vietnam medical journal n02 - APRIL - 2019
18
đối với thầy thuốc và bệnh nhân, một ví dụ áp
dụng điều trị Temozolomide, có đáp ứng tốt, làm
tăng thời gian sống ở bệnh UNBTKĐ có đột biến
gendạng EGFRvIII[4]. Kết quả nghiên cứu này là
cơ sở để tiếp tục nghiên cứu đột biến gen trên
bệnh UNBTKĐ ở Việt nam, phát triển kỹ thuật
phân tích gen thành xét nghiệm cho bệnh nhân
để lựa chọn các phương pháp điều trị phù hợp,
nhằm mục đích tăng hiệu quả điều trị, kéo dài
thời gian sống cho người bệnh.
V. KẾT LUẬN
Nghiên cứu đã xác định được đột biến xóa đoạn
gen EGFR (8,6%): xóa đoạn dạng EGFRvIII là
7,2%; 1,4% là xóa từ exon 4 đến exon 7 gen EGFR.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. David N. Louis et al (2017). The 2016 World
Health Organization Classification of Tumors of the
Central Nervous System: a summary, Ellison11
Received 13 Acta Neuropathol 10.1007/s00401-
016-1545-1.
2. Quinn T. Ostrom, Jill S. Barnholtz-Sloan, Ph.D
et al (2016). CBTRUS Statistical Report: Primary
Brain and Other Central Nervous System Tumors
Diagnosed in the United States in 2009-2013,
Neuro-Oncology.
3. Frederick L, et al (2000).Diversity and frequency
of epidermal growth factor receptor mutations in
human glioblastomas, Cancer Res 60: 1383-1387.
4. Nicola Montano,et all (2011). Expression of
EGFRvIII in Glioblastoma: Prognostic Significance
Revisited. Neoplasia, 13(12), 1113-1121.
5. Tạ Thành Văn (2010). PCR và một số kỹ thuật sinh
học phân tử, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội, 103 - 104.
6. Judith Jeuken (2009).Robust Detection of EGFR
Copy Number Changes and EGFR Variant III:
Technical Aspects and Relevance for Glioma
Diagnostics. Brain Pathol. 2009 Oct; 19(4): 661-671.
LIÊN QUAN RỐI LOẠN LIPID MÁU VỚI MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM BỆNH NHÂN
THẬN NHÂN TẠO CHU KỲ ĐIỀU TRỊ TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY
Lê Việt Thắng*, Nguyễn Hoá**
TÓM TẮT6
Mục tiêu: Khảo sát mối liên quan rối loạn lipid
máu với một số đặc điểm bệnh nhân thận nhân tạo
chu kỳ điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy, Tp Hồ Chí Minh.
Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu cắt ngang
trên 149 bệnh nhân thận nhân tạo chu kỳ. Tất cả các
bệnh nhân điều được định lượng nồng độ 4 chỉ số lipid
máu và xác định mối liên quan với một số đặc điểm
bệnh nhân thận nhân tạo chu kỳ. Kết quả: Nhóm
bệnh nhân ĐTĐ; mất chức năng thận tồn dư có tỷ lệ
và mức độ rối loạn từng thành phần lipid máu nặng nề
hơn nhóm bệnh nhân không ĐTĐ; còn chức năng thận
tồn dư, OR lần lượt là 5,291; 6,24, p< 0,05. Tỷ lệ và
mức độ rối loạn ít nhất 1 thành phần lipid máu ở
nhóm bệnh nhân kiểm soát HA không đạt mục tiêu
cao hơn nhóm bệnh nhân đạt mục tiêu có ý nghĩa
thống kê, p< 0,001. Kết luận: Rối loạn lipid máu liên
quan với một số đặc điểm bệnh nhân thận nhân tạo
chu kỳ.
Từ khóa:
Thận nhân tạo chu kỳ, rối loạn lipid
máu, đái tháo đường, chức năng thận tồn dư.
SUMMARY
RELATION BETWEEN LIPID DISORDER
AND SOME CHARACTERISTICS OF
*Bệnh viện 103, HVQY
**Học viên Quân y
Chịu trách nhiệm chính: Lê Việt Thắng
Email: lethangviet@yahoo.com.uk
Ngày nhận bài: 18/2/2019
Ngày phản biện khoa học: 10/3/2019
Ngày duyệt bài: 31/3/2019
MAINTENANCE HEMODIALYSIS PATIENTS
TREATED AT CHO RAY HOSPITAL
Objectives: Investigation of the relationship
between lipid disorderswith some characteristics of
maintenance hemodialysis patients at Cho Ray
Hospital, Ho Chi Minh City. Methods: A cross-
sectional study on 149 patients diagnosed end stage
kidney diseasetreating with maintenance hemodialysis.
All of the patients were determined 4 lipid components
and identified a relationship with some characteristics
of the patients. Results: Group of diabetic patients;
loss of residual renal function have a higher rate and
severer degree of disorders of each lipid component
than non-diabetic patients; patients with residual renal
function, OR are 5.291 respectively; 6.24, p <0.05.
The incidence and degree of disorder at least 1 blood
lipid component in patients with blood pressure
badcontrol are higher than the patients with blood
pressure good control, p <0.001. Conclucsion: Lipid
disorderis related tosome characteristics of
maintenance hemodialysis patients.
Key Words:
Maintenance hemodialysis, lipid
disorder, diabetic mellitus, residual ranal function.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Rối loạn chuyển hoá trong đó có rối loạn lipid
máu là một trong các biểu hiện thường gặp ở
bệnh nhân thận nhân tạo.Bệnh nhân suy thận
mạn tính thận nhân tạo chu kỳ tình trạng rối loạn
lipid máu là phổ biến và do nhiều yếu tố ảnh
hưởng. Kaysen GA (2009) [1], Bowden RG
(2010) [2]... đã nhận định rối loạn lipid máu là
phổ biến ở bệnh nhân suy thận mạn tính nói
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 477 - THÁNG 4 - SỐ 2 - 2019
19
chung, bệnh nhân suy thận mạn thận nhân tạo
chu kỳ nói riêng. Scarpioni R (2010) [3], Shakeri
A (2010) [4], Mitwalli (2011) [5]… đã nghiên cứu
trên bệnh nhân suy thận mạn tính thận nhân tạo
chu kỳ thấy rối loạn lipid máu ít nhất một thành
phần gặp từ 37,5% đến 62,8% số bệnh nhân
nghiên cứu. Tăng triglycerid và LDL, cholesterol
tăng nhẹ, HDL giảm là thường gặp ở bệnh nhân
thận nhân tạo chu kỳ, các rối loạn này liên quan
đến nhiều đặc điểm bệnh nhân thận nhân thạo
trong đó có tình trạng đái tháo đường, suy dinh
dưỡng, viêm… Xuất phát từ những lý do trên,
chúng tôi thực hiện đề tài này với mục tiêu: Khảo
sát mối liên quan giữa rối loạn lipid máu với số
đặc điểm bệnh nhân thận nhân tạo chu kỳđiều trị
tại Bệnh viện Chợ rẫy, Thành phố Hồ Chí Minh
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1. Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng là 149
bệnh nhân bệnh thận mạn tính giai đoạn cuối
được lọc máu bằng thận nhân tạo chu kỳ, tại
Khoa Thận nhân tạo, Bệnh viện Chợ rẫy. Thời
gian nghiên cứu từ tháng 03/2018 đến tháng
01/2019.
+ Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân:
- Bệnh nhân bệnh thận mạn tính TNT chu kỳ
- Thời gian lọc máu ≥ 3 tháng.
- Các bệnh nhân được lọc máu đủ tuần 3 lần,
mỗi lần 4 giờ, đảm bảo hiệu quả lọc Kt/V > 1,2.
- Bệnh nhân được lọc máu cùng một chế độ lọc.
- Các bệnh nhân đều được áp dụng theo một
phác đồ điều trị thống nhất về điều trị thiếu
máu, điều trị tăng huyết áp...
- Bệnh nhân đồng ý tham gia nghiên cứu
+ Tiêu chuẩn loại trừ bệnh nhân:
- Bệnh nhân tại thời điểm nghiên cứu nghi
ngờ mắc bệnh ngoại khoa.
- Bệnh nhân viêm nhiễm nặng như viêm
phổi, nhiễm khuẩn huyết ....
- Bệnh nhân đang dùng thuốc điều trị rối
loạn lipid máu
- Bệnh nhân không hợp tác nghiên cứu.
- Các bệnh nhân không đủ tiêu chuẩn nghiên cứu.
2. Phương pháp nghiên cứu
+ Nghiên cứu tiến cứu, mô tả, cắt ngang
nhóm bệnh nhân nghiên cứu.
+ Bệnh nhân được hỏi bệnh sử, khám lâm
sàng. Các xét nghiệm cận lâm sàng bao gồm:
xét nghiệm công thức máu, sinh hoá máu các chỉ
số: glucose, ure, creatinine, albumin, protein…
+ Định lượng các chỉ số lipid máu:
- Định lượng Cholesterol, Triglycerid và LDL-
C: Cholesterol toàn phần thực hiện bằng phương
pháp enzym.
- Định lượng HDL: thực hiện bằng kỹ thuật
khử tạp trực tiếp và kỹ thuật enzym.
+ Chẩn đoán rối loạn lipid máu: theo khuyến
cáo của Hội tim mạch học Việt Nam,
có RLLP máu khi một trong các chỉ số ở mức.
Bảng 1. Phân loại RLLP máu theo Hội Tim
mạch Việt Nam
Lipid máu
Giá trị chẩn đoán
rối loạn
Cholesterol (mmol/l)
≥ 5,2
Triglycerid (mmol/l)
≥ 2,3
LDL-C (mmol/l)
≥ 3,2
HDL-C (mmol/l)
≤ 0,9
+ Chẩn đoán ĐTĐ theo Hội ĐTĐ quốc tế
+ Xác định còn chức năng thận tồn dư khi
lượng nước tiểu 24 giờ > 500 ml, đánh giá kiểm
soát HA không đạt mục tiêu khi > 140/90 mmHg
+ Số liệu được xử lý bằng thuật toán thống
kê y sinh học theo chương trình SPSS
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Tuổi trung bình 49,07 ± 14,12 tuổi, tỷ lệ nam
là 45,6%, nữ chiếm 54,4%.Nhóm nghiên cứu có
thời gian TNT trung bình là 72tháng, tỷ lệ bệnh
nhân ĐTĐ chiếm 18,1%. Có 37,6% bệnh nhân
kiểm soát HA kém, 96,6% bệnh nhân mất chức
năng thận tồn dư. Tỷ lệ bệnh nhân rối loạn ít
nhất 1 thành phần lipid máu là 75,2%.
Bảng 1. Liên quan rối loạn lipid máu với giới
Đặc điểm rối loạn lipid
máu
Nam (n=68)
Nữ (n=81)
P
Số BN
Tỷ lệ %
Tỷ lệ %
Có rối loạn (n=112)
57
83,8
67,9
P < 0,05
OR=2,45
Không rối loạn (n=37)
11
16,2
32,1
Cholesterone
3,67 ± 0,87
4,17 ± 1,14
< 0,005
Triglycerid
1,3 (0,9 -2,3)
1,4 (1,05 – 2,15)
> 0,05
LDL-C
2,1 ± 0,72
2,41 ± 0,87
< 0,05
HDL-C
0,82 ± 0,22
0,93 ± 0,32
< 0,05
Tình trạng RLLP máu liên quan với giới, giới nam có tỷ lệ RLLP máu cao gấp 2,45 lần so với giới nữ,
p< 0,05. Tuy vậy, nồng độ trung bình của cholesterol và LDL-C ở nam lại thấp hơn nữ có ý nghĩa, p<
0,05. Chỉ có nồng độ HDL-C nhóm nam thấp hơn nữ (rối loạn nhiều và nặng hơn) có ý nghĩa p< 0,05.
vietnam medical journal n02 - APRIL - 2019
20
Bảng 2. Liên quan rối loạn lipid máu với đái tháo đường
Đặc điểm rối loạn lipid
máu
Có ĐTĐ (n=28)
Không ĐTĐ (n=121)
P
Số BN
Tỷ lệ %
Tỷ lệ %
Có rối loạn (n=112)
26
92,9
71,1
p < 0,05
OR = 5,291
Không rối loạn (n=37)
2
7,1
28,9
Cholesterone
4,36 ± 1,49
3,84 ± 0,90
> 0,05
Triglycerid
1,85 (1,2 – 3,6)
1,3 (0,9 – 2,1)
< 0,05
LDL-C
2,43 ± 1,05
2,23 ± 0,76
> 0,05
HDL-C
0,83 ± 0,28
0,9 ± 0,27
> 0,05
Tỷ lệ rối loạn ít nhất 1 thành phần lipid máu ở BN có ĐTĐ cao hơn nhóm không ĐTĐ gấp 5,291
lần, khác biệt có ý nghĩa thống kê p< 0,05.Nồng độ các thành phần cholesterol, TG, LDL-C ở BN ĐTĐ
cao hơn nhóm không ĐTĐ, HDL-C ở nhóm ĐTĐ thấp hơn nhóm không ĐTĐ, tuy nhiên chỉ thấy khác
biệt có ý nghĩa về nồng độ TG, p< 0,05.
Bảng 3. Liên quan rối loạn lipid máu với chức năng thận tồn dư
Đặc điểm rối loạn lipid
máu
Mất (n=129)
Còn chức năng thận
tồn dư (n=20)
P
Số BN
Tỷ lệ %
Số BN
Tỷ lệ %
Có rối loạn (n=112)
104
80,6
8
40
p < 0,001
OR = 6,24
Không rối loạn (n=37)
25
19,4
12
60
Cholesterone
3,99 ± 1,09
3,62 ± 0,65
< 0,05
Triglycerid
1,4 (1 – 2,3)
1,1 (0,9 – 1,5)
< 0,05
LDL-C
2,3 ± 0,85
2,09 ± 0,55
> 0,05
HDL-C
0,86 ± 0,28
1,03 ± 0,2
< 0,05
Có mối liên quan giữa chức năng thận tồn dư với RLLP máu: Tỷ lệ RL ít nhất 1 thành phần lipid
máu ở nhóm mất chức năng thận tồn dư cao gấp 6,24 lần nhóm còn chức năng thận tồn dư, p<
0,001. Nồng độ trung bình của cholesterol, TG và LDL-C nhóm mất chức năng thận tồn dư cao hơn,
HDL-C thấp hơn nhóm bệnh nhân còn chức năng thận tồn dư, p< 0,05.
Bảng 4. Liên quan rối loạn lipid máu với kiểm soát HA
Đặc điểm rối loạn lipid
máu
Kiểm soát kém
(n=56)
Kiểm soát đạt yêu
cầu (n=93)
P
Số BN
Tỷ lệ %
Tỷ lệ %
Có rối loạn (n=112)
52
92,9
64,5
p < 0,001
OR = 0,14
Không rối loạn (n=37)
4
7,1
35,5
Cholesterone
4,52 ± 1,2
3,59 ± 0,77
< 0,001
Triglycerid
2,4 (1,42 – 3,9)
1,2 (0,9 – 1,5)
< 0,001
LDL-C
2,58 ± 1,01
2,08 ± 0,61
< 0,005
HDL-C
0,78 ± 0,24
0,94 ± 0,27
< 0,001
Có mối liên quan giữa RLLP máu với kết quả kiểm soát HA:Tỷ lệ RL ít nhất 1 thành phần lipid máu
ở nhóm kiểm soát HA không đạt mục tiêu cao hơn nhóm không đạt mục tiêu, p< 0,001.Nồng độ
trung bình của cholesterol, TG và LDL-C nhóm kiểm soát HA kém cao hơn, HDL-C thấp hơn nhóm
bệnh nhân kiểm soát tốt, p< 0,005.
Bảng 5. Hồi quy logistic các yếu tố nguy cơ rối loạn lipid máu
Yếu tố
Odds ratio (OR)
Khoảng tin cậy 95%
p
Tuổi ≥ 60
2,482
0,761 – 8,091
> 0,05
Giới nam
2,741
1,128 – 6,660
< 0,05
Đái tháo đường
5,21
1,011 – 26,844
< 0,05
Thời gian lọc máu ≥ 5 năm
1,713
0,641 – 4,573
> 0,05
Nhiễm virus viêm gan
0,466
0,153 – 1,420
> 0,05
Albumin < 35 g/l
1,806
0,655 – 4,981
> 0,05
Mất chức năng thận tồn dư
4,932
1,532 – 15,872
< 0,01
BMI ≥ 23
1,832
0,507 – 6,615
> 0,05
Mô hình hồi qui logistic đa biến: log ( =
0,821 *Tuổi trên 60 + 0,979 *Giới nam + 1,651
*Đái tháo đường + 0,658 *Thời gin lọc máu trên
5 năm – 0,743 *Nhiễm virus viêm gan + 0,595
*Albumin nhỏ hơn 35 + 1,523 *Mất chức năng
thận tồn dư + 0,528 *BMI trên 23 – 1,396.
Giới nam, ĐTĐ, mất chức năng thận tồn dư là
những yếu tố liên quan độc lập với rối loạn lipid
máu, p< 0,05.
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 477 - THÁNG 4 - SỐ 2 - 2019
21
IV. BÀN LUẬN
1. Liên quan với giới: Kết quả nghiên cứu
của cúng tôi cho thấy tình trạng RLLP máu liên
quan với giới, giới nam có tỷ lệ RLLP máu cao
gấp 2,45 lần so với giới nữ, p< 0,05.Tuy vậy,
nồng độ trung bình của cholesterol và LDL-C ở
nam lại thấp hơn nữ có ý nghĩa, p< 0,05.Chỉ có
nồng độ HDL-C nhóm nam thấp hơn nữ (rối loạn
nhiều và nặng hơn) có ý nghĩa p< 0,05. Như
vậy, sự khác nhau giữa rối loạn lipid máu ở nam
và nữ là: nam có tỷ lệ rối loạn ít nhất 1 thành
phần lipid máu cao hơn và kiểu rối loạn nặng nề
là giảm nồng độ HDL-C. Hai đặc điểm này cảnh
báo các biến cố tim mạch ở nhóm bệnh nhân
nam sẽ nhiều hơn nữ. Kết quả nghiên cứu của
chúng tôi cũng tương đối phù hợp với nghiên
cứu của một số tác giả khác [2],[3].
2. Liên quan với tình trạng ĐTĐ: Chúng
tôi đánh giá RLLP máu ở nhóm có và không có
ĐTĐ, kết quả cho thấy cả tỷ lệ và mức độ RL ít
nhất 1 thành phần lipid cũng như các thành
phần lipid máu ở nhóm ĐTĐ cao hơn và nặng nề
hơn nhóm không ĐTĐ. Tỷ lệ rối loạn ít nhất 1
thành phần lipid máu ở BN có ĐTĐ cao hơn
nhóm không ĐTĐ gấp 5,291 lần, khác biệt có ý
nghĩa thống kê p< 0,05. Nồng độ các thành
phần cholesterol, TG, LDL-C ở BN ĐTĐ cao hơn
nhóm không ĐTĐ, HDL-C ở nhóm ĐTĐ thấp hơn
nhóm không ĐTĐ, tuy nhiên chỉ thấy khác biệt
có ý nghĩa về nồng độ TG, p< 0,05. Các nghiên
cứu đều chỉ ra rằng, điều trị bằng TNT chu kỳ
không bổ xung thêm các statin không làm giảm
được rối loạn lipid máu, thêm vào nữa rối loạn
lipid máu xuất hiện thường ngoài 5 năm lọc máu
do những kỹ thuật của lọc máu ảnh hưởng và là
nguyên nhân trực tiếp hoặc gián tiếp gây rối
loạn. Nhìn chung rối loạn lipid máu phụ thuộc
vào bệnh gây nên BTMT. Đối với bệnh nhân ĐTĐ
rối loạn lipid máu là “bạn song hành” với nhau
[6]. Rối loạn lipid máu thường gặp ở bệnh nhân
đái tháo đường týp 2 là tăng triglyceride và giảm
HDL-C. Nồng độ LDL-C ở bệnh nhân đái tháo
đường týp 2 thường không khác biệt đáng kể so
với nhóm không có đái tháo đường. Ngay có thời
điểm bệnh nhân THA có và không có tiền ĐTĐ,
rối loạn lipid máu ở nhóm THA có tiền ĐTĐ cũng
cao hơn. Kết quả này được Lê Thanh Bình và
cộng sự nghiên cứu trên 93 bệnh nhân THA có
tiền ĐTĐ [7].
3. Liên quan với tình trạng kiểm soát HA:
Kiểm soát HA đạt mục tiêu là một nội dung quan
trọng trong điều trị bệnh nhân TNT CK. Trong
nghiên cứu của chúng tôi, tỷ lệ bệnh nhân chưa
đạt yêu cầu về kiểm soát HA là 37,6%. Tăng
huyết áp vừa là nguyên nhân, vừa là triệu chứng
của bệnh nhân BTMT. THA ở bệnh nhân BTMT do
nhiều cơ chế kết hợp, do vậy tỷ lệ bệnh nhân THA
kháng trị cao, tỷ lệ BN kiểm soát HA đạt mục tiêu
thấp. THA có liên quan đến nhiều yếu tố trong đó
có rối loạn lipid máu. Nguyễn Đình Dương và
cộng sự [8] nghiên cứu mối liên quan giữa RLLP
máu với một số đặc điểm bệnh nhân TNT CK
nhận thấy có mối liên quan thuận giữa RLLP máu
và THA: nhóm bệnh nhân THA có tỷ lệ rối loạn ít
nhất 1 thành phần lipid máu là 84,7% so với
53,8% nhóm không tăng HA, sự khác biệt có ý
nghĩa thống kê, tỷ xuất chênh là 4,75.
Một kết quả thú vị trong nghiên cứu này là:
Tỷ lệ RL ít nhất 1 thành phần lipid máu ở nhóm
kiểm soát HA không đạt mục tiêu cao hơn nhóm
không đạt mục tiêu, p< 0,001. Nồng độ trung
bình của cholesterol, TG và LDL-C nhóm kiểm
soát HA kém cao hơn, HDL-C thấp hơn nhóm
bệnh nhân kiểm soát tốt, p< 0,005. Như vậy,
RLLP máu sẽ ảnh hưởng đến việc kiểm soát HA ở
bệnh nhân TNT CK. Vai trò của tăng lipid máu
trong xơ vữa mạch máu và tăng huyết áp được
nhắc tới trong nhiều nghiên cứu. Về vai trò của
TG trong bệnh lý tim mạch nói chung và sự xơ
vữa nói riêng đã có nhiều nghiên cứu và bài viết
của nhiều chuyên gia trên thế giới, đây cũng là
vấn đề chính mà chúng tôi quan tâm vì tỷ lệ rối
loạn TG gặp trong nghiên cứu của chúng tôi khá
lớn (24,2%).
4. Liên quan với chức năng thận tồn dư:
Có mối liên quan giữa chức năng thận tồn dư với
RLLP máu: Tỷ lệ RL ít nhất 1 thành phần lipid
máu ở nhóm mất chức năng thận tồn dư cao gấp
6,24 lần nhóm còn chức năng thận tồn dư, p<
0,001. Nồng độ trung bình của cholesterol, TG
và LDL-C nhóm mất chức năng thận tồn dư cao
hơn, HDL-C thấp hơn nhóm bệnh nhân còn chức
năng thận tồn dư, p< 0,05. Chúng tôi cho rằng
chức năng thận tồn dư còn đảm bảo bệnh nhân
TNT CK tránh được các rối loạn do quá tải thể
tích gây nên và những rối loạn liên quan đến
RLLP máu [8].
5. Yếu tố liên quan độc lập với rối loạn
lipid máu: Giới nam, ĐTĐ, mất chức năng thận
tồn dư là những yếu tố liên quan độc lập với rối
loạn lipid máu, p< 0,05. Đó là kết quả nghiên
cứu các yếu tố có giá trị độc lập liên quan đến
RLLP máu ở bệnh nhân TNT CK. Chúng tôi nhận
thấy rằng giới nam luôn là những yếu tố có liên
quan mật thiết đến tình trạng RLLP máu ở người
bình thường cũng như người mắc bệnh mạn tính
như ĐTĐ hoặc THA. Nguyên nhân của RLLP máu
có thể do nguyên phát như di truyền hoặc thứ
phát do phong cách sống không hợp lý. RLLP
vietnam medical journal n02 - APRIL - 2019
22
máu tiên phát do đột biến gen làm tăng tổng
hợp quá mức cholesterol, triglicerid, LDL-c hoặc
giảm thanh thải TC, TG, LDL-c hoặc giảm tổng
hợp HDL-c hoặc tăng thanh thải HDL-L. RLLP
máu tiên phát thường xảy ra sớm ở trẻ em và
người trẻ tuổi, ít khi kèm thể trạng béo phì.
Nguyên nhân của RLLP máu thứ phát do lối sống
tĩnh tại, dùng nhiều bia rượu, thức ăn giàu chất
béo bão hòa. Các nguyên nhân thứ phát khác
của RLLP máu như đái tháo đường, bệnh thận
mạn tính, suy giáp, xơ gan, dùng thuốc thiazid,
corticoides, estrogen, chẹn beta giao cảm. RLLP
máu thường được phát hiện cùng lúc với mội số
bệnh lý tim mạch-nội tiết-chuyển hóa. Đồng thời
RLLP máu cũng là yếu tố nguy cơ của bệnh lý
này. Nam giới thường có nhiều yếu tố liên quan
đến RLLP máu thứ phát, chính vì vậy giới nam và
ĐTĐ trở thành yếu tố tiên lượng độc lập cho
RLLP máu. Mất chức năng thận tồn dư làm cho
quá trình điều trị THA, suy tim, lọc máu của
bệnh nhân TNT CK khó khăn hơn. Chức năng
thận tồn dư còn làm cho việc kiểm soát huyết áp
tốt hơn, chất lượng cuộc sống của bệnh nhân tốt
hơn [2],[3],[8].
V. KẾT LUẬN
+ Bệnh nhân nam có tỷ lệ rối loạn ít nhất 1
thành phần lipid máu cao hơn nữ có ý nghĩa
thống kê, p< 0,01. Nồng độ HDL-C ở bệnh nhân
nam thấp hơn nữ có ý nghĩa, p< 0,001.
+ Nhóm bệnh nhân ĐTĐ; mất chức năng
thận tồn dư có tỷ lệ rối loạn cao hơn và mức độ
rối loạn từng thành phần lipid máu nặng nề hơn
nhóm bệnh nhân không có ĐTĐ, còn chức năng
thận tồn dư, OR= 5,291 và 6,24, p< 0,05.
+ Tỷ lệ rối loạn ít nhất 1 thành phần lipid
máu ở nhóm bệnh nhân kiểm soát HA không đạt
mục tiêu cao hơn, mức độ rối loạn từng thành
phần nặng hơn nhóm bệnh nhân đạt mục tiêu có
ý nghĩa thống kê, p< 0,001.
+ Giới nam, ĐTĐ và mất chức năng thận tồn
dư là yếu tố liên quan độc lập với tình trạng rối
loạn lipid máu, p< 0,05.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Keysen GA (2009). Lipid and lipoprotein
metabolism in chronic kidney disease. J Ren Nutr
19: 73-7.
2. Bowden RG, Wilson RL (2010). Malnutration,
inflammation, and lipids in a cohort of dialysis.
Posgrad Med 122: 196-202.
3. Scarpioni R et al (2010). Dyslipidemia in chronic
kidney disease: are statins still indicated in
reduction cardiovascular risk in patients on dialysis
treatment? Cardiovasc Ther 28: 361-8.
4. Shakeri A, Tabibi H, Hedayati M (2010).
Effects of L-carnitine supplement on serum
inflammatory cytokines, C-reactive protein,
lipoprotein (a), and oxidative stress in hemodialysis
patients with Lp (a) hyperlipoproteinemia.
Hemodial Int. 14: 498-504.
5. Mitwalli AH et al (2011). Dyslipidemia in dialysis
patients. Saudi J Kidney Dis Transpl 22: 689-94.
6. Nguyễn Thi Thu Hương, Vũ Thị Thanh Huyền
(2015), “Một số yếu tố liên quan rối loạn lipid
máu ở người cao tuổi đái tháo đường týp 2”, Tạp
chí nghiên cứu Y học 94 (2): 72-79.
7. Lê Thanh Bình, Đinh Đức Long, Lê Đức
Quyền (2014), “Khảo sát một số đặc điểm lâm
sàng, cận lâm sàng ở bệnh nhân THA có tiền
ĐTĐ”, Tạp chí Y học thực hành số 905: 28-31.
8. Nguyễn Đình Dương, Phạm Xuân Thu, Lê Việt
Thắng (2012). Liên quan rối loạn lipid máu với
nguyên nhân suy thận, thời gian lọc máu và tình
trạng huyết áp của bệnh nhân suy thận mạn tính
thận nhân tạo chu kỳ. Y học thực hành số 8 tr.67-70.
VAI TRÒ CỦA FORCEPS TRONG SẢN KHOA
TẠI BỆNH VIỆN PHỤ SẢN TRUNG ƯƠNG TRONG 5 NĂM 2012-2016
Nguyễn Mạnh Thắng*
TÓM TẮT7
Nghiên cứu mô tả, hồi cứu 409 hồ sơ bệnh án của
sản phụ và thai nhi đẻ bằng forceps tại Bệnh viện Phụ
sản Trung ương trong 5 năm từ 2012-2016. Kết quả
cho thấy tỷ lệ chỉ định forceps do mẹ rặn yếu chiếm
59,3%, do suy thai chiếm 26,4%, sẹo mổ cũ ở tử
cung chiếm 7,6% và các chỉ định khác (bao gồm tăng
*Trường Đại học Y Hà Nội
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Mạnh Thắng
Email: bsnguyenmanhthang@gmail.com
Ngày nhận bài: 25/2/2019
Ngày phản biện khoa học: 20/3/2019
Ngày duyệt bài: 5/4/2019
huyết áp, bệnh tim, hen phế quản, viêm gan,
Basedow) chiếm 6,7%. Trọng lượng của trẻ đẻ bằng
forceps trong khoảng 3000-3400g. Chỉ số apgar 8-10
điểm ở phút thứ nhất chiếm 95,6% đến phút thứ 5
tăng lên 97,1%. Sang chấn do forceps cho sản phụ là
28,36%, sang chấn cho trẻ sơ sinh chủ yếu là sang
chấn ở mức độ nhẹ.
Từ khóa:
Forceps, Apgar, trẻ sơ sinh
SUMMARY
THE ROLE OF FORCEPS IN OBSTETRICS AT
THE NATIONAL HOSPITAL OF OBSTETRICS
AND GYNECOLOGY IN A 5-YEAR PERIOD
FROM 2012 TO 2016