Kỹ thuật trồng rau mầm cơ bản
Một trong những loại rau đang được người tiêu dùng ưa thích là rau mầm vì cách
chế biến đa dạng: trộn dầu giấm; ăn kèm với các loại thịt và hải sản nướng, xào;
súp rau nhúng tái… và đặc biệt ăn kèm với bánh xèo, bánh khọt, cá trê, cá lóc
ruộng nướng trui, tôm sú tái chanh thật là ngon!...
Rau mầm rất dễ trồng. Có thể trồng bằng hạt cải củ, cải xanh, tần ô (cải cúc), cải
tùa - xại, rau muống… Mỗi thứ có vị ngon riêng nhưng cải củ được chọn nhiều
hơn vì giá hạt rẻ, vị cay nồng rất hấp dẫn, ăn nhiều không chán, dễ tiêu và có cảm
giác “ấm bụng”, kích thích người ta muốn ăn thêm nhiều món khác.
Rau mầm cải - một trong các loại rau mầm phổ biến
Cách trồng:
Rải đều tro trấu hoặc hai lớp giấy thấm lên mặt khay nhựa (30cm x 50cm); có thể
sử dụng hộp xốp dày 1cm hay vật chứa phù hợp làm nền gieo hạt.
Ngâm 50 gram hạt cải củ từ 2-3 giờ, sau đó vớt ra để ráo. Phun dung dịch dinh
dưỡng trồng cây trên mặt nền gieo. Rải đều hạt cải củ đã ngâm lên mặt nền gieo.
Đậy kín, đặt nơi mát và theo dõi để bổ sung nước giữ độ ẩm nhẹ. 36 giờ sau đem
khay (hộp xốp) rau mầm đặt nơi ánh sáng dịu không bị ánh nắng rọi trực tiếp và
tiếp tục phun nước - rất nhẹ - để giữ ẩm cho mầm phát triển đều.
Thu hoạch rau mầm vào ngày thứ tư và thứ năm sau ngày gieo hạt. Đó là thời
gian rau mầm ngon nhất.
Hướng dẫn kỹ thuật trồng rau mầm
Với rau mầm chỉ cần chọn nơi có ánh sáng và tận dụng bất cứ vật dụng nào có độ
cao khoảng 10 cm như hộp mút xốp đựng trái cây, máng xối, khay nhựa, thùng
nhựa khoét lỗ, chậu đất… là có thể trồng được. Phía dưới dụng cụ good luckc 3-5
lỗ nhỏ để thoát nước.
Để tiết kiệm diện tích, có thể kết hợp trồng thành từng cụm hoặc phân thành
tầng. Chẳng hạn, bạn có thể đóng nhiều kệ nhỏ có độ cao khác nhau và trồng rau
trái theo nhóm. Cây ăn trái như cà chua, ớt, chanh… trồng tầng trên cùng; tầng kế
tiếp có thể trồng rau dền, mồng tơi, rau muống…; tầng cuối trồng rau mầm trong
chậu nhỏ hoặc các loại dây leo như dưa leo, khổ qua. Mỗi tầng nên cách nhau 15-
20 cm trở lên.
Điều kiện duy nhất khi trồng rau trong gia đình là nên trồng trong đất sạch (làm
từ mùn cưa , vỏ xơ dừa), nhẹ có đủ dinh dưỡng. Liều lượng trồng như sau: 40 cm
vuông cần 10 g hạt giống và khoảng 350 g đất sạch.
Trồng cây (rau) mầm dễ không?
Không khó khăn gì, bạn chỉ cần làm sạch dụng cụ trồng (nhất là với những dụng
cụ như bình đựng dầu hôi, thuốc tẩy, hoá chất), cho đất sạch vào dụng cụ và tưới
ẩm đều bằng nước sạch. Khi cầm trên tay thấy đất vừa đủ mềm xốp, ẩm tay, nhưng
không nhỏ giọt nước là vừa đủ.
Tạo cho bề mặt bằng phẳng, gieo hạt giống, trải đều. Sau đó, phủ lớp đất sạch đã
đủ ẩm lên trên bề mặt hạt giống khoảng 1 cm. Sau 2-3 ngày hạt nảy mầm đều,
chuyển chậu ra ngoài nắng hoặc nơi có nhiều ánh sáng, tránh chỗ mưa trực tiếp.
Tưới nước mỗi ngày, tốt nhất nên nhúng dụng cụ trong nước sạch ngang bề mặt
đất vừa đủ ẩm thì lấy ra. Sau 5-7 ngày trồng rau mầm cao 8-12 cm là có thể thu
hoạch. Với những loại như rau dền, rau muống, mồng tơi, cải xanh vẫn trồng bình
thường nếu muốn nuôi cây lớn thêm (khoảng 20-25 cm). Phần đất còn lại xới đều,
nhặt hết chỗ rễ cây còn sót và cho thêm đất sạch để tái sử dụng.
Ở nhiều quốc gia trên thế giới, nhất là các nước phát triển – nơi mà rau quả được
bày bán ở khắp các siêu thị và ở các chợ đều đạt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, thế
nhưng nhiều người dân vẫn yêu thích tự trồng rau trong gia đình để dùng nhất là
rau mầm. Tại sao như vậy? Bởi vì:
- Trồng rau mầm thật đơn giản, thật dễ làm: với thời gian vỏn vẹn có 5-7 ngày, với
lượng hạt giống 30-40g đã thu được 400-450g rau sạch.
- Trồng rau mầm không cần không gian rộng lớn: chỉ một góc balcon hoặc sân
thượng, một bệ cửa sổ nhỏ trong bếp, hàng hiên trước nhà cũng đủ để cho cây mầm
lớn nhanh trông thấy.
- Chỉ có trồng rau mầm tại nhà mới có được sự tươi nguyên của cọng rau vừa cắt,
mới gìn giữ giá dinh dưỡng cao nhất của rau mầm.
- Trồng rau mầm sẽ mang đến sự thư giãn tuyệt vời cho bạn sau những giờ làm
việc căng thẳng, người ta gọi đó là chống stress bằng liệu pháp làm vườn.
- Và cuối cùng là cả nhà cùng vui với những món ăn ngon miệng từ rau mầm bổ
dưỡng – sản phẩm do chính mình trồng được.
Sự cộng hưởng tất cả những lý do trên nên việc tự trồng rau mầm trong cộng đồng
dân cư là một nhu cầu thực sự. Dịch vụ cung cấp vật tư và kỹ thuật để trồng rau
mầm rất phong phú, đa dạng và ngày càng hoàn thiện sao cho mỗi người muốn
trồng rau mầm đều có thể thực hiện thành công một cách dễ dàng trong gia đình.
Ở nước ta trước đây chưa có dịch vụ này, mọi người cũng chưa biết trồng và chưa
biết sử dụng rau mầm. Ngày nay, các dịch vụ này đang dần dần hình thành và phát
triển để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của cộng đồng – đặc biệt ở các đô thị lớn,
sẽ lan dần đến các thành phố, thị trấn và mọi gia đình.
1. Đặc điểm của vật tư, kỹ thuật để trồng rau mầm trong gia đình
* Hạt giống:
+ Không cần số lượng nhiều cho mỗi lần trồng.
+ Hạt giống không xử lý thuốc hoá học.
+ Cùng lúc có thể trồng nhiều loại rau mầm ưa thích.
+ Trồng thường xuyên chủng loại rau mầm theo nhu cầu dinh dưỡng phòng và trị
bệnh.
+ Các loại hạt giống trồng rau mầm phổ biến ở nước ngoài như: alfalfa, cress, leek,
hành, đậu các loại, củ cải các loại, bông cải xanh, lúa mạch…
+ Các loại hạt giống khác có thể trồng rau mầm: mè đen, đậu phộng, rau muống,
rau dền, các loại cải…
* Dụng cụ trồng:
+ Có thể sử dụng nhiều loại vật liệu khác nhau, tận dụng những thứ sẵn có trong
gia đình như rổ nhựa mọi kích cỡ và hình dáng khác nhau, hoặc khay nhựa, khay
xốp. Cần lưu ý luôn sạch và đẹp để có thể vừa trồng vừa trang trí.
+ Giá đỡ khay hoặc rổ trồng rau mầm cũng rất đa dạng, tùy vào vị trí không gian
của mỗi nhà: như giá treo, kệ xoay tròn, kệ nhiều tầng. Cần lưu ý sự thoáng mát,
cao ráo, sáng sủa.
* Giá thể trồng:
+ Qua nhiều thử nghiệm khoa học giá thể đi từ bụi xơ dừa đã được xử lý là tốt nhất
do đặc tính ưu việt của nó. Sản phẩm được gọi là giá thể Ginut – chuyên trồng rau
mầm.
+ Lượng sử dụng rất ít cho mỗi lần trồng và có thể tái sử dụng nhiều lần theo chỉ
dẫn phần tiếp theo.
+ Nếu lấy khay xốp (40cm x 50cm x 7cm) làm định mức thì cần 2kg giá thể Ginut
và 30-40g hạt giống là đủ.
Như vậy: Tự trồng rau mầm trong gia đình để dùng không cần quá dày, không
cần ngâm hạt và ủ hạt, mà gieo trực tiếp, thao tác trồng và chăm sóc rất đơn giản.
Mầm hạt sinh trưởng mạnh không sâu bệnh, thân mầm và lá mầm lớn, dài 10-
12cm, sau 6-7 ngày trồng thu được 400-450g.
2. Thao tác trồng và chăm sóc:
- Cho giá thể Ginut vào dụng cụ trồng, tưới ẩm đều bằng nước sạch.
- Lấy một ít giá thể đủ ẩm ra khỏi dụng cụ trồng, để dành phủ lên mặt hạt sau khi
gieo.
- Tạo bề mặt giá thể cho bằng phẳng.
- Gieo hạt giống bằng tay đều lên bề mặt giá thể.
- Phủ lên hạt giống một lớp mỏng giá thể đã đủ ẩm. Tưới phun nhẹ một lần nữa.
Dùng một tấm bìa cứng đậy bề mặt khay trong 2 ngày.
- Sau 2-3 ngày hạt nảy mầm đều, chuyển khay ra nơi có nhiều ánh sáng hoặc nắng
nhẹ, tránh mưa trực tiếp.
- Tưới nước mỗi ngày bằng bình phun, tưới phun sương đều trên mặt khay.
Lưu ý: Do thời gian sinh trưởng rất ngắn của rau mầm và giá thể trồng đã được
chuẩn bị tốt nên trong quá trình chăm sóc chúng ta chỉ cần phun nước đủ ẩm mà
không cần phải bổ sung bất kỳ nguồn dinh dưỡng nào khác.
Cây mầm lớn nhanh trông thấy.
3. Thu hoạch:
- Dùng dao bén cắt sát gốc cây rau mầm (hoặc nhổ rau lên khỏi mặt đất, dùng kéo
cắt bỏ rễ). Rửa lại bằng nước sạch và sử dụng được ngay.
- Có thể bảo quản trong tủ lạnh 3-5 ngày.
4. Trồng đợt khác:
- Giá thể đã trồng có thể tái sử dụng bằng cách xới lên, nhặt hết phần rễ còn lại,
cho thêm giá thể bổ sung vào đầy dụng cụ trồng.
- Hoặc thay toàn bộ bằng giá thể Ginut mới và tiếp tục trồng đợt rau mầm mới.
- Giá thể đã qua nhiều đợt trồng sẽ dùng để trồng các loại rau hoặc các loại hoa
kiểng khác, chỉ cần bổ sung thêm phân bón hữu cơ TIPA.
5. Cách sử dụng rau mầm
- Làm rau ghém riêng biệt, hoặc trộn chung với rau thơm, xà lách, dưa chuột, cà
rốt.
- Ăn sống với tất cả các món ăn.
- Nấu canh thay xà lách xoong.
6. Giá vật tư:
- Lần đầu: 10.000 – 15.000 đồng/trọn gói/ cho 1.500cm2, thu được 400-450g rau
mầm.
- Các lần kế tiếp: 7.000 – 8.000đ/1 lần trồng/ cho 1.500cm2.
III./ Thao tác trồng và chăm sóc:
3.1/ Ngâm - ủ hạt giống:
Hạt giống phải được ngâm ủ trước khi gieo, ngâm trong nước ấm thời gian từ 6 -
8 giờ, sau đó ủ trong khăn ẩm từ 10 - 12 giờ.
Mục đích của việc ngâm ủ hạt giống:
+ Rút ngắn thời gian sinh trưởng.
+ Loại bỏ tạp chất, hạt lép còn lẫn trong hạt giống.
+ Tỷ lệ nảy mầm cao và đồng đều.
Hạt giống đã ngâm nước 2 giờ chuẩn bị đem ủ
3.2/ Gieo hạt:
Chuẩn bị khay trồng:
Cho vào khay một lớp giá thể 3 - 4 cm, dùng tay vò nát những cục lợn cợn trong
giá thể, phả nhẹ cho bằng phẳng, tưới nước cho ướt giá thể. Lót lên bề mặt khay
lớp khăn giấy mỏng để rau không bị dơ trong quá trình thu hoạch.
Khay chứa giá thể dầy 2 -3 cm (chuẩn bị gieo hạt giống để trồng)
- Gieo hạt giống đã ngâm - ủ nứt nanh vào khay đã chuẩn bị sẵn bằng các bước ở
trên. Tùy theo giống mà lượng giống cần dùng khác nhau như: Củ cải trắng: 60 -
80g/khay 40x50cm; Đậu xanh: 60 - 80g/khay 40x50cm.
Khay rau mầm 1 ngày tuổi
- Sau khi gieo tưới phun sương nhẹ và dậy kín khay lại bằng giấy carton. Hoặc chất
chồng các khay lên nhau nhằm mục đích giữ ẩm giảm sự bốc hơi nước, kích thích
sự nảy mầm nhanh hơn.
Ủ rau mầm trong 2 ngày đầu sau khi gieo giống
- Khoảng 12 - 18 giờ sau giở giấy đậy ra tưới phun sương mặt khay từ 1 - 2
lần/ngày, không tưới vào buổi chiều.
Khay rau mầm 2 ngày tuổi
Khay rau mầm 3 ngày tuổi
Khay rau mầm 4 ngày tuổi
Khay rau mầm 5 ngày tuổi
(chuẩn bị thu hoạch)
Thu hoạch: Sau 5 đến 7 ngày trồng, rau mầm cao 8 - 12cm là thu hoạch.
Cách thu hoạch:
Dùng kéo hoặc dao (Loại dao dùng để rọc giấy) cắt sát bề mặt giá thể xếp ngay
ngắn vào hộp nhựa trong (Loại hộp đựng được 200g) đưa đi tiêu thụ hoặc bảo quản
trong tủ lạnh.
Thu hoạch rau mầm
Hộp rau mầm thành phẩm
Lưu ý:
Rau sau khi thu hoạch không được rửa, không bảo quản trong ngăn đá tủ lạnh.
- Trồng đợt mới: Sau khi thu hoạch giá thể có thể tái sử dụng trồng lại lần 2 bằng
cách xới lên, lượm sạch phần thân, rễ bổ sung thêm giá thể mới vào cho đủ lượng
cần dùng. Không nên tái sử dụng nhiều lần dễ phát sinh mầm bệnh ở các lần sau.
Giá thể sau khi trồng rau mầm được sử dụng cho cây kiểng và các loại cây trồng
khác.
Mô hình trồng rau mầm
Một số điều cần lưu ý:
- Rau mầm phải trồng ở nơi thoáng mát có nhiều ánh sáng nhưng không trồng ở
nơi có ánh nắng, mưa trực tiếp và gió lùa.
- 1 đến 2 ngày sau khi gieo giở giấy Carton ra, tưới phun sương nhẹ vừa đủ ướt
mặt khay. Nên tưới vào buổi sáng không tưới vào buổi chiều và tối vì dư nước rau
dễ bị úng, ngã (Ngã rất khó thu hoạch, tốn nhiều công lao động)
- 1 ngày trước khi thu hoạch giảm tưới hoặc ngưng tưới hẳn tùy theo mức độ ẩm
của giá thể
- Do thời gian thu hoạch ngắn và giá thể trồng đã có đầy đủ dinh dưỡng nên trong
quá trình chăm sóc rau mầm chỉ cần tưới nước vừa đủ cho cây mà không cần phải
bón bổ sung bất kỳ nguồn dinh dưỡng (phân bón) nào khác.
- Nên sử dụng giống tốt (Hạt đồng đều, tỷ lệ nẩy mầm cao, không có lẫn hạt lép và
tạp chất, sạch bệnh) để trồng. Giống chất lượng kém dễ bị bệnh thối nhũn. Nếu bị
bệnh phải hủy bỏ, rửa sạch khay đem phơi khô để cách ly mầm bệnh. Không được
sử dụng thuốc trừ sâu hóa học để phun vì không đảm bảo thời gian cách ly, ảnh
hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng rau.
