BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
HỒ THỊ PHƯƠNG MAI
VẤN ĐỀ NGƯỜI TRÍ THỨC
TRONG TIỂU THUYẾT VIỆT NAM
TỪ SAU 1975
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN
NGHỆ AN - 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
HỒ THỊ PHƯƠNG MAI
VẤN ĐỀ NGƯỜI TRÍ THỨC
TRONG TIỂU THUYẾT VIỆT NAM
TỪ SAU 1975
Chuyên ngành: Văn học Việt Nam
Mã số: 9.22.01.21
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN
Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. PHAN HUY DŨNG
NGHỆ AN - 2024
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của tôi, dưới
sự hướng dẫn của PGS.TS Phan Huy Dũng. Việc giải quyết các vấn đề đặt
ra cũng như những kết quả nghiên cứu trình bày trong luận án là hoàn toàn
trung thực và chưa từng được công bố trong các công trình khoa học của tác
giả khác.
Tác giả
Hồ Thị Phương Mai
ii
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành, sâu sắc tới PGS.TS Phan Huy Dũng
- người đã đưa ra những chỉ dẫn khoa học quan trọng cho tôi, đã động viên, khích
lệ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận án.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo Sau đại học
Trường Đại học Vinh, Ban Giám hiệu Trường Sư phạm, Ban Chủ nhiệm khoa
Ngữ văn, và các thầy cô giáo chuyên ngành Văn học Việt Nam thuộc trường Đại
học Vinh; Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An; Ban Giám hiệu, tổ Ngữ văn Trường
THPT Quỳnh Lưu 1 và Trường THPT Nguyễn Đức Mậu đã quan tâm, tạo điều
kiện thuận lợi giúp tôi hoàn thành Luận án này.
Xin trân trọng cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã đồng hành và chia
sẻ cùng tôi trong một chặng đường dài học tập và hoàn thành luận án.
Tác giả
Hồ Thị Phương Mai
iii
MỤC LỤC
Trang
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1
2. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi tư liệu khảo sát ....................................... 2
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................ 4
4. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 5
5. Đóng góp của luận án .................................................................................... 6
6. Cấu trúc của luận án ...................................................................................... 6
Chương 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
THUYẾT CỦA ĐỀ TÀI ...................................................................................... 7
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu .................................................................... 7
1.1.1. Những nghiên cứu chung về trí thức ................................................... 7
1.1.1.1. Trí thức như một mẫu hình nhân cách ......................................... 7
1.1.1.2. Trí thức với đời sống xã hội ....................................................... 10
1.1.1.3. Số phận của trí thức .................................................................... 13
1.1.2. Những nghiên cứu về người trí thức trong tiểu thuyết Việt Nam
từ sau 1975 ........................................................................................ 16
1.1.2.1. Nghiên cứu sự quan tâm đặc biệt của các nhà văn đối với đề
tài người trí thức ........................................................................ 16
1.1.2.2. Nghiên cứu đặc điểm nhân vật trí thức được thể hiện trong
tiểu thuyết ................................................................................. 18
1.1.2.3. Nghiên cứu nghệ thuật thể hiện người trí thức trong tiểu thuyết .... 22
1.2. Cơ sở lý thuyết của đề tài ......................................................................... 26
1.2.1. Quan niệm về người trí thức ............................................................. 26
1.2.2. Sự tương hợp giữa đề tài người trí thức với bản chất thể loại của
tiểu thuyết ......................................................................................... 37
1.2.3. Đề tài trí thức trong văn học Việt Nam ............................................. 39
Tiểu kết chương 1 ............................................................................................ 43
