VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
LƯƠNG THỊ THU TRANG
THỰC TRẠNG CHĂM SÓC TRẺ EM TRONG GIA ĐÌNH
NÔNG THÔN Ở HUYỆN VŨ THƯ, TỈNH THÁI BÌNH
LUẬN ÁN TIẾN SĨ XÃ HỘI HỌC
Hà Nội - 2022
VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
LƯƠNG THỊ THU TRANG
THỰC TRẠNG CHĂM SÓC TRẺ EM TRONG GIA ĐÌNH
NÔNG THÔN Ở HUYỆN VŨ THƯ, TỈNH THÁI BÌNH
Chuyên ngành: Xã hội học
Mã số: 9 31 03 01
LUẬN ÁN TIẾN SĨ XÃ HỘI HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: GS.TS. NGUYỄN HỮU MINH
Hà Nội - 2022
LỜI CẢM ƠN
Tôi quan tâm tới vấn đề chăm sóc trẻ em từ lâu, nhưng thực sự bắt đầu nghiên
cứu chủ đề này từ năm 2017 trong khuôn khổ công việc của một nghiên cứu sinh xã
hội học, đến nay, luận án đã hoàn thành.
Lời đầu tiên, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất tới thầy giáo hướng
dẫn khoa học, GS. TS. Nguyễn Hữu Minh, người đã tận tình hướng dẫn và góp ý
cho tôi thực hiện đề tài nghiên cứu này trong suốt 5 năm qua. Thầy không chỉ
hướng dẫn tôi về kiến thức, phương pháp nghiên cứu khoa học, tôi còn học được ở
thầy cái tâm, cái tầm và đạo đức nghề nghiệp của người làm nghiên cứu.
Tôi xin gửi lời cảm ơn tới các thầy cô giáo và các thành viên ở các hội đồng đã
có những góp ý, hướng dẫn để tôi hoàn thiện luận án.
Tôi cũng muốn gửi lời cảm ơn chân thành tới GS. TS. Hồ Sĩ Quý - người thầy
đặc biệt đã dạy bảo dìu dắt tôi không chỉ trên con đường nghiên cứu khoa học mà
còn là người luôn động viên, khích lệ tôi vượt lên mọi khó khăn trong cuộc sống để
hoàn thành luận án này.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới Ban Lãnh đạo Viện Thông tin Khoa học xã
hội, các đồng nghiệp Phòng Nghiên cứu-Thông tin Quốc tế đã tạo điều kiện thuận
lợi cho tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu luận án.
Cuối cùng, tôi xin dành tất cả sự yêu thương, trân trọng và lời cảm ơn chân
thành nhất tới gia đình, những người thân yêu đã luôn ở bên tôi, hỗ trợ, giúp đỡ, cổ
vũ, động viên, khích lệ tôi. Gia đình chính là khởi nguồn, cũng là đích đến, giúp tôi
nuôi dưỡng niềm say mê và vững tâm hoàn thành luận án này.
Hà Nội, tháng … năm 2022
Tác giả
Lương Thị Thu Trang
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do chính tôi thực hiện dưới
sự hướng dẫn khoa học của thầy GS. TS. Nguyễn Hữu Minh. Các số liệu nêu
trong luận án là trung thực. Những kết luận khoa học của luận án chưa từng
được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Hà Nội, tháng … năm 2022
Tác giả
Lương Thị Thu Trang
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................... 1
2. Mục tiêu, nhiệm vụ, câu hỏi nghiên cứu, giả thuyết nghiên cứu và khung phân
tích............................................................................................................................... 2
3. Đối tượng, phạm vi, khách thể nghiên cứu ............................................................. 4
4. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................ 6
5. Đóng góp mới về khoa học của luận án ................................................................ 11
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án .............................................................. 12
7. Kết cấu của luận án ............................................................................................... 13
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU .................................... 14
1.1 Tình hình nghiên cứu nước ngoài ....................................................................... 14
1.1.1 Chủ đề về chăm sóc thể chất cho trẻ ........................................................... 14
1.1.2 Chủ đề về chăm sóc tinh thần cho trẻ .......................................................... 19
1.1.3 Chủ đề về chăm sóc trong lĩnh vực tri thức, đạo đức, lối sống cho trẻ ....... 23
1.2 Tình hình nghiên cứu trong nước ....................................................................... 25
1.2.1 Chủ đề về chăm sóc thể chất cho trẻ ........................................................... 27
1.2.2 Chủ đề về chăm sóc tinh thần cho trẻ .......................................................... 33
1.2.3 Chủ đề về chăm sóc trong lĩnh vực tri thức, đạo đức, lối sống cho trẻ ....... 38
Tiểu kết chương 1 ................................................................................................... 45
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ........................... 46
2.1. Một số khái niệm cơ bản .................................................................................... 46
2.1.1 Khái niệm “Trẻ em” .................................................................................... 46
2.1.2 Khái niệm “Chăm sóc trẻ em trong gia đình” ............................................. 47
2.1.3 Khái niệm “Sức khỏe thể chất”, “Chăm sóc thể chất” ................................ 48
2.1.4 Khái niệm “Sức khỏe tinh thần”, “Chăm sóc tinh thần” ............................. 48
2.1.5 Khái niệm “Tri thức”, “Đạo đức”, “Lối sống” và “Chăm sóc trong lĩnh
vực tri thức và đạo đức, lối sống” ................................................................................. 50
2.1.6 Đặc điểm của trẻ em lứa tuổi 6-11 .............................................................. 51
2.2 Quan điểm của Đảng và chính sách của Nhà nước Việt Nam về chăm sóc
trẻ em ........................................................................................................... 54
2.3 Các lý thuyết nghiên cứu vận dụng cho đề tài .................................................... 58
2.3.1 Lý thuyết cấu trúc - chức năng .................................................................... 58
2.3.2 Lý thuyết xã hội hóa .................................................................................... 60
