Phi dưới nhãn

mác của họ. Đây là một điều rất đáng tiếc đối với Việt Nam bởi Việt Nam vẫn đang

chủ yếu xuất khẩu cà phê thô và chưa có được thương hiệu mạnh trên thị trường

này. Những mặt hàng cà phê chế biến của các nước khác (vốn nhập nguyên liệu từ

Việt Nam) sẽ chiếm lĩnh thị trường, khiến cà phê Việt Nam dần mất đi thị phần và

kim ngạch xuất khẩu. Vì vậy nhiệm vụ của các doanh nghiệp Việt Nam là cần xúc

tiến việc xuất khẩu cà phê thành phẩm, cà phê đã qua chế biến như nhãn hiệu cà phê

Trung Nguyên. Nếu làm được như vậy, cà phê Việt Nam không chỉ có thể xây dựng

thương hiệu trên thị trường Nam Phi mà còn giúp các nhà xuất khẩu tăng giá thành

hàng hoá của mình, từ đó tăng kim ngạch xuất khẩu chung của mặt hàng này.

Hơn nữa hiệp hội cà phê Việt Nam cũng cho biết, hiện nay cà phê Việt

Nam cũng đang dần mất uy tín ở Nam Phi do tỷ lệ tạp chất trong cà phê quá lớn.

Theo hiệp hội, tạp chất trong cà phê của Việt Nam lên tới 1% trong khi của các

nước khác chỉ là 0,5%. Các doanh nghiệp xuất khẩu cà phê cần lưu ý đến điều này

để gây dựng lại uy tín của mình trên thị trường Nam Phi, một thị trường vốn không

quá khắt khe đối với hàng hoá Việt Nam.

Ngoài 2 mặt hàng chủ lực trên thì trong nhóm hàng nông sản xuất sang

Cộng hoà Nam Phi, hạt tiêu và hạt điều cũng chiếm một tỷ lệ tương đối. Riêng

trong năm 2006, 2 mặt hàng này đã mang về cho Việt Nam gần 3,5 triệu USD. Tuy

nhiên việc xuất khẩu hạt tiêu của Việt Nam vẫn còn nhiều vướng mắc. Hầu hết mặt

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

hàng này đều phải xuất khẩu gián tiếp qua một nước trung gian, chẳng hạn như

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Singapore, trước khi đến được với thị trường Nam Phi. Điều này không những ảnh

hưởng đến giá cả (do chi phí tăng) mà nó còn khiến thời gian giao hàng chậm hơn,

giảm khả năng cạnh tranh so với các đối thủ. Các doanh nghiệp xuất khẩu mặt hàng

này cũng như các cơ quan chức năng cần nghiên cứu, đẩy mạnh khâu tiếp thị sản

phẩm để có thể tìm ra con đường xuất khẩu trực tiếp sang thị trường Nam Phi.

b) Nhóm hàng dệt may, giày dép:

Trước hết không thể không nhắc đến mặt hàng giày dép và đồ da bởi trong

những năm gần đây, mặt hàng này thường chiếm một tỷ trọng khá lớn trong cơ cấu

các mặt hàng xuất khẩu sang thị trường Nam Phi.

Bảng 13: Kim ngạch xuất khẩu giày dép sang Nam Phi (2003-2007)

Năm Kim ngạch (1000 USD)

2003 5.834

2004 14.066

2005 21.174

2006 31.333

2007 (8 tháng) 25.572

Nguồn: Tổng hợp từ Báo cáo thống kê hàng hoá xuất khẩu của Tổng cục Hải quan.

Nhìn vào bảng số liệu trên có thể thấy rằng, xuất khẩu giày dép và đồ da

của nước ta sang thị trường Nam Phi trong những năm gần đây liên tục tăng mạnh.

Kim ngạch xuất khẩu giày dép và đồ trong năm 2006 đạt 31,33 triệu USD, tăng gần

50% so với 2005 và tăng 122% so với năm 2004. Điều này đã chứng tỏ sức cạnh

tranh của các sản phẩm của ngành da giày Việt Nam so với sản phẩm cùng loại của

các nước khác là không hề thua kém.

Việt Nam hiện chiếm 3,97% kim ngạch nhập khẩu giày dép và đồ da của

Nam Phi. Dự báo, kim ngạch nhập khẩu nhóm hàng này của Nam Phi sẽ 900 triệu

USD năm 2007. Giày thể thao mũ da thuộc đạt tốc độ tăng trưởng kim ngạch mạnh

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

nhất sang thị trường Nam Phi, trong năm 2006, sản phẩm này tăng 640,99% về

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

lượng và 529,91% về trị giá so với năm 2005. Kim ngạch xuất khẩu 2 nhóm hàng

giày dép xuất khẩu chủ yếu sang Nam Phi là giày mũ nguyên liệu dệt và giày tennis,

giày bóng rổ tăng mạnh. Giá xuất khẩu trung bình giày thể thao mũ nguyên liệu dệt

sang Nam Phi 11 tháng năm 2006 tăng gần 45% so với cùng kỳ năm 2005 do lượng

xuất khẩu giày chất lượng cao giá trên 10 USD/đôi tăng 5 lần so với cùng kỳ năm

2005, đạt khoảng 120 nghìn USD. Đáng chú ý, trong 11 tháng năm 2006, có lô hàng

giày thể thao mũ nguyên liệu dệt xuất khẩu sang Nam Phi đạt mức giá rất cao 26,8 USD/đôi, cao hơn 6,18 USD/đôi so với giá xuất khẩu cao nhất trong năm 20054.

Tuy nhiên có một thực tế là thị phần giày dép và đồ da của Việt Nam tại

Nam Phi còn khiêm tốn, chưa xứng với tiềm năng của ngành da giày trong nước.

Với sức cạnh tranh như hiện nay, các doanh nghiệp chỉ cần đẩy mạnh khâu tiếp thị,

quảng cáo và phân phối thì trong tương lai không xa, thị phần của mặt hàng giày

dép và đồ da không chỉ dừng lại ở con số 3,97% như hiện nay.

Về dệt may, tuy là một mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam với kim

ngạch xuất khẩu hàng năm đạt khoảng 4 đến 5 tỷ USD nhưng đóng góp của mặt

hàng này vào kim ngạch xuất khẩu sang thị trường Nam Phi vẫn còn rất khiêm tốn.

Trước năm 2005, kim ngạch của mặt hàng này sang thị trường Nam Phi chưa bao

giờ lên đến 1 triệu đô la Mỹ nhưng tình hình khả quan hơn khi trong 2 năm 2005 và

2006 , con số đó lần lượt là 1,5 và 3,37 triệu USD.

Bảng 14: Kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may sang Nam Phi (2001-2007)

Năm Kim ngạch (1000 USD)

2001 499

2002 205

2003 254

2004 724

4 http://www.hatrade.com.vn/thuongmai_chitiet.asp?matin=BT6120657200&matheloai=7

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

2005 1.503

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

2006 3.372

2007 (8 tháng) 8.083

Nguồn: Tổng hợp từ Báo cáo thống kê hàng hoá xuất khẩu của Tổng cục Hải quan.

Trong những tháng đầu năm 2007, kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may của

Việt Nam sang các nước Châu Phi đã tăng mạnh so với cùng kỳ năm trước. Đây là

tín hiệu khả quan cho việc xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường này.

Mặt hàng dệt may có kim ngạch xuất khẩu cao sang Nam Phi là màn tuyn

chống muỗi. Ngoài ra, nhiều sản phẩm dệt may khác của các doanh nghiệp Việt

Nam cũng đang được tiêu thụ tại trường Nam Phi như ga trải giường, áo sơ mi, áo

khoác, quần áo trẻ em và áo gió.

…Ông Uông Tiến Thịnh, Tổng giám đốc Công ty Dịch vụ Thương mại

Vinatex Tp.HCM cho rằng nếu biết cách khai thác, thị trường Châu Phi sẽ là

nơi tiêu thụ hiệu quả các sản phẩm dệt may Việt Nam. Theo ông, do sử dụng

nguyên liệu sản xuất trong nước nên các mặt hàng dệt may của Việt Nam có

giá thành phù hợp với thị trường Châu Phi…

http://www.baothuongmai.com.vn/article.aspx?article_id=19907

Báo Thương mai – Bộ Công Thương

Sự tăng nhanh về kim ngạch hàng dệt may của Việt Nam sang Nam Phi

trong thời gian gần đây là do rất nhiều nguyên nhân, một trong số đó là chủ trương

chuyển hướng thị trường, đẩy mạnh khai thác các thị trường tiềm năng như Nam

Phi của các nhà xuất khẩu dệt may Việt Nam.

Trước đây, Việt Nam chỉ chú trọng xuất khẩu hàng may mặc vào các thị

trường chủ lực là Mỹ, EU và Nhật Bản. Tuy nhiên để xuất khẩu vào thị trường này,

ngành dệt may phải chịu hạn ngạch và thuế suất khá cao. Kể cả khi quy định về hạn

ngạch bị dỡ bỏ thì cũng có rất nhiều rào cản nhằm gây khó dễ với các doanh nghiệp

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

khi tiếp cận với các thị trường này. Vì thế không mấy ngạc nhiên khi các doanh

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

nghiệp lại không chọn hướng xuất khẩu sang thị trường Nam Phi, nơi không áp đặt

hạn ngạch cũng như có thuế suất tương đối thấp đối với các mặt hàng dệt may.

c) Nhóm hàng gỗ và sản phẩm gỗ:

Xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ (chủ yếu là hàng thủ công mỹ nghệ) hiện là

mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu lớn thứ 5 của Việt Nam trong năm 2006. Đây là

mặt hàng có thị trường xuất khẩu khá đa dạng và không bị phụ thuộc quá nhiều vào

thị trường nhất định. Tỷ lệ sử dụng gỗ nguyên liệu nhập khẩu trong sản xuất sản

phẩm gỗ xuất khẩu đã giảm so với trước. Dự báo năm 2007, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì được tốc độ tăng trưởng cao5.

Riêng với thị trường Nam Phi, tình hình xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ

trong những năm gần đây cũng rất khả quan. Theo thống kê của Tổng cục Hải quan,

trong năm 2006 Việt Nam đã thu về 4,415 triệu USD từ xuất khẩu gỗ và các sản

phẩm từ gỗ, tăng 17,3% so với năm 2005. Còn trong 8 tháng đầu năm nay, kim

ngạch xuất khẩu gỗ và các sản phẩm từ gỗ đạt hơn 2,3 triệu USD.

d) Nhóm hàng công nghiệp và khoáng sản:

Về khoáng sản, Việt Nam chủ yếu chỉ xuất khẩu than đá sang thị trường

Nam Phi. Tuy nhiên sản lượng xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường này vẫn còn

rất hạn chế, kim ngạch thường chỉ ở mức 2 đến 3 triệu USD. Duy chỉ có năm 2005

là có sự đột biến khi kim ngạch đạt hơn 5 triệu USD. Sang năm sau, tức 2006, kim ngạch lại giảm xuống chỉ còn 2,022 triệu USD6. Riêng 8 tháng đầu năm 2007, kim

ngạch mới chỉ đạt 2,422 triệu USD. Điều này có nghĩa năm nay kim ngạch xuất

khẩu than nhiều khả năng không vượt được ngưỡng 5,484 triệu USD trong năm

2005.

Về hàng công nghiệp, có 2 mặt hàng chủ yếu là cao su và chất dẻo. Trong

những năm qua, dù đã có những sự tăng trưởng liên tục nhưng kim ngạch của

5 Trang tin xúc tiến thương mại - Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn Website: http://xttm.agroviet.gov.vn/engine.asp?page=1&tu=g?,%20nam%20phi&m=0&layID=133048 6 Báo cáo thống kê hàng xuất khẩu 12 tháng 2006 của Tổng cục Hải quan.

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

những mặt hàng này vẫn vô cùng nhỏ bé, chưa mặt hàng nào đạt đến 1 triệu USD.

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Nguyên nhân chính của điều này là các doanh nghiệp vẫn chưa chú trọng phát triển

xuất khẩu sang thị trường Nam Phi. Hơn nữa cũng bởi đất nước Nam Phi hiện có

ngành công nghiệp khá phát triển nên những mặt hàng như thế này khó có chỗ đứng

rộng rãi trên thị trường.

Bảng 15: Kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng than đá, cao su, chất dẻo sang

Nam Phi (2005-2007)

Năm Kim ngạch (1000 USD)

Than đá Cao su Chất dẻo

2005 5.484 238 650

2006 2.022 512 987

2007 (8 tháng) 2.422 264 549

Nguồn: Tổng hợp từ Báo cáo thống kê hàng hoá xuất khẩu của Tổng cục Hải quan.

e) Nhóm hàng máy vi tính, linh kiện và sản phẩm điện tử:

Đây tuy là một nhóm hàng không quá mới mẻ với thị trường Nam Phi

nhưng kim ngạch của nó vẫn đang rất khiêm tốn. Trong những năm 2003, 2004,

kim ngạch xuất khẩu của nhóm hàng này thường chỉ đạt dưới 100 nghìn USD. Đến

2005, nhờ sự phát triển của ngành công nghệ thông tin và lắp ráp máy tính trong

nước, kim ngạch xuất khẩu đã có bước nhảy vọt, đạt hơn 2,8 triệu USD. Trong 8

tháng đầu năm 2007, kim ngạch nhóm hàng này đã đạt 2,49 triệu USD, tăng 20% so

với cùng kỳ năm ngoái. Điều đó cho thấy triển vọng của nhóm hàng này vẫn đang

rất sáng lạng, nhiều khả năng sẽ trở thành một nhóm hàng xuất khẩu chủ lực sang

Nam Phi trong những năm tới.

2.2.3 Tình hình nhập khẩu hàng hoá từ thị trƣờng Nam Phi:

2.2.3.1 Nhận xét chung:

Kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam từ Cộng hoà Nam Phi cũng tăng lên

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

nhanh chóng trong thời gian gần đây, tuy nhiên tốc độ không cao bằng xuất khẩu.

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Hiện nay, Việt Nam nhập khẩu từ Nam Phi chủ yếu là sắt thép các loại,

kim ngạch tương đối ổn định trong ba năm từ 2003 đến 2005, ở mức 69 triệu USD,

chiếm 64% trong tổng kim ngạch nhập khẩu. Tuy nhiên kim ngạch mặt hàng này

đang có chiều hướng giảm sút trong 2 năm trở lại đây. Hai mặt hàng có thế mạnh

khác của Nam Phi cũng được Việt nam nhập khẩu nhiều trong các năm gần đây là

kim loại thường và gỗ nguyên liệu, kim ngạch nhập khẩu cả hai mặt hàng này đều

có xu hướng tăng lên trong năm 2006. Ngoài ra, nhập khẩu một số mặt hàng máy

móc thiết bị và bông thô nguyên liệu cũng có sự tăng trưởng trong năm 2006,

nhưng tốc độ không cao.

Bảng 16: Các mặt hàng nhập khẩu từ Nam Phi trong năm 2006 và 8 tháng đầu

năm 2007

Mặt hàng 2006

Lượng Trị giá 2007 (8 tháng) Trị giá Lượng

(tấn) - - - 1.248 157 - 486 1.176 400 (USD) 335.278 345.720 340.000 379.641 207.736 13.320.093 258.474 1.518.280 1.330.162 297.090

18.110 10.443.918 7.663.544 2.029 1.619.58 - (tấn) - - - - - - 407 200 442 - 6.685 883 - (USD) 292.197 643.913 466.727 - - 7.133.730 244.648 260.280 1.959053 1.088.912 8.481.824 3.800.574 343.785 Hoá chất Các sản phẩm hoá chất Tân dược Phân bón các loại Chất dẻo nguyên liệu Gỗ và sản phẩm gỗ Bột giấy Bông các loại Sợi các loại Nguyên phụ liệu dệt, may, da, giày Sắt thép các loại Kim loại thường Máy móc thiết bị, dụng cụ, phụ tùng

Tổng - 54.012.679 - 43.464.195

Nguồn: Báo cáo thống kê hàng hoá nhập khẩu của Tổng cục Hải quan, 8/2007

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

2.2.3.2 Cơ cấu các mặt hàng nhập khẩu:

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Trong phần cơ cấu các mặt hàng nhập khẩu này, người viết xin chỉ đi tập

trung phân tích 2 mặt hàng có kim ngạch lớn nhất trong thời gian gần đây là gỗ và

sắt thép.

a) Mặt hàng gỗ và các sản phẩm gỗ:

Nam Phi là đất nước có diện tích rừng rất nhỏ, chỉ chiếm khoảng 1% diện

tích toàn lãnh thổ đất nước. Đó là lý do từ lâu Nam Phi đã quan tâm đến việc bảo

tồn rừng tự nhiên và đặc biệt là trồng rừng. Công nghiệp trồng rừng đã được chính

phủ rất quan tâm đề ra những chính sách khuyến khích và mạnh dạn giao cho tư

nhân quản lý. Đến nay rừng trồng của Nam Phi chiếm 1,5 triệu ha bằng 1,4% diện

tích Nam Phi.

Mặc dù diện tích khai thác gỗ Nam Phi chỉ chiếm 0,07% diện tích khai

thác trên toàn thế giới nhưng chiếm 1,2% tổng sản phẩm khai thác của thế giới.

Ngoài ra ngành lâm nghiệp Nam Phi có quan hệ hợp tác chặt chẽ với các đồng

nghiệp khối SADC nơi có nguồn rừng dự trữ phong phú và đóng vai trò đầu tàu

trong khối.

Trong những năm gần đây do yêu cầu nghiêm ngặt đối với việc bảo vệ

môi trường, các nhà nhập khẩu đồ gỗ của Việt nam yêu cầu phải có giấy chứng

nhận FSC, chứng minh việc sử dụng gỗ nguyên liệu từ rừng trồng. Do đó Nam Phi

đã trở thành một trong những thị trường cung cấp gỗ nguyên liệu lớn nhất cho Việt

Nam. Các loại gỗ Việt Nam nhập từ Nam Phi chủ yếu là các loại bạch đàn (bạch

đàn đỏ, bạch đàn vàng và bạch đàn trắng), khuynh diệp và gỗ thông.

Hiện nay Việt Nam nhập trung bình khoảng từ 40 đến 50 container một tháng, với tỷ lệ khoảng 50/50 gỗ tròn và gỗ xẻ. Giá bình quân (CIF) US$200/m3 cho gỗ tròn và US$ 370 đến US$ 400/m3 cho gỗ xẻ.

Hiện nay do nguồn cung từ các thị trường như Lào, Myanma, Indonesia

ngày càng giảm sút nên có rất nhiều công ty của Việt Nam muốn nhập khẩu gỗ từ

Nam Phi, trong đó có Công ty Cổ phần Việt Trang, Công ty Trường Thành,

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

VINAFOR, công ty XNK Bình Định, Hoàng Anh Gia Lai, công ty Long Đại, công

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

ty Sài Gòn Xanh, công ty Cổ phần Yên Sản, NAFORIMEX Hà Nội... Đặc biệt là

công ty Cổ phần Việt Trang đã mở chi nhánh tại TP.Port Elizabeth, Nam Phi chuyên phục vụ cho việc nhập khẩu gỗ từ Nam Phi và các thị trường lân cận7.

Bảng 17: Kim ngạch nhập khẩu gỗ từ Nam Phi (2003-2007)

Năm 2003 2004 2005 2006 2007 (8 tháng)

Kim ngạch 2.359 6.402 8.036 13.320 7.133

(1000 USD)

Nguồn: Báo cáo thống kê hàng hoá nhập khẩu của Tổng cục Hải quan

Từ những con số trên có thể thấy rằng kim ngạch nhập khẩu gỗ và sản

phẩm gỗ từ Nam Phi ngày một tăng lên. Và qua các nghiên cứu và thực tế buôn bán

giữa hai nước trong thời gian qua, nhiều chuyên gia đã đưa ra kết luận: Nam Phi

hoàn toàn có đủ yếu tố trở thành nguồn cung cấp gỗ nguyên liệu ổn định và lâu dài

cho ngành công nghiệp sản xuất đồ gỗ xuất khẩu của Việt Nam.

b) Ngành sắt thép:

Trong những năm gần đây, sắt thép luôn là mặt hàng nhập khẩu chủ lực

của Việt Nam từ thị trường Nam Phi. Đặc biệt trong những năm từ 2003 đến 2005,

kim ngạch nhập khẩu luôn đạt từ 64 triệu USD trở lên, đỉnh điểm là 69,107 triệu

vào năm 2005. Tuy nhiên trong năm 2006 và những tháng đầu của năm nay, kim

ngạch nhập khẩu mặt hàng này đang có xu hướng thu nhỏ lại. Trong năm 2006,

Việt Nam chỉ còn nhập hơn 18 ngìn tấn, giảm đến gần 120 nghìn tấn, tương đương

662%. 8 tháng đầu năm 2007, lượng thép nhập từ Nam Phi cũng chỉ mới đạt hơn 6

nghìn. Điều này cho thấy sản lượng nhập khẩu trong năm nay cũng sẽ không có sự

đột biến như những năm trước. Lý giải cho điều này có rất nhiều nguyên nhân,

ngoài những chính sách hạn chế nhập khẩu thép và phôi thép của Việt Nam thì cũng

7 Nam Phi-Thị trường cung cấp gỗ nguyên liệu. , http://www.agroviet.gov.vn, 2/2006.

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

có một lý do khá quan trọng là sự cạnh tranh gay gắt của sắt thép Trung Quốc (đang

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

chiếm hơn 80% thị trường thép tại Việt Nam). Với giá thành rẻ hơn và chi phí vận

chuyển thấp hơn, thép của Nam Phi khó cạnh tranh được với nguồn hàng này.

Bảng 18: Kim ngạch và khối lƣợng nhập khẩu thép từ Nam Phi (2003-2007)

Năm 2003 2004 2005 2006 2007 (8 tháng)

189.966 188.435 138.005 18.110 6.685 Khối lượng (tấn)

Kim ngạch 64.893 64.562 69.107 10.443.918 8.481.824

(1000 USD)

Nguồn: tổng hợp từ các báo cáo thống kê hàng hoá nhập khẩu của Tổng cục Hải

quan.

2.2.4 Nhận xét về cán cân thƣơng mại giữa 2 nƣớc:

Kể từ khi Việt Nam và Cộng hoà Nam Phi thiết lập quan hệ giao thương

từ năm 1992 cho đến nay, quan hệ thương mại giữa 2 nước đã có những bước phát

triển cả về chất lẫn lượng. Không chỉ số lượng mặt hàng xuất khẩu của mỗi nước

ngày càng tăng mà chất lượng hàng hoá và dịch vụ cũng ngày được đảm bảo. Trong

suốt thời gian 10 năm, từ 1992 đến 2001, Việt Nam luôn xuất siêu đối với Nam Phi,

với thế mạnh là các mặt hàng nông sản. Tuy nhiên bắt đầu từ năm 2002 đến 2004,

cán cân thương mại của Việt Nam và Cộng hoà Nam Phi lại bắt đầu nghiêng về

phía Cộng hoà Nam Phi khi Việt Nam luôn là nước nhập siêu trong thời gian này.

Nguyên nhân là do trong giai đoạn từ 2002 đến 2004, Việt Nam đã nhập khẩu một

khối lượng rất lớn sắt thép từ Nam Phi (thường chiếm hơn 60% tổng kim ngạch

nhập khẩu), trong khi đó khối lượng gạo và kim ngạch xuất sang Nam Phi thời gian

này lại giảm sút.

Tuy nhiên, trong 2 năm gần đây, với định hướng xây dựng Nam Phi trở thành một

thị trường mục tiêu không chỉ cho hàng nông sản Việt Nam mà còn của các mặt

hàng công nghiệp, lâm ngiệp khác; các doanh nghiệp Việt Nam nói riêng, chính phủ

Việt Nam nói chung đã có những nỗ lực phát triển hàng hoá xuất khẩu sang thị

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

trường Nam Phi và đã dần chuyển cán cân thương mại từ nhập siêu sang xuất siêu.

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Điển hình là năm 2006, thặng dư cán cân thương mại đạt hơn 46 triệu USD. Còn

năm 2007, tuy mới chỉ 8 tháng đầu năm nhưng mức thặng dư đã lên tới hơn 38 triệu

USD, báo hiệu một năm thành công nữa đối với các nhà xuất khẩu Việt Nam.

Bảng 19: Cán cân xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Cộng hoà Nam Phi (2000-

2007)

Năm Xuất khẩu Nhập khẩu Cán cân thương mại

(1000 USD) (1000 USD) (1000 USD)

2000 25.797 4.212 21.585

2001 29.130 5.073 24.057

2002 15.526 24.798 - 9.272

2003 22.675 78.545 - 55.87

2004 56.823 90.466 - 33.643

2005 111.778 108.041 3.737

2006 100.713 54.012 46.701

82.159 43.464 38.695

2007 (8 tháng)

Nguồn: Tổng hợp từ website của Bộ Công Thương. www.mot.gov.vn

2.2.5 Đánh giá thực trạng quan hệ Việt Nam - Nam Phi trong thời gian qua:

2.2.5.1 Thuận lợi:

Quan hệ Việt Nam - Nam Phi đang có nhiều thuận lợi vì hai bên đã ký kết

Hiệp định thương mại vào tháng 4/2004 và thỏa thuận dành cho nhau Quy chế tối

huệ quốc trong buôn bán hai chiều. Hai nước cũng đã ký tuyên bố chung về quan hệ

đối tác và hợp tác phát triển, thành lập Diễn đàn đối tác liên Chính phủ về hợp tác

Kinh tế thương mại, Khoa học kỹ thuật và văn hóa. Bên cạnh đó, sự phát triển tốt

đẹp trong quan hệ ngoại giao của hai nước đã tạo nền tảng cho quan hệ kinh tế hai

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

nước có điều kiện phát triển mạnh mẽ.

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Sau đây sẽ là một số điểm thuận lợi cụ thể mà Việt Nam nói chung, các

doanh nghiệp Việt Nam nói riêng có được khi quan hệ giao thương với Nam Phi.

a) Việt Nam và Cộng hoà Nam Phi có mối quan hệ thân thiện về chính trị, có nhiều

điểm tương đồng trong chính sách và đường lối phát triển.

Về chính trị, quan hệ Việt Nam - Nam Phi đang ngày càng nồng ấm và

gắn bó. Một tài sản quý báu của mối quan hệ song phương chính là tình cảm, tình

đoàn kết, sự ủng hộ chí tình mà nhân dân hai nước Việt Nam và Nam Phi dành cho

nhau trong suốt những năm tháng dài của cuộc đấu tranh vì độc lập, tự do và phát

triển ở mỗi nước. Trong cuộc kháng chiến trường kỳ chống Mỹ và thống nhất đất

nước, Việt Nam đã nhận được sự cổ vũ rất lớn về tinh thần từ phía nhân dân Nam

Phi cũng như của Đảng Đại hội Dân tộc Phi (ANC). Ngược lại, Việt Nam luôn ủng

hộ cuộc đấu tranh của nhân dân tiến bộ Nam Phi và ANC nhằm xóa bỏ chế độ phân

biệt chủng tộc Apartheid. Nhân dân Nam Phi ngưỡng mộ Việt Nam như một đất

nước anh hùng, đất nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại. Tại Việt Nam, hầu hết

người dân đều biết tới Nelson Mandela, người chiến sĩ đấu tranh cho tự do và công

lý nổi tiếng của Nam Phi.

Mặc dù xa cách về địa lý, song Việt Nam và Nam Phi có nhiều điểm

tương đồng. Trong bối cảnh thế giới ngày càng bất ổn với nguy cơ chiến tranh và

chủ nghĩa khủng bố tại một số khu vực, Việt Nam và Nam Phi vẫn ổn định và phát

triển, được đánh giá là những điểm đến an toàn cho bạn bè quốc tế. Cùng thuộc

nhóm các nước đang phát triển và là thành viên Phong trào Không liên kết, Việt

Nam và Nam Phi có quan điểm, cách tiếp cận và xử lý khá giống nhau về các vấn

đề quốc tế quan trọng, cả hai nước đều có những đóng góp tích cực cho hòa bình,

phát triển và thịnh vượng của thế giới. Việt Nam ngày càng quan tâm tới Nam Phi

do vai trò và ảnh hưởng của Nam Phi đối với khu vực và trên thế giới. Chính sách

đối ngoại của Nam Phi cũng dành nhiều sự quan tâm tới khu vực Đông Nam Á, đặc

biệt là Việt Nam. Có thể nói hai nước có nhiều cơ hội mở rộng hợp tác và khai thác

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

hết những tiềm năng sẵn có vì lợi ích chung của hai nước.

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

b) Khả năng thích nghi với môi trường kinh doanh của các doanh nghiệp Việt Nam

tại thị trường Nam Phi.

Về đặc điểm kinh tế, chính trị, Việt Nam và Cộng hoà Nam Phi đều là

những quốc gia đang phát triển, vì thế cơ chế điều hành nền kinh tế cũng như các

quy trình quản lý cũng rất giống nhau. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam kinh doanh

tại thị trường này cho rằng văn hóa kinh doanh và thói quen quản lý hoạt động kinh

doanh ở Châu Phi có nhiều điểm tương đồng với Việt Nam. Đội ngũ cán bộ quản lý

công quyền ở Nam Phi cũng có nhiều tầng lớp với nhiều thủ tục phức tạp như ở

Việt Nam. Điều này có thể sẽ là một rào cản đối với các doanh nghiệp ở các nước

phát triển, vốn quen với các quy trình, thủ tục gọn nhẹ. Tuy nhiên các doanh nghiệp

Việt Nam lại quá quen thuộc với điều này.

c) Hàng hoá của Việt Nam tương đối phù hợp với nhu cầu của người dân đất nước

Nam Phi và khả năng cạnh tranh tương đối cao.

Không giống như các thị trường EU hay Mỹ, vốn rất khắt khe đối với vấn

đề chất lượng sản phẩm, Nam Phi được đánh giá là một thị trường tương đối dễ tính

không chỉ với hàng hoá của Việt Nam mà còn với của nhiều nước trên thế giới.

Theo Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI), thị trường

Nam Phi có phân khúc với yêu cầu về chất lượng và giá cả hàng hóa khác nhau. Đó

là thị trường của người giàu và thị trường của người nghèo, dung lượng của hai thị

trường này tương đương nhau. Hiện nay người dân Nam Phi đã bắt đầu biết đến

hàng Việt Nam chủ yếu ở sản phẩm dành cho thị trường bình dân và những hàng

hóa đó rất được họ ưu chuộng. Đơn cử ví dụ về mặt hàng quần áo. Ở Nam Phi,

người da đen chiếm tới hơn 79% dân số, với sở thích mặc những loại quần áo rẻ

tiền, chủ yếu là quần jean, áo thun, áo phông. Chất liệu phải bền, màu sắc càng màu

mè và càng đậm, càng được ưa chuộng. Dân da trắng (chiếm hơn 14% dân số) lại

thích màu sáng và kiểu cách hơn trong ăn mặc, nhất là giới trẻ. Họ chuộng tông

màu cơ bản, kiểu dáng châu Âu, nhưng đơn giản, tiết kiệm vẫn là tiêu chí hàng đầu.

Nhìn chung, người dân Nam Phi da trắng cũng như da đen đều thích mặc đơn giản,

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

không câu nệ và quá chăm chút tới ăn mặc. Đây là một thuận lợi cho ngành dệt may

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Việt Nam bởi từ trước đến nay, Việt Nam vẫn có lợi thế trong may mặc, sản xuất

các loại hàng hoá có chất lượng tốt, giá rẻ, cho dù mẫu mã còn đơn điệu, không

thực sự nổi bật.

Về khả năng cạnh tranh, so với hầu hết các đối thủ cạnh tranh tại Nam phi,

các sản phẩm của Việt Nam nói chung và mặt hàng nông sản nói riêng vẫn được

đánh giá là có khả năng cạnh tranh về giá một cách tương đối cao. Giá cả nguồn sản

phẩm đầu vào cùng với giá nhân công tương đối rẻ đã giúp cho hàng hóa Việt Nam

được sản xuất ra với chi phí thấp, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Việt Nam bán

sản phẩm với mức giá không quá cao.

Với sản phẩm gạo, so với các sản phẩm cạnh tranh từ các quốc gia khác

như Thái Lan, Ấn Độ, giá cả của gạo Việt Nam thường rẻ hơn. Chính vì lẽ này mà

lâu nay các doanh nghiệp xuất khẩu gạo của Việt Nam vẫn đi tìm khách hàng ưa

chuộng sản phẩm giá thấp, yêu cầu chất lượng không quá cao, và Châu Phi nói

chung, Nam Phi nói riêng được coi là một trong những thị trường mục tiêu của xuất

khẩu gạo Việt Nam.

2.2.5.2 Khó khăn:

Cho dù quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Nam Phi đang có nhiều tiến

triển tốt đẹp và đã có những thành tựu đáng kể nhưng điều đó không có nghĩa các

doanh nghiệp Việt Nam luôn gặp thuận lợi trong hoạt động kinh doanh của mình,

cũng như luôn có được những yếu tố cần thiết cho công việc của mình. Sau đây sẽ

là một số khó khăn mà các doanh nghiệp thường gặp phải khi quan hệ buôn bán với

các đối tác bên phía Cộng hoà Nam Phi.

a) Khoảng cách địa lý lớn:

Dù Việt Nam và Nam Phi đã có quan hệ thương mại trong một thời gian

dài nhưng kết quả đạt được vẫn chưa tương xứng với tiềm năng hai nước, chủ yếu

do hai nước ở cách xa nhau, chưa có nhiều thời gian để nhận ra khả năng bổ sung về

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

kinh tế.

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Khoảng cách địa lý làm cho các doanh nghiệp Việt Nam cũng như Nam

Phi gặp rất nhiều bất tiện trong giao thương. Việc vận chuyển hàng hóa giữa Nam

Phi và Việt Nam vừa không có đường trực tiếp, lại phải chịu giá cước rất cao. Chi

phí vận chuyển cho những chuyến hàng xuất nhập khẩu luôn chiếm tỉ trọng cao

trong giá (Ví dụ như cước phí vận chuyển gỗ từ Nam Phi về Việt Nam quá cao, chiếm đến 60 - 70% giá nhập khẩu CIF8 ). Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp Việt

Nam có khối lượng xuất nhập khẩu nhỏ, do vậy số hàng hóa vận chuyển hạn chế

nên giá thành vận tải đơn vị lên rất cao.

Hơn nữa, hiện nay các doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa có các kho ngoại

quan để dự trữ hàng, khiến việc đáp ứng nhanh nhu cầu của thị trường dường như là

không thể, nhất là khi cự ly giữa Việt Nam và Nam Phi không cho phép vận chuyển

kịp. Nhưng để có cụm kho quy mô, đủ tiêu chuẩn đảm bảo hàng hóa thì cần rất

nhiều tiền. Trong khi thị trường Nam Phi vẫn quá mới mẻ và việc đầu tư như vậy là

quá sức đối với các doanh nghiệp Việt Nam.

b) Sự hạn chế về thông tin:

Thị trường Nam Phi khá đa dạng, song do Nam Phi nhiều năm bị cấm vận

vì chính sách phân biệt chủng tộc nên thiếu thông tin về thế giới, đặc biệt là thông

tin kinh tế của Việt Nam. Ngược lại, các doanh nghiệp Việt Nam cũng rất ít nguồn

thông tin về thị trường Nam Phi.

Trong thời gian gần đây, các cơ quan

xúc tiến thương mại của Việt Nam

như Bộ Thương mại (nay là Bộ Công

Thương), Phòng Thương mại và Công

nghiệp Việt Nam, thương vụ và đại sứ

quán Việt Namở Nam Phi đã có nhiều

8 Nam Phi-Thị trường cung cấp gỗ nguyên liệu. , http://www.agroviet.gov.vn, 2/2006.

nỗ lực trong việc cung cấp thông tin

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

“DN chúng tôi muốn làm ăn với Nam Phi từ lâu, nhưng vướng mắc về thủ tục. Chúng tôi đang xúc tiến mở văn phòng đại diện tại Nam Phi nhưng các cơ quan chức năng bên đó trả lời là 6 tháng sau mới xong thủ tục. DN cần thông tin về cách thức mở văn phòng nhưng quả thực đang chưa biết hỏi ở đâu. Vì chính bản thân cơ quan ngoại giao của Nam Phi tại Việt Nam cũng không nắm rõ vấn đề này…” Phát biểu của ông Khổng Đức Khoa - Phó giám đốc công ty XNK Hoàng Sơn, TPHCM Nguồn: Thời báo kinh tế Việt Nam, 6/2006.

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

về thị trường Nam Phi cho các doanh

nghiệp Việt Nam.Tuy nhiên, những

thông tin này chưa đầy đủ, thiếu tính

hệ thống, chưa được chi tiết hóa và cập nhật thường xuyên, đặc biệt là những

thông tin về hàng hóa như giá cả, mẫu mã, chủng loại, thông tin về thị trường như

thị hiếu, sức mua, thói quen tiêu dùng, tình hình cạnh tranh, cách chức thanh toán.

Thông tin mà các cơ quan chức năng cung cấp chỉ mang tính tham khảo

một cách khái quát chứ chưa mang tính đảm bảo. Cổng thương mại điện tử Việt

Nam - Châu Phi (www.vinafrica.com) đã hoạt động được gần 1 năm, nhưng tác

dụng cung cấp thông tin cho các doanh nghiệp Việt Nam về thị trường Châu Phi nói

chung, Nam Phi nói riêng là rất hạn chế. Hầu hết các thông tin chỉ mang tính vĩ mô,

chứ chưa đề cập sâu đến thủ tục XNK, đầu tư, thanh toán với từng mặt hàng cụ thể.

Tại đây còn có nhiều diễn đàn thảo luận cho các doanh nghiệp Việt Nam và Nam

Phi chia sẻ thông tin, kinh nghiệp trong hoạt động XNK. Tuy nhiên, diễn đàn vẫn

chưa thu hút được sự quan tâm của các doanh nghiệp Việt Nam và Nam Phi.

c) Sự cạnh tranh của các đối thủ lâu năm tại thị trường Nam Phi:

Nam Phi là thị trường mới mẻ đối với Việt Nam, nhưng lại rất cũ với các

nền kinh tế khác như Mỹ, Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản, Trung Quốc, Đài

Loan, Malaysia. Việt Nam vào thị trường Nam Phi chậm nên gặp nhiều khó khăn

do vấp phải sự cạnh tranh của Trung Quốc và các nước Đông Nam Á. Hiện tại, kim

ngạch buôn bán giữa Nam Phi và Trung Quốc đã lên tới gần 4 tỉ USD mỗi năm,

buôn bán giữa Nam Phi với Malaysia và Thái Lan hàng năm cũng lên tới gần 2 tỉ

USD mỗi nước. Hiện Việt Nam đứng thứ 53 về xuất khẩu và thứ 63 về nhập khẩu trong tổng số 263 quốc gia và vùng lãnh thổ có quan hệ buôn bán với Nam Phi9.

Nhiều đối thủ lớn quen thuộc của Việt Nam như: Trung Quốc, Thái Lan,

Indonesia, Pakistan... với cơ cấu mặt hàng xuất khẩu gần giống Việt Nam đã xuất

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

hiện từ lâu trên thị trường Nam Phi. Đơn cử như mặt hàng gạo xuất khẩu, Việt Nam 9 Nguồn từ Vụ Châu Phi – Tây Nam Á

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

đang gặp phải sự cạnh tranh rất lớn từ phía 2 đối thủ Trung Quốc và Thái Lan, trong

đó nổi bật lên là Thái Lan, nước vẫn đang dẫn đầu về xuất khẩu gạo trên toàn thế

giới. Gạo Việt Nam tuy có lợi thế giá rẻ hơn các đối thủ nhưng phẩm chất lại thấp

hơn. Nam Phi là một thị trường có sự phân biệt giàu nghèo rất rõ ràng, trong phân

khúc thị trường của những người giàu, loại gạo Thái Lan vẫn được ưu chuộng hơn

của Việt Nam, bên cạnh đó đa số người dân Nam Phi lại ăn gạo đồ, 1 loại gạo Việt

Nam không xuất khẩu.

Về thị trường may mặc, có thể nói rằng Trung Quốc là nước đang làm

mưa làm gió không chỉ ở riêng thị trường Nam Phi mà còn trên toàn thị trường thế

giới. Đầu năm nay, để bảo vệ các doanh nghiệp may mặc trong nước, Nam Phi đã

phải áp dụng biện pháp hạn ngạch đối với riêng hàng dệt may của Trung Quốc. Đây

là một tín hiệu mừng đối với các doanh nghiệp xuất khẩu dệt may của Việt Nam.

Tuy nhiên điều đó cũng cho thấy hàng hoá Trung Quốc có tầm ảnh hưởng lớn như

thế nào trên thị trường này.

d) Phương thức xuất khẩu và hình thức thanh toán chưa phát triển và phù hợp với

yêu cầu chung:

Thương mại hai chiều Việt Nam và Nam Phi tăng trong các năm qua,

nhưng phần lớn tăng từ nhập khẩu của Việt Nam. Xuất khẩu của Việt Nam vào

Nam Phi không bằng 50% xuất khẩu của Nam Phi sang Việt Nam. Thực tế không

phải sản phẩm Việt Nam không đáp ứng nhu cầu của thị trường Nam Phi mà không

đi trực tiếp vào thị trường này, thay vào đó một lượng lớn hàng hóa Việt Nam phải

đi vòng vào nước thứ 3.

Từ trước đến nay, xuất khẩu qua trung gian vẫn là con đường mà phần lớn

các doanh nghiệp Việt Nam áp dụng để thâm nhập thị trường Nam Phi. Hình thức

này chỉ thích hợp với thời kỳ khai phá thị trường khi quy mô xuất khẩu của các

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

doanh nghiệp còn nhỏ và các mặt hàng xuất khẩu còn phân tán. Chính vì vậy, trong

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

bối cảnh hiện nay, doanh nghiệp muốn thâm nhập thị trường Nam Phi lâu dài cần

tính đến phương thức xuất khẩu trực tiếp.

Đại sứ Cộng hòa Nam Phi tại Việt Nam, ông Goitsimolimo Leonard Pitso

cho rằng, có nhiều rào cản thương mại và thiếu thông tin giữa hai thị trường khiến

cho hàng hóa Việt Nam với số lượng đáng kể phải đi "lòng vòng" thay vì đến thẳng

Nam Phi. Trong khi đó, doanh nghiệp Việt Nam có nhiều cơ hội xuất hàng sang

Nam Phi, đồng thời dựa vào lợi thế của nhau, cả hai nước cũng có thể hợp tác trên

những lĩnh vực như nông nghiệp, công nghiệp khai khoáng, công nghệ chế tạo và

dịch vụ.

Ngoài ra, những khó khăn hạn chế xuất khẩu của Việt Nam còn là việc

thanh toán. Cả doanh nghiệp Việt Nam và Nam Phi chưa có tiếng nói chung trong

việc chọn hình thức thanh toán quốc tế thông qua ngân hàng. Trước hết là do hệ

thống hỗ trợ thanh toán quốc tế trong quan hệ thương mại Việt Nam - Nam Phi còn

rất hạn chế. Với quy mô nhỏ và vừa, khả năng thanh toán thấp trong các giao dịch

mua bán, các doanh nghiệp Nam Phi thường yêu cầu thanh toán trả chậm. Trong khi

đó doanh nghiệp Việt Nam lại không đủ vốn để thực hiện yêu cầu này. Bên cạnh đó,

các doanh nghiệp ở Châu Phi thường sử dụng phương thức mua bán trực tiếp thay

cho sử dụng các phương pháp thanh toán thông dụng trong thương mại quốc tế,

điều này gây khó khăn không nhỏ cho các doanh nghiệp Việt Nam khi bán hàng cho

khu vực này, thậm chí gây lo ngại về khả năng không được thanh toán.

Trong những năm gần đây, cùng với việc phát triển quan hệ ngoại giao và

quan hệ thương mại của Việt Nam với Nam Phi, giao dịch ngân hàng giữa ngân

hàng Ngoại thương Việt Nam và các ngân hàng Nam Phi cũng phát triển thêm. Tuy

nhiên số lượng ngân hàng có quan hệ đại lý với ngân hàng Ngoại thương chỉ mới

vẻn vẹn 4 ngân hàng, bước đầu có phát sinh các giao dịch thanh toán xuất nhập

khẩu. Hiện nay, ngân hàng Công thương Việt Nam mới chỉ có quan hệ đại lý với 3

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

ngân hàng ở Nam Phi. Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam chỉ có quan hệ

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

giao dịch trên hai thị trường Nam Phi và Ai Cập, và chỉ có đại lý với một ngân hàng

ở Nam Phi10.

Qua việc tìm hiểu và đánh giá thực trạng quan hệ thương mại giữa Việt Nam

và Cộng hoà Nam Phi, chúng ta đã phần nào hiểu rõ những thuận lợi và khó khăn

khi phát triển mối quan hệ thương mại này. Trong phần tiếp theo của khoá luận,

người viết xin trình bày một số định hướng, giải pháp và nêu ra triển vọng hợp tác

10 Quan hệ thương mại Việt Nam - Châu Phi: thực trạng và giải pháp, ĐH KTQD.

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

thương mại giữa Việt Nam và Cộng hoà Nam Phi trong thời gian tới.

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

CHƢƠNG III: ĐỊNH HƢỚNG, TRIỂN VỌNG VÀ GIẢI PHÁP

PHÁT TRIỂN QUAN HỆ THƢƠNG MẠI VIỆT NAM - NAM PHI

3.1 Định hƣớng phát triển:

3.1.1 Tiếp tục mở rộng quan hệ hợp tác thương mại, tạo sự chuyển biến cơ bản

trong quan hệ thương mại Việt Nam - Nam Phi.

Quan hệ thương mại Việt Nam - Nam Phi thời gian qua đã có được những

bước phát triển đến mức độ nhất định. Song so với tiềm năng to lớn của cả 2 nước

và xu hướng mở rộng quan hệ kinh tế - thương mại dưới tác động của xu hướng

toàn cầu hoá và hội nhập kinh tế quốc tế, quan hệ này cần được cải thiện và nâng

cao hơn nữa. Điều này hoàn toàn phù hợp với lợi ích thương mại của các bên và

phù hợp với mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - thương mại mà các bên đã đề

ra.

“Theo số liệu điều tra của trường ĐH Kinh tế quốc dân tại 132 doanh nghiệp

trong cả nước về thị trường Châu Phi trong năm 2006, có tới 97,7 doanh nghiệp

cho thấy rằng thị trường Châu Phi là thị trường có tiềm năng phát triển to lớn

trong tương lai là Việt Nam cần khai thác; 91,7% cho rằng thị trường Châu Phi

là thị trường còn để ngỏ; 90,9% cho rằng Châu Phi là thị trường có mức độ cạnh

tranh thấp; 90,2% coi người tiêu dùng Châu Phi dễ tính; 77,3% cho rằng chính

sách thuế quan của các nước Châu Phi ưu đãi và 88,6% doanh nghiệp cho rằng

Châu Phi và Việt Nam vẫn có quan hệ truyền thống tốt đẹp”.

Quan hệ thương mại Việt Nam - Châu Phi: thực trạng và giải pháp, ĐHKTQD

Tuy đó là một cuộc điều tra tổng thể về thị trường Châu Phi nhưng nhìn

vào các kết quả chúng ta có thể đánh giá được rằng các doanh nghiệp Việt Nam vẫn

đang coi Châu Phi nói chung, Nam Phi nói riêng là một thị trường tiềm năng, đầy

hứa hẹn. Tuy nhiên, cũng trong cuộc khảo sát này, khi tìm hiểu về mức độ ưu tiên

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

của việc tập trung các nỗ lực vào việc mở rộng thị trường thì kết quả điều tra cho

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

thấy hầu hết các doanh nghiệp ở các địa phương vẫn chưa chú trọng nhiều đến thị

trường Châu Phi. Qua các kết quả đó, ta có thể thấy rõ sự cần thiết phải tạo ra sự

chuyển biến cơ bản trong quan hệ thương mại của Việt Nam với các nước Châu Phi

nói chung và Cộng hoà Nam Phi nói riêng, trước hết bắt đầu từ nhận thức của các

nhà quản lý doanh nghiệp.

Để thực hiện tốt định hướng này cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp,

các ngành và các doanh nghiệp để khai thác có hiệu quả lợi thế so sánh của quốc

gia, thế mạnh của từng ngành và năng lực của từng doanh nghiệp trong việc phát

triển quan hệ thương mại Việt Nam - Nam Phi.

3.1.2 Tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách thúc đẩy quan hệ thương mại Việt

Nam - Nam Phi phù hợp với các nguyên tắc của WTO.

Việt Nam đã chính thức trở thành thành viên của WTO vào ngày

11/1/2007. Đó là một dấu mốc hết sức quan trọng đối với cả Việt Nam và Nam Phi

bởi lúc này cả 2 nước đều đã thuộc cùng một tổ chức và được hưởng những ưu đãi

mà tổ chức này quy định. Tuy nhiên bên cạnh mặt thuận lợi đó thì Việt Nam cũng

cần phải tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc của WTO để không gây ra bất cứ sự

bất đồng nào trong quan hệ thương mại với đối tác. Trước hết là việc Việt Nam cần

phải điều chính và minh bạch hoá chính sách kinh tế, thương mại của mình để phù

hợp với các cam kết và nguyên tắc trong WTO. Ngoài ra Việt Nam cũng cần điều

chỉnh các chính sách của mình để phù hợp với yêu cầu của các doanh nghiệp, tạo cơ

hội thuận lợi cho họ khi bước vào sân chơi lớn này.

3.1.3 Đa dạng hoá mặt hàng kết hợp với việc lựa chọn mặt hàng có lợi thế để phát

triển quan hệ thương mới với Nam Phi.

Do thị trường ở Nam Phi khá đa dạng với nhiều mức thu nhập, nhiều trình

độ phát triển kinh tế khác nhau và sự đa dạng rất lớn về sắc thái văn hoá giữa các

nhóm người nên nhu cầu về hàng hoá và dịch vụ cũng rất đa dạng. Vì thế việc xuất

khẩu các mặt hàng của Việt Nam sang thị trường Nam Phi cũng phải đa dạng, một

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

mặt phù hợp với xu hướng kinh doanh hiện nay và mặt khác để khai thác và tận

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

dụng triệt để nhu cầu hàng hóa trên thị trường này. Tuy nhiên để khai thác có hiệu

quả nguồn lực và lợi thế của Việt Nam, trước hết cần phải lựa chọn nhưng mặt hàng

mà Việt Nam có thế mạnh so với ngay chính Nam Phi và các đối thủ cạnh tranh

khác trên thị trường này. Ví dụ như dệt may, đồ điện tử gia dụng, sản phẩm thủ

công mỹ nghệ, lương thực, thực phẩm…đều là những mặt hàng xuất khẩu chủ lực

của ta trên thị trường Nam Phi nhưng so với các đối thủ như Thái Lan và Trung

Quốc, hàng của Việt Nam còn quá đơn điệu và sức cạnh tranh yếu hơn. Nếu không

nhanh chóng tìm ra hướng đi đa dạng hoá sản phẩm thì chẳng sớm thì muộn, Việt

Nam sẽ mất thị trường vào tay các đối thủ.

3.1.4 Chú trọng hợp tác với Nam Phi về phát triển nguồn nhân lực:.

Dù kinh doanh ở đâu và kinh doanh như thế nào, nguồn nhân lực vẫn là

yếu tố quan trọng hàng đầu đối với các doanh nghiệp, thậm chí trên cả tầm quan hệ

thương mại cấp quốc gia. Nguồn nhân lực đóng vai trò quyết định đến việc thực

hiện chiến lược mở rộng quan hệ kinh tế nói chung và quan hệ thương mại Việt

Nam - Nam Phi nói riêng. Hiện tại, nguồn nhân lực phục vụ cho việc mở rộng và

phát triển các quan hệ này còn chưa đáp ứng về số lượng và còn yếu về chất lượng.

Do đó, cần phải tăng cường hoạt động đào tạo nguồn nhân lực này cả về số lượng

lẫn chất lượng để phục vụ có hiệu quả cho việc phát triển các quan hệ thương mại

Việt Nam - Nam Phi. Nguồn nhân lực cần đảm bảo về số lượng và chất lượng theo

hướng sớm có được một đội ngũ các nhà quản lý, các nhà kinh doanh có những hiểu

biết và nắm vững các đặc điểm của thị trường Nam Phi. Đồng thời, đội ngũ này

phải hết sức năng động và đóp góp tích cực, hiệu quả trong việc thiết lập và phát

triển các quan hệ với thị trường Nam Phi. Những kiến thức cần được trang bị cho

nguồn nhân lực này gồm có kiến thức kinh doanh, kiến thức quản lý, các ngoại ngữ,

kỹ năng đàm phán và ký kết hợp đồng, kỹ năng thu thập và xử lý thông tin... Việc

đào tạo nguồn nhân lực này phải theo phương thức thích hợp và linh hoạt, có thể

đào tạo trong nước hoặc ngay tại đất nước Nam Phi để họ có thể nhanh chóng thích

nghi với môi trường văn hoá và kinh doanh ở đây.

3.2 Triển vọng quan hệ thƣơng mại Việt Nam - Nam Phi:

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Thị trường Châu Phi đang đứng trước nhiều triển vọng của sự đổi thay

trong những năm tới. Chưa bao giờ Châu Phi thể hiện sự gắn bó như bây giờ. Liên

minh Châu Phi (AU) đã ra đời. Chiến lược cho một thiên niên kỷ Châu Phi đã được

các nhà lãnh đạo các nước Châu Phi thể hiện sự quan tâm đặc biệt. Chiến lược

NEPAD (Đối tác mới vì sự Phát triển của Châu Phi) đã và đang được triển khai một

cách tích cực và nghiêm túc. Tuy nhiên các nhà lãnh đạo các nước Châu Phi cũng

nhận thức rõ quan điểm phải dựa trên chính sức mình là chính mới “phục hưng”

được Châu Phi. Trong những năm qua, theo Quỹ Tiền tệ Thế giới (IMF), trong 10

nước có tốc độ GDP phát triển cao nhất thì Châu Phi chiếm tới năm nước, ba mươi

nước Châu Phi đạt tốc độ tăng trường GDP trên 4%. Nam Phi là cường quốc Châu

Phi, là một trong những nước sáng lập Liên minh Châu Phi và chiến lược “Đối tác

mới vì sự phát triển của Châu Phi” (NEPAD). Về mặt địa lý Nam Phi được xem

như cửa ngõ chiến lược của châu lục nhất định sẽ hưởng lợi nhiều từ sự phát triển

trên.

Quan hệ buôn bán giữa Việt nam và Châu Phi là quan hệ tương đối bổ trợ

lẫn nhau. Hàng hóa của Việt nam phù hợp với thị trường này về giá cả cũng như

chất lượng. Vấn đề là các doanh nghiệp Việt Nam cần phải có quyết tâm trong việc

trực tiếp tiếp cận thị trường. Thực tế hiện nay hàng hóa của Việt Nam xuất khẩu

vào thị trường Châu Phi chủ yếu vẫn còn qua các các đối tác trung gian.

Đối với Nam Phi, theo đánh giá của nhiều chuyên gia, đất nước này có

một chính sách kinh tế vĩ mô được đánh giá cao, đặc biệt trên lĩnh vực quản lý tài

chính tiền tệ, với môi trường chính trị tương đối ổn định, trong thời gian tới, kinh tế

Nam Phi sẽ phát triển một cách ổn định với tốc độ từ 4,5-6%/năm. Sự phát triển ổn

định của nền kinh tế cộng với việc đồng Rand lên giá so với đồng Đô la Mỹ đã tạo

nên sức mua của thị trường này vốn mạnh nhất châu lục nay càng trở nên mạnh hơn

nhiều. Do đó, có thể nói thị trường Nam Phi vẫn là một thị trường chủ lực của Châu

Phi đối với các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam trong thời gian tới. Không những

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

thế, với vị trí chiến lược, vai trò cửa ngõ châu lục của Nam Phi, Việt Nam hoàn toàn

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

có thể tận dụng thị trường này làm cầu nối thâm nhập vào thị trường các nước khu

vực, châu lục, kể cả thị trường Nam Mỹ.

Mặt khác còn một thị trường rất tiềm năng nữa của Nam Phi chưa được

khai thác triệt để: thị trường thế giới thứ 3, một thị trường đang lên, rất hứa hẹn và

hấp dẫn đối với doanh nghiệp Việt Nam. Với chính sách trợ quyền cho người da

đen của chính phủ (Black Empowerment), tầng lớp trung lưu mà đại đa số là người

da đen này sẽ phát triển nhanh chóng, tạo nên một thị trường ngày càng lớn trong

nền kinh tế Nam Phi. Hơn nữa, tiền năng du lịch và đầu tư giữa Việt Nam và Nam

Phi là hai lĩnh vực rất có triển vọng vẫn chưa được khai thác đúng mức.

Về phía Việt Nam, Việt Nam hiện nay có một môi trường khá thuận lợi

đối với các nhà đầu tư trên thế giới. Chính thức trở thành thành viên của WTO, Việt

Nam đã có lộ trình giảm thuế trong vòng 5 năm với cam kết mở cửa 11 ngành dịch

vụ và 11/115 phân ngành dịch vụ. Đặc biệt, các ngành ngân hàng, tài chính được

Việt Nam mở rộng cửa với mốc thời gian là 1/4/2007, cho phép mở ngân hàng

100% vốn nước ngoài tại Việt Nam.

Ngoài ra, Việt Nam đã đang cố gắng điều chỉnh hệ thống luật pháp của

mình cho phù hợp với các quy tắc của WTO, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà

đầu tư, kinh doanh nước ngoài hoạt động tại Việt Nam. Với thế mạnh của một thị

trường mới tiềm năng như vậy, quan hệ thương mại Việt Nam và Nam Phi đang giữ

mức tăng trưởng nhanh chóng.

Chuyến thăm tới Việt Nam vào tháng 5/2007 của Tổng thống Thabo

Mbeki là lời khẳng định rằng Nam Phi tiếp tục mong muốn được hợp tác nhiều mặt

với Việt Nam. Ông Thabo Mbeki

đặc biệt quan tâm đến việc trao

đổi kinh nghiệm và biện pháp

thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương

mại, đầu tư giữa hai nước. Về

phía Việt Nam, thái độ đón tiếp

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

Đại diện Bộ Công thương Nam Phi, ông Rob Davies cho rằng: “Việt Nam đã gia nhập WTO và phát triển nền kinh tế thị trường. Không có gì ngăn trở sự hợp tác giữa hai nước và việc các doanh nghiệp Việt Nam xâm nhập thị trường Châu Phi thông qua Nam Phi. Những trở ngại vướng mắc đang được tìm cách gỡ bỏ để các doanh nghiệp Việt Nam và Nam Phi ngày càng gần nhau hơn”... Báo Nhân dân, số ra ngày 25/6/2007

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Tổng thống Thabo Mbeki nồng hậu, thân tình một lần nữa đã thể hiện mối quan hệ

bền chặt gắn bó giữa hai nước, bên cạnh đó cũng là nhằm khẳng định quyết tâm

thực hiện chương trình hành động quốc gia thúc đẩy hợp tác với Châu Phi giai đoạn

2006-2010, đồng thời trao đổi phương hướng và biện pháp hợp tác kinh tế, thương

mại, nông nghiệp, y tế, giáo dục với Nam Phi của Việt Nam.

Hiện nay, theo các chuyên gia kinh tế, Việt Nam đang là thị trường “ngôi sao” của

thế giới với vị trí địa lý thuận lợi, con người thân thiện, có tiềm năng phát triển, có

tương lai tốt đẹp, chính trị ổn định và an ninh được đảm bảo, là điểm đến hấp dẫn

của các nhà đầu tư. Việt Nam đã và đang chuẩn bị các điều kiện tốt nhất có thể để

chào đón các doanh nghiệp Nam Phi đến đầu tư.

3.3 Các giải pháp chủ yếu để phát triển quan hệ thƣơng mại Việt Nam -

Nam Phi:

3.3.1 Các giải pháp vĩ mô:

3.3.1.1 Thông qua các hoạt động ngoại giao để tăng cường và thúc đẩy mối quan

hệ thương mại giữa hai nước.

Như đã đề cập ở chương II, Việt Nam và Nam Phi vốn có quan hệ

hữu nghị truyền thống tốt đẹp từ xưa. Tuy nhiên mối quan hệ đó vẫn mang sắc thái

chính trị đối ngoại. Thời gian qua đã có khá nhiều cuộc gặp gỡ ngoại giao giữa

chính phủ hai nước song những quan hệ ngoại giao này chỉ mới chủ yếu dừng ở

việc đặt quan hệ ngoại giao thiên về tình hữu nghị mà chưa đạt đến tầm hợp tác phát

triển lâu dài cũng như chưa coi trọng chiều sâu của quan hệ này và gắn trực tiếp

quan hệ ngoại giao với việc thực hiện các mục tiêu kinh tế. Chính khía cạnh rất

quan trọng nhưng chưa được phát huy có hiệu quả này đã hạn chế phát triển các

quan hệ kinh tế giữa hai nước. Trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế, sự phát

triển đa dạng và theo chiều sâu các quan hệ kinh tế, thương mại, các quan hệ ngoại

giao Việt Nam - Nam Phi cũng cần được chuyển biến mạnh mẽ, tạo điều kiện và

phụ vụ trực tiếp cho việc phát triển quan hệ kinh tế - thương mại. Thực tế đã cho

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

thấy, nếu có sự chuẩn bị đầy đủ về kế hoạch thương thảo và ký kết hợp đồng kinh tế

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

trước khi diễn ra các cuộc gặp gỡ ngoại giao thì ngay trong thời gian các cuộc gặp

gỡ ngoại giao diễn ra, đã có hàng chục hợp đồng kinh tế được ký kết. Đây là điều

cho thấy nhu cầu phát triển quan hệ giao dịch kinh doanh giữa các đối tác Việt Nam

và Nam Phi là rất lớn. Vì vậy cần đẩy mạnh các hoạt động ngoại giao mà đặc biệt là

tăng cường và mở rộng chính sách ngoại giao kinh tế và phát triển nó lên một trình

độ mới. Bên cạnh đó, cần đưa thêm tiêu chuẩn phát triển các quan hệ kinh tế -

thương mại giữa Việt Nam và Nam Phi làm cơ sở để xác định cụ thể nhiệm vụ phát

triển các quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Nam Phi trong thời gian tới. Thực

hiện việc rà soát và sửa đổi các quy định pháp luật về chức năng và nhiệm vụ của

các cơ quan ngoại giao Việt Nam và hướng các cơ quan này vào việc thực chiện các

nhiệm vụ mở rộng và phát triển mạnh mẽ các quan hệ kinh tế đối ngoại. Cần đầu tư

xây dựng một phương châm ngoại giao phù hợp với quan hệ Việt Nam - Nam Phi

hiện nay. Việt Nam có thể thực hiện một số giải pháp sau để có thể phát huy tối đa

chính sách ngoại giao kinh tế:

 Khai thác có hiệu quả các quan hệ ngoại giao hiện có giữa Việt Nam và

Nam Phi trên cơ sở các cam kết đã được hai bên thống nhất và tiếp tục phát triển

nó, mở rộng hơn về quy mô và phạm vi để thúc đẩy nhanh chóng các quan hệ kinh

tế- thương mại trong điều kiện mới.

 Quy định và phát huy chức năng phát triển các quan hệ kinh tế thương

mại với nước sở tại, đặc biệt là quan hệ của các cơ quan ngoại giao của Việt Nam

với các cơ quan quản lý nhà nước về kinh tế, tài chính, thương mại, đầu tư và các

loại hình doanh nghiệp ở nước đối tác để thu thập thông tin, tìm kiếm đối tác đầu tư

và thương mại, phát triển các giao dịch kinh doanh.

 Trao quyền mở rộng các quan hệ kinh tế cho các cơ quan ngoại giao và

bổ sung thêm nguồn nhân lực có trình độ và kỹ năng thực hiện các công việc này để

tìm kiếm đối tác, đại diện ký kết được các hợp đồng, thực hiện và triển khai được

các dự án đầu tư, dịch vụ... Có chính sách khuyến khích vật chất và tinh thần thỏa

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

đáng cho đội ngũ cán bộ ngoại giao khi thực hiện công tác ngoại giao kinh tế đạt kết

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

quả. Cơ chế khuyến khích này có thể do Chính phủ quy định hoặc có thể do các

doanh nghiệp tự quy định để phục vụ mục tiêu của mình.

 Khuyến khích phát triển quan hệ hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và

Nam Phi trên nguyên tắc cùng có lợi, khai thác hiệu quả các quan hệ chi phí - lợi

ích... trên cơ sở đẩy mạnh các hoạt động vận động hành lang hợp lý, nghiên cứu và

tận dụng khả năng khai thác những kinh nghiệm kinh doanh thành công của các

doanh nghiệp các nước trên thị trường Nam Phi như các doanh nghiệp của Trung

Quốc, Thái Lan...

3.3.1.2 Tạo điều kiện pháp lý thuận lợi, ổn định và vững chắc cho mối quan hệ

giao thương giữa các doanh nghiệp hai nước.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam thực hiện hiệu

quả các giao dịch kinh tế - thương mại với các đối tác Nam Phi, trước hết cần có các

quy định pháp lý rõ ràng, nhất quán, ổn định và cập nhật để tạo hành lang hợp pháp

cho các hoạt động này. Tính chất hợp pháp thể hiện ở sự phù hợp và tương thích

giữa các quy định pháp luật sẽ được xây dựng và ban hành ở Việt Nam với các quy

định pháp luật trong nước và với các quy định pháp luật và thông lệ quốc tế, đặc

biệt là phù hợp với các cam kết WTO. Các quy định pháp lý này là chỗ dựa để các

doanh nghiệp cũng như các cá nhân bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình khi tiến

hành các hoạt động kinh doanh trên thị trường nước ngoài. Đây là khía cạnh mà

Việt Nam bộc lộ khá nhiều điểm hạn chế hiện nay. Đồng thời, chính các điều kiện

pháp lý sẽ quy định rõ ràng và nhất quán quyền lợi và nghĩa vụ của các doanh

nghiệp khi thực hiện các giao dịch và là công cụ để Chính phủ quản lý hiệu quả các

giao dịch. Tuy nhiên việc tạo điều kiện thuận lợi cho quan hệ thương mại Việt Nam

- Nam Phi cũng phải hoàn toàn phù hợp với các cam kết quốc tế về tạo thuận lợi

kinh doanh mà Việt Nam đã cam kết với các đối tác trên thế giới.

3.3.1.3 Nhà nước tạo các điều kiện tốt nhất để hỗ trợ các doanh nghiệp đã, đang và

sẽ có hoạt động kinh doanh với Nam Phi, phát huy tốt lợi thế về khả năng thích nghi

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

của các doanh nghiệp.

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Như đã đề cập trong phần thuận lợi, các doanh nghiệp Việt Nam có lợi

hơn nhỉnh hơn các đối thủ từ các nước phát triển về khả năng thích nghi với môi

trường kinh doanh ở Cộng hoà Nam Phi, đặc biệt là các thủ tục, giấy tờ. Vì thế, Nhà

nước cần hỗ trợ hợp lý và khuyến khích các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần

kinh tế mở rộng quan hệ hợp tác kinh doanh với thị trường Nam Phi. Hiện tại các

doanh nghiệp Việt Nam chưa nhận được nhiều những sự giúp đỡ hữu ích để mở

rộng quan hệ hợp tác kinh doanh với thị trường Nam Phi. Vì thế có thể sử áp dụng

một số biện pháp sau để trực tiếp hỗ trợ cho các doanh nghiệp đẩy mạnh hoạt động

này. Có thể kể ra một số biện pháp hỗ trợ như sau:

 Hỗ trợ về thuế: Thực hiện việc giảm hoặc hoàn thuế phù hợp với cam kết khi gia

nhập WTO của Việt Nam trong một thời gian nhất định đối với các doanh

nghiệp xuất khẩu hàng hoá sang Nam Phi để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp

tiếp cận thuận lợi hơn với thị trường có còn xa lạ này. Để khuyến khích doanh

nghiệp xuất khẩu sang thị trường Châu Phi trong điều kiện các kênh trao đổi thương

mại chưa được thông suốt thì Chính phủ nên mở rộng cơ chế hoàn thuế, kể cả

những khoản thuế mà doanh nghiệp sản xuất xuất khẩu gián tiếp cũng được hoàn và

miễn thuế tiêu thụ trong nước đối với những doanh nghiệp đó. Áp dụng thuế thu

nhập doanh nghiệp thấp đối với các doanh nghiệp trong giai đoạn đầu khi khai thác

thị trường Nam Phi và xuất khẩu hàng hoá sang Nam Phi, điều này sẽ khuyến khích

các doanh nghiệp tăng xuất khẩu thay vì mức thuế áp dụng chung như hiện nay.

 Hỗ trợ các điều kiện kinh doanh: hỗ trợ các điều kiện về đất đai, nhà xưởng, cơ

sở hạ tầng cho các doanh nghiệp có quan hệ với thị trường Nam Phi. Đối với

những doanh nghiệp lần đầu tiên tham gia thị trường Nam Phi có thể là các

khoản về tiền sinh hoạt, tiền thuê gian hàng tại hội chợ, triển lãm... Đặc biệt, các

doanh nghiệp vừa và nhỏ cần có sự hỗ trợ lớn hơn, nhiều hơn mới đủ khả năng

để tham gia các hoạt động thương mại với các đối tác tại Nam Phi. Các chính

sách, biện pháp hỗ trợ của Chính phủ chủ yếu theo hướng: hỗ trợ đầu vào, đảm

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

bảo hiệu quả lâu dài, ưu tiên các mặt hàng xuất khẩu có giá trị gia tăng cao, sử

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

dụng nhiều nguyên liệu trong nước, thủ tục xuất khẩu phải đơn giản, không gây

chậm trễ, phiền hà đối với doanh nghiệp.

 Hỗ trợ về thông tin: Nhà nước nên có chính sách đầu tư lớn hơn vào việc xây

dựng hệ thống thông tin, phát huy vai trò của các trung tâm thông tin của các cơ

quan thông tin như trung tâm thông tin Bộ Công thương, thông tin từ Diễn đàn

Nam Phi, mạng thông tin của các doanh nghiệp, thông tin từ các cơ quan quản lý

nhà nước khác, thông tin từ đại sứ quán và các cơ quan đại diện của Nam Phi tại

Việt Nam và của Đại Sứ Quán Việt Nam tại Nam Phi... Xây dựng cơ sở dữ liệu

thông tin về thị trường Châu Phi có hệ thống, cập nhật và phù hợp với từng mặt

hàng để các doanh nghiệp Việt Nam có thể tham gia vào thị trường này một

cách thuận lợi. Cần có chính sách khuyến khích doanh nghiệp thành lập các đơn

vị tình báo kinh tế chiến lược để thu thập, xử lý và dự báo thông tin kịp thời, cập

nhật và chính xác để phục vụ tối ưu cho các hoạt động thâm nhập thị trường,

hiểu biết về đối thủ cạnh tranh, nắm được các ý đồ của chính phủ các nước mà

Việt Nam có quan hệ, các quan hệ ngầm định và các quy định bất thành văn

khác... Điều đó cũng góp phần giảm thiểu các rủi ro trong kinh doanh cho các

doanh nghiệp.

 Hỗ trợ về đào tạo: đào tạo đội ngũ cán bộ có kinh nghiệm làm việc với các đối

tác Nam Phi, bồi dưỡng ngoại ngữ, kể cả tiếng của nước sở tại cho đội ngũ cán

bộ làm việc với các đối tác Nam Phi; phát triển đội ngũ các chuyên gia chuyên

sâu về thị trường Nam Phi.

Ngoài ra cần có thêm các chính sách và biện pháp hỗ trợ khác, đặc biệt là

các hỗ trợ phi tài chính, tư vấn chiến lược kinh doanh thâm nhập thị trường Nam

Phi cho các doanh nghiệp. Cần tăng cường công tác nghiên cứu thị trường, nắm bắt

thông tin (đầy đủ, kịp thời,chính xác), đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại,

đẩy mạnh các hoạt động tư vấn, dẫn dắt cho các doanh nghiệp xây dựng và thực

hiện chiến lược kinh doanh, chiến lược marketing theo cặp thị trường/sản phẩm...

3.3.1.4 Lựa chọn phương thức trao đổi, giao thương phù hợp với hoàn cảnh và khả

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

năng của từng doanh nghiệp:

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

Đối với thị trường Nam Phi, hiện nay các doanh nghiệp Việt Nam thực

hiện hoạt động kinh doanh thông qua 3 hình thức: một là XNK quan trung gian, hai

là XNK trực tiếp và ba là đầu tư sản xuất kinh doanh trực tiếp tại Nam Phi. Tuy

nhiên, hiện nay việc các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể trực

tiếp tiếp cận với thị trường Nam Phi là rất khó khăn, hầu hết đều phải qua một khâu

trung gian hoặc một nước trung gian nào đó. Đó là một bất lợi lớn đối với các

doanh nghiệp bởi như vậy sẽ khiến cho chi phí tăng lên khiến cho giá cả hàng hoá

khi đến với thị trường Nam Phi cũng cao hơn. Không những thế còn khiến các

doanh nghiệp mất đi cơ hội kinh doanh, nhất là những mặt hàng thời vụ. Nhưng dù

sao một con đường của hàng hoá trực tiếp từ Việt Nam sang Nam Phi và ngược lại

vẫn cần thời gian để có thể hình thành và hoàn thiện. Trong lúc này chúng ta vẫn cần

phải tận dụng các thị trường trung chuyển để đưa hàng hoá đến với thị trường mục tiêu

của mình.

Để các doanh nghiệp có điều kiện thuận lợi hơn trong việc khai thác và và sử

dụng tốt các thị trường trung chuyển nhằm đẩy mạnh hoạt động kinh doanh xuất nhập

khẩu, cần phải có sự hỗ trợ, tạo điều kiện của nhà nước, các hiệp hội ngành hàng, đặc

biệt là sự hỗ trợ thiết thực của các tổ chức đại diện Việt Nam ở nước ngoài như thương

vụ, sứ quan. Tất cả các tổ chức này phải có sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ hơn, hiệu

quả hơn nhằm tạo điều kiện giúp đỡ các doanh nghiệp kịp thời và hiệu quả.

3.3.1.5 Nâng cao hiệu quả hoạt động xúc tiến thương mại vào thị trường Nam Phi

Hoạt động xúc tiến thương mại có vai trò rất quan trọng đối với hoạt động

XNK nói chung. Kinh nghiệm thực tiễn cho thấy ở các quốc gia thành công trong

hoạt động XNK hàng hoá đều là những quốc gia có các tổ chức và hoạt động xúc

tiến thương mại mạnh như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore... Trong những năm

qua, nhiều chương trình xúc tiến thương mại giữa 2 Việt Nam và Nam Phi cũng đã

được tiến hành. Điển hình là hội chợ triển lãm ASEANTEX 2005 được tổ chức tại

thành phố Johannesbourg vào tháng 11/2005. Đây là một nỗ lực của các doanh

nghiệp Việt Nam nhằm mở ra cánh cửa và thị trường Nam Phi nói riêng và thị

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

trường Châu Phi nói chung. Các mặt hàng được giới thiệu tại hội chợ là dệt may,

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

nông sản thực phẩm, dược phẩm, thiết bị y tế, nội thất, máy móc và sản phẩm công

nghệ thông tin... Tuy nhiên trên thực tế hiệu quả từ những đợt khảo sát, thăm dò thị

trường của các doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa đạt hiệu quả cao. Có rất nhiều

nguyên nhân để lý giải cho điều này nhưng tựu chung lại vẫn là do phương pháp tổ

chức các hoạt động xúc tiến thương mại chưa thật tốt.

Để nâng cao hiệu quả của vấn đề này, có thể áp dụng một số giải pháp như:

 Nâng cao năng lực hoạt động của các tổ chức xúc tiến thương mại, phát huy tốt

vai trò của thương vụ và cơ quan đại diện ngoại giao. Đồng thời Chính phủ, Bộ

Ngoại Giao, Bộ Công thương cần tăng cường nguồn nhân lực và kinh phí, tạo

điều kiện cho các cơ quan đại diện ngoại giao và các thương vụ là tốt vai trò hỗ

trợ cho các doanh nghiệp mở rộng đầu tư, xuất khẩu sang thị trường Nam Phi.

 Ngoài việc tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại thì cũng cần phải có kế

hoạch xây dựng một hoặc một số trung tâm “sản phẩm Việt Nam” với hoạt động

chủ yếu như: cung cấp thông tin thị trường và thương nhân, tuyên truyền quảng

bá giới thiệu sản phẩm, quảng bá doanh nghiệp; tìm kiếm và giao dịch với khách

hàng, đàm phán và thực hiện ký kết các hợp đồng; thực hiện các dịch vụ thương

mại khác…

...Chị Kim, một người sống tại Nam Phi, cho biết cộng đồng người Việt ở Nam Phi khá khiêm tốn, chủ yếu là gia đình cán bộ làm việc ở đại sứ quán, du học sinh... sống tập trung ở thủ đô Pretoria. Vừa rồi có một người VN ở thủ đô Pretoria đến rủ chị mở một nhà hàng mang tên "Vietnam House" nhưng chị từ chối, bởi chị đang ấp ủ một ý tưởng lớn hơn: "ở Nam Phi cộng đồng nào cũng có khu vực riêng của họ, những khu phố Tàu, phố Mã Lai, phố Hi Lạp, phố ấn Độ... sao mình không mở một phố Việt?”. Chị Kim cho hay "Vietnam Town" của chị đang trong giai đoạn thăm dò chọn địa điểm mua đất ở Johannesburg, nếu không có gì trở ngại sẽ được khai trương vào năm 2007. Nguồn: Báo Tuổi trẻ Online - Nam Phi du ký http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=134441&Ch annelID=89

 Bên cạnh đó cũng cần khuyến khích và tạo điều kiện đảm bảo thuận lợi và an

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

toàn cho các doanh nghiệp Việt Nam mở văn phòng đại diện hoặc chi nhánh tại

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

các thành phố lớn của Nam Phi để tiến hành các hoạt động xúc tiến thương mại

và phục vụ hoạt động XNK của doanh nghiệp.

 Nâng cao vai trò và năng lực xúc tiến thương mại của các hiệp hội.

Trong xu thế hiện nay, khi nhà nước không can thiệp vào hoạt động

sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp thì vai trò của các hiệp hội là rất quan

trọng và cần thiết. Hiệp hội là cầu nối giữa các doanh nghiệp với nhau và giữa

doanh nghiệp và nhà nước. Hiện nay, tất cả các mặt hàng nông sản chủ lực của

nước ta đều đã thành lập hiệp hội như: Hiệp hội lương thực, Hiệp hội cà phê, ca

cao (VICOFA), Hiệp hội cao su, Hiệp hội chè (VITAS), Hiệp hội trái cây, Hiệp

hội điều... Như vậy vấn đề bây giờ chỉ còn là việc phát huy vai trò đầu tàu của

các hiệp hội trong hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp, đặc biệt là các

hoạt động xuất khẩu nông sản.

Thị trường Nam Phi là một thị trường còn khá mới mẻ đối với các

doanh nghiệp Việt Nam nên nhà nước cần phải hỗ trợ và khuyến khích các

doanh nghiệp thành lập “Hiệp hội các doanh nghiệp đầu tư và xuất khẩu sang

Nam Phi”. Hiệp hội này sẽ là tổ chức tự nguyện tập hợp các doanh nghiệp đã,

đang và sẽ có quan hệ kinh tế - thương mại với Nam Phi. Thông qua hiệp hội

này, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ có điều kiện tìm hiểu và cùng liên kết để

xâm nhập vào thị trường Nam Phi và tư vấn cho Chính phủ các chính sách, biện

pháp cụ thể nhằm thúc đẩy quan hệ kinh tế - thương mại với Nam Phi.

3.3.1.6 Tăng cường các hoạt động đầu tư để thúc đẩy thương mại

a. Thực trạng đầu tư giữa Việt Nam và Cộng hoà Nam Phi:

Mặc dù hiện nay cả Việt Nam lẫn Cộng hoà Nam Phi đều có những tiềm

năng lớn cho sự phát triển quan hệ đầu tư nhưng các hoạt động trong lĩnh vực đầu

tư mới chỉ là những hoạt động bước đầu tìm hiểu và thăm dò thị trường hai nước.

Theo đại sứ Việt Nam tại Cộng hoà Nam Phi, ông Trần Duy Thi, đầu tư

của Việt Nam vào Nam Phi đến thời điểm hiện nay chỉ gần như con số không trong

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

khi đã có một vài doanh nghiệp Nam Phi đầu tư vào Việt Nam như SAB Miller

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

(1/2006, đầu tư 22,5 triệu USD vào một dự án liên doanh với Vinamilk để sản xuất

bia) và công ty Coca-Cola Sabco (đầu tư 3 nhà máy sản xuất tại TP Hồ Chí Minh,

Hà Tây và Đà Nẵng). Tuy nhiên ông cũng cho biết rằng cả hai nước vẫn đang nỗ

lực tìm kiếm những lĩnh vực tiềm năng của mình để thu hút đầu tư lẫn nhau.

Để giải thích cho điều này, chúng ta cần nhìn nhận vấn đề ở trên cả 2 góc

độ: từ phía nhà nước và từ bản thân các doanh nghiệp.

Về phía nhà nước Việt Nam: hiện nay cho dù chính phủ đã có nhiều nỗ lực

trong việc tạo môi trường thông thoáng cho các nhà đầu tư nước ngoài cũng như các

nhà đầu tư trong nước sang các nước khác. Tuy nhiên vẫn còn rất nhiều vướng mắc

khiến các doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài còn ngần ngại. Ví dụ như theo luật

đầu tư của Việt Nam, đối tượng tham gia đầu tư ra nước ngoài là các doanh nghiệp

nhà nước thành lập theo các quy định của luật pháp Việt Nam mới được đầu tư ra

nước ngoài; còn các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và bên tham gia hợp

đồng hợp tác kinh doanh thì không được đầu tư ra nước ngoài; Các doanh nghiệp

khi đầu tư ra nước ngoài chỉ được sử dụng vốn tự có để đầu tư, doanh nghiệp chỉ

được sử dụng vốn nay nếu được phép Thủ tướng Chính phủ...

Từ phía các doanh nghiệp: về nhận thức, đa số các doanh nghiệp Việt

Nam còn đắn đo, do dự trong việc đầu tư vào thị trường Châu Phi nói chung và thị

trường Nam Phi nói riêng. doanh nghiệp chưa cân nhắc kỹ và tính toán đúng những

chi phí bỏ ra, chưa nắm chắc nguồn lực của nước định đầu tư. Khả năng tài chính

của từng doanh nghiệp yếu, tính liên kết hợp tác với nhau không cao, khả năng cạnh

tranh thấp...

b. Giảp pháp tăng cường đầu tư của các doanh nghiệp Việt Nam vào Nam Phi

Vấn đề đầu tiên cần quan tâm đầu tiên là khung pháp lý cho các nhà đầu

tư. Nhà nước cần có những cơ chế thoáng hơn và có tính chất khuyến khích, hỗ trợ

hơn đối với các doanh nghiệp có dự án đầu tư vào Nam Phi, nhất là những doanh

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

nghiệp vừa và nhỏ. Nhà nước có thể tạo điều kiện tín dụng cho các doanh nghiệp

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

với một lãi suất ưu đãi giúp họ xây dựng được cơ sở làm ăn của mình trên đất bạn

và từ đó có thể mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh.

Thứ hai, nhà nước cần có các biện pháp hỗ trợ về thông tin cho các doanh

nghiệp. Như đã trình bày trong phần khó khăn của các doanh nghiệp khi muốn đầu

tư vào Nam Phi, thông tin là vấn đế cần được quan tâm nhiều nhất. Hầu hết các

doanh nghiệp đều chỉ có những thông tin sơ khai về thị trường mình định đầu tư, và

điều đó khiến họ không dám mạnh dạn đưa vốn của mình sang một đất nước xa lạ

như Nam Phi. Vì vậy nhà nước cần có các kênh thông tin không những nhanh nhạy,

chính xác về thị trường Nam Phi mà các kênh thông tin đó phải giúp ích trực tiếp

cho những doanh nghiệp muốn vào làm ăn tại đất nước này.

Còn một vấn đề nữa là thu hút các nhà đầu tư Nam Phi vào Việt Nam. Tất

nhiên điều người ta luôn nhắc đến là môi trường đầu tư. Việt Nam là một nước có

nhiều điểm tương đồng với Nam Phi nên chắc chắn sẽ có nhiều doanh nghiệp Nam

Phi muốn tận dụng lợi thế đó để phát triển kinh doanh tại Việt Nam. Tuy nhiên sự

rườm rà trong khâu thủ tục và những hạn chế trong khuôn khổ luật định là rào cản

khiến họ chưa dám đưa ra quyết định đầu tư. Nếu Chính phủ quan tâm đến vấn đề

này và có những biện pháp giải quyết kịp thời, không những chỉ có hoạt động đầu

tư giữa hai nước khởi sắc mà quan hệ thương mại giữa hai nước sẽ có những bước

tiến mới.

3.3.2 Giải pháp đối với các doanh nghiệp:

3.3.2.1 Đa dạng hoá hình thức và phương thức thâm nhập thị trường.

Thị trường Nam Phi có sự khác biệt lớn về chính sách và mức độ phức tạp

trong việc xử lý các vấn đề phát sinh, các xu hướng ưu tiên về chính sách cũng rất

khác nhau, đặc biệt là trong những năm gần đây khi chính phủ Nam Phi đang cơ cấu

lại nền kinh tế. Do vậy các doanh nghiệp Việt Nam cần phải đa dạng hoá các hình

thức và phương thức tiếp cận thị trường để có thể tận dụng được cả những thị

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

trường lớn lẫn các thị trường ngách, tuy nhiên phù hợp với năng lực, quy mô và

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

trình độ của các doanh nghiệp. Sự đa dạng hoá đó cũng sẽ giúp các doanh nghiệp

giảm thiểu rủi ro và nguy cơ khi thâm nhập thị trường vốn không quen thuộc này.

Các hình thức và phương thức thâm nhập có thể bao gồm phát triển các

quan hệ thương mại theo nghĩa rộng như xuất nhập khẩu hàng hoá và dịch vụ trực

tiếp hoặc sử dụng các trung gian, đầu tư theo hình thức liên doanh, liên kết hoặc

thành lập doanh nghiệp 100% vốn đầu từ của Việt Nam, sử dụng linh hoạt các hình

thức cấp giấy phép, nhượng quyền thương mại, đầu tư chứng khoán, đầu tư mạo

hiểm...

3.3.2.2 Các doanh nghiệp cần không ngừng cải tiến và nâng cao chất lượng sản

phẩm.

Từ trước đến nay, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn hài lòng với sản phẩm

của mình vì giá rẻ, dễ được thị trường như Nam Phi chấp nhận. Tuy nhiên lối suy

nghĩ đó dường như đang ngày càng trở nên lạc hậu. Thị trường Nam Phi không phải

chỉ của riêng những người có thu nhập thấp. Hiện nay, theo xếp hạng của IMF,

Nam Phi đang là một trong 50 quốc gia giàu nhất thế giới. Vì thế nhu cầu về hàng

hoá cao cấp cũng đang ngày càng gia tăng. Chỉ nói riêng về mặt hàng may mặc,

Việt Nam luôn tự hào về giá nhưng trước sự cạnh tranh của hàng hoá Trung Quốc,

đó không còn là ưu thế của Việt Nam. Không những thế, về mẫu mã, hàng dệt may

của Trung Quốc còn hơn Việt Nam rất nhiều. Vấn đề đặt ra cho các nhà sản xuất

hàng may mặc Việt Nam là phải đầu tư cho khâu thiết kế để cho ra đời những sản

phẩm không chỉ bền, rẻ,phù hợp với sở thích của người dân Nam Phi, mà còn phải

có được mẫu mã đa dạng, bắt mắt, đáp ứng cả nhu cầu của những người có thu nhập

cao tại đất nước này.

3.3.2.3 Xây dựng hệ thống phân phối hoàn chỉnh, góp phần tăng cường hoạt động

Marketing và xây dựng thương hiệu.

Hiện nay hầu như các doanh nghiệp Việt Nam chưa có được một hệ thống

phân phối hàng hoá nào được tổ chức quy củ và hoàn chỉnh tại thị trường Nam Phi.

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

Hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam chỉ mới dừng lại ở việc xuất khẩu hàng hoá

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

sang thị trường này, còn khâu phân phối chủ yếu là của các doanh nghiệp Nam Phi.

Đối với các doanh nghiệp đang làm ăn trên đất Nam Phi, phần nhiều vẫn chỉ là

những doanh nghiệp có quy mô nhỏ, thiên về bán lẻ hơn là quy mô của một nhà

phân phối lớn.

Bên cạnh việc xây dựng được hệ thống phân phối thì các doanh nghiệp

cũng cần tăng cường hoạt động Marketing và phát triển thương hiệu cho các sản

phẩm của mình. Có một điều trớ trêu hiện nay là người dân Nam Phi rất ưu chuộng

những sản phẩm nông sản và thực phẩm của Việt Nam, nhưng họ lại chỉ biết đó là

những sản phẩm của các nước khác do trên bao bì các sản phẩm ghi xuất xứ từ các

nước đó.

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

... Hôm vào siêu thị Wing Hin trên đường Maroelana ở thủ đô Pretoria mua hàng, tôi mừng hụt khi thấy nhiều hàng hóa ghi chữ Việt ở mặt trước bao bì "dứa Long An", "mì gói hai con cua"..., vậy mà phía sau nơi xuất xứ lại là... Thái Lan! Người bán hàng cho biết người dân nơi đây rất thích những loại thực phẩm này, nhưng họ vẫn cho rằng nó đã được nhập từ Thái Lan. Nguồn: Báo Tuổi trẻ Online - Nam Phi du ký http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=134441&C hannelID=89

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

3.3.2.4 Tạo ra sự liên kết và thành lập tổ chức các doanh nghiệp xuất khẩu ở Nam Phi.

Các doanh nghiệp xuất khẩu cùng một ngành hàng có thể liên kết, tạo

thành các hiệp hội để hỗ trợ lẫn nhau, chia sẻ kinh nghiệm cũng như tạo thành một

thế lực mạnh hơn trong xuất khẩu hàng hoá. Các hiệp hội này sẽ là đầu mối tìm

kiếm thị trường và nguồn khách hàng tại Nam Phi nói riêng và Châu Phi nói chung,

từ đó chia sẻ cho các doanh nghiệp những hợp đồng có được. Ngoài ra sự liên kết

này còn giúp các doanh nghiệp giảm được rất nhiều chi phí trong việc nghiên cứu

thị trường cũng như chi phí xuất khẩu. Tất nhiên để làm được điều này đòi hỏi các

doanh nghiệp trong hiệp hội phải có sự đoàn kết, phối hợp và luôn có tinh thần giúp

đỡ, hỗ trợ lẫn nhau.

3.3.2.5 Xây dựng các kho ngoại quan để chứa hàng hoá:

Hiện nay, theo đánh giá của các doanh nghiệp Việt Nam, khoảng cách địa lý là một

trong những cản trở lớn nhất đối với công việc kinh doanh của họ. Vì thế, xây dựng

hệ thống kho ngoại quan sẽ là một giải pháp để khắc phục khó khăn này khi nó cho

phép đáp ứng các lô hàng nhỏ, nhanh chóng, kịp thời. Tuy nhiên việc xây dựng

được kho ngoại quan trên đất Nam Phi không phải là một điều dễ dàng. Trước mắt,

các doanh nghiệp có thể ký kết hợp đồng với các đối tác địa phương hoặc hoạt động

trong lĩnh vực cho thuê kho ngoại quan để phục vụ cho hoạt động kinh doanh của

mình. Sau đó, nếu thị trường có tiềm năng và điều kiện thuận lợi sẽ tiến hành xin

phép đầu tư xây dựng kho ngoại quan tại địa điểm thuận lợi.

Trên đây là định hướng, triển vọng và một số giải pháp nhằm phát triển

mối quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Cộng hoà Nam Phi. Hi vọng rằng những

giải pháp đó sẽ là một phần đóng góp nhỏ bé vào các nỗ lực của chính phủ và các

doanh nghiệp trong việc đưa quan hệ thương mại hai chiều giữa hai nước lên một

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

tầm cao mới.

Quan hệ thương mại của Việt Nam với Cộng hoà Nam Phi, thực trạng và triển vọng

KẾT LUẬN

Đa dạng hoá quan hệ quốc tế, bao gồm thương mại quốc tế đã trở thành

một ưu tiên hàng đầu trong chính sách ngoại giao của Đảng và Chính phủ. Để thực

thi chính sách đó, Việt Nam đã tích cực mở rộng các mối quan hệ nói chung, quan

hệ thương mại nói riêng với nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Châu Phi

nói chung, Cộng hoà Nam Phi nói riêng tuy là một trong những thị trường mục tiêu

của Việt Nam trong thời gian qua nhưng những kết quả giao thương giữa hai bên

vẫn chưa tương xứng với tiềm năng và lợi thế vốn có.

Vẫn còn rất nhiều vấn đề có thể đem ra bàn luận và nghiên cứu về mối

quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Cộng hoà Nam Phi nhưng trong khuôn khổ

của bài khoá luận này, em chỉ dừng lại ở việc phân tích thực trạng xuất nhập khẩu

giữa hai nước, đồng thời đưa ra một số định hướng, triển vọng và giải pháp nhằm

thúc đẩy mối quan hệ đó. Em hi vọng rằng tiếp sau khoá luận của em sẽ có thêm

nhiều bài nghiên cứu sâu hơn nữa về đề tài này, sẽ có thêm nhiều ý kiến và giải

pháp nhằm giúp mối quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Cộng hoà Nam Phi đạt

được những thành tựu mới, to lớn hơn và tương xứng hơn với tiềm năng của mỗi

Hoàng Trung Danh

Lớp: Anh17 - K42 -KTNT

nước.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

A. Tài liệu tiếng Việt:

1. Đảng Cộng Sản Việt Nam: Văn kiện đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X, NXB

Chính trị quốc gia, 2006.

2. Bộ Kế hoạch và Đầu tư: Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2006-2010,

2006.

3. Bộ Thương mại: Giải pháp phát triển quan hệ thương mại giữa Việt Nam với một

số nước Châu Phi, Đề tài nghiên cứu cấp Bộ, mã số 2002-78-002, 2002.

4. Bộ Thương mại (Vụ Châu Phi - Tây Nam Á): Thị trường Châu Phi và giải pháp

xuất khẩu cho các doanh nghiệp Việt Nam, 2004.

5. Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam: Hội thảo hợp tác thương mại - đầu

tư Nam Phi - Việt Nam, Hà Nội, 9/2005.

6. Đại Sứ Quán Nam Phi tại Việt Nam: Cẩm nang thương mại Nam Phi, Hà Nội,

7/2004.

7. Đại Sứ Quán Nam Phi tại Việt Nam: Khám phá Nam Phi, Hà Nội, 2005.

8. Đại học Kinh tế quốc dân: Quan hệ thương mại Việt Nam - Châu Phi, thực trạng

và giải pháp, Hà Nội, 2007.

9. Đỗ Đức Bình: Quan điểm và một số giải pháp thúc đẩy quan hệ thương mại Việt

Nam - Châu Phi, Kỷ yếu hội thảo khoa học “Quan hệ thương mại Việt Nam - Châu

Phi, thực trạng và giải pháp”, ĐH KTQD, 5/2006.

10. Tổng cục Hải quan: Báo cáo thống kê hàng hoá xuất nhập khẩu, 2005,2006, 8

tháng đầu 2007

B. Tài liệu tiếng Anh:

1. Dani Rorik: Understanding South Africa’s Economic Puzzle, Harvard University,

9/2006.

2. Standard Bank: Economic profile, South Africa 2007, April 2007

3. Statistic South Africa: Mid-year population estimates 2007, www.

Statssa.gov.za

4. South Africa Chamber of Business: Business Confident Index, 8/2007

5. Economic @ANZ: Country Update: South Africa, 4/2006

6. Nguyen Hai Dat: Strengths, weeknesses, opportunities and threats for Vietnam

in the trade relation with Africa, Journal of Economics & Development, Volumes

22, June 2006

7. Hoang Van Hoa, Nguyen Hai Dat: Measures to develop Vietnam - Africa trade

relations, Vietnam Economic Review, No 10, Oct 2005.

C. Websites:

1. Bộ Công Thương Nam Phi: Cán cân thương mại Việt Nam và Nam Phi

http://www.thedti.gov.za/econdb/raportt/R100468.html

2. Bộ Công Thương Việt Nam: Cơ cấu các mặt hàng xuất, nhập khẩu của Việt

Nam và Cộng hoà Nam Phi trong các năm qua:

http://www.mot.gov.vn/mot/tag.idempotent.render.userLayoutRootNode.target.n

201.uP?uP_root=me&action=hrms_select_department&id=0A69BF6B-9E69-

2916-D976-4A7C76DA6FCF

3. Bộ Ngoại Giao: Nam Phi coi Việt Nam là đối tác quan trọng

http://www.mofa.gov.vn/vi/nr040807104143/nr040807105001/ns070525133949

4. Bộ ngoại giao: Triển vọng hợp tác Việt Nam - Nam Phi là rất tươi sáng

http://www.mofa.gov.vn/vi/nr040807104143/nr040807105001/ns060331085737

5. Báo Tổ quốc, trang báo điện tử của Bộ văn hoá, thể thao và du lịch: Doanh

nghiệp Việt Nam - Nam Phi xích lại gần nhau.

http://www.toquoc.gov.vn/vietnam/viewNew.asp?newsId=21365&topicId=0&zo

neId=78

6. CIA: World Fact Book 2007

https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sf.html