Kỹ thuật nuôi dưỡng chăm
sóc lợn đực giống
Một lợn đực giống tốt là nó phải có phẩm chất tinh dịch tốt; khả năng
giao phối cao; năng suất, chất lượng sinh sản tốt... Muốn đợc như vậy lợn
đực giống cần đợc nuôi dưỡng đúng đắn; cho vận động đầy đủ và có chế độ
sử dụng phối giống hợp lý.
1. Chăm sóc nuôi dưỡng
- Cho lợn đực giống ăn ngày 3 bữa. Ngày nào phối giống cho ăn thêm
2 quả trứng, 100 - 120 g thóc mầm (hay giá đỗ) để tăng lượng đạm và
Vitamin E . Thức ăn ít xơ, đạm tiêu hóa 13-14% trong đó tỉ lệ đạm động vật
phải chiếm 35-40%.
Cần nắm đặc tính riêng từng con đực. Tuyệt đối không đánh đập thô
bạo làm cho đực giống dữ tính, rất nguy hiểm khi phối giống.
- Phải tắm chải cho đực mỗi ngày 1 lần. Mùa hè nhiệt độ trên 30oc thì
tắm 2 lần. Ngày giá rét chải khô.
- Hàng ngày xoa bóp dịch hoàn lợn đực từ 10-15 phút để giúp bộ phận
sinh dục phát triển tốt.
- Vận động bắt buộc 1 ngày ít nhất 45 phút, nếu có chỗ chăn thả 2 - 3
giờ/ngày. Tránh cho đực béo, nhảy kém, tinh dịch loãng, phẩm chất tinh xấu.
Mỗi tuần cho đực nhảy từ 2 - 3 lần. Tuổi sử dụng không quá 3 - 4 nắm
tuổi.
2. Công tác phối giống
Tốt nhất vẫn là truyền tinh nhân tạo có hiệu quả kinh tế nhất. :
- Yêu cầu vệ sinh lợn đực giống
Trước khi phối hoặc lấy tinh phải được tắm chải, lông da phải khô
ráo. Bao dương vật được rửa bằng dung dịch NaCl 1% hoặc thuốc tím.
Chùm lông ở đầu bao dơng vật phải được cắt ngắn.
- Tuổi và thời gian sử dụng.
Lợn đực nội được huấn luyện từ 5-6 tháng tuổi nặng 20-25Kg
Lợn đực ngoại đợc huấn luyện từ 7-8 tháng tuổi nặng 70-80.
Thời gian sử dụng trong vòng 2 - 3 năm (đến lúc 3-4 năm tuổi)
- Yêu cầu chất lợng tinh dịch lợn đực giống.
Lợn đực giống nuôi ngoài dân cũng nh trong trang trại cơ sở nhà
nước, phải được cơ quan khuyến nông kiểm tra phẩm chất tinh dịch, cấp
giấy phép sử dụng mới đảm bảo cải tạo giống tốt cho địa phương, tránh lai
kinh tế và thuần chủng không định hướng và đồng huyết, cận huyết.
Kiểm tra chất lợng tinh dịch dựa trên:
- Kỹ thuật dẫn tinh cho lợn nái:
+ Người chủ nuôi lợn phải quan sát triệu chứng động dục, xác định
thời điểm dẫn tinh thích hợp và kiểm tra thao tác kỹ thuật dẫn tinh viên có
đạt yêu cầu hay không.
+ Thời điểm dẫn tinh thích hợp
Lợn nội cuối ngày thứ 2 sang đầu ngày thứ 3.
Bảng 1. Chất lợng tinh dịch lợn nội, lợn ngoại
TT Các chỉ Đơn Lợn ngoại Lợn nội
tiêu vị
1 Lượng ml Không nhỏ Không
tinh đã lọc hơn 100 nhỏ hơn 50
2 Màu Trắng sữa Trắng
sắc sữa, trắng trong
3 Mùi Bình Bình
thường thường
4 Mật độ Trung bình Trung
trở lên bình trở lên
5 Hoạt Không nhỏ Không
lực A hơn 0,7 nhỏ hơn 0,7
6 Nồng 106 Không nhỏ Không
độ tih trùng ml hơn 80 nhỏ hơn 20
7 Sức Không nhỏ Không
kháng hơn 3000 nhỏ hơn 1500
8 pH 6,8-7,1 6,8-8,1
9 Tỷ lệ % Không nhỏ Không
sống hơn 70 nhỏ hơn 70
10 Tỷ lệ % Không lớn Không
kỳ hình hơn 10 lớn hơn 10
11 Độ vi Dưới 5000 Dưới
nhiễm khuẩn khuẩn/ml 5000
Lợn ngoại, lợn lai cuối ngày thứ 3, sang đầu ngày thứ 4.
+ Vô trùng dụng cụ dẫn tinh: Luộc sôi dụng cụ trong nước sạch 15
phút. Vẩy ráo nước. Dùng 5 - 10 ml nước sinh lý Nacl 0,85% hoặc 3 - 5 ml
tinh dịch đã pha loãng để tráng lòng dẫn tinh quản.
+ Vệ sinh lợn nái, rửa vùng sinh dục lợn nái bằng nước sạch hoặc
thuốc tím pha loãng 0,01%. Lau khô: bôi một ít vaselin vào cửa âm đạo lợn
nái.
Bảng 2. Phẩm chất tinh dịch một số lợn ngoại ở nước ta
Lợn Lư H S N V T
đực ợng tinh oạt lực ức ồng độ C AC (tỷ) ỷ lệ kỳ
V (ml) A kháng (triệu/ml hình
(1000) ) (%)
Edel 18 0, 19 24 1 4
0-220 7-0,8 -5 0-220 -32 0,5
Yors 23 0, 20 40 9, 4
hire 0-300 8-0,9 -6 0-300 -50 8
Land 18 0, 20 38 4
race 0-200 7-0,8 -5 0-300 -40
Duro 16 0, 4 30 37
c 0-180 7-0,8 -5 0-350 -39
+ Nâng dần nhiệt độ lọ tinh bằng cách nắm trong lòng bàn tay. Nếu có
điều kiện (kính hiển vi) kiểm tra hoạt lực tinh trùng.
+ Giữ yên lợn nái, dẫn tinh từ từ.
+ Lượng tinh: với lợn nội 30 ml tinh phải đảm bảo 0,5 1 tỉ tinh trùng
tiến thẳng là được. Lợn ngoại 60 ml tinh pha, có 1,5 - 2 tỉ tinh trùng.
+ Dẫn tinh xong ấn lưng lợn nái hoặc vỗ lưng cho lợn cong người,
tinh ít rơi rớt ra ngoài.
+ Sau dẫn tinh 21-25 ngày, kiểm tra kết quả thụ thai hoặc phát hiện
những lợn nái động dục lại để kịp thời dẫn tinh.
Tóm lại, muốn nâng cao số lượng và phẩm chất tinh dịch của lợn đực
giống, chúng ta cần điều hoà tốt các khâu dinh dưỡng, chăm sóc và sử dụng.
Ba khâu trên cơ quan hệ mật thiết và ảnh hởng lẫn nhau. Đồng thời kết hợp
tốt với việc tổ chức quản lý, chọn lọc nâng cao tiến bộ di truyền của đàn lợn
sinh sản...góp phần tích cực vào mục tiêu nâng cao năng suất,chất lượng sản
phẩm thịt lợn trong ngành chăn nuôi lợn.
