
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Những doanh nghiệp nắm giữ quyền lực thị trường thường có
khuynh hướng khai thác quyền lực đó bằng cách tác động mạnh mẽ
đến các yếu tố của thị trường (về giá cả, sản lượng, chất lượng…) để
tận thu lợi ích từ khách hàng, người tiêu dùng và triệt tiêu khả năng
cạnh tranh của đối thủ nhằm duy trì vị thế của mình. Sự can thiệp của
Nhà nước đối với thị trường để kiểm soát hành vi lạm dụng của các
doanh nghiệp có VTTLTT là cần thiết để đảm bảo sự cạnh tranh lành
mạnh và bình đẳng giữa các chủ thể kinh doanh, là cơ sở quan trọng
cho sự vận hành năng động, hiệu quả của nền kinh thị trường.
Luật cạnh tranh đầu tiên của Việt Nam ra đời năm 2004 với các
quy định về kiểm soát hành vi lạm dụng VTTLTT khá đầy đủ, cụ thể
và chi tiết. Tuy nhiên, sau hơn 10 năm thực thi, các quy định này đã
bộc lộ nhiều hạn chế. Để khắc phục những bất cập của luật cạnh
tranh 2004, đồng thời, đáp ứng đòi hỏi về hoàn thiện các thể chế kinh
tế thị trường, nhất là trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu với sự
tham gia sâu rộng của Việt Nam vào các sân chơi chung của khu vực
và thế giới, Luật cạnh tranh 2018 đã được ban hành với nhiều sửa đổi
tích cực liên quan đến kiểm soát hành vi lạm dụng VTTLTT. Đến
nay, Luật cạnh tranh 2018 đã có hiệu lực song nhiều nội dung vẫn
chưa được hướng dẫn. Vì vậy, trong bối cảnh giao thời này, việc
nghiên cứu, đánh giá các quy định của Luật cạnh tranh 2004 và nhận
thức về nội dung của Luật cạnh tranh 2018 và tìm cách đưa nó vào
cuộc sống là hết sức cần thiết.
Bởi vậy, tác giả đã lựa chọn đề tài: “Kiểm soát hành vi lạm
dụng vị trí thống lĩnh thị trường theo pháp luật cạnh tranh ở Việt
Nam hiện nay” để nghiên cứu với hy vọng rằng kết quả nghiên
cứu đề tài sẽ có ý nghĩa đáng kể cho cải cách môi trường cạnh
tranh ở Việt Nam.