BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
PHẠM VĂN SƠN KHANH
HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG CÁC KHU CÔNG
NGHIỆP TẠI VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM
PHÍA NAM ĐẾN NĂM 2010
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
TP.Hồ Chí Minh, năm 2006
MỤC LỤC
Trang
* MỞ ĐẦU................................................................................................. 1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÁC KHU CÔNG
NGHIỆP TRÊN THẾ GIỚI VÀ Ở VIỆT NAM............................ 5
1.1. Khái niệm về Khu công nghiệp........................................................... 5
1.1.1. Nguồn gốc về sự hình thành Khu công nghiệp. ................................. 5
1.1.2. Khái niệm về KCX trên Thế giới........................................................ 6
1.1.3. Khái niệm về KCN ở Việt Nam ......................................................... 12
1.2. Vai trò của KCN trong phát triển vùng kinh tế............................... 14
1.2.1. Khái niệm về vùng kinh tế.................................................................. 14
1.2.2. Lợi thế so sánh của vùng KTTĐPN. .................................................. 16
1.2.3. Vai trò KCN trong phát triển kinh tế vùng......................................... 18
1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển các KCN ở Việt Nam ..... 23
1.3.1. Đường lối, chủ trương phát triển các KCN của Đảng và Nhà nước .. 23
1.3.2. Quy hoạch phát triển các KCN.......................................................... 25
1.3.3. Cơ chế hành chánh trong phát triển các KCN .................................... 27
1.3.4. Lựa chọn vị trí địa lý trong phát triển các KCN................................. 28
1.3.5. Đất đai - đền bù - giải phóng mặt bằng ............................................. 29
1.3.6. Phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật trong KCN...................................... 30
1.3.7. Các chính sách hấp dẫn đầu tư vào KCN ........................................... 31
1.3.8. Chuyển giao công nghệ và bảo vệ môi trường trong phát triển các
KCN .............................................................................................................. 33
1.3.9. Nguồn nhân lực trong phát triển các KCN ......................................... 34
1.3.10. Phát triển cơ sở hạ tầng xã hội cho công nhân KCN........................ 35
1.3.11. Công tác vận động xúc tiến đầu tư vào KCN................................... 36
1
1.4. Bài học kinh nghiệm về các Khu công nghiệp ở một số nước Châu Á
và việc vận dụng kinh nghiệm trong xây dựng KCN vùng KTTĐPN... 36
1.4.1. Tổng quan về KCN ở một số nước Châu Á ....................................... 36
- Trung Quốc................................................................................... 37
- Hàn Quốc...................................................................................... 37
- Vùng lãnh thổ Đài Loan ............................................................... 38
- Thái Lan........................................................................................ 38
- Malaysia ....................................................................................... 40
1.4.2. Bài học kinh nghiệm từ hoạt động của các KCN ở một số nước
Châu Á: ......................................................................................................... 41
+ Bài học 1: Hoàn thiện môi trường Pháp lý................................................ 41
+ Bài học 2: Xác định đúng mục đích xây dựng các KCN. ......................... 41
+ Bài học 3: Công tác quy hoạch phát triển KCN........................................ 42
+ Bài học 4: Lựa chọn vị trí đúng đối với KCN........................................... 42
+ Bài học 5: Đơn giản thủ tục hành chính, thưc hiện cơ chế “ Một cửa” .... 42
+ Bài học 6: Có chính sách hấp dẫn đầu tư vào các KCN ........................... 43
+ Bài học 7: Đa dạng hoá các loại hình KCN .............................................. 45
+ Bài học 8: Quản lý Nhà nước đối với KCN .............................................. 45
+ Bài học 9: Nâng cao hàm lượng công nghệ cao trong hoạt động của KCN ..47
+ Bài học 10: Phát triển KCN kết hợp với vấn đề bảo vệ môi trường . ....... 47
+Bài học 11: Bài học không thành công (xét ví dụ về KCN Batann
tại Philippines). ............................................................................................. 47
1.4.3 Vận dụng kinh nghiệm xây dựng KCN các nước Châu Á áp dụng
vào Việt Nam và vùng KTTĐPN ................................................................. 49
1.4.3.1. Vai trò quản lý Nhà nước................................................................. 49
1.4.3.2. Đa dạng hoá các loại hình KCN. ..................................................... 49
1.4.3.3. Xây dựng KCN gắn với việc hình thành các đô thị hiện đại........... 50
2
1.4.3.4. Ban hành Luật KCN. ....................................................................... 50
* Tóm tắt chương 1..................................................................................... 51
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TẠI VÙNG KTTĐPN........... 53
2.1. Điều kiện phát triển các KCN tại vùng KTTĐPN............................ 53
2.1.1. Điều kiện tự nhiên............................................................................... 53
2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội. .................................................................. 54
2.1.3. Quá trình hình thành các KCN tại vùng KTTĐPN. .......................... 59
2.2. Phân tích thực trạng hoạt động của các KCN tại vùng KTTĐPN
(Giai đoạn 2001 đến tháng 09/2005).......................................................... 61
2.2.1. Phân tích kết quả hoạt động các KCN từng địa phương trong
vùng KTTĐPN.............................................................................................. 61
2.2.2. Phân tích kết quả hoạt động KCN tại vùng KTTĐPN......................101
2.2.2.1. Số lượng quy mô các KCN tại vùng KTTĐPN. ............................101
2.2.2.2. Đầu tư xây dựng hạ tầng các KCN.................................................102
2.2.2.3. Tình hình thu hút đầu tư và diện tích lấp đầy tại các KCN
vùng KTTĐPN............................................................................................107
2.2.2.4. Kết quả kinh doanh các doanh nghiệp KCN tại vùng KTTĐPN ....
....................................................................................................................... 108
2.3. Đánh giá những thành tựu và tồn tại trong hoạt động của các KCN
vùng KTTĐPN .................................................................................... 113
2.3.1. Những thành tựu ................................................................................. 114
2.3.2. Những tồn tại ...................................................................................... 117
2.3.3. Nguyên nhân của những tồn tại.......................................................... 117
* Tóm tắt chương 2..................................................................................... 118
3
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG CÁC KCN
TẠI VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM PHÍA NAM ĐẾN NĂM 2010......121
3.1. Cơ sở xây dựng giải pháp .................................................................. 121
3.1.1. Định hướng phát triển các KCN vùng KTTĐPN đến năm 2010. ...... 12
3.1.2. Mục tiêu hoàn thiện hoạt động các KCN vùng KTTĐPN
đến năm 2010........................................................................................ 122
3.1.2.1. Mục tiêu chung ................................................................................ 123
3.1.2.2. Các mục tiêu cụ thể.......................................................................... 123
3.2. Quan điểm xây dựng giải pháp hoàn thiện hoạt động các KCN tại
vùng KTTĐPN đến năm 2010 ............................................................ 125
3.2.1. Quan điểm 1: Nâng cao hiệu quả hoạt động của các KCN tại
vùng KTTĐPN.............................................................................................. 126
3.2.2. Quan điểm 2: Bảo đảm tính bền vững trong hoạt động của các KCN tại
vùng KTTĐPN.............................................................................................. 127
3.2.3. Quan điểm 3: Tăng cường sự liên kết hoạt động giữa các KCN tại vùng
KTTĐPN....................................................................................................... 127
3.2.4. Quan điểm 4: Hoàn thiện cơ chế, chính sách để khuyến khích đầu tư vào
các KCN tại vùng KTTĐPN......................................................................... 128
3.3. Giải pháp hoàn thiện hoạt động các KCN tại vùng KTTĐPN
đến năm 2010............................................................................................... 128
3.3.1. Nhóm giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của các KCN tại vùng
KTTĐPN....................................................................................................... 129
3.3.2. Nhóm giải pháp bảo đảm tính bền vững trong hoạt động của các KCN tại
vùng KTTĐPN.............................................................................................. 137
3.3.3. Nhóm giải pháp tăng cường liên kết giữa các KCN tại vùng KTTĐPN.
....................................................................................................................... 146
4
