LAÁY SOÛI BAØNG QUANG QUA ÑÖÔØNG NIEÄU ÑAÏO TAÏI BEÄNH VIEÄN ÑAÏI HOÏC Y DÖÔÏC
Vuõ Hoàng Thònh*, Nguyeãn Minh Quang**, Nguyeãn Hoaøng Ñöùc*,
Traàn Leâ Linh Phöông**, Nguyeãn Taân Cöông**
TOÙM TAÉT
Töø thaùng 10-2002 ñeán thaùng 10-2004, taïi beänh vieän Ñaïi Hoïc Y Döôïc thaønh phoá HCM, chuùng toâi thöïc
hieän 47 TH boùp soûi baøng quang qua ngaõ nieäu ñaïo döôùi söï höôùng daã cuûa camera.
Muïc ñích: Ñaùnh gía hieäu quaû cuûa phöông phaùp.
Keát quûa: Trong 47 TH soûi baøng quang coù: 19 TH keøm theo böôùu laønh tuyeán tieàn lieät; 1 TH heïp coå baøng quang. Tyû leä 42,76%; 5 TH keøm theo soûi thaän hoaëc soûi nieäu quaûn, tyû leä 10,53%. Soá löôïng soûi töø 1 vieân ñeán 12 vieân. Ñöôøng kính soûi töø 1 cm ñeán 4 cm. Duïng cuï boùp soûi coù oáng soi thaáy roõ raøng baøng quang khi ñaày nöôùc ñeå traùnh toån thöông baøng quang khi boùp soûi. Khoâng coù bieán chöùng trong luùc thöïc hieän thuû thuaät. Thôøi gian naèm vieän trung bình 2 ngaøy.
Keát luaän: Soûi baøng quang thöôøng phoái hôïp vôùi nhöõng beänh ñöôøng tieåu döôùi nhö böôùu laønh tuyeán tieàn lieät, heïp coå baøng quang, heïp nieäu ñaïo... Chuùng toâi giôùi thieäu phöông phaùp boùp soûi baøng quang coù höôùng daãn cuûa camera khoâng coù bieán chöùng, ñoàng thôøi giaûi quyeát luoân beänh keøm theo.
SUMMARY
Vu Hong Thinh, Nguyen Minh Quang, Nguyen Hoang Duc, Tran Le Linh Phuong, Nguyen Tan Cuong
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 108 – 110
FORCEFUL CRUSHING OF THE BLADDER STONES WITH ENDOSCOPIC VISUALIZATION AT UNIVERSITY MEDICAL CENTER IN HCM CITY.
From October 2002 to October 2004, we had 47 cases of bladder stones which were forced crushing
with endoscopic visualization at University Medical Center in HCM city.
Objective: To assess the efficacy of this method in the treatment of bladder stones.
Results: Of 47 cases, there were 19 cases with benign prostatic hyperplasia, 1 case with bladder neck stricture (42,76%). The quantity of stones is from 1 to 12. The diameter is from 1 to 4 cm. Simple mechanical crushing devices should be used to prevent bladder injury when the jaws are closed. It was ensured full bladder with endoscopic visualization before forceful crushing of the stones. There was no complication for this devices.The average duration in hospital was 2 days.
Conclusions: Bladder stones are associated with the diseases of the lower urinary tract such as benign prostatic hyperplasia, bladder neck stricture, uretheral stricture... We introduced a devices for forceful crushing of the stones with endoscopic visualization without complication.
ÑAËT VAÁN ÑEÀ
* Beänh vieän ÑHYD TP HCM. ** Phaân moân Nieäu, boä moân Ngoaïi - ÑHYD TP HCM.
keøm theo nhöõng beänh lyù cuûa ñöôøng tieåu döôùi nhö böôùu laønh tuyeán tieàn lieät, xô chai coå baøng quang, heïp nieäu ñaïo... Soûi baøng quang laø moät beänh ít gaëp hôn soûi thaän vaø soûi nieäu quaûn. Thoâng thöôøng soûi baøng quang ñi
108
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005
Nghieân cöùu Y hoïc
khoâng coù tröôøng hôïp naøo bò bí tieåu.
Caùc beänh nhaân ñöôïc xaùc ñònh chaån ñoaùn qua sieâu
aâm, X quang.
Kích thöôùc soûi töø 1cm ñeán 4cm
Soá löôïng soûi töø 1 vieân cho ñeán 12 vieân.
Chaån ñoaùn soûi baøng quang deã daøng döïa vaøo trieäu chöùng laâm saøng, sieâu aâm, X quang. Ñieàu trò soûi baøng quang taïi nöôùc ta cuõng raát ñôn giaûn, ña phaàn laø moå hôû hoaëc laáy soûi baøng quang qua da treân xöông mu. Ñoâl luùc soûi baøng quang cuõng ñöôïc laáy qua ñöôøng nieäu ñaïo baèng boùp soûi muø hay taùn soûi baèng thuûy löïc vaøo nhöõng thaäp nieân 1980s (maùy Urate) cuûa Lieân Xoâ cuõ.
Trong ñoù coù 1 vieân soûi bao chung quanh dò vaät khoâng xaùc ñònh ñöôïc vaø 1 vieân bao chung quanh dò vaät laø giaáy baïc 50 Ria.
Phöông phaùp
Taát caû beänh nhaân ñeàu ñöôïc gaây teâ tuûy soáng. Naèm
tö theá saõn phuï khoa.
Nong nieäu ñaïo baèng thoâng Beùniqueù ñeán soá 30F.
Ñaët maùy boùp soûi baøng quang 26F vôùi oáng soi 700. Töø thaùng 10-2002 ñeán thaùng 10-2004, taïi beänh vieän Ñaïi Hoïc Y Döôïc Tp HCM, chuùng toâi coù 47 tröôøng hôïp soûi baøng quang ñöôïc laáy qua ñöôøng nieäu ñaïo baèng phöông phaùp boùp soûi vôùi söï höôùng daån cuûa camera. Chuùng toâi ñuùc keát kinh nghieäm qua 47 TH ñeå ñaùnh gía phöông phaùp vaø coù moät soá nhaän xeùt nhaèm goùp phaàn naâng cao chaát löôïng ñieàu trò cho beänh nhaân.
Cho nöôùc muoái sinh lyù vaøo baøng quang vaø quan
saùt toaøn boä thaønh baøng quang.
ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
Tieán haønh boùp vuïn soûi baøng quang thaønh nhöõng
maõnh nhoû.
Sau ñoù xuùc röûa baøng quang cho ñeán heát soûi vuïn. Nghieân cöùu tieàn cöùu caét ngang töø thaùng 10-2002 ñeán thaùng 10-2004 taïi Beänh vieän Ñaïi Hoïc Y Döôïc Tp HCM.
Soi baøng quang kieåm tra laàn cuoái vaø ñaët thoâng Tieâu chuaån choïn beänh: Taát caû caùc beänh nhaân Foley 20F 2 chaïc daån löu baøng quang. ñöôïc chaån ñoaùn laø soûi baøng quang.
Thoâng Foley ñöôïc ruùt sau 24 giôø hoaëc 48 giôø. Khoâng choïn nhöõng soûi baøng quang coù kích thöôùc Thôøi gian thao taùc trung bình 30 phuùt. quaù lôùn ñöôøng kính treân 5 cm.
KEÁT QUÛA NGHIEÂN CÖÙU
Moät soá ñaëc ñieåm laâm saøng chính:
Trong 19 TH coù keøm theo böôùu laønh tuyeán tieàn lieät vaø 1 TH heïp coå baøng quang, chuùng toâi boùp soûi tröôùc roài sau ñoù caét ñoát noäi soi hay xeõ roäng coå baøng quang sau. Phaùi tính
Nam: 43 (91,48%) Keát quaû
Nöõ: 4 (8, 52%) Khoâng coù bieán chöùng trong 47TH soûi baøng quang
cuûa chuùng toâi. Tuoåi Thôøi gian naèm vieän trung bình laø 2 ngaøy.
20t - 50t 12
51t - 60t 9
61t - 70t 9
71t - 80t 17
BAØN LUAÄN
Caùc beänh keøm theo
Böôùu laønh tuyeán tieàn lieät: 19 TH
Heïp coå baøng quang: 1TH, tyû leä 42,76% Soûi thaän hoaëc soûi nieäu quaûn: 5TH, tyû leä 10,53%
Laâm saøng
Taát caû caùc beänh nhaân nhaäp vieän vì ñi tieåu khoù Soûi baøng quang ñöôïc phaùt hieän caùch nay 4800BC. Vaøo thôøi Hypocrate ñaõ caûnh baùo caét môû baøng quang laáy soûi gaây ra cheát ngöôøi. Moå laáy soûi qua ñöôøng taàng sinh moân ñöôïc thöïc hieän taïi Arabs vaøo 200BC. Tieáp theo sau ñoù, vaøo theá kyû ñaàu tieân Celsus vaøSusruta ñaõ coù baøi vieát veà laáy soûi baøng quang qua ñöôøng moå taàng sinh moân. 1500s Pierre
109
truøng, toån thöông nieäu ñaïo do ñaët maùy soi, vaø thôøi gian naèm beänh vieän ngaén nhaát trung bình 2 ngaøy. Trong 20TH vöøa coù böôùu laønh tuyeán tieàn lieät vaø heïp coå baøng quang, qua noäi soi chuùng toâi xöû lyù luoân nguyeân nhaân. Moät soá taùc giaû duøng ñeán phöông phaùp laáy soûi qua da treân xöông mu neáu soûi quaù lôùn sau khi caét ñoát noäi soi tuyeán tieàn lieät(1). Chuùng toâi chöa aùp duïng phöông phaùp naøy.
KEÁT LUAÄN
France laáy soûi baøng quang treân xöông mu. 1800s baét ñaàu ñaõ traùnh moå hôû vaø laáy soûi baøng quang qua nieäu ñaïo. Sir Philip Crampton laàn ñaàu tieân giôùi thieäu phöông phaùp laáy soûi baøng quang qua ngaõ nieäu ñaïo cuõng boùp soûi roài xuùc röûa baøng quang taïi Dublin (1834) nhöng khoâng ñöôïc chuù yù. Henry J Bigelow (1876) phoå bieán phöông phaùp naøy taïi Harvard vaø toàn taïi ñeán 1960s, 1970s. Bieán chöùng raát nhieàu vì chöa coù khaùng sinh, duïng cuï coøn thoâ sô neân deå thuûng baøng quang, nhieãm truøng huyeát, xuaát huyeát.
1950s phaùt minh maùy taùn soûi baèng thuûy löïc ôû Lieân Xoâ cuõ duøng ñeå taùn soûi baøng quang maø taïi nöôùc ta coù söû duïng naêm 1980 taïi Haûi Phoøng ñaàu tieân.(2). Ngoaøi ra boùp soûi baøng quang muø cuõng ñöôïc aùp duïng taïi nöôùc ta nhöng ñeå laïi nhieàu bieán chöùng toån thöông nieâm maïc baøng quang, thuûng baøng quang, xuaát huyeát vaø deã nhieãm truøng nieäu.
Soûi baøng quang duø ít gaëp hôn soûi thaän vaø soûi nieäu quaûn nhöng thöông ñi keøm theo beänh lyù ñöôøng tieåu döôùi nhö heïp coå baøng quang, böôùu laønh tuyeán tieàn lieät, heïp nieäu ñaïo... maø sau khi giaûi quyeát soûi baøng quang chuùng ta phaûi xöû lyù nguyeân nhaân gaây ra soûi. Chuùng toâi giôùi thieäu moät phöông phaùp ñôn giaûn, ít xaâm laán vaø coù keát quaû toát vaø bieán chöùng haàu nhö khoâng coù. Qua ñoù keát hôïp giaûi quyeát luoân nguyeân nhaân gaây ra soûi baøng quang coù keát quaû toái öu cho ngöôøi beänh.
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
Qua 4 thaäp nieân söï phaùt trieån khoa hoïc kyõ thuaät tieán boä nhanh choùng, nhieàu phaùt minh veà duïng cuï cho pheùp taùn soûi baøng quang qua ngaõ nieäu ñaïo baèng sieâu aâm, hôi, thuûy löïc, thuûy löïc keát quaû toát 92%- 100%(2,4)
International
Ñoái vôùi treû em coù theå taùn soûi baøng quang qua da
treân xöông mu thay vì phaûi moå hôû(3).
2
3
4
Gentle
DL.
Trasurethral in Glenn’s Uro Sur 5th ed
Soûi baøng quang raát deã chaån ñoaùn khi döïa treân laâm saøng, beänh nhaân thöôøng tieåu khoù, ngaäp ngöøng, ngöng tieåu giöõûa doøng. Hieän nay khi keát hôïp vôùi sieâu aâm chaån ñoaùn ngay khi cho beänh nhaân thay ñoåi tö theá. Trong 47 TH cuûa chuùng toâi khoâng coù khoù khaên khi chaån ñoaùn laø soûi baøng quang.
1 Aron M., Agarwal MS, Goel A.. Comparision of percutaneous with transurethral cystolithitripsy in patients with large prostates and large vesical calculs undergoing simultaneous transurethral (Feb,2003), prostatectomy. BJU 91,3. Stoller ML.. Urinary stones disease in Smith’s Genreal Urology 16th ed.The Mc Graw Hill companies, 2004, 284 Salah MA., Holman E., Toth C.. Percutaneous suprapubic cystolithotripsy for pediatric bladder stones in a developing country. Eur Urol 2001 Apr, 39, 4: 466-470 Stoller ML, cystolithopaxy Philadephia 1988, 979-983
5 Basler J. Bladder stones. emedicine.com Nov 10,
2004.
Chuùng toâi trong 2 naêm vöøa qua sau khi coù duïng cuï boùp soûi baøng quang qua ngaõ nieäu ñaïo vôùi oáng soi 700 ñaõ thöïc hieän an toaøn cho beänh nhaân, khoâng coù moät bieán chöùng naøo xaõy ra nhö xuaát huyeát, nhieãm
