Lợi ích của việc nuôi con
bằng sữa mẹ
(Kỳ 1)
Sữa mẹ vô cùng cần thiết cho đứa con của bạn. Loài người, cũng như
các loài động vật có vú đều nuôi con từ trong bụng mẹ (máu huyết đưa thức
ăn và dưỡng khí thông qua cuống nhau nuôi bào thai từng giây từng phút
không lúc nào ngơi nghỉ) và sau khi sinh liền cho bú ngay bằng sữa mẹ... Nhờ
đó mà muôn loài đã sinh sôi phát triển và tồn tại hàng triệu năm qua.
Chỉ từ khi công nghiệp thực phẩm (sữa bột) phát triển, nhất là từ sau thế
chiến thứ hai (giữa thập niên 1940 đến cuối thập niên 1960), vì nghe theo lời
quảng cáo, nhiều người lầm tưởng rằng sữa bột “vệ sinh” và tiện lợi hơn nên mới
coi thường sữa mẹ. Cũng may là đầu thập niên 1970, các nhà khoa học, y dược
học đã khám phá ra rằng sữa của loài vật nào thì tốt cho con của loài vật ấy mà
thôi. Bò con mau lớn khối thịt nên sữa bò rất giàu protein nhưng nghèo lactose.
Ngược lại em bé vừa tăng trọng vừa tăng nhanh bộ não và hệ thần kinh nên sữa
mẹ rất giàu lactose nhưng nghèo protein hơn. Cá voi con được sinh sản ở vùng
biển băng giá nên sữa cá voi rất giàu chất béo để cá voi con khỏi chết vì lạnh… Có
thể nói nôm na rằng: “Sữa bò dành cho con bê, sữa mẹ tốt cho em bé”.
Có 8 điều lợi khi mẹ sinh con ra liền cho bú ngay bằng sữa mẹ:
1. Sữa non (hay sữa đầu, tức là sau khi sinh con được “mẹ tròn con vuông”
thì nửa giờ sau sinh có thể cho con bú sữa mẹ ngay, không bỏ một giọt sữa nào cả)
vừa giàu chất đạm, chất béo, lại chứa nhiều kháng thể cần thiết, thích hợp nhất cho
đứa bé sơ sinh tiếp tục lớn nhanh, vừa đề kháng được các mầm bệnh của môi
trường lạ bên ngoài. Sữa non (nhiều nhất trong tuần đầu sau sinh và giảm dần cho
đến tháng thứ ba) rất giàu globulin miễn dịch (IgA, 4 - 5 g/lít, so với sữa mẹ thành
thục 1 mg/lít, sữa bột thì hoàn toàn không có).
2. Cho bú sữa mẹ ngay trong những giờ đầu sau sinh còn giúp cho tử
cung người mẹ mau co về vị trí cũ, vừa tốt cho sức khỏe bà mẹ khỏi bị sồ sề vừa
tránh sự xuất huyết hậu sản vô cùng nguy hiểm.
Sữa non còn chứa nhiều yếu tố thuận lợi cho sự phát triển DNA trong nhân
tế bào nên giúp tăng trưởng và thành thục nhiều cơ quan chức năng vốn chưa
thành thục lúc mới sinh của bé, nhất là niêm mạc đường tiêu hóa, hô hấp, cũng
như gan, não… Người ta nhận thấy khi sinh non, đứa bé càng chưa được thành
thục thì sữa non của bà mẹ ấy càng chứa nhiều yếu tố phát triển DNA hơn nữa.
3. Sữa mẹ là thức ăn toàn hảo. Tiếp tục cho bú sữa mẹ cho đến ít nhất là 6
tháng, đến tròn 1 tuổi càng tốt, vì ngoài các yếu tố bảo vệ cho sức khỏe em bé
không có ở các loại sữa khác như đã nói trên, việc cho bú sữa mẹ lại rất an toàn vì
chỉ có sự giao tiếp giữa mẹ và con, không thể hoặc ít khi bị nhiễm trùng. Ngược
lại, việc cho bú bình, dù với sữa bò, sữa bột hay sữa nhân hóa ngoại nhập (công
thức làm cho giống sữa mẹ) vẫn không tốt bằng sữa mẹ thứ thiệt. Đó là chưa nói
đến sữa dỏm, sữa chứa melamin… Mặt khác, bình sữa, núm vú và dụng cụ pha
sữa rất dễ bị nhiễm trùng nên gây tiêu chảy, suy dinh dưỡng. Vì thế, các chuyên
của WHO (Tổ chức y tế thế giới) nói khái quát rằng “bú bình là nguy hiểm!”.
4. Cho bú sữa mẹ sẽ tạo nên mối dây liên lạc mật thiết nhất giữa mẹ và
con. Mẹ sảng khoái vì đã thể hiện được tình mẫu tử thắm thiết nhất khi được nuôi
con bằng dòng sữa ấm quý giá nhất của mình, để con mau khôn lớn. Con an lòng
trong sự trìu mến tiếp xúc mẹ - con, được ấm no, được người mẹ thân yêu mà nó
đã cảm nhận được từng hơi thở, từng nhịp đậm quả tim, và cả tiếng nói, tiếng
cười, tiếng hát… trong khi bé còn trong bụng mẹ, nâng niu bồng ẵm… Do đó nếu
được nuôi bằng sữa mẹ, đứa bé chẳng những không bị stress mà còn phát triển tâm
thần, trí tuệ sau này rất tốt.
5. Cho bú sữa mẹ là một hình thức đầu tư kinh tế nhất. Sữa mẹ không
mất tiền mua, trong khi sữa bột công thức rất đắt tiền, lại phải tốn công tốn của
trong việc pha chế, đun nước khử trùng bình sữa, núm vú… Công của này đã
nhiều nhưng chưa phải hết: việc nuôi con bằng sữa bột, dù là sữa ngoại nhập tốn
nhiều ngoại tệ, vẫn làm cho đứa bé dễ bị nhiễm bệnh như tiêu chảy, dị ứng, viêm
phổi, suy dinh dưỡng… mà việc chữa trị tốn nhiều công của cũng như tâm trí của
cả gia đình!
6. Cho bú sữa mẹ còn giúp bà mẹ đẻ thưa hơn. Tuy khả năng ngăn cản
quá trình rụng trứng của việc cho bú sữa mẹ không cao (không chắc chắn trong
việc ngăn cản thụ thai kế tiếp) nhưng khả năng này cũng giúp các bà mẹ đẻ thưa
hơn so với cho bú sữa bò. Tốt nhất vẫn nên áp dụng một biện pháp ngừa thai chắc
chắn hơn trong việc kế hoạch hóa gia đình.
7. Sữa mẹ không gây dị ứng như sữa bò. Khi đứa bé mới sinh, cơ thể
chưa được thành thục, thí dụ chức năng gan chưa hoàn chỉnh. Do đó nếu cho trẻ
sơ sinh bú sữa bột rất dễ bị dị ứng. Nếu đứa bé có cơ địa dị ứng (di truyền từ cha
mẹ chẳng hạn) thì việc cho bú sữa bột càng dễ phát khởi các chứng bệnh dị ứng
sau này, như tiêu chảy, chàm (eczema), hen suyễn, viêm loét dạ dày…
8. Sữa mẹ thực sự là thức ăn có sẵn, ăn liền được. Không cần bình đựng,
không cần đun nước để pha, để rửa dụng cụ… là những thứ vừa lỉnh kỉnh vừa dễ
mang truyền vô số vi trùng. Bầu sữa mẹ vô trùng, bổ dưỡng hợp với đứa bé và có
thể cho bú mọi lúc, mọi nơi khi bé cần.
