BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ Y TẾ
VIỆN VỆ SINH DỊCH TỄ TRUNG ƯƠNG
-------*-------
BÙI HOÀI NAM
NGHIÊN CỨU ĐIỀU KIỆN LAO ĐỘNG,
TÌNH TRẠNG SỨC KHỎE
VÀ HIỆU QUẢ BIỆN PHÁP HUẤN LUYỆN
AN TOÀN-VỆ SINH LAO ĐỘNG
CHO CÔNG NHÂN MAY CÔNG NGHIỆP
TẠI HƯNG YÊN
Chuyên ngành: Y tế công cộng
Mã số: 62.72.03.01
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SỸ Y TẾ CÔNG CỘNG
HÀ NỘI - 2017
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
AT-VSLĐ
:
An toàn - vệ sinh lao động
BLĐTBXH
:
Bộ Lao động thương binh xã hội
BNN
:
Bệnh nghề nghiệp
BYT
:
Bộ Y tế
CP
:
Cổ phần
CSHQ
:
Chỉ số hiệu quả
ĐKLĐ
:
Điều kiện lao động
HQCT
:
Hiệu quả can thiệp
ILO
:
Tổ chức Lao động quốc tế
NSDLĐ
:
Người sử dụng lao động
NLĐ
:
Người lao động
TCVSLĐ
:
Tiêu chuẩn vệ sinh lao động
TMH
:
Bệnh tai-mũi-họng
TNHH
:
Trách nhiệm hữu hạn
TNLĐ
:
Tai nạn lao động
RHM
:
Bệnh răng-hàm-mặt
1
ĐẶT VẤN ĐỀ
Ngành may là ngành nghề sử dụng lao động nhiều nhất tại
Việt Nam, người lao động chủ yếu là nữ lao động trẻ từ các vùng
nông thôn nghèo lên thành thị làm việc. Trong thời gian qua
cũng rất nhiều các nghiên cứu đưa ra những giải pháp nhằm
giúp bảo vệ sức khỏe công nhân may như giảm thiểu các yếu tố
hại trong môi trường, thiết kế ghế ngồi chống đau-mỏi lưng,
khẩu trang chống bụi, tập thể dục giữa giờ để nâng cao sức
khỏe… Tuy nhiên, công tác huấn luyện an toàn-vệ sinh lao động
cho người lao động còn mang tính chất đối phó, chưa thực sự
được quan tâm đúng mức về tài liệu, phương pháp và thời lượng
huấn luyện, đặc biệt thiếu tài liệu huấn luyện riêng cho công
nhân may. Do người lao động thiếu kiến thức về an toàn - vệ
sinh lao động, dẫn đến tỷ lệ ốm đau, bệnh tật, tai nạn lao động
vẫn không ngừng gia tăng. Qua điều tra về kiến thức/thực hành
của người lao động một số công ty may công nghiệp về hiểu
biết bệnh phòng ngừa bệnh hấp thì tlệ người lao động
không đạt yêu cầu chiếm tới khoảng 40%. Vì vậy người lao
động cần phải được trang bđầy đủ các kiến thức/thực hành về
an toàn - v sinh lao động khi vào nghề, định k huấn luyện
hàng năm. Với những do trên, chúng tôi tiến nh nghiên cứu
đề tài với 2 mục tiêu sau: 1).Mô tả thực trạng điều kiện lao động,
sức khỏe của nữ công nhân may công nghiệp tại Hưng Yên, năm
2013; 2).Đánh giá hiệu quả biện pháp huấn luyện an toàn - vệ
sinh lao động cho nữ công nhân may công nghiệp tại Công ty
may Minh Anh năm 2014-2015.
NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
1. Đánh gđược tổng thể thực trạng về: (1)Điều kiện lao động
(môi trường lao động, điều kiện nhà xưởng, trang thiết bị, tổ
2
chức lao động…), (2)Tình trạng sức khỏe, các yếu tố ảnh hưởng
do điều kiện lao động may công nghiệp (3)Kiến thức/thực
hành đúng về AT-VSLĐ trong phòng ngừa tai nạn bệnh nghề
nghiệp của công nhân thuộc công ty may vốn 100% nhân
và công ty may cổ phần nhà nước.
2. Một trong những sản phẩm của Luận án bộ tài liệu đã được
nhóm nghiên cứu biên soạn phù hợp cho công nhân may công
nghiệp dùng đ huấn luyện kiến thức/thực hành AT-VSLĐ,
poster thông tin/hình ảnh về AT-VSLĐ được treo tại nhà xưởng
dùng tuyên truyền kiến thức/thực hành AT-VS cho công
nhân may về hiểu biết cách phòng ngừa các tai nạn, bệnh tật
do nghề nghiệp đặc thù may (hiện nay ngành may mới chỉ có các
tài liệu về hướng dẫn thiết kế egonomi, ớng dẫn luật lao
động…, nhưng chưa tài liệu huấn luyện kiến thức/thực hành
AT-VSLĐ riêng cho công nhân may). Và sẽ kết quả đóng góp
mới nếu như sau này được áp dụng rộng rãi dùng huấn luyện cho
công nhân may.
CẤU TRÚC CỦA LUẬN ÁN
Luận án gồm 132 trang bao gồm: phần đặt vấn đề (2
trang), chương 1-Tổng quan tài liệu (38 trang), chương 2-Đối
tượng, địa điểm phương pháp nghiên cứu (22 trang), chương
3-Kết quả nghiên cứu (35 trang), chương 4-Bàn luận (32 trang),
phần kết luận (2 trang), khuyến nghị (1 trang). Tài liệu tham
khảo 136 tài liệu, trong đó 79 tài liệu trong nước và 57 tài
liệu ngoài nước, có 44 tài liệu từ 2011 trở lại đây.
Chương 1. TỔNG QUAN
1.1. ĐIỀU KIỆN LAO ĐỘNG, TÌNH HÌNH SỨC KHỎE VÀ
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỨC KHỎE CÔNG
NHÂN MAY CÔNG NGHIỆP.
3
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm về điều kiện lao động, sức khỏe
và yếu tố ảnh hưởng sức khỏe:
Điều kiện lao động (ĐKLĐ) tổng thể các yếu tố về tự
nhiên, hội, kinh tế, kỹ thuật được biểu hiện thông qua các
công cụ, phương tiện lao động và sự sắp xếp, bố trí chúng trong
không gian và thời gian, sự tác động qua lại của chúng trong mối
quan hệ với người lao động (NLĐ) tại chỗ làm việc, tạo nên một
điều kiện nhất định cho con người trong quá trình lao động.
Môi trường lao động một thành tố của ĐKLĐ, môi
trường trong đó diễn ra quá trình lao động bao gồm: các yếu tố
vật lý, hóa học, sinh học, tâm hội, rủi ro nguy hiểm phát
sinh bởi các yếu tố công nghệ, máy móc thiết bị; nguyên, nhiên
liệu; nhà xưởng, tổ chức sản xuất, điều kiện tự nhiên, khí hậu,
yếu tố kinh tế-xã hội…
Stress lao động: Toàn bộ những điều kiện lao động và yêu
cầu bên ngoài đối với hệ thống lao động tác động xấu đến tình
trạng tâm lý và (hoặc) sinh lý của con người.
Mệt mỏi trong lao động: Các biểu hiện toàn thân hay cục
bộ không mang nh bệnh học do căng thẳng của lao động.
khả năng phục hồi hoàn toàn khi nghỉ ngơi.
1.1.2. Điều kiện lao động tại các công ty may công nghiệp
Việt Nam: Công đoạn may chiếm một vị trí rất quan trọng trong
quá trình sản xuất, nhiệm vụ chính của công đoạn này từ
nhiều chi tiết bán thành phẩm lắp ráp thành sản phẩm duy nhất
(sản phẩm hoàn thiện). Các y móc đều là thiết bị bán tự động
chạy bằng điện. Đặc điểm của may công nghiệp theo dây
chuyền, mỗi công đoạn, vị trí trong chuyền được phân công
công việc cụ thể cho NLĐ để chuyên môn hóa.