BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI
----- -----
NGUYỄN THỊ THANH HUYỀN
THIÕT KÕ Vµ Sö DôNG BµI TO¸N PH¢N TÝCH Kü THUËT
TRONG D¹Y HäC §éNG C¥ §èT TRONG, ¤ T¤
CHO SINH VI£N S¦ PH¹M Kü THUËT
Chuyên ngành: LL và PPDH bộ môn Kỹ thuật công nghiệp
Mã số : 62 14 01 11
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS NGUYỄN TRỌNG KHANH
HÀ NỘI – 2018
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng
tôi. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận án là trung thực,
chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào. Tôi xin
hoàn toàn chịu trách nhiệm với lời cam đoan trên.
Hà Nội, ngày tháng năm 2018
Tác giả
Nguyễn Thị Thanh Huyền
LỜI CẢM ƠN
Tác giả xin tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới:
Ban Giám hiệu, Phòng Sau đại học, Trung tâm Thông tin - Thƣ viện, các
Thầy, Cô ở khoa Sƣ phạm kỹ thuật - Trƣờng Đại học Sƣ phạm Hà Nội và các
nhà khoa học đã quan tâm, tạo điều kiện, giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập,
nghiên cứu và hoàn thành luận án của mình.
Đặc biệt, tác giả xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc PGS.TS. Nguyễn Trọng
Khanh – giảng viên khoa Sƣ phạm kỹ thuật, trƣờng Đại học Sƣ phạm Hà Nội đã
tận tình chỉ bảo và hƣớng dẫn tác giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và
hoàn thành bản luận án này.
Tác giả xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô giảng dạy về động cơ đốt
trong và ô tô ở trƣờng Đại học Bách khoa Hà Nội, trƣờng Đại học Sƣ phạm kỹ
thuật Hƣng Yên, trƣờng Đại học Sƣ phạm kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh, Học
viện Kỹ thuật Quân sự và một số trƣờng cao đẳng đã đóng góp những ý kiến quý
báu giúp tác giả hoàn thiện luận án của mình.
Tác giả cũng xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Ban Chủ nhiệm
khoa và các Thầy, Cô ở khoa Sƣ phạm kỹ thuật, trƣờng Đại học Sƣ phạm kỹ
thuật Hƣng Yên đã quan tâm, tạo điều kiện cho tác giả tiến hành thực nghiệm sƣ
phạm trong quá trình thực hiện đề tài luận án của mình.
Xin cảm ơn toàn thể gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã quan tâm giúp đỡ,
động viên tác giả!
Hà Nội, ngày tháng năm 2018
Tác giả
Nguyễn Thị Thanh Huyền
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ................................................................................. 1
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ........................................................................ 3
III. KHÁCH THỂ, ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU.................. 3
IV. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC ...................................................................... 4
V. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU ........................................................................ 4
VI. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............................................................. 4
VII. ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN ......................................................... 5
VIII. CẤU TRÚC CỦA LUẬN ÁN ................................................................. 5
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THIẾT KẾ, SỬ
DỤNG BÀI TOÁN PHÂN TÍCH KỸ THUẬT TRONG DẠY HỌC ......... 6
1.1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ THIẾT KẾ VÀ SỬ
DỤNG BÀI TOÁN KỸ THUẬT TRONG DẠY HỌC .................................... 6
1.1.1. Tình hình nghiên cứu về bài toán nhận thức ....................................... 6
1.1.2. Tình hình nghiên cứu về bài toán kỹ thuật ......................................... 8
1.1.3. Tình hình nghiên cứu về bài toán phân tích kỹ thuật ........................ 11
1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN ............................................................ 12
1.2.1. Phân tích kỹ thuật .............................................................................. 12
1.2.2. Bài toán phân tích kỹ thuật ............................................................... 17
1.2.3. Tƣ duy kỹ thuật ................................................................................. 26
1.3. THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG BÀI TOÁN PHÂN TÍCH KỸ THUẬT
TRONG DẠY HỌC ........................................................................................ 31
1.3.1. Cơ sở khoa học của việc thiết kế và sử dụng bài toán phân tích kỹ
thuật trong dạy học ...................................................................................... 31
1.3.2. Thiết kế bài toán phân tích kỹ thuật .................................................. 33
1.3.3. Sử dụng bài toán phân tích kỹ thuật trong dạy học .......................... 40
1.4. THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH SỬ DỤNG BÀI TOÁN PHÂN TÍCH
KỸ THUẬT TRONG DẠY HỌC ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG, Ô TÔ ............ 43
1.4.1. Mục đích, nội dung và phƣơng pháp khảo sát .................................. 43
1.4.2. Kết quả khảo sát ................................................................................ 44
Kết luận chƣơng 1 ......................................................................................... 50
Chƣơng 2. THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG BÀI TOÁN PHÂN TÍCH KỸ
THUẬT TRONG DẠY HỌC ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG, Ô TÔ ............. 52
2.1. KHẢ NĂNG THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG BÀI TOÁN PHÂN TÍCH
KỸ THUẬT TRONG DẠY HỌC ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG, Ô TÔ ............ 52
2.1.1. Đặc điểm nội dung kiến thức và quá trình dạy học động cơ đốt
trong, ô tô .................................................................................................... 52
2.1.2. Điều kiện thiết kế và sử dụng bài toán phân tích kỹ thuật trong
dạy học động cơ đốt trong, ô tô ................................................................... 53
2.1.3. Năng lực thiết kế và sử dụng bài toán phân tích kỹ thuật trong
dạy học động cơ đốt trong, ô tô của đội ngũ giảng viên ............................. 55
2.2. THIẾT KẾ BÀI TOÁN PHÂN TÍCH KỸ THUẬT DÙNG TRONG
DẠY HỌC ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG, Ô TÔ ................................................ 55
2.2.1. Thiết kế bài toán phân tích kết cấu kỹ thuật ..................................... 55
2.2.2. Thiết kế bài toán phân tích quá trình kỹ thuật .................................. 65
2.2.3. Một số bài toán phân tích kỹ thuật .................................................... 68
2.3. SỬ DỤNG BÀI TOÁN PHÂN TÍCH KỸ THUẬT TRONG DẠY
HỌC ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG, Ô TÔ .......................................................... 74
2.3.1. Xây dựng lời giải và nội dung hƣớng dẫn ngƣời học giải bài toán .. 74
2.3.2. Sử dụng bài toán phân tích kỹ thuật trong dạy học .......................... 88
2.3.3. Sử dụng bài toán phân tích kỹ thuật trong kiểm tra đánh giá ........... 96
Kết luận chƣơng 2 ......................................................................................... 99