168
KỸ THUẬT TẬP NHẬN THỨC - CẢM GIÁC - VẬN ĐỘNG
(PHƯƠNG PH P PERFETTI)
I. ĐẠI CƢƠNG
Phương pháp tập nhận thức - cảm giác - vận động được tác giả Perfetti phát
triển dựa trên lý thuyết về việc tự điều chỉnh phản xạ có điều kiện của Anokhin. Theo
đó tập nhận thức - cảm giác - vận động là một quá trình học tập cách vận động đòi hỏi
hoạt động chức năng nhận thức ở mức độ cao thông qua việc tích hợp các quá trình tiếp
nhận cảm giác - nhận thức - vận động. Hoạt động của quá trình nhận thức của bộ não
thể hiện thông qua việc phân tích cảm giác, trí nhớ, sự tập trung, ngôn ngữ, và việc đưa
ra quyết định là cốt lõi của việc tập luyện.
Các phương tiện dụng cụ được thiết kế đặc biệt với các mục tiêu bài tập khác
nhau nhằm đáp ứng với tình trạng của người bệnh:
Tăng cường cảm thụ bản thể thông qua các kích thích cảm giác nông (sờ, chạm).
Tăng cường tầm vận động khớp và điều hòa trương lực cơ.
Thúc đẩy khả năng điều hợp vận động.
Tăng khả năng tập trung và ghi nhớ.
II. CHỈ ĐỊNH
Tai biến mạch máu não (đột quỵ não).
Chấn thương sọ não.
Viêm não.
U não.
Sau phẫu thuật thần kinh sọ não.
Xơ cứng rải rác.
Tổn thương tủy sống.
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Tình trạng hôn mê, điểm Glassgow < 13 điểm.
Bệnh lý giai đoạn cấp tính chưa ngồi dậy được.
Cơ lực chi liệt bậc 0, 1, 2.
IV. CHUẨN BỊ
1. Ngƣời thực hiện
169
Bác sĩ phục hồi chức năng, kỹ thuật viên vận động trị liệu, kỹ thuật viên hoạt động
trị liệu.
2. Ngƣời bệnh
Trang phục gọn gàng.
Được giải thích về mục tiêu bài tập và hiểu rõ cách thực hiện.
Tập trung trong quá trình thực hiện bài tập.
3. Phƣơng tiện
Bộ dụng cụ tiêu chuẩn Perfetti.
Các khối gỗ hình vuông với cạnh 1cm có chiều cao khác nhau.
Các miếng mút với độ mềm, cứng khác nhau.
Các miếng nhám với độ thô ráp khác nhau.
Các khối gỗ có gắn hình chữ H nổi khác nhau.
Các miếng gỗ gắn lò xo với chiều cao khác nhau.
Các miếng bìa mô tả các hình.
V. CÁC BƢỚC TIẾN HÀNH
Bài tập kéo dài từ 20 - 30 phút.
Bước 1: kỹ thuật viên cầm tay người bệnh đặt vào các vật có bề mặt hoặc chiều
cao hoặc hình dạng hoặc mật độ… khác nhau hoặc di chuyển chi theo các hướng hoặc
theo vòng tròn và quy định thứ tự của chúng.
Bước 2: kỹ thuật viên đưa ra một thứ tự bất kỳ và yêu cầu người bệnh nhắm
mắt cùng với sự trợ giúp của kỹ thuật viên đưa chi về đúng vị trí/ vật mà kỹ thuật viên
yêu cầu.
Bước 3: người bệnh nhắm mắt và tự làm một cách độc lập theo yêu cầu của kỹ
thuật viên.
2
1
2
3
4
1
3
170
* Lưu ý:
Thực hiện bài tập di chuyển theo các hướng khác nhau theo tầm vận động của
từng khớp.
Tăng mức độ khó của bài tập bằng cách yêu cầu người bệnh phân biệt nhiều bề
mặt/chiều cao/mật độ/hình dạng khác nhau hoặc nhận diện nhiều hướng/vòng tròn
khác nhau.
Nếu người bệnh không thể nhắm kín mắt có thể dùng khăn che mắt, tuy nhiên
việc nhắm mắt chủ động sẽ giúp người bệnh tăng khả năng tập trung vào bài tập.
VI. THEO DÕI
Khả năng tập trung, ghi nhớ của người bệnh.
Mức độ chính xác và cải thiện của động tác cũng như tầm vận động khớp.
Sự thay đổi trong tăng cường nhận thức cảm giác bản thể.
VII. TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ
Người bệnh thấy đau đầu, căng thẳng, mệt mỏi.
Đau mỏi cơ.
Xử trí: cho người bệnh nghỉ ngơi khi cần thiết.