BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
XÂY DỰNG BỘ CÔNG CỤ ĐÁNH GIÁ LỢI ÍCH CỦA
CÁC DOANH NGHIỆP XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
Ngành: Quản trị kinh doanh
NGUYỄN QUANG HUY
Hà Nội - 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
XÂY DỰNG BỘ CÔNG CỤ ĐÁNH GIÁ LỢI ÍCH CỦA
CÁC DOANH NGHIỆP XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
Ngành: Quản trị kinh doanh
Mã số: 62.34.01.02 (Mã số mới: 9340101)
Nghiên cứu sinh: Nguyễn Quang Huy
Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS. TS. Đào Ngọc Tiến
2. PGS. TS. Phạm Thị Hồng Yến
Hà Nội - 2022
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận án tiến sĩ “Xây dựng bộ công cụ đánh giá lợi ích của
các doanh nghiệp xã hội ở Việt Nam” là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi.
Ngoài những thông tin thứ cấp có liên quan đến nghiên cứu đã được trích dẫn nguồn
đầy đủ, những kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận án tiến sĩ này được phân
tích, tổng hợp từ nguồn dữ liệu điều tra khảo sát thực tế của cá nhân tôi, và chưa được
công bố trong bất kỳ một công trình nghiên cứu nào khác.
Tôi xin chịu trách nhiệm về lời cam đoan của mình.
Hà Nội, ngày tháng năm 2022
Nguyễn Quang Huy
ii
LỜI CẢM ƠN
Luận án tiến sĩ “Xây dựng bộ công cụ đánh giá lợi ích của các doanh nghiệp
xã hội ở Việt Nam” được hoàn thành bằng một tinh thần làm việc nghiêm túc và
những nỗ lực học hỏi, nghiên cứu của cá nhân tôi, nhưng không thể thiếu vắng sự
hướng dẫn, hỗ trợ và động viên, chia sẻ của rất nhiều người.
Đầu tiên, tôi xin trân trọng gửi lời tri ân sâu sắc nhất tới PGS. TS. Đào Ngọc
Tiến, và PGS. TS. Phạm Thị Hồng Yến, hai người Thầy đã luôn tận tình hướng dẫn
tôi trong suốt quá trình nghiên cứu đề tài và hoàn thành luận án tiến sĩ.
Tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban Giám hiệu Nhà
trường, Ban chủ nhiệm và các đồng nghiệp ở Khoa Kế toán Kiểm toán, Khoa Quản
trị Kinh doanh – Trường Đại học Ngoại thương đã luôn động viên, tạo điều kiện về
thời gian và góp ý về chuyên môn với tôi.
Tôi xin trân trọng dành lời cảm ơn tới các Thầy Cô Khoa Sau đại học – Trường
Đại học Ngoại thương đã luôn hướng dẫn, hỗ trợ hiệu quả về các thủ tục hành chính
trong suốt quá trình học tập và bảo vệ luận án tiến sĩ.
Tôi xin trân trọng cảm ơn các nhà nghiên cứu/hoạch định chính sách, các tổ
chức/cá nhân đầu tư tác động và các doanh nghiệp xã hội đã đồng ý tham gia vào quy
trình khảo sát, trả lời phỏng vấn và cung cấp những dữ liệu cần thiết cho nghiên cứu
luận án tiến sĩ.
Tôi xin trân trọng dành lời cảm ơn đặc biệt tới gia đình thương yêu đã luôn âm
thầm thông cảm, chia sẻ và hỗ trợ những lúc tôi đối mặt với khó khăn, cảm thấy mệt
mỏi và bận rộn nhất.
Và cuối cùng, tôi rất mong muốn tiếp tục nhận được sự hướng dẫn, góp ý từ
các Thầy, Cô, các Chuyên gia và các Doanh nghiệp trên chặng đường nghiên cứu
khoa học đầy cảm hứng và những thử thách tiếp theo trong tương lai của tôi.
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................... ii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT ......................................................... vi
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG ANH .......................................................... vi
DANH MỤC BẢNG VÀ HÌNH ........................................................................... viii
LỜI MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BỘ
CÔNG CỤ ĐÁNH GIÁ LỢI ÍCH CỦA DOANH NGHIỆP XÃ HỘI ................. 6
1.1. Tổng quan nghiên cứu .................................................................................. 6
1.2. Cơ sở lý luận về doanh nghiệp xã hội .......................................................... 9
1.2.1. Quá trình hình thành và phát triển doanh nghiệp xã hội .................. 9
1.2.2. Khái niệm doanh nghiệp xã hội ......................................................... 11
1.2.3. Đặc điểm doanh nghiệp xã hội ........................................................... 13
1.2.4. Hình thức pháp lý của doanh nghiệp xã hội ..................................... 16
1.3. Cơ sở lý luận về bộ công cụ đánh giá lợi ích của doanh nghiệp xã hội ... 25
1.3.1. Khái niệm lợi ích và đánh giá lợi ích của doanh nghiệp xã hội ....... 25
1.3.2. Lợi ích của doanh nghiệp xã hội khi áp dụng bộ công cụ đánh giá lợi
ích .................................................................................................................. 29
1.3.3. Bộ công cụ Phân tích lợi ích - chi phí (CBA) .................................... 31
1.3.4. Bộ công cụ Kế toán và kiểm toán xã hội (SAA) ................................ 35
1.3.5. Bộ công cụ Lý thuyết về sự thay đổi (TOC) ....................................... 37
1.3.6. Bộ công cụ Lợi tức đầu tư xã hội (SROI) .......................................... 40
1.3.7. Bộ công cụ Tiêu chuẩn đầu tư và báo cáo tác động (IRIS) .............. 43
1.3.8. Bộ công cụ Mô hình kinh doanh xã hội tinh gọn (SBMC) .............. 45
CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU, XÂY DỰNG BỘ CÔNG CỤ
ĐÁNH GIÁ LỢI ÍCH CỦA DOANH NGHIỆP XÃ HỘI Ở VIỆT NAM .......... 53
2.1. Thiết kế nghiên cứu ..................................................................................... 53
