ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
PHÓ THỊ THÚY HẰNG
NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM HỆ GENE LỤC LẠP
VÀ HỢP CHẤT CÓ HOẠT TÍNH SINH HỌC CỦA MỘT SỐ
LOÀI DƯƠNG ĐỒNG (Adinandra spp.)
LUẬN ÁN TIẾN SĨ SINH HỌC
NĂM 2024
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
PHÓ THỊ THÚY HẰNG
NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM HỆ GENE LỤC LẠP
VÀ HỢP CHẤT CÓ HOẠT TÍNH SINH HỌC CỦA MỘT SỐ
LOÀI DƯƠNG ĐỒNG (Adinandra spp.)
Ngành: Di truyền học
Mã số: 9420121
LUẬN ÁN TIẾN SĨ SINH HỌC
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Hữu Quân
TS. Nguyễn Thị Thu Ngà
NĂM 2024
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi dưới sự hướng dẫn của
PGS.TS Nguyễn Hữu Quân và TS. Nguyễn Thị Thu Ngà. Các kết quả trình bày
trong luận án là trung thực, một phần đã được công bố trong các tạp chí khoa học
chuyên ngành với sự đồng ý và cho phép của các đồng tác giả; phần còn lại chưa ai
công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Mọi trích dẫn đều ghi rõ nguồn gốc.
Tôi xin chịu trách nhiệm hoàn toàn về nội dung và các số liệu đã trình bày
trong luận án.
Thái Nguyên, tháng 8 năm 2024
TÁC GIẢ
Phó Thị Thúy Hằng
LỜI CẢM ƠN
ii
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất tới PGS.TS Nguyễn Hữu Quân và
TS. Nguyễn Thị Thu Ngà đã trực tiếp hướng dẫn và thường xuyên chia sẻ, động
viên khích lệ để tôi có được sự tự tin và lòng đam mê khoa học giúp tôi hoàn thành
luận án này.
Tôi xin chân thaXnh caYm ơn PGS.TS. Lê Nguyễn Thành và các cán bộ, nghiên
cứu viên phòng Công nghệ Hóa dược, Viện Hóa sinh biển, Viện Hàn lâm Khoa học
và Công nghệ Việt Nam đã giúp đỡ và tạo điều kiện tốt nhất để tôi có thể hoàn
thành một số thí nghiệm nghiên cứu thuộc đề tài luận án.
Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của thầy cô và các cán bộ Bộ môn Di
truyền học và Công nghệ sinh học, Khoa Sinh học, Trường Đại học Sư phạm - Đại
học Thái Nguyên. Được học tập và sinh hoạt chuyên môn tại Bộ môn Di truyền học
và Công nghệ sinh học, tôi đã nhận được nhiều góp ý quý báu, được trang bị thêm
những phương pháp nghiên cứu và có những hiểu biết sâu sắc hơn về các vấn đề
của Sinh học hiện đại.
Tôi xin cảm ơn các thầy cô, cán bộ của Khoa Sinh học và cán bộ Phòng Đào tạo,
Trường Đaai hoac Sư phaam - Đaai hoac Thái Nguyên đã giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận
lợi cho tôi hoàn thành khoá học này.
Cuối cùng, tôi xin tỏ lòng tri ân đối với những người thầy, những đồng nghiệp,
gia đình và bạn bè là những điểm tựa tinh thần vững chắc, đã giúp đỡ, động viên,
khích lệ, chia sẻ những khó khăn và luôn đồng hành cùng tôi trong quá trình học tập
của mình.
Thái Nguyên, tháng 8 năm 2024
TÁC GIẢ
Phó Thị Thúy Hằng
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... i
MỤC LỤC ........................................................................................................... ii
iii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT ......................................... v
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................ vii
DANH MỤC CÁC HÌNH ................................................................................... x
Hình 1.1. Hình ảnh loài A. megaphylla Hu 7 .................................................... xi
Hình 1.2. Hình ảnh loài Adinandra bockiana E. Pritzel 9 ................................. xi
MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1
1. Đặt vấn đề ........................................................................................................ 1
4. Những đóng góp mới của luận án ................................................................... 3
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài luận án ........................................... 4
Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU .................................................................. 6
1.1. Chi Adinandra và hệ gene lục lạp ................................................................ 6
1.1.1. Đặc điểm của chi Adinandra .................................................................... 6
1.1.1.1. Phân loại chi Adinandra ......................................................................... 6
1.1.1.2. Đặc điểm hình thái của chi Adinandra ................................................... 7
Hình 1.1. Hình ảnh loài A. megaphylla Hu ......................................................... 7
A. Dạng sống; B. Cành mang lá (mặt trước); C. Cành mang lá (mặt sau); D:
Nụ hoa. (Nguồn: Nguyen Huu Quan và cs (2021)) [102] ........................................... 7
A B ............................................................ 9
Hình 1.2. Hình ảnh loài A. bockiana E. Pritzel ................................................... 9
A. Cành mang lá, nụ; B. Nụ hoa .......................................................................... 9
Nguồn: Nguyễn Hữu Quân và cs (2021) [14] ..................................................... 9
1.1.1.3. Sự phân bố các loài thuộc chi Adinandra ở Việt Nam ........................ 10
Bảng 1.1. Sự phân bố các loài thuộc chi Adinandra ở Việt Nam
[3], [6], [16], [59], [97]. .......................................................................................... 11
1.1.2. Nghiên cứu về hệ gene lục lạp ............................................................... 12
1.1.2.2. Hệ gene lục lạp của một số loài thuộc chi Adinandra ......................... 15
1.2. Phân tích di truyền tiến hóa phân tử .......................................................... 17
1.2.1. Cơ sở di truyền của sự tiến hoá phân tử .................................................. 17
Mã vạch DNA ................................................................................................... 21
1.3. Thành phần hóa học và hoạt tính sinh học của chi Adinandra ................. 27
1.3.1. Thành phần hóa học của chi Adinandra .................................................. 27
1.3.2. Hoạt tính sinh học của chi Adinandra .................................................... 30
1.3.2.1. Hoạt tính sinh học của cao chiết và nhóm hợp chất từ một số loài
thuộc chi Adinandra .................................................................................................... 30
1.3.2.2. Hoạt tính sinh học của các hợp chất phân lập từ một số loài thuộc chi
Adinandra .................................................................................................................... 34
Chương 2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................ 38
2.1. Vật liệu nghiên cứu ..................................................................................... 38
2.1.1. Vật liệu thực vật ....................................................................................... 38
