Luận văn: Nâng cao hiệu qủa thẩm định cho vay DNVVN tại các NHTM trên địa bàn

Luận văn

Nâng cao hiệu qủa thẩm định

cho vay DNVVN tại các NHTM

trên địa bàn TPHCM

- 1 -

LÔØI MÔÛ ÑAÀU

1. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi :

Coâng taùc thaåm ñònh cho vay ñoái vôùi DNVVN cuûa caùc NHTM voán dó ñaõ

ñoùng moät vai troø quan troïng, trong boái caûnh hieän nay laïi caøng ñaëc bieät quan troïng

hôn vì neàn kinh teá ñang khoù khaên, daãn ñeán vieäc cho vay seõ ruûi ro cao hôn. Luùc

naøy, ñeå coù theå quyeát ñònh taøi trôï voán cho caùc DN ñoøi hoûi vieäc thaåm ñònh hoà sô

vay phaûi chaët cheõ, kyõ caøng hôn vaø yeâu caàu ñaùp öùng ñöôïc caùc chæ tieâu cao hôn veà

hieäu quaû taøi chính cuûa phöông aùn, naêng löïc, phaùp lyù vaø uy tín cuûa DN. Neáu coâng

taùc thaåm ñònh khoâng toát, seõ deã daãn ñeán caùc quyeát ñònh cho vay khoâng hieäu quaû,

daãn tôùi khoâng thu hoài ñöôïc voán vay vaø ñieàu naøy khoâng chæ aûnh höôûng xaáu ñeán

hoaït ñoäng cuûa baûn thaân ngaân haøng ñoù maø coøn aûnh höôûng tôùi moïi maët cuûa neàn

kinh teá noùi chung.

Xuaát phaùt töø thöïc tieãn neâu treân, toâi ñaõ choïn ñeà taøi : “Naâng cao hieäu quaû

thaåm ñònh cho vay DNVVN taïi caùc NHTM treân ñòa baøn TPHCM ”.

2. Muïc tieâu nghieân cöùu :

Treân cô sôû quy ñònh, noäi dung thaåm ñònh tín duïng khaùch haøng DN, xaây

döïng khung phaân tích vaø ñaùnh giaù hoà sô vay, heä thoáng caùc noäi dung thaåm ñònh

phuïc vuï cho caùn boä thaåm ñònh taïi ngaân haøng coù chuaån möïc ñeå ñaùnh giaù caùc hoà sô

vay. Ñoàng thôøi, caên cöù vaøo thöïc traïng coâng taùc thaåm ñònh cho vay DNVVN taïi

caùc NHTM treân ñòa baøn TP.HCM hieän nay, luaän vaên ñöa ra moät soá giaûi phaùp goùp

phaàn hoaøn thieän coâng taùc thaåm ñònh cho vay taïi caùc NHTM.

3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu :

Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø tình hình thöïc teá cuûa coâng taùc thaåm -

ñònh cho vay DNVVN taïi caùc NHTM VN treân ñòa baøn TP.HCM

- Phaïm vi nghieân cöùu :

- 2 -

Nghieân cöùu moät soá noäi dung cô baûn cuûa hoà sô vay voán, caùc chæ tieâu phaân

tích ñònh tính, ñònh löôïng trong thaåm ñònh hoà sô vay voán cuûa NHTM VN taïi

TPHCM, khoâng nghieân cöùu Ngaân haøng lieân doanh, Chi nhaùnh Ngaân haøng nöôùc

ngoaøi vaø Ngaân haøng 100% voán nöôùc ngoaøi.

Nghieân cöùu thöïc traïng coâng taùc thaåm ñònh cho vay DNVVN trong caùc

NHTM hieän nay.

Nghieân cöùu caùc giaûi phaùp goùp phaàn hoaøn thieän coâng taùc thaåm ñònh cho vay

trong caùc NHTM.

4. Phöông phaùp nghieân cöùu :

Luaän vaên ñöôïc nghieân cöùu treân cô sôû toång hôïp moät soá caùc phöông phaùp

nghieân cöùu nhö : Phöông phaùp phaân tích, phöông phaùp ñaùnh giaù; ñoái chieáu vôùi

coâng taùc thaåm ñònh cho vay DNVVN taïi caùc NHTM ñeå ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp

goùp phaàn hoaøn thieän coâng taùc thaåm ñònh cho vay trong caùc Ngaân haøng Thöông

maïi treân ñòa baøn TP.HCM.

5. Keát caáu luaän vaên :

Ngoaøi phaàn môû ñaàu, keát luaän, luaän vaên goàm 3 chöông:

- Chöông 1 : Toång quaùt veà thaåm ñònh cho vay DNVVN.

- Chöông 2 : Thöïc traïng coâng taùc thaåm ñònh cho vay DNVVN taïi caùc NHTM treân

ñòa baøn TP.HCM hieän nay.

- Chöông 3 : Moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao hieäu quaû thaåm ñònh cho vay

DNVVN taïi caùc NHTM treân ñòa baøn TP.HCM hieän nay.

Do thôøi gian vaø khaû naêng nghieân cöùu cuûa baûn thaân coøn haïn cheá, luaän vaên

khoù traùnh khoûi moät soá sô soùt nhaát ñònh. Raát mong nhaän ñöôïc söï ñoùng goùp yù kieán

cuûa quí thaày coâ, baïn beø, ñoàng thôøi xin ñöôïc traân troïng gôûi ñeán quí thaày, quí coâ lôøi

caûm ôn chaân thaønh.

- 3 -

CHÖÔNG 1

TOÅNG QUAÙT VEÀ THAÅM ÑÒNH CHO VAY

DOANH NGHIEÄP VÖØA VAØ NHOÛ

1.1 .1 Theá naøo laø DNVVN :

1.1 Toång quaùt veà DNVVN :

Theo Wikipedia1, DNVVN laø nhöõng DN coù quy moâ nhoû beù veà maët voán,

lao ñoäng hay doanh thu. Theo tieâu chí cuûa Nhoùm ngaân haøng theá giôùi, DNVVN coù

theå chia thaønh 3 loaïi caên cöù vaøo soá löôïng lao ñoäng, ñoù laø DN sieâu nhoû neáu coù soá

löôïng lao ñoäng döôùi 10 ngöôøi, DN nhoû neáu töø 10 ñeán döôùi 50 ngöôøi vaø DN vöøa

neáu töø 50 ñeán 300 ngöôøi.

Vieäc xaây döïng caùc tieâu chí ñeå phaân ñònh DNVVN coù yù nghóa quan troïng vì

qua ñoù, laøm cô sôû theo doõi vaø phaân tích ñöôïc caùc soá lieäu thoáng keâ veà tình hình

hoaït ñoäng cuûa DNVVN, laøm neàn taûng cho vieäc hoaïch ñònh chieán löôïc vaø tìm ra

caùc giaûi phaùp nhaèm hoã trôï cho loaïi hình doanh nghieäp naøy hoaït ñoäng coù hieäu quaû.

Tuy nhieân treân thöïc teá, khoâng coù moät khuoân maãu thoáng nhaát veà tieâu chí

cuõng nhö tieâu chuaån giöõa caùc quoác gia, do coù söï khaùc nhau veà trình ñoä vaø ñieàu

kieän kinh teá xaõ hoäi ôû töøng nöôùc. Ngay caû trong moãi nöôùc, vieäc phaân loaïi caùc

DNVVN giöõa caùc thôøi kyø, caùc ngaønh ngheà, caùc ñòa phöông cuõng coù söï khaùc nhau.

Thaäm chí, nhieàu döï aùn taøi trôï cho caùc DNVVN cuõng coù caùc hình thöùc phaân loaïi

khaùc nhau, khaùc caû vôùi qui ñònh cuûa Chính phuû.

1 Wikipedia laø baùch khoa toaøn thö noäi dung môû treân internet

Hieän nay, coù hai nhoùm tieâu chí phoå bieán duøng ñeå phaân loaïi caùc DNVVN:

- 4 -

Tieâu chí ñònh tính: tieâu chí naøy döïa treân caùc ñaëc tröng cô baûn cuûa DNVVN nhö

trình ñoä chuyeân moân hoaù, möùc ñoä töï ñoäng hoùa... Öu ñieåm cuûa chæ tieâu naøy laø phaûn

aùnh ñuùng thöïc chaát DNVVN nhöng laïi khoù xaùc ñònh chính xaùc treân thöïc teá. Do

ñoù, tieâu chí naøy thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå tham khaûo, boå sung cho tieâu chí ñònh

löôïng, ít ñöôïc söû duïng laøm caên cöù ñeå phaân loaïi.

Tieâu chí ñònh löôïng: thöôøng ñöôïc caên cöù vaøo caùc tieâu thöùc nhö soá löôïng lao

ñoäng, voán hay taøi saûn, doanh thu, lôïi nhuaän ñeå phaân loaïi. Tuøy vaøo tình hình thöïc

teá maø caùc tieâu thöùc seõ ñöôïc löïa choïn nhö: soá lao ñoäng coù theå laø lao ñoäng trung

bình trong danh saùch, lao ñoäng thöïc teá, lao ñoäng thöôøng xuyeân. Voán hay taøi saûn

coù theå laø voán hay giaù trò toång taøi saûn, taøi saûn coá ñònh hay giaù trò taøi saûn coøn laïi.

Doanh thu coù theå laø doanh thu trong moät naêm, giaù trò gia taêng trong moät naêm.

Treân theá giôùi caùc tieâu thöùc ñònh löôïng ñöôïc söû duïng raát ña daïng, soá löôïng

tieâu thöùc ñöôïc duøng coù theå laø 1, hoaëc 2 vaø toái ña laø 3. Ña soá caùc quoác gia ñeàu söû

duïng tieâu thöùc soá lao ñoäng.

Tuy nhieân, vieäc phaân loaïi chæ mang tính töông ñoái, do quaù trình phaân loaïi

coøn phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá:

Trình ñoä phaùt trieån kinh teá cuûa moãi quoác gia. Caùc quoác gia caøng phaùt trieån, DN

thöôøng coù trình ñoä kyõ thuaät chuyeân moân hoùa cao thì löôïng lao ñoäng coù xu höôùng

ít, voán hay giaù trò taøi saûn laïi thöôøng cao hôn caùc DN taïi caùc nöôùc ít phaùt trieån.

Tính chaát, ñaëc ñieåm cuûa ngaønh ngheà, trình ñoä phaùt trieån cuûa DN: coù nhöõng

ngaønh thaâm duïng veà voán nhö ñieän töû, vaän taûi trong khi moät soá ngaønh laïi thaâm

duïng veà lao ñoäng nhö may maëc, goám xöù...

Tính phaân vuøng: do coù söï khaùc bieät giöõa caùc vuøng trong moät quoác gia nhö giöõa

thaønh thò vaø noâng thoân, giöõa mieàn nuùi haûi ñaûo vaø ñoàng baèng....

- 5 -

Muïc ñích cuûa vieäc phaân loaïi: do vieäc phaân loaïi ñeå coù chính saùch hoã trôï veà thueá

(chuù troïng vaøo tieâu thöùc lôïi nhuaän) seõ khaùc vôùi vieäc phaân loaïi nhaèm muïc ñích

khuyeán khích ñoåi môùi coâng ngheä ( chuù troïng tieâu thöùc soá lao ñoäng ), hay laø phuïc

vuï cho moät muïc ñích mang tính xaõ hoäi cuûa Chính phuû nhö giaûi quyeát vieäc laøm.

Töøng giai ñoaïn phaùt trieån cuûa neàn kinh teá: kinh teá caøng phaùt trieån, caùc tieâu

chuaån veà DNVVN cuõng thay ñoåi theo cho phuø hôïp vôùi thöïc teá.

Moãi moät yeáu toá ñeàu coù moät yù nghóa, tuøy theo quan ñieåm vaø ñieàu kieän cuï theå maø

1.1.2 DNVVN theo tieâu chí phaân loaïi taïi moät soá nöôùc treân theá giôùi:

moãi quoác gia coù moät söï phaân loaïi rieâng.

Baûng 1.1: Caùc tieâu thöùc aùp duïng ñeå xaùc ñònh DNVVN ôû moät soá quoác gia

hieän nay.

CAÙC TIEÂU THÖÙC AÙP DUÏNG

QUOÁC GIA SOÁ LAO ÑOÄNG TOÅNG SOÁ TAØI SAÛN DOANH

VOÁN THU

UÙC < 500 trong CN &

< 20 trieäu CANADA DV < 500 cho caû CN &

CAD

< 7 trieäu USD

MÓ MEXICO EU NHAÄT DV < 500 < 250 < 250 < 300 trong ngaønh < 100 trieäu yeân

khaùc hoaëc

< 100 trong baùn < 30 trieäu yeân

buoân hoaëc

< 50 trong baùn leû < 10 trieäu yeân

hoaëc

- 6 -

KOREA < 300 trong cheá 0.6 trieäu USD

taïo, khai thaùc, xaây

döïng vaø < 0.5 trieäu

< 20 trong thöông USD/naêm

maïi vaø (neáu baùn leû)

vaø < 0.25

trieäu

USD/naêm

(neáu baùn

buoân)

HONGKONG < 100 trong DN vaø

1.5-15trieäu PHILIPINE 50 trong DV - DN nhoû : 10-99

Peso -DN vöøa: 100 - 199

15-60 trieäu

Peso

SINGAPORE < 100 < 500 trieäu

SGD

MYANMAR MALAYSIA < 100 <150 <25 trieäu

Ringit

THAILAND - DN nhoû :< 50 < 20 trieäu Bath

- DN vöøa :50-200 20-100 trieäu

Bath

INDONESIA < 100 CHINA - DN nhoû: 50-100;

- DN vöøa : 101-500

- 7 -

[Nguoàn: - Saùch taøi chính hoã trôï caùc DNVVN

- APEC website http://www.actetsme.org ]

Qua soá lieäu baûng treân ta thaáy, ña soá caùc nöôùc treân theá giôùi ñeàu choïn hai tieâu thöùc

chuû yeáu laø soá löôïng lao ñoäng vaø löôïng voán saûn xuaát kinh doanh nhö laø hai thöôùc

ño chính ñeå phaân bieät qui moâ DNVVN. Ñoä lôùn trong töøng tieâu thöùc cuûa moãi quoác

gia cuõng khoâng gioáng nhau, tuøy thuoäc vaøo ñieàu kieän cuï theå vaø ñaëc ñieåm rieâng coù

cuûa töøng nöôùc.

1.1.3 DNVVN taïi Vieät Nam:

1.1.3.1 Tieâu chí xaùc ñònh DNVVN taïi Vieät Nam :

Theo Ñieàu 3, Nghò ñònh soá 90/2001/NÑ-CP veà vieäc trôï giuùp DNVVN ngaøy

23/11/2001 do Thuû töôùng Chính phuû ban haønh, ñaõ ñònh nghóa DNVVN nhö sau:

“Doanh nghieäp nhoû vaø vöøa laø cô sôû saûn xuaát, kinh doanh ñoäc laäp, ñaõ ñaêng kyù

kinh doanh theo phaùp luaät hieän haønh, coù voán ñaêng kyù khoâng quaù 10 tyû ñoàng

hoaëc soá lao ñoäng bình quaân haøng naêm khoâng quaù 300 ngöôøi” . Ñaây chính laø cô

sôû phaùp lyù chính thöùc hieän nay ñeå ta coù theå tieán haønh phaân loaïi DNVVN.

1.1.3.2 Ñaëc ñieåm caùc DNVVN taïi Vieät Nam :

Töø khi Luaät DN coù hieäu löïc thi haønh (01/01/2000) cho tôùi nay thì soá DN noùi

chung vaø DNVVN noùi rieâng taêng raát nhanh, cuï theå nhö sau :

- 8 -

Baûng 1.2 : Soá löôïng DN vaø DNVVN taïi Vieät Nam qua caùc naêm.

Ñôn vò : doanh nghieäp

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Thaùng

36.305 44.670 54.216 61.977 79.420 98.232 6/2008 114.340 307.388 DNVVN theo

tieâu chí veà voán

39.897 49.062 59.853 68.687 88.222 109.336 127.600 328.207 (< 10 tyû ) DNVVN theo

tieâu chí veà soá

lao ñoäng ( <300

lao ñoäng ) Toång soá DN 42.288 112.950 51.680 62.908 91.756 131.332 349.305

72.012 ( Nguoàn : Baùo caùo thöôøng nieân DNVVN VN naêm 2008 cuûa Boä KH&ÑT )

Qua thoáng keâ treân cho thaáy, ñeán cuoái naêm 2006 soá DN taïi VN ñaõ taêng

311% so vôùi naêm 2000, DNVVN theo tieâu chí veà voán taêng 315% vaø theo tieâu chí

veà soá lao ñoäng laø 320%. Ñoàng thôøi, soá löôïng DNVVN cuõng chieám tyû leä aùp ñaûo

trong toång soá DN vôùi 97% ( neáu theo tieâu chí lao ñoäng ) vaø 87% ( theo tieâu chí veà

voán). Môùi ñaây, theo soá lieäu baùo caùo cuûa NHNN göûi Thuû töôùng Chính phuû ngaøy

29/09/2008 thì tính ñeán thaùng 06/2008, ñaõ coù 349.305 DN ñaêng kyù kinh doanh vôùi

toång soá voán ñaêng kyù treân 1.389.000 tyû ñoàng, trong ñoù, khoaûng 93,96% DN laø

DNVVN ( theo tieâu chí lao ñoäng ), vaø 88% DN laø DNVVN ( theo tieâu chí veà

voán).

TPHCM tieáp tuïc laø ñòa phöông daãn ñaàu trong caû nöôùc coù soá löôïng DN

ñaêng kyù kinh doanh nhieàu nhaát, chieám gaàn 30% toång soá DN ñaêng kyù kinh doanh

trong caû nöôùc ñeán cuoái naêm 2007, vôùi 17.313 DN treân toång soá 58.196 DN vaø con

- 9 -

soá ñoù tieáp tuïc taêng cao trong quyù 1/2009 vôùi 4.050 DN thaønh laäp môùi, baát keå neàn

kinh teá ñang trong giai ñoaïn suy thoaùi nhö hieän nay.

Vieäc soá löôïng caùc DN ngaøy moät taêng laø moät tín hieäu ñaùng möøng, tuy nhieân

beân caïnh ñoù, chaát löôïng cuûa DN vaãn coøn nhieàu haïn cheá, nhieàu DN ra ñôøi nhöng

coù khaû naêng caïnh tranh raát thaáp, thaäm chí khoâng theå hoaït ñoäng.

Trong boái caûnh VN hoäi nhaäp quoác teá ngaøy moät saâu roäng vaø tình hình kinh

teá theá giôùi cuõng nhö VN ñang traûi qua giai ñoaïn khoù khaên, DNVVN VN ñang

ñöùng tröôùc thaùch thöùc raát lôùn döôùi aùp löïc caïnh tranh cuûa caùc coâng ty, taäp ñoaøn

xuyeân quoác gia. Trong khi ñoù, baûn thaân caùc DNVVN cuûa VN hieän nay tuy ñaõ coù

nhöõng caûi tieán, ñoåi môùi nhaát ñònh ñeå ñaùp öùng vôùi tình hình môùi, nhöng vaãn ñang

toàn taïi nhöõng haïn cheá voán coù cuûa mình. Caùc haïn cheá ñoù laø :

- Haïn cheá veà voán:

Voán luoân laø vaán ñeà quan taâm haøng ñaàu cuûa caùc DNVVN nöôùc ta, raát nhieàu

doanh nghieäp hieän nay thieáu voán. Maëc duø ñaõ coù nhöõng chuyeån bieán lôùn veà voán

cuûa DNVVN neáu nhö so soá voán ñaêng kyù kinh doanh bình quaân cuûa naêm 2006 laø 7

tyû ñoàng vôùi naêm 2000 laø 962 trieäu ñoàng, nhöng vôùi aùp löïc caïnh tranh ngaøy caøng

cao, soá voán ñoù ( neáu thöïc teá DN goùp ñuùng nhö ñaêng kyù ) cuõng khoù coù theå ñaùp öùng

ñöôïc nhu caàu phaùt trieån cuûa ñôn vò.

Do thieáu voán, daãn ñeán haøng loaït caùc khoù khaên aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng

kinh doanh vaø söï toàn taïi cuûa DN nhö : khoâng coù ñieàu kieän môû roäng saûn xuaát kinh

doanh, phaùt trieån vaø duy trì thò phaàn, khaû naêng ñaàu tö vaøo phöông tieän kyõ thuaät,

trang bò, caûi tieán maùy moùc thieát bò hieän ñaïi ñeå naâng cao naêng suaát vaø chaát löôïng

saûn phaåm bò haïn cheá, khoù thu huùt ñöôïc löïc löôïng lao ñoäng vaø nhaân söï coù trình ñoä,

tay ngheà cao.

- 10 -

Maëc duø hieän nay caùc DNVVN coù theå khai thaùc vaø huy ñoäng voán töø ba

nguoàn chính thöùc laø thò tröôøng chöùng khoaùn, ngaân haøng vaø caùc chöông trình hoã trôï

phaùt trieån cuûa Chính phuû töø NSNN nhö Quyõ baûo laõnh tín duïng, Quyõ hoã trôï phaùt

trieån, nhöng vieäc tieáp caän caùc nguoàn taøi chính treân ñeàu gaëp khoù khaên. Quyõ baûo

laõnh tín duïng hieän coù 9 quyõ, nhöng chæ hoaït ñoäng coù 3 quyõ, vöøa yeáu laïi vöøa thieáu.

Huy ñoäng töø thò tröôøng chöùng khoaùn thì ñoøi hoûi nhieàu ñieàu kieän maø nhieàu DN khoù

coù theå ñaùp öùng nhö hoaït ñoäng coù laõi nhieàu naêm lieàn, coù uy tín treân thò tröôøng, baùo

caùo taøi chính coù kieåm toaùn, phaûi laø coâng ty coå phaàn ñaïi chuùng coù quy moâ lôùn. Vay

voán töø ngaân haøng thì yeâu caàu veà taøi saûn theá chaáp, thuû tuïc röôøm raø, soá tieàn vay vaø

thôøi gian vay thöôøng khoâng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa DN…Ñaëc bieät trong naêm

2008 vöøa qua, caùc DN coøn phaûi höùng chòu möùc laõi suaát cho vay raát cao vaø khoâng

phaûi DN naøo cuõng ñöôïc vay do chính saùch thaét chaët tieàn teä cuûa Chính phuû ñeå

phuïc vuï muïc tieâu kieàm cheá laïm phaùt.

Chính vì vaäy, ñeå coù voán duy trì hoaït ñoäng kinh doanh, caùc DN buoäc phaûi

vay möôïn töø keânh taøi chính phi chính thöùc, ñaëc bieät laø töø baïn beø, ngöôøi thaân vaø

thaäm chí chaáp nhaän vay tín duïng naëng laõi vôùi laõi suaát raát cao. Theo ñieàu tra cuûa

Cuïc Phaùt trieån DNVVN thuoäc Boä Keá hoaïch& Ñaàu tö naêm 2007, chæ coù 32,38%

DNVVN coù khaû naêng tieáp caän ñöôïc caùc nguoàn voán cuûa caùc ngaân haøng; 35,24%

DN khoù tieáp caän vaø 32,38% DN khoâng tieáp caän ñöôïc. Môùi ñaây nhaát, theo soá lieäu

baùo caùo nhanh veà tình hình hoaït ñoäng cuûa caùc DNVVN 6 thaùng ñaàu naêm 2008 do

Vieän Phaùt trieån DN thuoäc VCCI cuõng cho thaáy coù 90,2% DNVVN coù nhu caàu vay

voán ngaân haøng, nhöng chæ coù 10,5% DN thoûa maõn ñöôïc 100% nhu caàu. Ñaây laø

moät thöïc traïng traùi chieàu khi maø ngaøy caøng nhieàu ngaân haøng chuù troïng hôn trong

vieäc cho vay DNVVN, nhöng caùc DNVVN vaãn khoù coù theå tieáp caän ñöôïc voán vay

ngaân haøng do caùc haïn cheá voán coù cuûa mình.

- 11 -

- Trình ñoä lao ñoäng vaø quaûn lyù coøn thaáp :

Trình ñoä vaø tay ngheà cuûa ngöôøi lao ñoäng vaø ñoäi nguõ quaûn lyù trong caùc

DNVVN cuõng laø moät trong nhöõng vaán ñeà böùc xuùc hieän nay. Moät nghieân cöùu vaøo

thaùng 03/2008 cuûa Boä KH&ÑT ñoái vôùi 63.000 DN treân caû nöôùc cho thaáy 43% chuû

DN coù trình ñoä trung hoïc trôû xuoáng, 63% DN khoâng tuyeån duïng ñöôïc ngöôøi taøi,

55% DN gaëp khoù khaên trong vieäc giöõ chaân ngöôøi gioûi. Tình traïng treân laø do

nguoàn voán haïn heïp, caùc DNVVN khoù coù theå chieâu moä ñöôïc löïc löôïng lao ñoäng

vaø quaûn lyù gioûi, coù tay ngheà. Löïc löôïng lao ñoäng chuû yeáu laø lao ñoäng phoå thoâng,

ít ñöôïc ñaøo taïo tay ngheà vaø thieáu kyõ naêng, ñoàng thôøi cuõng ít ñöôïc chuû doanh

nghieäp quan taâm ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi nhaèm naâng cao tay ngheà, trình ñoä cho lao

ñoäng trong khi chaát löôïng nguoàn lao ñoäng coù yù nghóa quan troïng ñoái vôùi söï toàn taïi

vaø phaùt trieån cuûa DN.

Baûn thaân caùc laõnh ñaïo cuûa DN cuõng coù trình ñoä raát haïn cheá. Ñoäi nguõ chuû

DN, Giaùm ñoác, caùn boä quaûn lyù coøn nhieàu haïn cheá veà kieán thöùc vaø kyõ naêng quaûn

lyù. Soá löôïng DNVVN coù chuû DN, giaùm ñoác gioûi, chuyeân moân cao vaø naêng löïc

quaûn lyù toát chöa nhieàu. Moät boä phaän lôùn caùc chuû DN, Giaùm ñoác chöa ñöôïc ñaøo

taïo baøi baûn veà kinh doanh vaø quaûn lyù, coøn thieáu kieán thöùc kinh teá xaõ hoäi vaø kyõ

naêng quaûn trò kinh doanh, töø ñoù, daãn ñeán khuynh höôùng phoå bieán laø caùc DN hoaït

ñoäng quaûn lyù chuû yeáu treân kinh nghieäm, thieáu taàm nhìn chieán löôïc, thieáu kieán

thöùc daãn ñeán kinh doanh deã phaùt sinh ruûi ro.

- Kyõ thuaät coâng ngheä coøn laïc haäu :

Coâng ngheä laø yeáu toá quyeát ñònh ñeán naêng suaát, chaát löôïng cuûa saûn phaåm,

giuùp caùc doanh nghieäp coù theå caïnh tranh ñöôïc treân thò tröôøng. Vôùi vieäc hoäi nhaäp

ngaøy caøng saâu roäng vaøo kinh teá theá giôùi, nhìn chung, trong nhöõng naêm qua caùc

DNVVN ôû nöôùc ta ñaõ coù söï ñoåi môùi coâng ngheä ôû möùc ñoä nhaát ñònh. Tuy nhieân, do

- 12 -

nguoàn voán taøi chính bò giôùi haïn vaø söï nhìn nhaän taàm quan troïng cuûa khoa hoïc

coâng ngheä coøn haïn cheá, daãn ñeán caùc doanh nghieäp chöa theå töï mình ñoåi môùi cuõng

nhö aùp duïng maïnh meõ coâng ngheä, kyõ thuaät tieân tieán.

Theo baùo caùo môùi ñaây cuûa Cuïc phaùt trieån DN ( thuoäc Boä KH &ÑT ) thaùng

04/2009 cho thaáy, vaãn coøn 80% soá löôïng DNVVN khoâng coù chieán löôïc ñaàu tö cho

khoa hoïc coâng ngheä, vaø haàu heát caùc DNVVN hieän ñang söû duïng coâng ngheä laïc

haäu 3-4 thaäp kyû so vôùi theá giôùi, naêng löïc nghieân cöùu raát haïn cheá, chæ coù 0,1%

doanh thu haèng naêm cuûa DN ñöôïc daønh ñeå ñoåi môùi coâng ngheä thieát bò. Ngoaøi ra,

baùo caùo cuõng cho bieát vieäc nhaäp khaåu coâng ngheä haèng naêm cuûa caùc DN laø döôùi

10% toång kim ngaïch nhaäp khaåu, chæ baèng ¼ so vôùi caùc nöôùc phaùt trieån.

Beân caïnh nguoàn voán ít neân ngaïi ñoåi môùi, nhieàu DN khoâng hieåu coâng ngheä

naøo ñaõ coù vaø laøm theá naøo ñeå tieáp caän, aùp duïng coâng ngheä vaøo saûn xuaát do chöa

thöïc söï xem yeáu toá coâng ngheä laø yeáu toá caïnh tranh, toàn taïi soáng coøn cuûa DN.

- Thieáu thoâng tin thò tröôøng :

Moät trong nhöõng yeáu toá laøm cho khaû naêng caïnh tranh cuûa DNVVN bò haïn

cheá laø tình traïng thieáu thoâng tin thò tröôøng veà saûn phaåm, thò tröôøng coâng ngheä,

maùy moùc thieát bò. Vì vaäy, saûn phaåm laøm ra coù maãu maõ, kieåu daùng khoâng thaät haáp

daãn, chaát löôïng haïn cheá, daãn ñeán khoù caïnh tranh do khoâng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu

cuûa thò tröôøng vaø DN khoù coù theå chuû ñoäng thay ñoåi chieán löôïc kinh doanh khi thò

tröôøng thay ñoåi.

Vieäc thieáu thoâng tin thò tröôøng moät phaàn xuaát phaùt töø baûn thaân DN vaø moät

phaàn do chöa nhaän ñöôïc söï hoã trôï tích cöïc töø caùc cô quan chöùc traùch cuûa Chính

phuû.

- 13 -

Ngaøy nay, vieäc naém baét caùc thoâng tin thò tröôøng khoâng chæ döïa vaøo coâng ty

tö vaán, nghieân cöùu tìm hieåu thò tröôøng maø coøn coù theå thöïc hieän döôùi nhieàu hình

thöùc raát ña daïng thoâng qua CNTT.

Tuy nhieân, caùc DNVVN taïi nöôùc ta vaãn chöa xem troïng vaø thaät söï khai

thaùc heát tính naêng cuûa CNTT trong vieäc tìm hieåu thò tröôøng. Theo khaûo saùt cuûa

VCCI naêm 2007, coù khoaûng 23% DN thöøa nhaän coù döôùi 40% nhaân vieân coù kyõ

naêng söû duïng nhöõng chöông trình öùng duïng cô baûn trong khi gaàn 63%DN coù döôùi

20% nhaân vieân coù theå söû duïng caùc chöông trình öùng duïng chuyeân duøng hoã trôï

kinh doanh. Beân caïnh ñoù, caùc DN chæ daønh 4,8% toång chi tieâu öùng duïng CNTT

cho vieäc ñaøo taïo nhaân vieân. Cuõng theo keát quaû khaûo saùt naøy, 24% DN khoâng söû

duïng baát cöù moät dòch vuï CNTT naøo, 76% soá DN söû duïng dòch vuï CNTT nhöng

chuû yeáu taäp trung vaøo dòch vuï söûa chöõa, baûo trì, laép ñaët vaø ñaëc bieät coù ñeán 96,4%

toång soá DN khoâng söû duïng dòch vuï tö vaán. Qua ñoù cho thaáy, moät phaàn do nguoàn

voán kinh doanh coù haïn neân vieäc ñaàu tö vaøo coâng taùc tìm hieåu, thaêm doø, naém baét

thoâng tin thò tröôøng trong vaø ngoaøi nöôùc coøn haïn cheá. Beân caïnh ñoù, moät boä phaän

DN cuõng chöa xem troïng coâng taùc tìm hieåu thoâng tin thò tröôøng cho duø hoï coù ñuû

naêng löïc taøi chính ñeå thöïc hieän vieäc ñoù. Caùc DN chæ quan taâm saûn xuaát nhöõng gì

hoï coù theå maø ít quan taâm ñeán nhöõng gì thò tröôøng caàn.

Ngoaøi lyù do veà baûn thaân DN, söï hoã trôï veà thoâng tin cuûa Chính phuû ñoái vôùi

caùc DNVVN cuõng raát thaáp. Caùc cô quan ban ngaønh vaãn chöa laøm heát vai troø cuûa

mình trong vieäc xuùc tieán ñaàu tö, cung caáp thoâng tin thò tröôøng cho DN, ñaëc bieät laø

taïi caùc thò tröôøng xuaát khaåu. Coù raát nhieàu tröôøng hôïp saûn phaåm do caùc DN VN

laøm ra, coù chaát löôïng toát, ñöôïc thò tröôøng nöôùc ngoaøi chaáp nhaän nhöng vaãn phaûi

baùn haøng döôùi thöông hieäu khaùc do khoâng theå xaâm nhaäp vaøo thò tröôøng nöôùc

- 14 -

ngoaøi moät caùch tröïc tieáp. Vì vaäy, khaû naêng naém baét thò tröôøng, xaâm nhaäp vaø môû

roäng thò tröôøng ñeå taêng cöôøng naêng löïc caïnh tranh cuûa DNVVN laø khoâng cao.

1.1.3.3 Vai troø cuûa DNVVN trong neàn kinh teá Vieät Nam :

Maëc duø loaïi hình DNVVN coøn toàn taïi nhöõng haïn cheá nhaát ñònh, nhöng taàm

quan troïng vaø söï ñoùng goùp cuûa DNVVN ñoái vôùi neàn kinh teá VN laø raát lôùn, theå

hieän qua moät soá ñieåm sau :

- Taïo theâm nhieàu vieäc laøm. Theo thoáng keâ cuûa Hoäi DNVVN VN naêm 2008,

caùc DNVVN ñoùng goùp 40% ñeán 50% vieäc laøm môùi haèng naêm cho ngöôøi lao

ñoäng.

- Ñoùng goùp vaøo taêng tröôûng GDP. Theo Baùo caùo cuûa NHNN ngaøy

29/09/2008, möùc ñoùng goùp cuûa DNVVN haèng naêm khoaûng 40%GDP cuûa caû nöôùc,

33% giaù trò saûn löôïng coâng nghieäp.

- Goùp phaàn taêng thu NSNN. Theo coång thoâng tin ñieän töû Chính phuû thaùng

10/2008, rieâng 7 thaùng ñaàu naêm 2008, caùc DNVVN noäp ngaân saùch laø 5.721 tyû

ñoàng, bình quaân noäp ngaân saùch laø 48 trieäu ñoàng/DN. Coøn theo Baùo caùo cuûa

NHNN ngaøy 29/09/2008, caùc DNVVN noäp ngaân saùch chieám 17,46%.

Qua caùc soá lieäu treân cho thaáy DNVVN giuùp thu huùt coâng aên vieäc laøm cho

ngöôøi lao ñoäng, giaûm tyû leä thaát nghieäp goùp phaàn oån ñònh an sinh xaõ hoäi. Ngoaøi ra,

vôùi vieäc huy ñoäng caùc nguoàn voán xaõ hoäi vaøo phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc, caùc

DNVVN coøn goùp phaàn thuùc ñaåy söï taêng tröôûng kinh teá, gia taêng thu nhaäp quoác

daân.

1.1.3.4 Caùc nhu caàu taøi chính caàn vay voán cuûa DNVVN :

Vôùi aùp löïc caïnh tranh gay gaét nhö hieän nay, ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån, nhu

caàu taøi chính cuûa moät DNVVN cuõng ñoøi hoûi gia taêng khoâng ngöøng. Caùc nhu caàu

chính veà voán vay cuûa DN bao goàm :

- 15 -

- Boå sung voán löu ñoäng saûn xuaát kinh doanh. Ñaây laø nhöõng nhu caàu caàn vay

voán vôùi thôøi gian ngaén haïn ( töø 12 thaùng trôû laïi ), thöôøng ñöôïc söû duïng vôùi muïc

ñích boå sung voán kinh doanh nhö : thanh toaùn tieàn haøng, nguyeân vaät lieäu, chi traû

löông, thanh toaùn caùc chi phí ñieän nöôùc.

- Ñaàu tö voán vaøo caùc döï aùn laøm taêng taøi saûn coá ñònh : nhu caàu vay voán coù

thôøi gian trung daøi haïn ( töø moät naêm trôû leân ), thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå ñaàu tö xaây

döïng vaø môû roäng nhaø xöôûng , mua hoaëc caûi tieán maùy moùc thieát bò.

1.2 Thaåm ñònh cho vay DNVVN taïi caùc NHTM :

1.2.1 Khaùi nieäm coâng taùc thaåm ñònh cho vay :

Coâng taùc thaåm ñònh cho vay baét ñaàu töø khi DN coù phaùt sinh nhu caàu caàn

vay voán ngaân haøng vaø tieán haønh noäp hoà sô xin vay taïi ngaân haøng. Hoà sô xin vay

voán cuûa khaùch haøng laø nhöõng taøi lieäu do khaùch haøng cung caáp, laøm cô sôû cho

ngaân haøng xem xeùt thaåm ñònh cho vay.

Nhö vaäy, coâng taùc thaåm ñònh cho vay cuûa ngaân haøng thöïc chaát laø thaåm

ñònh boä hoà sô xin vay voán do khaùch haøng cung caáp. Treân cô sôû caùc quy ñònh, quy

trình cho vay ñaõ ban haønh, ngaân haøng seõ toå chöùc xem xeùt moät caùch khaùch quan,

toaøn dieän caùc vaán ñeà coù lieân quan ñeán DN vaø nhu caàu xin vay cuûa DN. Töø ñoù,

ngaân haøng coù theå ñöa ra quyeát ñònh cho vay hay khoâng, cho vay vôùi caùc ñieàu kieän

nhö theá naøo ñeå ñaûm baûo vöøa sinh lôïi vaø phaùt huy hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh

cho DN, vöøa an toaøn, hieäu quaû cho ngaân haøng vôùi möùc ñoä ruûi ro thaáp nhaát.

1.2.2 Vai troø cuûa coâng taùc thaåm ñònh cho vay :

Tín duïng laø hoaït ñoäng kinh doanh chuû yeáu mang laïi lôïi nhuaän cho ngaân

haøng khi chieám ít nhaát 70% toång lôïi nhuaän cuûa ngaân haøng, ñaëc bieät laø taïi caùc

NHTM VN. Hoaït ñoäng tín duïng coù theå mang laïi lôïi nhuaän raát cao nhöng cuõng

ñoàng thôøi laø nguyeân nhaân chính daãn ñeán söï suïp ñoå, phaù saûn cuûa moät ngaân haøng

- 16 -

do ñaây laø hoaït ñoäng kinh doanh chöùa ñöïng nhieàu yeáu toá ruûi ro. Vì vaäy, vieäc thaåm

ñònh cho vay nhaèm giuùp ngaân haøng ñöa ra caùc quyeát ñònh cho vay ñuùng ñaén, ñuùng

ñoái töôïng, vöøa hieäu quaû, vöøa an toaøn, traùnh ruûi ro, thieät haïi cho ngaân haøng khi

ñaàu tö voán vaøo nhöõng khaùch haøng thieáu naêng löïc taøi chính, phöông aùn khoâng khaû

thi.

Ngoaøi ra, do nguoàn voán duøng ñeå cho vay cuûa moãi ngaân haøng laø höõu haïn,

trong khi nhu caàu vay voán cuûa neàn kinh teá laø voâ haïn vôùi nhöõng nhu caàu söû duïng

voán vay vaø hieäu quaû kinh doanh khaùc nhau. Do ñoù, thaåm ñònh cho vay coøn nhaèm

muïc ñích laø taäp trung voán ñaàu tö vaøo nhöõng nôi an toaøn, hôïp phaùp vaø hieäu quaû

nhaát, phuø hôïp vôùi ñònh höôùng phaùt trieån maø NHTM ñoù ñaõ ñaët ra.

1.2.3 Caùc noäi dung thaåm ñònh cho vay:

Vieäc thaåm ñònh cho vay baét ñaàu khi CBTD tieáp nhaän hoà sô vay voán cuûa

khaùch haøng. Coâng taùc thaåm ñònh bao goàm caùc böôùc sau :

1.2.3.1 Ñaùnh giaù caùc nguoàn thoâng tin theo hoà sô :

Khi khaùch haøng göûi hoà sô vay voán cho ngaân haøng, CBTD seõ tieán haønh

ñaùnh giaù möùc ñoä ñaày ñuû, thieáu xoùt cuõng nhö nhöõng yeáu toá cô baûn coù lieân quan

ñeán hoà sô nhö hoà sô phaùp nhaân, phöông aùn vay voán, taøi saûn baûo ñaûm ñeå yeâu caàu

khaùch haøng boå sung.

1.2.3.2 Thu thaäp thoâng tin coù lieân quan ñeán hoà sô vay khaùch haøng :

Döïa treân hoà sô vay voán hoaøn chænh maø khaùch haøng ñaõ göûi, CBTD tieán

haønh thu thaäp, toång hôïp caùc thoâng tin caàn thieát phuïc vuï cho quaù trình thaåm ñònh

khaùch haøng. Trong tröôøng hôïp hoà sô vay voán khaùch haøng chöa theå cung caáp ñaày

ñuû caùc thoâng tin caàn thieát, CBTD coù theå söû duïng caùc keânh thoâng tin sau ñeå khai

thaùc :

- 17 -

- Thoâng tin töø caùc nhaø cung caáp haøng hoùa, thieát bò, nguyeân vaät lieäu ñaàu vaøo,

dòch vuï, caùc nhaø tieâu thuï saûn phaåm cuûa döï aùn, qua ñoù coù theå ñaùnh giaù tình hình thò

tröôøng ñaàu vaøo, ñaàu ra.

- Thoâng tin töø caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng nhö baùo, maïng, ñaøi.., töø

caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc, quaûn lyù doanh nghieäp.

- Thoâng tin ñöôïc tìm hieåu qua caùc baùo caùo, nghieân cöùu, hoäi thaûo, chuyeân ñeà.

- Thoâng tin töø caùc phöông aùn, döï aùn töông töï.

1.2.3.3 Kieåm tra, xöû lyù thoâng tin:

Sau khi ñaõ thu thaäp ñaày ñuû caùc thoâng tin, ñeå vieäc thaåm ñònh chính xaùc,

hieäu quaû, ñoøi hoûi CBTD phaûi traûi qua quaù trình saøng loïc thoâng tin ñeå ñaûm baûo caùc

thoâng tin coù ñöôïc laø ñaùng tin caäy.

Vieäc kieåm tra thoâng tin ñöôïc döïa vaøo caùc nguoàn sau :

- Hoà sô vay voán tröôùc ñaây ( neáu coù ) vaø hieän taïi cuûa khaùch haøng taïi ngaân

haøng.

- Trung taâm thoâng tin tín duïng NHNN ( CIC ).

- Thaêm doø, ñoái chieáu vôùi caùc baïn haøng, ñoái taùc laøm aên nhö caùc nhaø cung caáp

nguyeân vaät lieäu, thieát bò, dòch vuï cuõng nhö caùc khaùch haøng tieâu thuï saûn phaåm ñaàu

ra cuûa doanh nghieäp.

- Caùc cô quan quaûn lyù tröïc tieáp khaùch haøng xin vay nhö Sôû KH&ÑT....

1.2.3.4 Thaåm ñònh phaùp lyù, quy moâ toå chöùc cuûa DN :

Laø vieäc thaåm ñònh möùc ñoä hôïp leä, hôïp phaùp veà phaùp lyù cuõng nhö quy moâ

toå chöùc cuûa DN, qua caùc noäi dung :

- Khaùch haøng vay voán coù truï sôû taïi ñòa baøn nôi ngaân haøng ñoùng truï sôû hay

khoâng vì moät soá ngaân haøng neáu cho vay ngoaøi ñòa baøn phaûi xin pheùp hoäi sôû nhö

Vietinbank.

- 18 -

- Khaùch haøng vay voán coù naêng löïc phaùp luaät daân söï hay khoâng ñeå traùnh

tröôøng hôïp khaùch haøng khoâng coøn hoaït ñoäng, bò phaù saûn.

- Tö caùch phaùp lyù cuûa ngöôøi ñaïi dieän khaùch haøng vay voán trong giao dòch vôùi

ngaân haøng: coù ñaày ñuû, hôïp phaùp khoâng.

- Ñieàu leä, quy cheá toå chöùc, quy cheá quaûn lyù taøi chính cuûa khaùch haøng vay voán

coù theå hieän roõ veà phöông thöùc toå chöùc, quaûn trò , ñieàu haønh, quaûn lyù taøi chính.

- Giaáy pheùp ñaàu tö, chöùng nhaän ñaêng kyù kinh doanh, giaáy pheùp haønh ngheà coù

coøn hieäu löïc trong thôøi haïn cho vay.

- Neáu khaùch haøng vay voán laø coâng ty con vaø laø ñôn vò haïch toaùn phuï thuoäc,

phaûi xem xeùt coù giaáy uûy quyeàn vay voán cuûa phaùp nhaân tröïc tieáp hay khoâng, coøn

hieäu löïc hay ñaõ heát, noäi dung uyû quyeàn nhö theá naøo.

- Ñaùnh giaù moâ hình toå chöùc, löïc löôïng lao ñoäng cuûa doanh nghieäp : laø vieäc

xem xeùt quy moâ hoaït ñoäng cuûa DN ra sao, soá löôïng, trình ñoä, vaø tay ngheà cuûa ñoäi

nguõ lao ñoäng ôû möùc ñoä naøo cuõng nhö caùc chính saùch ñoái xöû vôùi löïc löôïng lao

ñoäng coù phuø hôïp hay khoâng.

- Trình ñoä hoïc vaán cuûa ban laõnh ñaïo, trình ñoä kyõ thuaät coâng ngheä: laø vieäc xem

xeùt trình ñoä hoïc vaán, kinh nghieäm cuûa caùc nhaân söï chuû choát trong doanh nghieäp

cuõng nhö möùc ñoä ñaàu tö vaøo coâng taùc nghieân cöùu vaø phaùt trieån veà doanh soá vaø

thieát bò, phaùt trieån caùc saûn phaåm môùi, kieåu daùng, maãu maõ, hôïp taùc coâng ngheä,

trình ñoä coâng ngheä cuûa ñoái thuû caïnh tranh.

1.2.3.5 Thaåm ñònh tình hình hoaït ñoäng, saûn xuaát kinh doanh cuûa DN :

Laø vieäc ñaùnh giaù möùc ñoä hoaït ñoäng, saûn xuaát kinh doanh cuûa DN trong quaù

khöù, hieän nay vaø döï ñoaùn tieàm naêng phaùt trieån trong töông lai. Tröôøng hôïp qua

thaåm ñònh nhaän thaáy khaùch haøng ñang hoaït ñoäng xaáu, thieáu oån ñònh hoaëc coù xu

- 19 -

höôùng gaëp khoù khaên trong töông lai, caàn coù quyeát ñònh ñuùng ñaén ñeå haïn cheá ruûi

ro. Vieäc thaåm ñònh döïa vaøo caùc noäi dung :

- Saûn phaåm thieát yeáu cuûa doanh nghieäp vaø thò phaàn cuûa saûn phaåm treân thò

tröôøng. Thò phaàn cuûa saûn phaåm coøn trieån voïng seõ aûnh höôûng ñeán khaû naêng phaùt

trieån cuûa DN.

- Maïng löôùi phaân phoái saûn phaåm : maïng löôùi caøng roäng, khaû naêng tieâu thuï

saûn phaåm caøng lôùn.

- Khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn phaåm : phuï thuoäc vaøo chaát löôïng vaø caùc ñoái

thuû caïnh tranh chuû yeáu treân thò tröôøng. Chaát löôïng caøng toát, ñoái thuû caïnh tranh ít,

seõ taïo nhieàu öu theá veà caïnh tranh cho DN.

- Chính saùch baùn haøng : coù linh hoaït vaø caïnh tranh hay khoâng.

- Öu theá cuûa DN khi ñaøm phaùn vôùi caùc ñoái taùc lôùn : DN coù phuï thuoäc nhieàu

vaøo caùc ñoái taùc chieán löôïc trong vieäc cung caáp ñaàu vaøo vaø ñaàu ra cuûa saûn phaåm

hay khoâng.

- Möùc ñoä taùc ñoäng cuûa caùc chính saùch vó moâ ñeán hoaït ñoäng cuûa ñôn vò : caàn

xem xeùt möùc ñoä taùc ñoäng laø nhieàu hay ít, theo chieàu höôùng coù lôïi hay baát lôïi cho

DN.

Caùc thoâng tin phuïc vuï cho vieäc thaåm ñònh caùc noäi dung treân ñöôïc laáy töø

caùc nguoàn : noäi boä khaùch haøng xin vay, töø internet, töø baùo chí, caùc chuû tröông

phaùt trieån cuûa nhaø nöôùc hay cô quan chuû quaûn, töø caùc baùo caùo ngaønh…

1.2.3.6 Thaåm ñònh tình hình taøi chính cuûa DN :

Vieäc thaåm ñònh nhaèm xaùc ñònh tình traïng naêng löïc taøi chính cuûa DN, thoâng

– Chæ tieâu veà thanh toaùn :

qua caùc nhoùm chæ tieâu chính nhö sau :

- 20 -

Heä soá thanh toaùn ngaén haïn :

Taøi saûn ngaén haïn = Nôï ngaén haïn

Heä soá naøy cho bieát khaû naêng thanh toaùn caùc khoaûn nôï ngaén haïn baèng caùc taøi saûn

löu ñoäng cuûa DN. Tyû leä naøy ñöôïc ñaùnh giaù ôû möùc treân 1 laàn laø an toaøn.

: Heä soá thanh toaùn nhanh

Tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn + Ñaàu tö TC ngaén haïn + phaûi thu ngaén haïn = Nôï ngaén haïn

Heä soá naøy ñaùnh giaù khaû naêng saün saøng thanh toaùn nôï ngaén haïn cao hôn so vôùi heä

soá thanh toaùn ngaén haïn, vôùi möùc ñoä an toaøn ñöôïc ñaùnh giaù laù treân 0,5 laàn.

laõi vay : thanh toaùn Khaû naêng

= Lôïi nhuaän tröôùc thueá + Chi phí traû laõi vay Chi phí traû laõi vay

Heä soá naøy cho bieát möùc ñoä lôïi nhuaän tröôùc khi traû laõi vay ñaûm baûo khaû naêng traû

laõi haèng naêm. Möùc an toaøn toái thieåu cho heä soá naøy laø 2 laàn.

Khaû naêng hoaøn traû nôï vay :

+ Tröôøng hôïp vay ngaén haïn :

Lôïi nhuaän tröôùc thueá + chi phí traû laõi vay = Nôï goác vay ngaén haïn + Chi phí traû laõi vay

+ Tröôøng hôïp vay trung daøi haïn :

Lôïi nhuaän tröôùc thueá + khaáu hao cô baûn + chi phí traû laõi vay = Nôï goác vay trung daøi haïn + Chi phí traû laõi vay

- 21 -

Heä soá naøy ñaùnh giaù khaû naêng DN traû nôï goác vaø laõi vay töø lôïi nhuaän vaø khaáu hao

cô baûn ( ñoái vôùi nôï vay trung daøi haïn ).Chæ soá caøng cao, khaû naêng traû nôï goác vaø

laõi caøng cao neân coù möùc an toaøn toái thieåu laø 1 laàn.

- Chæ tieâu oån ñònh :

Heä soá nôï treân voán chuû sôû höõu:

= Nôï phaûi traû Voán chuû sôû höõu

Heä soá caøng thaáp, caøng ñöôïc ngaân haøng ñaùnh giaù cao do aùp löïc traû nôï thaáp.

: Heä soá töï taøi trôï

= Voán chuû sôû höõu Toång nguoàn voán

Heä soá naøy cao theå hieän naêng löïc töï chuû taøi chính cuûa DN cao.

- Chæ tieâu veà söùc taêng tröôûng :

Tyû leä taêng tröôûng doanh thu (%) :

Doanh thu thuaàn kyø hieän taïi -1 = Doanh thu thuaàn kyø tröôùc

Tyû leä naøy caàn döông, caøng cao caøng toát, cho thaáy taêng tröôûng doanh thu cuûa DN

caøng cao.

Tyû leä taêng tröôûng lôïi nhuaän kinh doanh (%) :

Lôïi nhuaän töø hoaït ñoäng kinh doanh kyø hieän taïi -1 = Lôïi nhuaän töø hoaït ñoäng kinh doanh kyø tröôùc

Tyû leä naøy caàn laø soá döông, caøng cao caøng toát, cho thaáy möùc ñoä taêng tröôûng lôïi

nhuaän töø hoaït ñoäng kinh doanh cuûa DN caøng cao.

- 22 -

- Chæ tieâu veà tính hieäu quaû hoaït ñoäng :

Heä soá voøng quay toång taøi saûn ( Soá laàn/naêm) :

Doanh thu thuaàn = Toång taøi saûn bình quaân

Heä soá naøy cho bieát toång taøi saûn ñöôïc chuyeån ñoåi bao nhieâu laàn thaønh doanh thu

trong moät naêm. Tyû leä thaáp theå hieän taøi saûn ñang ñöôïc söû duïng khoâng hieäu quaû.

: haøng toàn kho Chu kyø

Haøng toàn kho bình quaân = x 360 Giaù voán haøng baùn

Tyû soá naøy theå hieän hieäu quaû cuûa DN trong vieäc quaûn lyù haøng toàn kho. Tuøy töøng

thôøi kyø cuï theå hoaït ñoäng cuûa DN maø tyû leä naøy daøi hay ngaén ñöôïc ñaùnh giaù laø hôïp

lyù hay khoâng.

Thôøi gian thu hoài coâng nôï ( Kyø thu tieàn bình quaân )

Giaù trò caùc khoaûn phaûi thu thöông maïi bình quaân = x 360 Doanh thu thuaàn

: Thôøi gian thanh toùan coâng nôï phaûi traû

Giaù trò caùc khoaûn phaûi traû thöông maïi bình quaân = x 360 Gía voán haøng baùn

Thôøi gian thu hoài coâng nôï vaø thanh toaùn coâng nôï luoân tieàm aån tính hai maët. Caùc

chæ tieâu naøy coù theå toát neáu khaùch haøng coù lôïi theá trong ñaøm phaùn vôùi ñoái taùc neân

ñöôïc chaäm traû tieàn haøng ñaàu vaøo ( thôøi gian thu hoài coâng nôï daøi ) vaø ñaàu ra ñöôïc

thanh toaùn nhanh choùng ( thôøi gian thu hoài coâng nôï nhanh ). Tuy nhieân, cuõng coù

theå laø bieåu hieän xaáu trong tröôøng hôïp khaùch haøng coù khaû naêng taøi chính yeáu neân

chính saùch baùn haøng khoâng ñöôïc linh hoaït ( phaûi thu tieàn nhanh ) hoaëc phaûi traû

coâng nôï keùo daøi.

- 23 -

Voøng quay tieàn:

= Chu kyø haøng toàn kho + Kyø thu tieàn bình quaân – Thôøi gian thanh toaùn

coâng nôï phaûi traû .

Chæ tieâu naøy cho bieát soá ngaøy DN caàn tieàn ñeå taøi trôï cho caùc khoaûn phaûi thu vaø

haøng toàn kho, sau khi xem xeùt ñeán thôøi gian chieám duïng voán khi mua haøng. Ñaây

laø chæ tieâu coù yù nghóa vôùi ngaân haøng trong vieäc xaùc ñònh thôøi haïn traû nôï khi thaåm

ñònh cho vay boå sung voán löu ñoäng. Chæ tieâu naøy caøng nhoû caøng toát.

- Chæ tieâu veà khaû naêng sinh lôøi :

Tyû suaát lôïi nhuaän goäp:

Lôïi nhuaän goäp töø baùn haøng = Doanh thu

Tyû soá naøy caøng cao caøng toát , cho thaáy DN ñang hoaït ñoäng coù hieäu quaû.

Tyû suaát sinh lôøi cuûa taøi saûn (ROA):

Lôïi nhuaän sau thueá = Toång taøi saûn bình quaân

Heä soá naøy cho bieát moät ñoàng taøi saûn taïo ra bao nhieâu ñoàng lôïi nhuaän roøng, neân heä

soá caøng cao cho thaáy khaû naêng khai thaùc taøi saûn cuûa DN laø hieäu quaû.

Tyû suaát sinh lôøi cuûa voán chuû sôû höõu (ROE):

Lôïi nhuaän sau thueá = Voán chuû sôû höõu bình quaân

ROE laø moät phöông trình theå hieän moái quan heä vaø taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá heä soá

laõi roøng, voøng quay taøi saûn vaø ñoøn baåy taøi chính, qua ñoù, cho thaáy ñöôïc caùch maø

DN söû duïng ñeå laøm taêng suaát sinh lôøi. ( ROE = Heä soá laõi roøng x Soá voøng quay taøi

saûn x Heä soá ñoøn baåy taøi chính).

- 24 -

Ñaùnh giaù ROE theá naøo laø toát coøn phuï thuoäc vaøo caùch maø DN söû duïng ñeå ñaït ñöôïc

noù vì neáu söû duïng ñoøn baåy taøi chính cao ñeå naâng cao ROE thì möùc ñoä ruûi ro seõ

cao, döôùi giaùc ñoä ngaân haøng, coù theå chæ chaáp nhaän ROE thaáp hôn laïi an toaøn.

1.2.3.7 Thaåm ñònh phöông aùn vay voán

Thaåm ñònh phöông aùn, döï aùn vay voán cuûa DN ñeå xem xeùt tính khaû thi vaø

hieäu quaû cuûa döï aùn, khaû naêng traû nôï cuõng nhö nhöõng ruûi ro coù theå xaûy ra. Treân cô

sôû ñoù, ngaân haøng coù theå quyeát ñònh neân cho vay hay khoâng vaø neáu cho vay thì soá

tieàn cho vay, thôøi gian cho vay, tieán ñoä giaûi ngaân, möùc thu nôï theá naøo laø hôïp lyù,

nhaèm ñaûm baûo khaùch haøng hoaït ñoäng coù hieäu quaû, haïn cheá ruûi ro cho ngaân haøng.

Ñeå thaåm ñònh phöông aùn vay, ngaân haøng caàn tìm hieåu caùc thoâng tin nhö

giaù caû, tình hình cung caàu treân thò tröôøng ñoái vôùi caùc yeáu toá ñaàu vaøo, ñaàu ra saûn

phaåm cuûa phöông aùn, cuõng nhö caùc kinh nghieäm, naêng löïc trieån khai döï aùn, khaû

naêng quaûn lyù vaø thöïc hieän cuûa chuû döï aùn.

1.2.3.8 Thaåm ñònh taøi saûn theá chaáp

Taøi saûn theá chaáp laø phöông tieän cuoái cuøng ñaûm baûo cho quyeàn lôïi cuûa ngaân

haøng neáu ruûi ro xaûy ra, vì vaäy, thaåm ñònh taøi saûn theá chaáp coù vai troø quan troïng.

Noäi dung thaåm ñònh bao goàm :

- Thaåm ñònh tính phaùp lyù giaáy tôø TSBÑ : ñaùnh giaù möùc ñoä ñaày ñuû, hôïp phaùp,

hôïp leä cuûa caùc loaïi giaáy tôø TSBÑ.

- Tình traïng sôû höõu, tranh chaáp, quy hoaïch : nhaèm ñaûm baûo khaùch haøng

ñuùng laø chuû sôû höõu hôïp phaùp cuûa taøi saûn vaø taøi saûn theá chaáp hieän khoâng bò tranh

chaáp, quy hoaïch giaûi toûa.

- Taøi saûn coù ñöôïc pheùp giao dòch : vôùi caùc taøi saûn chuyeân duïng, caàn thaåm

ñònh xem taøi saûn ñoù coù bò haïn cheá hay caám giao dòch khoâng, hoaëc trong tröôøng

hôïp giao dòch, phaûi keøm theo caùc ñieàu kieän gì.

- 25 -

Taøi saûn phaûi mua baûo hieåm : cần xaùc ñònh roõ TSBÑ coù thuoäc loaïi phaûi mua -

baûo hieåm hay khoâng, phaûi mua baûo hieåm loaïi gì ( toaøn phaàn hay moät phaàn ).

Tính thanh khoaûn cuûa TSTC : laø vieäc ñaùnh giaù taøi saûn coù deã thanh lyù khi -

caàn, vôùi möùc giaù maø ngaân haøng chaáp nhaän hay khoâng.

Giaù trò taøi saûn : döïa treân caùc quy ñònh veà nhaän TSTC cuûa ngaân haøng vaø -

vieäc thaåm ñònh thöïc teá taøi saûn, CB thaåm ñònh xaùc ñònh giaù trò taøi saûn, laøm cô sôû ñeå

xeùt duyeät cho vay.

Vieäc thaåm ñònh TSBÑ ñöôïc tieán haønh treân cô sôû caùc thoâng tin sau :

Caùc giaáy tôø, taøi lieäu do ñôn vò cung caáp. -

Khaûo saùt thöïc teá. -

Caùc cô quan coù thaåm quyeàn caáp caùc loaïi giaáy tôø lieân quan tôùi TSBÑ. -

Caùc nguoàn khaùc : nhö coâng an , toaø aùn, uyû ban, haøng xoùm, baùo chí... -

1.2.3.9 Chaám ñieåm, xeáp haïng tín duïng khaùch haøng

- Khaùi nieäm :

Heä thoáng chaám ñieåm tín duïng vaø xeáp haïng khaùch haøng laø quy trình ñaùnh

giaù khaû naêng thöïc hieän caùc nghóa vuï taøi chính cuûa khaùch haøng ñoái vôùi ngaân haøng

nhö traû laõi vaø voán vay khi ñeán haïn, nhaèm xaùc ñònh ruûi ro trong hoaït ñoäng caáp tín

duïng cuûa ngaân haøng. Möùc ñoä ruûi ro tín duïng thay ñoåi theo töøng khaùch haøng, ñöôïc

xaùc ñònh thoâng qua quaù trình ñaùnh giaù baèng thang ñieåm, döïa vaøo caùc thoâng tin taøi

chính vaø phi taøi chính coù saün cuûa khaùch haøng taïi thôøi ñieåm chaám ñieåm tín duïng vaø

xeáp haïng khaùch haøng.

- Muïc ñích :

Vieäc chaám ñieåm vaø xeáp haïng khaùch haøng nhaèm muïc ñích :

- 26 -

Ra quyeát ñònh caáp tín duïng : laø cô sôû ñeå xaùc ñònh haïn möùc tín duïng cuûa -

moät khaùch haøng, soá tieàn cho vay, thôøi haïn, möùc laõi suaát, bieän phaùp baûo ñaûm cho

khoaûn vay.

Giaùm saùt vaø ñaùnh giaù khaùch haøng : aùp duïng ñoái vôùi caùc khaùch haøng ñang -

coøn dö nôï taïi ngaân haøng, giuùp ngaân haøng phaùt hieän sôùm caùc daáu hieäu xaáu veà chaát

löôïng khoaûn vay ñeå coù nhöõng bieän phaùp ñoái phoù kòp thôøi.

Giuùp ngaân haøng xaây döïng chieán löôïc thu huùt khaùch haøng ít ruûi ro hôn. -

Öôùc löôïng möùc ñoä ruûi ro, laøm cô sôû trích laäp döï phoøng ruûi ro. -

1.2.3.10 Thaåm ñònh ruûi ro tín duïng ñoäc laäp ñoái vôùi khoaûn vay

Laø vieäc taùi thaåm ñònh khoaûn vay moät caùch ñoäc laäp, ñöôïc thöïc hieän bôûi moät

boä phaän chuyeân traùch khoâng thuoäc caùc thaønh vieân ñaõ tham gia thaåm ñònh tín duïng

laàn ñaàu.

Boä phaän naøy coù traùch nhieäm tieán haønh raø soaùt, thaåm ñònh laïi toaøn boä caùc

coâng vieäc maø boä phaän tín duïng tröôùc ñoù ñaõ thöïc hieän goàm : thaåm ñònh khaùch

haøng, thaåm ñònh phöông aùn vay voán, thaåm ñònh taøi saûn baûo ñaûm, raø soaùt vieäc

chaám ñieåm tín duïng vaø xeáp haïng khaùch haøng, sau ñoù, ñeà xuaát yù kieán ñoäc laäp veà

khoaûn vay treân ñeå laõnh ñaïo cho vay xem xeùt quyeát ñònh.

Do coâng taùc thaåm ñònh ruûi ro tín duïng ñoäc laäp laøm keùo daøi theâm thôøi gian

xem xeùt moùn vay neân tuøy theo ñaëc ñieåm, quy ñònh cuûa moãi ngaân haøng, maø moùn

vay ñoù phaûi thoâng qua thaåm ñònh ruûi ro tín duïng ñoäc laäp hay khoâng, nhöng thoâng

thöôøng, ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi caùc tröôøng hôïp sau :

Khaùch haøng laàn ñaàu tieân quan heä vay voán. -

Ñoä lôùn vaø tính phöùc taïp cuûa khoaûn vay. -

Caùc tröôøng hôïp phaûi trình qua Hoäi ñoàng tín duïng cuûa Chi nhaùnh. -

Ngöôøi coù thaåm quyeàn quyeát ñònh cho vay yeâu caàu. -

- 27 -

KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1

Trong Chöông 1, luaän vaên ñaõ giôùi thieäu toång quan veà DNVVN bao goàm

caùc tieâu chí xaùc ñònh DNVVN taïi moät soá quoác gia vaø Vieät Nam.

Taïi Vieät Nam, maëc duø coøn gaëp nhieàu haïn cheá nhö voán ít, trình ñoä lao ñoäng

vaø quaûn lyù chöa cao, kyõ thuaät coâng ngheä laïc haäu, thieáu thoâng tin thò tröôøng nhöng

DNVVN ngaøy caøng ñoùng vai troø quan troïng trong neàn kinh teá caû veà soá löôïng laãn

möùc ñoä chi phoái.

Trong boái caûnh nhö vaäy, caùc NHTM luoân xem troïng coâng taùc thaåm ñònh

cho vay caùc DNVVN vôùi muïc tieâu vöøa ñaùp öùng caùc nhu caàu vay voán cuûa khaùch

haøng, vöøa ñaûm baûo taêng tröôûng tín duïng an toaøn cho hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng.

Ngoaøi ra, chöông naøy cuõng giôùi thieäu caùc böôùc thaåm ñònh khi tieáp nhaän

moät hoà sô vay voán cuûa DNVVN, bao goàm : ñaùnh giaù thoâng tin theo hoà sô, thu

thaäp thoâng tin vaø xöû lyù thoâng tin, thaåm ñònh phaùp lyù, quy moâ DN, thaåm ñònh tình

hình hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa ñôn vò , thaåm ñònh taøi chính DN, thaåm

ñònh phöông aùn vay voán, thaåm ñònh taøi saûn theá chaáp, chaám ñieåm vaø xeáp haïng tín

duïng khaùch haøng, thaåm ñònh ruûi ro tín duïng ñoäc laäp.

- 28 -

CHÖÔNG 2

THÖÏC TRAÏNG COÂNG TAÙC THAÅM ÑÒNH CHO VAY

DNVVN TAÏI CAÙC NHTM TREÂN ÑÒA BAØN TPHCM

2.1 Boái caûnh vaø tình hình thöïc teá taùc ñoäng ñeán coâng taùc thaåm ñònh cho vay

DNVVN :

2.1.1 Tình hình kinh teá theá giôùi vaø VN trong thôøi gian qua :

Kinh teá Theá giôùi ñang traûi qua moät giai ñoaïn cöïc kyø khoù khaên vaø ñöôïc

ñaùnh giaù laø nghieâm troïng chöa töøng coù trong voøng 80 naêm laïi ñaây, keå töø sau cuoäc

ñaïi khuûng hoaûng 1929-1933. Khôûi nguoàn laø khuûng hoaûng taøi chính taïi Myõ töø

thaùng 07/2007 vaø ñaõ nhanh choùng lan sang caùc nöôùc Chaâu Aâu khaùc vôùi haøng loaït

söï suïp ñoå vaø xaùo troän cuûa caùc ñònh cheá taøi chính lôùn nhö Lehman Brothers ( phaù

saûn ), Merrill Lynch, Bear Stearns ( baùn cho JP Morgan Chase), AIG,

Northern,Fortis (quoác höõu hoùa).. Töø söï khuûng hoaûng cuûa heä thoáng taøi chính ñaõ

daãn ñeán caùc taùc ñoäng tieâu cöïc ñoái vôùi neàn kinh teá theá giôùi khieán GDP ôû haàu heát

caùc nöôùc vaø toaøn caàu giaûm suùt, tyû leä thaát nghieäp gia taêng ñaùng baùo ñoäng, taêng

tröôûng thöông maïi vaø xuaát khaåu cuõng giaûm ñaùng keå. Cuï theå, theo baùo caùo cuûa

IMF thaùng 01/2009, taêng tröôûng GDP toaøn caàu, cuûa caùc nöôùc phaùt trieån vaø caùc

neàn kinh teá môùi noåi ñaõ giaûm töông öùng töø 5,2%; 2,7% vaø 8,3% naêm 2007 xuoáng

coøn 3,4%; 1%; vaø 6,3% naêm 2008; taêng tröôûng thöông maïi theá giôùi giaûm töø 7,2%

naêm 2007 coøn 4,1% naêm 2008; xuaát khaåu cuûa caùc nöôùc phaùt trieån vaø caùc neàn kinh

teá môùi noåi töø 5,9% vaø 9,6% naêm 2007 giaûm coøn 3,1% vaø 5,6% naêm 2008.

- 29 -

Maëc duø nhieàu quoác gia treân theá giôùi ñaõ ñöa ra caùc giaûi phaùp, caùc goùi chính

saùch choáng ñôõ suy thoaùi raát quy moâ nhöng caùc döï baùo cuûa caùc toå chöùc quoác teá vaøo

thaùng 3/2009 veà taêng tröôûng kinh teá theá giôùi naêm 2009 vaãn raát aûm ñaïm, cuï theå :

Baûng 2.1 : Döï baùo taêng tröôûng kinh teá theá giôùi cuûa Ngaân haøng theá giôùi

vaø IMF.

Teân Quoác gia- Khu vöïc Theá giôùi Ngaân haøng Theá Giôùi - 1,7 IMF - 0,5% ñeán -1%

- - 3,1% - 2,5% - 5,7% - - - 2,9 - 3, 0 - 2,4 -5,3 2,1 6,5

Caùc neàn KT phaùt trieån - OECD - Myõ - Nhaät Baûn Caùc neàn KT ñang phaùt trieån - Trung quoác ( Nguoàn : Caùc baùo caùo chính thöùc cuûa NH theá giôùi vaø IMF thaùng 03/2009 )

Trong boái caûnh tình hình kinh teá theá giôùi ñang traûi qua giai ñoaïn khoù khaên

nhaát trong voøng maáy chuïc naêm qua thì Vieät Nam, vôùi möùc ñoä hoäi nhaäp ngaøy caøng

saâu roäng vôùi kinh teá theá giôùi, cuõng khoâng theå thoaùt khoûi khuûng hoaûng treân. Bieåu

hieän qua vieäc neàn kinh teá rôi vaøo laïm phaùt cao töø cuoái naêm 2007 vaø naêm 2008

maø ñænh ñieåm laø cuoäc gia taêng laõi suaát raát khoác lieät vaøo giöõa naêm 2008, ñeán cuoái

naêm 2008 vaø ñaàu naêm 2009, neàn kinh teá laïi chuyeån sang suy giaûm. Nhöõng baát oån

ñoù ñaõ gaây cho neàn kinh teá VN gaëp raát nhieàu khoù khaên, cuï theå :

Xuaát khaåu giaûm lieân tuïc töø thaùng 10/2008 vaø ôû möùc thaáp nhaát vaøo thaùng -

01/2009, giaûm 24,27% so vôùi cuøng kyø naêm 2008 vaø giaûm 18,6% so vôùi thaùng

12/2008.

Giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp giaûm lieân tuïc baét ñaàu töø cuoái quyù 3 vaø möùc -

giaûm thaáp nhaát vaøo thaùng 1/2009, giaûm 4,4% so vôùi cuøng kyø naêm 2008 vaø 8,6%

so vôùi thaùng tröôùc ñoù.

- 30 -

- Löôïng kieàu hoái, voán ñaàu tö tröïc tieáp vaø giaùn tieáp nöôùc ngoaøi ñeàu giaûm, aûnh

höôûng ñeán caùn caân thanh toaùn toång theå duø nhaäp sieâu cuõng giaûm maïnh. Trong quyù

1/2009, FDI ñaêng kyù ñaït 6 tyû USD, giaûm 40% so vôùi cuøng kyø naêm 2008.

- Du lòch giaûm, löôïng khaùch nöôùc ngoaøi ñeán Vieät Nam giaûm 16,1% so vôùi

cuøng kyø naêm tröôùc, trong ñoù khaùch du lòch giaûm 18,9%.

- Tình traïng maát vieäc laøm taêng leân, ñaëc bieät taïi caùc DNVVN. Theo thoâng tin

töø thaùng 02/2009 cuûa Boä Lao ñoäng Thöông binh xaõ hoäi thì ít nhaát coù khoaûng

40.000 lao ñoäng maát vieäc laøm.

- Taêng tröôûng GDP cuûa VN trong naêm 2008 laø 6,2%, thaáp hôn muïc tieâu ñaõ

ñöôïc ñieàu chænh laø 7%, vaø taêng tröôûng Quyù 1/2009 tieáp tuïc chæ ñaït 3,1%.

Vôùi tình hình khoù khaên nhö treân thì Vieät Nam cuõng ñaõ ñöa ra goùi kích

thích kinh teá khoaûng 6 tyû USD duøng ñeå hoã trôï laõi suaát vay voán löu ñoäng ( vaø môùi

nhaát laø taêng cöôøng theâm hoã trôï laõi suaát aùp duïng cho ñaàu tö môùi ñoái vôùi trung daøi

haïn), taêng ñaàu tö coâng, mieãn giaûm caùc loaïi thueá cho DN, taêng cöôøng caùc chính

saùch an sinh xaõ hoäi. Taát caû caùc giaûi phaùp treân ñang ñöôïc Chính phuû trieån khai,

caàn coù thôøi gian ñeå coù theå phaùt huy taùc duïng. Tuy nhieân, caùc toå chöùc taøi chính

quoác teá cuõng ñaõ ñöa ra caùc döï baùo veà taêng tröôûng kinh teá VN naêm 2009 nhö sau:

- 31 -

Baûng 2.2 : Döï baùo taêng tröôûng kinh teá Vieät Nam naêm 2009 cuûa caùc toå chöùc taøi

chính quoác teá.

Teân toå chöùc

WB Phoøng thöông maïi vaø coâng nghieäp Chaâu AÂu IMF ( thaùng 03/2009 ) ADB ( thaùng 02/2009 ) CitiGroup ( thaùng 03/2009 ) Möùc taêng tröôûng cuûa VN (%) 5,5% 4,3% 4,8% 4,5% 4,3%

4% 5%-5,5% Khoaûng 5%

DeutscheBank ( thaùng 12/2008 ) ANZ ( thaùng 01/2009 ) Chính phuû Vieät Nam ( thaùng 4/2009) ( Nguoàn : Taùc giaû toång hôïp soá lieäu töø caùc toå chöùc treân )

Nhö vaäy coù theå thaáy, tình hình kinh teá VN ñöôïc döï baùo vaãn coøn chöùa ñöïng

yeáu toá ruûi ro, baát oån trong thôøi gian saép tôùi, do ñoù, seõ coøn aûnh höôûng raát lôùn ñeán

hoaït ñoäng cuûa caùc DNVVN nöôùc ta.

2.1.2 Tình hình phaùt trieån heä thoáng NHTM treân ñòa baøn TP.HCM :

Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, moâi tröôøng hoaït ñoäng cuûa ngaønh ngaân haøng ñaõ

coù raát nhieàu bieán ñoåi. Vôùi chuû tröông côûi môû, khuyeán khích söï caïnh tranh vaø phaùt

trieån trong lónh vöïc taøi chính ngaân haøng, haøng loaït caùc NHTM môùi ñöôïc thaønh

laäp, chöa keå söï môû roäng quy moâ cuûa caùc NH tröôùc ñoù vaø söï tham gia cuûa caùc Chi

nhaùnh NH nöôùc ngoaøi, ngaân haøng lieân doanh ñaõ laøm cho söï caïnh tranh trong lónh

vöïc ngaân haøng ngaøy caøng khoác lieät.

Theo taøi lieäu baùo caùo cuûa NHNN Chi nhaùnh TPHCM thaùng 01/2008 veà

hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng thì hieän nay treân ñòa baøn TP.HCM, coù toång coäng 917

ñôn vò giao dòch, trong ñoù, coù 01 ñôn vò giao dòch laø NHNN Chi nhaùnh TPHCM,

16 ñôn vò giao dòch laø caùc TCTD phi NH, 900 ñôn vò giao dòch coøn laïi laø caùc

NHTM, cuï theå nhö sau :

- 32 -

Baûng 2.3 : Heä thoáng caùc loaïi hình NHTM ñang hoaït ñoäng treân ñòa baøn

TPHCM.

Loaïi hình

Hoäi sôû - 18 SGD-CN 115 189 PGD - ÑGD 215 308

1/ NHTM Nhaø nöôùc 2/NHTM coå phaàn 3/CN NH nöôùc ngoaøi 4/NH lieân doanh 5/Quyõ tín duïng 3 17 3 1 2 2

Toång coäng Toång coäng 330 515 27 8 20 900

( Nguoàn : Baùo caùo cuûa NHNN Chi nhaùnh TPHCM naêm 2008 )

2.1.3 Xu höôùng phaùt trieån cuûa loaïi hình DNVVN:

Töø sau khi nöôùc ta chuyeån sang neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN

cho ñeán nay, chính saùch kinh teá nhieàu thaønh phaàn luoân ñöôïc thöïc hieän moät caùch

nhaát quaùn, Nhaø nöôùc ñaõ khoâng ngöøng ñaåy nhanh toác ñoä coå phaàn hoùa, töøng böôùc

xoùa boû daàn vai troø quaûn lyù kinh teá cuûa caùc sôû ngaønh chuû quaûn, caûi tieán moâ hình

hoaït ñoäng cuûa toång coâng ty, chuyeån doanh nghieäp nhaø nöôùc sang caùc doanh

nghieäp höõu haïn moät thaønh vieân. Qua ñoù, ta thaáy trong quaûn lyù kinh teá, Nhaø nöôùc

chuû yeáu giöõ vai troø chæ ñaïo, hoã trôï hôn laø vai troø ra leänh vaø kieåm soaùt, töø ñoù taïo

saân chôi bình ñaúng cho taát caû moïi thaønh phaàn kinh teá, phaùt huy moïi nguoàn löïc,

ñaåy nhanh toác ñoä phaùt trieån kinh teá cuûa ñaát nöôùc.

Vôùi söï thay ñoåi chính saùch nhö treân cuøng vôùi ñaëc ñieåm rieâng coù cuûa VN, soá

löôïng DNVVN luoân taêng tröôûng khoâng ngöøng vaø chieám tyû troïng raát cao trong

toång soá DN, daãn ñeán vai troø vaø söï ñoùng goùp cuûa loaïi hình DN naøy ñoái vôùi neàn

kinh teá nöôùc ta laø raát quan troïng. Vì vaäy, söï phaùt trieån cuûa DNVVN luoân ñöôïc

Chính phuû quan taâm, vaø ñaõ ñöôïc theå hieän roõ qua Quyeát ñònh cuûa Thuû töôùng Chính

phuû soá 236/2006/QÑ-TTg ngaøy 23/10/2006 veà pheâ duyeät keá hoaïch phaùt trieån

DNVVN 5 naêm ( 2006-2010 ). Theo ñoù, muïc tieâu toång quaùt laø “ ñaåy nhanh toác ñoä

- 33 -

phaùt trieån doanh nghieäp nhoû vaø vöøa, taïo moâi tröôøng caïnh tranh laønh maïnh, naâng

cao naêng löïc caïnh tranh quoác gia, caùc doanh nghieäp nhoû vaø vöøa ñoùng goùp ngaøy

caøng cao vaøo taêng tröôûng cho neàn kinh teá “, keøm theo laø haøng loaït caùc giaûi phaùp

nhaèm kích thích söï taêng tröôûng vaø phaùt trieån beàn vöõng cuûa loaïi hình DN naøy nhö :

caûi caùch haønh chính, taïo moâi tröôøng kinh doanh bình ñaúng, caûi caùch chính saùch

thueá, hoã trôï voán, kyõ thuaät, coâng ngheä vaø kieán thöùc cho DN. Vì theá, caùc DNVVN

seõ coøn tieáp tuïc phaùt trieån maïnh vaø giöõ vai troø khoâng theå thieáu trong söï phaùt trieån

cuûa neàn kinh teá VN trong töông lai.

Vôùi boái caûnh vaø tình hình thöïc teá nhö treân, ñaõ coù söï taùc ñoäng vaø laøm thay

ñoåi raát lôùn ñeán coâng taùc thaåm ñònh cho vay DNVVN taïi caùc NHTM, theå hieän ôû

caùc ñieåm :

- Neàn kinh teá nöôùc ta ñang traûi qua giai ñoaïn khoù khaên, aûnh höôûng raát lôùn

ñeán söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa caùc DN, ñaëc bieät laø caùc DNVVN. Tuy nhieân, loaïi

hình DN naøy vôùi ñònh höôùng phaùt trieån maø VN ñaõ ñeà ra, seõ vaãn laø loaïi hình DN

chieám ña soá trong neàn kinh teá neân cuõng ñoàng thôøi laø ñoái töôïng phuïc vuï chính cuûa

caùc ngaân haøng.

- Khoái löôïng caùc chi nhaùnh, phoøng giao dòch NHTM ñöôïc phaùt trieån daøy ñaëc

daãn ñeán caïnh tranh giöõa caùc NHTM ngaøy moät khoác lieät, trong khi löôïng DN hoaït

ñoäng toát, coù hieäu quaû thì giôùi haïn, ñaëc bieät trong thôøi ñieåm khoù khaên nhö hieän

nay. Vì vaäy, döôùi söùc eùp töø caïnh tranh giöõa caùc NHTM vôùi nhau, ñeå tieáp tuïc phaùt

trieån, môû roäng vaø naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa mình, caùc NHTM khoâng coù

caùch gì khaùc hôn laø phaûi khoâng ngöøng taêng tröôûng cho vay DNVVN maø vaãn phaûi

ñaûm baûo an toaøn ngay caû khi neàn kinh teá ñang traûi qua giai ñoaïn cöïc kyø khoù

khaên, aån chöùa nhieàu ruûi ro.

- 34 -

Ñieàu naøy ñaët ra cho caùc NHTM phaûi khoâng ngöøng chuù troïng coâng taùc thaåm ñònh

cho vay, vöøa ñaûm baûo nhanh choùng giaûi quyeát cho vay ñeå thu huùt khaùch haøng toát,

taêng tröôûng dö nôï, vöøa coù theå haïn cheá ruûi ro, traùnh cho vay caùc khaùch haøng coù

2.2 Thöïc traïng coâng taùc thaåm ñònh cho vay DNVVN taïi caùc ngaân haøng thöông

naêng löïc taøi chính yeáu keùm.

maïi treân ñòa baøn TPHCM :

2.2.1 Tình hình cho vay DNVVN :

TP.HCM laø moät thaønh phoá naêng ñoäng vaø laø moät trong nhöõng ñòa phöông coù

soá löôïng DNVVN chieám tyû leä cao nhaát nöôùc. Theo Baùo caùo cuûa Cuïc Thoáng keâ

TPHCM naêm 2007, soá löôïng DNVVN taïi TPHCM chieám 28% toång soá DNVVN

cuûa caû nöôùc. Vì vaäy, taùc giaû xin laáy caùc soá lieäu thöïc traïng veà tín duïng DNVVN

treân caû nöôùc laøm cô sôû xem xeùt vaø phaân tích do haïn cheá trong vieäc thu thaäp soá

lieäu veà cho vay DNVVN treân ñòa baøn TPHCM.

Ñoái töôïng cho vay laø DNVVN taïi caùc NHTM hieän nay khoâng ngöøng taêng

qua caùc naêm, caû veà doanh soá laãn dö nôï cho vay, nhieàu NHTM Coå phaàn coù tyû leä

cho vay DNVVN chieám treân 70% toång dö nôï, moät soá Chi nhaùnh cuûa NHTM Nhaø

nöôùc coù dö nôï cho vay DNVVN ñaït treân 95%.

Theo Baùo caùo cuûa Vuï Tín duïng _ NHNN ngaøy 29/09/2008 veà tình hình

vay, traû nôï tín duïng cuûa caùc DNVVN thì toång soá DN ñang coøn quan heä tín duïng

vôùi ngaân haøng laø 163.673 DN ( chieám treân 50% soá DNVVN ) vôùi toång nguoàn voán

kinh doanh laø 482.092 tyû ñoàng; trong ñoù voán töï coù chieám tyû troïng laø 36,25%, voán

vay ngaân haøng chieám tyû troïng 45,31%, coøn laïi voán khaùc chieám 18,44%. Voán töï

coù bình quaân moät DN ñeán 31/07/2008 laø 1,33 tyû ñoàng, voán vay ngaân haøng bình

quaân laø 1,79 tyû ñoàng.

- 35 -

Cuõng theo Baùo caùo treân, tình hình doanh soá, dö nôï cho vay cuûa caùc NHTM

ñoái vôùi DNVVN ñeán 31/07/2008 nhö sau :

Baûng 2.4: Tình hình doanh soá, dö nôï cho vay caùc DNVVN taïi caùc NHTM

Loaïi hình NHTM

1/ NHTM Nhaø nöôùc 2/NHTM Coå phaàn 3/NH lieân doanh,Chi Nhaùnh Doanh soá cho vay ( tyû ñoàng ) 141.816 139.837 7.446 Tyû leä ( % ) 49 48 3

NH nöôùc ngoaøi

Toång coäng Loaïi hình NHTM

1/ NHTM Nhaø nöôùc 2/NHTM Coå phaàn 3/NH lieân doanh,Chi Nhaùnh 289.099 Dö nôï cho vay ( tyû ñoàng ) 170.481 120.936 8.053 100 Tyû leä ( % ) 57 40 3

NH nöôùc ngoaøi

100 299.470

Toång coäng ( Nguoàn : Vuï tín duïng_ NHNN ngaøy 29/09/2008 )

Qua baûng treân ta thaáy, doanh soá cho vay cuûa caùc NHTM ñoái vôùi DNVVN

laø 289.099 tyû ñoàng, trong ñoù, khoái NHTM Nhaø nöôùc laø 141.816 tyû ñoàng, khoái

NHTM coå phaàn laø 139.837 tyû ñoàng, vaø khoái NH lieân doanh, chi nhaùnh NH nöôùc

ngoaøi laø 7.446 tyû ñoàng. Tyû leä cho vay caùc DNVVN taïi caùc NHTM ñöôïc theå hieän

qua bieåu ñoà sau ñaây :

- 36 -

Bieåu ñoà 2.1 : Tyû leä % doanh soá cho vay DNVVN taïi caùc NHTM

TYÛ LEÄ % DOANH SOÁ CHO VAY DNVVN

3%

1/ NHTM Quoác doanh

49%

2/NHTM Coå phaàn

48%

3/NH lieân doanh,Chi Nhaùnh NH nöôùc ngoaøi

( Nguoàn : Vuï tín duïng_ NHNN ngaøy 29/09/2008 )

Qua bieåu ñoà, ta thaáy tyû leä ( % ) doanh soá cho vay DNVVN cuûa khoái

NHTM Nhaø nöôùc vaø khoái NHTM Coå phaàn chieám tyû leä ña soá so vôùi Ngaân haøng

lieân doanh, Chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi, vôùi caùc tyû leä laàn löôït laø : 49%, 48%

vaø 3%.

Dö nôï cho vay DNVVN ñeán 31/07/2008 cuûa caùc NHTM ñaït 299.470 tyû

ñoàng, chieám 27,3% toång dö nôï cho vay neàn kinh teá, taêng 16,65% so vôùi

31/12/2007 vaø taêng 70,5% so vôùi 31/12/2006. Trong ñoù, cho vay ngaén haïn chieám

73,05%, cho vay daøi haïn chieám 26,95%. Dö nôï trong lónh vöïc noâng nghieäp chieám

5,1%, lónh vöïc coâng nghieäp vaø xaây döïng chieám 38,51%, lónh vöïc thöông maïi,

dòch vuï chieám 56,39% treân toång dö nôï.

Caùc NHTM Nhaø nöôùc ñi ñaàu trong cho vay caùc DNVVN, ñaït dö nôï

170.481 tyû ñoàng, chieám tyû troïng 57% toång dö nôï, tieáp ñeán laø caùc NHTM coå phaàn

vôùi dö nôï ñaït 120.936 tyû ñoàng, chieám 40% toång dö nôï, caùc NH lieân doanh vaø chi

- 37 -

nhaùnh NH nöôùc ngoaøi ñaït dö nôï 8.053 tyû ñoàng, chieám 3%, ñöôïc theå hieän qua bieåu

ñoà sau :

Bieåu ñoà 2.2 : Tyû leä % dö nôï cho vay DNVVN taïi caùc NHTM

TYÛ LEÄ % DÖ NÔÏ CHO VAY DNVVN

3%

1/ NHTM Quoác doanh

40%

2/NHTM Coå phaàn

57%

3/NH lieân doanh,Chi Nhaùnh NH nöôùc ngoaøi

( Nguoàn : Vuï tín duïng_ NHNN ngaøy 29/09/2008 )

Ngoaøi ra, cuõng theo baùo caùo cuûa Vuï tín duïng NHNN, ñeán 31/07/2008, tyû leä

nôï xaáu cuûa toaøn heä thoáng NHTM laø 3,64% ( soá tuyeät ñoái laø 10.886 tyû ñoàng ), taêng

1% so vôùi naêm 2007 vaø giaûm 0,19% so vôùi naêm 2006. Trong ñoù, nôï coù khaû naêng

maát voán ( nôï nhoùm 5 ) laø 4.064 tyû ñoàng, chieám 37,3% toång nôï xaáu cuûa caùc TCTD.

Ngoaøi ra, khoái NHTM Nhaø nöôùc coù tyû leä nôï xaáu cao nhaát trong toaøn heä thoáng vôùi

4,59% toång dö nôï, NHTM Coå phaàn laø 2,44% vaø ngaân haøng lieân doanh, Chi nhaùnh

ngaân haøng nöôùc ngoaøi laø 1,45% toång dö nôï.

Qua soá lieäu baùo caùo töø caùc NHTM cuõng cho thaáy, trong soá caùc DNVVN

hieän ñang quan heä tín duïng coù 23%DN ñang hoaït ñoäng kinh doanh coù hieäu quaû,

73,2% DN hoaït ñoäng trung bình, 3,8%DN ñang gaëp khoù khaên trong ñoù coù

1,42%DN coù khaû naêng maát voán.

- 38 -

Thöïc teá cho thaáy, vôùi tình hình khoù khaên vaø nhieàu bieán ñoäng cuûa neàn kinh

teá nhö hieän nay, khaû naêng phaù saûn cuûa caùc DNVVN vaãn coù theå cao, do ñoù, coâng

taùc thaåm ñònh cho vay DNVVN ñöôïc ñaëc bieät quan taâm, nhaèm traùnh nhöõng ruûi ro

tín duïng aûnh höôûng ñeán keát quaû hoaït ñoäng chung cuûa ngaân haøng.

2.2.2 Nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc trong coâng taùc thaåm ñònh cho vay DNVVN cuûa

NHTM treân ñòa baøn TPHCM :

Vôùi söï phaùt trieån ngaøy caøng cao cuûa khoa hoïc kyõ thuaät coâng ngheä, cuõng

nhö ñaùp öùng yeâu caàu naâng cao naêng löïc caïnh tranh, vöøa taêng tröôûng tín duïng vöøa

ñaûm baûo haïn cheá ruûi ro tín duïng ñeán möùc thaáp nhaát, caùc NHTM ñaõ khoâng ngöøng

hoaøn thieän, caûi tieán quy trình, quy ñònh cho vay ñeå coâng taùc thaåm ñònh ngaøy moät

chaát löôïng hôn, hieäu quaû hôn, theå hieän ôû caùc maët sau :

2.2.2.1 Khaû naêng thu thaäp thoâng tin veà khaùch haøng ñöôïc caûi thieän :

Khoa hoïc kyõ thuaät vaø CNTT ngaøy moät phaùt trieån hieän ñaïi, beân caïnh vieäc

thu thaäp thoâng tin töø caùc keânh truyeàn thoáng nhö qua caùc moái quan heä, qua baùo

ñaøi..thì vieäc thu thaäp thoâng tin khaùch haøng töø Internet trôû neân phoå bieán vaø thuaän

lôïi, cuï theå laø qua Trung taâm thoâng tin tín duïng NHNN ( CIC ) vaø caùc website cuûa

caùc cô quan ban ngaønh, DN coù lieân quan.

Neáu nhö tröôùc ñaây CIC chæ môùi cung caáp moät soá thoâng tin thoâ vaø chöa tieán

haønh phaân tích thoâng tin cuõng nhö ñaùnh giaù, xeáp loaïi DN thì ñeán nay, CIC cuõng

ñaõ daàn naâng cao ñöôïc chaát löôïng cung caáp thoâng tin, vôùi vieäc khaéc phuïc tình

traïng cung caáp thoâng tin thoâ maø thay vaøo ñoù laø nhöõng thoâng tin ñaõ qua phaân tích,

xöû lyù, keát hôïp vôùi vieäc ñaùnh giaù xeáp loaïi DN.

Thoâng qua caùc caûi thieän ñoù cuûa CIC, caùc ngaân haøng ñaõ coù ñöôïc moät keânh

quan troïng ñeå ñaùnh giaù, thaåm ñònh khaùch haøng chính xaùc hôn veà naêng löïc taøi

chính, taøi saûn theá chaáp, tình hình vay voán ngaân haøng vaø ñaëc bieät laø möùc ñoä uy tín

- 39 -

cuûa khaùch haøng trong quan heä tín duïng vôùi ngaân haøng. Töø ñoù, giuùp cho ngaân haøng

coù cô sôû ñeå ñöa ra caùc quyeát ñònh ñaàu tö ñuùng ñaén, haïn cheá ruûi ro.

Vôùi söï phaùt trieån ngaøy caøng cao cuûa coâng ngheä thoâng tin, caùc cô quan ban

ngaønh, caùc coâng ty cuõng ñaõ daàn xaây döïng vaø hoaøn chænh caùc website, cung caáp

nhieàu thoâng tin boå ích, maø qua ñoù ngaân haøng coù theå tham khaûo, thu thaäp phuïc vuï

cho coâng taùc thaåm ñònh cuûa mình.

2.2.2.2 Quy trình thaåm ñònh hoà sô vay voán ñöôïc xaây döïng khaù chi tieát taïi haàu heát

caùc ngaân haøng :

Nhu caàu thaåm ñònh cho vay ñaëc bieät ñoái vôùi caùc DNVVN ngaøy moät nhieàu,

phöùc taïp vaø ña daïng, ñoøi hoûi khaû naêng thaåm ñònh cuûa CBTD phaûi toát, thoâng thaïo,

nhanh choùng vaø coù heä thoáng, vöøa ñaûm baûo ñaùp öùng nhanh nhu caàu vay cuûa khaùch

haøng, vöøa haïn cheá toái ña ruûi ro xaûy ra. Do vaäy, caùc NHTM ngaøy moät coi troïng

coâng taùc thaåm ñònh cho vay vaø haàu heát ngaân haøng ñeàu ñaõ xaây döïng quy trình

thaåm ñònh khaù chi tieát, tæ mæ nhaèm höôùng daãn cho caùn boä naém baét ñöôïc caùc noäi

dung caàn thaåm ñònh khi tieáp nhaän moät hoà sô vay voán. Ñaây laø moät böôùc tieán lôùn

trong coâng taùc thaåm ñònh hoà sô vay. Qua ñoù, CBTD coù theå heä thoáng hoùa caùc noäi

dung caàn thaåm ñònh, khoâng boû xoùt caùc vaán ñeà quan troïng coù lieân quan ñeán hoà sô

vay vaø ñaëc bieät toát ñoái vôùi caùc CBTD môùi, giuùp hoï traùnh sai soùt, bôõ ngôõ trong giai

ñoaïn ñaàu taùc nghieäp. Ngoaøi ra, ñaây cuõng laø cô sôû taøi lieäu ñeå xem xeùt, ñaùnh giaù

möùc ñoä tuaân thuû nghieäp vuï cuûa CBTD, töø ñoù, coù theå ngaên chaën vaø quy traùch

nhieäm caù nhaân ñoái vôùi nhöõng haønh ñoäng tieâu cöïc, laøm phöông haïi ñeán lôïi ích cuûa

ngaân haøng.

- 40 -

2.2.3 Nhöõng haïn cheá trong coâng taùc thaåm ñònh cho vay DNVVN taïi caùc

NHTM treân ñòa baøn TP.HCM :

Beân caïnh caùc keát quaû ñaït ñöôïc trong hoaït ñoäng tín duïng ñoái vôùi DNVVN,

vaãn coøn nhöõng haïn cheá nhaát ñònh ñang toàn taïi trong coâng taùc thaåm ñònh cho vay

taïi caùc NHTM, vì vaäy, tình traïng nôï xaáu vaãn tieáp dieãn vaø coù xu höôùng taêng leân,

ñaëc bieät trong giai ñoaïn kinh teá khoù khaên nhö hieän nay.

2.2.3.1 Haïn cheá veà naêng löïc, chuyeân moân, ñaïo ñöùc cuûa ñoäi nguõ nhaân löïc laøm

coâng taùc tín duïng :

Boä phaän tín duïng cuûa NHTM coù vai troø cöïc kyø quan troïng ñoái vôùi söï phaùt

trieån cuûa ngaân haøng do ñaây laø boä phaän mang laïi nhieàu lôïi nhuaän ñoàng thôøi cuõng

laø nhieàu ruûi ro nhaát cho NHTM. Caùc ñeà xuaát, quyeát ñònh cuûa boä phaän naøy coù theå

mang laïi lôïi nhuaän raát lôùn cho ngaân haøng nhöng cuõng coù theå gaây ra nhöõng thieät

haïi, thaäm chí laø suïp ñoå ngaân haøng.

Tuy nhieân, chaát löôïng cuûa ñoäi nguõ nhaân löïc laøm coâng taùc tín duïng taïi caùc

NHTM vaãn coøn nhieàu baát caäp. Löïc löôïng CB treû coøn non kinh nghieäm trong khi

moät boä phaän CB laâu naêm thì lô laø, ít trau doài chuyeân moân nghieäp vuï daãn ñeán chaát

löôïng thaåm ñònh cho vay bò aûnh höôûng.

Ngoaøi ra, vaán ñeà ñaïo ñöùc, tinh thaàn traùch nhieäm trong coâng vieäc cuûa ñoäi

nguõ caùn boä laøm coâng taùc cho vay cuõng coøn haïn cheá, chöa ñuû cao ñeå vöôït qua caùc

caùm doã, caïm baãy maø boä phaän naøy chöùa ñöïng.

2.2.3.2 Haïn cheá veà thoâng tin phuïc vuï cho thaåm ñònh hoà sô vay voán

Duø ñaõ coù nhieàu tieán boä veà khoa hoïc kyõ thuaät, coâng ngheä thoâng tin ngaøy

moät phaùt trieån nhöng nhìn chung, VN vaãn laø moät nöôùc laïc haäu veà thoâng tin,

nguoàn cung caáp thoâng tin chöa ñaày ñuû, coøn ngheøo naøn, keùm phaùt trieån so vôùi theá

giôùi. Thieáu thoâng tin, caùc soá lieäu ñieàu tra, thoáng keâ veà caùc hoaït ñoäng saûn xuaát

- 41 -

kinh doanh, dòch vuï, nghieân cöùu khoa hoïc..ñaõ haïn cheá cô hoäi ñeå caùc DNVVN coù

theå tieáp caän, naém baét thò tröôøng. Ñoái vôùi caùc NHTM, cuõng gaây khoù khaên khoâng

keùm khi phaûi maát nhieàu thôøi gian ñeå thaåm ñònh hoà sô vay vaø ñöa ra caùc quyeát

ñònh tín duïng ñuùng ñaén, vì khoù naém baét kòp thôøi söï thay ñoåi veà thoâng tin thò

tröôøng trong nöôùc laãn caùc thoâng tin thöông maïi quoác teá, thoâng tin veà tình hình

lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa DN cuõng nhö caùc ñoái taùc laøm aên coù lieân quan.

2.2.3.3 Cô cheá quaûn lyù, quy trình vaø chính saùch cho vay coøn baát caäp:

Maëc duø nhieàu NHTM treân ñòa baøn TPHCM hieän nay ñaõ coá gaéng xaây döïng

vaø khoâng ngöøng hoaøn thieän cô cheá, chính saùch tín duïng nhaèm haïn cheá ruûi ro chuû

quan khi thaåm ñònh cho vay, nhöng ít nhieàu vaãn toàn taïi söï thieáu ñoàng boä, coøn keõ

hôû vaø chöa kòp thôøi caäp nhaät vôùi söï thay ñoåi trong chính saùch cuûa nhaø nöôùc,

nhöõng bieán ñoäng cuûa neàn kinh teá. Ñaây seõ laø cô sôû phaùt sinh ruûi ro tieàm aån cho

hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng, ñoàng thôøi cuõng laø moâi tröôøng raát toát ñeå moät boä phaän

caùn boä cho vay vaø khaùch haøng lôïi duïng ñeå truïc lôïi caù nhaân, gaây thieät haïi cho ngaân

haøng.

2.2.3.4 Haïn cheá trong thaåm ñònh naêng löïc ñieàu haønh, quaûn lyù khaùch haøng :

Naêng löïc ñieàu haønh, quaûn lyù cuûa khaùch haøng laø moät yeáu toá quan troïng,

quyeát ñònh nhieàu ñeán söï thaønh baïi cuûa moät DN bôûi leõ neáu ñieàu haønh, quaûn lyù toát

thì seõ laø ñoäng löïc giuùp DN vöôït qua khoù khaên, ngaøy moät phaùt trieån beàn vöõng, coøn

neáu khoâng, DN duø coù ñang hoaït ñoäng toát nhöng nguy cô tieàm aån ruûi ro laø khoâng

nhoû, ñaëc bieät laø trong giai ñoaïn caïnh tranh khoác lieät nhö hieän nay, ñeå giöõ ñöôïc

nhöõng nhaân söï toát, coù naêng löïc, ñoøi hoûi khaû naêng ñieàu haønh, quaûn lyù toát cuûa caùc

nhaø quaûn trò DN.

- 42 -

Tuy nhieân, vieäc thaåm ñònh yeáu toá treân taïi caùc NHTM cuõng coøn nhieàu haïn

cheá do thieáu caùc nguoàn thoâng tin hoã trôï vaø vieäc thaåm ñònh coøn mang tính sô saøi,

hình thöùc.

2.2.3.5 Haïn cheá trong phaân tích tình hình taøi chính cuûa DN :

Vieäc phaân tích taøi chính cuûa DN hieän nay laø khoâng khoù vì caùc NHTM ñeàu

coù chöông trình vi tính hoùa giuùp CBTD coù theå phaân tích nhanh, chính xaùc tình

hình taøi chính DN khi nhaäp soá lieäu vaøo. Tuy nhieân, coâng taùc treân chæ coù yù nghóa

neáu nhö caùc soá lieäu maø ñôn vò cung caáp cho ngaân haøng laø ñaùng tin caäy, chuaån

xaùc. Trong khi ñoù, khaû naêng cung caáp ñaày ñuû, chính xaùc, ñaùng tin caäy caùc soá lieäu

baùo caùo cuûa DN coøn keùm, daãn ñeán vieäc ñaùnh giaù tình hình taøi chính DN cuûa ngaân

haøng khoâng ñaït hieäu quaû cao.

2.2.3.6 Haïn cheá trong phaân tích phöông aùn saûn xuaát kinh doanh :

Vieäc thaåm ñònh phöông aùn cho vay laø raát quan troïng, giuùp ngaân haøng coù

theå nhaän bieát vaø taøi trôï voán cho nhöõng phöông aùn toát, khaû thi, ñoàng thôøi haïn cheá

toái ña nhöõng ruûi ro coù theå xaûy ra. Tuy nhieân, vieäc thaåm ñònh phöông aùn vay voán

cuûa DNVVN thöïc teá coøn nhieàu haïn cheá do khaùch haøng keùm naêng löïc trong vieäc

laäp döï aùn, vaø tö töôûng chöa xem troïng coâng taùc thaåm ñònh phöông aùn vay voán cuûa

ngaân haøng.

2.2.3.7 Haïn cheá trong vieäc thaåm ñònh taøi saûn baûo ñaûm :

Taøi saûn theá chaáp ñöôïc xem laø phöông tieän baûo veä cuoái cuøng cho quyeàn lôïi

cuûa ngaân haøng trong tröôøng hôïp khaùch haøng kinh doanh khoâng hieäu quaû, maát khaû

naêng thanh toaùn cho ngaân haøng. Do ñoù, vieäc nhaän vaø thaåm ñònh taøi saûn theá chaáp

sao cho ñaûm baûo an toaøn vôùi ngaân haøng, vöøa khoâng gaây thieät thoøi cho DN coù yù

nghóa quan troïng.

- 43 -

Tuy nhieân, vieäc thöïc hieän coâng taùc naøy taïi caùc NHTM thöïc teá coøn nhieàu

baát caäp do caùc haïn cheá xuaát phaùt töø baûn thaân ngaân haøng vaø bôûi cô cheá, chính

saùch, quy ñònh phaùp lyù thieáu oån ñònh cuûa nhaø nöôùc, söï thieáu hôïp taùc cuûa caùc cô

quan ban ngaønh coù lieân quan.

2.2.3.8 Coâng taùc chaám ñieåm, xeáp haïng tín duïng DN chöa phaùt huy hieäu quaû:

Chaám ñieåm, xeáp haïng tín duïng DN laø moät coâng taùc raát quan troïng, laø coâng

cuï höõu hieäu giuùp caûnh baùo, phaùt hieän sôùm vaø kieåm soaùt caùc ruûi ro töø khaùch haøng,

töø ñoù giuùp ngaân haøng coù theå ñöa ra caùc quyeát ñònh töø choái hoaëc xem xeùt cho vay

keøm giaûi phaùp, höôùng xöû lyù cho vay ñoái vôùi khaùch haøng nhaèm haïn cheá ruûi ro,

traùnh thieät haïi cho ngaân haøng.

Vôùi yù nghóa ñoù, heä thoáng chaám ñieåm, xeáp haïng tín duïng DN ñaõ ñöôïc xaây

döïng taïi haàu heát caùc NHTM döïa treân caùc tieâu chí ñaùnh giaù ñònh tính ( thoâng qua

BCTC cuûa khaùch haøng ) vaø ñònh löôïng ( döïa treân caùc thoâng tin phi taøi chính maø

NH thu thaäp ñöôïc).

Tuy nhieân, coâng taùc chaám ñieåm, xeáp haïng tín duïng DN taïi nhieàu ngaân

haøng coøn haïn cheá, daãn ñeán keát quaû chaám ñieåm chöa phaûn aùnh heát möùc ñoä ruûi ro

khi cho vay khaùch haøng. Nhieàu tröôøng hôïp khaùch haøng ñöôïc xeáp haïng tín duïng

cao, coù uy tín nhöng thöïc teá laïi chöùa ñöïng nhieàu yeáu toá ruûi ro vaø ngöôïc laïi, xeáp

haïng tín duïng thaáp, thuoäc nhoùm ruûi ro cao nhöng thöïc teá laïi an toaøn.

2.2.4 Nguyeân nhaân nhöõng haïn cheá trong coâng taùc thaåm ñònh cho vay DNVVN

Ngoaøi caùc lyù do khaùch quan xuaát phaùt töø tình hình kinh teá vó moâ coøn nhieàu

bieán ñoäng, ngoaøi taàm kieåm soaùt, döï ñoaùn cuûa con ngöôøi, caùc lyù do chuû quan,

nhöôïc ñieåm noäi taïi cuûa baûn thaân caùc NHTM cuõng goùp phaàn ñaùng keå daãn ñeán vieäc

thaåm ñònh cho vay chöa ñaït hieäu quaû cao nhö mong muoán.

- 44 -

2.2.4.1 Nguyeân nhaân daãn ñeán chaát löôïng nguoàn nhaân löïc coøn haïn cheá :

- Trình ñoä chuyeân moân, kinh nghieäm cuûa ñoäi nguõ CB coøn baát caäp.

Hieän nay, tuy ñaïi boä phaän CBTD taïi caùc ngaân haøng ñeàu ñaõ ñöôïc ñaøo taïo töø

caùc tröôøng ñaïi hoïc, cao ñaúng chuyeân ngaønh, nhöng kieán thöùc chuyeân moân, ñaëc

bieät laø khaû naêng öùng duïng vaøo coâng taùc thaåm ñònh cho vay coøn haïn cheá, ñaëc bieät

ñoái vôùi caùc CBTD treû. Thöïc teá taïi caùc NHTM hieän nay, löïc löôïng CBTD treû, ñaëc

bieät laø caùc sinh vieân môùi ra tröôøng thöôøng chieám tyû leä cao. Beân caïnh öu ñieåm laø

söùc treû, loøng nhieät huyeát, ñöôïc ñaøo taïo cô baûn, löïc löôïng naøy cuõng boäc loä nhöõng

yeáu ñieåm raát lôùn laø söï thieáu nhaïy beùn, tinh teá, nhaïy caûm, kinh nghieäm, khaû naêng

öùng xöû, öùng phoù vôùi caùc tình huoáng xaûy ra trong quaù trình taùc nghieäp. Vì vaäy, deã

daãn ñeán ruûi ro trong thaåm ñònh cho vay neáu khoâng coù söï quan taâm, ñaøo taïo,

höôùng daãn moät caùch chu ñaùo cuûa laõnh ñaïo ngaân haøng.

Ngoaøi ra, taïi caùc NHTM cuõng toàn taïi moät boä phaän CBTD coù thaâm nieân

trong ngheà, nhöng laïi töï baèng loøng vôùi kieán thöùc, kinh nghieäm ñöôïc trang bò töø

tröôøng lôùp, töø thöïc teá coâng taùc maø khoâng chòu khoù hoïc hoûi nghieân cöùu, trau doài

caäp nhaät theâm kieán thöùc. Vì vaäy, daãn ñeán trong quaù trình thaåm ñònh cho vay chuû

yeáu döïa vaøo kinh nghieäm laø chính, ít quan taâm ñeán tính chính xaùc, hôïp lyù cuûa

thoâng tin, soá lieäu neâu ra trong phöông aùn, maø chæ thuï ñoäng laép raùp soá lieäu ñöôïc

cung caáp sau ñoù söû duïng maùy tính aùp duïng chöông trình ñeå tính toaùn, daãn ñeán

coâng taùc thaåm ñònh khoâng ñaït hieäu quaû cao, mang naëng tính hình thöùc vaø chöùa

ñöïng nhieàu ruûi ro.

- Ñaïo ñöùc, tinh thaàn traùch nhieäm trong coâng vieäc coøn haïn cheá.

Boä phaän cho vay luoân laø nôi chöùa ñöïng nhieàu caïm baãy maø khoâng ít CBTD

ñaõ khoâng theå vöôït qua. Moät boä phaän caùn boä ngaân haøng laøm coâng taùc tín duïng

khoâng chæ vôùi muïc ñích yeâu ngheà, ñöôïc ngaân haøng vaø moïi ngöôøi coi troïng vaø ñeà

- 45 -

cao, coù möùc löông haáp daãn hôn so vôùi caùc boä phaän khaùc maø coøn vôùi taâm lyù mau

laøm giaøu do coù cô hoäi ñöôïc höôûng boång loäc khaùch haøng mang laïi töø vò trí naøy.

Vì vaäy, maëc duø haàu heát caùc NH ñaõ khoâng ngöøng xaây döïng vaø hoaøn thieän

quy trình cho vay ngaøy moät chi tieát vôùi caùc quy ñònh chaët cheõ nhöng do coù chöùc

naêng thaåm ñònh vaø ñeà xuaát cho vay, vôùi söùc huùt cuûa ñoàng tieàn, nhieàu CBTD ñaõ coá

tình vi phaïm, caáu keát vôùi khaùch haøng keùm naêng löïc ñeå laäp hoà sô vay khoâng ñuùng

vôùi thöïc teá, haï chuaån cho vay nhaèm thu lôïi baát chính, gaây thieät haïi cho ngaân

haøng.

Tuy nhieân, khi noùi ñeán ruûi ro ñaïo ñöùc trong hoaït ñoäng tín duïng, ta thöôøng

ñeà caäp ñeán ruûi ro ñaïo ñöùc cuûa CBTD maø ít noùi ñeán ruûi ro ñaïo ñöùc cuûa ngöôøi quaûn

lyù. Moät nhaø quaûn lyù laøm ñuùng chöùc naêng, nhieäm vuï thì seõ ngaên chaën ñöôïc ruûi ro

naøy. Nhöng treân thöïc teá, vì lôïi ích caù nhaân hoaëc cuûa nhoùm taäp theå caùn boä quaûn lyù

trong coâng taùc ñieàu haønh ñaõ voâ tình hay coá yù taïo ñieàu kieän, keõ hôû cho loaïi ruûi ro

naøy phaùt trieån. Chaúng haïn khi caùn boä quaûn lyù hay nhoùm caùn boä quaûn lyù coù moái

quan heä lôïi ích vôùi khaùch haøng, maëc duø ñieàu kieän vay voán cuûa khaùch haøng chöa

ñuû hoaëc thaäm chí khoâng ñuû ñieàu kieän, bò CBTD ñeà xuaát laø khoâng cho vay, nhöng

vì lyù do teá nhò naøo ñoù, caùn boä quaûn lyù vaãn höôùng daãn khaùch haøng hôïp thöùc hoùa hoà

sô, thaäm chí yeâu caàu CBTD thöïc hieän cho vay theo yù kieán chæ ñaïo cuûa mình vaø

thöïc teá laø ít CBTD coù theå baûo veä yù kieán ban ñaàu cuûa mình. Do vaäy, nhöõng tröôøng

hôïp nhö theá, khaû naêng daãn ñeán ruûi ro tín duïng laø raát lôùn.

2.2.4.2 Nguyeân nhaân cuûa haïn cheá thoâng tin phuïc vuï thaåm ñònh cho vay :

- Söï yeáu keùm töø phía caùc cô quan ban ngaønh, DN.

Hieän nay, moät soá nguoàn thoâng tin chuû yeáu maø caùc NHTM khai thaùc ñeå

thaåm ñònh hoà sô vay voán khaùch haøng laø CIC vaø caùc website cuûa caùc cô quan ban

ngaønh nhaø nöôùc, caùc DN, coù lieân quan ñeán hoà sô khaùch haøng caàn thaåm ñònh.

- 46 -

Veà CIC, so vôùi tröôùc ñaây, tuy CIC ñaõ cung caáp ñöôïc nhieàu thoâng tin hôn,

goàm tình hình dö nôï vay cuûa DN taïi caùc NHTM, lòch söû vay voán , thoâng tin toång

hôïp veà DN, xeáp haïng tín duïng DN, thoâng tin veà TSBÑ, nhöng vaãn coøn haïn cheá vì

caùc soá lieäu chöa caäp nhaät kòp thôøi vaø ñoâi khi thieáu chính xaùc, ñaëc bieät laø thieáu caùc

thoâng tin phi taøi chính.

Sôû dó coøn toàn taïi haïn cheá treân vì CIC hoaït ñoäng döïa vaøo soá lieäu maø caùc

NHTM cung caáp, nhöng chöa coù nhöõng quy ñònh, raøng buoäc chaët cheõ, cheá taøi ñuû

maïnh ñeå buoäc caùc NHTM phaûi tuaân thuû nghieâm tuùc vieäc cung caáp soá lieäu cho

CIC. Ñieàu naøy daãn ñeán caùc NHTM cuõng chöa thaät söï hôïp taùc, phoái hôïp vaø tuaân

thuû vieäc cung caáp thoâng tin moät caùch ñaày ñuû, kòp thôøi, chính xaùc cho CIC. Thöïc teá

xaûy ra nhieàu tröôøng hôïp khaùch haøng ñaõ bò nôï quaù haïn nhieàu thaùng, hay ñaõ traû döùt

nôï ngaân haøng nhöng caùc NHTM khoâng baùo cho CIC, neân CIC vaãn khoâng caäp

nhaät ñöôïc tình traïng nôï khaùch haøng. Do ñoù, nguoàn thoâng tin maø CIC göûi ñeán cho

caùc NHTM khaùc khi caàn cuõng bò haïn cheá do chöa caäp nhaät ñöôïc caùc bieán ñoäng

môùi nhaát veà tình hình cuûa DN.

Ñoái vôùi caùc nguoàn thoâng tin töø caùc website cuûa caùc cô quan ban ngaønh nhaø

nöôùc vaø caùc DN, khaû naêng NHTM coù theå khai thaùc phuïc vuï cho coâng taùc thaåm

ñònh cuõng coøn nhieàu haïn cheá, ñaëc bieät laø caùc soá lieäu thoáng keâ. Maëc duø ñaõ ñöôïc

caûi thieän hôn so vôùi tröôùc ñaây nhöng ngaønh thoáng keâ, toång hôïp ôû nöôùc ta vaãn coøn

chaäm phaùt trieån, caùc thoâng tin toång hôïp töø hoaït ñoäng thoáng keâ vöøa thieáu soá löôïng

laãn chaát löôïng. Vì vaäy, khi caàn caùc soá lieäu nhö tyû troïng nôï trung bình ngaønh, tyû

suaát sinh lôøi trung bình, möùc toàn kho trung bình, möùc phaûi thu trung bình, tyû troïng

giaù baùn haøng voán trung bình, quy moâ ñònh höôùng phaùt trieån ngaønh ñoái vôùi moãi

lónh vöïc kinh doanh.., nhöõng thoâng tin coù yù nghóa lôùn trong vieäc thaåm ñònh

- 47 -

phöông aùn, döï aùn vay voán, ngaân haøng thöôøng raát khoù tìm taïi caùc website chính

thöùc cuûa cô quan nhaø nöôùc nhö ôû Cuïc Thoáng keâ, Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö.

- Khaû naêng khai thaùc thoâng tin cuûa NHTM coøn yeáu.

Vieäc thieáu söï hoã trôï thoâng tin töø caùc cô quan ban ngaønh, DN daãn ñeán moãi

ngaân haøng phaûi töï tìm toøi, khaéc phuïc caùc haïn cheá treân baèng caùch taïo döïng cô cheá,

quy ñònh rieâng nhaèm khai thaùc vaø cung caáp thoâng tin, phuïc vuï cho vieäc thaåm ñònh

cho vay, neân möùc ñoä hieäu quaû vaø ruûi ro laø khaùc nhau. Do moãi ngaân haøng coù möùc

ñoä nhaän thöùc vaø ñieàu kieän khaùc nhau trong vieäc thu thaäp thoâng tin, neân vieäc haïn

cheá thoâng tin trong thaåm ñònh tín duïng coøn xuaát phaùt töø baûn thaân caùc NHTM. Moät

soá NHTM chöa ñaùnh giaù ñuùng taàm quan troïng cuûa thoâng tin, neân vieäc nhaän thoâng

tin coøn thuï ñoäng, chöa coù bieän phaùp chuû ñoäng tìm kieám, thu thaäp, xöû lyù vaø khai

thaùc thoâng tin moät caùch hieäu quaû nhaát, phuïc vuï cho quaù trình thaåm ñònh tín duïng.

Do thieáu thoâng tin ñeå thaåm ñònh neân nhieàu NHTM ngaïi cho vay caùc DN coù

laøm aên vôùi nöôùc ngoaøi nhö caùc DN xuaát nhaäp khaåu vì khoâng theå thaåm ñònh khaû

naêng thöïc hieän hôïp ñoàng cuûa phía ñoái taùc, seõ raát deã phaùt sinh ruûi ro cho DN VN

vaø NHTM neáu phía ñoái taùc nöôùc ngoaøi vi phaïm hôïp ñoàng.

Ngay caû khi bieát ñöôïc nguoàn thoâng tin, ñeå coù theå tieáp caän thu thaäp ñöôïc

cuõng ñoøi hoûi toán keùm chi phí cao. Duø nguoàn thoâng tin ñoù laø do caùc cô quan trong

nöôùc hay nöôùc ngoaøi cung caáp, thì vôùi chi phí phaûi boû ra ñeå coù ñöôïc, khoâng phaûi

NHTM naøo cuõng coù theå maïnh daïn chi traû, ñöông cöû nhö caùc chi phí ñeå laáy thoâng

tin tín duïng töø CIC. Vôùi moät thoâng tin caàn laáy töø CIC, caùc NHTM phaûi chi traû

60.000 ñoàng/thoâng tin trong khi coù raát nhieàu khaùch haøng caàn phaûi laáy thoâng tin vaø

moãi khaùch haøng, ngaân haøng caàn tìm hieåu nhieàu thoâng tin coù lieân quan nhö taøi saûn

theá chaáp, hoà sô phaùp nhaân, xeáp haïng DN thì khoaûn tieàn chi ra laø khoâng nhoû.

- 48 -

2.2.4.3 Nguyeân nhaân daãn ñeán haïn cheá trong cô cheá, quy trình, chính saùch cho

vay :

- Chöa thöïc hieän chuyeân moân hoùa trieät ñeå khaâu tín duïng.

Hieän nay, chæ môùi moät soá NHTM lôùn nhö ACB, Sacombank, Vietcombank,

BIDV ñaõ thöïc hieän cô caáu laïi boä maùy thaåm ñònh tín duïng theo höôùng taùch boä

phaän tín duïng thaønh caùc boä phaän chuyeân moân ñeå phaân ñònh roõ chöùc naêng ñeà xuaát

vaø thaåm ñònh tín duïng, nhaèm ñaûm baûo tính khaùch quan vaø naâng cao chaát löôïng

thaåm ñònh tín duïng. Beân caïnh ñoù, vaãn coøn moät soá caùc NHTM quoác doanh nhö

Vietinbank, Agribank vaø caùc NHTM coå phaàn nhoû chöa aùp duïng cô cheá treân, trong

khi caùc NH naøy ñang coù tyû leä dö nôï cho vay DNVVN vaøo loaïi cao trong heä thoáng

NHTM, daãn ñeán yeáu toá tieâu cöïc, phaùt sinh ruûi ro chuû quan laø lôùn. Taïi caùc ngaân

haøng naøy, moät CBTD coù theå thöïc hieän nhieàu hoaëc taát caû caùc khaâu trong quaù trình

cho vay goàm : tieáp thò khaùch haøng, thaåm ñònh, ñeà xuaát cho vay, tieán haønh coâng

chöùng, ñaêng kyù giao dòch baûo ñaûm, giaûi ngaân, theo doõi vaø xöû lyù nôï vay nhö taïi

Agribank ( CBTD thöïc hieän taát caû ), Vietinbank ( CBTD thöïc hieän taát caû, tröø

thaåm ñònh vaø xöû lyù nôï thì keát hôïp vôùi Phoøng Quaûn lyù ruûi ro ).

Beân caïnh öu theá laø ñôn giaûn, nhanh choùng vaø deã quy traùch nhieäm, cô cheá

khoâng taùch boä phaän tín duïng cuõng boäc loä caùc nhöôïc ñieåm lôùn, aûnh höôûng ñeán chaát

löôïng thaåm ñònh cho vay. Ñoù laø vieäc deã phaùt sinh tieâu cöïc, tham nhuõng cuûa boä

phaän tín duïng khi ñöôïc ñoäc quyeàn tieáp xuùc vaø thaåm ñònh cho vay khaùch haøng.

Ngoaøi ra, vieäc duy trì cô cheá treân cuõng taïo ra moät khoái löôïng coâng vieäc

quaù lôùn vaø aùp löïc cho CBTD khieán cho coâng taùc thaåm ñònh cho vay dieãn ra sô saøi,

hôøi hôït, chuû quan vì khoâng coù nhieàu thôøi gian, ñaëc bieät khi CBTD ñang phaûi quaûn

lyù, theo doõi moät soá löôïng lôùn khaùch haøng goàm caû khaùch haøng nôï xaáu.

- 49 -

- Coâng taùc thaåm ñònh ruûi ro tín duïng ñoäc laäp chöa ñöôïc coi troïng vaø

quan taâm ñuùng möùc.

Vieäc ra ñôøi boä phaän thaåm ñònh ruûi ro tín duïng ñoäc laäp taïi caùc ngaân haøng

trong nhöõng naêm gaàn ñaây nhö Vietinbank, Vietcombank, Agribank..laø nhaèm taêng

cöôøng hôn nöõa chaát löôïng trong thaåm ñònh cho vay vaø haïn cheá ruûi ro. Boä phaän

naøy seõ tham gia keát hôïp vôùi boä phaän tín duïng trong vieäc thaåm ñònh hoà sô vay vôùi

tö caùch laø boä phaän thaåm ñònh ñoäc laäp, coù chöùc naêng nhö laø taùi thaåm ñònh laïi caùc

noäi dung maø phoøng tín duïng ñaõ tieán haønh. Tuøy theo ñaëc ñieåm moãi ngaân haøng, moãi

chi nhaùnh maø möùc ñoä tham gia cuûa boä phaän naøy trong coâng taùc thaåm ñònh hoà sô

vay laø nhieàu hay ít, ñaëc bieät ñoái vôùi caùc hoà sô vay lôùn, haàu nhö ñeàu coù söï tham

gia cuûa boä phaàn naøy. Ñaây coù theå xem laø choát chaën cuoái cuøng nhaèm haïn cheá ruûi ro

tröôùc khi giaûi quyeát cho vay.

Tuy vôùi yù nghóa quan troïng nhö vaäy nhöng thöïc teá aùp duïng laïi cho thaáy, boä

phaän naøy chöa nhaän ñöôïc söï quan taâm ñuùng möùc cuõng nhö chöa phaùt huy ñöôïc

heát vai troø cuûa mình taïi caùc chi nhaùnh ngaân haøng aùp duïng moâ hình treân, thaäm chí

laø bò huûy boû sau moät thôøi gian ngaén aùp duïng nhö taïi Agribank. Moät soá haïn cheá khi

 Caùn boä tín duïng vaø caùn boä thaåm ñònh ruûi ro ñoäc laäp thöôøng coù moái quan heä

trieån khai boä phaän naøy :

thaân thieát, neå nang nhau neân khi thaåm ñònh hoà sô, caùn boä thaåm ñònh ruûi ro

tín duïng thöôøng khoâng coù chính kieán rieâng maø tuøy thuoäc quyeát ñònh cho

vay cuûa CBTD.

 Tröôøng hôïp caùn boä thaåm ñònh ruûi ro ñoäc laäp thöïc hieän ñuùng nguyeân taéc

theo quy ñònh laïi bò mang thaønh kieán laø taùc nhaân daãn ñeán vieäc khoâng phaùt

trieån dö nôï cho chi nhaùnh, haïn cheá khaùch haøng neân cuõng thöôøng ngaïi va

- 50 -

chaïm vôùi boä phaän tín duïng, töø ñoù, taïo taâm lyù e deø, buoâng xuoâi khi thaåm

ñònh ruûi ro ñoäc laäp.

 Löïc löôïng thaåm ñònh ruûi ro ñoäc laäp coøn thieáu vaø yeáu, chöa ñuû khaû naêng ñeå

thöïc hieän toát vai troø cuûa mình. Thöïc teá cho thaáy, taïi moät soá Chi nhaùnh ngaân

haøng, löïc löôïng naøy laø quaù moûng so vôùi yeâu caàu cuûa coâng vieäc, daãn ñeán

vieäc thaåm ñònh ruûi ro chæ mang tính hình thöùc, cho ñuû ban beä. Cô cheá löïa

choïn caùn boä cho boä phaän naøy cuõng chöa ñöôïc ñeà cao, caùc caùn boä thöôøng laø

môùi, kinh nghieäm khoâng nhieàu, khaû naêng am hieåu veà phaùp luaät, thò tröôøng

coøn haïn cheá, do vaäy daãn ñeán khaû naêng nhaän ñònh ruûi ro laø chöa cao, caùc tôø

trình thaåm ñònh ruûi ro coøn sô saøi, chung chung, chöa ñi saâu phaân tích vaø ñeà

 Ngoaøi ra, boä phaän thaåm ñònh ruûi ro tín duïng ñoäc laäp coøn chòu nhieàu söï taùc

ra caùc bieän phaùp hay kieán nghò ñeå khaéc phuïc, haïn cheá ruûi ro.

ñoäng cuûa caùc caáp quaûn lyù trong quaù trình taùc nghieäp neân cuõng chöa phaùt

huy ñöôïc heát vai troø laø moät boä phaän thaåm ñònh ñoäc laäp, caùc keát luaän thaåm

ñònh nhieàu luùc coøn phuï thuoäc vaøo yù muoán chuû quan cuûa caùc caáp quaûn lyù.

Vieäc trieån khai vaên baûn, quy trình, quy ñònh cho vay coøn haïn cheá, chöa -

kòp thôøi.

Ñaây laø hieän töôïng xaûy ra taïi nhieàu NHTM vaø laø moät trong nhöõng taùc nhaân

aûnh höôûng ñeán chaát löôïng coâng taùc thaåm ñònh cho vay. Vì thieáu caùc quy ñònh cuï

theå, raøng buoäc trong vieäc trieån khai caùc vaên baûn, quy ñònh cho vay neân taïi moãi

Chi nhaùnh ngaân haøng, khaû naêng tieáp nhaän, tieáp thu vaø thöïc hieän cuûa CBTD phuï

thuoäc raát lôùn vaøo caùc caáp quaûn lyù. Neáu caùc laõnh ñaïo coù khaû naêng quaûn lyù khoâng

toát, khoâng coù caùch trieån khai vaên baûn ñeán CBTD moät caùch khoa hoïc, hieäu quaû seõ

laø taùc nhaân aûnh höôûng tieâu cöïc ñeán khaû naêng thaåm ñònh cho vay, ñaëc bieät laø taïi

- 51 -

caùc ngaân haøng chöa thöïc hieän quaûn lyù theo tieâu chuaån ISO nhö Agribank,

Vietinbank ( môùi ñang giai ñoaïn trieån khai ISO ) vaø caùc NHTM coå phaàn nhoû.

Xaây döïng chính saùch, ñònh höôùng cho vay coøn haïn cheá. -

Moät soá NHTM xaây döïng chính saùch cho vay chöa ñaït taàm chieán löôïc, chöa

trieät ñeå theo nguyeân taéc thò tröôøng ( lôïi nhuaän vaø möùc ruûi ro coù theå chaáp nhaän

ñöôïc ) maø bò cuoán theo caùc hoäi chöùng kinh teá, phong traøo khaåu hieäu phaùt trieån

kinh teá hay chuû nghóa thaønh tích, thieáu ñònh höôùng phaùt trieån tín duïng phuø hôïp,

kòp thôøi vôùi tình hình môùi. Ñieàu naøy laø do caùc NHTM chöa hình thaønh boä phaän

laäp chính saùch chuyeân nghieäp, ñöôïc ñaøo taïo toát, coù naêng löïc, coù khaû naêng tieáp caän

vaø khai thaùc thoâng tin, nhaïy caûm vôùi nhöõng xu höôùng thay ñoåi cuûa neàn kinh teá.

2.2.4.4 Nguyeân nhaân daãn ñeán haïn cheá trong thaåm ñònh naêng löïc ñieàu haønh DN:

- Khaû naêng khai thaùc thoâng tin veà naêng löïc ñieàu haønh DN coøn yeáu.

Vieäc thaåm ñònh yeáu toá treân chuû yeáu qua khai thaùc thoâng tin töø CIC vaø thöïc

teá tieáp xuùc khaùch haøng. Tuy nhieân, nguoàn tin töø CIC thì thieáu caùc thoâng tin phi taøi

chính nhö nhöõng thaønh töïu veà quaûn lyù , naêng löïc quaûn trò ñieàu haønh cuûa ñoäi nguõ

laõnh ñaïo coâng ty trong khi ngaân haøng ñi thaåm ñònh, tieáp xuùc thöïc teá thì thôøi gian

coù haïn, khoâng ñuû ñeå coù theå nhaän ñònh, ñaùnh giaù ñöôïc heát khaû naêng cuûa khaùch

haøng, caùc moái quan heä ñoái taùc vôùi ngaân haøng khoâng phaûi luùc naøo cuõng coù theå ñaùp

öùng ñöôïc caùc thoâng tin caàn thieát.

- Khaû naêng thaåm ñònh cuûa CBTD chöa cao.

Khaû naêng khai thaùc, nhaän ñònh khaùch haøng qua tieáp xuùc cuûa CBTD cuõng

coøn haïn cheá daãn ñeán vieäc xem xeùt naêng löïc ñieàu haønh quaûn lyù cuûa khaùch haøng

coøn mang tính chung chung, theo caûm nhaän chuû quan cuûa ngöôøi thaåm ñònh.

- 52 -

2.2.4.5 Nguyeân nhaân daãn ñeán haïn cheá trong phaân tích taøi chính DN :

Haïn cheá trong cung caáp baùo caùo taøi chính cuûa DN xuaát phaùt töø 2 yeáu toá

chính laø : ñoäi nguõ keá toaùn cuûa DN thieáu naêng löïc neân haïch toaùn sai vaø tö töôûng

chöa xem troïng vieäc thöïc hieän BCTC cuûa laõnh ñaïo DN.

- Ñoäi nguõ keá toaùn cuûa DN chöa chuyeân nghieäp.

Thöïc teá laø taïi nhieàu DNVVN, heä thoáng thoâng tin baùo caùo taøi chính, soå saùch

keá toaùn chöa ñöôïc thöïc hieän ñaày ñuû, thieáu chính xaùc, minh baïch, coâng khai, cuï

theå nhö khoâng coù baûng löu chuyeån tieàn teä, BCTC ít ñöôïc qua kieåm toaùn, cô sôû laäp

BCTC khoâng roõ raøng thaäm chí nhieàu DN xaây döïng BCTC cho coù ñeå ñuû thuû tuïc,

ñieàu kieän vay ngaân haøng...Vì vaäy, nguoàn soá lieäu ñeå ngaân haøng phaân tích, ñaùnh

giaù tình hình taøi chính DN laø khoâng ñuû ñoä tin caäy , töø ñoù, khieán coâng taùc thaåm

ñònh cuûa ngaân haøng gaëp nhieàu khoù khaên.

Trong khaû naêng haïn heïp veà taøi chính cuûa mình, caùc DN thöôøng chæ thueâ keá

toaùn thôøi vuï ñeå thöïc hieän BCTC ñònh kyø, vì vaäy, keá toaùn thöôøng khoâng chuyeân,

khoâng theo doõi xuyeân suoát DN neân thöôøng maéc sai soùt vaø khoâng giaûi thích ñöôïc

nhöõng taøi khoaûn bieán ñoäng trong kyø, taïo caûm giaùc thieáu tin töôûng veà tình hình taøi

chính ôû CBTD, maëc duø ñaõ coù BCTC ñaày ñuû.

- Tö töôûng chöa xem troïng BCTC cuûa boä phaän laõnh ñaïo DNVVN.

Moät yeáu toá taùc ñoäng raát lôùn ñeán chaát löôïng cuûa BCTC laø caùc laõnh ñaïo DN.

Nhieàu laõnh ñaïo DN khoâng coù kieán thöùc cô baûn veà taøi chính neân daãn ñeán nhaän

thöùc cuûa hoï veà vaán ñeà naøy coøn leäch laïc. Ñoù laø tö töôûng laøm cho coù, laøm hình thöùc,

neù traùnh vieäc cung caáp soá lieäu thaät cho ngaân haøng. Nhieàu DNVVN ñaõ xaây döïng

hai hay thaäm chí ba boä hoà sô keá toaùn ñeå phuïc vuï cho nhöõng nhu caàu khaùc nhau

nhö baùo caùo thueá ( thöôøng soá lieäu raát xaáu ñeå neù traùnh thueá ), baùo caùo cho ngaân

haøng ( thöôøng soá lieäu quaù toát hôn thöïc teá ñeå ngaân haøng cho vay ) vaø cho HÑQT

- 53 -

coâng ty ( soá lieäu thaät ñeå bieát tình hình coâng ty ). Vieäc caùc DNVVN coù theå thay

ñoåi, söûa chöõa soá lieäu tuøy thích daãn ñeán söï nghi ngôø, thieáu nieàm tin nôi ngaân haøng,

daãn ñeán vieäc thaåm ñònh taøi chính ñoái vôùi DN khoâng ñaït hieäu quaû cao, khoâng theå

hieän ñuùng baûn chaát vaø tình traïng taøi chính cuûa DN. Thaäm chí nhieàu tröôøng hôïp,

ñeå loâi keùo khaùch haøng, caùn boä nghieäp vuï coøn tö vaán, hoã trôï cho DN thay ñoåi soá

lieäu cho phuø hôïp ñeå vay ñöôïc voán ngaân haøng.

2.2.4.6 Nguyeân nhaân daãn ñeán haïn cheá trong phaân tích phöông aùn vay :

- Khaû naêng laäp phöông aùn cuûa DNVVN coøn haïn cheá.

Ñoái vôùi caùc DN xaây döïng vaø thieát laäp phöông aùn, keá hoaïch kinh doanh

treân cô sôû thöïc teá khoâng khaû thi, khoù mang laïi hieäu quaû, ñaõ bò ngaân haøng ñaùnh giaù

keùm vaø töø choái cho vay. Tuy nhieân, vaãn toàn taïi khaù nhieàu tröôøng hôïp caùc DN coù yù

töôûng kinh doanh toát, coù khaû naêng thöïc hieän mang laïi lôïi nhuaän cao nhöng do

trình ñoä chuyeân moân, khaû naêng laäp döï aùn cuûa ñoäi nguõ quaûn lyù vaø laõnh ñaïo coøn

haïn cheá daãn ñeán phöông aùn, döï aùn saûn xuaát kinh doanh ñöôïc xaây döïng ít khaû thi

vaø thieáu tính thuyeát phuïc ñeå ngaân haøng coù theå quyeát ñònh cho vay. Sôû dó coù tình

traïng nhö vaäy laø do caùc phöông aùn ñöôïc xaây döïng sô saøi, thieáu taøi lieäu chöùng

minh do thöôøng mua baùn khoâng coù hôïp ñoàng kinh teá, khi thanh toaùn tieàn haøng

cuõng ít söû duïng hoùa ñôn, chöùng töø neân ngaân haøng khoù coù cô sôû ñeå ñaùnh giaù vaø

thaåm ñònh cho vay maëc duø treân thöïc teá, ñôn vò laøm aên coù uy tín, hieäu quaû. Ñaây laø

khoù khaên lôùn nhaát, aûnh höôûng ñeán chaát löôïng thaåm ñònh phöông aùn cuûa caùc

DNVVN maø NHTM gaëp phaûi.

- Chöa xem troïng coâng taùc thaåm ñònh phöông aùn taïi NHTM.

Vôùi vieäc thieáu cô sôû chöùng töø, thieáu khaû naêng xaây döïng vaø thuyeát phuïc

phöông aùn vôùi ngaân haøng, nhieàu tröôøng hôïp ngaân haøng phaûi tö vaán, xaây döïng,

höôùng daãn khaùch haøng laäp phöông aùn trong khi coâng vieäc ñoù, phaûi laø nhieäm vuï

- 54 -

chính cuûa khaùch haøng. Vì vaäy, neáu thöïc teá phöông aùn phaùt huy ñöôïc hieäu quaû thì

toát, nhöng ngöôïc laïi seõ daãn ñeán phaùt sinh nhieàu ruûi ro cho ngaân haøng, cuï theå :

- Tröôøng hôïp baûn chaát khaùch haøng coù naêng löïc taøi chính vaø phöông aùn keùm

nhöng mua chuoät, caáu keát vôùi CBTD ñeå laäp caùc phöông aùn ñeïp nhaèm qua maët

laõnh ñaïo, vay voán ngaân haøng, chaéc chaén seõ daãn ñeán thieät haïi cho ngaân haøng.

- Vôùi tröôøng hôïp khaùc, nhieàu CBTD chöa tinh thoâng vôùi caùc lónh vöïc kinh

doanh cuûa DN, ñaëc bieät laø caùc thoâng tin kyõ thuaät veà döï aùn thoâng thöôøng ñöôïc xaây

döïng töø caùc ngaønh ngheà khaùc nhau trong ñoù coù nhöõng ngaønh ngheà raát môùi meõ.

Baûn thaân caùc caùn boä thaåm ñònh cuûa ngaân haøng raát khoù coù theå ñi saâu vaøo thaåm

ñònh chi tieát veà vaán ñeà kyõ thuaät, chuyeân moân cuûa moät döï aùn, cuõng nhö chöa theå ñi

saâu vaøo phaân tích thò tröôøng. ÔÛ moät soá nöôùc, ñeå thaåm ñònh khiaù caïnh kyõ thuaät naøy

hay caùc lónh vöïc kinh doanh phöùc taïp, môùi meû, caùc ngaân haøng thöôøng thueâ caùc

coâng ty tö vaán coù chuyeân moân. Tuy nhieân trong ñieàu kieän Vieät nam, soá löôïng

coâng ty tö vaán trong nöôùc coøn haïn cheá trong khi ñoù ñeå ñi thueâ moät coâng ty tö vaán

nöôùc ngoaøi thì phaûi boû ra chi phí raát cao. Do ñoù coâng taùc thaåm ñònh thöïc teá nhieàu

tröôøng hôïp chöa ñöôïc saâu saéc, thieáu nhaän ñònh ñaày ñuû veà möùc ñoä ruûi ro tieàm aån,

coøn mang tính chuû quan, hình thöùc do vaãn coøn taâm lyù chi phoái bôûi taøi saûn baûo ñaûm

vaø thöïc teá kinh doanh cuûa DN.

Nhöõng haïn cheá ñoù daãn ñeán vieäc cho vay caùc phöông aùn thieáu cô sôû phaùp

lyù, khoâng phaùt huy hieäu quaû trong thöïc teá, xaùc ñònh doøng tieàn vaø voøng quay voán

khoâng chuaån xaùc, thôøi gian vay vaø ñònh kyø haïn traû nôï, traû laõi khoâng phuø hôïp vôùi

ñaëc tính kinh doanh vaø thôøi gian thu tieàn cuûa DN, daãn ñeán phaùt sinh ruûi ro cho

ngaân haøng.

- 55 -

2.2.4.7 Nguyeân nhaân daãn ñeán haïn cheá trong thaåm ñònh TSTC :

- Chöa thöïc hieän thaåm ñònh TSTC moät caùch chuyeân nghieäp taïi moät soá

NHTM.

Do Quyeát ñònh 1627/2001/QÑ-NHNN ngaøy 31/12/2001 cuûa Thoáng ñoác

NHNN Vieät Nam ban haønh Quy cheá cho vay cuûa TCTD ñoái vôùi khaùch haøng

khoâng coù quy ñònh cuï theå möùc cho vay so vôùi giaù trò thaåm ñònh taøi saûn theá chaáp,

daãn ñeán moãi ngaân haøng, tuøy theo khaû naêng vaø nhaän thöùc cuûa mình, ñaõ xaây döïng

quy ñònh rieâng ñeå nhaän, thaåm ñònh vaø cho vay treân giaù trò taøi saûn.

Ngoaøi nhöõng ngaân haøng lôùn, ñaëc bieät laø caùc NHTM coå phaàn nhö ACB,

Sacombank, ñaõ thaønh laäp haún coâng ty chuyeân thaåm ñònh taøi saûn vôùi muïc tieâu phuïc

vuï chính laø thaåm ñònh caùc taøi saûn caàn theá chaáp taïi ngaân haøng ñoù, vaãn coøn nhieàu

NHTM khaùc nhö Vietinbank, Agribank.. chöa thöïc hieän thaåm ñònh TSTC moät

caùch chuyeân nghieäp, theå hieän qua hình thöùc boä phaän tín duïng vöøa cho vay, vöøa coù

chöùc naêng thaåm ñònh taøi saûn.

Vôùi cô cheá naøy, vieäc thaåm ñònh TSTC raát deã daãn ñeán ruûi ro cho ngaân haøng

do :

+ Khoâng coù söï taùch haún veà chuyeân moân, CBTD vaø CB thaåm ñònh coù theå

hoaùn chuyeån vò trí cho nhau ñoái vôùi caùc hoà sô, neân deã daãn ñeán söï caáu keát, caû neå,

thoâng ñoàng veà giaù trò thaåm ñònh giöõa CBTD vaø CB thaåm ñònh taøi saûn.

+ Thieáu söï ñaøo taïo moät caùch baøi baûn, chuyeân saâu veà kyõ naêng thaåm ñònh taøi

saûn, neân CB thaåm ñònh thöïc hieän vieäc ñaùnh giaù taøi saûn coøn mang tính chuû quan,

thieáu cô sôû, ñaëc bieät laø trong vieäc ñaùnh giaù giaù trò xaây döïng coøn laïi cuûa TSTC laø

nhaø cöûa, vaät kieán truùc.

+ Ñoái vôùi caùc taøi saûn phöùc taïp, mang tính chuyeân duøng cao hoaëc coù giaù trò

lôùn, khaû naêng ñònh giaù taøi saûn moät caùch chính xaùc cuûa CB thaåm ñònh haàu nhö laø

- 56 -

khoâng theå. Tuy nhieân, ngoaøi moät soá tröôøng hôïp coù theå thoûa thuaän vôùi khaùch haøng

ñöa taøi saûn ñònh giaù sang coâng ty chuyeân traùch thaåm ñònh, nhieàu tröôøng hôïp CB

thaåm ñònh phaûi töï ñònh giaù döïa treân baùo caùo cuûa ñôn vò, treân hoùa ñôn, chöùng töø keá

toaùn, hoaëc kinh nghieäm caù nhaân vì caùc lyù do teá nhò nhö aùp löïc caïnh tranh, loâi keùo

khaùch haøng hay taùc ñoäng töø laõnh ñaïo ngaân haøng.

+ CB thaåm ñònh thieáu ñieàu kieän cuõng nhö khaû naêng khai thaùc, tieáp caän, caäp

nhaät vôùi nhöõng nguoàn thoâng tin chính xaùc veà giaù trò thò tröôøng cuûa taøi saûn.

Nguyeân nhaân laø do caùc NHTM khoâng xaây döïng baûng giaù rieâng, cuõng khoâng saün

saøng chi traû cho caùc coâng ty chuyeân thaåm ñònh taøi saûn ñeå coù ñöôïc caùc thoâng tin

ñaùng tin caäy, vì vaäy, caùc CB thaåm ñònh chæ coù theå döïa vaøo caùc thoâng tin treân moät

soá website khoâng chính thöùc veà baát ñoäng saûn cuûa caùc coâng ty hay tham khaûo treân

caùc baùo, ñaøi neân thieáu ñoä chính xaùc.

+ Ngay caû khi phaûi traû caùc chi phí cao ñeå mong muoán coù ñöôïc caùc thoâng

tin chính xaùc veà giaù trò taøi saûn, caùc NHTM vaãn phaûi ñoái maët vôùi ruûi ro nhaát ñònh

neáu chæ döïa vaø ñaët nieàm tin vaøo caùc chöùng thö thaåm ñònh cuûa coâng ty thaåm ñònh

giaù. Nguyeân nhaân cuûa tình traïng naøy laø do chöa coù nhöõng quy ñònh raøng buoäc

chaët cheõ cuûa nhaø nöôùc veà traùch nhieäm lieân ñôùi cuûa coâng ty thaåm ñònh trong

tröôøng hôïp gaây thieät haïi cho ngaân haøng. Do vaäy, nhieàu tröôøng hôïp vì quyeàn lôïi

rieâng cuûa moät boä phaän caù nhaân, caùc coâng ty ñònh giaù coù theå naâng giaù trò taøi saûn

cao hôn möùc bình thöôøng cuûa thò tröôøng maø ngaân haøng khoù coù theå nhaän bieát.

- Söï baát caäp trong caùc quy ñònh, chính saùch, cô cheá veà taøi saûn ñaûm baûo,

theá chaáp, coâng chöùng cuûa nhaø nöôùc.

+ Söï thieáu nhaát quaùn trong vaán ñeà caáp chuû quyeàn, sôû höõu nhaø, ñaát vaø caùc

giaáy tôø lieân quan. Nhaø cöûa, ñaát ñai, coâng trình laø nhöõng taøi saûn theá chaáp thoâng

duïng, ñöôïc DNVVN duøng ñeå ñaûm baûo cho vieäc vay voán vaø cuõng ñöôïc ngaân haøng

- 57 -

raát quan taâm, xem troïng do tính an toaøn cao. Theá nhöng, sau nhieàu laàn thay ñoåi

chính saùch, daãn ñeán hieän toàn taïi haøng chuïc loaïi giaáy chöùng nhaän lieân quan ñeán

nhaø ñaát. Khoâng keå caùc loaïi giaáy tôø nhaø ñaát tröôùc naêm 1975 vaãn coøn toàn taïi, caùc

loaïi giaáy tôø sau ñoù phaùt sinh khoâng phaûi laø ít nhö : giaáy traéng ( giaáy pheùp hôïp

thöùc hoùa quyeàn sôû höõu nhaø, giaáy pheùp mua baùn, chuyeån dòch nhaø cöûa..), giaáy ñoû (

giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát ), giaáy hoàng cuõ ( caáp theo Nghò ñònh 60 cuûa

Chính phuû ), giaáy hoàng môùi ( giaáy chöùng nhaän quyeàn sôû höõu nhaø ôû, giaáy chöùng

nhaän quyeàn sôû höõu nhaø ôû vaø quyeàn söû duïng ñaát ôû) caáp theo Luaät nhaø ôû..

Theâm vaøo ñoù, caùc quy ñònh, höôùng daãn cuûa nhaø nöôùc khoâng roõ raøng, thieáu

chaët cheõ daãn ñeán moãi ñòa phöông hieåu moãi kieåu neân phaân coâng cô quan caáp giaáy

chuû quyeàn moãi nôi moãi khaùc. Moät soá tænh thaønh giao cho Sôû TN&MT caáp giaáy

ñoû, giaáy hoàng môùi nhöng ôû TP.HCM, Sôû TN&MT caáp giaáy ñoû cho toå chöùc, Sôû

Xaây döïng thì caáp giaáy hoàng môùi cho toå chöùc, Giaáy chöùng nhaän quyeàn sôû höõu

coâng trình. Ñoái vôùi nhaø, ñaát thuoäc sôû höõu caù nhaân, taïi TP.HCM, moãi quaän huyeän

laøm moãi kieåu. Coù quaän huyeän giao Phoøng TN&MT caáp caû giaáy ñoû, giaáy hoàng

môùi, coù quaän huyeän giao Phoøng Quaûn lyù ñoâ thò caáp caû hai giaáy tôø treân, nôi khaùc

laïi giao cho Phoøng Quaûn lyù ñoâ thò caáp giaáy hoàng, Phoøng TN&MT caáp giaáy ñoû,

moät soá nôi giao cho vaên phoøng ñaêng kyù quyeàn söû duïng ñaát caáp.

Chính söï thieáu nhaát quaùt trong caùc quy ñònh veà thöïc hieän caáp chuû quyeàn

nhaø ñaát daãn ñeán söï toàn taïi cuûa quaù nhieàu caùc loaïi giaáy tôø sôû höõu khaùc nhau, khieán

ngaân haøng gaëp luùng tuùng, khoâng bieát theá naøo laø hôïp phaùp, hôïp leä, ñaõ ñaày ñuû hay

chöa. Ngoaøi ra, do nhieàu cô quan khaùc nhau caáp giaáy chöùng nhaän neân hoà sô ñaát

ñai, taøi saûn gaén lieàn vôùi ñaát bò phaân taùn, deã thaát laïc, thoâng tin veà nhaø ñaát khoâng

ñaày ñuû, deã daãn ñeán sai soùt trong quaûn lyù neân thöïc teá ñaõ phaùt sinh khoâng ít tröôøng

- 58 -

hôïp moät taøi saûn maø coù nhieàu giaáy tôø chuû quyeàn hôïp phaùp cuøng toàn taïi, raát deã daãn

ñeán tranh chaáp, thieät haïi cho ngaân haøng.

+ Caùc quy ñònh thay ñoåi veà thuû tuïc theá chaáp cuõng gaây roái raém khoâng keùm

cho hoaït ñoäng ngaân haøng. Do Luaät coâng chöùng naêm 2006 ( chính thöùc coù hieäu löïc

töø 01/07/2007 ) chæ yeâu caàu hoà sô coâng chöùng theá chaáp goàm Phieáu yeâu caàu coâng

chöùng, hôïp ñoàng theá chaáp vaø caùc baûn sao giaáy tôø TSTC neân thuû tuïc xaùc nhaän tình

traïng nhaø taïi UBND phöôøng nhö tröôùc nay bò baõi boû, vieäc xaùc ñònh TSTC coù naèm

trong quy hoaïch hay tranh chaáp hieän nay thuoäc traùch nhieäm cuûa ngaân haøng vaø

khaùch haøng. Ñieàu naøy khieán ngaân haøng raát khoù khaên trong vieäc xaùc ñònh taøi saûn

coù tranh chaáp hay khoâng, do phaûi töï thaåm ñònh, ñieàu tra, xem xeùt keát hôïp vôùi söï

töï cam keát cuûa khaùch haøng, maát raát nhieàu thôøi gian nhöng hieäu quaû an toaøn laø

khoâng cao. Muoán thaät söï an taâm, traùnh thieät haïi ruûi ro, ngaân haøng chæ coù theå döïa

vaøo xaùc nhaän cuûa caùc cô quan ban ngaønh ñòa phöông nhöng hieän nay vieäc yeâu

caàu UBND phöôøng thöïc hieän thì khoâng ñöôïc chaáp nhaän, yeâu caàu Phoøng TN&MT

Quaän xaùc nhaän cuõng raát khoù khaên vaø keùo daøi thôøi gian. Do vaäy, nhieàu tröôøng hôïp

vì chính saùch khaùch haøng, ngaân haøng phaûi linh hoaït töï thaåm ñònh neân aån chöùa

nhieàu ruûi ro.

+ Caùc Quyeát ñònh veà quy hoaïch treo keùo daøi, khoâng ñöôïc caùc cô quan

maïnh daïn xoùa boû cuõng gaây nhieàu khoù khaên cho ngaân haøng trong vieäc xaùc ñònh

tình traïng quy hoaïch cuûa taøi saûn.

2.2.4.8 Nguyeân nhaân daãn ñeán haïn cheá trong coâng taùc chaám ñieåm, xeáp haïng tín

duïng :

Coâng taùc chaám ñieåm, xeáp haïng tín duïng DN coøn haïn cheá, chöa phaùt huy

hieäu quaû vì moät soá lyù do sau :

- 59 -

Chæ tieâu xaây döïng chöa phuø hôïp, chöa chi tieát. -

+ Thang ñieåm coøn chöa chi tieát, daãn ñeán caùc khaùch haøng coù tình hình taøi

chính khaùc nhau vaãn coù theå coù cuøng moät soá ñieåm neân khoù nhaän bieät söï khaùc bieät

töông ñoái vôùi caùc khaùch haøng khaùc nhau.

+ Chæ moät soá chæ tieâu taøi chính ñöôïc söû duïng trong khi caùc chæ tieâu taøi

chính khaùc thì khoâng, coù theå khieán keát quaû cuoái cuøng chöa phaûn aùnh ñöôïc thöïc

chaát tình hình DN. Ngoaøi ra, caùc chæ tieâu phi taøi chính ñöôïc xaây döïng coøn chung

chung, khoù ño löôøng, ñaùnh giaù cuï theå, chính xaùc.

- Vieäc thöïc hieän chaám ñieåm, xeáp haïng tín duïng chöa nghieâm tuùc.

+ Caùc CBTD coøn ñaët naëng tính hình thöùc khi chaám ñieåm, xeáp haïng tín

duïng khaùch haøng, thaäm chí coù theå thay ñoåi caùc chæ tieâu ñeå coù keát quaû phuø hôïp vôùi

quyeát ñònh tín duïng cuûa mình. Beân caïnh ñoù, CB laõnh ñaïo cuõng chöa ñaët naëng taàm

quan troïng cuûa coâng taùc chaám ñieåm vaø trong nhieàu tröôøng hôïp, coøn coù söï chæ ñaïo,

aùp ñaët CBTD trong quaù trình thöïc hieän.

+ Thieáu lieân keát giöõa quaù trình chaám ñieåm vôùi caùc chöông trình quaûn lyù

tín duïng, theo ñoù, keát quaû chaám ñieåm ñöôïc löu tröõ ñoäc laäp vôùi cô sôû döõ lieäu quaûn

lyù cuûa ngaân haøng, daãn ñeán vieäc CBTD coù theå söûa chöõa, chaám ñieåm moät caùch tuyø

tieän maø khoâng phaûi lo thieáu soùt, traùch nhieäm. Vì vaäy, keát quaû chaám ñieåm coù theå

thay ñoåi raát lôùn, aûnh höôûng ñeán hieäu quaû thaåm ñònh.

+ Thieáu cô cheá kieåm tra, kieåm soaùt quaù trình thöïc hieän chaám ñieåm, xeáp

haïng tín duïng. Maëc duø caùc NHTM coù ban haønh quy ñònh veà kieåm tra, giaùm saùt

coâng taùc chaám ñieåm, xeáp haïng tín duïng DN nhöng thöïc teá, caùc quy ñònh treân vaãn

chöa mang yeáu toá khaû thi cao do khaû naêng kieåm tra, giaùm saùt, phaùt hieän caùc sai

soùt coøn raát haïn cheá vì coâng taùc naøy vaãn coøn mang tính thuû coâng, phuï thuoäc nhieàu

vaøo yeáu toá con ngöôøi.

- 60 -

KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 2

Trong boái caûnh tình hình kinh teá theá giôùi vaø Vieät Nam ñang traûi qua giai

ñoaïn khoù khaên, cuøng vôùi chuû tröông tieáp tuïc thuùc ñaåy söï phaùt trieån DNVVN ôû

nöôùc ta keát hôïp vôùi söï caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét giöõa caùc NHTM vôùi nhau, ñaõ

coù nhöõng taùc ñoäng ña chieàu ñeán coâng taùc thaåm ñònh cho vay DNVVN. Söï taùc

ñoäng naøy bieåu hieän ôû choã : caùc NHTM vöøa muoán taêng tröôûng cho vay DNVVN,

laø ñoái töôïng chuû yeáu cuûa neàn kinh teá Vieät Nam, ñeå môû roäng thò phaàn do aùp löïc

cuûa caïnh tranh, vöøa muoán sieát chaët coâng taùc thaåm ñònh tín duïng ñeå haïn cheá ruûi ro,

ñaëc bieät ñoái vôùi cho vay DNVVN, laø ñoái töôïng chòu nhieàu aûnh höôûng khi tình

hình kinh teá gaëp khuûng hoaûng.

Beân caïnh caùc keát quaû ñaït ñöôïc trong coâng taùc thaåm ñònh cho vay DNVVN

nhö khaû naêng thu thaäp thoâng tin ñöôïc caûi thieän, quy trình thaåm ñònh cho vay ñöôïc

xaây döïng khaù chi tieát, coâng taùc treân vaãn coøn caùc toàn taïi caùc haïn cheá nhaát ñònh bôûi

caùc nguyeân nhaân khaùch quan laø caùc haïn cheá töø DN, caùc cô quan ban ngaønh ñòa

phöông, chính phuû vaø nguyeân nhaân chuû quan töø baûn thaân noäi löïc cuûa ngaân haøng.

Caùc haïn cheá trong coâng taùc thaåm ñònh cho vay coù theå keå ñeán laø : chuyeân

moân, ñaïo ñöùc cuûa ñoäi nguõ nhaân löïc laøm coâng taùc tín duïng chöa cao; thoâng tin

phuïc vuï thaåm ñònh cho vay tuy ñaõ ñöôïc caûi thieän nhöng vaãn chöa ñaùp öùng yeâu

caàu; cô cheá quaûn lyù, caùc chính saùch, quy trình cho vay coøn baát caäp. Ngoaøi ra, haïn

cheá coøn theå hieän trong taát caû caùc noäi dung thaåm ñònh cho vay DNVVN nhö : thaåm

ñònh naêng löïc ñieàu haønh, quaûn lyù khaùch haøng coøn sô saøi, thaåm ñònh tình hình taøi

chính, phöông aùn saûn xuaát kinh doanh thieáu cô sôû, thaåm ñònh taøi saûn baûo ñaûm,

- 61 -

chaám ñieåm, xeáp haïng tín duïng khaùch haøng vaø coâng taùc thaåm ñònh ruûi ro tín duïng

ñoäc laäp coøn mang naëng tính hình thöùc.

Vôùi thöïc traïng coøn nhieàu haïn cheá trong khi coâng taùc cho vay DNVVN ñoøi

hoûi söï an toaøn, chính xaùc, giaûm thieåu ruûi ro ngaøy moät cao, buoäc caùc NHTM phaûi

khoâng ngöøng hoaøn thieän vaø naâng cao hieäu quaû thaåm ñònh cuûa mình ñeå phuø hôïp

vôùi tình hình môùi.

- 62 -

CHÖÔNG 3

MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NHAÈM NAÂNG CAO HIEÄU QUAÛ THAÅM

ÑÒNH CHO VAY DOANH NGHIEÄP VÖØA VAØ NHOÛ TAÏI CAÙC

NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI

TREÂN ÑÒA BAØN THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH

Vôùi vieäc TP.HCM laø ñòa baøn coù soá löôïng DNVVN cao nhaát nöôùc ñoàng thôøi

cuõng laø khu vöïc kinh teá naêng ñoäng baät nhaát hieän nay neân ñoái töôïng cho vay cuûa

caùc NHTM treân ñòa baøn TPHCM laø caùc DNVVN, vôùi caùc nhu caàu kinh doanh,

ñaàu tö caàn söï hoã trôï voán cuûa ngaân haøng ngaøy caøng taêng vaø ña daïng veà soá löôïng

cuõng nhö veà qui moâ. Vì vaäy, vieäc naâng cao hieäu quaû thaåm ñònh cho vay ñoái vôùi

DNVVN laø moät yeâu caàu luoân ñöôïc ñaët ra trong hoaït ñoäng tín duïng taïi caùc NHTM

VN. Coâng taùc thaåm ñònh toát seõ giuùp caùc ngaân haøng coù theå chuû ñoäng trong vieäc

ngaên chaën cho vay caùc khaùch haøng keùm naêng löïc, caùc nhu caàu vay khoâng khaû thi,

ñoàng thôøi tieáp caän ñöôïc caùc khaùch haøng toát, laøm aên coù hieäu quaû.

3.1 Phöông höôùng hoaït ñoäng cuûa heä thoáng NHTM treân ñòa baøn TP.HCM

trong thôøi gian tôùi :

Tuy kinh teá ñang traûi qua giai ñoaïn khoù khaên nhöng hoaït ñoäng cuûa heä

thoáng NHTM caû nöôùc noùi chung vaø treân ñòa baøn TP.HCM noùi rieâng vaãn khoâng

ngöøng phaùt trieån. Ñieàu ñoù theå hieän qua baùo caùo thoâng tin veà hoaït ñoäng ngaân haøng

thaùng 07/2008 cuûa NHNN VN, theo ñoù, tính ñeán cuoái thaùng 07/2008, NHNN ñaõ

chaáp thuaän nguyeân taéc thaønh laäp theâm 10 NHTM coå phaàn vôùi söï tham gia goùp

voán cuûa caùc taäp ñoaøn, toång coâng ty nhaø nöôùc ( trong ñoù ñaõ caáp giaáy pheùp chính

thöùc ñi vaøo hoaït ñoäng cho 2 ngaân haøng ).

- 63 -

Vôùi xu höôùng ngaøy caøng caïnh tranh gay gaét trong lónh vöïc taøi chính, ñeå toàn

taïi vaø duy trì naêng löïc caïnh tranh, trong thôøi gian tôùi caùc NHTM seõ tieáp tuïc môû

roäng caùc maïng löôùi hoaït ñoäng cuûa mình nhaèm thu huùt vaø ñaùp öùng toái ña nhu caàu

cuûa khaùch haøng.

Ñoái vôùi hoaït ñoäng tín duïng, NHNN VN ñaõ coù chæ thò 06/2008/CT-NHNN

ngaøy 31/12/2008, theo ñoù, kieåm soaùt chaët cheõ chaát löôïng tín duïng, taêng tröôûng tín

duïng coù hieäu quaû, phuø hôïp vôùi möùc ñoä laïm phaùt vaø quy ñònh cuûa phaùp luaät, aùp

duïng laõi suaát cho vay hôïp lyù trong ñieàu kieän saûn xuaát kinh doanh gaëp khoù khaên,

tieáp tuïc ñieàu chænh cô caáu tín duïng ñeå taäp trung voán cho caùc lónh vöïc saûn xuaát,

kinh doanh, nhaäp khaåu caùc maët haøng thieát yeáu, cho vay DNVVN, caùc döï aùn ñaàu

tö khaû thi, coù hieäu quaû vaø khaû naêng traû nôï ñuùng haïn, taêng cöôøng kieåm tra, kieåm

soaùt noäi boä, thöïc hieän caùc bieän phaùp phoøng ngöøa ruûi ro.

Beân caïnh chuû tröông phaùt trieån cho vay DNVVN cuûa caùc ban ngaønh Chính

phuû, baûn thaân caùc NHTM qua quaù trình cho vay cuõng nhaän thaáy vieäc ñaàu tö voán

vaøo caùc DNVVN mang laïi nhieàu lôïi ích nhaát ñònh, cuï theå nhö sau :

Phaân taùn ruûi ro do soá löôïng DNVVN lôùn, quy moâ töøng khoaûn vay nhoû, traûi -

roäng treân haàu heát caùc ngaønh ngheà, lónh vöïc neân vieäc cho vay seõ giuùp ngaân haøng

phaân taùn ruûi ro danh muïc cho vay.

Taïo ñieàu kieän ñeå taêng thu dòch vuï ngaân haøng do toång soá löôïng giao dòch -

lôùn, caùc DNVVN laïi thöôøng coù xu höôùng söû duïng troïn goùi dòch vuï taïi moät ngaân

haøng neân ngaân haøng coù cô hoäi naâng cao vaø ña daïng hoùa cô caáu thu nhaäp.

Ngaân haøng cuõng deã quaûn lyù khaùch haøng do quy moâ thöôøng nhoû, goïn, ñòa -

baøn hoaït ñoäng heïp.

Coù theå phaùt huy vieäc môû roäng maïng löôùi ngaân haøng. Do DNVVN traûi roäng -

ôû khaép nôi, neân NHTM coù theå môû roäng caùc chi nhaùnh cuûa mình khoâng chæ khaép

- 64 -

caùc quaän thuoäc TP.HCM maø coøn ôû caùc tænh thaønh khaùc trong caû nöôùc ñeå phuïc vuï

ñoái töôïng naøy.

Treân cô sôû ñoù, caùc NHTM trong thôøi gian tôùi seõ tieáp tuïc taäp trung taêng

tröôûng cho vay, ñaëc bieät ñoái vôùi DNVVN vôùi caùc phöông aùn ñaàu tö coù hieäu quaû,

thuoäc caùc lónh vöïc saûn xuaát, xuaát khaåu, treân cô sôû thaåm ñònh kyõ caøng, chaët cheõ,

ñaûm baûo thu hoài ñöôïc nôï, haïn cheá ruûi ro cho ngaân haøng.

3.2 Caùc giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû thaåm ñònh cho vay DNVVN :

3.2.1 Caùc giaûi phaùp vó moâ :

3.2.1.1 Hoaøn thieän coâng taùc cung caáp thoâng tin :

Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam caàn phaùt trieån, hoaøn thieän hôn nöõa heä

thoáng thoâng tin tín duïng ( CIC ) theo höôùng cung caáp thoâng tin ngaøy moät ña daïng

hôn, ñaëc bieät laø caùc thoâng tin phi taøi chính nhö : naêng löïc quaûn lyù cuûa ñoäi nguõ

laõnh ñaïo, chuyeân moân cuûa ñoäi nguõ nhaân vieân, tình hình kyõ thuaät coâng ngheä cuûa

DNVVN… laø nhöõng thoâng tin raát caàn thieát cho ngaân haøng trong vieäc ñaùnh giaù,

thaåm ñònh khaùch haøng vay voán.

Ñeå coù ñöôïc caùc thoâng tin phi taøi chính coù chaát löôïng, NHNN caàn xaây döïng,

ban haønh caùc quy ñònh, quy trình, thoâng tö phoái hôïp vôùi caùc cô quan truyeàn thoâng

baùo chí, cô quan thueá, caùc toå chöùc quoác teá, cô quan kieåm toaùn, caùc DNVVN vaø

NHTM. Coù nhö vaäy, CIC môùi cung caáp ñöôïc nhöõng thoâng tin tín duïng chính xaùc,

phong phuù, ña daïng cho caùc toå chöùc thaønh vieân.

Beân caïnh ñoù, ñoái vôùi nguoàn thoâng tin thu thaäp chính töø caùc NHTM, NHNN

caàn ñaëc bieät ñöa ra caùc quy ñònh chaët cheõ ñeå buoäc caùc NHTM phaûi cung caáp kòp

thôøi, chính xaùc caùc thoâng tin raát quan troïng coù lieân quan ñeán khaùch haøng nhö tình

hình dö nôï, tình hình traû nôï, nôï xaáu cuûa khaùch haøng cuõng nhö taøi saûn theá chaáp.

Caàn taêng cöôøng kieåm tra vieäc tuaân thuû quy ñònh naøy cuûa caùc NHTM nhaèm xöû lyù

- 65 -

thích ñaùng caùc tröôøng hôïp vi phaïm, coù nhö vaäy, CIC môùi thaät söï laø keânh thoâng tin

ñaùng tin caäy ñeå caùc NHTM khai thaùc, phuïc vuï cho coâng taùc thaåm ñònh khaùch

haøng moät caùch chính xaùc nhaát.

Ngoaøi ra, NHNN caàn phaûi giaûm giaù thoâng tin hôïp lyù hôn ñeå khuyeán khích

caùc NHTM maïnh daïn khai thaùc thoâng tin baèng caùc nguoàn nhö : ngaân saùch nhaø

nöôùc, caùc nguoàn voán hoã trôï cuûa quoác teá ( neáu coù ), nhaèm giaûm aùp löïc taøi chính

cho NHTM voán raát caàn thoâng tin vôùi soá löôïng lôùn. Thieát nghó nguoàn thoâng tin

chính maø CIC coù ñöôïc laø do NHTM cung caáp moät caùch mieãn phí, neân khi NHTM

caàn, NHNN quy ñònh giaù caû ôû möùc chaáp nhaän ñöôïc cuõng laø ñieàu hôïp lyù.

3.2.1.2 Hoaøn thieän coâng vieäc cuûa ngaønh thoáng keâ :

Ñeå coâng taùc thoáng keâ ñaït hieäu quaû, tröôùc tieân Cuïc Thoáng keâ phaûi coù caùc soá

lieäu ñaày ñuû veà caùc ngaønh ngheà kinh doanh. Vì vaäy, nhaø nöôùc phaûi coù caùc bieän

phaùp baét buoäc caùc DN, caùc cô quan ban ngaønh khaùc coù lieân quan, tham gia heä

thoáng thoâng tin haïch toaùn ñaày ñuû, kòp thôøi, cuõng nhö phaûi thöïc hieän cheá ñoä haïch

toaùn, keá toaùn thoáng nhaát.

Beân caïnh ñoù, vieäc trang bò caùc maùy moùc coâng ngheä hieän ñaïi cuõng raát caàn

thieát ñeå Cuïc Thoáng keâ coù phöông tieän ñeå tính toaùn, xöû lyù soá lieäu moät caùch nhanh

choùng, chính xaùc.

Ngoaøi ra, yeáu toá con ngöôøi cuõng goùp phaàn quyeát ñònh ñeán tính hieäu quaû

cuûa coâng taùc thoáng keâ. Nhaân löïc phaûi ñuû taâm, ñuû taàm môùi coù theå phaùt huy ñöôïc

nhöõng caûi tieán cuûa ngaønh. Muoán vaäy, nhaø nöôùc phaûi coù chính saùch quan taâm thieát

thöïc ñeå ñaøo taïo, naâng cao chaát löôïng ñoäi nguõ laøm coâng taùc thoáng keâ vaø quan

troïng hôn laø cheá ñoä tieàn löông hôïp lyù ñeå kích thích, thu huùt nhaân löïc.

- 66 -

3.2.1.3 Hoaøn thieän vaø oån ñònh khung phaùp lyù :

Tröôùc tieân, Nhaø nöôùc caàn xaây döïng khung phaùp lyù oån ñònh, nhaát laø caùc quy

ñònh thoáng nhaát veà giaáy tôø chuû quyeàn nhaø, ñaát theo höôùng ñôn giaûn, deã quaûn lyù,

traùnh söï röôøm raø, phöùc taïp hay thay ñoåi lieân tuïc deã daãn ñeán sai soùt trong quaù

trình quaûn lyù, caáp ñoåi.

Caùc quy ñònh veà thuû tuïc coâng chöùng theá chaáp vaø giao dòch ñaûm baûo caàn

chaët cheõ hôn theo höôùng ñaûm baûo quyeàn lôïi cho ngaân haøng nhieàu hôn, vôùi yù

nghóa laø moät ñôn vò kinh doanh ñaëc bieät chöù khoâng neân xem ngaân haøng nhö

nhöõng khaùch haøng kinh doanh bình thöôøng khaùc, vì ruûi ro neáu coù xaûy ra cho ngaân

haøng thì möùc ñoä aûnh höôûng ñoâi khi laø raát lôùn. Do vaäy, nhaát thieát phaûi coù haønh

lang phaùp lyù ñuû maïnh, chaët cheõ ñeå hoã trôï cho quaù trình thaåm ñònh cuûa ngaân haøng

ñöôïc thuaän lôïi hôn, cuï theå nhö sôùm hoaøn thieän vaø thöïc thi cheá ñoä minh baïch trong

coâng boá thoâng tin ñeå ngaân haøng coù theå thu thaäp, khai thaùc thoâng tin nhanh choùng,

chính xaùc; ban haønh caùc quy ñònh veà coâng chöùng, giao dòch baûo ñaûm chi tieát, oån

ñònh vaø chaët cheõ, traùnh moãi nôi hieåu vaø laøm moãi kieåu, nhaèm haïn cheá ruûi ro cho

ngaân haøng khi thaåm ñònh cho vay.

3.2.2 Caùc giaûi phaùp aùp duïng taïi NHTM treân ñòa baøn TP.HCM :

3.2.2.1 Chuù troïng naâng cao chaát löôïng nguoàn nhaân löïc :

Yeáu toá con ngöôøi luoân laø giaûi phaùp quyeát ñònh vaø haøng ñaàu ñeå naâng cao

hieäu quaû thaåm ñònh cho vay cuûa ngaân haøng. Moïi yeáu toá khaùc coù hoaøn haûo theá naøo

maø con ngöôøi khoâng ñuû kieán thöùc chuyeân moân vaø ñaïo ñöùc ñeå thöïc thi vaø tuaân thuû

thì cuõng khoâng theå mang laïi keát quaû thaåm ñònh cho vay toát, haïn cheá ruûi ro cho

ngaân haøng. Ñieàu ñoù ñaõ ñöôïc theå hieän qua thöïc teá, khi haàu heát caùc NHTM maëc duø

ñaõ xaây döïng caùc quy trình, höôùng daãn thaåm ñònh cho vay khaù chi tieát vôùi caùc boä phaän

chuyeân traùch nhö tín duïng, thaåm ñònh TSTC, thaåm ñònh ruûi ro tín duïng ñoäc laäp..

- 67 -

nhöng vaãn phaùt sinh nôï quaù haïn, trong ñoù nguyeân nhaân xuaát phaùt töø yeáu toá chuû quan,

thieáu tinh thaàn traùch nhieäm cuûa moät boä phaän CB laøm coâng taùc cho vay khoâng phaûi laø

nhoû.

Vì vaäy, caùc NHTM raát caàn coù moät ñoäi nguõ CB ñaùp öùng nhöõng yeâu caàu chung

veà chaát löôïng nguoàn nhaân löïc ngaân haøng nhö : trình ñoä lyù luaän vaø kyõ naêng chuyeân

moân nghieäp vuï, kyõ naêng quaûn trò ñieàu haønh, kyõ naêng ñaøm phaùn, giao tieáp, laøm vieäc

theo nhoùm, hieåu bieát roäng veà kinh teá thò tröôøng, naém vöõng phaùp luaät, coù khaû naêng

nghieân cöùu, phaùt hieän, ñeà xuaát caùc vaán ñeà thuoäc chuyeân moân ñöôïc giao, khaû naêng

giaûi quyeát caùc nghieäp vuï ñoäc laäp, saùng taïo, chuaån xaùc. Beân caïnh ñoù, phaûi luoân coù tinh

thaàn traùch nhieäm, ñaïo ñöùc ngheà nghieäp cao vaø lieâm chính.

Ñeå coù ñöôïc moät moät ñoäi nguõ ñaùp öùng ñöôïc caùc nhu caàu nhö vaäy, coâng taùc boài

döôõng kieán thöùc chuyeân moân vaø ñaïo ñöùc cho CB caàn phaûi ñöôïc chuù troïng vaø thöïc

hieän thöôøng xuyeân.

Veà coâng taùc boài döôõng kieán thöùc chuyeân moân, caùc NHTM caàn xaây döïng vaø

khoâng ngöøng hoaøn thieän caùc quy ñònh, quy trình, höôùng daãn thaåm ñònh caøng chi

tieát caøng toát nhaèm giuùp cho caùc CBTD, ñaëc bieät laø caùc CBTD môùi coù theå hieåu vaø

naém roõ caùc noäi dung, caùc vieäc caàn laøm cuõng nhö caùc phöông phaùp, kyõ naêng caàn

thieát khi tieáp nhaän vaø thaåm ñònh hoà sô vay voán.

Beân caïnh ñoù, ñeå traùnh taâm lyù chuû quan, thieáu tinh thaàn hoïc hoûi cuûa moät boä

phaän CBTD, caùc NHTM caàn thöôøng xuyeân toå chöùc caùc lôùp boài döôõng nghieäp vuï maø

keát quaû hoïc taäp cuûa caùc khoùa hoïc treân ñöôïc gaén lieàn vôùi naêng suaát, hieäu quaû coâng

vieäc, laøm tieâu chí ñeå ñaùnh giaù caùn boä. Noäi dung caùc khoùa hoïc boài döôõng chuyeân moân

caàn chuù troïng ñeán tính thöïc tieãn, sinh ñoäng nhaèm taïo söï tích cöïc, chuû ñoäng trong vieäc

tieáp thu. Ngoaøi ra, caùc kieán thöùc ñöôïc boài döôõng cuõng caàn ñöôïc môû roäng hôn, khoâng

chæ goùi goïn trong coâng taùc chuyeân moân veà thaåm ñònh tín duïng maø coøn lieân quan ñeán

- 68 -

nhöõng kyõ naêng hoã trôï khaùc khoâng keùm phaàn quan troïng trong quaù trình taùc nghieäp

cuûa CBTD nhö : kieán thöùc veà phaùp luaät, khaû naêng giao tieáp öùng xöû vaø ñaøm phaùn vôùi

khaùch haøng, khaû naêng nhaän ñònh, ñaùnh giaù khaùch haøng, tinh thaàn traùch nhieäm vaø ñaïo

ñöùc ngheà nghieäp…

Ngoaøi caùc yeâu caàu ñaùp öùng veà nghieäp vuï chuyeân moân, caùc NHTM cuõng

caàn xaây döïng moät ñoäi nguõ nhaân vieân tín duïng coù tinh thaàn laøm vieäc toát, coù yù thöùc

traùch nhieäm cao. Caùc NHTM caàn yeâu caàu moãi caùn boä ngaân haøng phaûi luoân töï tu

döôõng veà phaåm chaát ñaïo ñöùc, neâu cao yù thöùc traùch nhieäm coâng vieäc. Caùn boä ôû

cöông vò caøng cao, caøng phaûi göông maãu trong vieäc tuaân thuû caùc quy cheá cho vay,

quy ñònh veà baûo ñaûm tieàn vay vaø caùc quy ñònh khaùc coù lieân quan ñeán cho vay.

Song song vôùi yeâu caàu ñeà cao tinh thaàn traùch nhieäm cuûa moãi caùn boä, ñeå

goùp phaàn naâng cao tinh thaàn traùch nhieäm cuûa ñoäi nguõ nhaân vieân laøm coâng taùc tín

duïng, thaåm ñònh, khuyeán khích ñoäi nguõ nhaân vieân coù naêng löïc laøm vieäc toát, caùc

NHTM cuõng caàn coù caùc quy ñònh, chính saùch tuyeån duïng, söû duïng, ñaõi ngoä, taïo

ñieàu kieän cho nhaân vieân coù theå phaùt huy ñöôïc naêng löïc laøm vieäc cuûa mình. Muoán

laøm ñöôïc ñieàu ñoù, ngaân haøng khoâng chæ chuù yù ñeán vaán ñeà tieàn löông, khen

thöôûng, ñaõi ngoä, maø ñieàu quan troïng laø caàn taïo cho nhaân vieân moät moâi tröôøng

laøm vieäc toát, taïo cho nhaân vieân quyeàn töï chuû trong nhöõng coâng vieäc ñöôïc giao

phoù, coù nhö theá môùi phaùt huy ñöôïc tinh thaàn laøm vieäc vaø traùch nhieäm ñoái vôùi

coâng vieäc. Ñoàng thôøi phaûi coù cheá ñoä thöôûng phaït phaân minh, caàn thieát phaûi coù

hình thöùc xöû phaït thích ñaùng nhöõng caù nhaân ñeå xaûy ra ruûi ro do yeáu toá chuû quan

laøm aûnh höôûng ñeán keát quaû kinh doanh vaø uy tín cuûa ngaân haøng.

- 69 -

3.2.2.2 Taêng cöôøng khaû naêng thu thaäp, tieáp caän vaø xöû lyù thoâng tin :

Ñeå khaû naêng thu thaäp vaø tieáp caän thoâng tin ñöôïc thuaän lôïi, caùc NHTM caàn :

- Xaây döïng heä thoáng coâng ngheä thoâng tin hieän ñaïi giuùp cho vieäc chia seû thoâng

tin trong noäi boä ngaân haøng ñöôïc deã daøng, nhanh choùng. Ñaây laø giaûi phaùp quan

troïng vì hieän nay, caùc NHTM ñeàu coù nhieàu Chi nhaùnh, Phoøng giao dòch ôû nhieàu

nôi, neân raát caàn coù söï chia seû thoâng tin ñeå toaøn boä heä thoáng coù theå caäp nhaät kòp

thôøi caùc thay ñoåi quan troïng, coù lieân quan ñeán coâng taùc cho vay.

- Thöôøng xuyeân kieåm tra, baûo trì, baûo döôõng, kòp thôøi thay theá, boå sung khi caàn

thieát caùc thieát bò coâng ngheä bò hö hoûng. Muïc ñích ñeå ñaûm baûo vieäc thu thaäp, tieáp

caän thoâng tin ñöôïc oån ñònh trong moïi tröôøng hôïp, traùnh tình traïng hö hoûng, daãn

ñeán uøn taéc, aûnh höôûng ñeán vieäc thaåm ñònh cho vay nhö khoâng vaán tin ñöôïc CIC

khaùch haøng, khoâng truy caäp ñöôïc thoâng tin tìm hieåu veà phöông aùn..

- Ngoaøi vieäc tieáp caän vaø thu thaäp thoâng tin qua caùc phöông tieän kyõ thuaät coâng

ngheä hieän ñaïi, vieäc khai thaùc caùc nguoàn thoâng tin truyeàn thoáng nhö caùc cô quan

ban ngaønh Nhaø nöôùc, töø ñieàu tra thaêm doø thò tröôøng..cuõng quan troïng khoâng keùm,

nhaát laø khi chích saùch, quy ñònh ôû nöôùc ta veà coâng khai, minh baïch trong cung

caáp thoâng tin coøn nhieàu haïn cheá. Vì vaäy, vieäc hình thaønh boä phaän chuyeân traùch

thu thaäp caùc thoâng tin qua caùc keânh nhö vaäy laø raát caàn thieát, giuùp ngaân haøng

nhanh choùng coù ñöôïc nhöõng thoâng tin môùi nhaát vaø ñaùng tin caäy ñeå phuïc vuï cho

coâng taùc cho vay.

- Trong tröôøng hôïp caàn thieát, caùc NHTM cuõng caàn maïnh daïn lieân keát hoaëc mua

caùc thoâng tin quan troïng töø caùc coâng ty chuyeân khai thaùc thoâng tin nhö caùc coâng

ty nghieân cöùu thò tröôøng..khi khaû naêng thu thaäp thoâng tin cuûa NHTM bò haïn cheá.

- Beân caïnh vieäc chuù troïng coâng taùc thu thaäp vaø tieáp caän thoâng tin, caùc NHTM

cuõng caàn thaønh laäp boä phaän chuyeân traùch saøng loïc, xöû lyù caùc thoâng tin thu thaäp,

- 70 -

ñeå coù ñöôïc nhöõng nhaän ñònh chính xaùc, töø ñoù, tö vaán goùp phaàn ñieàu chænh chính

saùch, ñònh höôùng cho vay phuø hôïp vôùi tình hình môùi.

3.2.2.3 Caûi tieán cô cheá chính saùch phuø hôïp vôùi tình hình môùi :

- Thöïc hieän trieät ñeå chuyeân moân hoùa boä phaän thaåm ñònh cho vay.

Vôùi taàm quan troïng cuûa thaåm ñònh cho vay, vieäc phaân taùch boä phaän tín

duïng thaønh caùc boä phaän chuyeân moân khaùc nhaèm giaûm thieåu tieâu cöïc, haïn cheá ruûi

ro chuû quan laø giaûi phaùp caàn thieát vaø raát quan troïng.

Tham khaûo moät soá ngaân haøng noåi tieáng Thaùi Lan nhö Bangkok Bank vaø

Siam Commercial Bank, nhaän thaáy boä phaän cho vay ñöôïc phaân taùch raát chi tieát,

goàm nhieàu khaâu nhö : tieáp xuùc khaùch haøng/ phaân tích tín duïng/thaåm ñònh tín

duïng/ñaùnh giaù ruûi ro/ quyeát ñònh cho vay/thuû tuïc giaáy tôø hôïp ñoàng/ñaùnh giaù chaát

löôïng, xem laïi khoaûn vay.

Taïi Vieät Nam, coù theå thöïc hieän chuyeân moân hoùa boä phaän tín duïng thaønh

caùc boä phaän nhö :

+ Boä phaän quan heä khaùch haøng : taäp trung chuû yeáu vaøo caùc hoaït ñoäng tieáp

thò, tieáp xuùc khaùch haøng, khôûi taïo tín duïng.

+ Boä phaän quaûn lyù ruûi ro tín duïng : thöïc hieän thaåm ñònh tín duïng ñoäc laäp vaø

ñöa ra caùc yù kieán veà caáp tín duïng, cuõng nhö giaùm saùt quaù trình thöïc hieän caùc

quyeát ñònh tín duïng cuûa boä phaän quan heä khaùch haøng.

+ Boä phaän taùc nghieäp : thöïc hieän löu tröõ hoà sô, nhaäp heä thoáng maùy tính vaø

quaûn lyù khoaûn vay.

Vieäc thöïc hieän cô cheá treân cuõng seõ giuùp giaûm taûi cho CB thaåm ñònh cho

vay, giuùp hoï coù theâm nhieàu thôøi gian ñeå chuyeân taâm vôùi coâng vieäc, nghieân cöùu vaø

hoaøn thieän caùc kyõ naêng caàn thieát nhaèm thaåm ñònh cho vay ñaït chaát löôïng vaø hieäu

quaû hôn.

- 71 -

- Hình thaønh boä phaän chuyeân gia haøng ñaàu veà caùc lónh vöïc kinh teá.

Nhieäm vuï cuûa boä phaän naøy laø ñònh kyø ñöa ra caùc baùo caùo phaân tích, ñaùnh

giaù toång quan veà neàn kinh teá theá giôùi cuõng nhö trong nöôùc, xu höôùng phaùt trieån

cuõng nhö caùc taùc ñoäng cuûa noù ñeán hoaït ñoäng cho vay cuûa ngaân haøng, töø ñoù coù

nhöõng tham möu kòp thôøi trong xaây döïng, ñieàu chænh chính saùch vaø ñònh höôùng

chieán löôïc tín duïng phuø hôïp.

- Khoâng ngöøng hoaøn thieän heä thoáng vaên baûn, cheá ñoä vaø caûi tieán coâng taùc

trieån khai vaên baûn.

Treân cô sôû caùc quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc, cuûa NHNN VN, caùc NHTM caàn

khoâng ngöøng hoaøn thieän heä thoáng vaên baûn cuûa mình, kòp thôøi ban haønh höôùng daãn

caùc vaên baûn, cheá ñoä coù lieân quan ñeå aùp duïng thoáng nhaát trong toaøn heä thoáng.

Ngoaøi ra, ñeå caùc chính saùch, quy ñònh ñöôïc thöïc hieän moät caùch ñoàng boä, ñaày ñuû,

chính xaùc; caùc NHTM caàn xaây döïng quy trình höôùng daãn chi tieát vieäc trieån khai

vaên baûn, traùnh giao phoù traùch nhieäm naøy cho caùc laõnh ñaïo phoøng ban, chi nhaùnh

töï thöïc hieän, daãn ñeán tình traïng moãi ngöôøi trieån khai moãi kieåu, deã gaây ruûi ro cho

ngaân haøng, ñaëc bieät laø caùc chuû tröông, chính saùch lôùn. Coù nhö vaäy, coâng taùc trieån

khai vaên baûn môùi thaät söï khoa hoïc, chaát löôïng, saâu saùt, ñaûm baûo moïi caùn boä

nghieäp vuï naém vöõng vaø thöïc hieän nhanh choùng.

Xaây döïng vaø hoaøn thieän boä phaän thaåm ñònh ruûi ro ñoäc laäp. -

Boä phaän thaåm ñònh ruûi ro ñoäc laäp caàn ñöôïc xaây döïng theo höôùng ñuû taâm vaø

ñuû taàm, ñuùng vôùi vai troø laø choát chaën cuoái cuøng trong quaù trình thaåm ñònh. Muoán

vaäy, boä phaän naøy phaûi ñöôïc ñaûm traùch bôûi caùc caù nhaân nhieàu kinh nghieäm, coù baûn

lónh vaø chính kieán, coù taâm vôùi ngheà, gioûi nghieäp vuï chuyeân moân vaø coù tinh thaàn

hoïc hoûi, thöôøng xuyeân caäp nhaät nhöõng kieán thöùc môùi nhaèm ñaùp öùng nhu caàu kieåm

soaùt ruûi ro maø ngaân haøng ñaõ ñaët ra.

- 72 -

Beân caïnh ñoù, ñeå boä phaän naøy thöïc söï phaùt huy ñöôïc hieäu quaû, raát caàn coù cô

cheá, chính saùch roõ raøng, phuø hôïp, ñuû maïnh nhaèm trao quyeàn nhieàu hôn cuõng nhö

taùch bieät haún boä phaän naøy vôùi caùc boä phaän chuyeân moân khaùc, ngay caû vôùi caùc caáp

laõnh ñaïo, coù nhö vaäy, coâng taùc thaåm ñònh ruûi ro ñoäc laäp môùi ñi vaøo thaät chaát, hieäu

quaû hôn.

3.2.2.4 Chuù troïng thaåm ñònh naêng löïc, ñieàu haønh cuûa laõnh ñaïo DN :

Ñeå vieäc thaåm ñònh naêng löïc, ñieàu haønh DN ñaït hieäu quaû cao, tröôùc tieân CB

thaåm ñònh caàn thu thaäp, khai thaùc moïi thoâng tin veà DN thoâng qua caùc keânh: caùc

ñoái taùc DN, CIC, caùc cô quan ban ngaønh, caùc moái quan heä caù nhaân..

Trong ñieàu kieän haïn heïp veà thoâng tin coù ñöôïc, vieäc CB thaåm ñònh tieáp caän

thöïc teá ñôn vò coù yù nghóa voâ cuøng quan troïng, hoã trôï raát nhieàu cho coâng taùc thaåm

ñònh naêng löïc ñieàu haønh DN. Vì vaäy, ñeå vieäc naøy ñaït hieäu quaû, CB thaåm ñònh caàn

chuaån bò caùc noäi dung sau :

- Tìm hieåu kinh nghieäm, trình ñoä chuyeân moân cuûa ban laõnh ñaïo DN. Kinh

nghieäm caøng nhieàu cuøng vôùi trình ñoä chuyeân moân caøng cao thì khaû naêng laõnh ñaïo

DN cuûa ñoäi nguõ laõnh ñaïo caøng toát. Trong giai ñoaïn caïnh tranh gay gaét nhö hieän

nay, raát caàn nhaø laõnh ñaïo ngoaøi kinh nghieäm doài daøo, coøn phaûi coù tri thöùc, trình

ñoä môùi coù theå quaûn lyù toát, naém baét vaø öùng phoù kòp thôøi vôùi caùc thay ñoåi cuûa thò

tröôøng.

- Caùch thöùc quaûn lyù cuûa ngöôøi laõnh ñaïo cao nhaát vaø ban ñieàu haønh coù khoa

hoïc vaø ñöôïc söï uûng hoä cuûa taäp theå hay khoâng. Ñaây cuõng laø yeáu toá quan troïng vì

vieäc quaûn lyù hôïp lyù seõ taïo ñöôïc söï oån ñònh trong nhaân söï, thoáng nhaát, ñoaøn keát

cuûa caû taäp theå, kieàm cheá möùc taêng chi phí, quaûn lyù chaët cheõ caùc khoaûn nôï cuûa

khaùch haøng, qua ñoù laøm taêng doanh thu, lôïi nhuaän, goùp phaàn cho DN hoaït ñoäng

coù hieäu quaû, coù theå toàn taïi vaø phaùt trieån xa hôn.

- 73 -

- Nhöõng bieán ñoäng veà nhaân söï laõnh ñaïo cuûa DN. Vieäc caùc nhaân söï gioûi rôøi

khoûi hoaëc vaøo laøm coâng ty cuõng giuùp CB thaåm ñònh coù theå ñaùnh giaù ñöôïc naêng

löïc ñieàu haønh, quaûn lyù cuûa DN.

- Moät yeáu toá caàn chuù yù khoâng keùm khi thaåm ñoù laø ñaùnh giaù tính thieän chí

cuûa khaùch haøng. Yeáu toá naøy coù yù nghóa raát quan troïng vì khaùch haøng caøng thieän

chí, hôïp taùc toát vôùi ngaân haøng thì quaù trình cho vay cuûa ngaân haøng seõ coù nhieàu

thuaän lôïi thaäm chí khi DN ñang gaëp khoù khaên nhaát. Ngöôïc laïi, vieäc cho vay cuõng

seõ raát khoù khaên cho ngaân haøng khi tình hình DN khoâng ñeán noãi xaáu nhöng DN

thieáu thieän chí hôïp taùc vôùi ngaân haøng.

Caùc CB thaåm ñònh thöôøng chæ chuù yù ñeán caùc DN ñang vaø ñaõ töøng bò nôï quaù

haïn maø ít quan taâm ñeán caùc DN coù lòch söû traû nôï toát hoaëc chöa töøng quan heä vôùi

ngaân haøng. Thöïc teá khoâng phaûi DN naøo coù lòch söû traû nôï xaáu cuõng khoâng coù thieän

chí vaø DN traû nôï toát hoaëc chöa vay ngaân haøng thì tính thieän chí cao. Do ñoù, söï

thieän chí naøy caàn phaûi ñöôïc CB thaåm ñònh ñeà cao, aùp duïng ñoái vôùi moïi khaùch

haøng vaø ñoøi hoûi CB thaåm ñònh phaûi coù nhieàu kinh nghieäm, khaû naêng quan saùt,

nhaän ñònh tinh teá, saâu saùt, nhaïy caûm khi tieáp xuùc khaùch haøng, vì khoâng chæ thaåm

ñònh tröôùc vaø trong quaù trình cho vay ( thôøi ñieåm DN ñang caàn söï hoã trôï cuûa ngaân

haøng ) maø nhaän ñònh söï thieän chí, hôïp taùc cuûa khaùch haøng trong tröôøng hôïp ruûi ro

xaûy ra ( neáu coù ).

3.2.2.5 Naâng cao naêng löïc thaåm ñònh phöông aùn vaø TSÑB :

- Naâng cao naêng löïc thaåm ñònh phöông aùn.

Thaåm ñònh tín duïng laø khaâu quan troïng nhaát trong quy trình cho vay vì qua

keát quaû thaåm ñònh tín duïng, caùc caáp laõnh ñaïo ngaân haøng coù theå ñöa ra quyeát ñònh

cho vay hay khoâng treân cô sôû ñeà xuaát cuûa CBTD keát hôïp vôùi caân nhaéc möùc ñoä ruûi

ro cuûa phöông aùn, cuõng nhö khaû naêng taøi chính vaø thieän chí cuûa khaùch haøng.

- 74 -

Ñeå naâng cao chaát löôïng thaåm ñònh phöông aùn, ngaân haøng caàn quan taâm

ñuùng möùc ñeán coâng taùc thaåm ñònh, cuï theå :

+ Boá trí nhöõng caùn boä thaåm ñònh coù trình ñoä, kinh nghieäm, naêng löïc veà

nghieäp vuï tín duïng.

+ Cung caáp, hoã trôï caùc trang thieát bò, phöông tieän ñeå CB thaåm ñònh coù theå

truy caäp, tìm kieám vaø saøng loïc thoâng tin coù lieân quan ñeán döï aùn moät caùch deã

daøng, thuaän lôïi.

+ Thöôøng xuyeân toå chöùc caùc buoåi hoïc, khoùa hoïc veà thaåm ñònh phöông aùn,

döï aùn ñeå CB nghieäp vuï caäp nhaät kieán thöùc, thoâng tin, trau doài kyõ naêng thaåm ñònh.

+ Trong ñieàu kieän coù theå, caàn taùch chi tieát boä phaän thaåm ñònh theo caùc lónh

vöïc lôùn maø ngaân haøng thöôøng cho vay, ví duï nhö boä phaän thaåm ñònh chuyeân veà

lónh vöïc xaây laép, xaây döïng, hay boä phaän chuyeân veà thöông nghieäp, thuûy haûi saûn…

vì thöïc teá khoâng phaûi CB thaåm ñònh naøo cuõng coù theå am hieåu moïi lónh vöïc kinh

doanh. Do vaäy, vieäc chia taùch nhö treân seõ giuùp CB thaåm ñònh coù ñieàu kieän

chuyeân saâu hôn nghieäp vuï thaåm ñònh cuûa mình.

+ Thieát laäp vaø khoâng ngöøng hoaøn thieän quy trình, höôùng daãn thaåm ñònh

phöông aùn, caøng chi tieát caøng toát, ñeå chaát löôïng thaåm ñònh ñöôïc ñoàng boä, naâng

cao, traùnh söï cheânh leäch, khaäp khieãng veà trình ñoä giöõa caùc CB thaåm ñònh seõ aûnh

höôûng nhaát ñònh ñeán hieäu quaû thaåm ñònh.

+ Ngoaøi ra, ngaân haøng cuõng caàn aùp duïng coâng ngheä phaàn meàm veà thaåm

ñònh döï aùn nhaèm nhanh choùng xöû lyù caùc thoâng soá coù lieân quan ñeå ra caùc keát quaû

chính xaùc.

Ñoái vôùi CB thaåm ñònh, ñeå coâng taùc thaåm ñònh döï aùn ñaït hieäu quaû, cuõng caàn

chuù yù caùc vaán ñeà sau :

- 75 -

+ Khi thaåm ñònh döï aùn ôû caùc lónh vöïc khaùc nhau, caùn boä caàn tích cöïc tham

khaûo, tìm hieåu caùc thoâng tin coù lieân quan ñeå coù caùc nhaän ñònh toång quan veà

phöông aùn vay voán khaùch haøng. Vieäc phaân tích ngaønh coù vai troø quan troïng vì noù

cho thaáy trieån voïng phaùt trieån trong töông lai vaø tính khaû thi cuûa döï aùn. Caùc noäi

dung caàn quan taâm khi phaân tích ngaønh :

 Xu höôùng phaùt trieån cuûa ngaønh : xaùc ñònh nhu caàu thò tröôøng veà lónh

vöïc naøy hieän giôø ra sao, toác ñoä taêng tröôûng trong quaù khöù, hieän taïi vaø

 Tình hình thò phaàn cuûa caùc ñoái thuû caïnh tranh cuõng nhö cuûa khaùch

töông lai.

haøng: xem xeùt vò theá , khaû naêng caïnh tranh, öu nhöôïc ñieåm cuûa khaùch

 Chuû tröông, chính saùch cuûa chính phuû ñoái vôùi ngaønh ngheà naøy : nhaän

haøng treân thò tröôøng hieän nay, tieàm löïc cuûa caùc ñoái thuû caïnh tranh.

ñònh caùc yeáu toá, xu höôùng thuaän lôïi hay baát lôïi cho hoaït ñoäng cuûa

khaùch haøng trong töông lai.

+ Hieäu quaû cuûa phöông aùn laø nguoàn thu chính traû nôï ngaân haøng neân khi

phaân tích, caàn traùnh taâm lyù chuû quan do quaù quan taâm vaøo taøi saûn baûo ñaûm, daãn

ñeán boû qua caùc yeáu toá quan troïng cuûa phöông aùn nhö : tính khaû thi, nguoàn traû nôï.

+ Xaùc ñònh kyø haïn traû nôï vay phuø hôïp. Ñaây laø yeáu toá raát quan troïng, vì

neáu xaùc ñònh voøng quay voán cuûa phöông aùn khoâng ñuùng vôùi kyø haïn traû nôï seõ laøm

maát ñi tính hieäu quaû cuûa phöông aùn vaø aûnh höôûng raát nhieàu ñeán khaû naêng traû nôï

cuûa khaùch haøng. Vì vaäy, CB thaåm ñònh caàn xaùc ñònh chính xaùc voøng quay voán cuûa

DN, theo ñoù, voøng quay voán baét ñaàu töø thôøi ñieåm DN coù tieàn maët – mua nguyeân

vaät lieäu – saûn phaåm dôû dang – thaønh phaåm – baùn haøng – caùc khoaûn phaûi thu –

tieàn maët, taát caû keùo daøi trong bao laâu, nhaèm ñaûm baûo khi DN thu ñöôïc tieàn haøng

veà cuõng laø luùc thanh toaùn nôï cho ngaân haøng.

- 76 -

Ngoaøi ra, CB thaåm ñònh cuõng caàn maïnh daïn tö vaán, thuyeát phuïc khaùch

haøng chaáp nhaän vay vôùi thôøi haïn vay töông öùng vôùi voøng quay voán cuûa phöông

aùn, ñaëc bieät trong caùc tröôøng hôïp voøng quay voán cuûa khaùch haøng nhanh, ñeå ñaûm

baûo voán vay ñöôïc söû duïng ñuùng muïc ñích vaø phaùt huy hieäu quaû. Bôûi leõ, khaùch

haøng thöôøng coù xu höôùng thích vay thôøi gian daøi hôn voøng quay voán caøng laâu

caøng toát ñeå chieám duïng voán nhöng nhö vaäy seõ raát ruûi ro cho ngaân haøng.

- Naâng cao khaû naêng thaåm ñònh TSÑB.

Ñeå coâng taùc thaåm ñònh TSBÑ ñaït chaát löôïng, vöøa ñaûm baûo quyeàn lôïi cho

khaùch haøng, vöøa khoâng gaây thieät haïi cho ngaân haøng, caùc NHTM caàn thöïc hieän

caùc giaûi phaùp sau :

Trong ñieàu kieän coù theå, caùc NHTM neân thaønh laäp coâng ty tröïc thuoäc

chuyeân traùch thaåm ñònh giaù. Vieäc ra ñôøi coâng ty naøy seõ giuùp cho coâng taùc thaåm

ñònh taøi saûn ñöôïc chaët cheõ hôn bôûi söï raøng buoäc cuûa caùc quy trình, quy ñònh chi

phoái, chuyeân nghieäp hôn do ñöôïc trang bò caùc coâng ngheä, kyõ thuaät hieän ñaïi giuùp

cho vieäc thaåm ñònh chính xaùc hôn. Beân caïnh ñoù, CB thaåm ñònh cuõng coù ñieàu kieän

ñöôïc ñaøo taïo, taêng cöôøng caùc kyõ naêng thaåm ñònh caàn thieát nhaèm ñaùp öùng cho caùc

nhu caàu ñònh giaù taøi saûn coù yeáu toá phöùc taïp, giaù trò cao. Ngoaøi ra, vieäc ngaân haøng

coù coâng ty thaåm ñònh chuyeân traùch cuõng giuùp cho vieäc thaåm ñònh ñöôïc tieán haønh

nhanh hôn do CB thaåm ñònh khoâng phaûi thöïc hieän caùc coâng vieäc khaùc, ñoàng thôøi

cuõng taïo ñöôïc nieàm tin nôi khaùch haøng bôûi tính chuyeân nghieäp, chính xaùc vaø

khaùch quan.

Trong tröôøng hôïp chöa coù ñieàu kieän thaønh laäp coâng ty chuyeân traùch thaåm

ñònh giaù, caùc NHTM caàn taùch haún rieâng bieät boä phaän tín duïng vaø thaåm ñònh taøi

saûn. Theo moâ hình ñoù, CBTD khoâng thöïc hieän coâng vieäc thaåm ñònh taøi saûn vaø

ngöôïc laïi, CB thaåm ñònh taøi saûn cuõng khoâng laøm coâng taùc cho vay ñeå traùnh tình

- 77 -

traïng choàng cheùo, phuï thuoäc laãn nhau trong quaù trình taùc nghieäp, deã daãn ñeán söï

caáu keát, thoûa hieäp veà giaù trò ñònh giaù, aûnh höôûng ñeán keát quaû thaåm ñònh taøi saûn

nhö ôû Vietinbank vaø Agribank hieän nay. Vieäc taùch haún thaønh hai boä phaän nhö

treân cuõng giuùp cho CB thaåm ñònh coù thôøi gian ñeå nghieân cöùu, tham khaûo giaù thò

tröôøng, töø ñoù, thöïc hieän coâng taùc thaåm ñònh ñöôïc nhanh hôn, chính xaùc vaø hieäu

quaû hôn.

+ Caùc NHTM cuõng caàn quan taâm vaø khoâng ngöøng ñaøo taïo, naâng cao naêng

löïc chuyeân moân thaåm ñònh taøi saûn, ñaëc bieät laø kieán thöùc veà phaùp luaät cho CB

thaåm ñònh baèng caùc khoùa ñaøo taïo thöôøng xuyeân, ngaén vaø daøi haïn, ñaûm baûo cho

CB thaåm ñònh ñöôïc caäp nhaät vaø taêng cöôøng kieán thöùc coù lieân quan nhaèm ñaùp öùng

cho nhu caàu thaåm ñònh taøi saûn ngaøy caøng cao, phöùc taïp vaø ña daïng.

+ Beân caïnh ñoù, ngaân haøng caàn xaây döïng caùc quy ñònh, quy trình höôùng

daãn nhaän vaø thaåm ñònh taøi saûn chi tieát, chaët cheõ ñeå giuùp cho CB thaåm ñònh coù cô

sôû thöïc hieän, traùnh taâm lyù laøm vieäc qua loa, sô saøi, luùng tuùng, chuû quan, deã daãn

ñeán ruûi ro, thieät haïi cho ngaân haøng.

Veà phía caùc CB thaåm ñònh, khi tieán haønh thaåm ñònh taøi saûn, caàn chuù yù

nhöõng ñieåm sau :

+ Chuù yù tính hôïp phaùp cuûa taøi saûn, xem taøi saûn coù bò tranh chaáp, kieän tuïng

hay naèm trong quy hoaïch gì khoâng. Chæ vôùi vieäc thaåm ñònh thoâng qua giaáy tôø vaø

thöïc teá xem xeùt, trong ñieàu kieän hieän nay, CB thaåm ñònh khoù coù theå thöïc hieän

thaåm ñònh yeáu toá naøy moät caùch an toaøn hieäu quaû, hay döïa treân cam keát cuûa khaùch

haøng maø phaûi coá gaéng thuyeát phuïc khaùch haøng chaáp nhaän laäp thuû tuïc xaùc minh

thoâng tin taøi saûn taïi Phoøng TN&MT Quaän. Coù nhö vaäy môùi ñaûm baûo tính phaùp lyù

cuûa taøi saûn, baûo veä quyeàn lôïi cho ngaân haøng.

- 78 -

+ Ngoaøi ra, khaû naêng phaùt maõi taøi saûn cuõng laø yeáu toá maø CB thaåm ñònh caàn

quan taâm. Ñoái vôùi taøi saûn chuyeân duøng nhö maùy moùc kyõ thuaät cao chæ coù theå duøng

cho moät soá ngaønh, hay haøng hoùa, vaät tö ñaëc bieät ít ngöôøi duøng, seõ coù khaáu hao voâ

hình cao neân duø coù giaù trò cao cuõng khoù coù theå ñònh giaù cao do khaû naêng phaùt maïi

thaáp. Ñaëc bieät ñoái vôùi taøi saûn theá chaáp laø nhaø, ñaát, khoâng phaûi taøi saûn naøo cuõng

ñeàu coù tính deã chuyeån nhöôïng. Tính khaû maïi cuûa taøi saûn cao hay thaáp phuï thuoäc

nhieàu vaøo caùc yeáu toá nhö vò trí ( heûm lôùn, heûm nhoû, gaàn chôï hay trung taâm gì

khoâng, coù rôi vaøo caùc vò trí xaáu nhö ngaõ ba, hoá ga…), dieän tích ( lôùn, nhoû), keát caáu

( ñaàu voi ñuoâi chuoät hay nôû haäu, dieän tích beà ngang roäng hay nhoû, chieàu ngang vaø

daøi coù caân ñoái hay khoâng ), giaù trò ( raát cao, cao hay vöøa.. ).

+ Ñoái vôùi nhöõng taøi saûn coù giaù trò lôùn, phöùc taïp, vaø coù tính chuyeân duøng

cao, CB thaåm ñònh caàn yeâu caàu thueâ nhöõng cô quan chuyeân moân ñaùnh giaù taøi saûn

ñeå laøm cô sôû phaùp lyù ñònh giaù, vöøa baûo veä quyeàn lôïi cho baûn thaân , vöøa haïn cheá

caùc ruûi ro coù theå xaûy ra cho ngaân haøng.

+ Ngoaøi ra, ñoái vôùi moät soá taøi saûn ñaëc bieät chuyeân duïng, quyù hieám, caàn

thaåm ñònh xem taøi saûn coù ñöôïc pheùp giao dòch hay khoâng, baèng caùch ñoái chieáu

vôùi danh muïc taøi saûn bò haïn cheá vaø caám giao dòch cuûa Nhaø nöôùc, hoaëc yeâu caàu

beân baûo ñaûm xuaát trình boå sung caùc loaïi vaên baûn cuûa phaùp luaät neâu roõ taøi saûn ñoù

ñöôïc pheùp giao dòch bình thöôøng.

3.2.2.6 Chuù troïng coâng taùc chaám ñieåm, xeáp haïng tín duïng DN :

Vieäc nhaän dieän vaø haïn cheá cho vay ngay töø ñaàu ñoái vôùi caùc khaùch haøng

keùm naêng löïc vaãn toát hôn laø phaùt hieän khaùch haøng keùm naêng löïc sau khi ñaõ giaûi

ngaân cho vay.Vì vaäy, raát caàn xem troïng coâng taùc chaám ñieåm, xeáp haïng tín duïng

DN tröôùc khi quyeát ñònh cho vay ñoái vôùi khaùch haøng.

- 79 -

Ñeå coâng taùc chaám ñieåm, xeáp haïng tín duïng DN ñaït hieäu quaû, caùc NHTM

caàn thöïc hieän caùc coâng taùc sau :

+ Hoaøn thieän heä thoáng chaám ñieåm xeáp haïng tín duïng DN theo höôùng boå

sung ñaày ñuû caùc chæ tieâu taøi chính, vôùi caùc thang ñieåm coù khoaûng caùch ngaén nhaèm

chaám ñieåm vaø xeáp haïng DN ñuùng thöïc traïng, traùnh cho ra keát quaû xeáp haïng truøng

khôùp giöõa caùc ñôn vò coù tình hình taøi chính khaùc nhau töông ñoái. Veà phöông dieän

ñaùnh giaù phi taøi chính, caàn ñöa ra caùc chæ tieâu cuï theå, deã hieåu, deã ño löôøng vaø

ñaùnh giaù, ñeå coâng taùc chaám ñieåm ñöôïc chính xaùc, traùnh tình traïng sô saøi, qua loa,

öôùc löôïng khi thöïc hieän.

+ Naâng cao tinh thaàn traùch nhieäm cuûa CB khi thöïc hieän coâng taùc chaám

ñieåm vaø xeáp haïng tín duïng DN. Muoán vaäy, caàn coù caùc quy ñònh, cheá taøi nghieâm

khaéc ñeå buoäc caùc caù nhaân coù traùch nhieäm thöïc hieän coâng taùc chaám ñieåm, xeáp

haïng DN phaûi tuaân thuû ñuùng quy trình chaám ñieåm, ñaûm baûo tính khaùch quan,

trung thöïc cuûa keát quaû chaám ñieåm. Ngoaøi ra, caàn thieát phaûi xaây döïng chöông

trình chaám ñieåm vaø xeáp haïng tín duïng mang tính chuyeân nghieäp cao theo höôùng

töï ñoäng hoaù, lieân keát vôùi heä thoáng quaûn lyù maïng cuûa ngaân haøng, traùnh tình traïng

thöïc hieän vaø löu tröõ thuû coâng nhö hieän nay, ñeå coâng taùc kieåm tra, giaùm saùt thöïc

hieän ñöôïc phaùt huy hieäu quaû.

3.2.3 Caùc giaûi phaùp aùp duïng taïi DNVVN :

3.2.3.1 Caàn xem troïng coâng taùc thöïc hieän BCTC :

Ñeå giuùp ngaân haøng coù theå thaåm ñònh taøi chính thuaän lôïi vaø naâng cao söï tin

töôûng ñoái vôùi DN, caùc DNVVN caàn naâng cao chaát löôïng coâng taùc cung caáp soá

lieäu taøi chính cho ngaân haøng. Muoán vaäy, laõnh ñaïo DN phaûi laø nhöõng ngöôøi ñaàu

tieân nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa coâng taùc naøy baèng caùc bieän phaùp:

- 80 -

- Caùc chuû DN VN caàn phaûi töï trang bò kieán thöùc veà taøi chính ñeå tröôùc tieân coù

theå hieåu veà noù vaø sau laø thay ñoåi caùch nhìn nhaän trong vieäc laäp BCTC.

- Hoaøn thieän boä phaän keá toaùn theo höôùng chuyeân nghieäp hoùa, coù ñuû naêng

löïc trình ñoä chuyeân moân ñeå coù theå giaûi quyeát toát caùc coâng vieäc thuoäc phaïm vi

traùch nhieäm cuûa mình nhö : laäp caùc BCTC moät caùch chính xaùc treân cô sôû phaùp lyù,

chöùng töø vöõng vaøng; tö vaán cho laõnh ñaïo DN trong quaù trình hoaït ñoäng kinh

doanh sao cho baøi baûn, hôïp phaùp. Ñoàng thôøi, boä phaän keá toaùn cuõng caàn coù khaû

naêng giaûi trình caùc thaéc maéc cuûa NHTM veà soá lieäu BCTC moät caùch troâi chaûy,

thuyeát phuïc.

- Tuaân thuû caùc quy ñònh veà haïch toaùn, keá toaùn thu chi trong hoaït ñoäng kinh

doanh moät caùch minh baïch, roõ raøng. Coâng taùc laäp BCTC chæ coù theå ñöôïc caûi thieän

neáu caùc soá lieäu ñaàu vaøo laø chính xaùc treân cô sôû caùc hoùa ñôn, chöùng töø hôïp phaùp.

Do ñoù, beân caïnh söï tö vaán, hoã trôï cuûa boä phaän keá toaøn, thì vai troø vaø nhaän thöùc

cuûa laõnh ñaïo DN coù yù nghóa quyeát ñònh.

3.2.3.2 Naâng cao trình ñoä, kieán thöùc quaûn lyù :

Ñeå coù theå tieáp caän nguoàn voán vay ngaân haøng thuaän lôïi hôn, caùc DN VN

caàn taêng cöôøng khaû naêng thuyeát phuïc ngaân haøng baèng caùch laäp phöông aùn vay

mang tính khaû thi cao vaø khaû naêng trình baøy, dieãn giaûi vaán ñeà moät caùch troâi chaûy,

coù cô sôû. Muoán vaäy, caùc DN caàn thöïc hieän caùc giaûi phaùp sau :

- Naâng cao trình ñoä kieán thöùc chuyeân moân, kieán thöùc toång quaùt cuûa ñoäi nguõ

laõnh ñaïo DN ñeå coù theå trao ñoåi, thuyeát trình vôùi ngaân haøng, nhaèm taêng cöôøng khaû

naêng thuyeát phuïc ngaân haøng trong vieäc thaåm ñònh cho vay DN.

- Xaây döïng ñoäi nguõ chuyeân moân gioûi nghieäp vuï ñeå vieäc laäp phöông aùn mang

tính khaû thi cao, saùt vôùi hoaïch ñònh kinh doanh thöïc teá maø ñôn vò ñaõ laäp ra.

- 81 -

KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3

Vôùi phöông höôùng môû roäng vaø phaùt trieån cuûa ngaønh ngaân haøng trong thôøi

gian saép tôùi, heä thoáng NHTM VN noùi chung vaø treân ñòa baøn TP.HCM noùi rieâng seõ

tieáp tuïc ñaåy maïnh coâng taùc cho vay, ñaëc bieät ñoái vôùi DNVVN.

Ñeå hoaït ñoäng beàn vöõng vaø an toaøn trong boái caûnh kinh teá coøn khoù khaên,

chöùa ñöïng nhieàu ruûi ro, caùc NHTM caàn khoâng ngöøng khaéc phuïc caùc haïn cheá ñang

toàn taïi trong coâng taùc tín duïng cuûa mình baèng caùc giaûi phaùp nhaèm naâng cao hieäu

quaû thaåm ñònh cho vay nhö : naâng cao naêng löïc trình ñoä chuyeân moân, ñaïo ñöùc cuûa

ñoäi nguõ CB laøm coâng taùc tín duïng, taêng cöôøng khaû naêng thu thaäp, xöû lyù thoâng tin

phuïc vuï cho vieäc thaåm ñònh vaø caûi tieán cô cheá chính saùch, quy trình, quy ñònh

theo höôùng chaët cheõ, chuyeân nghieäp, nhaïy beùn nhaèm ñaùp öùng vôùi yeâu caàu cuûa

tình hình môùi.

Beân caïnh noã löïc töï hoaøn thieän cuûa ngaân haøng, ñeå hoaït ñoäng cho vay

DNVVN ñaït hieäu quaû cao, haïn cheá toái ña caùc ruûi ro xaûy ra, raát caàn coù söï thay ñoåi,

chuyeån mình veà chaát, naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng hôn nöõa töø phía caùc cô quan,

ban ngaønh chính phuû vaø ñòa phöông vaø baûn thaân caùc DNVVN.

Ñoái vôùi caùc DNVVN, ñoù laø söï naâng cao veà trình ñoä chuyeân moân, kieán thöùc

quaûn lyù cuûa ñoäi nguõ laõnh ñaïo DN ñeå phöông aùn ñöôïc laäp coù tính khaû thi cao, coù

theå thuyeát phuïc ñöôïc ngaân haøng. Ngoaøi ra, caùc DN cuõng caàn naâng cao hieåu bieát

veà taàm quan troïng cuûa BCTC ñeå taïo nieàm tin cho ngaân haøng vaø qua ñoù, giuùp cho

vieäc tieáp caän voán vay ñöôïc thuaän lôïi hôn.

Ñoái vôùi caùc cô quan ban ngaønh chính phuû vaø ñòa phöông, caàn thieát phaûi coù

söï thay ñoåi veà cô cheá, chính saùch nhaèm taïo ra khung phaùp lyù oån ñònh, chaët cheõ

cuøng vôùi cung caáp thoâng tin minh baïch, nhanh choùng, ña daïng, ñaùng tin caäy. Coù

- 82 -

nhö vaäy, coâng taùc thaåm ñònh cho vay DNVVN môùi thaät söï caûi tieán, hoaøn chænh vaø

ñaït hieäu quaû cao.

- 83 -

KEÁT LUAÄN

P.Volker, cöïu Chuû tòch Cuïc döï tröõ lieân bang Myõ ( FED ) ñaõ töøng noùi :

“ Neáu ngaân haøng khoâng coù nhöõng khoaûn nôï xaáu thì ñoù khoâng phaûi laø hoaït

ñoäng kinh doanh “.

Ñieàu ñoù cho thaáy, ruûi ro tín duïng laø thöïc teá khoâng theå traùnh khoûi, coù theå

xaûy ra ôû baát cöù ngaân haøng naøo, keå caû caùc ngaân haøng haøng ñaàu treân theá giôùi bôûi

hoaït ñoäng cho vay luoân chöùa ñöïng caùc ruûi ro ngoaøi taàm kieåm soaùt cuûa con ngöôøi.

Vì vaäy, muïc tieâu chính maø caùc NHTM höôùng ñeán laø laøm sao haïn cheá ñöôïc

nhöõng ruûi ro mang tính chuû quan töø yeáu toá con ngöôøi vaø nhöõng ruûi ro coù theå kieåm

soaùt ñöôïc, töø ñoù khoáng cheá ruûi ro tín duïng ôû möùc ñoä thaáp nhaát coù theå.

Muoán vaäy, beân caïnh söï noå löïc töø phía ngaân haøng trong vieäc xaây döïng vaø

khoâng ngöøng hoaøn thieän heä thoáng quaûn lyù, thaåm ñònh cho vay phuø hôïp vaø thöïc

hieän caùc quy ñònh ñoù moät caùch chaët cheõ, raát caàn coù söï thay ñoåi trong cung caùch

hoaït ñoäng cuûa DN cuõng nhö khoâng theå thieáu söï hoã trôï, giuùp ñôõ , ñoåi môùi tö duy töø

caùc cô quan, ban ngaønh thuoäc chính phuû vaø ñòa phöông coù lieân quan. Ñoù cuõng laø

muïc tieâu vaø mong muoán maø luaän vaên höôùng ñeán, nhaèm laøm cho coâng taùc thaåm

ñònh tín duïng ñoái vôùi DNVVN taïi caùc NHTM VN ngaøy moät hieäu quaû hôn, ñoùng

goùp vaøo söï phaùt trieån chung cuûa kinh teá ñaát nöôùc.

Maëc duø vaäy, do ñieàu kieän coøn haïn cheá veà thôøi gian vaø naêng löïc, luaän vaên

khoù traùnh khoûi thieáu soùt vaø haïn cheá nhaát ñònh. Do ñoù, toâi thaønh thaät mong quí

thaày coâ vaø caùc baïn quan taâm, ñoùng goùp boå sung ñeå luaän vaên theâm hoaøn chænh.

Toâi cuõng xin ñöôïc chaân thaønh baøy toû söï bieát ôn ñoái vôùi Tieán só Tröông Thò

Hoàng ñaõ taän tình höôùng daãn toâi hoaøn thaønh luaän vaên naøy.

- 84 -