Đề tài: Kỹ thuật VoIP và dịch vụ VoIP tại trung tâm viễn thông khu vực I

Ờ Ờ

Ầ Ầ ng ng

Trong nh ng năm g n đây, s l

i s d ng Internet trên th

L I NÓI Đ U L I NÓI Đ U ố ượ ầ

ữ ườ ử ụ ế

gi i ngày m t tăng. M ng Internet đã phát tri n thành m t m ng d li u toàn ớ ữ ệ ể ạ ạ ộ ộ

c u cho phép nhi u lo i hình thông tin truy n đi trên đó. Các nhà chuyên môn ấ ề ề ạ

t qua m ng tho i.Ngày nay có càng nh n đ nh r ng m ng d li u s v ạ ữ ệ ẽ ượ ậ ằ ị ạ ạ

nhi u doanh nghi p s d ng m ng d li u đ truy n tho i và d li u đ ti ệ ử ụ ữ ệ ữ ệ ể ế t ề ể ề ạ ạ

ki m chi phí. Các d ch v đa ph ng ti n trên m ng Internet dang ngày càng ụ ệ ị ươ ệ ạ

phát tri n, thông tin truy n trên Internet không ch còn là s li u n a mà bao ố ệ ữ ể ề ỉ

g m c ti ng nói và hình nh.Đ ng th i r t nhi u ng d ng trên máy tính đã ồ ờ ấ ả ế ề ứ ụ ả ồ

t n d ng kh năng x lý c a nó đ t o ra nh ng tính năng m i cho d ch v ể ạ ậ ụ ử ủ ữ ả ớ ị ụ

ng ti n. VoIP đã ch ng minh kh đi n tho i là ng d ng truy n thông đa ph ụ ứ ệ ề ạ ươ ứ ệ ả

thi d a trên nh ng chu n H323, thi ữ ự ẩ ế ị ầ ạ t b đ u cu i ,Gateway đã làm m ng ố

Internet và PSTN đang có xu h ng h i nh p v i nhau.VoIP đang tr thành ướ ậ ộ ớ ở

m t d ch v toàn c u. ụ ộ ị ầ

ể D ch v truy n tho i qua m ng IP trong vài năm g n đây đang phát tri n ụ ề ạ ầ ạ ị

i nhi u l r t m nh. Nó h a h n đem l ấ ứ ẹ ạ ạ ề ợ i ích bao g m vi c gi m chi phí các ệ ả ồ

cu c g i đ ng dài và tích h p s li u vào m t m ng duy nh t. ộ ọ ườ ợ ố ệ ạ ấ ộ

Trong khuôn kh đ án t t nghi p này em nghiên c u v “ ổ ồ ố ậ ề K thu t ỹ ứ ệ

VoIP và d ch v VoIP t i trung tâm vi n thông khu v c I ụ ị ạ ư ”. ễ

ễ Em xin chân thành th y giáo Thái Vĩnh Hi n, b môn h th ng vi n ệ ố ể ầ ộ

thông, Khoa Đi n T -Vi n Thông ,Tr ng ĐHBK Hà N i. Th y đã h ử ệ ễ ườ ấ ộ ướ ng

d n tôi r t t n tình và nh ng s giúp đ quý báu trong su t th i gian tôi ẫ ấ ậ ữ ự ỡ ố ờ

nghiên c u hoàn thành b n đ án này. ứ ả ồ

Em xin chân thành c m n s giúp đ t n tình c a các anh ch cán b ả ơ ự ỡ ậ ủ ị ộ

t ạ ự i Trung Tâm Vi n Thông Qu c T Khu V c I đã giúp tôi trong quá trình th c ự ễ ế ố

t nghi p t i quý công ty. t p t ậ ố ệ ạ

TÓM T T Đ ÁN TÓM T T Đ ÁN

Ắ Ồ Ắ Ồ

K thu t VoIP và d ch v VoIP t

i trung tâm vi n thông

Tên đ tài:ề

ụ

ậ

ỹ

ị

ạ

ễ

khu v c Iự

Truy n thông qua m ng chuy n m ch gói nh IP,ATM và Frame Relay ư ề ể ạ ạ

đã tr nên đ ở ượ ư ạ c u thích cho c các doanh nghi p và m ng công c ng .T i ệ ả ạ ộ

th i đi m này ,m ng d li u có nh ng tính năng v ữ ệ ữ ể ạ ờ ượ ạ t tr i so v i m ng ộ ớ

tho i.Cang có nhi u doanh nghi p đã dùng các ng d ng tho i qua m ng IP ứ ụ ề ệ ạ ạ ạ

t l p các ng d ng đa ph đ gi m nh ng chi phí và thi ể ả ữ ế ậ ứ ụ ươ ấ ng ti n. Cung c p ệ

tho i ch t l ng cao qua m ng IP là m t trong nh ng b ấ ượ ạ ư ạ ộ ướ ợ c tích h p

c kh thi d a trên tho i,fax, hình nh và d li u. VoIP đã ch ng minh đ ữ ệ ứ ạ ả ượ ư ả

nh ng chu n H323,SIP,thi t b đ u cu i và Gateway đã đ a VoIP tr thành ữ ẩ ế ị ầ ư ố ở

m t d ch v toàn c u.Vì v y em ch n đ tài “ K thu t VoIP và d ch v ộ ị ụ ề ầ ậ ọ ậ ỹ ị ụ

VoIP t i trung tâm vi n thông khu v c I ạ ự ”. ễ

Đ án chia làm 5 ch ồ ươ ng nh sau: ư

+ Ch ng I : T ng quan v k thu t VoIP, đ a ra nh ng ng d ng ,l i ích ươ ề ỹ ư ữ ứ ụ ậ ổ ợ

và nh c đi m c a công ngh tho i IP ,mô hình VoIP. c a d ch v , ủ ị ụ ư ượ ủ ể ệ ạ

+ Ch ng II : T ng quan giao th c tho i qua IP,gi i pháp th c hi n VoIP,các ươ ứ ạ ổ ả ự ệ

giao th c truy n th i gian th c. ứ ự ề ờ

+ Ch ng III ươ ộ : Chu n H323,thành ph n H323,c u hình m ng và x lý cu c ử ầ ấ ạ ẩ

g i trong m ng H323. ọ ạ

+ Ch ng IV: Ch t l ng pháp đánh giá ch t l ươ ấ ượ ng d ch v VoIP và ph ụ ị ươ ấ ượ ng

d ch v VoIP. ụ ị

+ Ch ng V i trung tâm vi n thông khu v c I . ươ : D ch v VoIP t ụ ị ạ ự ễ

Xin cám n quý v đã quan tâm! ơ ị

PROJECT ABBREVIATION PROJECT ABBREVIATION Name of thesis: VoIP technology and VoIP Services in VietNam Telecom International. Transmitted through packet switching networks like IP, ATM and Frame

Relay has become the favorite for both the enterprise and public networks. In

this time, data networks have more features than the public network . Many

businesses have already used the voice over IP applications to reduce costs and

set of multimedia applications. Provide high-quality voice over IP networks is a

step in the integrated voice, fax, images and data. VoIP has proven to be feasible

based on the standard H323, SIP, Endpoints, Gateway and VoIP became a full

service all over the world. So I choose the subject “VoIP technology and VoIP

Services in VietNam Telecom International”.

The thesis divided into 4 chapters as follows:

+ Chapter I: Overview of VoIP technology, the applications and benefits of the service, advantages and disadvantages of IP telephony technology, VoIP model.

+ Chapter II: Overview of Voice over IP protocol, the implementation of VoIP solutions, the real-time communication protocol.

+ Chapter III: H323, H323 components, network configuration and call handling in H323.

+ Chapter IV: The quality of VoIP services and the method to evaluate the quality of VoIP services.

+ Chapter V: VoIP services in VietNam Telecom International.

Thank for your caring !

NG I

CH

Ậ

ƯƠ T NG QUAN V K THU T VoIP Ề Ỹ 1.1 Khái ni m v công ngh VoIP ệ ề

Ổ ệ

VoIP (Voice Over Internet Protocol) là công ngh truy n gi ng nói ệ ề ọ

ạ (thông tin tho i) qua giao th c m ng IP, s d ng h t ng có s n c a m ng ử ụ ạ ầ ứ ủ ẵ ạ ạ

máy tính. VoIP s d ng công ngh chuy n m ch gói nên m i cu c tho i s ử ụ ạ ẽ ệ ể ạ ỗ ộ

không chi m tr n m t đ ng truy n, tránh gây lãng phí đ ng truy n nh ộ ườ ế ọ ề ườ ề ư

đi n tho i analog thông th ng. ệ ạ ườ

Thành ph n quan tr ng nh t trong VoIP là các t ng đài IP PBX. Ngoài ấ ầ ọ ổ

ư ổ u đi m so v i công ngh chuy n m ch kênh truy n th ng, h th ng t ng ạ ệ ố ể ệ ể ề ớ ố

đài IP PBX có nh ng u đi m v ữ ư ể ượ ộ t tr i do ho t đ ng trên n n m ng nh : ư ạ ộ ề ạ

i v i chi phí th p. -D dàng nâng c p và m r ng m ng l ấ ở ộ ễ ạ ướ ớ ấ

- Qu n lý d dàng. ả ễ

- Linh ho t trong k t h p v i các ng d ng trên n n m ng. ế ợ ứ ụ ề ạ ạ ớ

1.2 Nguyên lý ho t đ ng c a h th ng tho i VoIP

ủ ệ ố

ạ ộ

ạ

Công ngh VoIP cho phép th c hi n các cu c g i trong m ng n i b ự

ộ ộ ệ ệ ạ ộ ọ

cũng nh gi a các m ng IP và m ng đi n tho i PSTN(Public Switched ạ ữ ư ệ ạ ạ

Telephone Network) truy n th ng. D li u c a các cu c tho i đ c chia nh ữ ệ ủ ạ ượ ề ố ộ ỏ

thành các gói tin và truy n đi trong h th ng m ng. Do đó nó có kh năng tích ệ ố ề ạ ả

h p thêm nhi u d ch v và có u đi m v giá thành. ợ ề ị ụ ư ể ề

Nguyên lý ho t đ ng c a VoIP là chuy n tín hi u tho i Analog thành tín ạ ộ ủ ể ệ ạ

hi u s Digital r i đóng gói thành gói tin đ truy n đi trên n n m ng. Khi t ệ ố ể ề ề ạ ồ ớ i

đích, các gói tin đ c s p x p theo th t c gi ượ ắ ứ ự ế ban đ u, đ ầ ượ ả ụ ồ i mã và ph c h i

ti ng nói ban đ u. Các quá trình di n ra l n l ầ ượ ế ễ ầ t nh sau: ư

- S hóa tín hi u analog: gi ng nói khi qua microphone t o ra tín ệ ạ ố ọ

hi u t ng t (analog) và đ ệ ươ ự ượ c chuy n thành tín hi u s (digital) thông qua ệ ố ể

các thi t b VoIP nh IP phone, softphone. Sau đó tín hi u s đ c đóng gói và ế ị ệ ố ượ ư

chuy n lên trên m ng IP. S hóa tín hi u analog ti n hành qua các b c: ể ệ ế ạ ố ướ

- Chuy n các gói tin gi ng nói s hóa trên thành các gói tin IP: khi

- L y m u - l ng t hóa - mã hóa - nén gi ng nói. ấ ẫ ượ ử ọ

ể ọ ố

i đích, gói tin VoIP s đ t ớ ẽ ượ ệ c m và quá trình chuy n hành d ng tín hi u ể ạ ở

i v i quá trình trên. tho i di n ra ng ễ ạ c l ượ ạ ớ

ứ

ứ

ụ

1.3 Thành ph n, ch c năng và mô hình ng d ng h th ng ệ ố ầ t ng đài tho i ạ ổ Theo c¸c ngiªn cøu cña ETSI, cÊu h×nh chuÈn cña m¹ng ®iÖn tho¹i IP cã thÓ

bao gåm c¸c phÇn tö sau:

- ThiÕt bÞ ®Çu cuèi kÕt nèi víi m¹ng IP

- M¹ng truy nhËp IP

- M¹ng x¬ng sèng IP

- Gateway

- Gatekeeper

- M¹ng chuyÓn m¹ch kªnh

- ThiÕt bÞ ®Çu cuèi kÕt nèi víi m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh

Trong c¸c kÕt nèi kh¸c nhau cÊu h×nh m¹ng cã thÓ thªm hoÆc bít mét sè

phÇn tö trªn.

CÊu h×nh chung cña m¹ng ®iÖn tho¹i IP gåm c¸c phÇn tö

Gatekeeper,Gateway,c¸c thiÕt bÞ ®Çu cuèi tho¹i vµ m¸y tÝnh. Mçi thiÕt bÞ

®Çu cuèi giao tiÕp víi mét Gatekeeper vµ giao tiÕp nµy gièng víi giao tiÕp

gi÷a thiÕt bÞ ®Çu cuèi vµ Gateway. Mçi Gatekeeper sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n

lý mét vïng, nhng còng cã thÓ nhiÒu Gatekeeper chia nhau qu¶n lý mét vïng

trong trêng hîp mét vïng cã nhiÒu Gatekeeper.

Trong vïng qu¶n lý cña c¸c Gatekeeper, c¸c tÝn hiÖu b¸o hiÖu cã thÓ ®îc

chuyÓn tiÕp qua mét hoÆc nhiÒu Gatekeeper.Do ®ã c¸c Gatekeeper ph¶i cã

kh¶ n¨ng trao ®æi c¸c th«ng tin víi nhau khi cuéc gäi liªn quan ®Õn nhiÒu

Gatekeeper.

H×nh 1.1 CÊu h×nh cña m¹ng ®iÖn tho¹i IP

Chøc n¨ng cña c¸c phÇn tö trong m¹ng nh sau: t b đ u cu i 1.3.1 Thi ố

ị ầ

ế

ThiÕt bÞ ®Çu cuèi lµ mét nót cuèi trong cÊu h×nh cña m¹ng ®iÖn tho¹i

IP. Nã cã thÓ ®îc kÕt nèi víi m¹ng IP sö dông mét trong c¸c giao diÖn truy

nhËp. Mét thiÕt bÞ ®Çu cuèi cã thÓ cho phÐp mét thuª bao trong m¹ng IP thùc

hiÖn cuéc gäi tíi mét thuª bao kh¸c trong m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh. C¸c cuéc gäi

®ã sÏ ®îc Gatekeeper mµ thiÕt bÞ ®Çu cuèi hoÆc thuª bao ®· ®¨ng ký gi¸m s¸t.

 Chøc n¨ng ®Çu cuèi: Thu vµ nhËn c¸c b¶n tin;

 Chøc n¨ng b¶o mËt kªnh truyÒn t¶i: ®¶m b¶o tÝnh b¶o mËt cña kªnh

Mét thiÕt bÞ ®Çu cuèi cã thÓ gåm c¸c khèi chøc n¨ng sau:

truyÒn t¶i th«ng tin kÕt nèi víi thiÕt bÞ ®Çu cuèi.

 Chøc n¨ng b¶o mËt kªnh b¸o hiÖu: ®¶m b¶o tÝnh b¶o mËt cña kªnh b¸o

 Chøc n¨ng x¸c nhËn: thiÕt lËp ®Æc ®iÓm nhËn d¹ng kh¸ch hµng, thiÕt

hiÖu kÕt nèi víi thiÕt bÞ ®Çu cuèi.

bÞ hoÆc phÇn tö m¹ng, thu nhËp c¸c th«ng tin dïng ®Ó x¸c ®Þnh b¶n tin

 Chøc n¨ng qu¶n lý: giao tiÕp víi hÖ thèng qu¶n lý m¹ng.

 Chøc n¨ng ghi c¸c b¶n tin sö dông: x¸c ®Þnh hoÆc ghi l¹i c¸c th«ng tin

b¸o hiÖu hay b¶n tin chøa th«ng tin ®· ®îc truyÒn hoÆc nhËn cha.

 Chøc n¨ng b¸o c¸o c¸c b¶n tin sö dông: b¸o c¸o c¸c b¶n tin ®· ®îc sö dông

vÒ sù kiÖn ( truy nhËp, c¶nh b¸o ) vµ tµi nguyªn.

ra thiÕt bÞ ngo¹i vi.

ạ

ậ

1.3.2 M ng truy nh p IP

M¹ng truy nhËp IP cho phÐp thiÕt bÞ ®Çu cuèi, Gateway, Gatekeeper

truy nhËp vµo m¹ng IP th«ng qua c¬ së h¹ tÇng s½n cã. Sau ®©y lµ mét vµi lo¹i

giao diÖn truy nhËp IP ®îc sö dông trong cÊu h×nh chuÈn cña m¹ng ®iÖn tho¹i

IP:

-Truy nhËp PSTN

-Truy nhËp ISDN

-Truy nhËp LAN

-Truy nhËp GSM

-Truy nhËp DECT

§©y kh«ng ph¶i lµ tÊt c¶ c¸c giao diÖn truy nhËp IP, mét vµi lo¹i kh¸c

®ang ®îc nghiªn cøu ®Ó sö dông cho m¹ng ®iÖn tho¹i IP. §Æc ®iÓm cña c¸c

giao diÖn nµy cã thÓ g©y ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng vµ tÝnh b¶o mËt cña cuéc

1.3.3 Gatekeeper

Gatekeeper lµ phÇn tö cña m¹ng chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý viÖc ®¨ng ký,

gäi ®iÖn tho¹i IP.

chÊp nhËn vµ tr¹ng th¸i cña c¸c thiÕt bÞ ®Çu cuèi vµ Gateway. Gatekeeper cã

thÓ tham gia vµo viÖc qu¶n lý vïng, xö lý cuéc gäi vµ b¸o hiÖu cuéc gäi. Nã x¸c

®Þnh ®êng dÉn ®Ó truyÒn b¸o hiÖu cuéc gäi vµ néi dung ®èi víi mçi cuéc gäi.

Gatekeeper cã thÓ bao gåm c¸c khèi chøc n¨ng sau:

 Chøc n¨ng chuyÓn ®æi ®Þa chØ E.164 ( Sè E.164 lµ sè ®iÖn tho¹i tu©n

thñ theo cÊu tróc vµ kÕ ho¹ch ®¸nh sè ®îc m« t¶ trong khuyÕn nghÞ

E.164 cña Liªn minh viÔn th«ng quèc tÕ ITU) chuyÓn ®æi ®Þa chØ

E.164 sang ®Þa chØ IP vµ ngîc l¹i ®Ó truyÒn c¸c b¶n tin, nhËn vµ

truyÒn ®Þa chØ IP ®Ó truyÒn c¸c b¶n tin, bao gåm c¶ m· lùa chän nhµ

 Chøc n¨ng dÞch ®Þa chØ kªnh th«ng tin: nhËn vµ truyÒn ®Þa chØ IP

cung cÊp.

 Chøc n¨ng dÞch ®Þa chØ kªnh: nhËn vµ truyÒn ®Þa chØ IP phôc vô cho

cña c¸c kªnh truyÒn t¶i th«ng tin, bao gåm c¶ m· lùa chän nhµ cung cÊp.

 Chøc n¨ng giao tiÕp gi÷a c¸c Gatekeeper: thùc hiÖn trao ®æi th«ng tin

b¸o hiÖu, bao gåm c¶ m· lùa chän nhµ cung cÊp.

 Chøc n¨ng ®¨ng ký: cung cÊp c¸c th«ng tin cÇn ®¨ng ký khi yªu cÇu

gi÷a c¸c Gatekeeper.

 Chøc n¨ng x¸c nhËn: thiÕt lËp c¸c ®Æc ®iÓm nhËn d¹ng cña kh¸ch

dÞch vô.

 Chøc n¨ng b¶o mËt kªnh th«ng tin: ®¶m b¶o tÝnh b¶o mËt cña kªnh b¸o

hµng, thiÕt bÞ ®Çu cuèi hoÆc c¸c phÇn tö m¹ng.

 Chøc n¨ng tÝnh cíc: thu thËp th«ng tin ®Ó tÝnh cíc.

 Chøc n¨ng ®iÒu chØnh tèc ®é vµ gi¸ cíc: x¸c ®Þnh tèc ®é vµ gi¸ cíc.

 Chøc n¨ng qu¶n lý: giao tiÕp víi hÖ thèng qu¶n lý m¹ng.

 Chøc n¨ng ghi c¸c b¶n tin sö dông: x¸c ®Þnh hoÆc ghi l¹i c¸c th«ng tin

hiÖu kÕt nèi Gatekeeper víi thiÕt bÞ ®Çu cuèi.

 Chøc n¨ng b¸o c¸o c¸c b¶n tin sö dông: b¸o c¸o c¸c b¶n tin ®· ®îc sö dông

vÒ sù kiÖn (truy nhËp, c¶nh b¸o) vµ tµi nguyªn.

1.3.4 Gateway

ra thiÕt bÞ ngo¹i vi.

Gateway lµ mét phÇn tö kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i cã trong mét giao tiÕp H.323. Nã ®ãng vai trß lµm phÇn tö cÇu nèi vµ chØ tham gia vµo mét cuéc gäi khi cã sù chuyÓn tiÕp tõ m¹ng H.323 (vÝ dô nh m¹ng LAN hay m¹ng Internet) sang m¹ng phi H.323 (vÝ dô m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh hay PSTN). Mét Gateway cã thÓ kÕt nèi vËt lý víi mét hay nhiÒu m¹ng IP hay víi mét hay nhiÒu m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh.Mét Gateway cã thÓ bao gåm: Gateway b¸o hiÖu, Gateway

 Chøc n¨ng kÕt cuèi b¸o hiÖu tõ m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh: phèi hîp ho¹t ®éng víi c¸c chøc n¨ng b¸o hiÖu cña Gateway ®iÒu khiÓn truyÒn t¶i kªnh tho¹i.

 Chøc n¨ng b¸o hiÖu: chuyÓn ®æi b¸o hiÖu gi÷a m¹ng IP víi b¸o hiÖu m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh khi phèi hîp ho¹t ®éng víi Gateway ®iÒu khiÓn truyÒn t¶i kªnh tho¹i.

 Chøc n¨ng giao diÖn m¹ng chuyÓn m¹ch gãi: kÕt cuèi m¹ng chuyÓn

truyÒn t¶i kªnh tho¹i, Gateway ®iÒu khiÓn truyÒn t¶i kªnh tho¹i. Mét hay nhiÒu chøc n¨ng nµy cã thÓ thùc hiÖn trong mét Gatekeeper hay mét Gateway kh¸c. Gateway b¸o hiÖu SGW: cung cÊp kªnh b¸o hiÖu gi÷a m¹ng IP vµ m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh. Gateway b¸o hiÖu lµ phÇn tö trung gian chuyÓn ®æi gi÷a b¸o hiÖu trong m¹ng IP ( vÝ dô H.323) vµ b¸o hiÖu trong m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh (vÝ dô R2, CCS7). Gateway b¸o hiÖu cã c¸c chøc n¨ng sau:  Chøc n¨ng kÕt cuèi c¸c giao thøc ®iÒu khiÓn cuéc gäi.

 Chøc n¨ng b¶o mËt kªnh b¸o hiÖu: ®¶m b¶o tÝnh b¶o mËt cña kªnh b¸o

m¹ch gãi.

 Chøc n¨ng qu¶n lý: giao tiÕp víi hÖ thèng qu¶n lý m¹ng.

 Chøc n¨ng ghi c¸c b¶n tin sö dông: x¸c ®Þnh hoÆc ghi l¹i c¸c th«ng tin

hiÖu kÕt nèi víi thiÕt bÞ ®Çu cuèi.

 Chøc n¨ng b¸o c¸o c¸c b¶n tin sö dông: b¸o c¸o c¸c b¶n tin ®· ®îc sö dông

vÒ sù kiÖn (truy nhËp, c¶nh b¸o) vµ tµi nguyªn.

 Gateway truyÒn t¶i kªnh tho¹i MGM: cung cÊp ph¬ng tiÖn ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng chuyÓn ®æi m· ho¸. Nã sÏ chuyÓn ®æi gi÷a c¸c m· ho¸ trong m¹ng IP víi c¸c m· ho¸ truyÒn trong m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh. Gateway truyÒn t¶i kªnh tho¹i bao gåm c¸c khèi chøc n¨ng sau:

 Chøc n¨ng chuyÓn ®æi ®Þa chØ kªnh th«ng tin: cung cÊp ®Þa chØ IP

ra thiÕt bÞ ngo¹i vi.

 Chøc n¨ng chuyÓn ®æi luång: chuyÓn ®æi gi÷a c¸c luång th«ng tin gi÷a m¹ng IP vµ m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh bao gåm viÖc chuyÓn ®«Ø m· ho¸ vµ triÖt tiÕng väng.

 Chøc n¨ng dÞch m· ho¸: ®Þnh tuyÕn c¸c luång th«ng tin gi÷a m¹ng IP vµ

cho c¸c kªnh th«ng tin truyÒn vµ nhËn.

 Chøc n¨ng giao diÖn víi m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh: kÕt cuèi vµ ®iÒu

m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh.

 Chøc n¨ng chuyÓn ®æi kªnh th«ng tin gi÷a m¹ng IP vµ m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh: chuyÓn ®æi gi÷a kªnh mang th«ng tin tho¹i, Fax, d÷ liÖu cña m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh vµ c¸c gãi d÷ liÖu trong m¹ch IP. Nã còng thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng xö lý tÝn hiÖu thÝch hîp nh: nÐn tÝn hiÖu tho¹i, triÖt tiÕng väng, m· ho¸, chuyÓn ®æi tÝn hiÖu Fax vµ ®iÒu tiÕt tèc ®é modem t¬ng tù. Thªm vµo ®ã, nã cßn thùc hiÖn viÖc chuyÓn ®æi gi÷a tÝn hiÖu m· ®a tÇn DTMF trong m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh vµ c¸c tÝn

khiÓn c¸c kªnh mang th«ng tin tõ m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh.

 Chøc n¨ng qu¶n lý: giao tiÕp víi hÖ thèng qu¶n lý m¹ng.

 Chøc n¨ng ghi c¸c b¶n tin sö dông: x¸c ®Þnh hoÆc ghi l¹i c¸c th«ng tin

hiÖu thÝch hîp trong m¹ng IP khi c¸c bé m· ho¸ tÝn hiÖu tho¹i kh«ng m· ho¸ tÝn hiÖu m· ®a tÇn DTMF. Chøc n¨ng chuyÓn ®æi kªnh th«ng tin gi÷a m¹ng IP vµ m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh còng cã thÓ thu nhËp th«ng tin vÒ lu lîng gãi vµ chÊt lîng kªnh ®èi víi mçi cuéc gäi ®Ó sö dông trong viÖc b¸o c¸o chi tiÕt vµ ®iÒu khiÓn cuéc gäi.

 Chøc n¨ng b¸o c¸o c¸c b¶n tin sö dông: b¸o c¸o c¸c b¶n tin ®· ®îc sö dông

vÒ sù kiÖn (truy nhËp, c¶nh b¸o) vµ tµi nguyªn.

 Gateway ®iÒu khiÓn truyÒn t¶i kªnh tho¹i MGWC: ®ãng vai trß phÇn tö kÕt nèi gi÷a Gateway b¸o hiÖu vµ Gatekeeper. Nã cung cÊp chøc n¨ng xö lý cuéc gäi cho Gateway, ®iÒu khiÓn Gateway truyÒn t¶i kªn tho¹i, nhËn th«ng tin b¸o hiÖu cña m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh tõ Gateway b¸o hiÖu vµ th«ng tin b¸o hiÖu cña m¹ng IP tõ Gatekeeper. Gateway ®iÒu khiÓn truyÒn t¶i kªnh tho¹i bao gåm c¸c chøc n¨ng sau:

 Chøc n¨ng truyÒn vµ nhËn c¸c b¶n tin.

 Chøc n¨ng x¸c nhËn: thiÕt lËp c¸c ®Æc ®iÓm nhËn d¹ng cña ngêi sö

ra thiÕt bÞ ngo¹i vi.

 Chøc n¨ng ®iÒu khiÓn cuéc gäi: lu gi÷ c¸c tr¹ng th¸i cuéc gäi cña Gateway. Chøc n¨ng nµy bao gåm tÊt c¶ c¸c ®iÒu khiÓn kÕt nèi logic cña Gateway.

 Chøc n¨ng b¸o hiÖu: chuyÓn ®æi gi÷a b¸o hiÖu m¹ng IP vµ b¸o hiÖu m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh trong qu¸ tr×nh phèi hîp ho¹t ®éng víi Gateway b¸o hiÖu.

 Chøc n¨ng qu¶n lý: giao tiªp víi hÖ thèng qu¶n lý m¹ng.

 Chøc n¨ng ghi c¸c b¶n tin sö dông: x¸c ®Þnh hoÆc ghi l¹i c¸c th«ng tin

dông, thiÕt bÞ hoÆc c¸c phÇn tö m¹ng.

 Chøc n¨ng b¸o c¸o c¸c b¶n tin sö dông: b¸o c¸o c¸c b¶n tin ®· ®îc sö dông

vÒ sù kiÖn (truy nhËp, c¶nh b¸o) vµ tµi nguyªn.

1.4 C u trúc k t n i m ng VoIP

ra thiÕt bÞ ngo¹i vi. ấ

ế ố ạ

ố

ế

H×nh 1.2 C¸c phÇn tö c¬ b¶n cña m¹ng ®iÖn tho¹i IP VÒ c¬ b¶n cã thÓ chia cÊu tróc kÕt nèi trong c¸c øng dông dÞch vô tho¹i Internet thµnh ba lo¹i: - KÕt nèi PC-PC - KÕt nèi PC-M¸y tho¹i - KÕt nèi M¸y tho¹i-M¸y tho¹i 1.4.1 K t n i PC-PC

Khi thùc hiÖn kÕt nèi PC víi PC vÒ mÆt h×nh thøc cã thÓ chia lµm hai

- KÕt nèi th«ng qua m¹ng LAN hoÆc mét m¹ng IP.

- KÕt nèi gi÷a mét PC trong m¹ng IP nµy víi mét PC trong m¹ng IP kh¸c

lo¹i:

th«ng qua m¹ng PSTN .

H×nh 1.3 KÕt nèi PC – PC n»m trong cïng mét m¹ng IP

H×nh 1.4 KÕt nèi PC – PC n»m trong hai m¹ng IP kh¸c nhau

1.4.2 K t n i PC – Máy tho i ạ

ế ố

§èi víi c¸c kÕt nèi PC vµ m¸y tho¹i, do cã sù chuyÓn tiÕp tõ m¹ng

Internet sang m¹ng SCN nªn bao giê còng cã sù tham gia cña Gateway.

H×nh1.5 C¸c thµnh phÇn chÝnh cña m¹ng trong

kÕt nèi PC –m¸y ®iÖn tho¹i

Sau ®©y lµ mét sè t×nh huèng kÕt nèi mét PC vµ mét m¸y tho¹i:

- Mét m¹ng LAN/Mét nhµ qu¶n trÞ vïng

§©y lµ kÕt nèi gi÷a mét ®Çu cuèi IP vµ mét m¸y ®iÖn tho¹i. Trong ®ã

m¹ng LAN cã cÊu tróc ®¬n gi¶n nhÊt gåm mét Gateway, mét Gatekeeper vµ c¸c

®Çu cuèi IP t¹o thµnh mét phÇn m¹ng LAN .

Trong trêng hîp nµy c¸c ®Çu cuèi IP vµ Gateway muèn ho¹t ®éng ®Òu

®¨ng ký víi Gatekeeper vµ mäi b¸o hiÖu ®Ó thùc hiÖn cuéc gäi ®Òu do

Gatekeeper ®iÒu khiÓn.

H×nh 1.6 C¸c phÇn tö liªn quan n»m trong mét phÇn

- Hai m¹ng LAN/Mét Gatekeeper/Mét nhµ qu¶n trÞ vïng

cña m¹ng LAN

Trong trêng hîp nµy c¸c phÇn tö H.323 n»m trong hai m¹ng LAN nhng

cuéc gäi chØ do mét Gatekeeper gi÷ vai trß lµm nhµ qu¶n trÞ vïng ®iÒu khiÓn .

CÊu h×nh nµy thÝch hîp cho viÖc x©y dùng m¹ng cña mét c«ng ty.

- Hai m¹ng LAN/Hai Gatekeeper/Mét nhµ qu¶n trÞ vïng

H×nh 1.7 Gi÷a hai m¹ng LAN/Mét nhµ qu¶n trÞ vïng

Trong trêng hîp nµy c¸c phÇn tö H.323 n»m trong hai m¹ng LAN. VÒ

®Æc ®iÓm th× nã gÇn gièng víi trêng hîp trªn, nhng nhê cã Gatekeeper thø hai

nªn mçi m¹ng LAN cã mét Gatekeeper ®iÒu khiÓn. Nhê ®ã ph¬ng thøc ®iÒu

khiÓn sÏ mÒm dÎo h¬n cho phÐp nhµ qu¶n trÞ vïng ®iÒu khiÓn lu lîng trong

c¸c m¹ng LAN vµ lu lîng chuyÓn giao gi÷a chóng. Toµn bé b¸o hiÖu cuéc gäi

do Gatekeeper nèi trùc tiÕp víi ®Çu cuèi IP ®ãng vai trß lµm nhµ qu¶n trÞ vïng

®iÒu khiÓn.

- Hai m¹ng LAN/Hai nhµ qu¶n trÞ vïng/Cã kÕt nèi trùc tiÕp víi nhau

H×nh 1.8 Gi÷a hai m¹ng LAN/Mét nhµ qu¶n trÞ vïng

Trêng hîp nµy thùc hiÖn kÕt nèi cã liªn quan ®Õn hai m¹ng LAN do hai

nhµ qu¶n trÞ m¹ng kh¸c nhau qu¶n lý . Trao ®æi b¶n tin b¸o hiÖu cuéc gäi gi÷a

chóng th«ng qua kªnh b¸o hiÖu nèi trùc tiÕp gi÷a hai hai Gatekeeper.

- Hai m¹ng LAN/Hai nhµ qu¶n trÞ vïng/KÕt nèi th«ng qua Gatekeeper

H×nh 1.9 Gi÷a hai vïng cã kÕt nèi trùc tiÕp víi nhau

trung gian

Trong trêng hîp kÕt nèi cã liªn quan ®Õn hai m¹ng LAN mµ c¸c

Gatekeeper cña chóng kh«ng cã kªnh b¸o hiÖu nèi trùc tiÕp víi nhau th× ®Ó

thùc hiÖn cuéc gäi chóng ph¶i th«ng qua mét hay nhiÒu Gatekeeper kh¸c ®ãng

vai trß lµm cÇu nèi.

H×nh 1.10 KÕt nèi th«ng qua Gatekeeper trung gian

1.4.3 K t n i Máy tho i – Máy tho i ạ

ố

ế

ạ

Trong ®ã kÕt nèi gi÷a hai m¸y ®iÖn tho¹i ®îc thùc hiÖn th«ng qua m¹ng IP thay v× ®îc kÕt nèi trong m¹ng PSTN.

H×nh 1.11 C¸c thµnh phÇn chÝnh trong kÕt nèi gi÷a ®iÖn tho¹i vµ ®iÖn tho¹i c đi m c a đi n tho i VoIP ệ ượ

ủ

ể

ạ

1.5 uƯ đi m và nh ể

ể

1.5.1 u đi m Ư

§iÖn tho¹i IP ra ®êi nh»m khai th¸c tÝnh hiÖu qu¶ cña c¸c m¹ng truyÒn sè

liÖu, khai th¸c tÝnh linh ho¹t trong ph¸t triÓn c¸c øng dông míi cña giao thøc IP

vµ nã ®îc ¸p dông trªn mét m¹ng toµn cÇu lµ m¹ng Internet. C¸c tiÕn bé cña

 Gi¶m chi phÝ cuéc gäi: ¦u ®iÓm næi bËt nhÊt cña ®iÖn tho¹i IP so víi

c«ng nghÖ mang ®Õn cho ®iÖn tho¹i IP nh÷ng u ®iÓm sau:

dÞch vô ®iÖn tho¹i hiÖn t¹i lµ kh¶ n¨ng cung cÊp nh÷ng cuéc gäi ®êng

dµi gi¸ rÎ víi chÊt lîng chÊp nhËn ®îc. NÕu dÞch vô ®iÖn tho¹i IP ®îc

triÓn khai, chi phÝ cho mét cuéc gäi ®êng dµi sÏ chØ t¬ng ®¬ng víi chi

phÝ truy nhËp internet. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn chi phÝ thÊp nh v©y lµ

do tÝn hiÖu tho¹i ®îc truyÒn t¶i trong m¹ng IP cã kh¶ n¨ng sö dông kªnh

hiÖu qu¶ cao. §ång thêi, kü thuËt nÐn tho¹i tiªn tiÕn gi¶m tèc ®é bÝt tõ

64 Kbps xuèng thÊp tíi 8 Kbps (theo tiªu chuÈn nÐn tho¹i G.729A cña

ITU-T) kÕt hîp víi tèc ®é xö lý nhanh cña c¸c bé vi xö lý ngµy nay cho

phÐp viÖc truyÒn tiÕng nãi theo thêi gian thùc lµ cã thÓ thùc hiÖn ®îc

víi lîng tµi nguyªn b¨ng th«ng thÊp h¬n nhiÒu so víi kü thuËt cò.

So s¸nh mét cuéc gäi trong m¹ng PSTN víi mét cuéc gäi qua m¹ng IP,

ta thÊy:

Chi phÝ ph¶i tr¶ cho cuéc gäi trong m¹ng PSTN lµ chi phÝ ph¶i bá

ra ®Ó duy tr× cho mét kªnh 64kbps suèt tõ ®Çu cuèi nµy tíi ®Çu cuèi kia

th«ng qua mét hÖ thèng c¸c tæng ®µi. Chi phÝ nµy ®èi víi c¸c cuéc gäi

®êng dµi (liªn tØnh, quèc tÕ) lµ kh¸ lín.

Trong trêng hîp cuéc gäi qua m¹ng IP, ngêi sö dông tõ m¹ng PSTN

chØ ph¶i duy tr× kªnh 64kbps ®Õn Gateway cña nhµ cung cÊp dÞch vô

t¹i ®Þa ph¬ng. Nhµ cung cÊp dÞch vô ®iÖn tho¹i IP sÏ ®¶m nhËn

nhiÖm vô nÐn, ®ãng gãi tÝn hiÖu tho¹i vµ göi chóng ®i qua m¹ng IP

mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó tíi ®îc Gateway nèi tíi mét m¹ng ®iÖn

tho¹i kh¸c cã ngêi liªn l¹c ®Çu kia. ViÖc kÕt nèi nh vËy lµm gi¶m ®¸ng

kÓ chi phÝ cuéc gäi do phÇn lín kªnh truyÒn 64Kbps ®· ®îc thay thÕ

 TÝch hîp m¹ng tho¹i, m¹ng sè liÖu vµ m¹ng b¸o hiÖu: Trong ®iÖn

b»ng viÖc truyÒn th«ng tin qua m¹ng d÷ liÖu hiÖu qu¶ cao.

tho¹i IP, tÝn hiÖu tho¹i, sè liÖu vµ ngay c¶ b¸o hiÖu ®Òu cã thÓ cïng ®i

trªn cïng mét m¹ng IP. §iÒu nµy sÏ tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ ®Çu t ®Ó x©y

 Kh¶ n¨ng më réng (Scalability): NÕu nh c¸c hÖ tæng ®µi thêng lµ

dùng nh÷ng m¹ng riªng rÏ.

nh÷ng hÖ thèng kÝn, rÊt khã ®Ó thªm vµo ®ã nh÷ng tÝnh n¨ng th× c¸c

thiÕt bÞ trong m¹ng internet thêng cã kh¶ n¨ng thªm vµo nh÷ng tÝnh

n¨ng míi. ChÝnh tÝnh mÒm dÎo ®ã mang l¹i cho dÞch vô ®iÖn tho¹i IP

 Kh«ng cÇn th«ng tin ®iÒu khiÓn ®Ó thiÕt lËp kªnh truyÒn vËt lý:

kh¶ n¨ng më réng dÔ dµng h¬n so víi ®iÖn tho¹i truyÒn thèng.

Gãi th«ng tin trong m¹ng IP truyÒn ®Õn ®Ých mµ kh«ng cÇn mét sù

thiÕt lËp kªnh nµo. Gãi chØ cÇn mang ®Þa chØ cña n¬i nhËn cuèi cïng

lµ th«ng tin ®· cã thÓ ®Õn ®îc ®Ých. Do vËy, viÖc ®iÒu khiÓn cuéc

gäi trong m¹ng IP chØ cÇn tËp trung vµo chøc n¨ng cuéc gäi mµ kh«ng

ph¶i tËp trung vµo chøc n¨ng thiÕt lËp kªnh.

 Qu¶n lý b¨ng th«ng: Trong ®iÖn tho¹i chuyÓn m¹ch kªnh, tµi nguyªn

b¨ng th«ng cung cÊp cho mét cuéc liªn l¹c lµ cè ®Þnh (mét kªnh 64Kbps)

nhng trong ®iÖn tho¹i IP viÖc ph©n chia tµi nguyªn cho c¸c cuéc tho¹i

linh ho¹t h¬n nhiÒu. Khi mét cuéc liªn l¹c diÔn ra, nÕu lu lîng cña m¹ng

thÊp, b¨ng th«ng dµnh cho liªn l¹c sÏ cho chÊt lîng tho¹i tèt nhÊt cã thÓ;

nhng khi lu lîng cña m¹ng cao, m¹ng sÏ h¹n chÕ b¨ng th«ng cña tõng cuéc

gäi ë møc duy tr× chÊt lîng tho¹i chÊp nhËn ®îc nh»m phôc vô cïng lóc

®îc nhiÒu ngêi nhÊt. §iÓm nµy còng lµ mét yÕu tè lµm t¨ng hiÖu qu¶

sö dông cña ®iÖn tho¹i IP. ViÖc qu¶n lý b¨ng th«ng mét c¸ch tiÕt kiÖm

nh vËy cho phÐp ngêi ta nghÜ tíi nh÷ng dÞch vô cao cÊp h¬n nh truyÒn

h×nh héi nghÞ, ®iÒu mµ víi c«ng nghÖ chuyÓn m¹ch cò ngêi ta ®·

 NhiÒu tÝnh n¨ng dÞch vô: TÝnh linh ho¹t cña m¹ng IP cho phÐp t¹o ra

kh«ng thùc hiÖn v× chi phÝ qu¸ cao.

nhiÒu tÝnh n¨ng míi trong dÞch vô tho¹i. VÝ dô cho biÕt th«ng tin vÒ

ngêi gäi tíi hay mét thuª bao ®iÖn tho¹i IP cã thÓ cã nhiÒu sè liªn l¹c mµ

chØ cÇn mét thiÕt bÞ ®Çu cuèi duy nhÊt (VÝ dô nh mét thiÕt bÞ IP

Phone cã thÓ cã mét sè ®iÖn tho¹i dµnh cho c«ng viÖc, mét cho c¸c cuéc

 Kh¶ n¨ng multimedia: Trong mét “cuéc gäi” ngêi sö dông cã thÓ võa nãi

gäi riªng t).

chuyÖn võa sö dông c¸c dÞch vô kh¸c nh truyÒn file, chia sÎ d÷ liÖu, hay

xem h×nh ¶nh cña ngêi nãi chuyÖn bªn kia.

1.5.2 Nh c đi m ể ượ §iÖn tho¹i IP còng cã nh÷ng h¹n chÕ:

 Kü thuËt phøc t¹p: TruyÒn tÝn hiÖu theo thêi gian thùc trªn m¹ng

chuyÓn m¹ch gãi lµ rÊt khã thùc hiÖn do mÊt gãi trong m¹ng lµ kh«ng

thÓ tr¸nh ®îc vµ ®é trÔ kh«ng cè ®Þnh cña c¸c gãi th«ng tin khi truyÒn

trªn m¹ng. §Ó cã ®îc mét dÞch vô tho¹i chÊp nhËn ®îc, cÇn thiÕt ph¶i cã

mét kü thuËt nÐn tÝn hiÖu ®¹t ®îc nh÷ng yªu cÇu kh¾t khe: tØ sè nÐn

lín (®Ó gi¶m ®îc tèc ®é bit xuèng), cã kh¶ n¨ng suy ®o¸n vµ t¹o l¹i th«ng

tin cña c¸c gãi bÞ thÊt l¹c... Tèc ®é xö lý cña c¸c bé Codec (Coder and

Decoder) ph¶i ®ñ nhanh ®Ó kh«ng lµm cuéc ®µm tho¹i bÞ gi¸n ®o¹n.

§ång thêi c¬ së h¹ tÇng cña m¹ng còng cÇn ®îc n©ng cÊp lªn c¸c c«ng

nghÖ míi nh Frame Relay, ATM,... ®Ó cã tèc ®é cao h¬n vµ/hoÆc ph¶i

cã mét c¬ chÕ thùc hiÖn chøc n¨ng QoS (Quality of Service). TÊt c¶ c¸c

®iÒu nµy lµm cho kü thuËt thùc hiÖn ®iÖn tho¹i IP trë nªn phøc t¹p vµ

 VÊn ®Ò b¶o mËt (security): M¹ng Internet lµ mét m¹ng cã tÝnh réng

kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc trong nh÷ng n¨m tríc ®©y.

kh¾p vµ hçn hîp (hetorogenous network). Trong ®ã cã rÊt nhiÒu lo¹i

m¸y tÝnh kh¸c nhau cïng c¸c dÞch vô kh¸c nhau cïng sö dông chung mét

c¬ së h¹ tÇng. Do vËy kh«ng cã g× ®¶m b¶o r»ng th«ng tin liªn quan

®Õn c¸ nh©n còng nh sè liªn l¹c truy nhËp sö dông dÞch vô cña ngêi dïng

®îc gi÷ bÝ mËt.

Nh vËy, ®iÖn tho¹i IP chøng tá nã lµ mét lo¹i h×nh dÞch vô míi rÊt cã

tiÒm n¨ng. Trong t¬ng lai, ®iÖn tho¹i IP sÏ cung cÊp c¸c dÞch vô hiÖn cã

cña ®iÖn tho¹i trong m¹ng PSTN vµ c¸c dÞch vô míi cña riªng nã nh»m

®em l¹i lîi Ých cho ®«ng ®¶o ngêi dïng. Tuy nhiªn, ®iÖn tho¹i IP víi t

c¸ch lµ mét dÞch vô sÏ kh«ng trë nªn hÊp dÉn h¬n PSTN chØ v× nã ch¹y

trªn m¹ng IP. Kh¸ch hµng chØ chÊp nhËn lo¹i dÞch vô nµy nÕu nh nã ®a

ra ®îc mét chi phÝ thÊp vµ/hoÆc nh÷ng tÝnh n¨ng vît tréi h¬n so víi

 Đ trộ ễ: Giao thøc Internet (vµ c¸c m¹ng sè liÖu kh¸c) kh«ng ®îc thiÕt

dÞch vô ®iÖn tho¹i hiÖn t¹i.

kÕ ®Ó truyÒn c¸c th«ng tin thêi gian thùc nh th«ng tin tho¹i. Do ®ã viÖc

truyÒn tÝn hiÖu thêi gian thùc trªn m¹ng chuyÓn m¹ch gãi lµ rÊt khã

thùc hiÖn do mÊt gãi trong m¹ng lµ kh«ng thÓ tr¸nh ®îc. Ngoµi ra ®é

trÔ kh«ng cè ®Þnh cña c¸c gãi th«ng tin khi truyÒn trªn m¹ng còng ¶nh h-

ëng lín tíi chÊt lîng tho¹i ®ßi hái ph¶i cã mét c¬ chÕ xö lý ë ®Çu thu. §Ó

cho chÊt lîng dÞch vô cã thÓ chÊp nhËn ®îc, cÇn ph¶i cã mét kü thuËt

nÐn tÝn hiÖu cã tØ sè nÐn lín, cã kh¶ n¨ng t¸i t¹o c¸c gãi bÞ thÊt l¹c…

Tèc ®é xö lý cña c¸c bé Codec (Coder vµ Decoder) ph¶i nhanh ®Ó

kh«ng lµm cuéc ®µm tho¹i bÞ gi¸n ®o¹n. §ång thêi cë së h¹ tÇng còng

cÇn ph¶i n©ng cÊp lªn c¸c c«ng nghÖ míi nh: Frame Relay, ATM… ®Ó

cã tèc ®é cao vµ ph¶i cã mét c¬ chÕ thùc hiÖn chøc n¨ng QoS (Quality

of Service)…

 Kh năng truy nh p d ch v

ả ậ ị ụ: Ngoµi ra cßn cã mét sè h¹n chÕ cña

dÞch vô tho¹i IP (VoIP) so víi dÞch vô tho¹i truyÒn thèng lµ chÊt lîng

dÞch vô vµ kh¶ n¨ng truy nhËp dÞch vô. H¹n chÕ vÒ chÊt lîng dÞch vô

cã nguyªn nh©n kh«ng ph¶i do c«ng nghÖ VoIP mµ do chÝnh s¸ch vÒ

chÊt lîng ®îc thiÕt lËp tríc ®ã trªn m¹ng Internet: dÞch vô chØ ®îc cung

cÊp víi chÊt lîng “tèt nhÊt cã thÓ” (best-effort) vµ do ®ã kh«ng ®¶m b¶o

hoµn toµn yªu cÇu trong truyÒn tÝn hiÖu tho¹i. Møc ®é phøc t¹p cña

m¹ng còng nh c¸c kÕt nèi cña m¹ng còng lµ yÕu tè lµm gi¶m chÊt lîng

dÞch vô. Mét yÕu tè kh¸c còng ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng dÞch vô tho¹i IP

lµ do trªn m¹ng Internet, dÞch vô IP ph¶i ®îc chia sÎ ®êng truyÒn cïng

lóc víi nhiÒu dÞch vô kh¸c. NÕu so s¸nh, mét kªnh truyÒn tÝn hiÖu tho¹i

th«ng thêng chØ sö dông kho¶ng 30% n¨ng lùc trong khi trªn m¹ng

Internet, tû lÖ nµy lµ 100%.

ự

ữ

ể

ạ

ạ 1.6. S khác nhau gi a VoIP và các m ng chuy n m ch đi n tho i chung(GSTN)

ệ

ạ

VoIP cã mét sè khÝa c¹nh kh¸c víi GSTN c¶ thuËt ng÷, cÊu tróc vµ c¸c

• Khác nhau v k thu t chuy n m ch:

giao thøc. Sù kh¸c nhau lµ ¶nh hëng ®Õn thiÕt kÕ cña c¸c dÞch vô VoIP.

ề ỹ ể ậ ạ

M ng đi n tho i công c ng (Public Switched Telephone Network - ệ ạ ạ ộ

PSTN) là m ng truy n th ng d a trên n n t ng k thu t chuy n m ch kênh ề ả ự ề ể ậ ạ ạ ố ỹ

(Circuit Switching). Chuy n m ch kênh là ph ng pháp truy n th ng trong đó ể ạ ươ ề ố

m t kênh truy n d n dành riêng đ c thi ề ẫ ọ ượ ế ậ t l p gi a hai thi ữ ế ị ầ ố t b đ u cu i

ề thông qua m hay nhi u nút chuy n m ch trung gian.Dòng thông tin truy n ề ể ạ ộ

trên kênh này là dòng bit truy n liên t c theo th i gian.Băng thông c a kênh ụ ủ ề ờ

danh riêng đ c đ m b o và c đ nh trong quá trình liên l c và đ tr thông ượ ộ ễ ố ị ạ ả ả

tin nh ch c th i gian truy n thông tin trên kênh. ỏ ỉ ỡ ờ ề

VoIP d a trên công ngh chuy n m ch gói (Packet Switching Network) ạ ự ệ ể

r i truy n t s d ng h th ng l u tr ệ ố ử ụ ư ữ ồ ề ạ ậ i các nút m ng.D li u c n v n ữ ệ ạ ầ

chuy n đ c chia thành các gói nh có kich th ể ượ ỏ ướ ỗ c và đ nh d ng xác đ nh.M i ạ ị ị

gói nh v y s đ ư ậ ẽ ượ c truy n riêng r và đ n n i nh n băng các đ ế ề ẽ ậ ơ ườ ề ng truy n

khác nhau.Nh v y chúng có th d ch chuy n trong cùng m t th i đi m.Khi ư ậ ể ị ể ể ộ ờ

toàn b các gói d li u đã đ n n i nh n thí chúng s h p l ế ẽ ợ ạ ữ ệ ậ ộ ơ ữ ệ i thành d li u

ban đ u.Trong m ng chuy n m ch gói không có kênh danh riêng nào đ ể ạ ầ ạ ượ c

c a kênh logic gi a hai thi

thi t l p,băng thông t b đ u cu i th ng không ế ậ ủ ữ ế ị ầ ố ườ

c đ nh và đ tr thông tin l n h n m ng chuy n m ch kênh r t nhi u. ố ị ộ ễ ể ề ạ ạ ấ ớ ơ

• Khác nhau v kh năng báo hi u: ề ả

ệ

VÒ c¬ b¶n VoIP dùa vµo m« h×nh ®Çu cuèi ®Õn ®Çu cuèi (end to end)

cho sù ph©n phèi dÞch vô. C¸c giao thøc b¸o hiÖu n»m gi÷a c¸c hÖ thèng ®Çu

cuèi bao hµm trong c¸c cuéc gäi; C¸c bé ®Þnh tuyÕn m¹ng xem c¸c gãi b¸o hiÖu

nµy gièng nh bÊt kú sè liÖu kh¸c. Tuy nhien ®Ó VoIP cã thÓ lîi dông c¸c bé

®Þnh tuyÕn b¸o hiÖu hoÆc proxy ®Ó hç trî chøc n¨ng nh x¸c ®Þnh vÞ trÝ ngêi

sö dông. Trong trêng hîp nµy, c¸c proxy chØ sö dông cho ®inh tuyÕn cña c¸c

th«ng ®iÖp b¸o hiÖu khëi ®éng. C¸c th«ng ®iÖp b¸o hiÖu khëi ®éng tiÕp theo

cã thÓ trao ®æi end to end, do tÝnh liªn tiÕp cña m« h×nh b¸o hiÖu end to end,

tr¹ng th¸i cuéc gäi end to end ®îc xem nh lµ sù minh ho¹ cña nhiÒu ®Æc trng

®iÖn tho¹i.

MÆc dï kh¶ n¨ng bµo hiÖu cña hÖ thèng ®Çu cuèi GSTN (General

Switching Telephone Network) bÞ giíi h¹n. C¸c ®Þa chØ cña GSTN (lµ sè ®iÖn

tho¹i) lµ qu¸ t¶i víi Ýt nhÊt bèn chøc n¨ng: nhËn diÖn ®iÓm ®Çu cuèi, nhËn

diÖn dÞch vô, nhËn diÖn ai tr¶ cíc cho cuéc gäi vµ nhµ cung cÊp dich vô

truyÒn t¶i. GSTN còng trãi buéc nguån gèc cuéc gäi víi viÖc thanh to¸n cíc phÝ,

ngo¹i trõ nh thay ®æi mét sè ®Þa chØ (nh sè 800) trong m¹ng th«ng minh hoÆc

c¸c ®Æc trng nh©n c«ng cô thÓ (collect call). C¸c ®Þa chØ VoIP ®a vµo c«ng

thøc gièng nh d¹ng URL (Uniform Resource Loctor- ®¬n vÞ ®Þnh vÞ tµi

nguyªn), chóng ®îc sö dông duy nhÊt ®Ó nhËn diÖn ®iÓm ®Çu cuèi vµ nhËn

diÖn chØ dÉn dÞch vô c¬ b¶n. C¸c chøc n¨ng kh¸c nh thanh to¸n cíc vµ chän

nhµ cung cÊp dÞch vô truyÒn t¶i lµ dÔ dµng h¬n, lîi dông bëi c¸c giao thøc nh

RSVP vµ RTSP theo c¸c ®Þa chØ.

1.7 Các ng d ng c a VoIP ụ

ứ

ủ

1.7.1 D ch v tho i qua Internet

ụ

ạ

ị

§iÖn tho¹i Internet kh«ng cßn chØ lµ c«ng nghÖ cho giíi sö dông m¸y

tÝnh mµ cho c¶ ngêi sö dông ®iÖn tho¹i quay vµo gateway. DÞch vô nµy ®îc

mét sè nhµ khai th¸c lín cung cÊp vµ chÊt lîng tho¹i kh«ng thua kÐm chÊt lîng

cña m¹ng tho¹i th«ng thêng, ®Æc biÖt lµ trªn c¸c tuyÕn quèc tÕ. MÆc dï vÉn

cßn mét sè vÊn ®Ò vÒ sù t¬ng thÝch cña c¸c gateway, c¸c vÊn ®Ò nµy sÏ sím

®îc gi¶i quyÕt khi tiªu chuÈn H.323 cña ITU ®îc sö dông réng r·i.

Suèt tõ khi c¸c m¸y tÝnh b¾t ®Çu kÕt nèi víi nhau, vÊn ®Ò c¸c m¹ng

tÝch hîp lu«n lµ mèi quan t©m cña mäi ngêi. M¹ng m¸y tÝnh ph¸t triÓn bªn c¹nh

m¹ng ®iÖn tho¹i. C¸c m¹ng m¸y tÝnh vµ m¹ng ®iÖn tho¹i song song tån t¹i ngay

trong cïng mét c¬ cÊu, gi÷a c¸c c¬ cÊu kh¸c nhau, vµ trong m¹ng réng WAN.

C«ng nghÖ tho¹i IP kh«ng ngay lËp tøc ®e do¹ ®Õn m¹ng ®iÖn tho¹i toµn cÇu

mµ nã sÏ dÇn thay thÕ tho¹i chuyÓn m¹ch kªnh truyÒn thèng. Sau ®©y lµ mét

vµi øng dông tiªu biÓu cña dÞch vô tho¹i Internet.

1.7.2 Tho i thông minh ạ

HÖ thèng ®iÖn tho¹i ngµy cµng trë nªn h÷u hiÖu: rÎ, phæ biÕn, dÔ sö

dông, c¬ ®éng. Tuy nhiªn nã chØ cã 12 phÝm ®Ó ®iÒu khiÓn. Trong nh÷ng

n¨m gÇn ®©y, ngêi ta ®· cè g¾ng ®Ó t¹o ra tho¹i th«ng minh, ®Çu tiªn lµ c¸c

tho¹i ®Ó bµn, sau lµ ®Õn c¸c server. Nhng mäi cè g¾ng ®Òu thÊt b¹i do tån t¹i

c¸c hÖ thèng cã s½n.

Internet sÏ thay ®æi ®iÒu nµy. KÓ tõ khi Internet phñ kh¾p toµn cÇu, nã

®· ®îc sö dông ®Ó t¨ng thªm tÝnh th«ng minh cho m¹ng ®iÖn tho¹i toµn

cÇu.Gi÷a m¹ng m¸y tÝnh vµ m¹ng ®iÖn tho¹i tån t¹i mét mèi liªn hÖ. Internet

cung cÊp c¸ch gi¸m s¸t vµ ®iÒu khiÓn c¸c cuéc tho¹i mét c¸ch tiÖn lîi h¬n.

Chóng ta cã thÓ thÊy ®îc kh¶ n¨ng kiÓm so¸t vµ ®iÒu khiÓn c¸c cuéc tho¹i

th«ng qua m¹ng Internet.

c cho b g i

1.7.3 D ch v tính c ị

ụ

ướ

ị ọ

Tho¹i qua Internet gióp nhµ khai th¸c cã kh¶ n¨ng cung cÊp dÞch vô tÝnh

cíc cho bÞ gäi ®Õn c¸c kh¸ch hµng ë níc ngoµi còng gièng nh kh¸ch hµng trong

níc. §Ó thùc hiÖn ®îc ®iÒu nµy, kh¸ch hµng chØ cÇn PC víi hÖ ®iÒu hµnh

Windows9x, ®Þa chØ kÕt nèi Internet (tèc ®é 28,8Kbps hoÆc nhanh h¬n), vµ

ch¬ng tr×nh phÇn mÒm chuyÓn ®æi ch¼ng h¹n nh Quicknet's Technologies

Internet PhoneJACK.

Thay v× gäi qua m¹ng ®iÖn tho¹i truyÒn thèng, kh¸ch hµng cã thÓ gäi

cho b¹n qua Internet b»ng viÖc sö dông ch¬ng tr×nh phÇn mÒm ch¼ng h¹n nh

Internet Phone cña Vocaltec hoÆc Netmeeting cña Microsoft. Víi c¸c ch¬ng

tr×nh phÇn mÒm nµy, kh¸ch hµng cã thÓ gäi ®Õn c«ng ty cña b¹n còng gièng

nh viÖc hä gäi qua m¹ng PSTN.

B»ng viÖc sö dông ch¬ng tr×nh ch¼ng h¹n Internet PhoneJACK, b¹n còng

cã thÓ xö lý c¸c cuéc gäi còng gièng nh c¸c xö lý c¸c cuéc gäi kh¸c. B¹n cã thÓ

®Þnh tuyÕn c¸c cuéc gäi nµy tíi c¸c nhµ vËn hµnh, tíi c¸c dÞch vô tù ®éng tr¶

lêi, tíi c¸c ACD. Trong thùc tÕ, hÖ thèng ®iÖn tho¹i qua Internet vµ hÖ thèng

®iÖn tho¹i truyÒn thèng lµ hoµn toµn nh nhau.

1.7.4 D ch v Callback Web ụ

ị

"WorldWide Web" ®· lµm cuéc c¸ch m¹ng trong c¸ch giao dÞch víi kh¸ch

hµng cña c¸c doanh nghiÖp. Víi tÊt c¶ c¸c tiÒm n¨ng cña web, ®iÖn tho¹i vÉn

lµ mét ph¬ng tiÖn kinh doanh quan träng trong nhiÒu níc. §iÖn tho¹i web hay

"bÊm sè" (click to dial) cho phÐp c¸c nhµ doanh nghiÖp cã thÓ ®a thªm c¸c

phÝm bÊm lªn trang web ®Ó kÕt nèi tíi hÖ thèng ®iÖn tho¹i cña hä. DÞch vô

bÊm sè lµ c¸ch dÔ nhÊt vµ an toµn nhÊt ®Ó ®a thªm c¸c kªnh trùc tiÕp tõ trang

1.7.5 D ch v fax qua IP

web cña b¹n vµo hÖ thèng ®iÖn tho¹i.

ụ

ị

NÕu b¹n göi nhiÒu fax tõ PC, ®Æc biÖt lµ göi ra níc ngoµi th× viÖc sö

dông dÞch vô Internet faxing sÏ gióp b¹n tiÕt kiÖm ®îc tiÒn vµ c¶ kªnh tho¹i.

DÞch vô nµy sÏ chuyÓn trùc tiÕp tõ PC cña b¹n qua kÕt nèi Internet.

Khi sö dông dÞch vô tho¹i vµ fax qua Internet, cã hai vÊn ®Ò c¬ b¶n:

Nh÷ng ngêi sö dông dÞch vô tho¹i qua Internet cÇn cã ch¬ng tr×nh phÇn

mÒm ch¼ng h¹n Quicknet's Internet PhoneJACK. CÊu h×nh nµy cung cÊp cho

ngêi sö dông kh¶ n¨ng sö dông tho¹i qua Internet thay cho sö dông ®iÖn tho¹i

KÕt nèi mét gateway tho¹i qua Internet víi hÖ thèng ®iÖn tho¹i hiÖn

®Ó bµn truyÒn thèng.

hµnh. CÊu h×nh nµy cung cÊp dÞch vô tho¹i qua Internet gièng nh viÖc më réng

hÖ thèng ®iÖn tho¹i hiÖn hµnh.

ụ

ị

1.7.6 D ch v Call center

Gateway call center víi c«ng nghÖ tho¹i qua Internet cho phÐp c¸c nhµ

kiÓm duyÖt trang Web víi c¸c PC trang bÞ multimedia kÕt nèi ®îc víi bé ph©n

phèi c¸c cuéc goi tù ®éng (ACD). Mét u ®iÓm cña tho¹i IP lµ kh¶ n¨ng kÕt hîp

c¶ tho¹i vµ d÷ liÖu trªn cïng mét kªnh.

Ch

T NG QUAN V GIAO TH C THO I QUA IP

Ổ

Ạ

Ề

ươ II ng Ứ

Ổ

Ứ

Ề

ứ

2.1 T NG QUAN V GIAO TH C IP 2.1.1 Khái quát v giao th c IP Giao th c IP

ề ứ (Internet Protocol - Giao th c liên m ng) là m t giao th c

ứ ứ ạ ộ

c s d ng b i các h ướ ng d li u đ ữ ệ ượ ử ụ ở máy chủ ngu n và đích đ truy n d ề ể ồ ữ

li u trong m t . ộ liên m ngạ chuy n m ch gói ệ ể ạ

D li u trong m t liên m ng IP đ c g i theo các kh i đ c g i là gói ữ ệ ạ ộ ượ ử ố ượ ọ

t l p các đ (packet ho c ặ datagram).C th , IP không c n thi ụ ể ầ ế ậ ườ ề ng truy n

tr c khi m t máy ch g i các gói tin cho m t máy khác mà tr ướ ủ ử ộ ộ ướ ư c đó nó ch a

t ng liên l c v i. ừ ạ ớ

Giao th c IP cung c p m t d ch v g i d li u không đ m b o ụ ử ữ ệ ộ ị ứ ấ ả nghĩa là ả

nó h u nh không đ m b o gì v gói d li u.Gói d li u có th đ n n i mà ữ ệ ữ ệ ể ế ư ề ầ ả ả ơ

không còn nguyên v n, nó có th đ n không theo th t (so v i các gói khác ể ế ứ ự ẹ ớ

đ ượ ử ặ ị ấ c g i gi a hai máy ngu n và đích đó), nó có th b trùng l p ho c b m t ể ị ữ ặ ồ

hoàn toàn.N u m t c b o đ m, nó có th đ ộ ph n m m ng d ng ề ứ ụ c n đ ầ ượ ả ể ượ c ế ả ầ

cung c p t n i khác, th ng t ấ ừ ơ ườ ừ các giao th c giao v n n m phía trên IP. ậ ứ ằ

2.1.2 Đánh đ a ch trong IP ị

ỉ

Đ a ch IP là m t s nguyên 32 bit, th ng đ c bi u di n d ộ ố ị ỉ ườ ượ ễ ướ ạ i d ng ể

m t dãy 4 s nguyên cách nhau b i d u ch m (dotted format). M t s nguyên ở ấ ộ ố ấ ố ộ

ng đ c g i là m t octet (8 bits). ị ộ ỉ ườ ượ ọ ộ trong đ a ch IP là m t byte, th 2.1.2.1 Đ a ch IP ỉ ị

Đ a ch IP là m t s nguyên 32 bit, th ng đ c bi u di n d ộ ố ỉ ị ườ ượ ễ ướ ạ i d ng ể

m t dãy 4 s nguyên cách nhau b i d u ch m ( dotted format).M t s nguyên ở ấ ấ ố ộ ộ ố

trong đ a ch IP là m t byte, th ng đ c g i là m t octet (8 bits). ộ ỉ ị ườ ượ ọ ộ

- Ví d : ụ

V m t đ a ch IP đi n hình là 123.255.0.15. Các thành ph n 123, 255, 0 ề ộ ị ể ầ ỉ

và 15 là các octet.

M t đ a ch IP g m có 3 ph n.Ph n đ u tiên là đ a ch m ng (network ộ ị ỉ ạ ầ ầ ầ ồ ỉ ị

i (n u có) là address), ph n th hai là đ a ch máy (host address) và ph n còn l ỉ ứ ầ ầ ị ạ ế

đ a ch m ng con(subnet address). ị ỉ ạ

Đ a ch m ng c a m t đ a ch IP đ c tìm ra khi th c hi n phép toán ộ ị ỉ ạ ủ ỉ ị ượ ự ệ

logic AND gi a đ a ch IP đ y và m t giá tr g i là m t n m ng (network ộ ặ ạ ạ ữ ị ị ọ ấ ỉ

2.1.2.2 Phân l p đ a ch IP

mask). Network mask cho bi ế t bao nhiêu bit trong đ a ch IP là đ a ch m ng. ị ỉ ạ ỉ ị

ớ ị

ỉ

Đ a ch IP đ ị

ỉ ượ c phân ra làm 5 l p m ng (l p A, B, C, D, và E).Trong đó ớ ạ ớ

c s d ng, l p E đ c dành riêng cho nghiên c u. L p D b n l p đ u đ ố ớ ầ ượ ử ụ ớ ượ ứ ớ

đ c dùng cho vi c phát các thông tin broadcast/multicastt (broadcast/multicast ượ ệ

2.1.2.3 C u trúc và phân l p đ a ch IP

IPs).L p A, B và C đ ớ ượ c dùng trong cu c s ng hàng ngày. ộ ố

ớ ị

ấ

ỉ

Các đ a ch này đ ị

c vi i d ng m t t p h p b s (octet) ngăn t d ỉ ượ ế ướ ạ ợ ộ ố ộ ậ

cách nhau b ng d u ch m(.).N u bi ấ ế ằ ấ ế ị t đ a ch IP c a m t website, b n có th ộ ủ ạ ỉ ể

t tên mi n.Hi n nay có 2 phiên nh p vào trình duy t đ m mà không c n vi ệ ể ở ầ ậ ế ề ệ

b n là IPv4 và IPv6, trong đó IPv4 là chu n đang dùng r ng rãi v i đ dài 32 ả ớ ộ ẩ ộ

bit.Nh ng trong t i ta có th ư ươ ng lai, khi quy mô c a m ng m r ng, ng ủ ở ộ ạ ườ ể

ph i dùng đ n IPv6 là chu n 128 bit. ế ả ẩ

Xét trong phiên b n IPv4, đ a ch 32 bit này đ ả ị ỉ ượ ỗ ộ c chia làm 4 b , m i b 8 ộ

bit (vi t theo d ng nh phân g m các s 0 và 1) đ c đ m th t t trái sang ế ạ ồ ố ị ượ ế ứ ự ừ

ph i.ả

N u vi t theo d ng th p phân (th ng dùng đ d nh n bi t), đ a ch IP ế ế ậ ạ ườ ể ễ ậ ế ị ỉ

có công th c là xxx.xxx.xxx.xxx, trong đó x là s th p phân t 0 đ n 9.Tuy ố ậ ứ ừ ế

v y, khi 0 đ ng đ u m i b s , b n có th b đi,ví d 123.043.010.002 đ ậ ỗ ộ ố ạ ể ỏ ứ ụ ầ ượ c

vi t thành 123.43.10.2. ế

Class bit

Net ID

Host ID

C u trúc nói trên th hi n 3 thành ph n chính là: ể ệ ầ ấ

Hình 2.1 C u trúc đ a ch IP ấ ị ỉ

l p nào. Ph n 1 là bit nh n d ng l p, dùng đ xác đ nh đ a ch đang ớ ể ầ ậ ạ ị ị ỉ ở ớ

Đ a ch IP đ ị ỉ ượ ư c phân thành 5 l p A, B, C, D, E, trong đó l p D, E ch a ớ ớ

L p A: ớ

dùng t i. Ta xét 3 l p đ u v i h đ m nh phân. ớ ớ ệ ế ầ ớ ị

Hình 2.2 Phân l p Aớ

Nh v y, bit nh n d ng th nh t c a l p A b ng 0, 7 bit còn l

i dành ứ ấ ủ ớ ư ậ ằ ậ ạ ạ

cho đ a ch m ng Net ID, ph n ti p theo dành cho đ a ch máy ch Host ỉ ạ ủ ế ầ ị ỉ ị

c g i là ti n t m ng (network prefix).L p A áp ID.Vùng s c a m ng đ ố ủ ạ ượ ọ ề ố ạ ớ

i đa d ng khi đ a ch network ít và đ a ch máy ch nhi u.Tính ra, ta đ ị ụ ủ ề ỉ ỉ ị c t ượ ố

126 m ng và m i m ng có th h tr t ể ỗ ợ ố ạ ạ ỗ ị i đa 167.777.214 máy ch .Vùng đ a ủ

ch lý thuy t tính theo h đ m th p phân t 0.0.0.0 đ n 127.0.0.0 (th c t ệ ế ế ậ ỉ ừ ự ế ta ế

không dùng các đ a ch đ u có giá tr bit b ng 0 hay 1). ỉ ề ằ ị ị

L p B: ớ

i dành cho Net ID.L p này Hình 2.3 Phân l p Bớ Bit nh n d ng c a l p B là 10, 14 bit còn l ạ ủ ớ ậ ạ ớ

áp d ng khi đ a ch m ng và đ a ch máy ch m c v a.Tính ra, ta đ ỉ ạ ủ ở ứ ừ ụ ỉ ị ị ượ ố c t i

i đa 65.534 máy ch .Vùng đ a ch lý đa 16.382 m ng, m i m ng ph c v t ỗ ụ ụ ố ạ ạ ủ ị ỉ

L p C:

thuy t t ế ừ 128.0.0.0 đ n 191.255.0.0. ế

ớ

Hình 2.4 Phân l p Cớ

i dành cho Net ID.L p này Bit nh n d ng c a l p C là 110, 21 bit còn l ủ ớ ạ ậ ạ ớ

áp d ng khi đ a ch m ng nhi u và đ a ch máy ch ít.Tính ra, ta đ i đa ỉ ạ ụ ủ ề ị ị ỉ c t ượ ố

2.097.150 m ng, m i m ng ph c v t ỗ ụ ụ ố ạ ạ i đa 254 máy ch .Vùng đ a ch lý ủ ị ỉ

thuy t t 192.0.0.0 đ n 223.255.255.0. ế ừ ế

2.1.3. C u trúc gói tin IP

ấ

Hình 2.5 C u trúc gói tin IP ấ

Các thu t ng : ữ

 IP Diagram = header + data.Data

ậ

đây chính là UDP ở

segment ho c TCP segment. ặ Ở ầ bên g i,t ng trên là t ng ử ầ

ố Transport s g i UDP segment ho c TCP segment xu ng ẽ ử ặ

t ng Network.Nhi m v t ng Network là s đóng thêm ầ ụ ầ ệ ẽ

header vào (TCP segment ho c UDP segment ặ ở ầ t ng

Transport đ a xu ng) đ t o thành gói g i là IP ể ạ ư ố ọ

 UDP segment: là d ng d li u do giao th c UDP

diagram.

ữ ệ ứ ạ ở ầ t ng

 TCP segment: là d ng d li u do giao th c TCP

Transport đ a xu ng t ng Network. ố ư ầ

ữ ệ ứ ạ ở ầ t ng

 Fragment: là các m nh c a IP Diagram b phân chia nh ủ

Transport đ a xu ng t ng Network. ố ư ầ

ả ị ỏ

ồ ra đ truy n trên kênh truy n. Fragment cũng có bao g m ể ề ề

ph n Header + data (data ch là 1 ph n c a data ầ ủ ầ ỉ ở IP

 Gói:

Diagram)

đây dùng t ở ừ “gói” đ ch IP Diagram. ể ỉ

Các tr ng có ý nghĩa nh sau: ườ ư

 VERS (4 bit): Version: ch ra phiên b n c a trình nghi th c IP

ả ủ ứ ỉ

đang đ c dùng là Ipv4 (0100) ho c Ipv6 (0110). N u tr ng này ượ ế ặ ườ

khác v i phiên b n IP c a thi t b nh n, thi t b nh n s t ủ ả ớ ế ị ậ ế ị ậ ẽ ừ ố ch i

 IP Header Length (HLEN) (4 bit): – Ch ra chi u dài c a header,

và lo i b các gói tin này. ạ ỏ

ủ ề ỉ

đây tr m i đ n v là 1 word , m i word = 32 bit = 4 byte . ỗ ỗ ơ ị Ở ườ ng

Header Length có 4 bit => 2^4 = 16 word = 16 x 4byte = 64 byte,

chi u dài header t i đa là 64 byte. Bình th ng Hearder dài 20 ề ố ườ

byte. Đây là chi u dài c a t t c c các thông tin Header. Tr ủ ấ ả ề ườ ng

này cũng giúp ta xác đ nh byte đ u tiên c a Data n m đâu trong ằ ở ủ ầ ị

 Type Of Services (TOS) (8 bit): Ch ra cách th c x lý data nh

gói tin IP datagram.

ứ ử ỉ ư

th nào, có đ u tiên hay không, đ tr cho phép x lý gói d ộ ễ ộ ư ử ế ữ

li u . Tr ng này th ng đ c dùng cho QoS là 1 ch c năng ệ ườ ườ ượ ứ

dành 1 l ượ ạ ng băng thông đ cho đ cho 1 d ch v nào đó ho t ụ ể ể ị

 Total Length: – Ch ra chi u dài c a toàn b gói tính theo byte,

đ ng ví d nh d ch v truy n tho i , video … ụ ộ ụ ư ị ề ạ

ủ ề ộ ỉ

bao g m d li u và header, có 16 bit. 16 bit v y chi u dài t i đa ữ ệ ề ậ ồ ố

là 2^16 = 65536 byte = 64 Kb, v y chi u dài t ề ậ ố i đa c a 1 IP ủ

 Identification - có 16 bit. Ch mã s c a

datagram là 64 Kb.

ố ủ 1 IP datagram , giúp bên ỉ

nh n có th ghép các m nh l i v i nhau vì IP ả c a 1 IP datagram ủ ể ậ ạ ớ

datagram phân thành các m nh và các m nh thu c cùng 1 IP ả ả ộ

 Flag – M t field có 3 bit, ộ

 Bit 0: không dùng.

 Bit 1: cho bi

datagram s có cùng Identification. ẽ

ế t gói có phân m nh hay không. ả

 Bit 2: N u gói IP datagram b phân m nh thì m nh này ế ả ả ị

cho bi t m nh này có ph i là m nh cu i không. ế ả ả ả ố

 Fragment Offset - có 13 bit. Báo bên nh n v trí offset c a các

ủ ậ ị

m nh so v i gói IP datagram g c i thành IP ố đ có th ghép l ể ể ả ớ ạ

 VD : theo hình minh h aọ

datagram g c.ố

 1 gói tin IP datagram chi u dài là 4000 byte, có 20 ề

 Mà trên đ

byte header + 3980 byte d li u. ữ ệ

ng truy n ch cho phép truy n t i đa là ườ ề ố ề ỉ

ả 1500 byte => cho nên gói tin s ph n thành 3 m nh ẽ ầ

ầ nh . M i m nh đ u có header là 20 byte , còn ph n ề ả ỏ ỗ

ng c a 3 m nh là 1480 byte , 1480 d li u l n l ữ ệ ầ ượ ủ ả

t là byte , 1020 byte . Nên offset c aủ 3 m nh l n l ầ ượ ả

i thành 0 , 1480 , 2960 . D a vào offset đ ráp l ự ể ạ

m nh l n bên nh n. Cu i cùng là tr ng Flag bên ớ ở ả ậ ố ườ



nh n xác đ nh đ c m nh cu i cùng. ậ ị ượ ả ố

ID ở ỗ ả m i m nh nh = x, nghĩa là cùng thu c 1 m nh ả ỏ ộ

l n. ớ

Hình 2.6 Phân nh gói tin IP ỏ

 Time To Live (TTL) – Ch ra s b

c nh y (hop) mà m t gói có ố ướ ỉ ả ộ

th đi qua.Con s này s gi m đi 1, khi gói tin đi qua 1 router. Khi ẽ ả ể ố

i 0 gói này s b lo i. Đây router nào nh n gói tin th y ậ ấ TTL đ t t ạ ớ ẽ ị ạ

là gi ả i pháp nh m ngăn ch n tình tr ng l p vòng vô h n c a gói ạ ạ ủ ằ ặ ặ

tin trên m ng.ạ

ầ  Protocol(8 bit) : Ch ra giao th c nào c a t ng trên (t ng ủ ầ ứ ỉ

Transport) s nh n ph n data sau khi công đo n x lí IP diagram ạ ử ẽ ậ ầ ở

t ho c ch ra giao th c nào c a t ng t ng Network hoàn t ầ ấ ủ ầ trên g iở ứ ặ ỉ

ỗ segment xu ng cho t ng Network đóng gói thành IP Diagram , m i ầ ố

 06 : TCP

 17 : UDP

 01 : ICMP

 08 : EGP

 Header CheckSum – có 16 bit. Giúp b o đ m s toàn v n c a IP

giao th c có 1 mã. ứ

ẹ ủ ự ả ả

 Source Address (32 bit): Ch ra đ a ch c a thi

Header.

t b truy n IP ỉ ủ ỉ ị ế ị ề

 Destination Address (32 bit): Ch ra đ a ch IP c a thi

diagram.

ủ ỉ ị ỉ ệ ị ẽ t b s

 IP Option : kích th

nh n IP diagram. ậ

c không c đ nh ướ ố ị ọ , ch a các thông tin tùy ch n ứ

 Time stamp: th i đi m đã đi qua router.

nh : ư

 Security : cho phép router nh n gói d li u không

ể ờ

ữ ệ ậ , n uế

không thì gói s b h y ẽ ị ủ

 Record router: l u danh sách đ a ch IP c a router mà gói ủ ư ị ỉ

 Source route: b t bu c đi qua router nào đó. Lúc này s

ph i đi qua, ả

ắ ộ ẽ

không c n dùng b ng đ nh tuy n m i Router n a. ế ở ỗ ữ ả ầ ị

 Padding – Các s 0 đ

c b sung vào field này đ đ m b o IP ố ượ ổ ể ả ả

Header luôn là b i s c a 32 bit. ộ ố ủ

 Data - Ch a thông tin l p trên, chi u dài thay đ i đ n 64Kb. Là ổ ế ứ ề ớ

ầ TCP hay UDP Segment c a t ng Transport g i xu ng cho t n ủ ầ ử ố

Network, t ngầ Network s thêm header vào gói tin IP datagram . ẽ

2.1.4 Các ng d ng

ụ

ứ

Ở ViÖt Nam, c«ng nghÖ IP ®· ®îc øng dông phôc vô c«ng t¸c ho¹t ®éng

gi¶ng d¹y vµ nghiªn cøu tõ kh¸ sím chñ yÕu díi d¹ng c¸c m¹ng côc bé LAN t¹i c¸c

c«ng së, trêng häc, viÖn nghiªn cøu... Cho ®Õn cuèi n¨m 1997, c«ng nghÖ IP

cho m¹ng WAN b¾t ®Çu ®îc ph¸t triÓn réng r·i víi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña

Internet t¹i ViÖt Nam. §Õn nay hÖ th«ng m¹ng IP ®· trë nªn phæ biÕn trªn toµn

quèc tuy nhiªn kh¶ n¨ng ®¸p øng vÒ chÊt lîng còng nh d¶i th«ng vÉn cßn h¹n

chÕ (HÇu hÕt lµ 10Mbps cho m¹ng LAN vµ 2Mbps cho m¹ng WAN back

bone).

HiÖn nay, m¹ng truy nhËp VNN ®· cã mÆt t¹i 61 tØnh thµnh phè, ®îc

chia lµm 3 vïng t¬ng thÝch víi m¹ng PSTN ®ang tån t¹i. Bavïng nµy ®îc kÕt

nèi b»ng backbone 2MBps, t¹i Hµ Néi cã c¸c cæng kÕt nèi ra Internet quèc tÕ.

Mçi vïng cã mét Inter Domain Router HN- gateway cisco 7531.

H×nh 2.7 CÊu tróc m¹ng Internet t¹i ViÖt Nam

Nh×n s¬ ®å h×nh 2.7 chóng ta cã thÓ nhËn thÊy r»ng m¹ng nµy ® îc

cÊu t¹o nªn tõ 5 ph©n líp chÝnh, ph©n líp trªn cïng chÝnh lµ m¹ng Internet quèc

tÕ. C¸c nhµ cung cÊp dÞch vô Internet trong níc sÏ truy nhËp tíi m¹ng Internet

quèc tÕ b»ng nh÷ng cæng riªng sö dông ®êng truyÒn tèc ®é cao. T¹i mçi cæng

truy nhËp Internet quèc tÕ c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô cã thÓ ®Æt mét Domain

router lµm nhiÖm vô ®Þnh tuyÕn cho toµn bé thuª bao trong níc muèn truy

nhËp Internet quèc tÕ qua cæng trªn. V× mét Router t¹i mét cæng truy nhËp

quèc tÕ cã thÓ lµ kh«ng ®ñ cho nhu cÇu thuª bao c¶ níc, c¸c nhµ cung cÊp dÞch

vô cã thÓ sö dông nhiÒu Domain router, nÕu mét trong c¸c router nµy bÞ qu¸

t¶i, c«ng viÖc cña nã cã thÓ sÏ ®îc chia sÎ trong mét router kh¸c cßn rçi. Domain

router cã thÓ ®îc kÕt nèi víi c¸c router ph©n cÊp, c¸c router cã nhiÖm vô

chuyÓn ®æi giao diÖn m¹ng WAN - LAN. Mçi router nµy ®îc kÕt nèi mét

Access server t¹i ®iÓm truy nhËp cña c¸c m¹ng PSTN Bu ®iÖn tØnh. Tõ ®©y

c¸c kÕt nèi Inernet gi÷a c¸c thuª bao vµ nhµ cung cÊp dÞch vô sÏ ®îc thiÕt lËp.

2.2. GI I PHÁP TRUY N THO I QUA IP

Ả

Ạ

Ề

2.2.1 Giao th c th i gian th c RTP

ứ

ự

ờ

Giao thøc RTP (Realtime Transport Protocol) cung cÊp c¸c chøc n¨ng giao

2.2.1.1 Vai trò c a RTP ủ

vËn phï hîp cho c¸c øng dông truyÒn d÷ liÖu mang ®Æc tÝnh thêi gian thùc nh

lµ tho¹i vµ truyÒn h×nh t¬ng t¸c. Nh÷ng dÞch vô cña RTP bao gåm trêng chØ

thÞ lo¹i t¶i träng (payload identification), ®¸nh sè thø tù c¸c gãi, ®iÒn tem thêi

gian (phôc vô cho c¬ chÕ ®ång bé khi ph¸t l¹i tÝn hiÖu ë bªn thu)...

Th«ng thêng c¸c øng dông ch¹y giao thøc RTP ë bªn trªn giao thøc UDP

®Ó sö dông c¸c dÞch vô ghÐp kªnh (multiplexing) vµ kiÓm tra tæng

(checksum) cña dÞch vô nµy; c¶ hai giao thøc RTP vµ UDP t¹o nªn mét phÇn

chøc n¨ng cña giao thøc tÇng giao vËn. Tuy nhiªn RTP còng cã thÓ ®îc sö dông

víi nh÷ng giao thøc kh¸c cña tÇng m¹ng vµ tÇng giao vËn bªn díi miÔn lµ c¸c

giao thøc nµy cung cÊp ®îc c¸c dÞch vô mµ RTP ®ßi hái. Giao thøc RTP hç trî

viÖc truyÒn d÷ liÖu tíi nhiÒu ®Ých sö dông ph©n bè d÷ liÖu multicast nÕu

nh kh¶ n¨ng nay ®îc tÇng m¹ng ho¹t ®éng bªn díi nã cung cÊp.

Mét ®iÒu cÇn lu ý lµ b¶n th©n RTP kh«ng cung cÊp mét c¬ chÕ nµo

®¶m b¶o viÖc ph©n ph¸t kÞp thêi d÷ liÖu tíi c¸c tr¹m mµ nã dùa trªn c¸c dÞch

vô cña tÇng thÊp h¬n ®Ó thùc hiÖn ®iÒu nµy. RTP còng kh«ng ®¶m b¶o viÖc

truyÒn c¸c gãi theo ®óng thø tù. Tuy nhiªn sè thø tù trong RTP header cho phÐp

bªn thu x©y dùng l¹i thø tù ®óng cña c¸c gãi bªn ph¸t.

§i cïng víi RTP lµ giao thøc RTCP (Realtime Transport Control Protocol)

cã c¸c dÞch vô gi¸m s¸t chÊt lîng dÞch vô vµ thu thËp c¸c th«ng tin vÒ nh÷ng

ngêi tham gia vµo phiªn truyÒn RTP ®ang tiÕn hµnh.

Giao thøc RTP ®îc cè t×nh ®Ó cho cha hoµn thiÖn. Nã chØ cung cÊp c¸c

dÞch vô phæ th«ng nhÊt cho hÇu hÕt c¸c øng dông truyÒn th«ng héi nghÞ ®a

ph¬ng tiÖn. Mçi mét øng dông cô thÓ ®Òu cã thÓ thªm vµo RTP c¸c dÞch vô

míi cho phï hîp víi c¸c yªu cÇu cña nã. C¸c kh¶ n¨ng më réng thªm vµo cho RTP

®îc m« t¶ trong mét profile ®i kÌm.Ngoµi ra, profile cßn chØ ra c¸c m· t¬ng øng

sö dông trong trêng PT (Payload type) cña phÇn tiÒu ®Ò RTP øng víi c¸c lo¹i t¶i

träng (payload) mang trong gãi.

Mét vµi øng dông c¶ thö nghiÖm còng nh th¬ng m¹i ®· ®îc triÓn

khai.Nh÷ng øng dông nµy bao gåm c¸c øng dông truyÒn tho¹i, video vµ chuÈn

®o¸n t×nh tr¹ng m¹ng (nh lµ gi¸m s¸t lu lîng).Tuy nhiªn, m¹ng Internet ngµy nay

vÉn cha thÓ hç trî ®îc ®Çy ®ñ yªu cÇu cña c¸c dÞch vô thêi gian thùc.C¸c dÞch

vô sö dông RTP ®ßi hái b¨ng th«ng cao (nh lµ truyÒn audio) cã thÓ lµ gi¶m

nghiªm träng chÊt lîng cña c¸c dÞch vô kh¸c trong m¹ng, Nh vËy nh÷ng ngêi

triÓn khai ph¶i chó ý ®Õn giíi h¹n b¨ng th«ng sö dông cña øng dông trong m¹ng.

2.2.2 Các ng d ng s

d ng RTP

ứ

ụ

ử ụ

2.2.2.1 H i ngh đàm tho i đ n gi n ị ộ ơ ạ ả

C¸c øng dông héi nghÞ ®µm tho¹i ®¬n gi¶n chØ bao gåm viÖc truyÒn

tho¹i trong hÖ thèng. TÝn hiÖu tho¹i cña nh÷ng bªn tham gia ®îc chia thµnh

nh÷ng ®o¹n nhá, mçi phÇn ®îc thªm vµo phÇn tiªu cña giao thøc RTP. Tiªu ®Ò

RTP mang th«ng tin chØ ra c¸ch m· ho¸ tÝn hiÖu tho¹i (nh lµ PCM, ADPCM,

hay LPC...). C¨n cø vµo th«ng tin nµy, c¸c bªn thu sÏ thùc hiÖn gi¶i m· cho

®óng.

M¹ng Internet còng nh c¸c m¹ng gãi kh¸c ®Òu cã kh¶ n¨ng x¶y ra mÊt gãi

vµ sai lÖch vÒ thø tù c¸c gãi. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, phÇn tiªu ®Ò RTP

mang th«ng tin ®Þnh thêi vµ sè thø tù c¸c gãi, cho phÐp bªn thu kh«i phôc ®Þnh

thêi víi nguån ph¸t. Sù kh«i phôc ®Þnh thêi ®îc tiÕn hµnh ®éc lËp víi tõng

nguån ph¸t trong héi nghÞ. Sè thø tù gãi cã thÓ ®îc sö dông ®Ó íc tÝnh sè gãi

bÞ mÊt trong khi truyÒn. C¸c gãi tho¹i RTP ®îc truyÒn ®i theo c¸c dÞch vô cña

giao thøc UDP ®Ó cã thÓ ®Õn ®Ých nhanh nhÊt cã thÓ.

§Ó gi¸m s¸t sè ngêi tham gia vµo héi nghÞ vµ chÊt lîng tho¹i hä nhËn ®îc

t¹i mçi thêi ®iÓm, mçi mét tr¹m trong héi nghÞ göi ®i mét c¸ch ®Þnh kú mét gãi

th«ng tin RR (Reception report) cña giao thøc RTCP ®Ó chØ ra chÊt lîng thu

cña tõng tr¹m. Dùa vµo th«ng tin nµy mµ c¸c thµnh phÇn trong héi nghÞ cã thÓ

tho¶ thuËn víi nhau vÒ ph¬ng ph¸p m· ho¸ thÝch hîp vµ viÖc ®iÒu chØnh b¨ng

th«ng.

2.2.2.2 H i ngh đàm tho i truy n hình

ộ

ề

ạ

ị

NÕu c¶ hai dßng tÝn hiÖu tho¹i vµ truyÒn h×nh ®Òu ®îc sö dông trong

héi nghÞ th× øng víi mçi dßng sÏ cã mét phiªn RTP (RTP session) ®éc lËp. Mçi

mét phiªn RTP sÏ øng víi mét cæng (port number) cho thu ph¸t c¸c gãi RTP vµ

mét cæng thu ph¸t c¸c gãi RTCP. C¸c phiªn RTP sÏ ®îc ®ång bé víi nhau ®Ó cho

h×nh ¶nh vµ ©m thanh ngßi dïng nhËn ®îc ¨n khíp.

Lý do ®Ó bè trÝ c¸c dßng th«ng tin tho¹i vµ truyÒn h×nh thµnh nh÷ng

phiªn RTP t¸ch biÖt lµ ®Ó cho c¸c thiÕt bÞ ®Çu cuèi chØ cã kh¶ n¨ng tho¹i

còng cã thÓ tham gia vµo cuéc héi nghÞ truyÒn h×nh mµ kh«ng cÇn cã bÊt kú

thiÕt bÞ hç trî nµo.

2.2.2.3 Translator và Mixer

C¸c øng dông miªu t¶ ë phÇn trªn ®Òu cã ®iÓm chung lµ bªn thu vµ bªn

ph¸t ®Òu sö dông chung mét ph¬ng ph¸p m· ho¸ tho¹i. Trong trêng hîp mét ngêi

dïng cã ®êng kÕt nèi tèc ®é thÊp tham gia vµo mét héi nghÞ gåm c¸c thµnh viªn

cã ®êng kÕt nèi tèc ®é cao th× tÊt c¶ nh÷ng ngêi tham gia ®Òu buéc ph¶i sö

dông kÕt nèi tèc ®é thÊp cho phï hîp víi thµnh viªn míi tham gia. §iÒu nµy râ

rµng lµ kh«ng hiÖu qu¶. §Ó kh¾c phôc, mét translator hoÆc mét mixer ®îc

®Æt gi÷a hai vïng tèc ®é ®êng truyÒn cao vµ thÊp ®Ó chuyÓn ®æi c¸ch m·

ho¸ thÝch hîp gi÷a hai vïng. §iÓm kh¸c biÖt gi÷a translator vµ mixer lµ mixer

trén c¸c dßng tÝn hiÖu ®a ®Õn nã thµnh mét dßng d÷ liÖu duy nhÊt trong khi

translator kh«ng thùc hiÖn viÖc trén d÷ liÖu.

2.2.3 Khuôn d ng gói RTP

ạ

Tiªu ®Ò giao thøc RTP bao gåm mét phÇn tiªu ®Ò cè ®Þnh thêng cã ë mäi

gãi RTP vµ mét phÇn tiªu ®Ò më réng phôc vô cho c¸c môc ®Ých nhÊt ®Þnh.

2.2.3.1 Ph n tiêu đ c đ nh ầ

Tiªu ®Ò cè ®Þnh ®îc miªu t¶ trong h×nh 2.8.

ề ố ị

12 octets (byte) ®Çu tiªn cña phÇn tiªu ®Ò cã trong mäi gãi RTP cßn c¸c

octets cßn l¹i thêng ®îc mixer thªm vµo trong gãi khi gãi ®ã ®îc mixer .chuyÓn

-

tiÕp ®Õn ®Ých.

Version(V): 2 bit.

- Padding (P): 1 bit.

Trêng nµy chØ ra version cña RTP. Gi¸ trÞ cña trêng nµy lµ 2.

NÕu bit padding ®îc lËp, gãi d÷ liÖu sÏ cã mét vµi octets thªm vµo cuèi

gãi d÷ liÖu. Octets cuèi cïng cña phÇn thªm vµo nµy sÏ chØ kÝch thíc cña phÇn

thªm vµo nµy (tÝnh theo byte). Nh÷ng octets nµy kh«ng ph¶i lµ th«ng tin.

Chóng ®îc thªm vµo ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu sau:

Phôc vô cho mét vµi thuËt to¸n m· ho¸ th«ng tin cÇn kÝch thíc cña gãi cè

®Þnh.

Dïng ®Ó c¸ch ly c¸c gãi RTP trong trêng hîp nhiÒu gãi th«ng tin ®îc

- Extension (X): 1 bit.

mang trong cïng mét ®¬n vÞ d÷ liÖu cña giao thøc tÇng díi.

NÕu nh bit X ®îc lËp, theo sau phÇn tiªu ®Ò cè ®Þnh sÏ lµ mét tiªu ®Ò

më réng.

- Marker (M): 1 bit.

Tuú tõng trêng hîp cô thÓ mµ bÝt nµy mang nh÷ng ý nghÜa kh¸c nhau ý

- Payload Type (PT): 7 bits.

nghÜa cña nã ®îc chØ ra trong mét profile ®i kÌm.

Trêng nµy chØ ra lo¹i t¶i träng mang trong gãi. C¸c m· sö dông trong trêng

- Sequence Number: 16 bits.

nµy øng víi c¸c lo¹i t¶i träng ®îc quy ®Þnh trong mét profile ®i kÌm.

Mang sè thø tù cña gãi RTP. Sè thø tù nµy ®îc t¨ng lªn mét sau mçi gãi

RTP ®îc göi ®i. Trêng nµy cã thÓ ®îc sö dông ®Ó bªn thu ph¸t hiÖn ®îc sù

mÊt gãi vµ kh«i phôc l¹i tr×nh tù ®óng cña c¸c gãi. Gi¸ trÞ khëi ®Çu cña trêng

nµy lµ ngÉu nhiªn.

- Timestamp (tem thêi gian): 32 bits.

Tem thêi gian ph¶n ¸nh thêi ®iÓm lÊy mÉu cña octets ®Çu tiªn trong gãi

RTP. Thêi ®iÓm nµy ph¶i ®îc lÊy tõ mét ®ång hå t¨ng ®Òu ®Æn vµ tuyÕn

tÝnh theo thêi gian ®Ó cho phÐp viÖc ®ång bé vµ tÝnh to¸n ®é jitter. Bíc t¨ng

cña ®ång hå nµy ph¶i ®ñ nhá ®Ó ®¹t ®îc ®é chÝnh x¸c ®ång bé mong muèn

khi ph¸t l¹i vµ ®é chÝnh x¸c cña viÖc tÝnh to¸n jitter. TÇn sè ®ång hå nµy lµ

kh«ng cè ®Þnh, tuú thuéc vµo lo¹i khu«n d¹ng cña t¶i träng. Gi¸ trÞ khëi ®Çu

cña tem thêi gian còng ®îc chän mét c¸ch ngÉu nhiªn. Mét vµi gãi RTP cã thÓ

mang cïng mét gi¸ trÞ tem thêi gian nÕu nh chóng ®îc ph¸t ®i cïng mét lóc vÒ

mÆt logic (vÝ dô nh c¸c gãi cña cïng mét khung h×nh video). Trong trêng hîp

c¸c gãi d÷ liÖu ®îc ph¸t ra sau nh÷ng kho¶ng thêi gian b»ng nhau (tÝn hiÖu m·

ho¸ tho¹i tèc ®é cè ®Þnh, fixed-rate audio) th× tem thêi gian ®îc t¨ng mét c¸ch

- Sè nhËn d¹ng nguån ®ång bé SSRC (Synchronization Source

®Òu ®Æn. Trong trêng hîp kh¸c gi¸ trÞ tem thêi gian sÏ t¨ng kh«ng ®Òu.

SSCR chØ ra nguån ®ång bé cña gãi RTP, sè nµy ®îc chän mét c¸ch ngÉu

Identifier): 32 bits.

nhiªn. Trong mét phiªn RTP cã thÓ cã nhiÒu h¬n mét nguån ®ång bé. Mçi mét

nguån ph¸t ra mét dßng c¸c gãi RTP. Bªn thu nhãm c¸c gãi cña cïng mét nguån

®ång bé l¹i víi nhau ®Ó ph¸t l¹i tÝn hiÖu thêi gian thùc. Nguån ®ång bé cã thÓ

- C¸c sè nhËn d¹ng nguån ®ãng gãp (CSRC list - Contributing

lµ nguån ph¸t c¸c gãi RTP ph¸t ra tõ mét micro, camera hay mét RTP mixer.

Source list): cã tõ 0 ®Õn 15 môc mçi môc 32 bÝt.

C¸c sè nhËn d¹ng nguån ®ãng gãp trong phÇn tiªu ®Ò chØ ra nh÷ng

nguån ®ãng gãp th«ng tin vµ phÇn t¶i träng cña gãi. C¸c sè nhËn d¹ng nµy ®îc

Mixer chÌn vµo tiªu ®Ò cña gãi vµ nã chØ mang nhiÒu ý nghÜa trong trêng hîp

dßng c¸c gãi th«ng tin lµ dßng tæng hîp t¹o thµnh tõ viÖc trén nhiÒu dßng th«ng

tin tíi mixer. Trêng nµy gióp cho bªn thu nhËn biÕt ®îc gãi th«ng tin nµy mang

th«ng tin cña nh÷ng ngêi nµo trong mét cuéc héi nghÞ.

Sè lîng c¸c sè nhËn d¹ng nguån ®ãng gãp ®îc gi÷ trong trêng CC cña

phÇn tiªu ®Ò. Sè lîng tèi ®a cña c¸c sè nhËn d¹ng nµy lµ 15. NÕu cã nhiÒu h¬n

15 nguån ®ãng gãp th«ng tin vµo trong gãi th× chØ cã 15 sè nhËn d¹ng ®îc liÖt

kª vµo danh s¸ch.

Mixer chÌn c¸c sè nhËn d¹ng nµy vµo gãi nhê sè nhËn d¹ng SSRC cña c¸c

nguån ®ãng gãp.

2.2.3.2 Ph n tiêu đ m r ng ầ

ề ở ộ

C¬ chÕ më réng cña RTP cho phÐp nh÷ng øng dông riªng lÎ cña giao thøc

RTP thùc hiÖn ®îc víi nh÷ng chøc n¨ng míi ®ßi hái nh÷ng th«ng tin thªm vµo

phÇn tiªu ®Ò cña gãi. C¬ chÕ nµy ®îc thiÕt kÕ ®Ó mét vµi øng dông cã thÓ

bá qua phÇn tiªu ®Ò më réng nµy (mµ vÉn kh«ng ¶nh hëng tíi sù ho¹t ®éng)

trong khi mét sè øng dông kh¸c l¹i cã thÓ sö dông ®îc phÇn ®ã.

NÕu nh bit X trong phÇn tiªu ®Ò cè ®Þnh ®îc ®Æt b»ng 1 th× theo sau

CÊu tróc cña phÇn tiÒu ®Ò më réng nh h×nh 2.9:

phÇn tiªu ®Ò cè ®Þnh lµ phÇn tiªu ®Ò më réng cã chiÒu dµi thay ®æi.

- 16 bit ®Çu tiªn trong phÇn tiªu ®Ò ®îc sö dông víi môc ®Ých riªng cho

tõng øng dông ®îc ®Þnh nghÜa bëi profile.Thêng nã ®îc sö dông ®Ó ph©n

biÖt c¸c lo¹i tiÒu ®Ò më réng.

- Length: 16 bits. Mang gi¸ chiÒu dµi cña phÇn tiªu ®Ò më réng tÝnh

theo ®¬n vÞ lµ 32 bits. Gi¸ trÞ nµy kh«ng bao gåm 32 bit ®Çu tiªn cña phÇn tiªu

®Ò më réng.

2.2.2 Giao th c đi u khi n RTCP (Real –time Transport Control ứ ể ề

Giao thøc RTCP dùa trªn viÖc truyÒn ®Òu ®Æn c¸c gãi ®iÒu khiÓn tíi

Protocol)

tÊt c¶ c¸c ngêi tham gia vµo phiªn truyÒn. Nã sö dông c¬ chÕ ph©n phèi gãi d÷

liÖu trong m¹ng gièng nh giao thøc RTP, tøc lµ còng sö dông c¸c dÞch vô cña

giao thøc UDP qua mét cæng UDP ®éc lËp víi viÖc truyÒn c¸c gãi RTP.

2.2.2.1 Các lo i gói đi u khi n RTCP

ể

ề

ạ

Giao thøc RTCP bao gåm c¸c lo¹i gãi sau:

- SR (Sender Report): Mang th«ng tin thèng kª vÒ viÖc truyÒn vµ nhËn

th«ng tin tõ nh÷ng ngêi tham gia ®ang trong tr¹ng th¸i tÝch cùc göi.

- RR (Receiver Report): Mang th«ng tin thèng kª vÒ viÖc nhËn th«ng tin

tõ nh÷ng ngêi tham gia kh«ng ë tr¹ng th¸i tÝch cùc göi.

- SDES (Source Description items): mang th«ng tin miªu t¶ nguån ph¸t

gãi RTP.

- BYE: chØ thÞ sù kÕt thóc tham gia vµo phiªn truyÒn.

- APP: Mang c¸c chøc n¨ng cô thÓ cña øng dông.

Gi¸ trÞ cña trêng PT (Packet Type) øng víi mçi lo¹i gãi ®îc liÖt kª trong

b¶ng sau:

B ng 2.1 ng Packet Type ả Giá tr các tr ị ườ

Lo¹i gãi SR RR SDES BYE APP

Mçi gãi th«ng tin RTCP b¾t ®Çu b»ng mét phÇn tiªu ®Ò cè ®Þnh gièng

PT (Decimal) 200 201 202 203 204

nh gãi RTP th«ng tin. Theo sau ®ã lµ c¸c cÊu tróc cã chiÒu dµi cã thÓ thay ®æi

theo lo¹i gãi nhng lu«n b»ng sè nguyªn lÇn 32 bits. Trong phÇn tiªu ®Ò cè ®Þnh

cã mét trêng chØ thÞ ®é dµi. §iÒu nµy gióp cho c¸c gãi th«ng tin RTCP cã thÓ

gép l¹i víi nhau thµnh mét hîp gãi (compound packet) dÓ truyÒn xuèng líp díi

mµ kh«ng ph¶i chÌn thªm vµo c¸c bit c¸ch ly. Sè lîng c¸c gãi trong hîp gãi kh«ng

quy ®Þnh cô thÓ mµ tuú thuéc vµo chiÒu dµi ®¬n vÞ d÷ liÖu líp díi.

Mäi gãi RTCP ®Òu ph¶i ®îc truyÒn trong hîp gãi dï cho trong hîp gãi

chØ cã mét gãi duy nhÊt. Khu«n d¹ng cña hîp gãi ®îc ®Ò xuÊt nh sau:

TiÕp ®Çu m· ho¸ (Encription Prefix): (32 bit) 32 bit ®Çu tiªn ®îc ®Ó

dµnh nÕu vµ chØ nÕu hîp gãi RTCP cÇn ®îc m· ho¸. Gi¸ trÞ mang trong phÇn

nµy cÇn chó ý tr¸nh trïng víi 32 bit ®Çu tiªn trong gãi RTP.

Gãi ®Çu tiªn trong hîp gãi lu«n lu«n lµ gãi RR hoÆc SR. Trong trêng hîp

kh«ng thu, kh«ng nhËn th«ng tin hay trong hîp gãi cã mét gãi BYE th× mét gãi

RR rçng dÉn ®Çu trong hîp gãi.

Trong trêng hîp sè lîng c¸c nguån ®îc thèng kª vît qu¸ 31 (kh«ng va trong

mét gãi SR hoÆc RR) th× nh÷ng gãi RR thªm vµo sÏ theo sau gãi thèng kª ®Çu

tiªn. ViÖc bao gåm gãi thèng kª (RR hoÆc SR) trong mçi hîp gãi nh»m th«ng tin

thêng xuyªn vÒ chÊt lîng thu cña nh÷ng ngêi tham gia. ViÖc göi hîp gãi ®i ®îc

tiÕn hµnh mét c¸ch ®Òu ®Æn vµ th¬ng xuyªn theo kh¶ n¨ng cho phÐp cña b¨ng

th«ng.

Trong mçi hîp gãi còng bao gåm gãi SDES nh»m th«ng b¸o vÒ nguån ph¸t

tÝn hiÖu.

C¸c gãi BYE vµ APP cã thÓ cã thø tù bÊt kú trong hîp gãi trõ gãi BYE

ph¶i n»m cuèi cïng.

1. Khu«n d¹ng gãi SR

Khu«n d¹ng gãi SR (Sender Report) ®îc miªu t¶ trong h×nh 2.10.

a.PhÇn tiªu ®Ò dµi 8 octets Ý nghÜa cña c¸c trêng nh sau:

- Version (V) vµ Padding (P):

Gãi SR bao gåm 3 phÇn b¾t buéc:

Mang ý nghÜa gièng nh trong tiÒu ®Ò cña gãi RTP. - Reception Report Count (RC): 5 bits.

- Packet Type (PT): 8 bits:

Sè lîng cña c¸c khèi b¸o c¸o tin chøa trong gãi. NÕu trêng nµy mang gi¸ trÞ 0 th× ®©y lµ gãi SR rçng.

- Length: 16 bits.

ChØ thÞ lo¹i gãi. Víi gãi SR gi¸ trÞ nµy b»ng 200 (thËp ph©n).

- SSRC: 32 bits

ChiÒu dµi cña gãi RTCP trõ ®i 1 (tÝnh theo ®¬n vÞ 32 bits). ChiÒu dµi nµy bao gåm phÇn tiªu ®Ò vµ phÇn padding thªm vµo cuèi gãi.

ChØ thÞ nguån ®ång bé cho n¬i ph¸t ra gãi SR nµy.

- NTP timestamp (tem thêi gian NTP): 64 bits.

b.PhÇn th«ng tin bªn göi PhÇn th«ng tin bªn göi dµi 20 octets vµ cã trong mäi gãi SR. C¸c trêng cã ý nghÜa nh sau:

- RTP timestamp (tem thêi gian RTP): 32 bits.

ChØ ra thêi gian tuyÖt ®èi khi gãi b¸o c¸o ®îc göi ®i. Tem thêi gian nµy cã khu«n d¹ng thêi gian theo giao thøc NTP (Network Time Protocol): Thêi gian tÝnh theo gi©y víi mèc lµ 0h UTC ngµy 1-1-1900; phÇn nguyªn cña gi¸ trÞ thêi gian lµ 32 bit ®Çu tiªn; 32 bits cßn l¹i biÔu diÔn phÇn thËp ph©n.

- Sè lîng gãi ph¸t ®i cña nguån göi gãi SR (Sender’s packet count): 32 bits.

Gi¸ trÞ cña trêng nµy t¬ng øng víi gi¸ trÞ cña trêng NTP timestamp ë trªn nhng ®îc tÝnh theo ®¬n vÞ cña nh·n thêi gian RTP trong gãi d÷ liÖu RTP vµ víi cïng mét ®é lÖch ngÉu nhiªn cña nh·n thêi gian RTP trong gãi d÷ liÖu RTP.

- Sè lîng octets ®· ®îc nguån göi gãi SR göi ®i (Sender octets count): 32 bit.

Sè lîng tæng céng cña c¸c gãi d÷ liÖu RTP ®îc truyÒn tõ nguån göi gãi SR kÓ tõ khi b¾t ®Çu viÖc truyÒn th«ng tin cho tíi thêi ®iÓm gãi SR ®îc t¹o ra. Tr¬ng nµy ®îc xo¸ vÒ kh«ng trong trêng hîp nguån göi ®æi sè nhËn d¹ng SSRC cña nã. Tr¬ng nµy cã thÓ ®îc sö dông ®Ó íc tÝnh tèc ®é d÷ liÖu t¶i träng trung b×nh.

Sè lîng tæng céng cña c¸c octets phÇn payload ®îc truyÒn ®i trong c¸c gãi RTP bëi nguån göi gãi SR kÓ tõ khi b¾t ®Çu viÖc truyÒn cho ®Õn thêi ®iÓm gãi SR nµy ®îc t¹o ra. c.C¸c khèi b¸o c¸o thu (Reception Report blocks) PhÇn nµy bao gåm c¸c khèi th«ng tin b¸o c¸o vÒ viÖc thu c¸c gãi tõ c¸c tr¹m trong phiªn truyÒn. Sè lîng c¸c b¸o c¸o cã thÓ lµ 0 trong trêng hîp gãi b¸o c¸o rçng. Mçi khèi b¸o c¸o thèng kª vÒ viÖc nhËn c¸c gãi RTP cña mét nguån ®«ng bé, bao gåm:

- Sè nhËn d¹ng nguån (SSRC_n): 32 bits. - Tû lÖ mÊt gãi (fraction lost): 8 bits.

Tû lÖ mÊt gãi th«ng tin tÝnh tõ lóc göi gãi SR hoÆc RR tríc ®ã. Tû lÖ mÊt gãi ®îc tÝnh b»ng c¸ch ®em chia gi¸ trÞ cña trêng cho 256.

- Sè thø tù cao nhÊt nhËn ®îc: 32 bits.

- Sè lîng gãi mÊt tæng céng (cumulative number of packets lost): 24 bits. Tæng sè gãi mÊt kÓ tõ lóc b¾t ®Çu nhËn. Sè gãi mÊt bao gåm c¶ nh÷ng gãi ®Õn ®Ých qu¸ muén.

16 bit trÎ mang sè thø tù cao nhÊt nhËn ®îc øng víi gi¸ trÞ khëi ®Çu lµ

ngÉu nhiªn. 16 bits giµ mang sè thø tù cao nhÊt t¬ng øng víi gi¸ trÞ khëi ®Çu

b»ng 0.

- §é Jitter khi ®Õn ®Ých: 32 bits.

Mang gi¸ trÞ íc tÝnh ®é jitter cña c¸c gãi khi ®Õn ®Ých. §îc tÝnh theo ®¬n vÞ cña trêng timestamp vµ ®îc biÓu diÔn díi d¹ng sè nguyªn kh«ng dÊu. §é Jitter ®îc tÝnh lµ gi¸ trÞ lµm trßn cña ®é chªnh lÖch kho¶ng c¸ch vÒ thêi gian gi÷a hai gãi ë bªn thu vµ bªn ph¸t. - Tem thêi gian cña gãi SR tríc ®ã (LSR): 32 bits.

Mang gi¸ trÞ tem thêi gian thu gän cña gãi SR tríc ®ã. NÕu tríc ®ã kh«ng

cã gãi SR nµo th× trêng nµy b»ng 0.

- §é trÔ tÝnh tõ gãi SR tríc ®ã (DLSR): 32 bits.

§é trÔ (tÝnh theo ®¬n vÞ 1/65536 gi©y) gi÷a thêi ®iÓm nhËn gãi SR tríc

®ã tõ nguån SSRC_n vµ thêi ®iÓm göi gãi RR chøa th«ng tin b¸o c¸o chÊt lîng

nhËn tÝn hiÖu cña nguån n.

Hai trêng LSR vµ DLSR cña khèi b¸o c¸o thø r ®îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh

®é trÔ khø håi gi÷a hai nguån r vµ nguån n lµ nguån göi gãi SR. H×nh sau

minh ho¹ viÖc x¸c ®Þnh ®é trÔ khø håi gi÷a hai nguån n vµ r. Thêi ®iÓm A

nguån n nhËn ®îc gãi RR tõ nguån r ®îc ghi l¹i vµ trõ ®i gi¸ trÞ cña trêng LSR

cña khèi b¸o c¸o r ®Ó ra ®îc ®é trÔ tæng céng. Gi¸ trÞ thu ®îc l¹i ®îc trõ ®i tr-

êng DLSR cña khèi r ®Ó t×m ra ®é trÔ khø håi cña gãi th«ng tin gi÷a n vµ r.

2. Khu«n d¹ng gãi RR

Gãi RR (Receiver Reprort) cã khu«n d¹ng gièng nh gãi SR ngo¹i trõ trêng

PT mang gi¸ trÞ b»ng 201 vµ kh«ng mang phÇn th«ng tin vÒ nguån göi. Khu«n

d¹ng gãi RR ®îc miªu t¶ trong h×nh 2.12.

3 .Khu«n d¹ng gãi SDES

Gãi SDES (System Description).

Gãi SDES cã khu«n d¹ng nh trong h×nh 2.13 bao gåm mét phÇn tiªu ®Ò

a. PhÇn tiªu ®Ò

vµ c¸c ®o¹n th«ng tin m« t¶ nguån.

- C¸c trêng V (version), P (padding), length, PT (packet type) mang ý

nghÜa gièng nh cña gãi SR, PT b»ng 202.

- SC (Source count): 5 bits.

Sè lîng cña c¸c ®o¹n th«ng tin m« t¶ nguån.

8 0 2 3 16 31

V=2 P length SC

PT = 202 SSRC/CSRC_1 SDES c¸c môc m« t¶ nguån ...

SSRC/CSRC_2 ...

H×nh 2.13 Khu«n d¹ng gãi SDES b.PhÇn miªu t¶ nguån

Mçi ®o¹n th«ng tin miªu t¶ nguån bao gåm mét cÆp sè nhËn d¹ng nguån

SSRC/CSRC theo sau ®ã lµ c¸c môc miªu t¶ (SDES Items). C¸c môc miªu t¶ cã

cÊu tróc chung nh h×nh 2.14.

16

8 0 31

Item length Th«ng tin m« t¶ nguån

- Item (8 bits).

H×nh 2.14 Môc miªu t¶

ChØ thÞ lo¹i môc m« t¶.Gi¸ trÞ cña trêng nµy t¬ng øng víi c¸c lo¹i môc

miªu t¶ sau:

CNAME (Canonical Name) (item = 1): PhÇn th«ng tin m« t¶ mang sè

nhËn d¹ng tÇng giao vËn cè ®Þnh ®èi víi mét nguån RTP.

NAME (item = 2): phÇn th«ng tin m« t¶ mang tªn m« t¶ nguån.

EMAIL (item = 3): Th«ng tin m« t¶ lµ ®Þa chØ Email cña nguån.

PHONE (item = 4): Th«ng tin m« t¶ lµ sè ®iÖn tho¹i cña nguån.

LOC (item = 5): Th«ng tin m« t¶ lµ ®Þa chØ cña nguån.

TOOL (item = 6): Th«ng tin m« t¶ lµ tªn cña øng dông t¹o ra dßng th«ng tin

media.

NOTE (item = 7): C¸c chó thÝch vÒ nguån.

PRIV (item = 8): Dµnh cho c¸c th«ng tin kh¸c.

4. Khu«n d¹ng gãi BYE

Gãi BYE ®îc sö dông ®Ó th«ng b¸o mét hay mét vµi nguån sÏ rêi khái

phiªn truyÒn. Trêng th«ng tin vÒ lý do rêi khái phiªn lµ tuú chän (cã thÓ cã

hoÆc kh«ng).

16

0 2 3 8 31

V=2 P SC PT = 203 length

SSRC/CSRC

...

Length reson for leaving (opt)

H×nh 2.15 Khu«n d¹ng gãi BYE

5. Khu«n d¹ng gãi APP

Khu«n d¹ng gãi APP ®îc miªu t¶ trong h×nh 2.16. Gãi nµy ®îc sö dông

®Ó dµnh cho c¸c chøc n¨ng cô thÓ cña tõng øng dông.

16

31 0 2 3 8

V=2 P SC PT = 204 length

Name (ASCII)

D÷ liÖu cña øng dông

H×nh 2.16 Khu«n d¹ng gãi APP

CH

NG III

ƯƠ

CHU N H323 VÀ THÀNH PH N H323

Ầ

Ẩ

i thi u chu n H323

ớ

ệ

ẩ

3.1 Gi §Çu n¨m 1996 mét nhãm c¸c c«ng ty lín (Microsoft, Intel...) ®· tæ chøc

héi nghÞ Voice over IP nh»m thèng nhÊt tiªu chuÈn cho c¸c s¶n phÈm cña c¸c

nhµ cung cÊp. §Õn th¸ng 5/1996, ITU-T phª chuÈn ®Æc t¶ H.323. ChuÈn

H.323 cung cÊp nÒn t¶ng kü thuËt cho truyÒn tho¹i, h×nh ¶nh vµ sè liÖu mét

c¸ch ®ång thêi qua c¸c m¹ng IP, bao gåm c¶ Internet. Tu©n theo chuÈn H.323,

c¸c s¶n phÈm vµ c¸c øng dông ®a ph¬ng tiÖn tõ nhiÒu h·ng kh¸c nhau cã thÓ

ho¹t ®éng cïng víi nhau, cho phÐp ngêi dïng cã thÓ th«ng tin qua l¹i mµ kh«ng

ph¶i quan t©m tíi vÊn ®Ò t¬ng thÝch.

H.323 còng ®ång thêi gi¶i quyÕt c¸c øng dông cèt lâi cña ®iÖn tho¹i IP

th«ng qua viÖc ®Þnh nghÜa tiªu chuÈn vÒ ®é trÔ cho c¸c tÝn hiÖu ©m thanh,

®Þnh nghÜa møc u tiªn trong viÖc chuyÓn t¶i c¸c tÝn hiÖu yªu cÇu thêi gian

thùc trong truyÒn th«ng Internet. (H.324 ®Þnh nghÜa viÖc truyÒn t¶i c¸c tÝn

hiÖu ©m thanh, h×nh ¶nh vµ d÷ liÖu qua m¹ng ®iÖn tho¹i truyÒn thèng, trong

khi ®ã H.320 ®Þnh nghÜa tiªu chuÈn cho truyÒn t¶i c¸c tÝn hiÖu ©m thanh,

h×nh ¶nh vµ d÷ liÖu qua m¹ng tæ hîp ®a dÞch vô ISDN).

§Õn nay H.323 ®· ph¸t triÓn th«ng qua hai phiªn b¶n. Phiªn b¶n thø nhÊt

(Version 1) ®îc th«ng qua vµo n¨m 1996 vµ phiªn b¶n thø hai (Version 2) ®îc

th«ng qua vµo th¸ng mét n¨m 1998. øng dông cña chuÈn nµy rÊt réng bao gåm

c¶ c¸c thiÕt bÞ ho¹t ®éng ®éc lËp (stand-alone) còng nh nh÷ng øng dông

truyÒn th«ng nhóng trong m«i trêng m¸y tÝnh c¸ nh©n, cã thÓ ¸p dông cho

®µm tho¹i ®iÓm-®iÓm còng nh cho truyªng th«ng héi nghÞ. H.323 cßn bao

gåm c¶ chøc n¨ng ®iÒu khiÓn cuéc gäi, qu¶n lý th«ng tin ®a ph¬ng tiÖn vµ

qu¶n lý b¨ng th«ng ®ång thêi cßn cung cÊp giao diÖn gi÷a m¹ng LAN vµ c¸c

m¹ng kh¸c.

H×nh 3.1 M« h×nh cung cÊp dÞch vô tho¹i IP theo chuÈn H.323

 H.323 Gatekeeper: Gi¸m s¸t cæng theo chuÈn H.323.

 PSTN: M¹ng chuyÓn m¹ch ®iÖn tho¹i c«ng céng.

Trong ®ã:

3.2 Ch ng giao th c H.323

ứ

ồ

KhuyÕn nghÞ cña ITU-T vÒ chuÈn H.323 ®· ®a ra cÊu tróc giao thøc cho c¸c øng dông H.323 bao gåm c¸c khuyÕn nghÞ trong h×nh 2.1.

H.245: khuyÕn nghÞ vÒ b¸o hiÖu ®iÒu khiÓn truyÒn th«ng multimedia.

H.225.0: §ãng gãi vµ ®ång bé c¸c dßng th«ng tin ®a ph¬ng tiÖn (tho¹i, truyÒn h×nh, sè liÖu). KhuyÕn nghÞ nµy bao gåm giao thøc RTP/RTCP vµ c¸c thñ tôc ®iÒu khiÓn cuéc gäi Q.931 (DSS 1).

C¸c chuÈn nÐn tÝn hiÖu tho¹i: G.711 (PCM 64 kbps), G.722, G.723, G.728, G.729.

C¸c chuÈn nÐn tÝn hiÖu video: H.261, H.263 T.120: C¸c chuÈn cho c¸c øng dông chia sÎ sè liÖu.

3.3 Các thành ph n trong h th ng H.323

ố

ệ

ầ

CÊu tróc cña mét hÖ thèng H.323 vµ viÖc th«ng tin gi÷a hÖ thèng H.323 víi c¸c m¹ng kh¸c ®îc chØ ra trªn H×nh 3.2.

C¸c dßng th«ng tin trong hÖ thèng H.323 ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: - Audio (tho¹i): lµ tÝn hiÖu tho¹i ®îc sè ho¸ vµ m· ho¸. §Ó gi¶m tèc ®é trung b×nh cña tÝn hiªô tho¹i, c¬ chÕ ph¸t hiÖn tÝch cùc tho¹i cã thÓ ®îc sö dông. TÝn hiÖu tho¹i ®îc ®i kÌm víi tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn tho¹i. - Video (h×nh ¶nh): lµ tÝn hiÖu h×nh ¶nh ®éng còng ®îc sè ho¸ vµ m· ho¸. TÝn hiÖu video còng ®i kÌm víi tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn video. - Sè liÖu: bao gåm tÝn hiÖu fax, tµi liÖu v¨n b¶n, ¶nh tÜnh, file,... - TÝn hiÖu ®iÒu khiÓn truyÒn th«ng (Communication control signals): lµ c¸c th«ng tin ®iÒu khiÓn trao ®æi gi÷a c¸c thµnh phÇn chøc n¨ng trong hÖ thèng ®Ó thùc hiÖn ®iÒu khiÓn truyÒn th«ng gi÷a chóng nh: trao ®æi kh¶ n¨ng, ®ãng më c¸c kªnh logic, c¸c th«ng ®iÖp ®iÒu khiÓn luång, vµ c¸c chøc n¨ng kh¸c. - TÝn hiÖu ®iÒu khiÓn cuéc gäi (Call control signals): ®îc sö dông cho c¸c chøc n¨ng ®iÒu khiÓn cuéc gäi nh lµ thiÕt lËp cuéc gäi, kÕt thóc cuéc gäi, ... - TÝn hiÖu kªnh RAS: ®îc sö dông ®Ó thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng: ®¨ng ký tham gia vµo mét vïng H.323, kÕt n¹p/th¸o gì mét ®iÓm cuèi (endpoint) khái vïng. thay ®æi b¨ng th«ng vµ c¸c chøc n¨ng kh¸c liªn quan ®Õn chøc n¨ng qu¶n lý ho¹t ®éng cña c¸c ®iÓm cuèi trong mét vïng H.323.

VÒ mÆt logic, hÖ thèng H.323 bao gåm c¸c thµnh phÇn:

- ThiÕt bÞ ®Çu cuèi H.323 (H.323 Terminal): Lµ mét tr¹m cuèi trong m¹ng LAN, ®¶m nhËn viÖc cung cÊp truyÒn th«ng hai chiÒu theo thêi gian thùc .

- H.323 Gateway: Cung cÊp kh¶ n¨ng truyÒn th«ng gi÷a hÖ thèng H.323 vµ c¸c hÖ thèng chuyÓn m¹ch kªnh kh¸c (PSTN/ISDN) - Gatekeeper: Lµ mét thµnh phÇn kh«ng b¾t buéc. Nã thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng qu¶n lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng. Khi cã mÆt gatekeeper trong hÖ thèng, mäi thµnh phÇn trong hÖ thèng ph¶i thùc hiÖn thñ tôc ®¨ng ký víi gatekeeper. TÊt c¶ c¸c ®iÓm cuèi H.323 (terminal, gateway, MCU) ®· ®¨ng ký víi gatekeeper t¹o thµnh mét vïng H.323 (H.323 zone) do gatekeeper ®ã qu¶n lý (H×nh 2.3).

§¬n vÞ ®iÒu khiÓn liªn kÕt ®a ®iÓm (MCU - Multipoint Control Unit): Thùc hiÖn chøc n¨ng t¹o kÕt nèi ®a ®iÓm hç trî c¸c øng dông truyÒn th«ng nhiÒu bªn. Thµnh phÇn nµy còng lµ tuú chän.

3.3.1.Thi

t b đ u cu i H.323

ế

ị ầ

ố

- C¸c phÇn giao tiÕp víi ngêi sö dông. - C¸c bé codec (Audio vµ video).

- Giao diÖn víi m¹ng LAN (LAN Interface)

- PhÇn trao ®æi d÷ liÖu tõ xa (telematic). - Líp (layer) ®ãng gãi (chuÈn H.225.0 cho viÖc ®ãng gãi multimedia). - PhÇn chøc n¨ng ®iÒu khiÓn hÖ thèng - Giao diÖn giao tiÕp víi m¹ng LAN. TÊt c¶ c¸c thiÕt bÞ ®Çu cuèi H.323 ®Òu ph¶i cã mét ®¬n vÞ ®iÒu khiÓn hÖ thèng, líp ®ãng gãi H.225.0, giao diÖn m¹ng vµ bé codec tho¹i. Bé codec cho tÝn hiÖu video vµ c¸c øng dông d÷ liÖu cña ngêi sö dông lµ tuú chän (cã thÓ cã hoÆc kh«ng).

Giao diÖn víi m¹ng LAN ph¶i cung cÊp c¸c dÞch vô sau cho líp trªn (líp ®ãng gãi d÷ liÖu multimedia H.225.0):

DÞch vô th«ng tin tin cËy ®Çu cuèi ®Õn ®Çu cuèi (vÝ dô nh TCP hay SPX). DÞch vô nµy phôc vô cho kªnh ®iÒu khiÓn H.245 vµ kªnh d÷ liÖu.

DÞch vô truyÒn th«ng tin kh«ng tin cËy ®Çu cuèi ®Õn ®Çu cuèi (vÝ dô nh UDP hay IPX). DÞch vô nµy phôc vô cho c¸c kªnh Audio, c¸c kªnh Video, vµ kªnh ®iÒu khiÓn RAS.

- Bé codec video (Video codec)

C¸c dÞch vô nµy cã thÓ lµ song c«ng hay b¸n song c«ng, th«ng tin unicast hay multicast tuú thuéc vµo øng dông, kh¶ n¨ng cña thiÕt bÞ ®Çu cuèi vµ cÊu h×nh cña m¹ng LAN.

- Bé codec tho¹i (audio codec)

Bé video codec lµ thµnh phÇn tuú chän, cung cÊp cho thiÕt bÞ ®Çu cuèi kh¶ n¨ng truyÒn video.

TÊt c¶ c¸c thiÕt bÞ ®Çu cuèi H.323 ®Òu ph¶i cã thµnh phÇn nµy. Nã ®¶m nhËn chøc n¨ng m· ho¸ vµ gi¶i m· tÝn hiÖu tho¹i. Chøc n¨ng m·/gi¶i m· dßng tho¹i PCM 64kbps luËt A vµ luËt m (theo khuyÕn nghÞ G.711) lµ b¾t buéc. Ngoµi ra bé codec cã thÓ cã thªm chøc n¨ng m·/gi¶i m· tho¹i theo c¸c thuËt to¸n kh¸c gåm: CS-ACELP (khuyÕn nghÞ G.729 vµ G.729A), ADPCM (khuyÕn nghÞ G.723), LD-CEPT (G.728), m· ho¸ b¨ng réng (G.722).

Víi c¸c bé codec tho¹i cã nhiÒu kh¶ n¨ng m· ho¸, thuËt to¸n ®îc sö dông cho m·/gi¶i m· tho¹i sÏ ®îc ®µm ph¸n gi÷a c¸c terminal tham gia cuéc ®µm tho¹i (qu¸ tr×nh nµy ®îc gäi lµ trao ®æi kh¶ n¨ng). Trong trêng hîp nµy terminal ph¶i cã kh¶ n¨ng ho¹t ®éng kh«ng ®èi xøng (vÝ dô nh m· ho¸ tÝn hiÖu ph¸t sö dông theo khuyÕn nghÞ G.711 (PCM64), gi¶i m· tÝn hiÖu thu ®îc theo G.728 (LD- CEPT)).

ThiÕt bÞ ®Çu cuèi Terminal cã thÓ göi ®i nhiÒu kªnh tho¹i cïng mét lóc tuú thuéc vµo øng dông.

C¸c gãi tho¹i ph¶i ®îc göi lªn tÇng giao vËn (transport layer) mét c¸c ®Þnh kú theo nh÷ng kho¶ng thêi gian ®îc x¸c ®Þnh bëi chøc n¨ng codec nµo ®ang ®- îc sö dông (kho¶ng thêi gian cña khung tÝn hiÖu tho¹i). Sù ph©n phèi gãi tho¹i lªn líp trªn (líp giao vËn) kh«ng ®îc muén h¬n 5ms sau khi kÕt thóc kho¶ng thêi gian cña khung tho¹i tríc ®ã.

- TrÔ chiÒu thu

Chøc n¨ng trÔ chiÒu thu bao gåm viÖc thªm vµo dßng th«ng tin thêi gian thùc mét ®é trÔ ®Ó ®¶m b¶o duy tr× sù ®ång bé vµ bï ®é jitter cña c¸c gãi ®Õn. §é trÔ thªm vµo ph¶i tÝnh ®Õn thêi gian trÔ do xö lý tÝn hiÖu khi thu. Dßng tÝn hiÖu chiÒu ph¸t kh«ng ®îc lµm trÔ.

- Kªnh sè liÖu (Data Channel)

ThiÕt bÞ ®Çu cuèi H.323 cã thÓ thu mét vµi kªnh tho¹i (®µm tho¹i héi nghÞ). Trong trêng hîp nµy, terminal cÇn thùc hiÖn chøc n¨ng trén c¸c kªnh tho¹i l¹i thµnh mét kªnh hçn hîp ®a ®Õn ngêi sö dông (Audio Mixing). Sè lîng c¸c kªnh tho¹i bÞ h¹n chÕ c¨n cø vµo tµi nguyªn s½n cã cña m¹ng.

- Chøc n¨ng ®iÒu khiÓn truyÒn th«ng multimedia (chuÈn H.245)

Kªnh d÷ liÖu trong thiÕt bÞ ®Çu cuèi H.323 lµ kh«ng b¾t buéc. Kªnh d÷ liÖu cã thÓ lµ ®¬n híng hay hai híng tuú thuéc vµo tõng øng dông. NÒn t¶ng cña øng truyÒn sè liÖu trong thiÕt bÞ ®Çu cuèi H.323 lµ chuÈn T.120. Trong luËn ¸n phÇn nµy còng kh«ng ®îc m« t¶ chi tiÕt.

Chøc n¨ng ®iÒu khiÓn truyÒn th«ng sö dông kªnh ®iÒu khiÓn truyÒn th«ng H.245 ®Ó truyÒn t¶i c¸c th«ng ®iÖp ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng truyÒn th«ng ®Çu cuèi tíi ®Çu cuèi bao gåm:

+ Trao ®æi kh¶ n¨ng (Capabilities Exchange).

- Chøc n¨ng b¸o hiÖu RAS (Registration - Admission - Status)

+ §ãng më c¸c kªnh logic cho tÝn hiÖu media (tÝn hiÖu thêi gian thùc)

 Kh¸m ph¸ gatekeeper.

 §¨ng ký (registration) tham gia vµo vïng H.323.

 §Þnh vÞ ®iÓm cuèi.

 §iÒu khiÓn kÕt n¹p, th¸o gì (Admission/Desengage).

 Thay ®æi b¨ng th«ng sö dông(bandwidth changes).

 Th«ng b¸o tr¹ng th¸i (status).

- Chøc n¨ng b¸o hiÖu cuéc gäi

Chøc n¨ng b¸o hiÖu RAS sö dông c¸c th«ng ®iÖp H.225.0 ®Ó thùc hiÖn c¸c thñ tôc ®iÒu khiÓn gi÷a termnal vµ gatekeeper, bao gåm:

- Líp ®ãng gãi th«ng tin (H.225.0 layer)

Chøc n¨ng b¸o hiÖu cuéc gäi sö dông b¸o hiÖu cuéc gäi H.225.0 (Q.931) ®Ó thiÕt lËp kÕt nèi gi÷a c¸c ®iÓm cuèi H.323.

C¸c kªnh logic mang th«ng tin tho¹i, video, sè liÖu hay th«ng tin ®iÒu khiÓn ®îc thiÕt lËp theo c¸c thñ tôc ®iÒu khiÓn m« t¶ trong khuyÕn nghÞ H.245. C¸c kªnh logic hÇu hÕt lµ ®¬n híng vµ ®éc lËp trªn mçi híng truyÒn. Mét vµi kªnh l«gic nh kªnh sè liÖu cã thÓ lµ hai híng vµ liªn quan ®Õn thñ tôc më kªnh hai híng cña H.245. Mét sè lîng bÊt kú c¸c kªnh logic cã thÓ ®îc sö dông ®Ó truyÒn ngo¹i trõ kªnh ®iÒu khiÓn H.245 (chØ cã mét kªnh cho mçi

cuéc gäi). Ngoµi ra c¸c ®iÓm cuèi H.323 cßn sö dông thªm hai kªnh cho b¸o hiÖu cuéc gäi vµ c¸c chøc n¨ng liªn quan ®Õn gatekeeper (RAS).

a. Sè kªnh logic (Logical Channel Number - LCN)

Mçi mét kªnh logic ®îc chØ ra bëi mét sè kªnh logic (LCN) trong kho¶ng tõ 0 cho ®Õn 65535 nh»m môc ®Ých phï hîp víi kªnh logic t¬ng øng trong kÕt nèi tÇng giao vËn. Sè kªnh logic ®îc bªn ph¸t chän mét c¸ch tuú tiÖn ngo¹i trõ kªnh logic 0 ®îc dµnh riªng cho kªnh ®iÒu khiÓn h.245.

b. Giíi h¹n tèc ®é bit cña kªnh logic B¨ng th«ng cña mét kªnh logic ph¶i ®îc giíi h¹n bëi mét gi¸ trÞ cËn trªn suy ra tõ kh¶ n¨ng ph¸t tèi thiÓu vµ kh¶ n¨ng thu cña thiÕt bÞ ®Çu cuèi. Dùa trªn giíi h¹n nµy, mét thiÕt bÞ ®Çu cuèi ph¶i më kªnh logic víi tèc ®é giíi h¹n kªnh thÊp h¬n hoÆc b»ng cËn trªn ®ã vµ bªn ph¸t cã thÓ ph¸t bÊt cø dßng th«ng tin nµo cã tèc ®é kh«ng qu¸ tèc ®é giíi h¹n cña kªnh. Tèc ®é giíi h¹n kªnh chØ ra tèc ®é cña dßng d÷ liÖu mang th«ng tin néi dung cña kªnh mµ kh«ng bao gåm c¸c phÇn mµo ®Çu giao thøc.

Khi thiÕt bÞ ®Çu cuèi kh«ng cã th«ng tin nµo ®Ó göi ®i trong mét kªnh th× thiÕt bÞ ®Çu cuèi kh«ng cÇn ph¶i göi ®i c¸c th«ng tin lÊp vµo ®Ó duy tr× tèc ®é cña kªnh.

3.3.2. H.323 gateway

Gateway mang c¸c tÝnh n¨ng phôc vô cho ho¹t ®éng t¬ng t¸c cña c¸c thiÕt bÞ trong hÖ thèng víi c¸c thiÕt bÞ trong m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh nh PSTN, ISDN,... ThiÕt bÞ cæng H.323 ®îc bè trÝ n»m gi÷a c¸c thµnh phÇn trong hÖ thèng H.323 víi c¸c thiÕt bÞ n»m trong c¸c hÖ thèng kh¸c (c¸c m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh SCN). Nã ph¶i cung cÊp tÝnh n¨ng chuyÓn ®æi khu«n d¹ng d÷ liÖu truyÒn vµ chuyÓn ®æi thñ tôc mét c¸ch thÝch hîp gia m¹ng LAN c¸c lo¹i m¹ng mµ gateway kÕt nèi tíi, cô thÓ:

- Thùc hiÖn chuyÓn ®æi khu«n d¹ng d÷ liÖu tho¹i, video, sè liÖu nÕu cÇn.

- Thùc hiÖn chøc n¨ng thiÕt lËp cuéc gäi, huû cuéc gäi ®èi víi c¶ hai phÝa m¹ng LAN vµ m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh (SCN - Switched Circuit Network).

Nh×n chung, thiÕt bÞ cæng cã nhiÖm vô ph¶n ¸nh ®Æc tÝnh cña mét ®iÓm cuèi H.323 trong m¹ng LAN tíi mét thiÕt bÞ cuèi trong m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh vµ ngîc l¹i nh»m t¹o ra tÝnh trong suèt ®èi víi ngêi sö dông.

C¸c gateway cã thÓ liªn kÕt víi nhau th«ng qua m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh ®Ó cung cÊp kh¶ n¨ng truyÒn th«ng gi÷a c¸c thiÕt bÞ ®Çu cuèi H.323 kh«ng n»m trong cïng mét m¹ng LAN.

C¸c thiÕt bÞ cuèi H.323 trong cïng mét m¹ng LAN cã thÓ th«ng tin trùc tiÕp víi nhau mµ kh«ng ph¶i th«ng qua Gateway. Do vËy khi hÖ thèng kh«ng cã yªu cÇu th«ng tin víi c¸c terminal trong c¸c m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh th× cã thÓ bá qua vai trß cña Gateway. Mét thiÕt bÞ cuèi trong mét m¹ng LAN con cã thÓ liªn l¹c víi mét terminal H.323 trong mét m¹ng LAN con kh¸c th«ng qua con ®-

êng gäi vßng ra ngoµi råi vßng trë l¹i th«ng qua hai Gateway ®Ó tr¸nh nh÷ng ®o¹n liªn kÕt tèc ®é thÊp hoÆc bá qua vai trß cña router.

CÊu tróc cña Gateway bao gåm :

- Khèi chøc n¨ng cña thiÕt bÞ H.323, khèi chøc n¨ng nµy cã thÓ lµ chøc n¨ng ®Çu cuèi (®Ó giao tiÕp víi mét terminal trong hÖ thèng H.323) hoÆc chøc n¨ng MCU (®Ó giao tiÕp víi nhiÒu terminal).

- Khèi chøc n¨ng cña thiÕt bÞ chuyÓn m¹ch kªnh, mang chøc n¨ng giao tiÕp víi mét hay nhiÒu thiÕt bÞ ®Çu cuèi trong m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh.

- Khèi chøc n¨ng chuyÓn ®æi, bao gåm chuyÓn ®æi khu«n d¹ng d÷ liÖu vµ chuyÓn ®æi thñ tôc.

Gatekeeper cung cÊp c¸c dÞch vô ®iÒu khiÓn cuéc gäi cho c¸c ®iÓm cuèi

Gateway liªn kÕt víi m¸y ®iÖn tho¹i th«ng thêng ph¶i t¹o vµ nhËn biÕt ®- îc tÝn hiÖu DTMF (Dual Tone Multiple Frequency) t¬ng øng víi c¸c phÝm nhËp tõ bµn phÝm ®iÖn tho¹i. 3.3.3. Gatekeeper

trong hÖ thèng H.323. Gatekeeper lµ t¸ch biÖt víi c¸c thiÕt bÞ kh¸c trong hÖ

thèng vÒ mÆt logic, tuy nhiªn trong thùc tÕ th× nã cã thÓ ®îc tÝch hîp víi c¸c

thiÕt bÞ kh¸c nh gateway, MCU...

Khi cã mÆt trong hÖ thèng, gatekeeper ph¶i cung cÊp c¸c chøc n¨ng sau:

- DÞch ®Þa chØ: DÞch tõ ®Þa chØ alias hoÆc mét sè ®iÖn tho¹i ¶o cña mét

®iÓm cuèi sang ®Þa chØ IP t¬ng øng.

- §iÒu khiÓn kÕt n¹p (Admission Control): §iÒu khiÓn viÖc cho phÐp ho¹t

®éng cña c¸c ®iÓm cuèi.

- §iÒu khiÓn b¨ng th«ng (Bandwidth Control): §iÒu khiÓn cÊp hoÆc tõ chèi

cÊp mét phÇn b¨ng th«ng cho c¸c cuéc gäi cña c¸c thiÕt bÞ trong hÖ thèng.

- Qu¶n lý vïng (Zone Management): Thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng trªn víi c¸c ®iÓm

cuèi H.323 ®· ®¨ng ký víi gatekeeper (mét vïng H.323).

Ngoµi ra, GateKeeper cã thÓ cung cÊp c¸c chøc n¨ng tuú chän sau:

- B¸o hiÖu ®iÒu khiÓn cuéc gäi (Call Control Signalling): Gatekeeper cã thÓ

nhËn vµ xö lý b¸o hiÖu cuéc gäi ®Ó ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña c¸c thiÕt bÞ

®Çu cuèi hoÆc ®Þnh híng c¸c thiÕt bÞ ®Çu cuèi nèi trùc tiÕp víi nhau qua

kªnh b¸o hiÖu cuéc gäi (Call Signalling Channel). Trong trêng hîp thø hai,

Gatekeeper tr¸nh ®îc viÖc ph¶i xö lý c¸c th«ng ®iÖp ®iÒu khiÓn.

- §iÒu khiÓn cho phÐp cuéc gäi (Call Authorization): Gatekeeper cã thÓ tõ chèi

thùc hiÖn cuéc gäi tõ mét thiÕt bÞ ®Çu cuèi nµy tíi mét thiÕt bÞ ®Çu cuèi

kh¸c. LÝ do cña viÖc nµy cã thÓ lµ sù giíi h¹n truy nhËp ®Õn mét thiÕt bÞ

®Çu cuèi hay gateway hoÆc lµ giíi h¹n truy nhËp trong mét kho¶ng thêi gian.

- Qu¶n lý b¨ng th«ng (Bandwidth Management): Chøc n¨ng nµy cho phÐp

gatekeeper ®iÒu khiÓn lîng b¨ng th«ng cÊp cho mét cuéc gäi cña mét ®iÓm

cuèi trong hÖ thèng. ViÖc ®iÒu khiÓn nµy cã thÓ thùc hiÖn ngay trong khi

cuéc gäi ®ang tiÕn hµnh. Chøc n¨ng nµy bao gåm c¶ chøc n¨ng ®iÒu khiÓn

viÖc cung cÊp b¨ng th«ng cho c¸c cuéc gäi.

- Qu¶n lý cuéc gäi (Call Management): Gatekeeper cã thÓ duy tr× mét danh s¸ch

cña c¸c cuéc gäi ®ang ®îc tiÕn hµnh, nhê ®ã biÕt ®îc thiÕt bÞ nµo ®ang bËn

hoÆc cung cÊp th«ng tin cho chøc n¨ng qu¶n lý b¨ng th«ng.

- TÝnh cíc (Billing): Mäi cuéc gäi trong hÖ thèng cã mÆt gatekeeper ®Òu ph¶i

th«ng qua sù qu¶n lý cña gatekeeper, do vËy sÏ rÊt thuËn tiÖn nÕu nh

gatekeeper ®¶m nhËn chøc n¨ng tÝnh cíc dÞch vô.

3.3.4 Đ n v đi u khi n liên k t đa đi m MCU ể

ơ

ể

ế

ề

ị

3.3.4.1 Đ c đi m

- MCU hç trî viÖc thùc hiÖn c¸c cuéc ®µm tho¹i héi nghÞ gi÷a nhiÒu thiÕt bÞ

ể ặ

®Çu cuèi. Trong chuÈn H.323, MCU b¾t buéc ph¶i cã mét bé ®iÒu khiÓn ®a

®iÓm MC (Multipoint Controller) vµ cã hoÆc kh«ng mét vµi MP (Multipoint

Processor).

- MC vµ MP lµ c¸c phÇn cña MCU nhng chóng cã thÓ kh«ng tån t¹i trong mét

thiÕt bÞ ®éc lËp mµ ®îc ph©n t¸n trong c¸c thiÕt bÞ kh¸c. VÝ dô nh: mét

gateway cã thÓ cã thÓ mang trong nã mét MC vµ mét vµi MP ®Ó thùc hiÖn

kÕt nèi tíi nhiÒu thiÕt bÞ ®Çu cuèi; mét thiÕt bÞ ®Çu cuèi cã thÓ mang mét bé

MC ®Ó cã thÓ thùc hiÖn cïng mét lóc nhiÒu cuéc gäi.

- MC ®iÒu khiÓn viÖc liªn kÕt gi÷a nhiÒu ®iÓm cuèi trong hÖ thèng bao

gåm:

- Xö lý viÖc ®µm ph¸n gi÷a c¸c thiÕt bÞ ®Çu cuèi ®Ó quyÕt ®Þnh mét kh¶

n¨ng xö lý dßng d÷ liÖu media chung gi÷a c¸c thiÕt bÞ ®Çu cuèi.

- QuyÕt ®Þnh dßng d÷ liÖu nµo sÏ lµ dßng d÷ liÖu multicast.

- MC kh«ng xö lý trùc tiÕp mét dßng d÷ liÖu media nµo. ViÖc xö lý c¸c dßng

d÷ liÖu sÏ do c¸c MP ®¶m nhiÖm. MP sÏ thùc hiÖn viÖc trén, chuyÓn m¹ch, xö

lý cho tõng dßng d÷ liÖu thêi gian thùc trong cuéc héi nghÞ.

3.3.4.2 H i ngh nhi u bên ộ ề ị

ViÖc truyÒn th«ng tin trong m¹ng IP tån t¹i díi ba h×nh thøc: Unicast,

multicast vµ broadcast.

- Unicast: víi unicast, thiÕt bÞ ®Çu cuèi ph¶i thùc hiÖn viÖc truyÒn gãi d÷ liÖu

tíi tõng ®Ých kÕt nèi víi nã.

- Multicast: TruyÒn th«ng multicast göi mét gãi d÷ liÖu tíi mét nhãm c¸c ®Ých

trong m¹ng mµ kh«ng ph¶i truyÒn lÆp l¹i gãi d÷ liÖu ®ã.

- Broadcast: truyÒn th«ng broadcast gÇn gièng truyÒn th«ng multicast nhng gãi

d÷ liÖu ®îc truyÒn tíi mäi ®iÓm cuèi trong m¹ng.

Unicast vµ broadcast sö dông m¹ng kh«ng hiÖu qu¶ do c¸c gãi ph¶i truyÒn

lÆp l¹i hoÆc ph¶i truyÒn ®i kh¾p m¹ng. TruyÒn d÷ liÖu multicast sö dông

b¨ng th«ng cña m¹ng hiÖu qu¶ h¬n do c¸c tr¹m trong nhãm truyÒn chØ ®äc mét

dßng d÷ liÖu duy nhÊt.

Trong hÖ thèng H.323 cuéc héi nghÞ nhiÒu bªn cã thÓ cã ba lo¹i cÊu h×nh

héi nghÞ sau:

- CÊu h×nh tËp trung (Centralized Multipoint Conference).

- CÊu h×nh ph©n t¸n (Decentralized Multipoint Conference).

- CÊu h×nh lai (Hybrid Multipoint Conferrence).

3.4 Báo hi u và x lý cu c g i ọ

ử

ộ

ệ

ổ ị ỉ

3.4.1 Chuy n đ i đ a ch ể

3.4.1.1 §Þa chØ m¹ng

Mçi mét thiÕt bÞ H.323 ®îc g¸n Ýt nhÊt mét ®Þa chØ m¹ng ®Ó nhËn

d¹ng. Mét vµi thiÕt bÞ H.323 cã thÓ cïng chia sÎ mét ®Þa chØ m¹ng, c¸c m¹ng

kh¸c nhau th× khu«n d¹ng ®Þa chØ m¹ng còng kh¸c nhau. Trong cïng mét cuéc

gäi, ®iÓm cuèi cã thÓ sö dông c¸c ®Þa chØ m¹ng kh¸c nhau trªn c¸c kªnh kh¸c

nhau.

3.4.1.2 §Þnh danh ®iÓm truy nhËp dÞch vô giao vËn TSAP

§èi víi mçi ®Þa chØ m¹ng, mçi thiÕt bÞ H.323 cã thÓ cã vµi ®iÓm truy

nhËp dÞch vô líp giao vËn TSAP (Transport layer Service Access Point). C¸c

TSAP nµy cho phÐp dån mét vµi kªnh cã cïng chung ®Þa chØ m¹ng víi nhau.

C¸c ®iÓm cuèi cã mét TSAP mÆc ®Þnh lµ TSAP kªnh b¸o hiÖu cuéc gäi.

TSAP kªnh ®iÒu khiÓn RAS lµ TSAP mÆc ®Þnh cña Gatekeeper. C¸c ®iÓm

cuèi vµ thiÕt bÞ H.323 sö dông ®Þnh danh TSAP ®éng ®èi víi kªnh ®iÒu

khiÓn H.245, kªnh Audio, Video vµ Data. Gatekeeper sö ®Þnh danh TSAP ®éng

®èi víi c¸c kªnh b¸o hiÖu cuéc gäi. Trong qu¸ tr×nh ®¨ng ký ®iÓm cuèi, c¸c

kªnh RAS vµ b¸o hiÖu cã thÓ ®îc ®Þnh tuyÕn l¹i tíi TSAP ®éng.

3.4.1.3 §Þa chØ thÕ

Mét ®iÓm cuèi cã thÓ ®îc liªn kÕt tíi mét hoÆc nhiÒu ®Þa chØ thÕ

(alias address). Mét ®Þa chØ thÕ cã thÓ ®¹i diÖn cho ®iÓm cuèi hoÆc phiªn

héi nghÞ mµ ®iÓm cuèi chñ tr×. C¸c ®Þa chØ thÕ cung cÊp mét ph¬ng ph¸p

®¸nh ®Þa chØ kh¸c cho ®iÓm cuèi. Trong mét vïng, c¸c ®Þa chØ thÕ lµ duy

nhÊt. Gatekeeper, MC vµ MP kh«ng cã ®Þa chØ ®Þnh danh. Khi hÖ thèng

kh«ng cã Gatekeeper, th× ®iÓm cuèi phÝa chñ gäi sÏ ®¸nh ®Þa chØ ®iÓm cuèi

bÞ gäi b»ng c¸ch sö dông “®Þa chØ líp giao vËn" kªnh b¸o hiÖu cuéc gäi cña

®iÓm cuèi bÞ gäi. Khi cã Gatekeeper trong hÖ thèng, ®iÓm cuèi chñ gäi cã thÓ

®¸nh ®Þa chØ ®iÓm cuèi bÞ gäi th«ng qua "®Þa chØ líp giao vËn” kªnh b¸o

hiÖu cuéc gäi cña nã hoÆc ®Þa chØ thÕ. Mét ®iÓm cuèi cã thÓ cã nhiÒu h¬n

mét ®Þa chØ thÕ ®îc truyÒn tíi cïng "®Þa chØ líp giao vËn”.

3.4.2 Các kênh đi u khi n

ể ề

3.4.2.1 Kênh đi u khi n RAS

ể ề

Kªnh RAS dïng ®Ó truyÒn t¶i c¸c b¶n tin sö dông trong qu¸ tr×nh ®¨ng

ký ®iÓm cuèi vµ t×m kiÕm Gatekeeper mµ liªn kÕt mét ®Þa chØ ®Þnh danh

cña ®iÓm cuèi víi “®Þa chØ líp giao vËn” kªnh b¸o hiÖu cuéc gäi cña nã. Kªnh

RAS lµ kªnh kh«ng tin cËy, v× thÕ trong khuyÕn nghÞ H.225 ®· khuyÕn nghÞ

thêi gian giíi h¹n ®Þnh tríc vµ sè lÇn göi yªu cÇu cho mét vµi lo¹i b¶n tin. Khi

mét ®iÓm cuèi hoÆc Gatekeeper kh«ng tr¶ lêi yªu cÇu trong kho¶ng thêi gian

®Þnh tríc, th× cã thÓ sö dông b¶n tin RIP (Request In Progress) ®Ó chØ ra r»ng

nã ®ang xö lý yªu cÇu. Khi nhËn ®îc b¶n tin RIP, ®iÓm cuèi hoÆc Gatekeeper

sÏ xo¸ thêi gian giíi h¹n ®Þnh tríc vµ bé ®Õm sè lÇn göi l¹i.

a. T×m kiÕm Gatekeeper

§iÓm cuèi sÏ t×m kiÕm Gatekeeper mµ nã ®¨ng ký, viÖc t×m kiÕm nµy

cã thÓ ®îc thùc hiÖn b»ng thñ c«ng hoÆc tù ®éng.

ViÖc t×m kiÕm thñ c«ng dùa vµo c¸c ph¬ng ph¸p kh«ng thuéc ph¹m vi

cña khuyÕn nghÞ nµy ®Ó x¸c ®Þnh Gatekeeper liªn kÕt víi ®iÓm cuèi. §iÓm

cuèi ®îc cµi ®Æt theo "®Þa chØ líp giao vËn” cña Gatekeeper liªn kÕt víi

®iÓm cuèi ®ã.

Ph¬ng ph¸p t×m kiÕm Gatekeeper tù ®éng cho phÐp liªn kÕt §iÓm cuèi -

Gatekeeper thay ®æi theo thêi gian, ®iÓm cuèi cã thÓ kh«ng biÕt Gatekeeper

nµo lµ cña nã hoÆc cã thÓ cÇn ®Ó nhËn d¹ng Gatekeeper kh¸c nªu lçi xÈy ra.

ViÖc t×m kiÕm tù ®éng chó ý ®Õn chi phÝ qu¶n trÞ thÊp h¬n trong cÊu h×nh

c¸c ®iÓm cuèi riªng lÎ, h¬n n÷a nã cßn cho phÐp thay thÕ Gatekeeper mµ

kh«ng ph¶i cµi ®Æt l¹i c¸c ®iÓm cuèi liªn kÕt víi nã.

b. §¨ng ký ®iÓm cuèi

§¨ng ký ®iÓm cuèi lµ qu¸ tr×nh ®iÓm cuèi liªn kÕt vµo vïng dÞch vô vµ

th«ng b¸o cho Gatekeeper ®Þa chØ ®Þnh danh còng nh “®Þa chØ líp giao vËn”

cña nã. Sau khi t×m (tù ®éng) ®îc Gatekeeper, tÊt c¶ c¸c ®iÓm cuèi sÏ ®¨ng ký

víi Gatekeeper nµy. ViÖc ®¨ng ký nµy ph¶i ®îc thùc hiÖn tríc khi mét vµi cuéc

gäi nµo ®ã b¾t ®Çu, vµ cã thÓ xÈy ra theo chu kú khi cÇn thiÕt. Mét Gateway

hoÆc MCU cã thÓ ®¨ng ký theo mét hoÆc nhiÒu ®Þa chØ líp giao vËn. ViÖc

®¨ng ký theo nhiÒu ®Þa chØ líp giao vËn sÏ lµm cho viÖc ®Þnh tuyÕn c¸c

cuéc gäi tíi c¸c cæng ®Þnh tríc ®¬n gi¶n h¬n. §iÓm cuèi sÏ göi yªu cÇu ®¨ng ký

RRQ(Registration Request) tíi Gatekeeper, RRQ nµy ®îc göi tíi ®Þa chØ

truyÒn kªnh RAS cña Gatekeeper.

Sau khi t×m ®îc Gatekeeper, ®iÓm cuèi sÏ cã ®îc ®Þa chØ m¹ng cña

Gatekeeper nµy vµ sö dông bé nhËn d¹ng TSAP kªnh RAS ®iÓn h×nh. NÕu

chÊp nhËn sù ®¨ng ký cña ®iÓm cuèi, Gatekeeper sÏ tr¶ lêi l¹i b»ng x¸c nhËn

®¨ng ký RCF (Registration Confirmation), ngîc l¹i nã sÏ tr¶ lêi b»ng tÝn hiÖu tõ

chèi RRJ (Registration Reject). H×nh 3.6 minh häa qu¸ tr×nh ®iÓm cuèi chØ

®¨ng ký Gatekeeper ®¬n lÎ.

Mét ®iÓm cuèi cã thÓ hñy bá viÖc ®¨ng ký Gatekeeper cña nã b»ng viÖc

göi b¶n tin “Yªu cÇu kh«ng ®¨ng ký” URQ (Unregister Request) tíi Gatekeeper

cña nã. Sau khi nhËn ®îc URQ, Gatekeeper sÏ göi tr¶ lêi b¶n tin UCF

(Unregister Confirmation). Lóc nµy ®iÓm cuèi ®îc phÐp thay ®æi ®Þa chØ

®Þnh danh liªn kÕt víi ®Þa chØ líp giao vËn cña nã. Trêng hîp ®iÓm cuèi cha

®¨ng ký víi Gatekeeper tríc ®ã, nã sÏ göi b¶n tin URJ tíi ®iÓm cuèi. Gatekeeper

còng cã thÓ hñy bá viÖc ®¨ng ký cña ®iÓm cuèi b»ng viÖc göi b¶n tin “Yªu

cÇu kh«ng ®¨ng ký” URQ (Unregister Request) tíi ®iÓm cuèi, ®iÓm cuèi sÏ tr¶

lêi b¶n tin UCF (Unregister Confirmation). Khi cÇn thùc hiÖn mét vµi cuéc gäi

nµo ®ã, ®iÓm cuèi ph¶i ®¨ng ký l¹i víi Gatekeeper tríc ®ã hoÆc Gatekeeper

míi.

c. §Þnh vÞ ®iÓm cuèi

§iÓm cuèi hoÆc Gatekeeper cã ®Þa chØ ®Þnh danh cña mét ®iÓm cuèi vµ

muèn liªn l¹c víi nã, th× cã thÓ dïng b¶n tin “Yªu cÇu ®Þnh vÞ” LRQ. B¶n tin

LRQ nµy sÏ ®îc göi tíi bé nhËn d¹ng TSAP kªnh RAS cña Gatekeeper ®Þnh tríc,

hoÆc cã thÓ göi b¶n tin GRQ qu¶ng b¸ tíi ®Þa chØ qu¶ng b¸ ®iÓn h×nh cña

Gatekeeper. Gatekeeper t¬ng øng sÏ göi tr¶ lêi b¶n tin LCF chøa th«ng tin cÇn

thiÕt cña ®iÓm cuèi hoÆc Gatekeeper cña ®iÓm cuèi. Th«ng tin nµy bao gåm

®Þa chØ kªnh b¸o hiÖu cuéc gäi vµ kªnh RAS.

d. M· th«ng b¸o truy nhËp

M· th«ng b¸o truy nhËp lµ mét x©u ®· ®îc kiÓm tra ë b¶n tin cµi ®Æt vµ c¸c

b¶n tin RAS. Cã hai lîi Ých khi dïng m· truy nhËp.

Thø nhÊt, chóng cung cÊp kh¶ n¨ng b¶o mËt ®Þa chØ líp giao vËn vµ

®Þa chØ ®Þnh danh cña ®iÓm cuèi ®èi víi chñ gäi. Khi t×m ®iÓm cuèi, ngêi

dïng chØ cÇn göi m· th«ng b¸o truy nhËp cho phÝa chñ gäi. Gatekeeper biÕt

®iÓm cuèi t¬ng øng víi m· truy nhËp th«ng b¸o th«ng qua qu¸ tr×nh ®¨ng ký, v×

thÕ th«ng qua Gatekeeper, nh÷ng cuéc gäi sö dông m· th«ng b¸o truy nhËp cã

thÓ ®Þnh tuyÕn tíi ®iÓm cuèi bÞ gäi.

Lîi Ých thø hai cña viÖc sö dông m· th«ng b¸o truy nhËp lµ kh¼ng ®Þnh

ch¾c ch¾n c¸c cuéc gäi ®îc ®Þnh tuyÕn chÝnh x¸c th«ng qua c¸c thiÕt bÞ

H.323. M· truy nhËp do Gatekeeper tr¶ l¹i sÏ ®îc dïng ë c¸c b¶n tin cµi ®Æt göi

bëi ®iÓm cuèi. M· th«ng b¸o truy nhËp nµy cã thÓ ®îc Gateway sö dông ®Ó

3.4.2.2 Kênh báo hi u cu c g i

kh¼ng ®Þnh r»ng ®iÓm cuèi ®îc phÐp sö dông tµi nguyªn cña Gateway.

ệ ọ ộ

Cã 3 kªnh b¸o hiÖu tån t¹i ®éc lËp víi nhau liªn quan ®Õn b¸o hiÖu vµ xö

lý cuéc gäi lµ: kªnh ®iÒu khiÓn H.245, kªnh b¸o hiÖu cuéc gäi vµ kªnh b¸o hiÖu

RAS. Trong m¹ng kh«ng cã gatekeeper, c¸c b¶n tin b¸o hiÖu cuéc gäi ®îc truyÒn

trùc tiÕp gi÷a hai ®Çu cuèi chñ gäi vµ bÞ gäi b»ng c¸ch truyÒn b¸o hiÖu ®Þa

chØ trùc tiÕp. Trong cÊu h×nh m¹ng nµy, thuª bao chñ gäi ph¶i biÕt ®Þa chØ

b¸o hiÖu cña thuª bao bÞ gäi trong m¹ng.

NÕu trong m¹ng cã gatekeeper, trao ®æi b¸o hiÖu gi÷a thuª bao chñ gäi

vµ gatekeeper ®îc thiÕt lËp b»ng c¸ch sö dông kªnh RAS cña gatekeeper ®Ó

truyÒn ®Þa chØ. Sau khi ®· thiÕt lËp ®îc viÖc trao ®æi b¶n tin b¸o hiÖu, th×

gatekeeper míi x¸c ®Þnh truyÒn c¸c b¶n tin trùc tiÕp gi÷a hai ®Çu cuèi hay

®Þnh tuyÕn chóng qua gatekeeper.

C¸c b¶n tin b¸o hiÖu cuéc gäi cã thÓ ®îc truyÒn theo 1 trong 2 ph¬ng

thøc vµ viÖc lùa chän gi÷a c¸c ph¬ng thøc nµy do Gatekeeper quyÕt ®Þnh:

Thø nhÊt lµ c¸c b¶n tin b¸o hiÖu cña cuéc gäi ®îc truyÒn tõ thuª bao nä tíi

thuª bao kia th«ng qua Gatekeeper gi÷a hai thiÕt bÞ ®Çu cuèi (h×nh 3.7).

H×nh 3.7 B¶n tin b¸o hiÖu cña cuéc gäi ®îc ®Þnh tuyÕn qua Gatekeeper Thø hai lµ c¸c b¶n tin b¸o hiÖu cña cuéc gäi ®îc truyÒn trùc tiÕp gi÷a hai thiÕt bÞ ®Çu cuèi (h×nh 3.8).

H×nh 3.8 B¶n tin b¸o hiÖu ®îc truyÒn trùc tiÕp gi÷a c¸c thiÕt bÞ ®Çu cuèi C¶ hai ph¬ng thøc nµy ®Òu sö dông c¸c kÕt nèi gièng nhau víi cïng môc

®Ých, d¹ng b¶n tin ®îc sö dông còng gièng nhau, c¸c b¶n tin thiÕt lËp b¸o hiÖu

®îc trao ®æi trªn kªnh RAS cña Gatekeeper, sau ®ã tíi trao ®æi b¶n tin b¸o hiÖu

cuéc gäi trªn kªnh b¸o hiÖu cuéc gäi. Sau ®ã míi tíi thiÕt lËp kªnh ®iÒu khiÓn

H.245.

Trong ph¬ng thøc Gatekeeper ®Þnh tuyÕn c¸c b¶n tin th× nã cã thÓ ®ãng

kªnh b¸o hiÖu cuéc gäi khi viÖc thiÕt lËp cuéc gäi hoµn thµnh hoÆc vÉn duy

tr× kªnh nµy ®Ó hç trî c¸c dÞch vô bæ xung. ChØ cã Gatekeeper míi cã thÓ

®ãng kªnh b¸o hiÖu cuéc gäi, nhng khi Gateway tham gia vµo cuéc gäi th× c¸c

kªnh nµy kh«ng ®îc phÐp ®ãng.

3.4.2.3 Kªnh ®iÒu khiÓn H245

a. §Þnh tuyÕn kªnh ®iÒu khiÓn

Khi c¸c b¶n tin b¸o hiÖu cuéc gäi ®îc Gatekeeper ®Þnh tuyÕn th× sau ®ã

kªnh ®iÒu khiÓn H.245 sÏ ®îc ®Þnh tuyÕn theo 2 c¸ch thÓ hiÖn trªn h×nh 3.7

vµ 3.8.

H×nh 3.9 Kªnh ®iÒu khiÓn H.245 kÕt nèi trùc tiÕp hai thiÕt bÞ ®Çu cuèi

H×nh 3.10 Gatekeeper ®Þnh tuyÕn kªnh ®iÒu khiÓn H.245 Kªnh ®iÒu khiÓn H.245 ®îc thiÕt lËp mét c¸ch trùc tiÕp gi÷a c¸c thiÕt

bÞ ®Çu cuèi, (h×nh 3.9). Khi ®ã chØ cho phÐp kÕt nèi trùc tiÕp 2 thiÕt bÞ

®Çu cuèi.

Kªnh ®iÒu khiÓn H.245 ®îc thiÕt lËp tõ thiÕt bÞ ®Çu cuèi nµy tíi thiÕt

bÞ ®Çu cuèi kia th«ng qua Gatekeeper (h×nh 3.10). Khi ®ã cho phÐp

Gatekeeper ®Þnh tuyÕn l¹i kªnh ®iÒu khiÓn H.245 tíi mét MC khi thùc hiÖn

dÞch vô héi nghÞ.

b. Gi¸ trÞ tham chiÕu cuéc gäi CRV

TÊt c¶c c¸c b¶n tin RAS vµ b¸o hiÖu cuéc gäi ®Òu chøa gi¸ trÞ tham

chiÕu CRV (Call Reference Value). C¸c gi¸ trÞ CRV cho kªnh b¸o hiÖu vµ kªnh

RAS lµ ®éc lËp nhau. §èi víi kªnh b¸o hiÖu, CRV ®îc sö dông ®Ó kÕt nèi c¸c

b¶n tin b¸o hiÖu víi nhau, CRV ®îc sö dông trong tÊt c¶ c¸c b¶n tin b¸o hiÖu

kÕt c¸c b¶n tin kªnh RAS, gi¸ trÞ CRV nµy ®îc sö dông trong tÊt c¶ c¸c b¶n tin RAS

gi÷a c¸c thiÕt bÞ H.323 liªn quan tíi cïng cuéc gäi.

gi÷a c¸c thiÕt bÞ H.323 liªn quan tíi cïng cuéc gäi. ë kªnh RAS, CRV dïng ®Ó liªn

c. §Þnh danh cuéc gäi

§Þnh danh cuéc gäi (Call ID) lµ gi¸ trÞ kh¸c 0, ®îc t¹o bëi thiÕt bÞ cuèi chñ gäi vµ chuyÓn sang d¹ng c¸c b¶n tin H.245. CAll ID dïng ®Ó liªn kÕt c¸c b¶n tin b¸o hiÖu vµ RAS liªn quan tíi cïng cuéc gäi víi nhau. TÊt c¶ c¸c b¶n tin tham gia qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn mét cuéc gäi th× cã chung mét Call ID. 3.5 Các th t c báo hi u ệ ủ ụ

 Giai ®o¹n 1: thiÕt lËp cuéc gäi.

 Giai ®o¹n 2: thiÕt lËp kªnh ®iÒu khiÓn .

Ngêi ta chia mét cuéc gäi lµm 5 giai ®o¹n gåm:

 Giai ®o¹n 3: thiÕt lËp kªnh tho¹i ¶o.

 Giai ®o¹n 4: dÞch vô.

 Giai ®o¹n 5: kÕt thóc cuéc gäi.

3.5.1 B íc 1 - ThiÕt lËp cuéc gäi

ViÖc thiÕt lËp cuéc gäi sö dông c¸c b¶n tin ®îc ®Þnh nghÜa trong khuyÕn nghÞ H.225.0. Cã thÓ xÈy ra 6 trêng hîp, ®ã lµ : - Cuéc gäi c¬ b¶n - C¶ hai thiÕt bÞ ®Çu cuèi ®Òu kh«ng ®¨ng ký.

- C¶ hai thuª bao ®Òu ®¨ng ký tíi mét Gatekeeper.

- ChØ cã thuª bao chñ gäi cã ®¨ng ký víi Gatekeeper.

- ChØ cã thuª bao bÞ gäi cã ®¨ng ký víi Gatekeeper.

- Hai thuª bao ®¨ng ký víi hai Gatekeeper kh¸c nhau.

- ThiÕt lËp cuéc gäi qua Gateway.

Trong hÇu hÕt giao thøc/b¸o hiÖu phôc vô c¸c øng dông thêi gian thùc, yªu

cÇu vÒ ngìng thêi gian xö lý cho phÐp (Tout - Time Out) cña tõng tÝn hiÖu vµ

cña c¶ qu¸ tr×nh b¸o hiÖu lµ b¾t buéc. ë ph¬ng thøc b¸o hiÖu trùc tiÕp, qu¸

tr×nh b¸o hiÖu diÔn ra nhanh h¬n dÉn ®Õn x¸c xuÊt thêi gian xö lý b¸o hiÖu v-

ît qu¸ Tout Ýt, lµm cho tû lÖ lçi cuéc gäi gi¶m, h¬n n÷a viÖc b¸o hiÖu trùc tiÕp

gióp cho qu¸ tr×nh ®ång bé m¹ng chÝnh x¸c. Tuy nhiªn, ë ph¬ng thøc nµy, yªu

cÇu c¸c ®Çu cuèi tham gia vµo cuéc gäi ph¶i cã sù tÝnh t¬ng thÝch vÒ b¸o

hiÖu. ë ph¬ng thøc b¸o hiÖu gi¸n tiÕp th«ng qua Gatekeeper, qu¸ tr×nh b¸o hiÖu

diÔn ra chËm h¬n dÉn ®Õn x¸c xuÊt thêi gian xö lý b¸o hiÖu vît qu¸ Tout lín

h¬n, vµ v× thÕ tû lÖ lçi cuéc gäi còng nhiÒu h¬n. V× ph¶i th«ng qua (c¸c)

Gatekeeper nªn cÊu tróc m¹ng sÏ phøc t¹p, vÊn ®Ò tæ chøc vµ ®ång bé m¹ng

cÇn ph¶i quan t©m h¬n. ë ph¬ng thøc nµy, v× b¸o hiÖu th«ng qua Gatekeeper

trung gian, v× thÕ vÊn ®Ò t¬ng thÝch b¸o hiÖu chØ liªn quan ®Õn ®Çu cuèi

vµ Gatekeeper, lµm t¨ng kh¶ n¨ng lùa chän ®Çu cuèi cho ngêi dïng.

Díi ®©y lµ chi tiÕt c¸c thñ tôc thiÕt lËp cuéc gäi, mét sè trêng hîp sö

dông b¸o hiÖu trùc tiÕp gi÷a c¸c ®Çu cuèi, c¸c trêng hîp cßn l¹i sö dông b¸o

hiÖu gi¸n tiÕp qua Gatekeeper.

a. Cuéc gäi c¬ b¶n - C¶ hai thiÕt bÞ ®Çu cuèi ®Òu kh«ng ®¨ng ký

H×nh 3. 11 Cuéc gäi c¬ b¶n kh«ng cã Gatekeeper

Khi c¶ hai thiÕt bÞ ®Çu cuèi ®Òu kh«ng ®¨ng ký víi Gatekeeper, th×

chóng sÏ trao ®æi trùc tiÕp c¸c b¶n tin víi nhau nh h×nh 3.11. Khi ®ã chñ gäi sÏ

göi b¶n tin thiÕt lËp cuéc gäi tíi líp TSAP trªn kªnh b¸o hiÖu ®· biÕt tríc ®Þa

chØ cña thuª bao bÞ gäi.

b.C¶ hai thuª bao ®Òu ®¨ng ký tíi mét Gatekeeper

T×nh huèng nµy cã 2 trêng hîp x¶y ra lµ b¸o hiÖu trùc tiÕp (®îc tr×nh bµy díi ®©y) vµ b¸o hiÖu gi¸n tiÕp th«ng qua Gatekeeper.

H×nh 3.12 Hai thuª bao ®Òu ®¨ng ký víi mét Gatekeeper - b¸o hiÖu trùc tiÕp

C¶ hai thuª bao ®Çu cuèi ®Òu ®¨ng ký tíi mét Gatekeeper vµ Gatekeeper chän ph¬ng thøc truyÒn b¸o hiÖu trùc tiÕp gi÷a 2 thuª bao (h×nh 3.12). §Çu tiªn, thuª bao chñ gäi trao ®æi víi Gatekeeper th«ng qua cÆp b¶n tin ARQ (1)/ACF (2) ®Ó thiÕt lËp b¸o hiÖu. Trong b¶n tin ACF do Gatekeeper tr¶ lêi cho thuª bao chñ gäi cã chøa ®Þa chØ kªnh b¸o hiÖu cña thuª bao bÞ gäi. Sau ®ã thuª bao chñ gäi sÏ c¨n cø vµo ®Þa chØ nµy ®Ó göi b¶n tin Set-up (3) tíi thuª bao bÞ gäi. NÕu thuª bao bÞ gäi chÊp nhËn yªu cÇu, nã sÏ trao ®æi cÆp b¶n tin ARQ (5)/ ACF (6) víi Gatekeeper. NÕu thuª bao bÞ gäi nhËn ®îc ARJ (6) th× nã sÏ göi b¶n tin Release Complete tíi thuª bao chñ gäi.

c. ChØ cã thuª bao chñ gäi cã ®¨ng ký víi Gatekeeper

Khi c¸c b¶n tin b¸o hiÖu cuéc gäi do Gatekeeper ®Þnh tuyÕn, th× thñ tôc thiÕt lËp cuéc gäi ®îc thÓ hiÖn trªn h×nh 3.13. Trong trêng hîp nµy c¸c thø tù b¶n tin cña thñ tôc gièng hÖt trêng hîp trªn, chØ kh¸c duy nhÊt mét ®iÓm ®ã lµ tÊt c¶ c¸c b¶n tin b¸o hiÖu göi tõ thuª bao nµy tíi thuª bao kia ®Òu th«ng qua phÇn tö trung gian lµ Gatekeeper 1.

H×nh 3.13 ChØ cã thuª bao chñ gäi ®¨ng ký - Gatekeeper ®Þnh tuyÕn b¸o hiÖu

d. ChØ cã thuª bao bÞ gäi cã ®¨ng ký víi Gatekeeper

Trêng hîp b¸o hiÖu do Gatekeeper ®Þnh tuyÕn, thñ tôc b¸o hiÖu ®îc thÓ

hiÖn trªn h×nh 3.14. §Çu tiªn, thuª bao chñ gäi sÏ göi b¶n tin Set-up (1) trªn kªnh

b¸o hiÖu ®· biÕt tríc ®Þa chØ tíi thuª bao bÞ gäi. NÕu thuª bao bÞ gäi chÊp

nhËn cuéc gäi nã sÏ trao ®æi b¶n tin ARQ (3)/ARJ (4) víi Gatekeeper. Trong b¶n

tin ARJ mµ Gatekeeper tr¶ lêi cho thuª bao bÞ gäi chøa m· yªu cÇu ®Þnh tuyÕn

cuéc gäi qua Gatekeeper (routeCallToGatekeeper). Khi ®ã, thuª bao bÞ gäi sÏ

göi b¶n tin Facility (5) cã chøa ®Þa chØ kªnh b¸o hiÖu cña Gatekeeper tíi thuª

bao chñ gäi. Sau ®ã, thuª bao chñ gäi göi b¶n tin Release Complete (6) tíi thuª

bao chñ gäi vµ c¨n cø vµo ®Þa chØ kªnh b¸o hiÖu thuª bao chñ gäi sÏ göi b¶n tin

Set-up (7) tíi Gatekeeper, Gatekeeper göi b¶n tin Set-up (8) tíi thuª bao bÞ gäi.

Sau ®ã, thuª bao bÞ gäi sÏ trao ®æi b¶n tin ARQ (9)/ACF (10) víi Gatekeeper,

thuª bao bÞ gäi göi b¶n tin Connect (12) cã chøa ®Þa chØ kªnh ®iÒu khiÓn

H.245 tíi Gatekeeper. Gatekeeper sÏ göi b¶n tin Connect (13) cã chøa ®Þa chØ

kªnh ®iÒu khiÓn H.245 cña thuª bao bÞ gäi.

H×nh 3.14 ChØ cã thuª bao bÞ gäi ®¨ng ký - Gatekeeper ®Þnh tuyÕn b¸o hiÖu

e. Hai thuª bao ®¨ng ký víi hai Gatekeeper kh¸c nhau T×nh huèng nµy cã 4 trêng hîp x¶y ra: (1) C¶ hai Gatekeeper ®Òu chän c¸ch ®Þnh tuyÕn b¸o hiÖu trùc tiÕp gi÷a hai thuª bao, (2) Gatekeeper 1 phÝa chñ gäi truyÒn b¸o hiÖu theo ph¬ng thøc trùc tiÕp cßn Gatekeeper 2 phÝa bÞ gäi ®Þnh tuyÕn b¸o hiÖu cuéc gäi qua nã, (3) Gatekeeper 1 phÝa chñ gäi ®Þnh tuyÒn b¸o hiÖu qua nã cßn Gatekeeper 2 phÝa bÞ gäi chän ph¬ng thøc truyÕn b¸o hiÖu trùc tiÕp, vµ (4) hai TB ®¨ng ký víi 2 Gatekeeper vµ c¶ hai Gatekeeper nµy ®Òu chän ph¬ng thøc ®Þnh tuyÕn b¸o hiÖu cuéc gäi qua chóng. Díi ®©y lµ chi tiÕt vÒ trêng hîp (4). Hai TB ®¨ng ký víi 2 Gatekeeper vµ c¶ hai Gatekeeper nµy ®Òu chän ph- ¬ng thøc ®Þnh tuyÕn b¸o hiÖu cuéc gäi qua chóng. Thñ tôc b¸o hiÖu cña trêng hîp nµy ®îc thÓ hiÖn trªn h×nh 3.15. §Çu tiªn TB chñ gäi trao ®æi ARQ (1)/ACF (2) víi Gatekeeper 1, trong b¶n tin ACF cã chøa ®Þa chØ kªnh b¸o hiÖu cña Gatekeeper 1. C¨n cø vµo ®Þa chØ nµy TB chñ gäi göi b¶n tin Set-up (3) tíi Gatekeeper 1. Gatekeeper 1 sÏ göi b¶n tin Set-up(4) tíi ®Þa kªnh b¸o hiÖu cña TB bÞ gäi, nÕu chÊp nhËn TB bÞ gäi sÏ trao ®æi ARQ (6)/ARJ(7) víi Gatekeeper 2, Trong b¶n tin ARJ(7) mµ Gatekeeper 2 tr¶ lêi cho TB bÞ gäi chøa ®Þa chØ kªnh b¸o hiÖu cña nã vµ m· chØ thÞ b¸o hiÖu ®Þnh tuyÕn cuéc gäi qua

Gatekeeper 2 (routeCallToGatekeeper). TB bÞ gäi tr¶ lêi Gatekeeper 1 b¶n tin Facility (8) chøa ®Þa chØ kªnh b¸o hiÖu cña Gatekeeper 2. TiÕp ®ã Gatekeeper 1 göi b¶n tin Release Complete tíi TB bÞ gäi vµ göi b¶n tin Setup (10) tíi ®Þa chØ kªnh b¸o hiÖu cña Gatekeeper 2 vµ Gatekeeper 2 göi Setup (11) tíi TB bÞ gäi. TB bÞ gäi trao ®æi ARQ (12)/ACF (13) víi Gatekeeper 2 vµ tr¶ lêi

H×nh 3.15 Hai thuª bao ®Òu ®¨ng ký - §Þnh tuyÕn qua hai Gatekeeper

Gatekeeper 2 b»ng b¶n tin Connect (15) chøa ®Þa chØ kªnh ®iÒu khiÓn H.245 cña nã ®Ó sö dông b¸o hiÖu H.245. Gatekeeper 2 göi Connect (16) tíi Gatekeeper 1, b¶n tin nµy chøa ®Þa chØ kªnh ®iÒu khiÓn H.245 cña TB bÞ gäi hoÆc ®Þa chØ kªnh ®iÒu khiÓn H.245 cña Gatekeeper 2 tuú thuéc vµo Gatekeeper 2 cã chän ®Þnh tuyÕn kªnh ®iÒu khiÓn H.245 hay kh«ng. Sau ®ã Gatekeeper 1 göi Connect(17) tíi TB chñ gäi, b¶n tin nµy chøa ®Þa chØ kªnh ®iÒu khiÓn mµ Gatekeeper 1 nhËn ®îc tõ Gatekeeper 2 hoÆc lµ ®Þa chØ kªnh ®iÒu khiÓn H.245 cña Gatekeeper 1 nÕu nã chän ®Þnh tuyÕn kªnh ®iÒu khiÓn H.245.

f. ThiÕt lËp cuéc gäi qua Gateway

Mét cuéc gäi chØ liªn quan ®Õn Gateway khi cuéc gäi ®ã cã sù chuyÓn tiÕp tõ m¹ng PSTN sang m¹ng LAN hoÆc ngîc l¹i. V× vËy vÒ c¬ b¶n cã thÓ ph©n biÖt cuéc gäi qua Gateway thµnh 2 lo¹i: cuéc gäi tõ mét thuª bao ®iÖn tho¹i vµo m¹ng LAN vµ cuéc gäi tõ mét thuª bao trong m¹ng LAN ra mét thuª bao trong m¹ng tho¹i.

3.5.2 B íc 2 - ThiÕt lËp kªnh ®iÒu khiÓn

Khi kÕt thóc giai ®o¹n 1 tøc lµ c¶ chñ gäi lÉn bÞ gäi ®· hoµn thµnh viÖc trao ®æi c¸c b¶n tin thiÕt lËp cuéc gäi, th× c¸c ®Çu cuèi sÏ thiÕt lËp kªnh ®iÒu khiÓn H.245. B¶n tin ®Çu tiªn ®îc trao ®æi gi÷a c¸c ®Çu cuèi lµ terminalCapabilitySet ®Ó c¸c bªn th«ng b¸o cho nhau kh¶ n¨ng lµm viÖc cña m×nh. Mçi mét thiÕt bÞ ®Çu cuèi ®Òu cã ®Æc tÝnh riªng nãi lªn kh¶ n¨ng chÕ ®é m· ho¸, truyÒn, nhËn vµ gi¶i m· c¸c tÝn hiÖu ®a dÞch vô. Kªnh ®iÒu khiÓn nµy cã thÓ do thuª bao bÞ gäi thiÕt lËp sau khi nã nhËn ®îc b¶n tin Set-up hoÆc do thuª bao chñ gäi thiÕt lËp khi nã nhËn ®îc b¶n tin Alerting hoÆc Call Proceeding. Trong trêng hîp kh«ng nhËn ®îc b¶n tin Connect hoÆc mét ®Çu cuèi göi Release Complete, th× kªnh ®iÒu khiÓn H.245 sÏ ®îc gi¶i phãng.

3.5.3 B íc 3 - ThiÕt lËp kªnh truyÒn th«ng

a. Thay ®æi chÕ ®é ho¹t ®éng

Sau khi trao ®æi kh¶ n¨ng (tèc ®é nhËn tèi ®a, ph¬ng thøc m· ho¸..) vµ x¸c ®Þnh quan hÖ master-slave trong giao tiÕp ë giai ®o¹n 2, thñ tôc ®iÒu khiÓn kªnh H.245 sÏ thùc hiÖn viÖc më kªnh logic ®Ó truyÒn sè liÖu. C¸c kªnh nµy lµ kªnh H.225. Sau khi më kªnh logic ®Ó truyÒn tÝn hiÖu lµ ©m thanh vµ h×nh ¶nh th× mçi ®Çu cuèi truyÒn tÝn hiÖu sÏ truyÒn ®i mét b¶n tin h2250MaximumSkewIndication ®Ó x¸c ®Þnh th«ng sè truyÒn.

b. Trao ®æi c¸c luång tÝn hiÖu video

Trong giai ®o¹n nµy c¸c thiÕt bÞ ®Çu cuèi cã thÓ thùc hiÖn thñ tôc thay ®æi cÊu tróc kªnh, thay ®æi kh¶ n¨ng vµ chÕ ®é truyÒn còng nh nhËn (ChÕ ®é truyÒn vµ nhËn lµ th«ng b¸o vµ ghi nhËn cña c¸c ®Çu cuèi ®Ó x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng lµm viÖc gi÷a chóng).

ViÖc sö dông chØ thÞ videoIndicateReadyToActive ®îc ®Þnh nghÜa trong khuyÕn nghÞ H.245 lµ kh«ng b¾t buéc, nhng khi sö dông th× thñ tôc cña nã nh sau.

§Çu tiªn thuª bao chñ gäi sÏ kh«ng ®îc phÐp truyÒn video cho ®Õn khi thuª bao bÞ gäi chØ thÞ s½n sµng ®Ó truyÒn video. Thuª bao chñ gäi sÏ truyÒn b¶n tin videoIndicateReadyToActive sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh trao ®æi kh¶ n¨ng, nhng nã sÏ kh«ng truyÒn tÝn hiÖu video cho ®Õn khi nhËn ®îc b¶n tin videoIndicateReadyToActive hoÆc nhËn ®îc luång tÝn hiÖu video ®Õn tõ phÝa thuª bao bÞ gäi.

c. Ph©n phèi c¸c ®Þa chØ luång d÷ liÖu

Trong chÕ ®é mét ®Þa chØ, mét ®Çu cuèi sÏ më mét kªnh logic tíi MCU hoÆc mét ®Çu cuèi kh¸c. §Þa chØ cña c¸c kªnh chøa trong b¶n tin openLogicalChannel vµ openLogicalChannelAck.

Trong chÕ ®é ®Þa chØ nhãm, ®Þa chØ nhãm sÏ ®îc x¸c ®Þnh bëi MC vµ ®îc truyÒn tíi c¸c ®Çu cuèi trong b¶n tin communicationModeCommand. Mét ®Çu cuèi sÏ b¸o cho MC viÖc më mét kªnh logic víi ®Þa chØ nhãm th«ng qua b¶n tin openLogicalChannel vµ MC sÏ truyÒn b¶n tin ®ã tíi tÊt c¶ c¸c ®Çu cuèi trong nhãm.

3.5.4 B íc 4 - DÞch vô cuéc gäi

a. Thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn

Cã mét sè dÞch vô cuéc gäi ®îc thùc hiÖn trªn m¹ng H.323 nh : thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn, gi¸m s¸t tr¹ng th¸i ho¹t ®éng, héi nghÞ ®Æc biÖt, c¸c dÞch vô bæ xung. ë ®©y xin ®îc tr×nh bµy hai lo¹i dÞch vô lµ “thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn” vµ “gi¸m s¸t tr¹ng th¸i ho¹t ®éng”.

§é réng b¨ng tÇn cña mét cuéc gäi ®îc Gatekeeper thiÕt lËp trong kho¶ng thêi gian thiÕt lËp trao ®æi. Mét ®Çu cuèi ph¶i ch¾c ch¾n r»ng tæng tÊt c¶ luång truyÒn, nhËn ©m thanh vµ h×nh ¶nh ®Òu ph¶i n»m trong ®é réng b¨ng tÇn ®· thiÕt lËp.

T¹i mäi thêi ®iÓm trong khi héi tho¹i, ®Çu cuèi hoÆc Gatekeeper ®Òu cã

thÓ yªu cÇu t¨ng hoÆc gi¶m ®é réng b¨ng tÇn. Mét ®Çu cuèi cã thÓ thay ®æi

tèc ®é truyÒn trªn mét kªnh logic mµ kh«ng yªu cÇu Gatekeeper thay ®æi ®é

réng b¨ng tÇn nÕu nh tæng tèc ®é truyÒn vµ nhËn kh«ng vît qu¸ ®é réng b¨ng

tÇn hiÖn t¹i. Trong trêng hîp ngîc l¹i th× ®Çu cuèi ph¶i yªu cÇu Gatekeeper mµ

nã ®¨ng ký thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn.

H×nh 3.16 Yªu cÇu thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn - Thay ®æi th«ng sè truyÒn

Thñ tôc thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn - thay ®æi th«ng sè truyÒn ®îc

thÓ hiÖn trªn h×nh 3.16. Khi ®Çu cuèi 1 muèn t¨ng tèc ®é truyÒn trªn kªnh

logic tríc hÕt nã ph¶i x¸c ®Þnh xem cã thÓ vît qu¸ ®é réng b¨ng tÇn cña cuéc

gäi hiÖn t¹i kh«ng. NÕu cã thÓ th× nã sÏ göi b¶n tin BRQ (1) tíi Gatekeeper 1.

Khi nhËn ®îc b¶n tin BCF (2) cã nghÜa lµ cã ®ñ ®é réng b¨ng tÇn cho yªu cÇu,

®Çu cuèi 1 sÏ göi b¶n tin closeLogicalChannel (3) ®Ó ®ãng kªnh logic. Sau ®ã

nã sÏ më l¹i kªnh logic b»ng c¸ch göi b¶n tin openLogicalChannel (4) cã chøa

gi¸ trÞ tèc ®é míi tíi ®Çu cuèi 2. Tríc hÕt nã ph¶i x¸c ®Þnh xem gi¸ trÞ ®ã cã v-

ît qu¸ ®é réng b¨ng tÇn cña kªnh hay kh«ng; nÕu chÊp nhËn gi¸ trÞ nµy th× nã

sÏ trao ®æi b¶n tin yªu cÇu thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn BRQ (5)/BCF (6) víi

Gatekeeper 2. NÕu ®é réng b¨ng tÇn ®ñ cho yªu cÇu thay ®æi th× ®Çu cuèi 2

sÏ tr¶ lêi ®Çu cuèi 1 b»ng b¶n tin openLogicChannelAck (7); trong trêng hîp

ngîc l¹i nã sÏ tõ chèi b»ng b¶n tin openLogicChannelReject.

Thñ tôc thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn - Thay ®æi th«ng sè nhËn ®îc thÓ

hiÖn trªn h×nh 3.17. Khi ®Çu cuèi 1 muèn t¨ng tèc ®é nhËn trªn kªnh logic cña

m×nh, tríc hÕt nã ph¶i x¸c ®Þnh xem cã thÓ vît qu¸ ®é réng b¨ng tÇn cña cuéc

gäi hiÖn t¹i kh«ng. NÕu cã thÓ th× nã sÏ göi BRQ (1) tíi Gatekeeper 1. Khi

nhËn ®îc BCF (2) th× nã sÏ göi b¶n tin flowControlCommand (3) cã chøa giíi

h¹n tèc ®é míi cña kªnh tíi thiÕt bÞ ®Çu cuèi 2. Tríc hÕt ®Çu cuèi 2 ph¶i x¸c

®Þnh xem b¨ng tÇn míi cã vît qu¸ kh¶ n¨ng cña kªnh kh«ng; nÕu chÊp nhËn ®îc

th× nã sÏ göi b¶n tin yªu cÇu thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn BRQ (4) tíi Gatekeeper

2. Khi nhËn ®îc BCF (5) th× ®Çu cuèi 2 sÏ göi b¶n tin closeLogiclChannel (6)

®Ó ®ãng kªnh logic sau ®ã më l¹i kªnh logic b»ng b¶n tin openLogicalChannel

(7) cã chøa tèc ®é bit míi tíi ®Çu cuèi 1. §Çu cuèi 1 sÏ x¸c ®Þnh tèc ®é míi vµ

tr¶ lêi ®Çu cuèi 2 b»ng b¶n tin openLogicalChannelAck (6).

H×nh 3.17 Yªu cÇu thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn - thay ®æi th«ng sè nhËn

b. Gi¸m s¸t tr¹ng th¸i

§Ó gi¸m s¸t tr¹ng th¸i ho¹t ®éng cña ®Çu cuèi, Gatekeeper liªn tôc trao

®æi cÆp b¶n tin IRQ/IRR víi c¸c ®Çu cuèi do nã kiÓm so¸t. Kho¶ng thêi gian

®Òu ®Æn gi÷a c¸c lÇn trao ®æi c¸c b¶n tin cã thÓ lín h¬n 10 gi©y vµ gi¸ trÞ

cña nã do nhµ s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh.

Gatekeeper cã thÓ yªu cÇu mét thiÕt bÞ ®Çu cuèi göi cho nã b¶n tin IRR

mét c¸ch ®Òu ®Æn nhê gi¸ trÞ cña trêng irrFrequency trong b¶n tin ACF göi

cho thiÕt bÞ ®Çu cuèi ®ã ®Ó x¸c ®Þnh tèc ®é truyÒn b¶n tin IRR. Khi x¸c

®Þnh ®îc gi¸ trÞ cña trêng irrFrequency, thiÕt bÞ ®Çu cuèi sÏ göi b¶n tin IRR

víi tèc ®é ®ã trong suèt kho¶ng thêi gian cña cuéc gäi. Trong khi ®ã,

Gatekeeper cã thÓ vÉn göi IRQ tíi thiÕt bÞ ®Çu cuèi vµ yªu cÇu tr¶ lêi theo c¬

chÕ nh ®· tr×nh bµy ë trªn.

Trong kho¶ng thêi gian diÔn ra cuéc gäi, mét ®Çu cuèi hoÆc Gatekeeper

cã thÓ ®Òu ®Æn hái tr¹ng th¸i tõ ®Çu cuèi bªn kia b»ng c¸ch sö dông b¶n tin

Status Enquiry. §Çu cuèi nhËn ®îc b¶n tin Status Enquiry sÏ tr¶ lêi b»ng b¶n tin

chØ thÞ tr¹ng th¸i hiÖn thêi. Thñ tôc hái ®¸p nµy cã thÓ ®îc Gatekeeper sö dông

®Ó kiÓm tra mét c¸ch ®Òu ®Æn xem cuéc gäi cã cßn ®ang ho¹t ®éng kh«ng.

Cã mét lu ý lµ c¸c b¶n tin nµy lµ b¶n tin H.225.0 ®îc truyÒn trªn kªnh b¸o hiÖu

cuéc gäi kh«ng ¶nh hëng ®Õn c¸c b¶n tin IRR ®îc truyÒn trªn kªnh RAS.

3.5.5 B íc 5 - KÕt thóc cuéc gäi

Mét thiÕt bÞ ®Çu cuèi cã thÓ kÕt thóc cuéc gäi theo c¸c bíc cña thñ tôc

sau:

- Dõng truyÒn luång tÝn hiÖu video khi kÕt thóc truyÒn mét ¶nh, sau ®ã gi¶i

phãng tÊt c¶ c¸c kªnh logic phôc vô truyÒn video.

- Dõng truyÒn d÷ liÖu vµ ®ãng tÊt c¶ c¸c kªnh logic dïng ®Ó truyÒn d÷ liÖu.

- Dõng truyÒn audio sau ®ã ®ãng tÊt c¶ c¸c kªnh logic dïng ®Ó truyÒn audio.

- TruyÒn b¶n tin H.245 endSessionCommand trªn kªnh ®iÒu khiÓn H.245 ®Ó

b¸o cho thuª bao ®Çu kia biÕt nã muèn kÕt thuc cuéc gäi. Sau ®ã nã dõng

truyÒn c¸c b¶n tin H.245 vµ ®ãng kªnh ®iÒu khiÓn H.245.

- Nã sÏ chê nhËn b¶n tin endSessionCommand tõ thuª bao ®Çu kia vµ sÏ ®ãng

kªnh ®iÒu khiÓn H.245

- NÕu kªnh b¸o hiÖu cuéc gäi ®ang më, th× nã sÏ truyÒn ®i b¶n tin Release

Complete sau ®ã ®ãng kªnh b¸o hiÖu.

- Nã còng cã thÓ kÕt thóc cuéc gäi theo c¸c thñ tôc sau ®©y.

- Mét ®Çu cuèi nhËn b¶n tin endSessionCommand mµ tríc ®ã nã kh«ng

truyÒn ®i b¶n tin nµy, th× nã sÏ lÇn lît thùc hiÖn c¸c bíc tõ 1 ®Õn 6 ë trªn chØ

bá qua bíc 5.

Chó ý: KÕt thóc mét cuéc gäi kh«ng cã nghÜa lµ kÕt thóc mét héi nghÞ (cuéc

gäi cã nhiÒu ®Çu cuèi tham gia). Mét héi nghÞ sÏ ch¾c ch¾n kÕt thóc khi sö

dông b¶n tin H.245 dropConference. Khi ®ã c¸c ®Çu cuèi sÏ chê MC kÕt thóc

H×nh 3.18 ThiÕt bÞ ®Çu cuèi kÕt thóc cuéc gäi cã sù tham gia

cuéc gäi theo thñ tôc trªn.

cña Gatekeeper

H×nh 3.19 KÕt thóc cuéc gäi b¾t ®Çu tõ Gatekeeper

Trong cuéc gäi cã sù tham gia cña Gatekeeper th× cÇn cã ho¹t ®éng gi¶i

phãng b¨ng tÇn.. V× vËy sau khi thùc hiÖn c¸c bíc tõ 1 ®Õn 6, mçi ®Çu cuèi sÏ

truyÒn ®i b¶n tin DRQ (3) tíi Gatekeeper. Sau ®ã, Gatekeeper sÏ tr¶ lêi b»ng

b¶n tin DCF (4). Sau khi göi DRQ, ®Çu cuèi sÏ kh«ng göi b¶n tin IRR tíi

Gatekeeper n÷a vµ khi ®ã cuéc gäi kÕt thóc.

Thñ tôc kÕt thóc cuéc gäi do Gatekeeper thùc hiÖn ®îc thÓ hiÖn trªn

h×nh 3.19. §Çu tiªn, Gatekeeper göi b¶n tin DRQ tíi ®Çu cuèi. Khi nhËn ®îc

b¶n tin nµy, ®Çu cuèi sÏ lÇn lît thùc hiÖn c¸c bíc tõ 1 ®Õn 6, sau ®ã tr¶ lêi

Gatekeeper b»ng b¶n tin DCF. Thuª bao ®Çu kia khi nhËn ®îc b¶n tin

endSessionCommand sÏ thùc hiÖn thñ tôc gi¶i phãng cuéc gäi gièng trêng hîp

®Çu cuèi chñ ®éng kÕt thóc cuéc gäi (h×nh 3.18). NÕu cuéc gäi lµ mét héi

nghÞ th× Gatekeeper sÏ göi DRQ tíi tÊt c¶ c¸c ®Çu cuèi tham gia héi nghÞ.

CH T L

Ấ ƯỢ

ƯƠ NG D CH V VoIP

ƯƠ NG D CH V VÀ PH Ị

NG PHÁP Ụ

CH NG 4 Ụ Ị ĐÁNH GIÁ CH T L Ấ ƯỢ ng d ch v c a VoIP ụ ủ

ị

ấ ượ

4.1.Ch t l 4.1.1.Khái ni m ệ

VÒ c¬ b¶n, ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng dÞch vô ViÔn th«ng chóng ta kh«ng

thÓ t¸ch rêi víi c«ng t¸c ®¸nh gi¸ chÊt lîng m¹ng, xÐt mét c¸ch tæng thÓ nghÜa

• ChÊt lîng m¹ng: NP (Network Performance).

• ChÊt lîng dÞch vô: QoS (Quality of Service).

lµ chÊt lîng dÞch vô thÓ hiÖn ë hai tiªu chÝ c¬ b¶n sau ®©y:

Hai tiªu chÝ ®¸nh gi¸ chÊt lîng dÞch vô nµy liªn quan chÆt chÏ víi nhau.

ChØ ®¬n thuÇn ®¸nh gi¸ theo mét tiªu chÝ nµo th× còng kh«ng ®¶m b¶o sù

chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ vµ tÝnh trung thùc khi xem xÐt chÊt lîng cña mét m¹ng

viÔn th«ng cïng víi c¸c dÞch vô ®îc cung cÊp cña m¹ng ®ã.

Khi xem xÐt ®Õn c¸c yªu cÇu vÒ QoS vµ NP , chóng ta sÏ thÊy r»ng vÊn

®Ò chuÈn ho¸ thuËt ng÷ vµ c¸c kh¸i niÖn lµ rÊt cÇn thiÕt, nã ®¸p øng hai môc

• H¹n chÕ sù nhÇm lÉn khi sö dông c¸c tiªu chuÈn, do sù giíi thiÖu vÒ kh¸i

®Ých chÝnh:

niÖm vµ ®Þnh nghÜa cha ®îc cô thÓ.

• T¹o ra mèi liªn hÖ gi÷a c¸c nhãm tham sè riªng biÖt liªn quan ®Õn viÑc

tr×nh bµy c¸c tiªu chuÈn viÔn th«ng.

Tõ ®ã yªu cÇu ph¶i x©y dùng c¸c kh¸i niÖm vµ ®Þnh nghÜa mét c¸ch phï

hîp, më réng ph¹m vi øng dông cña c¸c tiªu chuÈn vÒ chÊt lîng dÞch vô, chÊt l-

îng m¹ng, vÒ ®é tin cËy vµ æn ®Þnh cïng víi c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch, cung cÊp

vµ khai th¸c m¹ng viÔn th«ng.

Nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c¸c kh¸i niÖm, thuËt ng÷ sÏ ®îc chóng t«i

®Ò cËp ®Õn nh»m gióp cho ngêi ®äc cã thÓ hiÓu vµ tham kh¶o mét c¸ch dÔ

dµng. C¸c ®Þnh nghÜa vµ kh¸i niÖm ®îc x©y dùng cã thÓ ¸p dông réng r·i cho

tÊt c¶ c¸c lo¹i dÞch vô vµ m¹ng viÔn th«ng cung cÊp c¸c dich vô ®ã.

C¬ chÕ ho¹t ®éng (kh¸i niÖm QoNP) giíi thiÖu mét c¸ch tæng thÓ vÒ c¸c

yÕu tè gãp phÇn ®a ra mét kh¸i niÖm chÊt lîng dÞch vô mµ ngêi sö dông cã

thÓ nhËn thøc ®îc. C¸c kh¸i niÖm ®îc tr×nh bµy trong s¬ ®å cã thÓ ®îc ¸p

dông ®Ó ®¸nh gi¸ møc chÊt lîng dÞch vô cã thÓ ®¹t ®îc trong thùc tÕ, ®Ó híng

tíi møc chÊt lîng dÞch vô

cÇn ®¹t tíi hoÆc c¸c yªu cÇu m« t¶ ®Æc tÝnh thiÕt kÕ m¹ng. Tuy nhiªn

tõng kh¸i niÖm trong s¬ ®å cã thÓ mang ý nghÜa thÓ hiÖn møc tæng thÓ

hoÆc riªng lÎ, nh÷ng kh¸i niÖm ®îc tr×nh bµy trong s¬ ®å cã thÓ cha thÓ hiÖn

toµn bé nh÷ng mèi liªn hÖ cña chóng.

KhÝa c¹nh cÇn quan t©m khi ®¸nh gi¸ tæng thÓ mét dÞch vô quan ®iÓm

sö dông dÞch vô. KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ nµy thÓ hiÖn møc ®é hµi lßng cña nh÷ng

ngêi sö dông dÞch vô. §iÒu nµy sÏ ®îc xem xÐt theo ba néi dung sau:

a. Kh¸i niÖm QoS.

b. Sù liªn quan gi÷a QoS vµ NP.

c. Mét bé c¸c tham sè ®o vÒ QoS vµ NP.

Mét ®iÒu hiÓn nhiªn lµ mét dÞch vô ®îc sö dông chØ khi nã ®îc cung

cÊp (ph¸t hµnh) vµ ngêi ta mong muèn nhµ cung cÊp dÞch vô cã sù hiÓu biÕt

cô thÓ vÒ chÊt lîng cña c¸c dÞch vô mµ hä ph¸t hµnh.Theo quan ®iÓm cña nhµ

cung cÊp dÞch vô, kh¸i niÖm chÊt lîng m¹ng lµ mét chuçi tham sè m¹ng cã thÓ

®¹t møc ®é hµi lßng cña ngêi sö dông vÒ chÊt lîng dÞch vô. Nhµ cung cÊp

dÞch vô cã nhiÖm vô ph¶i tæ hîp c¸c tham sè chÊt lîng m¹ng kh¸c nhau thµnh

mét bé chØ tiªu ®Ó cã thÓ võa ®¶m b¶o c¸c nhu cÇu lîi Ých kinh tÕ cña m×nh

®ång thêi ph¶i tho¶ m·n mét c¸ch tèt nhÊt cho nh÷ng ngêi sö dông dÞch vô.

Trong khi sö dông dÞch vô, th«ng thêng ngêi sö dông chØ biÕt ®Õn nhµ

cung cÊp dÞch vô. Møc ®é hµi lßng cña ngêi sö dông dÞch vô phô thuéc vµo

chÊt lîng dÞch vô (QoS), hay lµ nh÷ng c¶m nhËn sau cïng cña kh¸ch hµng vÒ

thùc hiÖn dÞch vô:

- Hç trî dÞch vô (service support performance).

- Khai th¸c dÞch vô (service operability performance).

- Kh¶ n¨ng phôc vô (servebility performance).

- An toµn dÞch vô (service security performance).

- Hç trî dÞch vô: lµ kh¶ n¨ng cña nhµ cung cÊp dÞch vô trong viÖc gióp ®ì

H×nh 4.1 C¸c kh¸i niÖm vÒ kh¶ n¨ng thùc hiÖn QoS vµ NP

kh¸ch hµng ®Ó ®¹t ®îc møc ®é tiÖn dông cña dÞch vô vµ dÔ dµng cña ngêi sö

dông, bao gåm c¸c ®Æc tÝnh vÒ thiÕt bÞ ®Çu cuèi, c¸c ©m hiÖu vµ tin b¸o

dÔ hiÓu.

- Khai th¸c dÞch vô: Lµ kh¶ n¨ng vËn hµnh dÞch vô mét c¸ch thµnh c«ng.

- Kh¶ n¨ng dÞch vô: Lµ kh¶ n¨ng dÞch vô ®¹t ®îc khi ngêi sö dông yªu

cÇu vµ tiÕp tôc ®îc cung cÊp mµ kh«ng cã sù suy gi¶m qu¸ møc trong kho¶ng

thêi gian sö dông (trong nh÷ng thay ®æi x¸c ®Þnh vµ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c

nhau). Kh¶ n¨ng phôc vô lµ phÇn phô htuéc vµo ®Æc tÝnh m¹ng nhiÒu nhÊt

vµ tiÕp tôc ®îc chia lµm ba kh¸i niÑem:

+ Thùc hiÖn truy nhËp ®Õn dÞch vô (service accessibility performance):

Lµ kh¶ n¨ng dÞch vô ®¹t ®îc trong nh÷ng sù thay ®æi x¸c ®Þnh vµ c¸c ®iÒu

kiÖn kh¸c nhau khi ®îc yªu cÇu bëi ngêi sö dông.

+ Thùc hiÖn duy tr× dÞch vô (service retainability performance): Lµ kh¶

n¨ng cña mét dÞch vô tiÕp tôc ®îc cung cÊp trong c¸c ®iÒu kiÖn ®a ra trong

kho¶ng thêi gian sö dông, mét khi ®· ®¹t ®îc.

+ Thùc hiÖn trän vÑn dÞch vô (service intagrity performance): lµ møc ®é

dÞch vô ®îc cung cÊp mµ kh«ng bÞ suy gi¶m qu¸ møc, mét khi ®· ®¹t ®îc.

- An toµn dÞch vô: Lµ sù b¶o vÖ chèng l¹i sù gi¸m s¸t tr¸i phÐp, sö dông

gian lËn, quÊy ph¸, thao t¸c sai, th¶m ho¹ thiªn nhiªn.

Qua h×nh vÏ 4.1 chóng ta còng thÊy r»ng kh¶ n¨ng phôc vô sÏ cã mèi liªn

hÖ víi c¸c kh¸i niÖm thuéc phÇn chÊt lîng m¹ng nh thùc hiÖn xö lý lu lîng, ®é

tin cËy còng nh chÊt lîng truyÒn dÉn (gåm c¶ n¨ng lùc truyÒn lan).

§é tin cËy (deperdability): Lµ thuËt ng÷ chung ®îc sö dông ®Õ m« t¶ vÒ

®é kh¶ dông vµ c¸c yÕu tè mµ nã cã t¸c ®éng nh thùc hiÖn tin cËy, thùc hiÖn

b¶o dìng vµ hç trî b¶o dìng.

4.2 Nguyên nhân làm gi m ch t l

ng c a tho i VoIP

ủ

ả

ạ

ấ ượ C«ng nghÖ truyÒn tho¹i qua m¹ng IP sÏ ph¸t triÓn rÊt nhanh trong vµi

n¨m tíi. Tuy nhiªn, ngêi dïng ®· quen víi chÊt lîng tiÕng nãi do c«ng nghÖ hiÖn

thêi mang l¹i. C¸c nhµ s¶n xuÊt ®ang cè g¾ng t¹o ra c¸c thiÕt bÞ theo c«ng

nghÖ míi, tháa m·n yªu cÇu cña ngêi sö dông. C¸i chóng ta cÇn lµ dÞch vô tho¹i

víi cíc phÝ rÎ h¬n, chÊt lîng chÊp nhËn ®îc vµ cã ®é tin cËy cao. §a phÇn c¸c

nhµ s¶n xuÊt sÏ kh«ng m¹o hiÓm vÒ chÊt lîng ®èi víi lo¹i dÞch vô c¬ b¶n vµ

quan träng nh ®iÖn tho¹i. §©y ®îc xem nh mét tiªu chÝ quan träng nhÊt ®Ó

triÓn khai VoIP trong thùc tÕ.

C«ng nghÖ truyÒn tho¹i qua m¹ng IP ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng chØ tiªu cÇn

thiÕt nh gi¶m thiÓu c¸c cuéc gäi bÞ tõ chèi, sù trÔ trªn m¹ng, mÊt gãi, vµ ®øt

liªn kÕt. Tuy nhiªn, c¸c yÕu tè nµy ®a phÇn thuéc vÒ h¹ tÇng c¬ së m¹ng. Chøc

n¨ng ®iÒu khiÓn chÊt lîng dÞch vô cho VoIP hÕt søc phøc t¹p vµ sÏ ®îc ®Ò

cËp ë c¸c bµi tiÕp theo.

Cã rÊt nhiÒu yÕu tè ¶nh hëng tíi chÊt lîng dÞch vô cho tho¹i trªn IP nhng

c¸c tham sè chñ yÕu lµ:

1. TrÔ

2. Jitter

3. MÊt gãi tin

Víi viÖc sö dông giao thøc vËn chuyÓn thêi gian thùc RTP cho phÐp ta

gi¸m s¸t c¸c tham sè nµy tõ ®ã ®¸nh gi¸ ®îc chÊt lîng dÞch vô cho tho¹i trªn IP.

4.2.1 TrÔ :

Khi x©y dùng vµ triÓn khai mét øng dông tho¹i trªn IP , cã rÊt nhiÒu

yÕu tè lµm ¶nh hëng tíi chÊt lîng cuèi cïng cña hÖ thèng. §ã cã thÓ lµ chÊt lîng

tiÕng nãi

qua c¸c bé CODEC, gi¶i th«ng m¹ng, c¸c kh¶ n¨ng kÕt nèi m¹ng... Mét yÕu tè

quan träng ¶nh hëng tíi chÊt lîng dÞch vô lµ trÔ.

TrÔ ®îc hiÓu lµ kho¶ng thêi gian tiªu tèn ®Ó ngêi nghe nghe ®îc ©m

thanh ph¸t ra tõ ngêi nãi trong mét cuéc tho¹i (tõ miÖng tíi tai). TrÔ xuÊt hiÖn

do rÊt nhiÒu nguyªn nh©n tõ khi truyÒn tin qua m¹ng IP cho tíi lóc ph¸t l¹i tiÕng

nãi t¹i bªn nhËn, cã thÓ do bé xö lý tÝn hiÖu sè DSP, do thuËt to¸n nÐn vµ gi¶i

nÐn, jitter...TrÔ lµ yÕu tè kh«ng thÓ tr¸nh khái.

Th«ng thêng, trÔ trong m¹ng ®iÖn tho¹i truyÒn thèng vµo kho¶ng

50‚ 70 ms. §Ó cã ®îc trÔ trong hÖ thèng VoIP xÊp xØ víi trÔ trong m¹ng

chuyÓn m¹ch kªnh lµ lý tëng nhng ®iÒu ®ã khã cã thÓ thùc hiÖn ®îc. Ta chØ

cã thÓ x©y dùng hÖ thèng VoIP cã ®é trÔ chÊp nhËn ®îc ®èi víi ngêi sö dông.

Theo khuyÕn nghÞ cña ITU th× mét hÖ thèng VoIP ®¶m b¶o chÊt lîng dÞch vô

tèt khi ®é trÔ mét chiÒu kh«ng ®îc vît qu¸ 150 ms:

Hình 4.2 Đánh giá đ tr c a ITU ộ ễ ủ

Theo h×nh trªn, ®é trÔ mét chiÒu kh«ng ®îc vît qu¸ 450 ms. Th«ng th-

êng trÔ chÊp nhËn ®îc vµo kho¶ng 200 ms.

C¸c yÕu tè g©y trÔ ®îc tæng hîp ë h×nh díi ®©y:

Hình 4.3 Các y u t gây tr ế ố ễ

TrÔ do m¹ng :

4.2.1.1

Qu¸ tr×nh truyÒn c¸c gãi tin qua m¹ng IP tíi ®Ých ph¶i qua nhiÒu thiÕt

bÞ nh Gateway liªn m¹ng, bé chän ®êng, m¸y phôc vô ñy quyÒn…Mçi qu¸ tr×nh

xö lý trªn c¸c thiÕt bÞ nµy ®Òu g©y ra mét lîng trÔ ®¸ng kÓ. §©y lµ lîng trÔ

cè h÷u cña m¹ng chuyÓn m¹ch gãi. Th«ng thêng, trÔ qua m¹ng vµo kho¶ng 50

ms lµ chÊp nhËn ®îc. Ngoµi ra nã cßn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo lu th«ng trªn

m¹ng vµ tèc ®é kÕt nèi cña modem. Tæ chøc IETF khuyÕn nghÞ vÒ giao thøc

gi÷ tríc tµi nguyªn Resource Reservation Protocol (RSVP), cho phÐp qu¸ tr×nh

kÕt nèi gi÷a c¸c thiÕt bÞ Gateway ®îc ®¶m b¶o vÒ gi¶i th«ng. RSVP cho phÐp

t¹o vµ qu¶n lý c¸c tµi nguyªn trªn c¸c bé chän ®êng vµ Gateway. Nhê vËy, thêi

gian ®Ó ph©n phèi gãi tin gi¶m vµ t¨ng chÊt lîng truyÒn d÷ liÖu.

4.2.1.2

TrÔ do bé CODEC : Qu¸ tr×nh m· hãa vµ gi¶i m· qua c¸c bé CODEC còng g©y ra mét lîng

trÔ. Th«ng thêng, lîng trÔ nµy hoµn toµn x¸c ®Þnh ®èi víi tõng bé CODEC :

Tªn

Tèc ®é nÐn (Kbps)

Tµi nguyªn CPU cÇn thiÕt

ChÊt lîng tiÕng nãi

§é trÔ thuËt to¸n (ms)

G.711 PCM 64

Kh«ng cÇn

RÊt tèt

<<1

48/56/64

ThÊp

RÊt tèt (64)

<<2

G.722 ADPCM

6,4/5,3

Trung b×nh

67-97

G.723.1 MP- MLQ

Tèt (6,4) Kh¸ tèt (5,3)

40/32/24

ThÊp

60

G.726 ADPCM

Tèt (40) Kh¸ tèt (24)

16

RÊt cao

Tèt

<<2

G.728 LD- CELP

8

Cao

Tèt

25-35

G.729 CS- ACELP

B ng 4.1 Đ tr ng v i t ng b Code ả ộ ễ ứ ớ ừ ộ

§Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng nÐn tiÕng nãi qua bé CODEC, ngêi ta ®a vµo

tham sè MOS (Mean Opinion Score). Gi¸ trÞ MOS n»m trong kho¶ng 1‚ 5, cho

biÕt chÊt lîng tiÕng nãi ®îc nÐn so víi tiÕng nãi tù nhiªn. Bé CODEC cã gi¸ trÞ

MOS cµng cao th× chÊt lîng cµng tèt.

Hình 4.4 Đ th đánh giá ch t l ồ ị ấ ượ ng ti ng nói ế

îng Jitter : TrÔ do hiÖn t

4.2.1.3

Qu¸ tr×nh xö lý hiÖn tîng Jitter bªn nhËn còng g©y ra trÔ.Lîng trÔ nµy

thêng vµo kho¶ng 50 ms.

TrÔ do ®ãng gãi d÷ liÖu :

4.2.1.4

Qu¸ tr×nh g¾n tiªu ®Ò RTP vµo mçi gãi tin tríc khi truyÒn ®i còng g©y

ra trÔ.Th«ng thêng lîng trÔ nµy xÊp xØ 15 ms.

TrÔ do s¾p chç :

4.2.1.5

T¹i bªn göi c¸c gãi tin ®îc s¾p xÕp ®óng thø tù tríc khi göi.V× mét lÝ do

nµo ®ã, thø tù nµy cã thÓ bÞ x¸o trén khi tíi ®Ých:

Hình 4.5 Tr do s p ch ễ ắ ỗ

Bªn nhËn ph¶i s¾p xÕp l¹i ®óng thø tù c¸c gãi tin tríc khi gi¶i m·.Qu¸

tr×nh nµy còng g©y ra trÔ.

4.2.2 Jitter:

Lµ hiÖn tîng sai lÖch thêi gian, gãi tin ®Õn ®Ých kh«ng ®óng thêi

®iÓm:

Hình 4.6 Tr do sai l ch th i gian ễ ệ ờ

TiÕng nãi qua bé CODEC ®îc sè hãa vµ chia thµnh c¸c gãi tin theo mét

tèc ®é x¸c ®Þnh. §Ó kh«i phôc l¹i tiÕng nãi t¹i phÝa thu th× tèc ®é thu ph¶i

b»ng víi tèc ®é phÝa ph¸t.

PhÝa thu ph¶i cã bé ®Öm ®ñ lín ®Ó chøa ®îc gãi tin tíi muén nhÊt råi

s¾p xÕp l¹i tríc khi kh«i phôc tiÕng nãi. Toµn bé c«ng viÖc xö lý nµy g©y ra

mét trÔ.Th«ng thêng, lîng trÔ nµy vµo kho¶ng 50 ms lµ chÊp nhËn ®îc.

§©y lµ tham sè riªng biÖt cña tiÕng nãi. §Ó gi¶i quyÕt hiÖn tîng nµy, ta

ph¶i x¸c ®Þnh kÝch thíc bé ®Öm hîp lý, thêng qua 2 c¸ch :

• §o c¸c møc gãi tin kh¸c nhau cña bé ®Öm trªn toµn bé thêi gian vµ

®iÒu chØnh kÝch thíc bé ®Öm thÝch hîp. C¸ch nµy chØ phï hîp víi lo¹i m¹ng

æn ®Þnh nh c¸c m¹ng côc bé, m¹ng ATM.

• §Õm sè lîng gãi tin ®Õn muén vµ tÝnh tû lÖ cña chóng trªn tæng sè gãi

tin nhËn ®îc trong suèt tiÕn tr×nh.Tõ tû lÖ nµy, ta cã thÓ söa l¹i kÝch thíc bé

®Öm. C¸ch nµy rÊt th«ng dông.

4.2.3 MÊt gãi tin:

Thùc ra Internet lµ m¹ng cña c¸c m¹ng vµ kh«ng cã c¬ chÕ gi¸m s¸t ®Çy

®ñ nµo ®¶m b¶o chÊt lîng th«ng tin truyÒn. HiÖn tîng mÊt gãi tin lµ kÕt qu¶

cña rÊt nhiÒu nguyªn nh©n :

• Qu¸ t¶i lîng ngêi truy nhËp cïng lóc mµ tµi nguyªn m¹ng

cßn h¹n chÕ.

• HiÖn tîng xung ®ét trªn m¹ng LAN.

• Lçi do c¸c thiÕt bÞ vËt lý vµ c¸c liªn kÕt truy nhËp m¹ng.

MÆt kh¸c, qu¸ tr×nh truyÒn tiÕng nãi ph¶i ®¸p øng yªu cÇu thêi gian

thùc nªn c¸c gãi tin tiÕng nãi chØ cã ý nghÜa khi thêi gian tíi ®Ých cña chóng

kh«ng ®îc vît qu¸ thêi gian trÔ cho phÐp. Do vËy, khi thêi gian nµy vît qu¸ trÔ

th× còng ®îc hiÓu nh lµ mÊt gãi tin. TÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn cã thÓ g©y ra hiÖn

tîng mÊt gãi tin vµ thËm chÝ mÊt cuéc gäi nÕu nh sè gãi tin bÞ mÊt lµ qu¸ lín.

HiÖn tîng mÊt gãi tin g©y ¶nh hëng nghiªm träng tíi chÊt lîng cuéc gäi,

nhÊt lµ ®èi víi m¹ng IP v× c¸c dÞch vô trªn ®ã thêng kh«ng ®îc b¶o ®¶m.

Trong m¹ng IP, gãi tin tho¹i còng gièng nh gãi tin d÷ liÖu th«ng thêng, nhng

trong trêng hîp d÷ liÖu th× cã c¬ chÕ ph¸t l¹i. §ång thêi, do tÝnh ®Æc thï cña

tÝn hiÖu tiÕng nãi liªn quan tíi thêi gian thùc nªn hiÖn tîng mÊt gãi tin tho¹i

g©y ra c¸c sù cè nghiªm träng trong qu¸ tr×nh kh«i phôc tiÕng nãi:

Hình 4.7 Hi n t ng m t gói tin ệ ượ ấ

Víi viÖc sö dông giao thøc RTP ®Ó vËn chuyÓn vµ gi¸m s¸t luång th«ng

tin th× hiÖn tîng mÊt gãi tin ®îc ph¸t hiÖn kÞp thêi. Ta cã thÓ gi¸m s¸t sè lîng

gãi tin bÞ mÊt . T¹i mçi bªn tham gia héi tho¹i cã thÓ tÝnh t¬ng ®èi chÝnh x¸c

tû lÖ gãi tin bÞ mÊt ®îc göi tõ mét nguån.Th«ng thêng tû lÖ nµy vµo kho¶ng 5-

10%. Tû lÖ nµy ®îc trao ®æi qua trêng fraction lost trong c¸c b¶n tin thèng kª

®îc göi mét c¸ch ®Þnh kú. Trªn thùc tÕ, mçi gãi tin tiÕng nãi chØ kho¶ng vµi

chôc byte nªn ta vÉn cã c¬ chÕ bï ®Ó kh«i phôc tÝn hiÖu mµ kh«ng cÇn sö

dông c¬ chÕ ph¸t l¹i.

Mét sè c¸ch ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trªn:

• Tù ®éng göi l¹i gãi tin cuèi cïng khi ph¸t hiÖn cã hiÖn tîng mÊt gãi tin.

§©y lµ mét c¸ch thøc ®¬n gi¶n, chØ phï hîp khi gãi tin bÞ mÊt kh«ng kÒ nhau

vµ hiÖn tîng mÊt gãi tin lµ kh«ng thêng xuyªn.

• Göi kÌm c¸c th«ng tin thõa ë gãi tin thø (n+1) trong n gãi tin göi. C¸ch

thøc nµy cã u ®iÓm lµ x¸c ®Þnh ®îc chÝnh x¸c gãi tin nµo bÞ mÊt, nhng l¹i

lµm gi¶m hiÖu suÊt sö dông ®êng truyÒn vµ t¨ng ®é trÔ do ph¶i xö lý c¸c gãi

tin thõa.

• Gi¶m lîng tin thõa ë gãi tin thø (n+1) ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò gi¶i th«ng

nhng c¸ch nµy l¹i g©y khã kh¨n trong vÊn ®Ò xö lý ®é trÔ.

Nh vËy, ta ®· ®Ò cËp tíi mét sè vÇn ®Ò vÒ chÊt lîng dÞch vô cho tho¹i

trªn IP. §©y lµ ®iÒu hÕt søc quan träng trong qu¸ tr×nh triÓn khai mét hÖ thèng

VoIP thùc tiÔn.

Trong mét vµi n¨m s¾p tíi, chÊt lîng tiÕng nãi qua c¸c bé CODEC sÏ tiÕp

tôc ®îc c¶i thiÖn. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¸c thiÕt bÞ phÇn cøng vµ gi¶i

th«ng cho m¹ng, chÊt lîng dÞch vô cho VoIP sÏ ®îc n©ng cao h¬n n÷a.

Víi mét sè thµnh tùu ®· ®¹t ®îc trong nh÷ng n¨m 90, nhÊt lµ trong xö lý

tÝn hiÖu sè, c¸c bé chuyÓn m¹ch chÊt lîng cao vµ c¸c giao thøc c¬ së QoS, cho

phÐp khuyÕn khÝch c«ng nghÖ truyÒn tho¹i qua m¹ng IP.

ề

4.3 Giám sát ch t l 4.3.1 Ch t l

ng truy n tin trên giao th c RTP

ấ ượ ng ch t l

ấ ượ

ấ ượ

ứ

ng truy n tin VoIP ề Mét cuéc tho¹i th«ng thêng ®îc chia thµnh c¸c phiªn b¸o hiÖu cuéc gäi,

®iÒu khiÓn cuéc gäi, tháa thuËn ph¬ng thøc truyÒn th«ng vµ phiªn héi tho¹i.VÞ

trÝ cña RTP t¹i phiªn héi tho¹i. Trë l¹i c¸ch thøc truyÒn tiÕng nãi qua m¹ng IP:

Qua phiªn tho¶ thuËn ph¬ng thøc truyÒn th«ng, c¸c bªn tham gia héi tho¹i

tiÕn hµnh më hai cæng UDP kÒ nhau, cæng ch½n cho truyÒn tiÕng nãi (RTP),

cæng lÎ cho truyÒn c¸c th«ng tin tr¹ng th¸i ®Ó gi¸m s¸t (RTCP).Th«ng thêng, hai

cæng ®îc chän mÆc ®Þnh lµ 5004 vµ 5005.

T¹i phÝa ph¸t, tiÕng nãi ®îc ®iÒu chÕ thµnh d¹ng sè ho¸, qua bé

CODEC ®îc nÐn thµnh c¸c gãi tin ®Ó truyÒn ®i. Khi ®i xuèng tÇng UDP/ IP,

mçi gãi tin ®îc g¾n víi mét header t¬ng øng. Header nµy cã kÝch thíc 40 byte,

cho biÕt ®Þa chØ IP nguån, ®Þa chØ IP ®Ých, cæng t¬ng øng, header RTP vµ

c¸c th«ng tin kh¸c:

Hình 4.8 Header c a gói tin truy n đi ủ ề

Ch¼ng h¹n nh ta sö dông G.723.1 th× mçi payload cã kÝch thíc 24 byte,

nh vËy phÇn d÷ liÖu cho mçi gãi tin chØ chiÕm 37,5%.

Header RTP cho biÕt ph¬ng thøc m· hãa ®· ®îc sö dông cho gãi tin nµy,

chØ môc gãi, nh·n thêi gian cña nã vµ c¸c th«ng tin quan träng kh¸c.Tõ c¸c th«ng

tin nµy ta cã thÓ x¸c ®Þnh rµng buéc gi÷a gãi tin víi thêi gian.

RTP gåm 2 phÇn:

• PhÇn cè ®Þnh dµi 12 byte.

• PhÇn më réng ®Ó ngêi sö dông cã thÓ ®a thªm c¸c th«ng tin kh¸c.

0 0

1 0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

3 0

2 0

V = 2 P X

CC

M

PT

Sequence number

Timestamp

Synchronization Source (SSRC) identifier

Contributing Source (CSRC) identifiers

T1527560-97

Header RTP cho mçi gãi tin cã d¹ng:

Hình 4.9 Đ nh d ng Header RTP c a m t gói tin ủ ạ ộ ị

C¸c gãi ®îc s¾p xÕp l¹i theo ®óng thø tù thêi gian thùc ë bªn nhËn råi ®-

îc gi¶i m· vµ ph¸t l¹i.

RTP hç trî h×nh thøc héi tho¹i ®a ph¸t ®¸p, ®¬n ph¸t ®¸p vµ cho phÐp

thay ®æi c¸c c¸ch thøc rÊt linh ho¹t:

Hình 4.10 Các hình th c h i tho i ạ ứ ộ

§iÒu nµy hÕt søc quan träng,®Æc biÖt trong trêng hîp sè thµnh viªn

tham gia héi tho¹i lµ nhá ®Ó tiÕt kiÖm tµi nguyªn m¹ng. §a phÇn héi tho¹i diÔn

ra díi h×nh thøc ®a ph¸t ®¸p. NÕu cã yªu cÇu phóc ®¸p gi÷a hai thµnh viªn th×

ta lùa chän c¸ch thøc héi tho¹i ®¬n ph¸t ®¸p.

RTP cho phÐp sö dông c¸c bé trén vµ bé chuyÓn ®æi. Bé trén lµ thiÕt

bÞ nhËn c¸c lång th«ng tin tõ vµi nguån cã tèc ®é truyÒn kh¸c nhau, trén chóng

l¹i víi nhau vµ chuyÓn tiÕp theo mét tèc ®é x¸c ®Þnh ë ®Çu ra. Bé chuyÓn

®æi nhËn mét luång th«ng tin ë ®Çu vµo, chuyÓn ®æi nã thµnh mét khu«n

d¹ng kh¸c ë ®Çu ra. C¸c bé chuyÓn ®æi cã Ých cho sù thu nhá b¨ng th«ng theo

yªu cÇu cña dßng sè liÖu tríc khi göi vµo kÕt nèi b¨ng th«ng hÑp h¬n mµ kh«ng

cÇn yªu cÇu nguån ph¸t RTP thu nhá tèc ®é truyÒn tin cña nã. §iÒu nµy cho

phÐp c¸c bªn kÕt nèi theo mét liªn kÕt nhanh mµ vÉn ®¶m b¶o truyÒn th«ng

chÊt lîng cao. C¸c bé trén cho phÐp giíi h¹n b¨ng th«ng theo yªu cÇu héi tho¹i.

4.3.2 Ch t l

ng ch t l

ng truy n tin trên giao th c RTCP

ấ ượ

ấ ượ

ứ

ề

Tõ c¸c th«ng tin cung cÊp trong RTP cho mçi gãi tin, ta cã thÓ gi¸m s¸t

chÊt lîng truyÒn tiÕng nãi trong qu¸ tr×nh diÔn ra héi tho¹i. RTCP ph©n tÝch

vµ xö lý c¸c th«ng tin nµy ®Ó tæng hîp thµnh c¸c th«ng tin tr¹ng th¸i råi ®a ra

c¸c b¶n tin ph¶n håi ®Õn tÊt c¶ c¸c thµnh viªn. Ta cã thÓ ®Ó ®iÒu chØnh tèc

®é truyÒn sè liÖu nÕu cÇn, trong khi c¸c bªn nhËn kh¸c cã thÓ x¸c ®Þnh xem

vÊn ®Ò chÊt lîng dÞch vô lµ côc bé hay toµn m¹ng. §ång thêi, nhµ qu¶n lý

m¹ng cã thÓ sö dông c¸c th«ng tin tæng hîp cho viÖc ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý chÊt l-

îng dÞch vô trong m¹ng ®ã.

Giao thøc ®iÒu khiÓn thêi gian thùc Real-time Control Protocol (RTCP)

cã nhiÖm vô gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh truyÒn tin dùa trªn viÖc truyÒn mét

c¸ch ®Þnh kú c¸c gãi tin ®iÒu khiÓn tíi c¸c thµnh viªn tham gia héi tho¹i víi cïng

c¬ chÕ truyÒn d÷ liÖu. RTCP thi hµnh 4 chøc n¨ng chÝnh:

1. Cung cÊp c¬ chÕ ph¶n håi chÊt lîng truyÒn d÷ liÖu. Bªn göi thèng kª qu¸

tr×nh göi d÷ liÖu qua b¶n tin ngêi göi cho c¸c thµnh viªn. Bªn nhËn còng

tiÕn hµnh göi l¹i b¶n thèng kª c¸c th«ng tin nhËn ®îc qua b¶n tin ngêi

nhËn. Tõ viÖc gi¸m s¸t qu¸ tr×nh göi vµ nhËn gi÷a c¸c bªn, ta cã thÓ

®iÒu chØnh l¹i c¸c th«ng sè cÇn thiÕt ®Ó t¨ng chÊt lîng cho cuéc gäi.

§©y lµ chøc n¨ng quan träng nhÊt cña RTCP.

2. Mçi nguån cung cÊp gãi tin RTP ®îc ®Þnh danh bëi mét tªn CNAME

(Canonical end-point identifer SDES item). RTCP cã nhiÖm vô cho c¸c

thµnh viªn biÕt tªn nµy. Khi cã thµnh viªn míi tham gia héi tho¹i th× anh

ta ph¶i ®îc g¸n víi mét trêng CNAME trong gãi tin SDES.

3. Quan s¸t sè thµnh viªn tham gia héi tho¹i th«ng qua sù thèng kª ë c¸c b¶n

tin.

4. Mang c¸c th«ng tin thiÕt lËp cuéc gäi, c¸c th«ng tin vÒ ngêi dïng. §©y lµ

chøc n¨ng tïy chän. Nã ®Æc biÖt h÷u Ých víi viÖc ®iÒu khiÓn c¸c phiªn

láng, cho phÐp dÔ dµng thªm bít sè thµnh viªn tham gia héi tho¹i mµ

kh«ng cÇn cã rµng buéc nµo.

RTCP ®Þnh nghÜa 5 lo¹i gãi tin:

B ng 4.2 B ng đinh nghĩa các lo i gói tin trong RTCP ả ạ ả

Sender Report, b¶n tin ngêi göi

SR

Receiver Report, b¶n tin ngêi nhËn

RR

SDES

Source Description items, c¸c môc m« t¶ nguån

BYE

Th«ng b¸o kÕt thóc héi tho¹i

APP

Cung cÊp c¸c chøc n¨ng riªng biÖt cña tõng øng dông

C¸c th«ng tin ®îc cung cÊp gãi tin RTCP cho phÐp mçi thµnh viªn tham

gia héi tho¹i gi¸m s¸t ®îc chÊt lîng truyÒn tin, sè gãi tin ®· göi ®i, sè gãi tin

nhËn ®îc, tû lÖ gãi tin bÞ mÊt, trÔ lµ bao nhiªu.V× vËy, c¸c th«ng tin nµy thêng

®îc cËp nhËt mét c¸ch ®Þnh kú vµ chiÕm kh«ng qu¸ 5% gi¶i th«ng cuéc gäi.

Nh vËy kh«ng nh÷ng RTP ®¸p øng ®îc yªu cÇu thêi gian thùc cho viÖc

truyÒn tiÕng nãi qua m¹ng IP mµ cßn cho phÐp ta gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ chÊt l-

îng truyÒn tin cho VoIP. Cã rÊt nhiÒu yÕu tè ¶nh hëng tíi chÊt lîng dÞch vô

(Quality of Service- QoS) cho VoIP nhng chñ yÕu lµ do 3 nguyªn nh©n trÔ, tû

lÖ gãi tin mÊt vµ Jitter.T¹i mçi thêi ®iÓm diÔn ra héi tho¹i ta ®Òu cã thÓ quan

s¸t vµ ®¸nh gi¸ c¸c tham sè nµy.

Tuy nhiªn, b¶n th©n RTP ho¹t ®éng trªn tÇng IP mµ b¶n chÊt m¹ng IP lµ

chuyÓn m¹ch gãi, do vËy RTP kh«ng can thiÖp ®îc tíi c¸c nguyªn nh©n trªn. Ta

kh«ng thÓ ®iÒu khiÓn ®îc chÊt lîng dÞch vô qua tho¹i trªn IP mµ chØ gi¸m s¸t

vµ ®¸nh gi¸ qua viÖc sö dông RTP. BiÖn ph¸p kh¾c phôc hiÖn nay lµ sö dông

giao thøc gi÷ tríc tµi nguyªn Resource Reservation Protocol (RSVP) cho VoIP.

4.4 Tri n khai d ch v VoIP trên th gi

i và t

i Vi

t Nam

ế ớ

ụ

ể

ị

ạ

ệ

i

4.4.1 Tri n khai d ch v VoIP trên th gi

C¸c c«ng ty ®iÖn tho¹i truyÒn thèng trªn thÕ giíi thu ®îc mét kho¶n lîi

ế ớ ụ ề ị

nhuËn b×nh qu©n trong mét n¨m tõ c¸c dÞch vô tho¹i vµo kho¶ng 200 tû USD,

vµ hiÖn nay hä ®ang nh»m vµo mét kho b¸u v« chñ lµ giao thøc Internet trªn c¬

së hÖ thèng ®iÖn tho¹i. §iÖn tho¹i IP ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong giíi kh¸ch

hµng kinh doanh. Theo con sè ®iÒu tra gÇn ®©y cña Cahners In-Stat Group

th× trªn mét nöa trong sè 128 c«ng ty mua c«ng nghÖ ®· s½n sµng chuyÓn híng

vµo c¸c m¹ng IP. C¸c c«ng ty sö dông c¸c m¹ng IP ®ang t¨ng nhanh, chiÕm mét

sè tû lÖ lµ 54% so víi sö dông c¸c m¹ng Frame Relay (37%) vµ ATM (28%)

Tuy nhiªn møc ®é triÓn khai ®iÖn tho¹i IP ë c¸c níc trªn thÕ giíi lµ rÊt

kh¸c nhau, tõ viÖc cho phÐp kh«ng ®iÒu kiÖn ®Õn viÖc cÊm hoµn toµn dÞch

vô nµy. T¹i c¸c níc ph¸t triÓn nh Mü, Uc, Canada, Singapore, dÞch vô ®iÖn tho¹i

IP lo¹i PC-PC vµ PC-§iÖn tho¹i ®Òu ®îc cho phÐp kh«ng ®iÒu kiÖn. Trong

khi ®ã, c¸c níc ®ang ph¸t triÓn kh«ng cho phÐp triÓn khai dÞch vô nµy mét

c¸ch réng r·i. Cã hai nguyªn nh©n chñ yÕu lµm c¶n trë qu¸ tr×nh triÓn khai dÞch

- Møc ®é tù do ho¸ thÊp hay kh«ng cho phÐp c¹nh tranh víi nhµ khai

vô nµy:

-

th¸c chÝnh.

Nh»m tõng bíc triÓn khai VoIP, hÇu hÕt c¸c níc ph¸t triÓn ®Òu tËp trung

Do c¬ së h¹ tÇng yÕu kÐm kh«ng ®¶m b¶o ®îc chÊt lîng.

vµo viÖc x©y dùng c¸c m¹ng ®êng trôc ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu ®èi víi viÖc

truyÒn th«ng ®a ph¬ng tiÖn. Khi ®ã th«ng tin trªn m¹ng sÏ kh«ng cßn ph©n

biÖt lµ tÝn hiÖu tho¹i, d÷ liÖu hay h×nh ¶nh n÷a. C¸c m¹ng IP ®êng trôc nµy

còng lµ mét thµnh phÇn cÊu thµnh nªn c¬ së h¹ tÇng th«ng tin quèc gia.

§iÖn tho¹i IP lµ mét xu thÕ kh«ng thÓ tr¸nh khái, ®ang ph¸t triÓn vµ

dÇn dÇn thay thÕ ®iÖn tho¹i th«ng thêng. Theo ®¸nh gi¸ cña c«ng ty IDC,

trong n¨m 1999 thÞ trêng ®iÖn tho¹i IP ®¹t kho¶ng 2,7 tû phót víi møc t¨ng tr-

ëng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 92 %. §Õn n¨m 2004, lu lîng cña ®iÖn tho¹i IP sÏ

®¹t kho¶ng 135 tØ phót víi doanh thu trªn 19 USD.

4.4.2 Tri n khai d ch v VoIP t

i Vi

t Nam

ụ

ề

ị

ạ

ệ

Víi u thÕ gi¸ cíc rÎ, chÊt lîng cuéc gäi chÊp nhËn ®îc, ®iÖn tho¹i qua

Internet ®· thu hót ®îc nhiÒu kh¸ch hµng. NhiÒu kh¶ n¨ng ®Õn th¸ng 6/2001,

Tæng côc Bu ®iÖn cÊp phÐp cho kinh doanh dÞch vô nµy.

Trung b×nh mçi ngµy , ®iÖn tho¹i VoIP thu hót 15.207 cuéc gäi; lu lîng

lµ 53.187 phót vµ thêi gian trung b×nh mçi cuéc lµ 3,5 phót, hÖ thèng m¹ng líi

ho¹t ®éng tèt vµ liªn tôc. Trong 3 th¸ng ®Çu thö nghiÖm chØ cã mét lÇn x¶y ra

sù cè suy gi¶m chÊt lîng luång trung kÕ ®êng Hµ Néi-Thµnh phè Hå ChÝ Minh

trong buæi s¸ng 3/1/2001. VÒ viÖc nµy, Tæng côc Bu ®iÖn ®· cã ý kiÕn ®ãng

gãp cho Vietel sö dông mét luång 2M c¸p quang ®Ó cung cÊp dÞch vô trong thêi

gian chê kh¾c phôc sù cè. Còng theo b¸o c¸o tõ Vietel, tû lÖ mÊt gãi lµ 0%; tû

lÖ trÔ sau quay sè tõ 9-15s, ®é kh¶ dông ®¹t 99%; tû lÖ hoµn thµnh cuéc gäi

®¹t trªn 65%, c¸c cuéc gäi kh«ng hoµn thµnh bao gåm c¶ c¸c cuéc gäi kh«ng cã

ngêi nhÊc m¸y, m¸y bÞ gäi bËn...

HiÖn nay, s¶n lîng dÞch vô ®êng dµi VoIP t¨ng dÇn vµ dao ®éng ë møc

1,9 ®Õn 2 triÖu phót/th¸ng, chiÕm h¬n 38% trong tæng s¶n lîng ®iÖn tho¹i ®-

êng dµi Hµ Néi-Thµnh phè Hå ChÝ Minh, t¬ng ®¬ng kho¶ng 1,4% s¶n lîng

®iÖn tho¹i ®êng dµi liªn tØnh. Doanh thu tõ dÞch vô nµy ®a l¹i kho¶ng 3,5 tû

®ång/th¸ng, chiÕm kho¶ng 26% doanh thu ®iÖn tho¹i ®êng dµi Hµ Néi-Thµnh

phè Hå ChÝ Minh, t¬ng ®¬ng gÇn 2 % tæng doanh thu ®iÖn tho¹i ®êng dµi

liªn tØnh. Sè thuª bao hµng th¸ng sö dông dÞch vô ®iÖn tho¹i IP cña Vietel t¹i

Hµ Néi vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh dao ®éng tõ 65.000 ®Õn 67.000.

Song song víi Vietel, c«ng ty SPT còng x©y dùng ®Ò ¸n cung cÊp dÞch

vô ®êng dµi trong níc, quèc tÕ trªn c¬ së c«ng nghÖ VoIP, c«ng ty NETNAM

còng cã ®¬n xin phÐp cung cÊp dÞch vô ®iÖn tho¹i IP Phone to Phone. Vµ gÇn

®©y nhÊt, Tæng c«ng ty Bu chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam còng xin phÐp më

dÞch vô VoIP trong níc vµ quèc tÕ. Nh vËy, trong t¬ng lai kh«ng xa sÏ cã nhiÒu

doanh nghiÖp cïng tham gia cung cÊp dÞch vô cho ngêi sö dông vµ thóc ®Èy

c¹nh tranh dÞch vô nµy trªn thÞ trêng.

Cïng víi Vietel sÏ cã c«ng ty VDC cïng kinh doanh dÞch vô nµy vµ lµ

mét ®èi t¸c c¹nh tranh. Tõ nay cho ®Õn kho¶ng thêi gian ®ã, Tæng c«ng ty Bu

chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam vµ Vietel ®ang khÈn tr¬ng thèng nhÊt vÒ viÖc

kÕt nèi, gi¸ cíc, ph©n chia cíc trong lÜnh vùc kinh doanh VoIP.

Tuy vËy vÒ l©u dµi ViÖt Nam cÇn x©y dùng m¹ng ®êng trôc IP cã kh¶

n¨ng ®¸p øng tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô tiÕng nãi, h×nh ¶nh vµ ®a ph¬ng

tiÖn.

CH

NG 5: D CH V VOIP T I TRUNG TÂM

ƯƠ

Ụ

Ạ

Ị

VI N THÔNG KHU V C I.

Ễ ạ

Ự ễ

ở

ư Trung tâm vi n thông khu v c I

5.1 C u hình m ng VoIP ấ (VTI)

ơ ồ ệ ố ễ H th ng chuy n m ch IP c a VTI hi n đang cung c p Hình 5.1 S đ h th ng VoIP c a trung tâm vi n thông khu v c I ủ ị ủ ự ấ c p d ch v ấ ệ ố ể ệ ạ ụ

s d ng công ngh c a Cisco. H đi n tho i VoIP g i 171 và 1717 qu c t ọ ố ế ử ụ ệ ủ ệ ạ ệ

th ng g m 3 POP đ t t i Hà N i, Đà N ng và Thành ph H Chí Minh, ặ ạ ồ ố ố ồ ẵ ộ k tế

n i tr c ti p v i m ng VoIP c a ớ ố ự ủ các đ i tác qu c t ố ế ớ ổ v i t ng c ng 20 trung ộ ế ạ ố

ng đ ng 2400 kênh tho i tr c ti p đi t t c các qu c gia và k 2Mb/s t ế ươ ươ ạ ự ế ấ ả ố

i. vùng lãnh th trên th gi ổ ế ớ

5.1.1 D ch v g i 171 c a VTI ụ ọ

ủ

ị

5.1.1.1 Quá trình xây d ng m ng l ự ạ i ướ

c đã đ D ch v “G i 171” trong n ọ ụ ị ướ ượ ư c VNPT tri n khai trên 61 B u ể

đi n t nh, thành trên toàn qu c. Nh v y, d ch v “G i 171” đã v ư ậ ệ ỉ ụ ố ọ ị n t ươ ớ ọ i m i

đây, t n i. Song song v i lo i hình d ch v đi n tho i truy n th ng, gi ơ ụ ệ ề ạ ạ ớ ố ị ờ ấ ả t c

các khách hàng trên toàn qu c đ u có th ti t ki m túi ti n c a mình m t cách ố ề ể ế ề ủ ệ ộ

đáng k . ể

Ba đi m cung c p đ t t ặ ạ ể ấ i 3 đi m chính: Hà N i, Thành ph H Chí ộ ố ồ ể

Minh và Đà N ng. M i Gateway k t n i t ng đài HOST c a b u đi n thành ế ố ổ ủ ư ệ ẵ ỗ

ph Hà N i, Thành ph H Chí Minh và Đà N ng và k t n i qua trung k ế ố ố ồ ẵ ộ ố ế

“kéo dài” đ cung c p d ch v cho các t nh thành trong khu v c mà không có ụ ự ể ấ ị ỉ

POP tr c ti p. M ng s d ng báo hi u C7: s d ng STP t i Hà N i và Thành ự ế ử ụ ử ụ ệ ạ ạ ộ

ph H Chí Minh. ố ồ

M t đi u c n đ ề ầ ộ ượ c ghi nh n n a là d ch v “G i 171” không ch có ụ ữ ậ ọ ị ỉ

m c giá phù h p mà còn có m t ch t l ấ ượ ứ ợ ộ ữ ng đ m b o. N u nh trong nh ng ư ế ả ả

ngày đ u tri n khai, v n đ ch t l ấ ượ ể ề ầ ấ ớ ng d ch v là m t thách th c khá l n ứ ụ ộ ị

không ch đ i v i VNPT mà c các doanh nghi p cùng tham gia cung c p d ch ỉ ố ớ ệ ấ ả ị

i nay đã có th t tin kh ng đ nh r ng v i l u l v VoIP giá r , thì cho t ụ ẻ ớ ể ự ớ ư ượ ng ằ ẳ ị

chuy n t i kho ng 15 tri u phút/tháng, VNPT hoàn toàn đáp ng đ c nhu ể ả ứ ệ ả ượ

t, thành công c u s d ng c a khách hàng v i m t ch t l ầ ử ụ ấ ượ ủ ộ ớ ng cu c g i t ộ ọ ố ở

m c cao nh t. V i nh ng gì VNPT đã làm, cũng có th kh ng đ nh r ng, d ch ứ ữ ể ẳ ằ ấ ớ ị ị

ng khách hàng và v “G i 171” đã th c s quen thu c v i nhi u đ i t ụ ự ự ố ượ ề ọ ớ ộ

chi m th ph n l u l ầ ư ượ ế ị ể ng l n nh t trong s nh ng doanh nghi p đang tri n ữ ệ ấ ớ ố

khai d ch v đi n tho i VoIP. ụ ệ ạ ị

B ng 5.1 là danh sách các thi t b đang s d ng trong m ng 171 c a VNPT. ả ế ị ử ụ ủ ạ

D i đây là mô hình m ng cung c p d ch v 171. ướ ụ ấ ạ ị

iMac

iM ac

i Mac

iMa c

i Mac

i Mac

iMac

iMac

NVS Billing SBR/SPE LDAP

NVS Billing SBR/SPE LDAP

06E1 01E1

HCMPSTN TNHPSTN

01E1

HIYPSTN

STP

STP

01E1

01E1

LCUPSTN

TCGPSTN

PSTN

SLT-1

STP

01E1

01E1

STP

Cisco AS5400/16E1

SLT- 1

Catayst 2948GL3

HDGPSTN HNIPSTN

LANPSTN

STL-2

01E1

01E1

STL-2

BDGPSTN

Cisco AS5400/14.4E1 Catayst 2948GL3

LSNPSTN

01E1

4E1

IMUX

SC2200

SC2200

Cisco 7206VXR CIsco 3640

SC2200

IMUX

SC2200

VDC2

Cisco 3640 CIsco 7206VXR

BTNPSTN

VCD2

01E1

04E1

HPGPSTN

02E1

02E1

QNHPSTN

VTCPSTN

03E1

Cisco AS5400/8E1

2

Cisco AS5400/7.2E1

E

1 2E

1

04E1

DNIPSTN

02E1

03E1

NANPSTN

02E1

THAPSTN

Cisco AS5400/7.2E1

Cisco 3640 CIsco 7204VXR

M¹ NG 171 TRONG N¦ í C

01E1

DLKPSTN

Catayst 2948GL3

01E1

02E1

HUEPSTN

DNGPSTN

01E1

Cisco AS5400/7.2E1

GLIPSTN

Hình 5.2 S đ m ng VoIP - 171 c a VNPT ơ ồ ạ ủ

B ng5. Các thi t b đang s d ng trong m ng 171 c a VNPT ả ế ị ử ụ ủ ạ

STT Ký hiÖu S¶n PhÈm

Sè lîng

Ghi chó

Chøc n¨ng Hµ néi

1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

VNPT VNPT VNPT MCI WorldCom VNPT VNPT VNPT VNPT VNPT VNPT VNPT VNPT

t b Cisco b đ nh tuy n 7206

Media Gateway Controller Signaling Link Terminal Gatekeeper Backbone Router Multi-layer Switch Inverse Multiplexer Multi-layer Switch VoIP Gateway Backbone Router NMS RADIUS Server LDAP Server Real Time Billing Server ế

ộ ị

ử ụ ế ị ộ ị t b b đ nh tuy n 7206 do hãng ế

ấ

1 MGC-SC2200/Redundant 2 SLT 3 Cisco 3640 4 Cisco Catalyst 2948G-L3 5 IMUX 6 Cisco Catalyst 3524 7 Cisco AS5400/14.4E1 8 Cisco 7206 VXR 9 Fujitsu PC Server 10 Sun E420 11 IBM XSeries 240 12 IBM XSeries NF8500R 5.2 Thi ế ị M ng điên tho i VoIP s d ng các thi ạ ạ Cisco s n xu t. ả 5.2.1 S đ b đ nh tuy n 7206

ơ ồ ộ ị ế

ế ố

Hình 5.3 Cách đánh s các b đi u h p c a b đ nh tuy n. ợ ủ ộ ị Port Adapter Slot: Khe c m b đi u h p. ộ ề ộ ề ắ ợ

phía sau. ộ ị ế

 B đ nh tuy n 7206 h tr các NPE -200.

ừ 5.2.1 Đ c đi m k thu t c a b đ nh tuy n 7206 Hình 5.4 B đ nh tuy n 7206 — Nhìn t ậ ủ ộ ị ế ể ặ ỹ

 NPE-200 có b vi x lý R5000 ho t đ ng v i t c đ đ ng h n i b

ỗ ợ ộ ị ế

ồ ộ ộ ớ ố ạ ộ ộ ồ ử ộ

 NPE-200 có m t b đi u khi n h th ng có s d ng truy c p b nh

200 MHz.

ộ ộ ề ệ ố ử ụ ể ậ ộ ớ

tr c ti p (DMA) đ truy n d li u gi a các DRAM và SRAM gói d ữ ệ ự ữ ế ể ề ữ

li u trên công c x lý m ng. ụ ử ệ ạ

 NPE-200 s d ng DRAM đ l u tr b ng đ nh tuy n, m ng l ể ư

i các ử ụ ữ ả ế ạ ị ướ

ng d ng k toán, các gói d li u thông tin đ chu n b cho quá trình ứ ữ ệ ụ ế ể ẩ ị

chuy n đ i, và gói cho tràn b nh đ m SRAM. C u hình chu n là 32 ớ ệ ể ấ ẩ ổ ộ

MB, lên đ n 128 MB có s n thông qua duy nh t trong dòng b nh ế ẵ ấ ộ ớ

 The NPE-200 có 4 MB SRAM.

module (SIMM) nâng c p.ấ

ư  NPE-200 có b nh cache SRAM th ng nh t r ng các ch c năng nh là ấ ằ ứ ộ ớ ố

b nh cache th c p cho các b vi x lý. ộ ớ ứ ấ ử ộ

Thông s k thu t c a b đ nh tuy n 7206 ả ậ ủ ộ ị ố ỹ

ế ể ỹ

B ng 5.2 Mô tả B ng m ch gi a ữ ạ ả ồ ợ

Đ c đi m k thu t ậ ặ ắ Hai khe c m PCI chính và 1 khe c m ắ PCI ph v i băng thông t ng h p 600 ụ ớ Mbps. 13,34 cm x 42,67 cm x 43,18 cm

ượ

cướ Kích th (H x W x D) Tr ng l ng ọ ầ ệ ề

5A t i 100-240 V ầ

22,7 kg. 100-240 V ạ 50/60 Hz 18 AWG ầ

280W t Đi n áp đ u vào xoay chi u Dòng đi n đ u vào xoay chi u ệ ề T n s đ u vào xoay chi u ề ầ ố ầ Cáp đ u vào xoay chi u ề Đi n áp đ u vào xoay chi u ề ệ ầ i đaố

Đi n áp đ u vào m t chi u ề ệ ầ ộ -48 VDC (quy chu n B c M ) ẩ ở ắ ỹ

-60 VDC (quy chu n ẩ Liên minh châu Âu )

Dòng đi n đ u vào m t chi u ệ ề ầ ộ ở

13A -48 VDC 8A at -60 VDC

Ngu n c p đi n áp m t chi u ề ệ ồ ấ ộ

30Aở 5,2V +12.2V ở 9A -12.0V ở 1.5A +3.5V ở 13A

Nhi t đệ ộ ạ ộ

0-40 ° C ho t đ ng -20 đ n 65 ° C không ho t đ ng ạ ộ ế

Đ mộ ẩ 10-90% không ng ng tư ụ

ộ ị ủ ế t tr i 5.2.2 Các tính năng c a Cisco b đ nh tuy n 7206 B đ nh tuy n 7206 k t h p s ế ế ợ ự v ượ ộ vê ̀ hi u su t ộ ị ệ ấ , giá c v i các ả ớ

tùy ch n k t n i linh ho t và h tr tính năng r t t t. Nó cũng là b đ nh ế ố ỗ ợ ạ ọ ấ ố ộ ị

tuy n c a Cisco v i t c đ ớ ố ộ vi x lý đ n nhanh nh t và cung c p các tính năng ế ủ ử ấ ấ ơ

qu n lý và b o trì hàng đ u trong công nghi p. B ng cách t n d ng các mô- ụ ệ ằ ậ ả ấ ả

đun c a b đinh tuy n 7206, khách hàng có th tri n khai các gi i pháp đ ể ể ủ ế ộ ả ể

gi ả ả i quy t các yêu c u v ph m vi, hi u su t và d ch v trong khi v n đ m ệ ụ ế ề ạ ấ ẫ ầ ị

- L i ích c a router b đ nh tuy n 7.206 bao g m:

ng lai. b o đ đ u t ả ể ầ ư cho các nhu c u m ng trong t ầ ạ ươ

ộ ị ủ ế ợ ồ

ậ • Giàu tính năng h tr d ch v IP (QoS, băng thông r ng Agg, b o m t, ỗ ợ ị ụ ả ộ

• Ph m vi r ng linh ho t, giao di n ki u mô-đun (t ạ

đa d ch v , MPLS) ụ ị

• H tr cho Fast Ethernet, Gigabit Ethernet, Packet

ệ ể ạ ộ ừ DS0 đ n OC12). ế

over Sonet. ỗ ợ

• H tr thi ỗ ợ

• Tăng t c d ch v b ng cách s d ng công ngh PXF.

t b đi m cu i L2TP và PPP. ế ị ể ố

• H tr đa giao th c.

ố ị ử ụ ụ ằ ệ

• Đ u t

ỗ ợ ứ

ầ ư ban đ u th p. ầ ấ

- Kh năng m r ng và tri n khai ở ộ

ể ả

B đ nh tuy n 7.206 đ a ra các yêu c u gi i pháp b ng cách tích ộ ị ư ế ầ ả ằ

t b riêng bi h p các ch c năng th c hi n b i các thi ợ ệ ở ứ ự ế ị ệ ộ ề t thành m t n n

t ng duy nh t. Thông qua s tích h p này, b đ nh tuy n 7.206 cung ả ộ ị ự ế ấ ợ

• Giao di n m t đ cao LAN và WAN.

c p m t n n hi u qu h tr : ệ ấ ả ỗ ợ ộ ề

• T p h p các d ch v thuê bao băng thông r ng bao g m: PPP, RFC 1483

ậ ộ ệ

ụ ậ ợ ộ ồ ị

• K thu t s T1/E1 TDM trunk termination cho âm thanh, hình nh và

Termination và Layer 2 Tunneling Protocol (L2TP) .

ậ ố ả ỹ

• Ch đ đa kênh m t đ cao T3/E3 và T1/E1 v i s tích h p kênh d ch

d li u. ữ ệ

ậ ộ ớ ự ế ộ ợ ị

• K t n i ATM, Packet over SONET (POS) và Dynamic Packet Transport

. v đ n v (CSU / DSU) ụ ơ ị

ế ố

• K t n i tr c ti p ATM Circuit Emulation Standard (CES) cho ti ng nói,

(DPT).

ế ố ự ế ế

• K t n i tr c ti p khung IBM chính.

hình nh và d li u. ữ ệ ả

• M t đ chuy n đ i Layer-2 Ethernet.

ế ố ự ế

• Kh năng đa d ch v - B đ nh tuy n 7200 Series cung c p gi

ậ ộ ể ổ

i pháp ộ ị ụ ế ấ ả ị ả

c ng ti ng nói m r ng, đ r ng t ổ ộ ộ ở ộ ế ừ ế 2-20 T1s và E1s. Các QoS tiên ti n

ộ và các tính năng đa d ch v c a b đ nh tuy n 7.206 làm cho nó m t ụ ủ ộ ị ế ị

ng trong m t s l n n t ng lý t ề ả ưở ộ ố ượ ể ng l n các doanh nghi p và tri n ệ ớ

khai cung c p d ch v nh là qu n lý đa d ch v ư ụ ả ấ ị ị ư ổ ụ CPE ho c nh c ng ặ

• Qu n lý d ch v m ng CPE - B đ nh tuy n 7206 là m t gi

. gi ng nói ọ

ụ ạ ộ ị ế ả ộ ị ả ớ i pháp v i

chi phí CPE hi u qu . Các tính năng chính cho các d ch v t o doanh ụ ạ ệ ả ị

thu bao g m QoS, MPLS (MPLS VPN, MPLS QoS, MPLS TE), ồ d ch v ị ụ

WAN (h tr VLAN, NetFlow, NBAR), b o m t d ch v (NAT, ACL, ỗ ợ ậ ị ụ ả

ợ ph n c ng mã hóa cho m ng riêng o) và gi ng nói, hình nh, tích h p ả ầ ứ ả ạ ọ

d li u. ữ ệ

ộ • T p h p doanh nghi p m ng WAN – b đ nh tuy n 7206 cung c p m t ộ ị ệ ế ạ ấ ậ ợ

gi ả i pháp linh ho t k t h p có th ch a các tùy ch n k t n i và dich ể ứ ạ ế ợ ế ố ọ

v , cung c p d ch v ch t l ụ ụ ấ ượ ấ ị ể ở ộ ng và đ tin c y cao, và có th m r ng ậ ộ

ng lai, làm cho nó là n n t ng lý đ đáp ng các yêu c u trong t ể ứ ầ ươ ề ả

ng cho vi c t p h p nhi u văn phòng chi nhánh ho c đ a đi m t t ưở ệ ậ ể ề ặ ợ ị ừ

xa.

CÁC CH VI T T T Ữ Ế CÁC CH VI T T T Ữ Ế

Ắ Ắ

QoS Quality of Service

MPLS Multiprotocol Label Switching

WAN Wide area network

ATM Asynchronous Transfer Mode

POS Packet over SONET

DPT Dynamic Packet Transport

RTCP Real-time Control Protocol

PSTN Public switched telephone network

ISDN Integrated Services Digital Network

LAN Local area network

GSM Global System for Mobile Communications

DECT Digital Enhanced Cordless Telecommunications

GSTN General Switching Telephone Network

ITU International Telecom Union

IP Internet Protocol

RTP Realtime Transport Protocol

NTP Network Time Protocol

SCN Switched Circuit Network

NP Network Performance

ACD Automatic Call Distributor

RAS Remote Access Services

DSP Digital signal processing

PBX Private Branch Exchange

DANH SÁCH HÌNH VẼ DANH SÁCH HÌNH VẼ H×nh 1.2 C¸c phÇn tö c¬ b¶n cña m¹ng ®iÖn tho¹i IP....................................10

H×nh 1.3 KÕt nèi PC – PC n»m trong cïng mét m¹ng IP...............................11

H×nh 1.4 KÕt nèi PC – PC n»m trong hai m¹ng IP kh¸c nhau.......................11

H×nh 1.5 Thµnh phÇn chÝnh cña m¹ng trong kÕt nèi PC –m¸y ®iÖn

tho¹i.......12

H×nh 1.6 C¸c phÇn tö liªn quan n»m trong mét phÇn cña m¹ng LAN...........12

H×nh 1.7 Gi÷a hai m¹ng LAN/Mét nhµ qu¶n trÞ vïng....................................13

H×nh 1.8 Gi÷a hai m¹ng LAN/Mét nhµ qu¶n trÞ vïng....................................13

H×nh 1.9 Gi÷a hai vïng cã kÕt nèi trùc tiÕp víi nhau.....................................14

H×nh 1.10 KÕt nèi th«ng qua Gatekeeper trung gian........................................14

H×nh 1.11 C¸c thµnh phÇn chÝnh trong kÕt nèi gi÷a ®iÖn tho¹i vµ ®iÖn tho¹i..15 Hình 2.1 C u trúc đ a ch IP........................................................................... 26 ấ ị ỉ

Hình 2.2 Phân l p A....................................................................................... 26 ớ

Hình 2.3 Phân l p B....................................................................................... 26 ớ

Hình 2.4 Phân l p C....................................................................................... 27 ớ

Hình 2.5 C u trúc gói tin IP........................................................................... 27 ấ

Hình 2.6 Phân nh gói tin IP.......................................................................... 30 ỏ

®Ò 2.8 Tiªu ®Þnh cè gãi

H×nh 2.7 CÊu tróc m¹ng Internet t¹i ViÖt Nam..............................................32 H×nh RTP.....................................................................36 H×nh 2.9 Tiªu ®Ò më réng cña gãi RTP.............................................................39 H×nh 2.10 Khu«n d¹ng gãi SR...........................................................................42 H×nh 2.11 X¸c ®Þnh ®é trÔ khø håi.................................................................... 42

Hình 2.12 Khuôn dang gói RR..........................................................................47 H×nh 2.13 Khu«n d¹ng gãi SDES......................................................................47 H×nh 2.14 Môc miªu t¶......................................................................................47

H×nh 2.15 Khu«n d¹ng gãi BYE48....................................................................48

H×nh 2.16 Khu«n d¹ng gãi APP49....................................................................49

H×nh 3.1 M« h×nh cung cÊp dÞch vô tho¹i IP theo chuÈn

H.323.....................51

H×nh 3.2 Chång giao thøc H.323......................................................................52

H×nh 3.3 CÊu tróc hÖ thèng H.323...................................................................53

H×nh 3.4 Vïng H.323 (H.323 Zone).................................................................54

H×nh 3.5 ThiÕt bÞ ®Çu cuèi H.323 (H.323

Terminal).......................................55

H×nh 3.6 Qu¸ tr×nh ®¨ng ký Gatekeeper...........................................................64 H×nh 3.7 B¶n tin b¸o hiÖu cña cuéc gäi ®îc ®Þnh tuyÕn qua Gatekeeper......66

H×nh 3.8 B¶n tin b¸o hiÖu ®îc truyÒn trùc tiÕp gi÷a c¸c thiÕt bÞ ®Çu

cuèi....67

H×nh 3.9 Kªnh ®iÒu khiÓn H.245 kÕt nèi trùc tiÕp hai thiÕt bÞ ®Çu

cuèi..........68

H×nh 3.10 Gatekeeper ®Þnh tuyÕn kªnh ®iÒu khiÓn

H.245.................................68

H×nh 3.11 Cuéc gäi c¬ b¶n kh«ng cã Gatekeeper.............................................70

H×nh 3.12 Hai thuª bao ®¨ng ký víi mét Gatekeeper - b¸o hiÖu trùc tiÕp.......71

H×nh 3.13 ChØ thuª bao chñ gäi ®¨ng ký - Gatekeeper ®Þnh tuyÕn b¸o hiÖu....72

H×nh 3.14 ChØ cã thuª bao bÞ gäi ®¨ng ký - Gatekeeper ®Þnh tuyÕn b¸o hiÖu..73

H×nh 3.15 Hai thuª bao ®Òu ®¨ng ký - §Þnh tuyÕn qua hai Gatekeepe............74

H×nh 3.16 Yªu cÇu thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn - Thay ®æi th«ng sè

truyÒn.......77

H×nh 3.17 Yªu cÇu thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn - thay ®æi th«ng sè

nhËn...........78

H×nh 3.18 ThiÕt bÞ ®Çu cuèi kÕt thóc cuéc gäi cã sù tham gia cña Gatekeepe..80

H×nh 3.19 KÕt thóc cuéc gäi b¾t ®Çu tõ Gatekeeper.........................................80

H×nh 4.1 C¸c kh¸i niÖm vÒ kh¶ n¨ng thùc hiÖn QoS vµ NP.............................84

Hình 4.2 Đánh giá đ tr c a ITU.................................................................. 87 ộ ễ ủ

Hình 4.3 Các y u t gây tr ............................................................................ 87 ế ố ễ

B ng 4.1 Đ tr ng ả ộ ễ ứ v i ớ t ng b ừ ộ

Code...........................................................88

ấ ượ ế Hình 4.4 Đ th đánh giá ch t l ng ti ng nói............................................... Hình 4.5 Tr do s p ch .................................................................................. 89 89 ồ ị ễ ắ ỗ

Hình 4.6 Tr do sai l ch th i gian.................................................................. 90 ễ ệ ờ

Hình 4.7 Hi n t ng m t gói tin..................................................................... 91 ệ ượ ấ

Hình 4.8 Header c a gói tin truy n đi............................................................ 93 ủ ề

.93 Hình 4.9 Đ nh d ng Header RTP c a m t gói tin......................................... ủ ạ ộ ị

Hình 4.10 Các hình th c h i tho i.................................................................... 94 ứ ộ ạ

Hình 5.1 S đ h th ng VoIP c a trung tâm vi n thông khu v c I............... 99 ơ ồ ệ ố ủ ự ễ

101 Hình 5.2 S đ m ng VoIP - 171 c a VNPT................................................ ủ ơ ồ ạ

ộ ề ợ ủ ộ ị ế

Hình 5.3 Cách đánh s các b đi u h p c a b đ nh tuy n.......................... Hình 5.4 B đ nh tuy n 7206 — Nhìn t phía sau....................................... 103 ố 102 ế ộ ị ừ

DANH SÁCH B NG BI U DANH SÁCH B NG BI U

Ả Ả

Ể Ể

B ng 2.1 ng Packet Type ..........................................................40 ả Giá tr các tr ị ườ

B ng 4.1 ..........................................................88 ả Đ tr ng v i t ng b Code ớ ừ ộ ễ ứ ộ

B ng 4.2 B ng đinh nghĩa các lo i gói tin trong RTCP ...................................95 ả ạ ả

B ng5. Các thi t b đang s d ng trong m ng 171 c a VNPT .....................102 ả ế ị ử ụ ủ ạ

B ng 5.2 Thông s k thu t c a b đ nh tuy n 7206 ....................................104 ả ậ ủ ộ ị ố ỹ ế

Ậ Ậ

ệ ở ầ

K T LU N K T LU N ưở

ạ ế ố ể ạ ư ể

ạ ở ướ ố ươ ọ ườ ộ ử ợ ữ ế ạ ấ ể ạ ng IP còn ch a cao, s dĩ nh ư ể ấ ượ ế ủ ạ ỡ ạ ề ế ế ị ễ ị ữ ả ượ ớ ẽ ượ ụ ạ ị

Ế Ế ng k t n i tho i gi a hai máy PC-PC Đi n tho i IP kh i đ u v i ý t ạ ữ ạ ớ c phát tri n thành các lo i hình phong phú trong cùng m ng IP thì nay đã đ ạ ượ nh : Tho i qua m ng IP,Fax qua m ng IP,d ch v tho i thông minh,đi n tho i ạ ạ ạ ụ ị ệ ng lai .Đi m n i b t c a đi n Web.Và tr nên m t d ch v h a h n trong t ệ ổ ậ ủ ụ ứ ẹ ộ ị ủ tho i là c ng dài.V i n n t ng c a t v i các cu c g i đ c phí r đ c bi ớ ề ả ộ ệ ớ ẻ ặ ạ ạ m ng IP có s n c ng v i s phát tri n c a các b x lý s thì vi c đ a tho i ớ ự ệ ư ể ủ ẵ ộ ạ lên m ng IP không ph i là quá khó.V i nh ng l i th đó đã làm cho các nhà ớ ả cung c p d ch v vi n thông hoàn toàn có th phát tri n.Tuy nhiên m ng IP ụ ễ ư cũng có nh ng khi m khuy t c a nó .Ch t l ế ng c a m ng truy n d n và các c ch nén tho i gây ra v y là do nh h ậ ưở ẫ ủ ơ t b vi n thông .Tuy t b còn kém xa so v i các thi ng các thi tr .Dung l ễ ế ị ể ộ c phát tri n r ng nhiên,cùng v i s phát tri n c a m ng IP,d ch v IP s đ ể ủ ớ ự rãi.

TÀI LI U THAM KH O TÀI LI U THAM KH O

Ả Ả

Ệ Ệ

1- Tài li u l u hành n i b , Phòng k thu t – Trung tâm vi n thông khu ệ ư ộ ộ ễ ậ ỹ

2- Tài li u l u hành n i b , Phòng k thu t – Trung tâm vi n thông khu

v c 1 Năm 2008. ự Cisco Networking Academic Program- CVOICE. Cisco Networking Academic Program- CVOICE.

ệ ư ộ ộ ễ ậ ỹ

v c 1- Năm 2008. ự Full Book of the Cisco 7206 Installation and Full Book of the Cisco 7206 Installation and

3-

Configuration Guide.. Configuration Guide

VoIP Cisco- Corporate Headquarters-Cisco Systems, Inc. October 2001.VoIP Cisco-

introduction to IP Telephony.. introduction to IP Telephony

VOIP Protocols and Standards 4- ITU November 23,1999. VOIP Protocols and Standards

VoIP - Voice Over Internet Protocol 5- Greg S. Tucker, October 26,2004 . .VoIP - Voice Over Internet Protocol

and Security. and Security.

VoIP-Cisco Voice Over IP-CVOICE-Student 6- Cisco Systems, 2004. VoIP-Cisco Voice Over IP-CVOICE-Student

Guide. Guide.

ậ ố Truy nh p cu i cùng ngày 20/4/2010 http://vnvoip.info/forum 7- http://vnvoip.info/forum

ậ ố Truy nh p cu i cùng ngày 25/5/2010 http://vnpro.org/forum 8- http://vnpro.org/forum

ậ ố Truy nh p cu i cùng ngày 15/5/2010 http://www.cisco.com 9- http://www.cisco.com

ậ ố Truy nh p cu i cùng ngày http://vi.wikipedia.org/wiki/VoIP 10- http://vi.wikipedia.org/wiki/VoIP

10/3/2010