Luận văn Kỹ sư ngành Phát triển nông thôn: So sánh tốc độ tăng trưởng, tỷ lệ sống, tỷ lệ chuyển đổi giới tính (Toàn đực) của cá Diêu Hồng giữa hai phương pháp cho ăn và ngâm trong Hormone 17α Methyltestosterone, tại trại giống thủy sản Bình Thạnh, tỉnh An Giang

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:70

Thêm vào BST

Báo xấu

115
lượt xem 23
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kết quả thống kê so sánh cá ðiêu Hồng và cá Rô Phi dòng Gift không có khác biệt có ý nghĩa thống kê về tỷ lệ sống; tỷ lệ giới tính đực ở nghiệm thức đối chứng và nghiệm thức ngâm; cá ðiêu Hồng cho tỷ lệ đực cao hơn cá Rô Phi dòng gift khi sử dụng biện pháp chuyển giới tính bằng phương pháp cho ăn thức ăn có trộn hormone và khác biệt này có ý nghĩa thống kê; cá Rô Phi dòng Gift có tốc độ tăng trưởng cao hơn cá ðiêu Hồng, cụ thể:...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Kỹ sư ngành Phát triển nông thôn: So sánh tốc độ tăng trưởng, tỷ lệ sống, tỷ lệ chuyển đổi giới tính (Toàn đực) của cá Diêu Hồng giữa hai phương pháp cho ăn và ngâm trong Hormone 17α Methyltestosterone, tại trại giống thủy sản Bình Thạnh, tỉnh An Giang

TRƯ NG ð I H C AN GIANG KHOA NÔNG NGHI P- TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN LÊ TH MINH HOÀNG SO SÁNH T C ð TĂNG TRƯ NG, T L S NG, T L CHUY N ð I GI I TÍNH (TOÀN ð C) CÁ ðIÊU H NG GI A HAI PHƯƠNG PHÁP CHO ĂN VÀ NGÂM TRONG HORMONE 17α- METHYLTESTOSTERONE, T I TR I GI NG α THU S N BÌNH TH NH, T NH ANGIANG LU N VĂN T T NGHI P K SƯ NGÀNH PHÁT TRI N NÔNG THÔN Tháng 6.2006
TRƯ NG ð I H C AN GIANG KHOA NÔNG NGHI P- TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN LÊ TH MINH HOÀNG SO SÁNH T C ð TĂNG TRƯ NG, T L S NG, T L CHUY N ð I GI I TÍNH (TOÀN ð C) CÁ ðIÊU H NG GI A HAI PHƯƠNG PHÁP CHO ĂN VÀ NGÂM TRONG HORMONE 17α- METHYLTESTOSTERONE, T I TR I GI NG α THU S N BÌNH TH NH, T NH ANGIANG LU N VĂN T T NGHI P K SƯ NGÀNH PHÁT TRI N NÔNG THÔN GIÁO VIÊN HƯ NG D N GV1: Ks Vương H c Vinh GV2: Ks. Tr n Kim Hoàng Tháng 6.2006
TRƯ NG ð I H C AN GIANG KHOA NÔNG NGHI P- TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN nh 4 x 6 TI U S CÁ NHÂN H và tên: LÊ TH MINH HOÀNG Sinh năm: 04/11/1983 T i: M Bình, Tp. Long Xuyên – t nh An Giang. Con ông: LÊ VĂN PHÚC và bà: NGUY N TH MUM. ðã t t nghi p ph thông năm 2000, trư ng PTTH Long Xuyên. Vào trư ng ð i H c An Giang năm 2002 h c l p ðH3PN2 khoá III thu c khoa Nông Nghi p và Tài Nguyên Thiên Nhiên và ñã t t nghi p k sư ngành Phát Tri n Nông Thôn năm 2006.
TRƯ NG ð I H C AN GIANG KHOA NÔNG NGHI P- TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN SO SÁNH T C ð TĂNG TRƯ NG, T L S NG, T L CHUY N ð I GI I TÍNH (TOÀN ð C) CÁ ðIÊU H NG GI A HAI PHƯƠNG PHÁP CHO ĂN VÀ NGÂM TRONG HORMONE 17α- METHYLTESTOSTERONE, T I TR I GI NG α TH Y S N BÌNH TH NH, T NH ANGIANG Do sinh viên: LÊ TH MINH HOÀNG th c hi n và ñ n p. Kính trình h i ñ ng ch m lu n văn t t nghi p xét duy t. Long xuyên, ngày….. tháng…… năm 2006 GIÁO VIÊN HƯ NG D N GV1: Ks Vương H c Vinh GV2: CN. Tr n Kim Hoàng
TRƯ NG ð I H C AN GIANG KHOA NÔNG NGHI P- TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN H i ñ ng ch m lu n văn t t nghi p ñã ch p thu n lu n văn ñính kèm v i tên ñ tài: SO SÁNH T C ð TĂNG TRƯ NG, T L S NG, T L CHUY N ð I GI I TÍNH (TOÀN ð C) CÁ ðIÊU H NG GI A HAI PHƯƠNG PHÁP CHO ĂN VÀ NGÂM TRONG HORMONE 17α- METHYLTESTOSTERONE, T I TR I GI NG α TH Y S N BÌNH TH NH, T NH ANGIANG Do sinh viên: LÊ TH MINH HOÀNG Th c hi n và b o v trư c H i ñ ng ngày:.............................................................................. Lu n văn ñã ñư c H i ñ ng ñánh giá m c: .......................................................................... Ý ki n c a H i ñ ng: ............................................................................................................. ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... Long Xuyên, ngày…..tháng…..năm 200… Ch T ch H i ñ ng TRƯ NG KHOA NN-TNTN (ký & ghi h , tên)
L IC MT Kính dâng ! Cha, m v i lòng bi t ơn vô h n vì ngư i ñã nuôi d y, ñ ng viên giúp ñ ñ con có th yên tâm hoàn t t lu n văn t t nghi p này. Xin chân thành bi t ơn ! Quý th y cô Trư ng ð i H c An Giang nói chung và quý th y cô khoa Nông Nghi p Tài Nguyên Thiên Nhiên nói riêng ñã nhi t tình d y d , truy n ñ t nh ng ki n th c và kinh nghi m cho em trong su t th i gian h c trư ng. Quý th y cô trong B môn Th y s n - Trư ng ð i H c An Giang ñã giúp ñ và ñóng góp ý ki n quý báo cho em. Th y Vương H c Vinh và cô Tr n Kim Hoàng ñã t n tình hư ng d n, giúp ñ em trong su t quá trình th c hi n ñ tài. Cô Nguy n Th Ng c Trinh - Giám ñ c Trung tâm nghiên c u s n xu t gi ng th y s n An Giang, anh Ngô Vương Hi u Tính, anh Tr n Phùng Hoàng Tu n, anh Thi u Quang Sang và các anh ch em t i Tr i gi ng th y s n Bình Th nh – Châu Thành – An Giang ñã t n tình hư ng d n, giúp ñ và ñóng góp ý ki n trong th i gian thí nghi m t i tr i ñ em có th hoàn thành t t lu n văn t t nghi p này. Các b n trong và ngoài khoa Nông Nghi p Tài Nguyên Thiên Nhiên ñã ñ ng viên, giúp ñ tôi. i
TÓM LƯ C ð tài nghiên c u ñư c th c hi n t i Tr i s n xu t gi ng th y s n Bình Th nh, An Giang (ñ a ch : xã Bình Th nh, huy n Châu Thành, t nh An Giang) thu c Trung tâm nghiên c u s n xu t gi ng th y s n, b ng phương pháp th c nghi m ngoài hi n trư ng t i ao A0 c a tr i. Nghiên c u b t ñ u t giai ño n cá b t do Tr i s n xu t gi ng th y s n Bình Th nh cung c p, nuôi trong giai và th c hi n hai bi n pháp chuy n gi i tính cho cá ðiêu H ng ñ i v i các nghi m th c ăn (A) và ngâm (N), ti p t c nuôi ñ n 45 ngày tu i thì b t ñ u thu th p s li u và x lý th ng kê s li u thu ñư c. Trong quá trình nghiên c u theo ki m tra ñ nh kỳ môi trư ng nư c các ch tiêu: DO (Oxi hòa tan trong nư c), NH3, pH, t0. K t qu thí nghi m cho th y môi trư ng nư c ao A0 phù h p v i s sinh trư ng và phát tri n c a cá ðiêu H ng, ñ ng th i thư ng mang tính ki m và kho ng chênh l ch nhi t ñ gi a ngày và ñêm khá cao kho ng 6 – 80C. T l cá ñ c nghi m th c cho ăn th c ăn có ph i tr n hormone là cao nh t, ñ t 95,56%; k ñ n là nghi m th c ngâm, trung bình t l cá ñ c ñ t 91,11%; nghi m th c ñ i ch ng ñ t 68,89% và k t qu th ng kê có s khác bi t có ý nghĩa th ng kê m c tin c y 99%. T l s ng cao (>90%) và t c ñ tăng trư ng c a cá ðiêu H ng gi a các nghi m th c khác bi t không có ý nghĩa th ng kê, trung bình sau 45 ngày ương v i m t ñ 200con/m2 cá ñ t tr ng lư ng t 4 – 5g/con và dài t 6 – 7cm/con. K t qu th ng kê so sánh cá ðiêu H ng và cá Rô Phi dòng Gift không có khác bi t có ý nghĩa th ng kê v t l s ng; t l gi i tính ñ c nghi m th c ñ i ch ng và nghi m th c ngâm; cá ðiêu H ng cho t l ñ c cao hơn cá Rô Phi dòng gift khi s d ng bi n pháp chuy n gi i tính b ng phương pháp cho ăn th c ăn có tr n hormone và khác bi t này có ý nghĩa th ng kê; cá Rô Phi dòng Gift có t c ñ tăng trư ng cao hơn cá ðiêu H ng, c th : trung bình tr ng lư ng cao hơn g n 1g. ii
M CL C N i dung Trang L I C M T ...................................................................................................... i TÓM LƯ C ....................................................................................................... ii M C L C .......................................................................................................... iii DANH SÁCH B NG ......................................................................................... vi DANH SÁCH HÌNH .......................................................................................... vii Chương 1. GI I THI U ................................................................................... 1 Chương 2. LƯ C KH O TÀI LI U ............................................................... 4 2.1. Ngu n g c và phân lo i ...................................................................... 4 2.2. Tình hình nuôi cá Rô Phi .................................................................. 6 2.3. Sơ lư c v ñ c ñi m cá Rô phi ........................................................... 7 2.3.1. Hình d ng màu s c ............................................................................. 7 2.3.2. ð c ñi m môi trư ng .......................................................................... 8 2.3.3. ð c ñi m dinh dư ng ........................................................................ 8 2.3.4. ð c ñi m sinh trư ng ........................................................................ 9 2.3.5. ð c ñi m sinh s n .............................................................................. 9 2.3.5.1. Mùa v sinh s n và tu i thành th c ................................................. 9 2.3.5.2. Phân bi t ñ c cái cá Rô phi ........................................................ 9 2.4. Cơ Ch Di Truy n T bào H c – S Xác ð nh Gi i Tính ................. 10 2.4.1. Cơ ch di truy n t bào h c ................................................................ 10 2.4.2. Mô hình s bi t hoá gi i tính .............................................................. 11 2.5. Sơ lư c v Hormone sinh d c và cách x lý ....................................... 12 2.5.1 Sơ lư c v Testosterone ....................................................................... 12 2.5.2. Công th c c u t o 17 α– Methyltestosterone ..................................... 12 2.5.3. Tác d ng c a Testosterone trong cơ th .............................................. 12 2.5.4. Phương pháp x lý .............................................................................. 12 2.6. Nh ng thành t u ñã ñ t ñư c ............................................................ 13 2.6.1. Phương pháp th công ........................................................................ 13 2.6.2. Chuy n gi i tính nhân t o ................................................................... 13 2.6.2.1. B ng phương pháp hóa sinh ............................................................ 13 iii
2.6.2.2. B ng phương pháp lai t o ................................................................ 15 Chương 3: V T LI U VÀ PHƯƠNG PHÁP ................................................... 16 3.1. V t li u ................................................................................................. 16 3.1.1. Th i gian và ñ a ñi m ......................................................................... 16 3.1.2. ð i tư ng nghiên c u ......................................................................... 16 3.1.3. D ng c thí nghi m ............................................................................ 16 3.1.4. Hormone sinh d c dùng trong thí nghi m ........................................... 16 3.1.5. Hóa ch t dùng trong thí nghi m .......................................................... 16 3.1.6. Th c ăn .............................................................................................. 16 3.2. Phương pháp nghiên c u .................................................................... 16 3.2.1. Phương pháp b trí thí nghi m ............................................................ 16 3.2.1.1. B trí cá b t vào các nghi m th c .................................................... 16 3.2.1.2. Sơ ñ b trí thí nghi m .................................................................... 17 3.2.2. B trí ño các y u t môi trư ng .......................................................... 18 3.2.3. Phương pháp ph i tr n th c ăn và x lý cá b t b ng phương pháp cho ăn .......................................................................................................... 18 3.2.3.1. Chu n b v t li u ............................................................................. 18 3.2.3.2. Cách ti n hành ................................................................................ 18 3.2.3.3. X lý cá b t b ng phương pháp cho ăn ............................................ 19 3.2.4. Phương pháp ngâm ............................................................................. 19 3.2.4.1. Chu n b v t li u ............................................................................. 19 3.2.4.2. Phương pháp ti n hành .................................................................... 20 3.2.5. Chăm sóc trong quá trình ương cá ðiêu H ng .................................... 21 3.2.5.1. ð i v i nghi m th c ñ i ch ng ........................................................ 21 3.2.5.2. ð i v i nghi m th c cho ăn ............................................................ 21 3.2.5.3. ð i v i nghi m th c ngâm ............................................................... 21 3.2.6. Phương pháp thu th p s li u khi cá 45 ngày tu i ............................... 22 3.2.6.1. T l s ng ......................................................................................... 22 3.2.6.2. T c ñ tăng trư ng ......................................................................... 22 3.2.6.3. T l chuy n gi i tính ...................................................................... 22 3.2.6.4. Phương pháp xác ñ nh t l chuy n gi i tính cá Rô phi .................... 23 3.2.7. Phương pháp x lý s li u. ................................................................ 25 iv
Chương 4: K T QU VÀ TH O LU N .......................................................... 26 4.1. nh hư ng c a y u t môi trư ng trong quá trình th c nghi m ..... 26 4.2 T l s ng c a cá 45 ngày tu i .......................................................... 26 4.3. T c ñ tăng trư ng cá ðiêu H ng ...................................................... 28 4.3.1. ð dài thân c a cá ðiêu H ng 45 ngày tu i ..................................... 28 4.3.2. Tr ng lư ng c a cá ðiêu H ng 45 ngày tu i ................................... 30 4.4. T l ñ c c a cá ðiêu H ng 45 ngày tu i ........................................ 28 4.4.1. K t qu chuy n gi i tính c a cá ðiêu H ng 45 ngày tu i ................ 31 4.4.1.1. Trư ng h p không tính m u gian tính vào t l gi i tính ñ c............ 32 4.4.1.2. Trư ng h p tính m u gian tính vào t l gi i tính ñ c .................... 33 4.4.2. K t qu x lý th ng kê và nh n xét ..................................................... 34 4.4.2.1. Trư ngh p 1: t l gi i tính ñ c không bao g m m u gian tính ...... 34 4.4.2.2. Trư ng h p 2: t l gi i tính ñ c bao g m m u gian tính ................ 34 4.4.2.3. Nh n xét v m t th ng kê ................................................................. 34 4.5. So sánh gi a cá ðiêu H ng và Rô Phi dòng Gift ................................ 36 4.5.1. V t c ñ tăng trư ng ......................................................................... 36 4.5.1.1. V t c ñ tăng trư ng trong nghi m th c cho ăn ............................ 36 4.5.1.2. V tr ng lư ng 45 ngày tu i ......................................................... 37 4.5.1.3. V dài thân 45 ngày tu i ............................................................... 38 4.5.2. V t l s ng ...................................................................................... 40 4.5.3. V t l ñ c ........................................................................................ 41 4.5.3.1. T l cá ñ c bao g m cá gian tính ................................................... 41 4.5.3.2. T l cá ñ c không bao g m cá gian tính ......................................... 42 Chương 5. K T LU N VÀ ð NGH ............................................................... 45 5.1. K t Lu n .............................................................................................. 45 5.2. Ki n ngh .............................................................................................. 46 TÀI LI U THAM KH O .................................................................................. 47 PH CHƯƠNG .................................................................................................. 49 v
DANH SÁCH B NG B ng T a b ng Trang s 1 K t qu ño các y u t môi trư ng trong quá trình th c nghi m ............................ 26 2 S cá ðiêu H ng còn l i trong các giai ................................................................ 26 3 T l s ng c a cá ðiêu H ng 45 ngày tu i ........................................................ 27 4 B ng Anova v t l s ng c a cá ðiêu H ng 45 ngày tu i ............................... 28 5 Trung bình dài thân c a cá ðiêu H ng 45 ngày tu i .......................................... 28 6 B ng Anova v ñ dài thân c a cá ðiêu H ng 45 ngày tu i .............................. 29 7 Trung bình tr ng lư ng c a cá ðiêu H ng 45 ngày tu i .................................... 30 8 B ng Anova v tr ng lư ng c a cá ðiêu H ng 45 ngày tu i ............................. 31 9 S cá cái, cá gian tính, cá ñ c c a cá ðiêu H ng .................................................. 31 10 K t qu t l gi i tính toàn ñ c các nghi m th c ............................................... 32 11 K t qu t l gi i tính ñ c bao g m gian tính c a các nghi m th c ...................... 33 12 B ng Anova t l chuy n gi i tính toàn ñ c c a cá ðiêu H ng............................. 34 13 B ng Anova t l gi i tính ñ c c a cá ðiêu H ng ................................................ 34 14 Tr ng lư ng c a cá qua các l n cân xác ñ nh lư ng th c ăn có hormone .............. 36 15 Tr ng lư ng trung bình c a cá ðiêu H ng và cá rô phi dòng Gift ........................ 37 16 B ng Anova v tr ng lư ng trung bình c a cá ðiêu H ng và cá rô phi dòng Gift 37 17 ð dài thân trung bình c a cá ðiêu H ng và cá rô phi dòng Gift .......................... 38 18 K t qu th ng kê v ñ dài thân trung bình c a cá ðiêu H ng và cá rô phi dòng Gift ...................................................................................................................... 39 19 T l s ng trung bình c a cá ðiêu H ng và cá rô phi dòng Gift ........................... 40 20 B ng Anova v t l s ng trung bình c a cá ðiêu H ng và cá rô phi dòng Gift .... 41 21 T l trung bình cá ñ c c a cá ðiêu H ng và cá rô phi dòng Gift ........................ 41 22 B ng Anova v t l chuy n gi i tính trung bình c a cá ðiêu H ng và cá rô phi dòngGift ............................................................................................................... 42 23 T l chuy n gi i tính trung bình không bao g m c cá gian tính c a cá ðiêu H ng và cá rô phi dòng Gift .......................................................................................... 42 24 B ng Anova v trung bình t l ñ c không bao g m c cá gian tính c a cá ðiêu H ng và cá rô phi dòng Gift.................................................................................. 42 vi
DANH SÁCH HÌNH Hình T a hình Trang s 1 S n lư ng cá rô phi trên th gi i qua các năm ..................................................... 6 2 S n lư ng cá rô phi theo các nư c và lãnh th nuôi ............................................. 6 3 Cá ðiêu H ng ...................................................................................................... 8 4 Phân bi t ñ c cái cá Rô Phi .................................................................................. 10 5 S hình thành gi i tính ñ ng có vú ................................................................... 11 6 Các giai b trí thí nghi m ..................................................................................... 17 7 Công nhân c a Tr i gi ng th y s n Bình Th nh ñang ph i tr n th c ăn v i hormone ............................................................................................................... 18 8 Cân cá ñ xác ñ nh lư ng th c ăn có tr n hormone ............................................... 19 9 X lý ngâm cá ðiêu H ng trong hormone ............................................................ 20 10 Cho cá ăn và quan sát s c ăn c a cá trong giai trong quá trình cho ăn .................. 21 11 ðo ñ dài thân c a cá ðiêu H ng 45 ngày tu i ................................................. 22 12 Cân tr ng lư ng c a cá ðiêu H ng 45 ngày tu i ............................................... 22 13 M l y tuy n sinh d c c a cá ðiêu H ng ............................................................. 23 14 Quan sát tuy n sinh d c c a cá ðiêu H ng dư i kính hi n vi ............................... 23 15 M u tuy n sinh d c ñ c c a cá Rô Phi dư i kính hi n vi ..................................... 24 16 M u tuy n sinh d c cái c a cá Rô Phi dư i kính hi n vi ...................................... 24 17 M u tuy n sinh d c c a cá Rô Phi gian tính dư i kính hi n vi ............................. 24 18 T l s ng trung bình c a cá ðiêu H ng 45 ngày tu i ........................................ 24 19 ð dài thân c a cá ðiêu H ng 45 ngày tu i ...................................................... 26 20 ð dài thân trung bình c a cá ðiêu H ng 45 ngày tu i ...................................... 26 21 Tr ng lư ng c a cá ðiêu H ng 45 ngày tu i ..................................................... 27 22 Tr ng lư ng trung bình c a cá ðiêu H ng 45 ngày tu i .................................... 27 23 T l gi i tính c a cá ðiêu h ng trong nghi m th c A ......................................... 29 24 T l gi i tính c a cá ðiêu h ng trong nghi m th c N ......................................... 29 25 T l gi i tính c a cá ðiêu h ng trong nghi m th c ðC ....................................... 29 26 So sánh tr ng lư ng c a cá ðiêu H ng và cá Rô Phi dòng Gift nghi m . th ccho ăn ............................................................................................................ 33 27 So sánh tr ng lư ng trung bình c a cá ðiêu H ng và cá Rô Phi dòng Gift ........... 34 vii
28 So sánh dài thân trung bình c a cá ðiêu H ng và cá Rô Phi dòng Gift.................. 35 29 So sánh t l sông c a cá ðiêu H ng và cá Rô Phi dòng Gift ............................... 37 viii
Chương 1. GI I THI U 1.1 ð t v n ñ Cá Rô Phi Oreochromis niloticus ñư c du nh p và nuôi r ng rãi nhi u nư c trên th gi i do d nuôi, có kh năng thích ng t t v i nhi u môi trư ng nuôi khác nhau. Tuy nhiên, cũng có nh ng h n ch trong vi c nuôi cá là thành th c s m, d ñ , ñ nhi u l n trong năm d n ñ n khó ki m soát m t ñ cá nuôi trong ao và t l phân hóa ñàn cá cao gây nhi u khó khăn trong khâu chăm sóc, thu ho ch và áp d ng các bi n pháp nuôi thâm canh. Vì v y, ñ nâng cao năng su t và hi u qu kinh t cho ngư i nuôi cá Rô Phi, vi c ch ñ ng t o qu n ñàn cá Rô Phi ñơn tính ñ c ñư c các nhà nghiên c u cá quan tâm. Trong ñó Vi t Nam ñã ñ t ñư c nh ng thành t u r t quan tr ng. Nh m nâng cao s c c nh tranh và ña d ng hóa m t hàng th y s n xu t kh u, B Th y S n ñã ñưa ra chi n lư c phát tri n s n xu t th y s n xu t kh u trong ñó cá Rô Phi là m t m t hàng ñáng quan tâm do ñ c tính d nuôi và th trư ng tiêu th lo i cá này ngày càng m r ng. C th : theo Th i Báo Kinh T Vi t Nam (2005) B Th y S n Vi t Nam xác ñ nh cá Rô Phi s là m t trong nh ng m t hàng xu t kh u ch l c c a ngành th y s n, s ñưa 13.000 – 15.000 ha (tương ñương 3% di n tích nư c ng t khu v c Tây Nam B ) vào nuôi cá Rô Phi ñ ñ t 120.000 – 150.000 t n, trong ñó 2/3 dành cho xu t kh u. D ki n ñ n năm 2010, Vi t Nam có th xu t kh u ñư c 200.000 t n cá Rô Phi, kho ng 50% dành cho xu t kh u. Trong ñó cá ðiêu H ng hay Rô Phi ñ Oreochromis sp. Là m t dòng trong gi ng Oreochromis ñư c r t nhi u ngư i tiêu dùng ưa thích do có màu s c ñ h ng ñ p, th t thơm ngon. ð ng th i ñây cũng là m t ñ i tư ng ñư c nhi u ngư i nuôi ñ ng thu s n ch n l a do có giá tr kinh t cao, giá c th trư ng tương ñ i n ñ nh và có ti m năng xu t kh u l n. Cá ðiêu H ng không ch góp ph n thay ñ i cơ c u trong nuôi tr ng th y s n, vùng nông thôn nó góp ph n xóa ñói gi m nghèo, t o công ăn vi c làm, tăng thu nh p, c i thi n ch t lư ng b a ăn. Cùng v i xu hư ng tăng t tr ng protein ñ ng v t trong b a ăn, là nh ng lo ng i v các s n ph m có ngu n g c t gia súc – gia c m. ð c bi t sau d ch cúm gia c m và l m m long m ng gia súc 1
ñã làm ñiêu ñ ng ngành chăn nuôi thì xu hư ng ñ n v i s n ph m th y s n c a ngư i tiêu dùng tăng. Cá ðiêu H ng xu t kh u c n kích c l n khi thu ho ch, kho ng 0,6 – 1kg/con. Do ñó gi ng nuôi ph i là cá ñơn tính toàn ñ c có ch t lư ng, có t l ñ c trong qu n ñàn cao. Trư c nhu c u con gi ng ðiêu H ng kho m nh, d nuôi, có t c ñ sinh trư ng nhanh, các nhà khoa h c ñã nghiên c u s n xu t gi ng cá ðiêu H ng toàn ñ c b ng nhi u phương pháp, trong ñó phương pháp x lý hormone 17α-Methyltestosterone (MT) ñ chuy n gi i tính cá ðiêu H ng là m t phương pháp ñư c các nhà nghiên c u và s n xu t s d ng r ng rãi. Vì v y thông qua ñ tài “so sánh t c ñ tăng trư ng, t l s ng, t l chuy n ñ i gi i tính (toàn ñ c) cá ðiêu H ng gi a hai phương pháp cho ăn và ngâm trong hormon 17α- methyltestosterone (MT), t i tr i gi ng thu s n Bình Th nh, t nh An Giang.” ð tìm hi u thêm v vi c chuy n ñ i gi i tính cho ñ i tư ng trên, t ñó có th phát huy ti m năng phát tri n cho ngh nuôi cá trong tương lai. 1.2. M c ñích ñ tài Th nghi m, so sánh t c ñ tăng trư ng, t l s ng và t l chuy n gi i tính (toàn ñ c) trên cá ðiêu H ng qua hai phương pháp cho ăn th c ăn có tr n 17 α- MT và ngâm v i hormone 17α- MT. So sánh gi a hai ñ i tư ng cá ðiêu H ng và cá Rô Phi dòng Gift v ñ tăng trư ng, t l s ng và t l chuy n gi i tính (toàn ñ c) gi a hai phương pháp cho ăn th c ăn có tr n 17 α- MT và ngâm v i hormone 17α- MT. (do ñ tài “so sánh t c ñ tăng trư ng, t l s ng, t l chuy n ñ i gi i tính (toàn ñ c) cá Rô Phi dòng Gift gi a hai phương pháp cho ăn và ngâm trong hormon 17α- methyltestosterone (MT) t i tr i gi ng thu s n Bình Th nh, t nh An Giang.” ñư c sinh viên Võ La Mai Phương ti n hành cùng nơi, cùng lúc). ð xu t k thu t s n xu t gi ng cá Rô Phi ñơn tính ñ c ph c v cho nuôi thương ph m. 1.3. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n Trên cơ s th c nghi m ương cá ðiêu H ng t giai ño n cá b t (v a h t noãn hoàng) ñ n 45 ngày tu i, qua phân tích th ng kê sinh h c ñ so sánh t c ñ 2
tăng trư ng, t l s ng và t l chuy n gi i tính (toàn ñ c) trên cá ðiêu H ng qua hai phương pháp cho ăn th c ăn có tr n 17 α- MT và ngâm v i hormone 17α- MT nh m ñưa ra ñ ngh thích h p cho vi c s n xu t con gi ng ðiêu H ng có t l ñ c cao, t l s ng cao và t c ñ tăng trư ng nhanh. 1.4. Gi i thi u khái quát v Tr i gi ng th y s n Bình Th nh Trung Tâm Nghiên C u S n Xu t Gi ng Th y S n An Giang là ñơn v tr c thu c S Nông Nghi p & Phát Tri n Nông Thôn An Giang, ñư c thành l p năm 1999. G m có 3 tr i s n xu t gi ng tr c thu c: Tr i M Th nh, Tr i Bình Th nh và Tr i Tân Hòa. Năm 2000, ñư c s ch p nh n c a UBND t nh An Giang v vi c “ thành l p Tr i th c nghi m tôm gi ng xã Bình Th nh” v i di n tích 8,92 ha nh m góp ph n tích c c vào chương trình phát tri n nông nghi p nông thôn ñ ng B ng Sông C u Long nói chung và An Giang nói riêng. Tr i th c nghi m tôm gi ng xã Bình Th nh n m trên c n Bà Hòa (gi a sông H u) là khu v c ñ t ñang b i, xã Bình Th nh, huy n Châu Thành, t nh An Giang v i: ðông và Tây giáp ñ t ru ng, Nam giáp sông H u, B c giáp kênh thông ra sông H u. Sau ñ i tên thành Tr i gi ng th y s n Bình Th nh. V i ñi u ki n t nhiên: khí h u nhi t ñ i gió mùa, nóng m quanh năm, nhi t ñ trung bình tháng nóng nh t (tháng 4) là 37,20C và th p nh t (tháng 1) là 14,80C thích h p cho s phát tri n th y sinh v t nhi t ñ i; nư c ng t quanh năm không b nhi m phèn, ñ pH bi n ñ ng t 7-8. Hi n t i ñ i tư ng s n xu t chính: cá Rô Phi dòng Gift và ðiêu H ng ñơn tính toàn ñ c, cá Tra gi ng, ch gi ng Thái Lan, Tôm Càng Xanh. 3
Chương 2. LƯ C KH O TÀI LI U 2.1. Ngu n g c và phân lo i Cá Rô Phi có ngu n g c t Châu Phi. Cá Rô Phi cũng là loài cá ñư c con ngư i ñưa vào nuôi ñ u tiên vào năm 1924 và sau ñó ñư c nuôi r ng rãi nhi u nư c trên th gi i vào nh ng năm 1940-1950, nh t là nh ng nư c nhi t ñ i và c n nhi t ñ i (Tr n Văn V , 2005). V m t phân lo i, chúng ñư c x p trong h Cichlidae, b cá Vư c (Perciformes) (Tr n Văn V , 2005). Cho ñ n năm 1968 t t c các loài cá Rô Phi có m t ch m ñen cu i vây lưng (ch m Tilapia) ñ u ñư c x p chung vào m t gi ng Tilapia và ñ n năm 1973, Trewavas ñ ngh tách thành hai gi ng m i. Gi ng Tilapia bao g m nhóm cá Rô Phi ăn th c v t b c cao, ñ ñáy, lư c mang thưa và gi ng th hai bao g m nh ng loài Rô Phi ăn phiêu sinh th c v t, p tr ng và con trong mi ng ñư c g i là Sarotherodon. ð i di n cho gi ng này là Rô Phi v n và Rô Phi ñen. Tuy nhiên d a theo cơ s di truy n và t p tính sinh s n thì hi n nay có ba gi ng Rô Phi ñó là Tilapia, gi ng Sarotherodon và gi ng Oreochromis (Dương Nh t Long, không ngày tháng). Theo Nguy n Tư ng Anh (2002) Rô Phi ñ , l n ñ u tiên ñư c phân l p ðài Loan trong nh ng năm 70 c a th k trư c, t th h lai gi a con màu ñ Oreochromis mossambicus v i con màu hoang d i c a Rô Phi t sông Nil O. niloticus. Ngoài màu ñ ñư c ưa chu ng, ðiêu H ng còn có m t ñ c ñi m khác là phía trong thành b ng không có màu ñen như Rô Phi thu n ch ng ðài Loan, nên giá c a nó cao hơn các dòng Rô Phi khác, do ñó ñang ñư c nuôi r ng rãi. Ngư i ta cũng ñã tìm cách s n xu t cá ðiêu H ng M , Philippines, Hy L p, n ð , Jamica… Có nhi u dòng Rô Phi ñ . Ngoài dòng ðài Loan như ñã nói, còn có nh ng dòng khác như Rô Phi ñ Florida (O. urolepis hornorum x O. mossabius). T l cá ñ c trong th h F c a dòng Florida này có th nuôi chung nư c bi n (ch u ñ ng ñư c ñ măn ñ n 37‰). Cá nuôi ñ m n càng cao ít hi u chi n, ít b thương tích, có t l s ng cao và tăng trư ng nhanh hơn so v i cá ñư c nuôi ñ m n th p. M t dòng Rô Phi ñ khác t M là con lai c a O. aureus x O. nilotius. 4
Rô Phi ñ dòng t Philippines có ngu n g c t Singapore, khi ph i nh ng cá th cùng màu ñ c a dòng này có th ñư c t l màu trong th h con là 3 ñ / 1 màu hoang d i. Vương qu c Anh có dòng Stirling Red Niloticus… Trung Qu c loài cá này ñư c g i là H ngtiao, theo ti ng Hán – Vi t thì h ngtiao là ðiêu H ng, còn ðài Loan ñư c g i là Fusoyu (fortune fish) cá ñem l i s may m n, Vi t Nam nó có tên thương ph m là cá ðiêu H ng. (Nguy n Tư ng Anh, 2002) Theo Nguy n Tư ng Anh (2002) cho bi t ðiêu H ng – Rô Phi ñ không ph i là m t loài mà ch là nh ng dòng trong gi ng Oreochromis. Ch có th g i tên gi ng c a nh ng con cá này là Oreochromis vì chúng là nh ng con lai gi a các loài trong gi ng này. Rô Phi ñ thư ng có cha là d ng ñ t bi n (mutant) l n màu ñ c a loài O. mossambicus. Còn m thì cũng cùng gi ng y nhưng có th thu c nh ng loài khác. T t c chúng có cái tên ti ng Anh là Red Tilapia – Rô Phi ñ . S di truy n v màu s c c a các dòng ðiêu H ng hoàn toàn không ñơn gi n. ðiêu H ng dòng ðài Loan không ph i là dòng thu n, khi ph i hàng lo t ðiêu H ng ðài Loan v i nhau, ngư i ta th y cá con phân ly thành các ki u màu hoang d i (wild type) cơ b n là màu s m, ñ , h ng – tr ng (pinkish - white). Nh ng Rô Phi v i hai màu k sau r t khó phân bi t nên thư ng ñư c g i chung là có màu ñ . Trong m t s trư ng h p (ñ i v i Rô Phi ñ dòng ðài Loan và Philippines) khi ph i ñ x ñ ñư c 3 ñ /1 màu ki u hoang d i. Ngư i ta có th nghĩ ngay r ng trư ng h p này ch có 1 c p allen màu và di truy n theo lu t Mendel: ñ – tr i, ki u hoang d i – l n. Tuy nhiên, ta có th suy lu n ti p r ng n u có t l Mendel 3 ñ / 1 ki u hoang d i thì trong s 3 ki u hình ñ y ph i có ki u gen ñ ng h p t tr i ñ khi ph i nh ng cá th này v i nhau không còn s phân ly v màu s c n a. Ngư i ta ñã nghiên c u di truy n t bào s c t c a Rô Phi ñ dư i kính hi n vi ñi n t , Có 3 nhóm t bào s c t là t bào s c t ñen, t bào s c t màu cam và t bào s c t ñ (melanophore, xanthophore & iridophone). Màu s c các cá th ph thu c vào s t ng h p và t l các nhóm t bào này. Rô Phi bình thư ng mang màu ki u hoang d i có c ba nhóm t bào này. hai dòng Rô Phi ñ ñư c kh o sát thì có các melanophore mang t bào màu vàng và nâu (yellow & maroon colors). Riêng dòng Rô Phi ñ thu c loài 5
O. mossambicus (ñ t bi n l n) thì hoàn toàn không có melanophore màu ñen trong khi dòng Rô Phi ñ Philippines thì chúng xu t hi n như nh ng ñ m ñen trong th i gian phát tri n h u phôi (Nguy n Tư ng Anh, 2002) 2.2. Tình hình nuôi cá Rô Phi S n lư ng cá rô phi nuôi không ng ng tăng lên và ngày càng ñóng vai trò quan tr ng trong vi c c i thi n ngu n cung c p dinh dư ng cho ngư i nghèo, ngh nuôi cá rô phi cũng ñư c cho là m t sinh k t t nh t cho nông dân thoát kh i ñói nghèo. Trong tương lai, cá rô phi s là s n ph m thay th cho các loài cá th t tr ng ñang ngày càng c n ki t. S n lư ng cá rô phi ñã tăng lên hơn 4 l n t năm 1990 ñ n 2003. S n lư ng cá rô phi c a th gi i là 1.650.000 t n trong năm 2003). Hi n nay, Trung Qu c là qu c gia có s n lư ng cá rô phi ñ ng ñ u th gi i (710.000 t n) (Nguy n H u Khánh, 2005). Hình 1: S n lư ng cá rô phi trên th gi i qua các năm (Ghi chú: Giá tr s n lư ng cá rô phi năm 2004 là ư c tính) (trích b i Nguy n H u Khánh, 2005) Hình 2: S n lư ng cá rô phi theo các nư c và lãnh th nuôi (Fitzsimmons, K. và Gonzalez, P. (2005) trích b i Nguy n H u Khánh, 2005) 6
Cá Rô Phi ñã tr thành m t hàng thu s n chính v i s n lư ng h ng năm vào kho ng 1,5 tri u t n trên toàn th gi i. Trong ñó s n lư ng cá Rô Phi c a Trung Qu c và Ðông Nam Á là l n nh t. Ð c bi t, Vi t Nam, Malaysia và Nam Á s n xu t ñang ñư c m r ng. Ư c tính ñ n cu i th p k này, s n lư ng cá Rô Phi c a toàn c u s tăng g p ñôi. Trong khi th trư ng n i ñ a nh ng nư c s n xu t lo i cá này ñã n ñ nh thì th trư ng xu t kh u v n còn kh năng phát tri n. Trong ñó, nhu c u v cá Rô Phi gi ng Bănglañét, Vi t Nam và Trung Qu c r t l n ñ n n i nông dân và nh ng ngư i bán buôn ph i nh p kh u gi ng cá Rô Phi t các nư c khác như Thái Lan và Philippin. Nhu c u này thư ng ch theo chu kỳ và tăng cao khi vào v nuôi (Asian Aquaculture Magazine, 2003). ðiêu H ng là gi ng cá ñư c lai t o ðài Loan vào nh ng năm 1968 c a th k trư c. Năm 1992 m t công ty ðài Loan ñã ñưa vào nuôi th nghi m Bình Dương. ðây là loài cá ñư c ngư i nuôi ưa thích và nuôi m t s ña phương cho k t qu t t, các t nh có s n lư ng cá ðiêu H ng l n là thành ph H Chí Minh, Ti n Giang, An Giang, ð ng Nai, Tây Ninh, ð ng Tháp. Th trư ng tiêu th cá ðiêu H ng l n nh t là thành ph H Chí Minh v i m c tiêu th bình quân 20 t n/ngày. Vùng nuôi cá ðiêu H ng thư ng t p trung. Năm 2002 ñã có 100 l ng nuôi ðiêu H ng trên các kênh d n nư c t h D u Ti n t nh Tây Ninh, có s n lư ng kho ng 150 t n/năm. Có kho ng 1.100 l ng nuôi cá trên sông ð ng Nai (khu v c phư ng Tân Mai – Biên Hòa) nuôi cá ðiêu H ng là chính (60%) ghép v i cá chép (trích d n b i Nguy n Thanh Nhân, 2004). 2.3. Sơ lư c v ñ c ñi m cá Rô phi 2.3.1. Hình d ng màu s c Rô phi ñ hay còn g i là cá ðiêu H ng có hình dáng bên ngoài không khác cá loài khác ch có khác bi t duy nh t là v y trên thân có màu vàng ñ m, ho c vàng nh t ho c màu ñ h ng, cũng có th g p nh ng cá th có màu vàng, màu h ng xen l n nh ng ñám v y màu ñen nh t (Dương Nh t Long, không ngày tháng). 7