Luận văn Thạc sĩ Báo chí học: Hoạt động dẫn chương trình Thời sự truyền hình địa phương Tây Nam Bộ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

------------

LÂM THỊ KIỀU DIỄM

HOẠT ĐỘNG DẪN CHƢƠNG TRÌNH THỜI SỰ

TRUYỀN HÌNH ĐỊA PHƢƠNG TÂY NAM BỘ

(Khảo sát Đài PTTH Cà Mau, Bạc Liêu, Hậu Giang năm 2019)

LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ

Cà Mau – 2020

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

------------

LÂM THỊ KIỀU DIỄM

HOẠT ĐỘNG DẪN CHƢƠNG TRÌNH THỜI SỰ

TRUYỀN HÌNH ĐỊA PHƢƠNG TÂY NAM BỘ

(Khảo sát Đài PTTH Cà Mau, Bạc Liêu, Hậu Giang năm 2019)

Luận văn Thạc sĩ

chuyên ngành: Báo chí học định hƣớng ứng dụng

Mã số: 8320101.01(UD)

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học Chủ tịch hội đồng

`PGS.TS Đinh Thị Thu Hằng PGS.TS Đinh Văn Hƣờng

Cà Mau – 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan nội dung, kết quả nghiên cứu trong luận văn này là quá trình

nghiên cứu nghiêm túc của bản thân và chƣa từng công bố trên bất kì phƣơng tiện

truyền thông nào.

Cà mau, ngày 28 tháng 6 năm 2019

LÂM THỊ KIỀU DIỄM

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin trân trọng cảm ơn PGS, TS. Đinh thị Thu Hằng đã nhiệt tình giúp đỡ,

luôn kĩ lƣỡng hƣớng dẫn từng chi tiết giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài.

Tôi xin trân trọng cảm ơn các giảng viên ở Khoa Phát thanh – Truyền hình,

học viện Báo chí và Tuyên truyền đã truyền đạt cho tôi nhiều kiến thức quý báo và

phƣơng pháp nghiên cứu khoa học bổ ích

Tôi xin gửi lời cảm ơn đến Phòng Đào tạo sau đại học, Học viện Báo chí và

Tuyên truyền, các cán bộ phụ trách công tác giáo vụ đã giúp đỡ, tạo điều kiện để

chúng tôi hoàn thành khóa học đúng tiến độ và chất lƣợng.

Nhân đây tôi cũng xin cảm ơn các thầy cô trong hội đồng chấm luận văn về

những ý kiến đóng góp quý báu giúp tôi hoàn chỉnh luận văn của mình.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc Đài Phát thanh - Truyền hình

các tỉnh: Cà Mau, Bạc Liêu và TP. Hậu Giang; các bạn đồng nghiệp đã nhiệt tình

giúp đỡ để tôi có thời gian học tập cũng nhƣ giúp tôi rất nhiều trong quá trình khảo

sát, hoàn thành luận văn.

Trong quá trình học tập và làm luận văn chắc chắn còn rất nhiều sai sót; đồng

thời do trình độ lý luận và kinh nghiệm thực tiễn còn nhiều hạn chế nên rất mong

đƣợc quý thầy cô thông cảm và có những ý kiến đóng góp để bản thân có đƣợc

những kinh nghiệm và thành công hơn trong cuộc sống.

Hà Nội, tháng 10 năm 2019

Tác giả luận văn

Lâm Thị Kiều Diễm

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 5

1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................... 5

2. Tình hình nghiên cứu đề tài .................................................................................... 7

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .......................................................................... 9

4 . Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 10

5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................ 11

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn .................................................................................. 12

7. Kết cấu của đề tài .................................................................................................. 13

Chƣơng 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG DẪN CHƢƠNG

TRÌNH THỜI SỰ TRUYỀN HÌNH ...................................................................... 14

1.1. Các khái niệm liên quan đến đề tài ................................................................ 14

1.1.1 Hoạt động dẫn chương trình:........................................................................... 14

1.1.2 Chương trình thời sự truyền hình..................................................................... 16

1.1.3 Hoạt động dẫn chương trình thời sự truyền hình ............................................ 19

1.2. Đặc điểm của chƣơng trình thời sự truyền hình ........................................... 20

1.2.1 Là tập tập hợp của những tin tức thời sự mới nhất,nóng hổi nhất. ................ 21

1.2.2 Thể hiện tính chất trang trọng, nghiêm túc ...................................................... 21

1.2.3 Chương trình thời sự có nhịp độ nhanh, gấp gáp ............................................ 21

1.3 Vai trò và tiêu chí đánh giá hoạt động dẫn chương trình thời sự truyền hình. ... 22

1.3.1 Vai trò của hoạt động dẫn dẫn chương trình thời sự truyền hình ................... 22

1.3.2 Tiêu chí đánh giá hoạt động dẫn chương trình thời sự truyền hình ................ 26

1.3.2.1 Tiêu chí về nội dung: ................................................................................... 27

1.3.2.2 Về mặt hình thức ........................................................................................... 28

Tiểu kết Chƣơng 1 ................................................................................................... 29

Chƣơng 2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG DẪN CHƢƠNG TRÌNH THỜI SỰ

TRUYỀN HÌNH TÂY NAM BỘ ........................................................................... 31

2.1. Giới thiệu các chƣơng trình thuộc diện khảo sát .......................................... 31

2.2. Khảo sát hoạt động dẫn chƣơng trình Thời sự truyền hình địa phƣơng Tây

Nam Bộ ..................................................................................................................... 34

2.2.1 Nội dung dẫn chương trình thời sự truyền hình .............................................. 35

2.2.2 Hình thức dẫn chương trình thời sự truyền hình ............................................ 41

2.2.3 Quy trình dẫn chƣơng trình thời sự truyền hình .............................................. 48

2.3. Đánh giá hoạt động dẫn chƣơng trình thời sự truyền hình địa phƣơng Tây

Nam Bộ ..................................................................................................................... 56

2.3.1 Thành công ....................................................................................................... 57

2.3.2. Hạn chế ........................................................................................................... 63

Tiểu kết chƣơng 2 .................................................................................................... 70

Chƣơng 3. MỘT SỐ VẤN ĐỀ ĐẶT RA VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT

LƢỢNG HOẠT ĐỘNG DẪN CHƢƠNG TRÌNH THỜI SỰ TRUYỀN HÌNH ĐỊA

PHƢƠNG TÂY NAM BỘ ........................................................................................ 71

3.1. Những vấn đề đặt ra ........................................................................................ 71

3.2. Một số giải pháp nâng cao chất lƣợng hoạt động dẫn chƣơng trình Thời sự

truyền hình Tây Nam Bộ ........................................................................................ 76

3.2.1 Tiêu chuẩn hoá hoạt động dẫn chương trình ................................................... 76

3.2.2. Người dẫn phải luôn tự giác trau dồi, tự bồi dưỡng để nâng cao kiến thức,

phẩm chất, năng lực .................................................................................................. 79

3.2.3. Tăng cường các thiết bị cho hoạt động dẫn chương trình .............................. 79

3.2.4 Một số giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng hoạt động dẫn chương

trình thời sự truyền hình ............................................................................................ 80

Tiểu kết chƣơng 3 .................................................................................................... 84

KẾT LUẬN .............................................................................................................. 85

TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 87

PHỤ LỤC ................................................................................................................ 90

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BTV : Biên tập viên

HGV: Đài Phát thanh truyền hình Hậu Giang

KTV : Kỹ thuật viên

BTV : Đài Phát thanh truyền hình Bạc Liêu

PTTH : Phát thanh – truyền hình

PTV : Phát thanh viên

PV : phóng viên

CTV : Đài Phát thanh truyền hình Cà Mau

MC : ngƣời dẫn chƣơng trình

DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1 Tỷ lệ ngƣời dẫn đƣợc đào tạo nghiệp vụ dẫn chƣơng trình .................. 66

Biểu đồ 2.2 Tỷ lệ ngƣời dẫn đƣợc đào tạo nghiệp vụ báo chí .................................. 67

DANH MỤC HÌNH

2.1 Dẫn chƣơng trình 2 ngƣời của đài PTTH Cà Mau .............................................. 71

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong thời đại bùng nổ thông tin nhƣ hiện nay, các loại hình báo chí cạnh

tranh rất mạnh mẽ, truyền hình cũng từng bƣớc làm mới và hiện đại mình để tiếp

tục khẳng định vị trí không thể thiếu của mình. Truyền hình là phƣơng tiện thiết yếu

cho mỗi gia đình, mỗi quốc gia, dân tộc. Truyền hình trở thành công cụ sắc bén trên

mặt trận tƣ tƣởng văn hóa cũng nhƣ các lĩnh vực kinh tế – xã hội, an ninh quốc

phòng. Công nghệ truyền hình các chƣơng trình Thời sự với tính cập nhật, nóng hổi

đã tạo ra một sức sống mới, tạo ra khả năng cạnh tranh của truyền hình với các loại

hình báo chí khác, đặc biệt là báo điện tử và phát thanh. Chƣơng trình thời sự luôn

cập nhật các tin mới, nóng hổi xảy ra trong từng ngày từng giờ, thậm chí là đang

xảy ra giúp cho các chƣơng trình thời sự truyền hình hấp dẫn, đáng tin cậy, có giá

trị và thu hút nhiều khán giả theo dõi nhằm khẳng định vị thế đứng đầu của truyền

hình trong nhiều thập kỉ.

Để có đƣợc khả năng này, trƣớc hết là do truyền hình đƣợc sở hữu nguồn sức

mạnh lớn – chính là khả năng tác động đến khán giả bằng hình ảnh động và âm

thanh - là những yếu tố thu hút sự chú ý công chúng thông qua thị giác và thính

giác. Nếu nhƣ thông tin trên báo in đƣợc chuyển tải đến độc giả thông qua con chữ,

ảnh – đây chỉ là tác động duy nhất vào thị giác, còn thông tin qua phát thanh thì tin

tức đƣợc truyền đến thính giả bằng âm thanh, (lời nói, tiếng động, âm nhạc) tác

động qua thính giác, thì với truyền hình, mọi thứ diễn ra sống động nhƣ khán giả

đƣợc trực tiếp chứng kiến sự thật bằng cả tai nghe, mắt nhìn. Vì thế, truyền hình vẫn

là lựa chọn số một của công chúng ở nhiều quốc gia trên thế giới.

Cho đến nay tại Việt Nam, truyền hình vẫn luôn giữ vai trò là một loại hình

truyền thông đại chúng hấp dẫn và thu hút. Không chỉ ở thành thị mà ngay cả ở các

vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa hiện nay, chiếc ti-vi đã là một vật dụng gần gũi

với ngƣời dân.

Ví dụ: Trực tiếp bóng đá SEA GAMES các kì thu hút công chúng tham gia

đông đảo. hoặc chƣơng trình” Sức khỏe hôm nay” thu hút đƣợc lƣợng khán giả cao

tuổi và “Chuyện vui thiếu nhi” những mẫu chuyện của thiếu nhi đƣợc các em nhỏ

vô cùng thích thú. Điều này cho ta thấy đƣợc tầm quan trọng và sự quan hệ mật

thiết giữa truyền hình và công chúng nhƣ ngày nay.

Thực tế, các chƣơng trình thời sự trên sóng truyền hình thƣờng đƣợc phát

vào “giờ vàng”. Điều này đƣợc thể hiện rõ qua chỉ số ngƣời xem chƣơng trình ngày

càng tăng cao, thu hút đƣợc lƣợng khán giả đông đảo với các bản tin đa dạng, thiết

thực, mang đậm bản sắc vùng, miền.

Trong các chƣơng trình thời sự, hoạt động dẫn chƣơng trình cũng phải qua

những khâu chuẩn bị thực hiện và đòi hỏi những kỹ năng, phẩm chất nói chung của

ngƣời dẫn giống nhƣ mọi chƣơng trình truyền hình khác. Bản tin ngày càng trở nên

hấp dẫn, thu hút sự quan tâm của nhiều khán giả nhờ những thay đổi mới. Nó không

chỉ góp phần chuyển tải thông tin đến khán giả một cách nhanh chóng, dễ hiểu,

mềm mại hơn, mà còn tạo nên sự hấp dẫn, tính hiệu quả do gắn liền với bản sắc, cá

tính của ngƣời dẫn chƣơng trình. Tuy nhiên, do tính chất khác biệt của thông tin

chính luận, nên công việc dẫn chƣơng trình ở đây còn đòi hỏi những yêu cầu về

phẩm chất, kỹ năng riêng, phù hợp với đặc điểm của mỗi chƣơng trình

Với một Trung tâm sản xuất chƣơng trình thời sự truyền hình, đội ngũ những

ngƣời dẫn chƣơng trình đóng một vai trò quan trọng của chƣơng trình.

Có thể khẳng định, công việc dẫn trong các chƣơng trình Thời sự là một trong

những yếu tố quyết định sự thành bại của chƣơng trình thời sự. Chƣơng trình Thời

sự phát sóng sẽ thành công và tạo hiệu quả truyền thông cao khi ngƣời dẫn chƣơng

trình tạo đƣợc bản sắc riêng, uyên bác, chắc chắn, bản lĩnh, sáng tạo, ứng xử nhanh

nhạy trong các tình huống bất ngờ, đáng tin cậy và trí tuệ trong thể hiện nội dung

chƣơng trình thời sự.

Đối với chƣơng trình Thời sự truyền hình thì hoạt động của ngƣời dẫn đòi hỏi

cao hơn và phức tạp hơn rất nhiều.

Bản thân là một biên tập viên và là một phát thanh viên, tôi có điều kiện để đi

sâu nghiên cứu, khảo sát, tìm hiểu về thực trạng cũng nhƣ giải pháp, phát triển để

nâng cao chất lƣợng hoạt động dẫn chƣơng trình nhằm ứng dụng vào thực tiễn nghề

nghiệp một cách hiệu quả. Bởi bản thân luôn tâm niệm 8 chữ vàng trong nghiệp vụ

dẫn chƣơng trình: "Chính xác - Linh hoạt - Truyền cảm - Nhiệt tình". Tám chữ vàng

này cũng là yêu cầu của nghiệp vụ dẫn chƣơng trình. Chính xác về thông tin. Linh

hoạt về ứng xử tình huống. Truyền cảm về diễn đạt. Nhiệt tình xuất phát từ tinh

thần trách nhiệm. Bản thân nhận thấy đây là một đề tài phù hợp với mình. Do đó tôi

chọn đề tài Hoạt động dẫn chƣơng trình Thời sự truyền hình địa phƣơng Tây

Nam Bộ (Khảo sát chương trình Thời sự truyền hình của các Đài PTTH Cà

Mau, PTTH Bạc Liêu, PTTH Hậu giang năm 2019).

2. Tình hình nghiên cứu đề tài

Qua tìm hiểu, tham khảo nhiều nguồn tài liệu, có vài đề tài liên quan gần với

đề tài này, cũng đã có một số giáo trình giảng dạy và các công trình nghiên cứu

đƣợc công bố dƣới dạng luận văn, khóa luận trong những năm gần đây.

-Những vấn đề báo chí hiện đại – Sản xuất chương trình truyền hình của tác

giả Trần Bảo Khánh (NXB Văn hóa thông tin – 2002), trong đó nêu rõ những vấn

đề chung đối với báo chí hiện đại, và các hoạt động sản xuất chƣơng trình truyền

hình nói chung mà luận văn này có thể tham khảo.

- Khoá luận tốt nghiệp của Nguyễn Thị Thanh Tâm (Học viện Báo chí và

Tuyên truyền, 2008) hai thác, x l tin trong chương trình Thời sự ài TTH

Hải hòng đã đƣa ra những khảo sát về hoạt động khai thác và xử lý tin của đội

ngũ PV, BTV của Đài PTTH Hải Phòng dựa trên ngữ liệu là tin tức của chƣơng

trình Thời sự. Từ đó, rút ra những thành công và hạn chế về nghiệp vụ khai thác, xử

lý tin. Đƣa ra một số đề xuất và kiến nghị nhằm nâng cao kỹ năng khai thác, xử lý

tin và nâng cao chất lƣợng tin trong chƣơng trình Thời sự của đài.

- Luận văn Thạc sĩ Truyền thông đại chúng “Những phẩm chất và kỹ năng cơ

bản của ngƣời Dẫn chƣơng trình truyền hình” của tác giả Nguyễn Cao Cƣờng –

Thực thiện năm 2009. Trong luận văn này đề cập sâu tới những vấn đề lý luận và

thực tiễn về ngƣời dẫn chƣơng trình truyền hình, cũng nhƣ phẩm chất, kỹ năng và

yêu cầu đối với nguồi dẫn chƣơng trình truyền hình nói chung.

- Luận văn Thạc sĩ truyền thông đại chúng “Hoạt động dẫn chƣơng trình

truyền hình của Đài PTTH địa phƣơng” (Khảo sát các Đài PTTH Hà Nội, Hải

Phòng, Quảng Ninh từ 12/2010 đến 02/2011) của tác giả Nguyễn Thị Hồng Nhung

– Nghiên cứu về hoạt động dẫn chƣơng trình và chỉ ra thực trạng dẫn chƣơng trình

truyền hình truyền hình của Đài PTTH Quảng Ninh.

- Năm 2011, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội xuất bản công trình

nghiên cứu dƣới dạng sách chuyên khảo của Tiến sĩ Nguyễn Thế Kỷ có tựa đề “Nói

năng, giao tiếp trên Đài truyền hình”. Đây là kết quả luận án tiến sĩ chuyên ngành

ngôn ngữ học mà tác giả đã bảo vệ thành công năm 2005, khảo sát cách nói năng,

giao tiếp –là hoạt động chính của ngƣời Dẫn chƣơng trình trên truyền hình.

- Ngoài ra, có một số Luận văn Thạc sĩ Báo chí học nghiên cứu về việc nâng

cao chất lƣợng Chƣơng trình Thời sự truyền hình của một số đài PTTH địa phƣơng

có đặc điểm, điều kiện, cách thức tổ chức sản xuất tƣơng đồng với Đài Quảng Ninh,

nhƣ “Nâng cao chất lƣợng chƣơng trình Thời sự truyền hình Đài Phát thanh truyền

hình Hƣng Yên” (Khảo sát chƣơng trình Thời sự 19h45 từ 01-06/2012) của tác giả

Nguyễn Trọng Thành thực hiện năm 2012; “Nâng cao chất lƣợng chƣơng trình Thời

sự truyền hình của Đài PTTH Hà Tĩnh” của tác giả Hồ Nam Trung thực hiện năm

2012 - đề ra một số giải pháp nâng cao chất lƣợng Ngƣời dẫn và chƣơng trình Thời

sự truyền hình của Đài PTTH Hƣng Yên và Đài PTTH Hà Tĩnh. Đây là chƣơng

trình Thời sự không phát sóng trực tiếp, nhƣng có một số nội dung liên quan đến

hoạt động dẫn chƣơng trình Thời sự của các đài phát thanh truyền hình địa phƣơng

mà luận văn này có thể tham khảo.

- Luận văn Thạc sĩ báo chí học “Giải pháp nâng cao chất lƣợng bản tin Thời

sự tổng hợp của Truyền hình Thông tấn”. (Khảo sát 6 tháng đầu năm 2014) của tác

giả Lê Thị Thùy Anh – Thực hiện năm 2014; với một số lý luận chung về nhân tố

có vai trò quan trọng góp phần nâng cao chất lƣợng bản tin Thời sự, bao gồm cả vai

trò và một số yêu cầu đối với ngƣời dẫn chƣơng trình Thời sự.

- Sách chuyên khảo Dẫn chương trình hát thanh - Truyền hình của PGS, TS

Đinh Thị Thu Hằng (NXB Lý luận chính trị -2015); Trong đó nêu rõ những ký

thuyết chung về kỹ năng thể hiện bằng lời nói, dẫn chƣơng trình tin tức trên sóng

phát thanh, truyền hình, yêu cầu về năng lực, phẩm chất của ngƣời dẫn chƣơng trình

phát thanh, truyền hình nói chung.

- Luận văn Thạc sĩ Báo chí học “Chất lƣợng chƣơng trình Thời sự truyền hình

của Đài Phát thanh truyền hình địa phƣơng khu vực Đông Bắc”. (Khảo sát Đài Phát

thanh truyền hình Bắc Ninh và Đài Phát thanh truyền hình Lạng Sơn từ tháng

1/2015 đến tháng 6 năm 2015) của tác giả Phạm Văn Hà – Thực hiện năm 2015 đề

cập sâu cơ sở lý luận về truyền hình và chƣơng trình Thời sự truyền hình địa

phƣơng, vị trí, vai trò Thời sự truyền hình, những yếu tố thể hiện chất lƣợng chƣơng

trình Thời sự truyền hình địa phƣơng, trong đó có Ngƣời dẫn chƣơng trình Thời sự.

Trong đó, trên cơ sở xác định trên truyền hình có ba kênh chính: “kênh chữ,

kênh lời (nói) và kênh hình”, công trình nghiên cứu này tập trung khảo sát kênh lời,

“cụ thể là cách nói năng, giao tiếp, là dạng nói trên truyền hình”. Trên cơ sở phân

biệt “ngƣời nói trên truyền hình (Speaker on Television, gọi tắt là STV)” với “ngƣời

dẫn chƣơng trình (Master of Ceremony, gọi tắt là MC)” và các phát thanh viên (là

những ngƣời chỉ có nhiệm vụ đọc - theo cách làm truyền thống).

Đã có nhiều khóa luận tốt nghiệp, luận văn thạc sỹ, các đề tài nghiên cứu

khoa học liên quan đến vấn đề ngƣời thông tin trên báo chí nói chung nhƣng chƣa

có một công trình nghiên cứu chuyên sâu về hoạt động dẫn chƣơng trình thời sự

truyền hình. Tuy vậy, vẫn có nhiều tài liệu hữu ích, quý giá có thể tham khảo nhƣ

bài giảng của các giảng viên trong trƣờng. Luận văn này sẽ là công trình tổng kết lý

luận và thực tiễn hoạt động dẫn chƣơng trình Thời sự truyền hình của các Đài PTTH

địa phƣơng Tây Nam Bộ một cách có hệ thống và khoa học.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1 Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu các lý luận về hoạt động dẫn chƣơng trình thời sự

truyền hình địa phƣơng Tây Nam Bộ. Khảo sát, phân tích và đánh giá hoạt động dẫn

chƣơng trình Thời sự của các đài PTTH địa phƣơng, luận văn đề xuất giải pháp,

kiến nghị nhằm nâng cao chất lƣợng hoạt động dẫn chƣơng trình Thời sự truyền

hình địa phƣơng Tây Nam Bộ.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

Để có thể đạt đƣợc mục đích nhƣ trên, luận văn cần thực hiện các nhiệm vụ sau:

-Hệ thống hóa những vấn đề cơ sở lý luận về hoạt động dẫn chƣơng trình

Thời sự truyền hình. Khảo sát thực trạng hoạt động dẫn chƣơng trình Thời sự truyền

hình địa phƣơng Tây Nam Bộ để chỉ ra đƣợc những thành công, ƣu điểm và những

hạn chế, nhƣợc điểm của của hoạt động này.

-Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hoạt động dẫn chƣơng trình Thời sự

truyền hình địa phƣơng Tây Nam Bộ( khảo sát Đài PTTH Cà mau, Bạc liêu, Hậu

giang năm 2019).

4 . Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu

Khách thể nghiên cứu của luận văn này là một số chƣơng trình thời sự trên

các kênh CTV, BTV, HGV trong đó, có những đối tƣợng cụ thể

nhƣ: ngƣời dẫn chƣơng trình và những công việc cần thiết để hoạt động dẫn

chƣơng trình thời sự truyền hình đƣợc thực hiện.

Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là hoạt động dẫn chƣơng trình Thời sự

truyền hình địa phƣơng Tây Nam Bộ, những ƣu điểm, thành công và những hạn

chế, cùng với những vấn đề đang đặt ra đối với hoạt động dẫn chƣơng trình Thời sự

truyền hình địa phƣơng Tây Nam Bộ.

4.2. Phạm vi nghiên cứu

Luận văn tập trung khảo sát hoạt động dẫn chƣơng trình Thời sự truyền hình

địa phƣơng Tây Nam Bộvcủa các Đài PTTH Cà Mau, Bạc Liêu và Hậu Giang. Qua

đó, chỉ ra những ƣu điểm, thành công, hạn chế, và những vấn đề đặt ra đối với hoạt

động dẫn chƣơng trình Thời sự truyền hình.

Tôi lựa chọn khảo sát ba đài là Đài PTTH Cà Mau, Đài PTTH Bạc Liêu, Đài

PTTH Hậu Giang vì đây là những Đài có những điểm tƣơng đồng và khác biệt.

Những Đài này đã mở rộng vùng phủ sóng ra khắp cả nƣớc. Do vậy, cả ba đài hiện

đang cùng cạnh tranh trên cùng một phạm vi rộng, cùng một thị trƣờng. Thời gian

qua, cả ba đài đã nỗ lực đầu tƣ, phát triển nâng cao chất lƣợng chƣơng trình, đặc

biệt là các hoạt động chƣơng trình thời sự để tăng năng lực cạnh tranh.

5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu

5.1. Cơ sở lý luận

Cơ sở phƣơng pháp luận của luận văn này là quan điểm của chủ nghĩa

Mác-Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và của Đảng, pháp luật và các chủ trƣơng

của Nhà nƣớc về báo chí và về báo chí truyền hình.

Đề tài đƣợc nghiên cứu dựa trên quan điểm của Đảng và nhà nƣớc ta vể phát

triển ngành truyền hình, lý luận thời sự truyền hình và hoạt động dẫn chƣơng trình

Thời sự.

Cơ sở lý luận của luận văn là những thành quả của lý luận báo chí

truyền thông trong và ngoài nƣớc nói chung và lý luận về báo chí truyền hình

nói riêng

5.2. Phương pháp nghiên cứu

Đề tài sử dụng những phƣơng pháp cụ thể sau:

- Phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu đƣợc sử dụng để khảo sát các văn bản, các

sách chuyên khảo, các tài liệu liên quan đến đề tài hoạt động dẫn chƣơng trình Thời

sự truyền hình và một số tài liệu liên quan đến báo chí truyền hình có liên quan.

- Phƣơng pháp phân tích nội dung đƣợc dùng để phân tích hoạt động dẫn

chƣơng trình thời để tìm ra những thành công, hạn chế và nguyên nhân của thành

công, hạn chế. Từ đó, tìm kiếm, đề xuất những giải pháp cụ thể nâng cao hoạt động

dẫn chƣơng trình Thời sự truyền hình địa phƣơng Tây Nam Bộ ( Đài PTTH Cà

mau, Bạc Liêu, Hậu Giang).

- Phƣơng pháp phỏng vấn sâu đƣợc sử dụng qua hình thức bảng hỏi đối

với khoảng 15 - 20 ngƣời trả lời là các cán bộ lãnh đạo, quản lý, phóng viên,

biên tập viên và đặc biệt là những ngƣời dẫn chƣơng trình đang làm việc trực

tiếp tại các chƣơng trình thời sự truyền hình trong diện khảo sát, qua đó thu thập

những cứ liệu thực tế cho quá trình nghiên cứu.

Các phƣơng pháp phân tích, so sánh, tổng hợp đƣợc sử dụng để làm

sáng tỏ thực trạng hoạt động dẫn chƣơng trình tại các chƣơng trình; qua đó

chỉ rõ các đặc điểm, ƣu điểm và hạn chế của hoạt động này, từ đó đề xuất các

giải pháp, kiến nghị có tính khả thi nhằm góp phần nâng cao chất lƣợng hoạt

động dẫn chƣơng trình thời sự truyền hình và đƣa ra đƣợc bộ tiêu chí làm cơ sở

đánh giá thực trạng chất lƣợng hoạt động dẫn chƣơng trình hiện nay.

Tất cả các phƣơng pháp đƣợc vận dụng đều có tác động tích cực tới kết

quả của luận văn.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn

6.1. Ý nghĩa lý luận

Luận văn là công trình nghiên cứu đầu tiên hệ thống một cách khái quát,

chuyên sâu về hoạt động dẫn chƣơng trình Thời sự truyền hình địa phƣơng Tây

Nam Bộ(khảo sát Đài PTTH Cà mau, Bạc Liêu, Hậu Giang năm 2019).

Luận văn làm rõ thực trạng, chỉ ra những đặc điểm, ƣu điểm, hạn chế và cung

cấp những giải pháp có tính khả thi để nâng cao hoạt động dẫn chƣơng trình Thời sự

truyền hình của các Đài PTTH trong diện khảo sát nói riêng, và ở Việt Nam nói chung.

Luận văn góp phần cung cấp những tƣ liệu thực tế cho công tác nghiên cứu

lý luận báo truyền hình, tạo cơ sở để những đề tài sau nghiên cứu, hoàn thiện, nhằm

nâng cao hoạt động dẫn chƣơng trình Thời sự truyền hình của các đài truyền hình ở

Việt Nam.

6.2. Ý nghĩa thực tiễn

Trên cơ sở phân tích, đánh giá khách quan, luận văn góp phần tổng kết thực

tiễn về hoạt động dẫn chƣơng trình Thời sự truyền hình địa phƣơng, giúp ngƣời Dẫn

chƣơng trình có thể đánh giá, nhìn nhận sâu sắc, cụ thể hơn về công việc của mình

để góp phần nâng cao hoạt động dẫn chƣơng trình Thời sự truyền hình.

Những kiến nghị, đề xuất đối với những nhà quản lý của Đài PTTH địa

phƣơng giúp nâng cao chất lƣợng hoạt động dẫn chƣơng trình Thời sự truyền hình

địa phƣơng Tây Nam Bộ, tiến tới nâng cao năng lực cạnh tranh của các Đài PTTH

cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ƣơng.

Luận văn không chỉ có ích đối với những ngƣời làm báo truyền hình và

ngƣời Dẫn chƣơng trình Thời sự ở nƣớc ta hiện nay, mà còn có ý nghĩa đối với các

nhà quản lý trong việc xây dựng chiến lƣợc phát triển nguồn nhân lực và sản xuất

các chƣơng trình Thời sự đạt hiệu quả cao nhất.

Nếu đƣợc thực hiện thành công, nghiên cứu này cũng có thể trở thành một tài

liệu tham khảo hữu dụng, góp phần nâng cao chất lƣợng hoạt động dẫn chƣơng

trình Thời sự truyền hình địa phƣơng Tây Nam Bộ, qua đó góp phần cải thiện chất

lƣợng chƣơng trình, mang đến cho khán giả những chƣơng trình Thời sự truyền

hình có chất lƣợng cao, hiệu quả hơn.

7. Kết cấu của đề tài

Ngoài các phần Mở đầu, Kết luận, luận văn có kết cấu 3 chƣơng:

Chương 1: Một số vấn đề chung về hoạt động dẫn chương trình Thời sự

truyền hình.

Chương 2: Thực trạng hoạt động dẫn chương trình Thời sự truyền hình

địa phương Tây Nam Bộ.

Chương 3: Một số vấn đề đặt ra và giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động

dẫn chương trình Thời sự truyền hình địa phương Tây Nam Bộ.

Chƣơng 1

MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG DẪN CHƢƠNG TRÌNH THỜI

SỰ TRUYỀN HÌNH

1.1. Các khái niệm liên quan đến đề tài

1.1.1 Hoạt động dẫn chương trình:

Theo PGS. TS Đinh Thị Thu Hằng: Hoạt động dẫn chương trình gắn liền với

chủ thể - người thực hiện hoạt động dẫn- người dẫn chương trình.

Trƣớc hết, cần có sự phân biệt hai cụm từ: “ngƣời dẫn chƣơng trình” và

“hoạt động dẫn chƣơng trình”. Trong thực tế, đây là hai khái niệm tuy liên quan

chặt chẽ với nhau nhƣng không hoàn toàn giống nhau.

Trƣớc tiên chúng ta tìm hiểu về khái niệm ngƣời dẫn chƣơng trình truyền

hình. Trên thế giới có nhiều khái niệm về ngƣời dẫn chƣơng trình truyền hình, phụ

thuộc vào loại chƣơng trình mà họ dẫn và những công việc mà họ phụ trách xung

quanh hoạt động dẫn chƣơng trình truyền hình

Tại Việt Nam chúng ta thƣờng gọi từ MC cho ngƣời dẫn chƣơng trình ở tất

cả các chƣơng trình. Nhƣng trên thế giới ngƣời dẫn chƣơng trình ở những thể loại

khác nhau thì có tên gọi khác nhau.

TS. Nguyễn Thế Kỷ Trong cuốn Nói năng, giao tiếp trên đài truyền hình, ông

đã sử dụng thuật ngữ: “ngƣời nói trên đài truyền hình” [37, tr.82]. Theo đó, ông

chia khái niệm ngƣời dẫn chƣơng trình truyền hình nói chung thành hai thuật ngữ

có nội hàm hẹp hơn là Speaker (SP) và Master of Ceremonies (MC). Trong đó,

“Speaker là các phóng viên, phát thanh viên, biên tập viên, bình luận viên, dẫn

chƣơng trình trên đài truyền hình. Họ là ngƣời của đài truyền hình hoặc là cộng tác

viên của đài, họ đƣợc giao phụ trách để sản xuất, dàn dựng hay thể hiện nội dung,

khâu nối một hay một số chƣơng trình của đài. Thông thƣờng họ có khuôn mặt ƣa

nhìn, riêng các phát thanh viên thì thƣờng là đẹp, có duyên, có chất giọng tốt. Họ có

một vốn kiến thức khá đầy đủ, vững vàng, nhiều ngƣời am tƣờng sâu về một hay

một số lĩnh vực của đời sống xã hội” [37, tr.83].

Theo PG. TS Đinh Thị Thu Hằng Speaker: là người nói, người phát ngôn,

người trình bày một sự kiện. Họ thường nói liên tục và đóng vai trò phát ngôn chính

trong chương trình. MC (Master of Ceremony): là ngƣời làm chủ sự kiện, dẫn dắt,

thông báo, giới thiệu các phần mục, lịch trình cuả sự kiện, của chƣơng trình.

Về thuật ngữ MC, TS. Nguyễn Thế Kỷ phân tích: “Các MC về cơ bản cũng

có những phẩm chất, năng lực, cách thức hoạt động nhƣ các SP nói ở trên. Tuy

nhiên, các tiêu chuẩn về khuôn mặt, dáng ngƣời, chất giọng; tài nói năng, đối đáp;

khả năng tổ chức và điều hành cuộc thoại, xử lý các tình huống đột xuất... luôn

đƣợc yêu cầu ở mức cao hơn” [37, tr.87]. MC đảm trách tuy vẫn có dấu ấn của tác

phẩm báo chí, nhƣng nghiêng nhiều hơn về văn hoá, nghệ thuật và giải trí.

Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Cao Cƣờng cho rằng: “Ngƣời dẫn chƣơng trình

là ngƣời giới thiệu chƣơng trình. Anh ta có trong tay toàn bộ nội dung, chi tiết trình

tự diễn tiến của chƣơng trình. Đồng thời anh ta phải chịu trách nhiệm có tính quyết

định về hiệu quả toàn bộ chƣơng trình, anh ta có nhiệm vụ dẫn dắt làm cho mọi

ngƣời thấy đƣợc chủ đề xuyên suốt của chƣơng trình” [13, tr.13].Qua đó có thể thấy

sự có mặt của ngƣời dẫn chƣơng trình là cực kỳ quan trọng, góp phần quyết định sự

thành công của một chƣơng trình trên sóng truyền hình và thấy đƣợc sự hoạt động

phức tạp của hoạt động này.

Trong khâu chuẩn bị trƣớc khi dẫn, có rất nhiều công việc quan trọng

đối với ngƣời dẫn chƣơng trình nhƣ: chuẩn bị kịch bản, nắm chắc các đầu mối

công việc (ai làm tổ chức sản xuất, đạo diễn hình, phụ trách hậu cần, v.v.),

kiểm tra việc dàn dựng trƣờng quay (máy quay, âm thanh, ánh sáng...), làm

việc trƣớc với khách mời (đối với các chƣơng trình tọa đàm, phỏng vấn)...

Sau khi chƣơng trình đƣợc ghi hình, vẫn có những thao tác hậu kỳ liên

quan đến chất lƣợng của chƣơng trình mà ngƣời dẫn vẫn phải trực tiếp tham

gia. Ví dụ: dẫn lại những đoạn dẫn vấp (đối với chƣơng trình không đƣợc phát

sóng trực tiếp); trực tiếp tham gia với kỹ thuật viên làm hậu kỳ để biên tập lại

chƣơng trình (thƣờng áp dụng đối với chƣơng trình trao đổi, đối thoại); làm

việc với tổ chức sản xuất để hoàn thiện chƣơng trình v.v.

Do đó, không chỉ trước khi, trong khi mà những công việc sau khi dẫn

chƣơng trình cũng nằm trong hoạt động dẫn chƣơng trình thời sự truyền hình, vì nó

vẫn nằm trong một quy trình làm việc và có tác động trực tiếp đến chất lƣợng

của chƣơng trình. Trong thực tế, nếu không trực tiếp tham gia tất cả những

khâu này, ngƣời dẫn không thể hoàn thành đƣợc một chƣơng trình thời sự

truyền hình có chất lƣợng tốt.

Nói tóm lại hoạt động dẫn chƣơng trình giúp cho chƣơng trình thêm rõ ràng,

mạch lạc, sinh động, đồng thời giúp cho công chúng dễ dàng tiếp cận thông tin. Hoạt

động dẫn chƣơng trình thời sự truyền hình địa phƣơng cũng vậy ngƣời dẫn chƣơng

trình là chất liệu sống động nhất để cấu trúc một chƣơng trình truyền hình. Dẫn

chƣơng trình là một yêu tố quang trọng góp phần tạo nên sức hấp dẫn và thành công

cho các chƣơng trình phát thanh truyền hình.

1.1.2 Chương trình thời sự truyền hình

Trƣớc khi tìm hiểu về chƣơng trình thời sự truyền hình. Chúng ta hãy cùng

tìm hiểu về Chƣơng trình truyền hình là gì?

Theo GS. Tạ Ngọc Tấn, trong cuốn Truyền thống đại chúng có nêu “truyền

hình” là một loại phƣơng tiện truyền thông đại chúng chuyển tải thông tin bằng hình

ảnh động và âm thanh” (52,tr127). Nhƣ vậy, truyền hình –với tƣ cách là một loại

hình truyền thông đại chúng – có đặc trƣng truyền tải thông tin bằng hình ảnh động

và âm thanh, hay nói cách khác là có khả năng tác động đến công chúng thông qua

hình ảnh động và âm thanh.

Cũng theo quan điểm của PGS, TS. Tạ Ngọc Tấn trong cuốn Truyền thông

đại chúng, chƣơng trình truyền hình có thể hiểu nhƣ sau:

Thuật ngữ chương trình truyền hình được s dụng trong hai trường hợp. Thứ

nhất, chương trình truyền hình là toàn bộ nội dung thông tin phát đi trong ngày,

trong tuần, hay trong tháng của một kênh hay đài truyền hình. Thứ hai, chương

trình truyền hình có thể là một hay nhiều tác phẩm hoàn chỉnh hoặc kết hợp với một

số thông tin tài liệu khác được tổ chức theo một chủ đề cụ thể, với hinh thức tương

đối nhất quán, thời lượng ổn định và được phát đi theo định kỳ. [31, tr.142].

Trong Giáo trình báo chí truyền hình, PGS, TS Dƣơng Xuân Sơn đƣa ra khái

niệm cụ thể hơn về chƣơng trình truyền hình nhƣ sau: Chương trình truyền hình là

sự liên kết, sắp xếp, bố trí hợp l các tin, bài, bảng biểu, tư liệu bằng hình ảnh và

âm thanh; được mở đầu bằng lời giới thiệu, nhạc hiệu; kết thúc bằng lời chào tạm

biệt; đáp ứng yêu cầu tuyên truyền của cơ quan báo chí truyền hình nhằm mang lại

hiệu quả cao nhất cho khán giả [30,tr113].

Có thể thấy, một chƣơng trình truyền hình đƣợc phát sóng là sản phẩm của

cả một tập thể, thống nhất về hình thức, nội dung thể hiện; đƣợc xâu chuỗi một cách

hợp lý, đáp ứng nhu cầu tiếp nhận thông tin của công chúng.

Nhƣ vậy, có thể hiểu “chƣơng trình truyền hình” là một sản phẩm báo chí có

nội dung và hình thức ổn định, mang đặc trưng của truyền hình là truyền tải thông

tin bằng hình ảnh và âm thanh. Hầu hết các chương trình truyền hình đều có tính

ổn định về nội dung, hình thức và được phát sóng theo định kỳ.

Để có thể đƣa ra một khái niệm chung về chƣơng trình Thời sự truyền hình,

cũng phải hiểu thế nào là “Thời sự”.

Trong cuốn sách Báo chí truyền hình, nhóm tác giả G.V Cudơnhetxốp,

X.L.Xvich, A.La.Iurốpxki đã nêu: Chương trình Thời sự đơn giản giống như một bản

tin trên báo thông báo các sự việc, hơn nữa, đó là những sự việc được phân tích, khái

quát… Trên thực tế, chủ đề của bản tin là không giới hạn: Nông nghiệp, nghệ thuật,

kinh doanh, sáng chế, các sự kiện trong đời sống quốc tế…” [36, tr83-84]

Tựu chung lại, có thể hiểu Chương trình Thời sự truyền hình là một chương

trình truyền hình chuyển tải một cách nhanh chóng, kịp thời những thông tin, sự

kiện về nhiều lĩnh vực trong đời sống xã hội xảy ra trong thời gian gần nhất, được

nhiều người quan tâm. Chƣơng trình Thời sự truyền hình đƣợc phát sóng định kỳ,

cố định theo khung giờ hàng ngày.

Ngày nay, nhiều ngƣời hay nhầm lẫn “Bản tin Thời sự” với “Chƣơng trình Thời

sự”, thậm chí có ngƣời cho rằng hai khái niệm này là một. Nhƣng thực tế hai khái niệm

này là khác nhau, do đó, cần phân biệt rõ hai khái niệm này.

Trong cuốn sách Báo chí truyền hình, nhóm tác giả G.V Cudơnhetxốp,

X.L.Xvich, A.La.Iurốpxki cho rằng: Bản tin ngắn, đó là thể loại chung của báo chí,

đƣợc sử dụng trên các ấn phẩm, trên đài phát thanh, đài truyền hình. Bản tin thời sự

là sự ghi lại những sự kiện lịch sử theo trình tự thời gian. Trong báo chí, thể loại

thời sự là thông tin ngắn về sự việc. Vậy nên, bản tin ngắn đồng nghĩa với bản tin

thời sự…Những ngƣời làm truyền hình thƣờng sử dụng thuật ngữ “bản tin” khi nói

đến mọi tin tức Thời sự. [36, tr21-22].

Nhƣ vậy nếu chỉ dựa vào khái niệm, quan niệm thì “Bản tin thời sự” và

“chƣơng trình thời sự” không có sự khác biệt lớn. Tuy vậy, từ thực tế làm việc,

ngƣời làm truyền hình có thể thấy sự khác nhau cơ bản giữa hai khái niệm này. Đó

là “Bản tin thời sự” có thời lƣợng ngắn hơn và đƣợc kết cấu chủ yếu bằng các tin ngắn,

phóng sự ngắn, và thƣờng là có chủ đề về một lĩnh vực cụ thể. Trong khi đó, “chƣơng

trình thời sự” lại đƣợc tạo thành bởi nhiều thể loại và hình thức thể hiện hơn, nhƣ: tin,

phóng sự, phỏng vấn, phản ánh từ hiện trƣờng, cầu truyền hình trực tiếp… Bên cạnh

đó, mục đích cơ bản của bản tin thời sự là truyền tải thông tin một cách ngắn gọn nhất,

cơ bản nhất một cách nhanh chóng và kịp thời về sự kiến, vấn đề. Chƣơng trình thời sự

cũng vậy, nhƣng còn đƣa ra những phân tích, bình luận về những sự kiện, vấn đề đó.

- Chương trình Thời sự truyền hình trực tiếp

Theo nhà báo TS Vũ Quang các chƣơng trình truyền hình trực tiếp là phẩm

chất có một không hai của truyền hình. Nó đƣợc thể hiện qua các chƣơng trình

truyền hình trực tiếp, khi hình ảnh đi thẳng từ camera tới màn hình một cách tự

nhiên. Nghĩa là nó rất thật.

Tính trực tiếp ấy có quan hệ không thể tách rời với tính giả định của chƣơng

trình truyền hình (quan sát, trình bày và truyền đi trong cùng một thời điểm). Tính

chất nghe nhìn của truyền hình trực tiếp đòi hỏi những giao tiếp cá nhân ở một môi

trƣờng giao tiếp nhằm tạo tạo ra những nhận xét và giá trị thông tin mà những

ngƣời làm truyền hình đem lại. Với truyền hình thì ngƣời dẫn chƣơng trình hoặc

bình luận viên dẫn trực tiếp là những ngƣời rất quan trọng để chiếm đƣợc lòng tin

của công chúng.

Có thể hiểu, Chương trình Thời sự truyền hình trực tiếp là một chương trình

truyền hình chuyển tải một cách nhanh chóng, kịp thời những thông tin, sự kiện về

nhiều lĩnh vực trong đời sống xã hội xảy ra trong thời gian gần nhất, được nhiều

người quan tâm. Hình ảnh, âm thanh và nội dung tin tức được truyền thẳng tới khán

giả từ trường quay thời sự.

Trong chƣơng trình thời sự truyền hình trực tiếp, sự tham gia của các thành

viên trong ê-kíp thực hiện gồm: Ngƣời chịu trách nhiệm tổ chức sản xuất, thƣ ký

biên tập, ngƣời dẫn bản tin, đạo diễn hình ảnh, kỹ thuật trƣờng quay, bộ phận truyền

dẫn phát sóng, các thƣ ký, trợ lý… đƣợc phối hợp nhịp nhàng, và diễn ra cùng thời

điểm phát sóng. Nói cách khác, việc thể hiện nội dung bản tin và phát sóng, truyền

tải đến khán giả diễn ra đồng thời từ trƣờng quay thời sự.

1.1.3 Hoạt động dẫn chương trình thời sự truyền hình

Nhƣ đã đề cập ở trên Chương trình Thời sự truyền hình là một chương trình

truyền hình chuyển tải một cách nhanh chóng, kịp thời những thông tin, sự kiện về

nhiều lĩnh vực trong đời sống xã hội xảy ra trong thời gian gần nhất, được nhiều

người quan tâm

Vì vậy, “Hoạt động dẫn chƣơng trình thời sự truyền hình” là cụm từ dùng để

chỉ công việc của ngƣời dẫn các chƣơng trình tin tức, các bản tin .. trên sóng truyền

hình, có nội dung đề cập đến các vấn đề, sự kiện mang tính thời sự.

Mặc dù vai trò của ngƣời dẫn chƣơng trình thời sự truyền hình là vô cùng

quan trọng trong hoạt động dẫn chƣơng trình, nhƣng nếu thiếu đi các yếu tố

khác, thì chất lƣợng của hoạt động dẫn chƣơng trình cũng sẽ không thể có

đƣợc nhƣ mong muốn.

Hoạt động dẫn chƣơng trình mang nội hàm rộng hơn và ngƣời dẫn

chƣơng trình là trung tâm của hoạt động này. Theo tác giả luận văn, hoạt động

dẫn chƣơng trình không chỉ đơn thuần là khi ngƣời dẫn tiến hành dẫn chƣơng

trình trong studio để ghi hình mà còn bao gồm quá trình ngƣời dẫn phải chuẩn

bị trƣớc khi dẫn và xử lý các thông tin sau khi dẫn chƣơng trình. Đó là những

khâu rất quan trọng trong việc thực hiện một chƣơng trình thời sự truyền

hình. Một ngƣời dẫn chƣơng trình thời sự giỏi đƣợc công chúng tin cậy và mến mộ,

thông qua phong cách dẫn dắt, đƣa tin cũng nhƣ thông qua chất lƣợng biểu đạt về

nội dung và biểu đạt hình thức của ngƣời dẫn chƣơng trình thời sự. Ngƣời dẫn

chƣơng trình nắm chắc toàn bộ nội dung kịch bản chi tiết, trình tự diễn tiến, thứ tự

tin bài trong chƣơng trình Thời sự. Ngƣời dẫn chƣơng trình thời sự cũng phải chịu

trách nhiệm có tính quyết định về hiệu quả toàn bộ chƣơng trình.

Nội dung của bản tin thời sự thƣờng khô khan vì thế vai trò của ngƣời dẫn

chƣơng trình càng quang trọng hơn trong việc thu hút sự chú ý theo dõi của khán giả.

1.2 Đặc điểm của chƣơng trình thời sự truyền hình

Không phải phủ nhận, nhiều năm qua chƣơng trình thời sự truyền hình vẫn là

một trong những mũi nhọn của các Đài PT&TH. Các chủ trƣơng, chỉ đạo, điều hành

của cấp ủy, chính quyền địa phƣơng, sự vào cuộc của các ngành, địa phƣơng và các

vấn đề kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng... hằng ngày đều đƣợc phản ánh đều

đặn, kịp thời. Tuy nhiên trong điều kiện bùng nổ thông tin nhƣ hiện nay, chƣơng

trình Thời sự của các đài truyền hình Tây Nam Bộ ngày càng có ý nghĩa quan trọng,

vì nó có khả năng cung cấp thông tin một cách khách quan, chân thực và kịp thời

nhất trong ngày. Ngƣời xem truyền hình chỉ tiếp nhận thông tin trong lúc thông tin

đang đƣợc phát ra nên lúc ghe, lúc xem họ phải hiểu đƣợc ngay các câu chữ và hình

ảnh chứ không thể xem lại, hay nghe lại đƣợc, trừ khi họ ghi vào băng, đĩa. Điểm

nổi bật của chƣơng trình thời sự là thể hiện đƣợc dễ dàng và rõ nét nhất các yếu tố:

trao đổi, phân tích, bình luận, đánh giá – vốn là đặc trƣng của thể loại “thời sự”

Nội dung chƣơng trình thời sự truyền hình đƣợc tiếp nhận theo thứ tự sắp xếp

của ngƣời làm chƣơng trình chứ khán giả không thể tự mình chuyển đổi thứ tự nhƣ

khi xem một tờ báo (đang xem trang đầu có thể lật sang xem trang cuối hoặc ngƣợc

lại) đƣợc. Chính vì những đặc điểm trên mà đòi hỏi ngƣời làm chƣơng trình thời sự

truyền hình phải biết kết cấu sao cho thật khoa học, từng chi tiết trong bản tin phải

thật ngắn gọn, cô đọng, xúc tích, dễ hiểu. Hình ảnh phải đẹp, bố cục chặt chẽ,

chuẩn xác; âm thanh phải rõ ràng, không bị nhiễu hay bị bất kỳ tạp âm nào lọt

vào. Khác với những năm 60 của thế kỷ trƣớc, khi truyền hình còn khá hiếm hoi,

giờ đây ngƣời xem không mấy ai nhìn chăm chăm vào màn hình hoặc lắng tai nghe

từng chi tiết mà phát thanh viên đọc. Thông thƣờng ngƣời ta có thể vừa xem truyền

hình vừa làm một việc khác chẳng hạn nhƣ: ăn tối, uống café hay nói chuyện với

nhau. Vì thế mà bài viết cho truyền hình cần phải dễ hiểu, hình ảnh phải chứa đựng

thông tin, bắt mắt thì mới thu hút đƣợc khán giả. Trong một chƣơng trình thời sự,

mọi thứ bắt buộc phải diễn ra suôn sẻ, không có điểm ngắt, không có điểm dừng,

không có chỗ cho sai lầm.Tác phẩm báo chí trong chƣơng trình thời sự thậm chí đƣợc

sáng tạo, bổ sung ngay trong quá trình lên sóng, đòi hỏi ngƣời dẫn phải đảm bảo chắc

chắn từ hình thức thể hiện đến nội dung phát ngôn. Qua đây mới thấy đƣợc cần phải

nắm đƣợc những đặc điểm của chƣơng trình thời sự truyền hình.

1.2.1 Là tập tập hợp của những tin tức thời sự mới nhất,nóng hổi nhất.

Bản thân những tin tức nóng hổi đó đã có sức hấp dẫn đối với công chúng.

Tuy nhiên, sức nóng của dòng thông tin thời sự cũng tạo ra áp lực đối với ngƣời

dẫn. Nó đòi hỏi ngƣời dẫn phải có khả năng làm chủ và nhập cuộc với dòng thông

tin đó. Ngƣời dẫn phải làm nỗi bật lên sức nóng của những thông tin thời sự mới

mẻ, có sức ảnh hƣởng đến đời sống của công chúng. Chƣơng trình thời sự cũng

thƣờng bao gồm nhiều tin bài ở nhiều mảng khác nhau nên ngƣời dẫn phải nắm bắt

đƣợc tin thần của từng tin bài, hiểu đƣợc những thông tin nỗi bật và quan trọng,

đánh giá đƣợc khả năng tác động của những thông tin thời sự đó tới công chúng và

thể hiện phù hợp.

1.2.2 Thể hiện tính chất trang trọng, nghiêm túc

Nếu nhƣ các chƣơng trình giải trí mang đến sự thỏa mái, thƣ giãn và tiếng

cƣời thì các chƣơng trình thời sự đòi hỏi tín chính thức, nghiêm trang. Những thông

tin đƣợc chuyển tải trong chƣơng trình và những sự kiện, vấn đề nóng hổi, bức xúc,

có ảnh hƣởng đến đời sống. Trong đó có những câu chuyện cần suy ngẫm, cần xem

xét, nhìn nhận, rút kinh nghiệm hoặc cần đƣa ra phản ứng kịp thời. Cách phản ánh

thông tin thời sự cũng bộc lộ cách nhìn nhận, quan điểm, lập trƣờng cũng nhƣ sự

định hƣớng của cơ quan báo chí trƣớc các vấn đề thời cuộc. Do vậy, thông tin

thƣờng đƣợc trình bài theo phong cách chính thức, trang trọng.

1.2.3 Chương trình thời sự có nhịp độ nhanh, gấp gáp

Mỗi ngày có vô số sự kiện, vấn đề xảy ra trong đời sống xã hội. Những

ngƣời sản xuất những chƣơng trình thời sự luôn phải làm trong một phét lựa chọn

nên phản ánh những sự kiện, vấn đề nào trong chƣơng trình. Đồng thời, họ cũng

chịu sức ép phản ánh đƣợc nhiều thông tin mới, nóng đƣợc công chúng quan tâm.

Tin tức phản ánh sự đổi thay biến chuyển liên tục trong các lĩnh vực đời sống xã

hội. Sức nóng của dòng tin tức dòi hỏi phải có cách thức phản ánh nhanh, kịp thời.

Do vậy, các chƣơng trình tin tức luôn có nhịp độ gấp gáp, nhanh chóng.

1.3 Vai trò và tiêu chí đánh giá hoạt động dẫn chƣơng trình thời sự

truyền hình.

1.3.1 Vai trò của hoạt động dẫn dẫn chương trình thời sự truyền hình

Ngƣời dẫn chƣơng trình thời sự truyền hình là thành viên quan trọng nhất

của ê kip sản xuất chƣơng trình thời sự truyền hình, là ngƣời quyết định cuối cùng

đến thành công của một chƣơng trình thời sự về mặt nội dung và hình thức thể hiện.

Ngƣời dẫn nắm chắc toàn bộ nội dung kịch bản chi tiết, trình tự diễn tiến, thứ tự tin

bài trong chƣơng trình Thời sự. “Người dẫn chương trình thời sự truyền hình cũng

phải chịu trách nhiệm có tính quyết định về hiệu quả toàn bộ chương trình. Tức là

chương trình thành công hay thất bại là phụ thuộc hoàn toàn vào người dẫn khi

chương trình lên sóng .

Ngƣời dẫn chƣơng trình thời sự truyền hình có những vai trò rất quan trọng,

cụ thể nhƣ sau.

- Khẳng định tính xác thực của thông tin

Nội dung lời dẫn và cách thức thể hiện của ngƣời dẫn chƣơng trình thời sự

truyền hình góp phần khẳng định tính xác thực của thông tin, bằng việc khẳng định

rõ sự xuất hiện của phóng viên tại hiện trƣờng nơi xảy ra sự kiện để đƣa tin. Qua đó

đồng thời khẳng định nguồn tin đáng tin cậy và làm rõ bối cảnh thực thế của sự kiện

đƣợc phản ánh trong tác phẩm báo chí truyền hình. Một thông tin có dẫn chứng cụ

thể hoặc đƣợc dẫn dắt tới tận bối cảnh, không gian của vấn đề rõ ràng có sức thuyết

phục hơn nhiều so với một thông tin kiểu chung chung. Ngƣời dẫn có vai trò làm

sáng tỏ bối cảnh nảy sinh thông tin, đồng thời nhờ đó mà khai thác hết đƣợc ý nghĩa

của thông tin ấy. Bên cạnh đó, bản thân một ngƣời dẫn uy tín và đƣợc khán giả yêu

mến luôn tạo ra sự tin cậy cho khán giả về tính xác thực của thông tin mà ngƣời dẫn

cung cấp. Nhƣ vậy, Bằng việc sử dụng uy tín của mình, ngƣời dẫn cũng đóng vai

trò khẳng định tính xác thực, độ tin cậy cho tin bài.

- Tạo sức hấp dẫn cho tin, bài

Thực tế là tin tức dù có hay và hấp dẫn đến mấy, những nếu lời dẫn hoặc sự

dẫn dắt của ngƣời dẫn chƣơng trình không tốt thì cũng không hiệu quả. Bởi vì khán

giả tiếp nhận thông tin đó bắt đầu bằng nghe nội dung lời giới thiệu và xem biểu

cảm của ngƣời dẫn chƣơng trình. Ngƣời dẫn có vai trò quan trọng trong việc biên

tập và thể hiện một lời dẫn dắt, giới thiệu ấn tƣợng, lột tả đƣợc sự nóng hổi, hấp

dẫn, quan trọng của thông tin mà chƣơng trình đang nói đến. Ấn tƣợng ban đầu dựa

trên lời dẫn là rất quan trọng, vì nó quyết định tâm lý tiếp nhận của khán giả. Nếu

lời dẫn ấn tƣợng, khán giả sẽ háo hức, tập trung tiếp nhận thông tin tiếp sau. Còn

nếu lời dẫn không tạo ra đƣợc sự hấp dẫn, và ấn tƣợng nơi khán giả, tác phẩm sau

đó có hay đến mấy thì cũng không đƣợc đón nhận một cách tích cực nhất.

PGS, TS. Đinh Thị Thu Hằng trong bài viết trên tạp chí Ngƣời làm báo – Số

59 (350) – Tháng 4/2013 chỉ ra rằng Có những phóng sự mà phóng viên phải kỳ

công, vất vả mới thực hiện được nhưng khi đưa lên sóng lại không gây được chú ý

vì không tạo được ấn tượng ban đầu đối với công chúng. Lời dẫn có vai trò chỉ ra

tác phẩm sắp được phát sóng đáng chú như thế nào, cần được tiếp nhận ra sao,

điểm đặc biệt cũng như thông tin trong tác phẩm sẽ giúp ích gì cho công chúng. Vì

vậy, nó tạo ra mối liên hệ gần gũi cũng như ấn tượng về tác phẩm để công chúng

hiểu được ý nghĩa, giá trị của thông tin trong đó, từ đó họ có tâm lý tích cực đón

nhận tác phẩm .

- Bổ sung thông tin cho tác phẩm thông qua lời dẫn

Trong sản xuất các chƣơng trình thời sự truyền hình phát sóng, ngƣời dẫn bên

cạnh việc lên hình dẫn dắt, thì trƣớc đó còn phải biên tập, viết lời dẫn cho các tin bài.

Không chỉ dẫn dắt, giới thiệu, ngƣời dẫn chƣơng tình thời sự truyền hình chuyên

nghiệp có vai trò bổ sung, cũng cấp thông tin mà tác phẩm còn thiếu hay chƣa rõ. Với

đặc thù của chƣơng trình thời sự, khi chƣơng trình lên sóng, có những sự kiện sắp diễn

ra, hoặc đã xảy ra nhƣng chƣa kết thúc, hoặc đã kết thúc nhƣng để lại dƣ âm là nhiều

vấn đề mà khán giả quan tâm. Lúc này, ngƣời dẫn có vai trò bổ sung thêm thông tin để

khán giả hiểu rõ về sự kiện.

- Thể hiện thái độ, quan điểm đối với vấn đề thời sự

Không chỉ dẫn dắt lời giới thiệu hay đọc lời bình tác phẩm, bằng vốn kiến

thức rộng, khả năng biên tập tốt, ngƣời dẫn thời sự có vai trò là ngƣời bình luận,

đƣa ra quan điểm đồng tình, ủng hộ hay phản biện một thông tin hay một vấn đề

nào đó. Thái độ, biểu cảm của ngƣời dẫn cần đƣợc thể hiện rõ ràng và phù hợp tùy

theo tính chất của thông tin. Chỉ cần qua sắc thái biểu cảm của ngƣời dẫn chƣơng

trình, khán giả có thể hiểu ngay đƣợc phần nào tính chất của vấn đề đang đƣợc đề

cập đến, qua đó nâng cao hiệu quả quyền tải thông tin tới công chúng.

Đó có thể là thái độ cảm thông với một câu chuyện buồn, thƣơng xót một

hoàn cảnh đáng thƣơng, phẫn nộ trƣớc một tội ác trong một vụ án mạng hay vui

mừng phấn khởi với một sự kiện trọng đại của đất nƣớc….

Ngƣời dẫn chƣơng trình cần phải cảm nhận đƣợc sắc thái tình cảm của nội

dung thông tin và thực sự “sống” bên trong tác phẩm ấy khi thể hiện nội dung và

biểu cảm trƣớc ống kính. Tất nhiên, đó phải là sự tận tâm, nhập tâm với tƣ duy và

thái độ của ngƣời làm báo, chứ không phải với cách diễn kịch của một diễn viên. Để

làm đƣợc điều này, ngƣời dẫn thời sự bên cạnh một tƣ duy nhạy bén, tình cảm tinh

tế, cũng cần phải hết sức linh hoạt trong dẫn dắt và thể hiện các sắc thái biểu cảm

khác nhau. Qua đó, làm cho các tác phẩm báo chí truyền hình sống động, chân thực

và gần gũi với cuộc sống thực của khán giả truyền hình.

- Tạo tiết tấu phù hợp để làm tăng sự hấp dẫn cho chương trình

Ngƣời dẫn chƣơng trình thời sự truyền hình có vai trò quan trọng trong việc

dẫn dắt tâm lý và tạo hứng thú cho khán giả bằng cách khéo léo tạo ra tiết tấu phù

hợp trong quá trình dẫn dắt chƣơng trình thời sự. Đó là sự gấp gáp, nóng hổi của

dòng tin tức đa dạng, nhiều chiều, liên tục; đó là sự sâu lắng, lắng đọng của một vấn

đề xã hội nhân văn… Cả một chƣơng trình thời sự có thời lƣợng 30 phút đến 45

phút, nếu giọng nói của ngƣời dẫn cứ đều đều từ đầu đến cuối, thì đó là sự thất bại

trong việc tạo sự hấp dẫn cho chƣơng trình. Ngƣời dẫn phải có kỹ năng và tinh tế

trong việc nhận biết những dòng thông tin nào cần thể hiện nhanh nhẹn, dồn dập,

gấp gáp; những thông tin nào cần có sự nhấn nhá, nhấn mạnh và chậm lại một chút

để khán giả cảm nhận đƣợc hết sắc thái của vấn đề thời sự. Cũng giống nhƣ một bản

nhạc hay một vở kịch nghệ thuật, chƣơng trình thời sự để tạo ra sự hấp dẫn, cũng có

những đoạn lƣớt nhanh, nhƣng cũng có những đoạn cao trào… tùy thuộc vào nội

dung tin bài trong chƣơng trình thời sự đó. Khán giả thƣờng có xu hƣớng bị phụ

thuộc vào ngƣời dẫn chƣơng trình trong việc cảm nhận thông tin thông qua tiết tấu,

nhịp điệu mà ngƣời dẫn tạo ra.

- Dẫn dắt và tham gia thể hiện nội dung tin bài

Nhƣ đã nói ở trên, ngƣời dẫn không chỉ có vai trò dẫn dắt bằng lời dẫn để

giới thiệu tin bài, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc tham gia thể hiện lời

bình trong tác phẩm, hay trực tiếp phỏng vấn khách mời trong trƣờng quay, hoặc

kết nối trực tiếp với phóng viên từ hiện trƣờng. Trong các chƣơng trình thời sự của

các đài PTTH địa phƣơng, ngƣời dẫn thƣờng cũng là ngƣời trực tiếp đọc lời trong

tin thời sự hoặc tham gia đọc lời bình của phóng sự. Điều này giúp cho ngƣời dẫn

có vai trò nhƣ ngƣời làm chủ thực sự cả chƣơng trình, tạo sự nhất quán, tập trung,

tăng sự tin cậy cho khán giả. Qua đó cũng tạo ra bản sắc, phong cách riêng cho

chƣơng trình thời sự.

- Người dẫn là thương hiệu nhận diện của đài truyền hình

Ngƣời dẫn chƣơng trình là ngƣời đóng vai trò quyết định một chƣơng trình

thời sự thành công hay thất bại. Vì vậy mà truyền thông phƣơng Tây thƣờng sử dụng

những ngƣời dẫn chƣơng trình trung niên, giàu kinh nghiệm trong việc dẫn dắt, thể

hiện và bình luận trong các chƣơng trình Thời sự. Những ngƣời này hoặc đã kinh qua

một số vị trí trong ê kip sản xuất, rất giàu kinh nghiệm hoặc rất có tài năng dẫn dắt bản

tin. Chúng ta hiếm khi thấy một nhân sự trẻ đẹp, non kinh nghiệm trên sóng thời sự các

kênh tin tức hay đài truyền hình quốc tế. Vài năm trở lại đây, Đài Truyền hình Việt

Nam cũng bắt đầu theo xu hƣớng này, họ sử dụng những Biên tập viên có khả năng

dẫn để kiêm nhiệm việc dẫn chƣơng trình thời sự quan trọng trong ngày. Điều này

hoàn toàn trái ngƣợc với hầu hết các đài địa phƣơng ở Việt Nam. Ở các đài địa phƣơng,

ngƣời dẫn thời sự thƣờng là Phát thanh viên chuyên trách việc lên hình và đọc các bản

tin, dùng chung cho cả phát thanh và truyền hình. Thậm chí các Phát thanh viên này

còn kiêm luôn dẫn cả thời sự chính luận và các chƣơng trình văn nghệ giải trí. Và có

một đặc điểm chung là hầu hết các đài địa phƣơng đều chuộng những ngƣời dẫn trẻ,

đẹp, dù họ ít kinh nghiệm và kỹ năng nghề nghiệp còn chƣa thực sự tốt. Ở nhiều đài địa

phƣơng, tiêu chí đầu tiên đối với ngƣời dẫn thời sự là phải đẹp, sau đó mới đến các yêu

cầu nghiệp vụ khác.

Ngƣời dẫn chƣơng trình thời sự đƣợc coi là bộ mặt của chƣơng trình thời sự,

thậm chí đƣợc khán giả coi là gƣơng mặt đại diện cho cả một Đài truyền hình. Để đạt

đƣợc điều đó, ngoài tài năng và tố chất sẵn có, thì nghiệp vụ làm báo, kỹ năng dẫn dắt

bản tin của ngƣời dẫn thời sự phải đƣợc trau dồi, rèn luyện thƣờng xuyên. Bên cạnh đó,

vốn kiến thức rộng và giá trị đạo đức cá nhân cũng là yếu tố quan trọng chiếm đƣợc

tình cảm và sự tin tƣởng của khán giả.

Trong xu thế phát triển mạnh mẽ của ngành truyền hình ở Việt Nam nói

chung và ở các đài Phát thanh truyền hình địa phƣơng nói riêng, đội ngũ ngƣời dẫn

thời sự cần phải đáp ứng yêu cầu rất cao về chất lƣợng. Nói cách khác, một đài

Truyền hình muốn khẳng định đƣợc uy tín và khẳng định vị thế, nâng cao năng lực

cạnh tranh, cần xây dựng đƣợc một đội ngũ ngƣời dẫn thời sự chất lƣợng. Đội ngũ

này không cần quá nhiều ngƣời, bởi vì đặc trƣng của chƣơng trình Thời sự là ƣu

tiên sự quen thuộc, tin cậy. Nếu thay đổi ngƣời dẫn quá nhiều sẽ làm mất đi điều này.

Bên cạnh đó, ngƣời dẫn thời sự thành công, đƣợc khán giả mến mộ thƣờng là ngƣời có

cá tính riêng biệt, thể hiện đƣợc bản lĩnh và hiểu biết sâu rộng các vấn đề thời sự. Thực

tế là những chƣơng trình, chƣơng trình thời sự đƣợc dẫn dắt bởi những ngƣời dẫn nhƣ

vậy luôn hấp dẫn hơn và thu hút đƣợc khán giả nhiều hơn.

1.3.2 Tiêu chí đánh giá hoạt động dẫn chương trình thời sự truyền hình

Thời sự là một chƣơng trình đặc thù không giống bất cứ chƣơng trình nào,

chƣơng trình nhận đƣợc sự quan tâm đặc biệt của khán giả, Chƣơng trình có tiêu chí

hấp dẫn nội dung thiết thực, tùy thuộc vào cách thể hiện cần sinh động và thiết thực

nếu không sẽ không thu hút đƣợc khán giả. Vì là một hoạt động đặc thù nên hoạt

động dẫn chƣơng trình thời sự không chỉ ý nghĩa trong nội bộ chƣơng trình mà còn

mang đến sự mãng nhãn, đáp ứng nhƣ cầu của khán giả trong giai đoạn 4.0. Chƣơng

trình Thời sự đang có tỷ lệ ngƣời xem cao nhất và nhu cầu về tin tức cũng cao hơn các thể

loại khác nhƣ: Phim truyện, ca nhạc, phổ biến kiến thức, hay gameshow...với những

chƣơng trình này thì vai trò của hoạt động này đặc biệt là ngƣời dẫn chƣơng trình càng

quang trọng.

Để tạo đƣợc những chƣơng trình thời sự thành công, thu hút khán giả, dẫn

chƣơng trình thời sự phát sóng phải đạt đƣợc những tiêu chí cả về mặt nội dung

và hình thức:

1.3.2.1 Tiêu chí về nội dung:

- Góp phần chuyển tải tính thời sự, tính hấp dẫn của thông tin

Lời dẫn chƣơng trình truyền hình có lợi thế trong việc làm nổi bật ý nghĩa,

sức hấp dẫn của tác phẩm do sự hỗ trợ đắt lực của yếu tố hình ảnh. Cách dẫn tin tức

truyền hình cho phép sử dụng hình ảnh minh họa. có thể sử dụng hình ảnh trên

phông nền phía sau ngƣời dẫn để cung cấp thông tin, hé lộ về sự kiện, minh họa hỗ

trợ cho lời dẫn. Hình ảnh sinh động cộng với lời miêu tả, nhận định sắc nét sẽ tạo

sức cuốn hút cho tác phẩm.

- ảm bảo tính hỗ trợ, dẫn dắt, nêu bật nghĩa cho các tác phẩm trong

chương trình

Do nhịp độ gấp gáp các chƣơng trình thời sự thể hiện sự kiệm lời. Ngƣời dẫn

trực tiếp tham gia tin bài hỗ trợ phóng viên chuyển tải thông tin nhanh chóng. Trong

nhiều trƣờng hợp, ngƣời dẫn thực hiện phỏng vấn khách mời tại phòng thu hoặc qua

điện thoại về một vấn đề, sự kiện thời sự đang đƣợc dự luận quan tâm.

Ngƣời dẫn thông qua cuộc trao đổi đã giúp cho khán giả có đƣợc những

thông tin kịp thời nhanh nhất nêu bật đƣợc tác phẩm trong chƣơng trình.

- Người dẫn chương trình phải gắn kết tổ chức các tác phẩm trong một

thể thống nhất của chương trình.

Ngƣời dẫn phải kết nối, tạo dựng đƣợc một thể chƣơng trình thống nhất với

các tin bài phần mục.. gắn bó nhau, hỗ trợ làm nổi bật chủ đề thông tn của chƣơng

trình. Ngƣời dẫn phải cho ngƣời xem thấy đƣợc sự gắn kết mối quan hệ giữa các tin

bài trong chƣơng trình.

Về bản chất, mục đích của chƣơng trình thời sự là cung cấp thông tin đến

cho khán giả. Nếu thông tin không chính xác thì cũng không có giá trị. Vì vậy,

ngƣời dẫn thời sự phải đảm bảo tất cả những gì mà anh ta phát ngôn trên sóng là

chính xác. Đó có thể là lời dẫn chuẩn bị sẵn đã đƣợc kiểm duyệt, là bình luận dựa

trên quan điểm cá nhân, hoặc có thể là trích dẫn thông tin từ một nguồn khác.

Nhƣng dù là gì thì yêu cầu số 1 là phải chính xác. Nhiệm vụ của ngƣời dẫn là phải

thể hiện lời dẫn tổng thể bản tin sao cho logic, hợp lý, và làm nổi bật lên chủ ý của

hội đồng biên tập về những nội dung Thời sự cần nhấn mạnh. Viết lời dẫn cho các

tin bài trong bản tin Thời sự là công việc khó nhƣng thú vị. Việc này thƣờng đƣợc

các phóng viên thực hiện khi hoàn chỉnh tác phẩm của họ. Ngƣời dẫn thời sự

thƣờng là thành viên của hội đồng biên tập bản tin, anh ta có trách nhiệm dựa trên

những lời dẫn ban đầu đó, xâu chuỗi và viết lại lời dẫn sao cho hấp dẫn, hợp lý. Qua

đó tạo sự liên kết, liền mạch cho bản tin.

Muốn vậy ngƣời dẫn phải nắm đƣợc nội dung cụ thể và góc độ phản ánh của

từng tác phẩm để tạo thành một thể thống nhất trong chƣơng trình.

1.3.2.2 Về mặt hình thức

- Tạo được phong thái chuyên nghiệp, nghiêm túc nhưng vẫn gần gũi, lôi cuốn,

thu hút sự chú của khán giả.

Nội dung thông tin trong các bản tin Thời sự chính luận thƣờng khô khan,

với hàm lƣợng thông tin lớn, tập trung vào những vấn đề từ chính trị, kinh tế đến

văn hóa xã hội... Trong khi đó, khán giả thuộc nhiều lứa tuổi, trình độ nhận thức

khác nhau, khả năng và mục đích tiếp nhận thông tin Thời sự cũng khác nhau… Và

hầu hết các khán giả đều rất “khó tính”, đòi hỏi sự nghiêm túc, chỉn chu, chuẩn mực

trên bản tin Thời sự truyền hình mà họ theo dõi. Ngƣời dẫn Thời sự phải tạo ra

đƣợc phong thái chuyên nghiệp, nghiêm túc, chuẩn mực và năng động, cá tính để

thuyết phục đƣợc khán giả. Đƣợc khán giả chấp nhận là điều kiện đầu tiên để ngƣời

dẫn Thời sự có thể tiếp tục công việc của mình. Tuy nhiên, đó mới chỉ là điều kiện

cần. Điều kiện đủ, là ngƣời dẫn Thời sự phải thể hiện đƣợc sự gần gũi, thân thuộc,

thân thiện để tạo thiện cảm với khán giả, khiến khán giả yêu mến, qua đó thu hút họ

theo dõi những chƣơng trình mà mình thực hiện.

- Dẫn dắt và tham gia thể hiện nội dung tin bài

Nhƣ đã nói ở trên, ngƣời dẫn không chỉ có vai trò dẫn dắt bằng lời dẫn để

giới thiệu tin bài, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc tham gia thể hiện lời

bình trong tác phẩm, hay trực tiếp phỏng vấn khách mời trong trƣờng quay, hoặc

kết nối trực tiếp với phóng viên từ hiện trƣờng. Trong các chƣơng trình thời sự trực

tiếp của các đài PTTH địa phƣơng, ngƣời dẫn thƣờng cũng là ngƣời trực tiếp đọc lời

trong tin thời sự hoặc tham gia đọc lời bình của phóng sự. Điều này giúp cho ngƣời

dẫn có vai trò nhƣ ngƣời làm chủ thực sự cả chƣơng trình, tạo sự nhất quán, tập

trung, tăng sự tin cậy cho khán giả. Qua đó cũng tạo ra bản sắc, phong cách riêng

cho chƣơng trình thời sự.

- Thể hiện sắc thái, tạo tiết tấu phù hợp theo tính chất của từng sự kiện

Trong cách chuyển tải thông tin thì ngoài lƣợng thông tin nằm trong vỏ ngôn

từ thì còn một lƣợng thông tin nằm trong tiết tấu, ngữ điệu sắc thái thể hiện. Ngƣời dẫn

chƣơng trình thời sự phải chuyển tải đƣợc sắc thái phù hợp với nội dung của tin bài.

- Tạo được phong cách riêng và tên tuổi gắn với chương trình thời sự

Ngƣời dẫn thời sự thành công, là ngƣời dẫn đƣợc khán giả tin tƣởng, yêu

mến. Ở các đài Phát thanh truyền hình địa phƣơng cũng vậy, mỗi đài đều có một vài

gƣơng mặt dẫn thời sự nổi bật đƣợc khán giả yêu mến. Đối với khán giả, ngƣời dẫn

thời sự là những ngƣời đáng tin tƣởng, là ngƣời cung cấp tin tức cho khán giả hàng

ngày. Với sự duyên dáng, phong thái đĩnh đạc và vốn kiến thức rộng, năng lực nổi

bật so với các đồng nghiệp khác, ngƣời dẫn thời sự thành công thƣờng đƣợc khán

giả ƣu ái hơn và coi nhƣ một phần không thể thiếu trên màn hình thời sự hàng ngày. Yếu

tố “ghi điểm” của phát thanh viên với công chúng là việc thể hiện ngôn từ đơn giản, dễ

hiểu, gần gũi với đa số ngƣời dân. Vì vậy, việc tiếp nhận thông tin từ khán giả mạch lạc,

dễ hiểu hơn. Khán giả nhận xét phát thanh viên tự tin, linh hoạt, gần gũi.

Tiểu kết Chƣơng 1

Trong Chƣơng 1, tác giả đã làm rõ những vấn đề cơ sở lý luận có liên quan

đến đề tài nghiên cứu, tóm lƣợc những thành quả lý luận về hoạt động dẫn chƣơng

trình Thời sự. Hoạt động dẫn chƣơng trình đóng vai trò vô cùng quan trọng trong

sản xuất chƣơng trình Thời sự truyền hình, là yếu tố quyết định sự thành bại của

chƣơng trình nói riêng và sự phát triển của mỗi Đài Truyền hình nói chung. Để

dẫn chƣơng trình Thời sự truyền hình hiệu quả, ngƣời dẫn cần đáp ứng những

tiêu chí về mặt nội dung và hình thức chuẩn xác nhằm tạo sức nóng cho tin tức

thời sự, truyền đƣợc thông tin, thông điệp đến khán giả.

Việc nghiên cứu hoạt động dẫn trong chƣơng trình Thời sự truyền hình không

chỉ góp phần nâng cao chất lƣợng hoạt động dẫn chƣơng trình mà còn góp phần nâng

cao chất lƣợng các chƣơng trình Thời sự truyền hình, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao

của công chúng. Qua đó cũng góp phần khẳng định vị thế và nâng cao năng lực cạnh

tranh của các đài phát thanh truyền hình địa phƣơng.

Những kết quả lý luận chung về dẫn chƣơng trình Thời sự trong chƣơng 1 đã

tạo ra cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc đánh giá, phân tích hoạt động dẫn chƣơng

trình Thời sự của Đài PTTH Cà Mau, Đài PTTH Bạc Liêu và Đài PTTH Hậu Giang

mà luận văn này khảo sát.

Chƣơng 2

THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG DẪN CHƢƠNG TRÌNH THỜI SỰ

TRUYỀN HÌNH TÂY NAM BỘ

2.1. Giới thiệu các chƣơng trình thuộc diện khảo sát

Đài Phát thanh và Truyền hình Cà Mau

Đài PT-TH Cà Mau, tiền thân là Đài PT-TH Minh Hải đƣợc thành lập theo

Quyết Định số 353/QĐ.UB ngày 4/7/1977 của UBND Tỉnh Minh Hải. Đài đã chính

thức phát đi tiếng nói đầu tiên vào ngày 19/8/1977.

Ngay từ ngày đầu Tỉnh Cà Mau mới đƣợc tái lập (01/01/1997), nhiệm vụ là tờ

báo nói, báo hình, là cơ quan ngôn luận của Đảng và Nhà nƣớc, là diễn đàn của

nhân dân Cà Mau. Ngày nay, Đài PT-TH Cà Mau đã đƣợc đầu tƣ khá hoàn thiện từ cơ sở hạ tầng đến thiết bị kỹ thuật. Có khu Trung tâm kỹ thuật gần 3.100 m2, với 8

phòng chuyên môn trực thuộc. Máy phát thanh phát sóng AM, FM có công suất

10KW, thời lƣợng chƣơng trình mỗi ngày trên 15 giờ 30 phút. Kênh truyền hình

CTV phát sóng 24/24 giờ mỗi ngày. Diện phủ sóng cả phát thanh và truyền hình

toàn bộ địa phận tỉnh Cà Mau và một số vùng thuộc các tỉnh lân cận. Năm 2019,

Đài PT-TH Cà Mau đã sắp xếp lại các chuyên đề theo hƣớng tinh gọn, hợp lý và

hiệu quả. Thay đổi cơ bản hình thức thể hiện, khuyến khích phóng viên xuất hiện

tại hiện trƣờng, tại phòng thu và tự thể hiện tác phẩm của mình, bƣớc đầu cơ bản

nâng cao chất lƣợng các chƣơng trình. Lựa chọn chuyên đề cho phù hợp với tình

hình thực tế; tăng cƣờng phối hợp với các sở, ban, ngành, viện, trƣờng… để có cố

vấn chuyên môn về nội dung nhằm thực hiện chƣơng trình sát thực với cuộc sống.

Với mục đích quảng bá văn hóa, con ngƣời vùng đất Cà Mau đến với các

vùng miền khác và trên thế giới, chuyên đề “Cà Mau đất và ngƣời” phát trên sóng

truyền hình và chuyên đề “Chuyện vùng cuối đất” phát trên sóng phát thanh luôn

đƣợc cải tiến nội dung và hình thức thể hiện để tạo đƣợc ấn tƣợng và sự gần gũi về

vùng đất tận cùng cực Nam của Tổ quốc. Thực hiện phụ đề tiếng Anh và tiếng

Khmer chuyên đề “Cà Mau đất và ngƣời” trên Trang Thông tin điện tử của Đài

nhằm thực hiện tốt yêu cầu thông tin đối ngoại.

Truyền hình trực tiếp: Năm 2019, đã thực hiện các chương trình như:

Chương trình nghệ thuật đón giao thừa Mừng xuân ỷ Hợi năm 2019; 70 các cuộc

truyền hình trực tiếp về các sự kiện chính trị, kinh tế, văn hóa- xã hội của tỉnh nổi

bật là: các kỳ họp H ND tỉnh Cà Mau; Tiếng hát T-TH lần thứ XII năm 2019; Tư

vấn sức khoẻ; ối thoại Cải cách hành chính.

hát thanh trực tiếp: Phát trực tiếp bản tin thời sự trƣa; trực tiếp chƣơng

trình đặc biệt đón giao thừa mừng Xuân Kỷ Hợi 2019; tiếp sóng VTV1 Chƣơng

trình Thời sự đặc biệt mừng xuân Kỷ Hợi 2019; thƣ chúc Tết Chủ tịch nƣớc. Phối

hợp với Văn phòng Điều phối các Chƣơng trình MTQG tỉnh Cà Mau thực hiện

Gameshow phát thanh trực tiếp với tên gọi “ ồng hành cùng nông thôn mới”, mỗi

tháng 01 kỳ, với tổng số 12 kỳ phát sóng.

Các chương trình giải trí: Năm 2019, thực hiện thay đổi khung chƣơng trình

phát thanh, truyền hình theo hƣớng khung giờ cố định từng chƣơng trình giải trí. Thay

đổi hình thức thể hiện giới thiệu chƣơng trình giải trí, quảng bá thời lƣợng ngắn, hấp dẫn

với những kỹ xảo âm thanh, hình ảnh ấn tƣợng, theo phong cách hiện đại.

Đài Phát thanh và Truyền hình Bạc Liêu

Những ngày đầu đi vào hoạt động, Đài PT-TH Bạc Liêu, chỉ có 25 cán bộ,

phóng viên, công nhân kỹ thuật của Đài PT-TH Minh Hải từ Cà Mau chuyển về. Để

chuẩn bị cho đài Bạc Liêu đi vào hoạt động, từ trƣớc đó đài Minh Hải đã cử một số

cán bộ, công nhân kỹ thuật về Bạc Liêu tiếp nhận trụ sở của Ban quản lý hàng viện

trợ UNICEF để xây dựng đài, chuẩn bị các điều kiện về cơ sở vật chất kỹ thuật, sản

xuất chƣơng trình để phát sóng

Suốt 20 năm không ngừng phấn đấu và phát triển,đến nay Đài PT-TH Bạc

Liêu đã trở thành một cơ quan báo trí tổng hợp, đang hƣớng đến xây dựng theo mô

hình tổ hợp truyền thông đa phƣơng tiện, với các loại hình báo nói, báo hình, báo

mạng Intenet. Cùng với các giải pháp kỹ thuật, suốt 20 năm qua Đài PT-TH Bạc

Liêu đã tập trung cho công tác đổi mới nâng cao chất lƣợng các chƣơng trình, coi

đây là mục tiêu xuyên suốt, là nhiệm vụ sống còn của một đài PTTH. Đồng thời đài

luôn trú trọng xây dựng bản sắc riêng – bản sắc văn hóa Bạc Liêu. Tiêu chí này

đƣợc thể hiện trong các chƣơng trình thời sự, chuyên đề, đến các chƣơng trình văn

nghệ, giải trí và đã trở thành những món ăn tinh thần không thể thiếu đƣợc của

ngƣời Bạc Liêu nói riêng, ngƣời dân trong khu vực bán đảo Cà Mau nói chung. Các

chƣơng trình liên tục đƣợc đổi mới về nội dung, mở rộng về thời lƣợng. Với những

thành tích đạt đƣợc trong thời gian qua, Đài PT-TH Bạc liêu đã đƣợc Nhà Nƣớc

tặng thƣởng huân chƣơng lao động hạng III. Nhiều tập thể cá nhân đƣợc tặng

thƣởng Huân chƣơng, Bằng khen của Thủ tƣớng chính phủ và của UBND tỉnh Bạc

Liêu.. Sự quan tâm chỉ đạo của Đảng bộ, Chính quyền, sự tin yêu của nhạn nhân trong

tỉnh, cùng với những kinh nghiệm, kết quả tích lỹ đƣợc trong 20 năm sẽ tiếp tục là tiền

đề để Đài PT-TH Bạc Liêu tiếp tục vƣơn xa, tiến mạnh trên con đƣờng hiện đại hóa, để

xứng đáng là một trong ba cơ quan báo chí chủ lực của tỉnh Bạc Liêu.

Đài Phát thanh và Truyền hình Hậu Giang

Ngày 23 tháng 02 năm 2004 Đài Phát thanh – Truyền hình Hậu Giang đƣợc

thành lập theo Quyết định số 180/QĐ-UB Ủy ban Nhân dân lâm thời tỉnh Hậu

Giang với 31 cán bộ, công chức, viên chức đƣợc điều động từ Đài Phát thanh –

Truyền hình Cần Thơ . Cơ cấu tổ chức gồm có 4 phòng, Ban và 01 Trung tâm trực

thuộc : Phòng Hành chính – Tổng hợp, Phòng Kỹ thuật, Ban Thƣ ký biên tập,

Phòng phóng viên và Trung tâm Dịch vụ quảng cáo.

Năm 2008, Đài Phát thanh – Truyền hình Hậu Giang đƣợc UBND cho phép thành

lập thêm Ban sản xuất chƣơng trình, nâng tổng số có 6 đơn vị trực thuộc với 100

nhân sự.

Thực hiện Thông tƣ Liên tịch số 17/2010/TTLT-BTTTT-BNV ngày

27/7/2010 của Bộ Thông tin và Truyền thông – Bộ Nội vụ về việc hƣớng dẫn thực

hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Đài Phát thanh và

Truyền hình thuộc UBND cấp tỉnh, Đài Truyền thanh – Truyền hình thuộc UBND

cấp huyện. Ngày 21 tháng 02 năm 2011, Ủy Ban Nhân dân tỉnh ban hành Quyết

định 06/2011/QĐ-UBND thành lập Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh Hậu Giang

và Quyết định 07/2011/QĐ-UBND quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ

cấu tổ chức bộ máy của Đài, khi đó Đài có 6 phòng chuyên môn và 02 đơn vị sự

nghiệp trực thuộc. Tháng 6 năm 2014, Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh Hậu

Giang đƣợc Ủy Ban Nhân dân tỉnh Hậu Giang thống nhất cho giải thể 2 Trung tâm

Dịch vụ và Quảng cáo,Trung tâm sản xuất phim truyền hình và thành lập 3 phòng :

Khoa Giáo, Kỹ thuật thể hiện, Dịch vụ và quảng cáo; Tháng 7 năm 2015, Ủy Ban

Nhân dân tỉnh Hậu Giang cho phép Đài thành lập thêm Phòng Phát thanh. Nâng

tổng số đơn vị trực thuộc hiện nay lên 10 phòng với 166 cán bộ, công chức, viên

chức và ngƣời lao động.

2.2. Khảo sát hoạt động dẫn chƣơng trình Thời sự truyền hình địa

phƣơng Tây Nam Bộ.

Chƣơng trình thời sự truyền hình vốn là tập hợp của những thông tin mới nhất.

Khi xuất hiện trên sóng, ngƣời dẫn đại diện cho ê kíp thực hiện chƣơng trình để nói

chuyện với công chúng. Ngƣời dẫn nói về nội dung đƣợc phát, ý nghĩa của từng tin

bài, giới thiệu về các vị khách mời, kết nối họ với công chúng. Mỗi chƣơng trình

chuyển tải tới công chúng một lƣợng thông tin và lƣợng thông tin đó theo chân

ngƣời dẫn để đến với công chúng.

Tuy nhiên trong chƣơng trình thời sự truyền hình của các đài mới chỉ dừng lại

ở việc ngƣời dẫn dẫn dắt, phối hợp với các kỹ thuật viên thao tác trực tiếp tại trƣờng

quay để đƣa những tác phẩm báo chí đã dựng hậu kỳ hoàn chỉnh đến với khán giả.

Chƣơng trình thời sự truyền hình vẫn theo phong cách truyền thống, mà chƣa có sự

sáng tạo nổi bật để cho ra chƣơng trình thời sự thực sự mới mẻ, có phong cách

riêng. Do đó, chƣa tạo đƣợc sức hấp dẫn thực sự tốt đối với công chúng khán giả

truyền hình địa phƣơng.

Thực hiện chƣơng trình Thời sự truyền hình là công việc phức tạp, là sự phối

hợp của cả một tập thể. Từ việc phóng viên đi sản xuất tin bài, bộ phận biên tập

viên biên tập và xâu chuỗi, ráp nối lại, dựng hậu kỳ tin bài, kiểm duyệt nội dung lần

cuối, cho đến lúc tin tức lên sóng. Trong quy trình phức tạp này, ngƣời dẫn chƣơng

trình tham gia vào hầu hết các khâu gồm tham gia hội đồng biên tập, tổ chức sả

xuất, tổng hợp tin tức, lên vỏ bản tin, biên tập những nội dung cần thiết, và lên hình

dẫn dắt, truyền tải nội dung thông tin tới khán giả. Ở các đài phát thanh truyền hình

địa phƣơng còn đang sản xuất chƣơng trình thời sự phát sóng không trực tiếp hiện

nay, điều này chƣa thể hiện rõ, vì ngƣời dẫn chủ yếu đảm nhận việc dẫn chƣơng

trình trên cơ sở một nội dung có sẵn do ngƣời khác biên tập. Nhƣng tại các đài có

thực hiện chƣơng trình thời sự, cụ thể nhƣ tại các đài PTTH Cà Mau, PTTH Bạc

Liêu và PTTH Hậu Giang mà luận văn này khảo sát, hầu hết những ngƣời dẫn

chƣơng trình thời sự truyền hình đều tham gia biên tập từ những phần việc đầu tiên

là họp chuẩn bị nội dung sản xuất cho phóng viên, tiếp nhận tin bài phóng viên gửi

về, tổng hợp tin bài, lên vỏ bản tin, biên tập nội dung, biên tập lời dẫn và lên sóng.

Vì thế hoạt động dẫn chƣơng trình mà ngƣời dẫn là trung tâm cũng cần chuẩn bị về

mặt nội dung và hình thức cụ thể nhƣ sau:

2.2.1 Nội dung dẫn chương trình thời sự truyền hình

- Tổng hợp và thể hiện sức nóng của dòng thông tin:

Công việc của ngƣời dẫn chƣơng trình thời sự truyền hình là phải tham gia

tổng hợp tất cả những tác phẩm này, xâu chuỗi, sắp xếp theo một trật tự logic và

hợp lý. Công đoạn này đƣợc gọi là “lên vỏ bản tin” hoặc “lên vỏ chƣơng trình thời

sự”. Thƣờng thì chƣơng trình thời sự truyền hình đƣợc kết cấu theo trật tự: mảng

Chính trị - Kinh tế - Văn hóa, xã hội – An ninh trật tự - Tin Thế giới. Trong một số

trƣờng hợp đặc biệt, tin thiên tai, tin nóng đƣợc đƣa lên đầu tiên, trƣớc các tin tức

về chính trị, ngoại giao. Hay nhƣ riêng trong mảng Chính trị, đã có sự phân hóa rõ

về thứ tự đƣa tin.

Ví dụ: Các tin về hoạt động của lãnh đạo cấp cao luôn đƣợc sắp theo

thứ tự Đảng, Quốc hội, Nhà nƣớc, Chính phủ. Đối với lãnh đạo tỉnh thì sắp xếp theo

thứ tự: Bí thƣ, Phó Bí thƣ thƣờng trực, các Phó Bí thƣ tỉnh ủy – Chủ tịch Hội đồng

nhân dân – Chủ tịch Ủy ban nhân dân – Các Phó chủ tịch Hội đồng nhân dân – Các

phó chủ tịch Ủy ban nhân dân... Bên cạnh đó, có nhiều tin bài có nội dung liên quan

đến nhau, hoặc phản ánh nhiều khía cạnh về một vấn đề... Khi đó, ngƣời dẫn cần có

kỹ năng tổng hợp tin bài thật tốt để cho ra một sản phẩm cuối cùng đầy đủ nhất, cô

đọng nhất, chính xác nhất và dễ tiếp nhận nhất đối với công chúng.

Dòng chảy tin tức thời sự là liên tục, không ngừng nghỉ, chƣơng trình thời sự

lại có tính định kỳ, phát sóng hàng ngày vào một khung giờ cố định, ngƣời dẫn thời

sự thậm chí phải cập nhật tin tức liên tục ngoài những lúc làm việc, để đảm bảo

mình luôn nắm chắc tình hình thời sự trong đời sống thực tế. Công chúng thƣờng

đón nghe các bản tin, đặc biệt là các thông tin đáng chú ý trong chƣơng trình nhƣ:

vàng tăng hay sụt giá, tình hình dịch bệnh Covid 19 diễn biến thế nào, tin bão miền

trung nay ra sau..

Nếu nhƣ các chƣơng trình giải trí mang đến sự thoải mái, thƣ giãn thì các

chƣơng trình thời sự đòi hỏi sự nghiêm trang. Những thông tin đƣợc chuyển tải

trong chƣơng trình là những sự kiện, vấn đề nóng hổi, bức xúc, có ảnh hƣởng đến

đời sống. Trong đó có những câu chuyện cần suy ngẫm, cần xem xét, nhìn nhận, rút

kinh nghiệm hoặc cần đƣa ra phản ứng kịp thời. Cách phản ánh thông tin cũng bộc

lộ cách nhìn nhận, quan điểm, lập trƣờng cũng nhƣ sự định hƣớng của cơ quan báo

chí trƣớc các vấn đề thời cuộc. Do vậy, thông tin thƣờng đƣợc trình bày theo phong

cách quy thức, trang trọng.

Mỗi ngày có vô số sự kiện, vấn đề xảy ra trong đời sống xã hội. Những ngƣời

sản xuất chƣơng trình thời sự truyền hình luôn phải lựa chọn nên phản ánh những

sự kiện, vấn đề nào trong chƣơng trình. Đồng thời, họ cũng chịu sức ép phải phản

ánh đƣợc nhiều thông tin mới, nóng, đƣợc công chúng quan tâm. Tin tức phản ánh

sự đổi thay, biến chuyển liên tục trong các lĩnh vực đời sống xã hội. Sức nóng của

dòng chảy thông tin thời sự đòi hỏi phải có cách thức phản ánh nhanh, kịp thời

Ví dụ: V. Anh: Mời quý vị và các bạn theo dõi Chƣơng trình thời sự của Đài

PT-TH Cà Mau.

Dung: Hôm nay Thứ 3, ngày 07 tháng 12 năm 2019. Tại Cà Mau, các

phƣơng án phòng, chống dịch tiếp tục khẩn trƣơng thực hiện. Trong chƣơng trình

hôm nay sẽ có những thông đáng chú ý sau đây:

- Lãnh đạo UBND Tỉnh khảo sát công tác phòng, chống dịch Covid – 19 và

nắm bắt tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

- Vẫn còn phổ biến tình trạng không đeo khẩu trang nơi công cộng

- Trong phần tin thế giới: Liên hoan đến tranh cử tổng thống Mỹ, cùng việc

ứng phó thảm họa với dịch Covid – 19 tại nƣớc này.

Tuy nhiên, sức nóng của thông tin thời sự cũng tạo ra áp lực đối với ngƣời

dẫn. Nó đòi hỏi ngƣời dẫn phải có khả năng nhập cuộc, làm chủ và thể hiện đƣợc

tính chất, nhịp độ của dòng thông tin đó. Ngƣời dẫn phải làm nổi bật lên sức nóng

của những thông tin mới mẻ, có sức ảnh hƣởng đến đời sống của công chúng.

chƣơng trình thời sự truyền hình thƣờng bao gồm nhiều tin bài ở nhiều mảng đề tài

khác nhau, nên ngƣời dẫn phải nắm bắt đƣợc tinh thần của từng tin bài, hiểu đƣợc

những thông tin nổi bật, đánh giá đƣợc khả năng tác động của những thông tin đó

tới công chúng để thể hiện phù hợp.

- Sự nhập cuộc vào dòng thời sự

Trong sự truyền đạt của ngƣời dẫn, ngoài lƣợng thông tin nằm trong vỏ ngôn từ

thì còn một lƣợng thông tin nằm trong tiết tấu, ngữ điệu, sắc thái thể hiện. Nhiệm vụ

của ngƣời dẫn là nắm đƣợc từng tác phẩm để có đƣợc sự nhập cuộc với chúng khi

dẫn dắt, thể hiện. Sự nhập cuộc ở đây chính là sự nhiệt tâm, thể hiện với tất cả sự

quan tâm của mình và thính giả nghe có thể cảm nhận nhƣ thể ngƣời dẫn đang nói

chính câu chuyện của họ hoặc họ biết tƣờng tận, từ đó thuyết phục sự quan tâm của

ngƣời nghe.

Ngƣời dẫn chƣơng trình thời sự truyền hình phải chuyển tải đƣợc sắc thái

biểu cảm phù hợp với nội dung của tin bài. Đó là sự xót thƣơng, đau đớn khi có một

tai nạn thƣơng tâm xảy ra, sự vui mừng khi có một tín hiệu vui từ một hoạt động

thực tiễn, sự nghiêm túc phê bình trƣớc những ứng xử thiếu trách nhiệm...

Ví dụ: Lời dẫn cho chùm tin về hậu quả bão lũ:

Trở lại với tình hình lũ lụt nghiêm trọng tại khu vực châu Á. Ngày hôm qua

18/8, Liên hợp quốc đã có những đánh giá về tình trạng lũ lụt hiện nay ở các nước như

Bangladesh, Triều Tiên và Ấn ộ, đồng thời bày tỏ sẵn sàng giúp đỡ các nước này.

- Người dẫn phải biên tập được tin bài và Thể hiện nội dung lưu loát liên tục

Trong các nhiều trƣờng hợp chƣơng trình thời sự truyền hình là ngƣời thêm

bớt lựa chọn thông tin cho phù hợp với điều kiện cụ thẻ và thời lƣợng của chƣơng

trình. Khi ngƣời dẫn đồng thời là biên tập của chƣơng trình, khi có tin gấp ngƣời

dẫn phải truyền tải ngay, ngƣời dẫn tự quyết định nên bỏ tin nào, cắt bỏ câu nào cho

phù hợp.

Tất cả các biên tập viên của 3 đài đƣợc khảo sát đều tham gia tổng hợp tin tức

từ khi lên vỏ bản tin với tƣ cách nhƣ là thƣ ký biên tập thời sự, tham gia lên vỏ bản

tin, tổng hợp tin tức, biên tập tin bài... Còn các phát thanh viên thì không tham gia.

Nhƣng, trong quá trình chuẩn bị lên sóng, phát thanh viên vẫn cần có thời gian

chuẩn bị trƣớc khi lên sóng, rà soát tin bài, bổ sung thông tin, phản biện đối với

những nội dung chƣa chính xác hoặc góp ý cho bộ phận biên tập viên những chỗ

chƣa hợp lý. Do vậy, dù không tham gia biên tập, thì ngƣời dẫn vẫn phải có những

kỹ năng nhƣ ngƣời có tham gia biên tập.

Ở Đài Phát thanh truyền hình Cà Mau, ngoài các chƣơng trình, bản tin bình

thƣờng, phòng Thời sự thực hiện 1 chƣơng trình thời sự phát sóng trong ngày là

chƣơng trình thời sự lúc 18.30 phút thời lƣợng 25 phút. Trong số 5 ngƣời đảm

nhiệm việc lên sóng tất cả các chƣơng trình thời sự trong ngày thì chỉ có 1 ngƣời là

Biên tập viên kiêm dẫn chƣơng trình thời sự truyền hình là tham gia dẫn thời sự,

đồng thời tham gia tổ chức sản xuất từ đầu cho đến khi bản tin lên sóng kết thúc.

Nhƣ vậy, ở đài Cà Mau chỉ có 1/3 ngƣời dẫn có tham gia tổng hợp tin bài.

Pvs M4 hát thanh viên là những người chuyên đọc các bản tin. Do vậy, đặc

thù trong hoạt động của TV ài T-TH Cà Mau hiện nay là đọc chương trình

chứ không phải dẫn chương trình. Một số chương trình cũng có thể hiện như cách

dẫn nhưng thiếu sự tương tác với nhau giữa các phát thanh viên hoặc với khán giả

và không thể hiện được sức nóng của dòng thông tin. Người dẫn Thời sự chỉ làm tốt

nhất công việc dẫn dắt tin tức khi anh ta có dấu ấn biên tập và nắm chắc diễn tiến

cũng như nội dung tin bài. hi đó, chương trình thời sự truyền hình sẽ thật sự tự tin

và giàu cảm xúc trong việc truyền tải nội dung tin tức nóng hổi đến công chúng.

Người TV đôi khi cố đọc thuộc một số đoạn tin để tạo hình thức như dẫn chương

trình chớ thật ra không thể thoát ly văn bản, nhưng điều nầy biên tập viên họ có

thể làm được.

Mỗi chƣơng trình chuyển tải tới công chúng lƣợng thông tin và lƣợng thông

tin này theo chân ngƣời dẫn để đến với công chúng. Đặc biệt là chƣơng trình trao

đổi, ngƣời dẫn chủ động nắm bắt thông tin có kế hoạch triển khai các bƣớc cho

hoàn thành và dẫn dắt chƣơng trình, tham khảo các câu hỏi để khai thác thông tin từ

khách mời, đòi hỏi ngƣời dẫn phải triển khai nội dung tốt, có chuyên môn cộng tri

thức, hiểu biết và khả năng ứng xử linh hoạt cũng nhƣ sự nhạy bén. Phải làm sao

đọc nói lƣu loát, không vấp váp,thể hiện đúng nội dung văn bản một cách tự tin, rõ

ràng, mạch lạc Nhƣ tại Đài Cà Mau hiện nay đã cho một số các Phát thanh viên đảm

nhận biên tập chƣơng trình mình xuất hiện bởi khi là ngƣời làm kịch bản họ sẽ nắm

đƣợc tất cả mọi chi tiết liên quan đến đến đề tài. Và sẽ tự trao dồi kiến thức về

những lĩnh vực mà mình làm kịch bản.

- X lí các tình huống trên sóng tốt

Xử lí tình huống xuất hiện trên sóng truyền hình cũng là một trong những điều

quang trọng trong 1 chƣơng trình, đặc biệt Ngƣời Dẫn là tâm là linh hồn của

chƣơng trình thời sự truyền hình, luôn phải bình tĩnh biết xử lí tình huống xảy ra, vì

trên sân khấu đòi hỏi phản ứng nhanh và ngay lập tức bởi chỉ 2 giây trên sân khấu bị

ngƣng là sóng truyền hình bị ngƣng là điều khán giả khó chấp nhận . Đặc biệt là các

chƣơng trình thời sự trực tiếp trên sóng truyền hình dù chỉ là hành động kìm chế

cảm xúc hay trả lời thính giả trên sóng cũng thể hiện bản lĩnh của ngƣời dẫn.

Đài Cà Mau có chƣơng trình thời sự có chuyên đề ”Dân hỏi lãnh đạo cơ

quan nhà nước trả lời Đây là một chƣơng trình đòi hỏi ngƣời dẫn phải hết sức tập

trung, sao cho chƣơng trình không rơi vào tình cảnh khô khan, cứng nhắc.

Pvs M1” ây là chương trình giải đáp thắc mắc của người dân nên được

người dân quan tâm và nó tạo ra sự hứng khởi cho cả người dẫn lẫn người xem.

Tuy nhiên vẫn phải tuân thủ kịch bản là nhằm mục đích chủ động được về thời

lượng chương trình, bao quát nội dung chương trình. Có nhiều trường hợp khách

mời hứng khởi, trao đổi sôi nổi, thì lúc này người dẫn nên chủ động thoát ly khỏi

kịch bản và những câu hỏi chuẩn bị sẵn, thậm chí người dẫn có thể tham gia tung

hứng, tranh luận với khách mời để bày tỏ quan điểm cá nhân, mặc dù để làm được

điều này rất cần có kinh nghiệm, kiến thức, và sự linh hoạt khi ứng phó .

Thêm vào đó, Tình huống phát sinh trong khi chƣơng trình thời sự đang lên

sóng trực tiếp có thể do chính ngƣời dẫn gây ra, ví dụ nhƣ nói nhầm, nói sai, nói

nhịu, dẫn lẫn lộn thứ tự tin bài… Hoặc thƣờng do khách quan nảy sinh nhƣ đột xuất

phải bổ sung tin, bài, khách mời mất bình tĩnh, lỗi kỹ thuật…

Ở đài PT-TH Hậu Giang, có một số sự cố phát sinh mà ngƣời dẫn từng gặp.

Nhƣ sóng trực tiếp từ thiết bị Live-U do phóng viên dẫn hiện trƣờng bị chập chờn,

sóng điện thoại phỏng vấn trực tiếp bị ngắt, kỹ thuật viên thao tác sai... Đó là những

dịp diễn ra các sự kiện nhƣ bão lũ, lễ tết, Carnival Hạ Long… Tuy vậy, ngƣời dẫn

đã thể hiện bản lĩnh khi xử lý tốt các sự cố này.

Ví dụ: Trong chƣơng trình thời sự trực tiếp của đài PT- TH Hậu Giang ngày

12/9/2019, khi phóng viên dẫn hiện trƣờng trực tiếp qua thiết bị Live-U để đƣa tin

về không khí một sự kiện của địa phƣơng, sóng truyền về bị ngắt giữa chừng, ngƣời

dẫn Hồng Loan đã rất duyên dáng và khéo léo xin lỗi khán giả, sau đó, bổ sung một

số thông tin liên quan đến nội dung ngƣời dẫn từ hiện trƣờng đang nói, rồi khéo léo

chuyển sang nội dung khác.

Còn ở Đài PT- TH Bạc Liêu, trong một chƣơng trình thời sự, dẫn chƣơng

trình Hải Duyên từng phải xin lỗi khán giả một cách khéo léo khi kỹ thuật viên phát

nhầm vị trí của phần thân tin, khiến cho lời dẫn một đằng, thân tin một nẻo. Ngƣời

dẫn đã rất nhanh nhạy xin lỗi vì sự nhầm lẫn, chữa lại đó là nội dung tin gì, và

chuyển qua tin tiếp theo. Nhìn chung, đến nay chƣa ghi nhận sự cố nghiêm trọng.

Hầu hết các sự cố nhỏ phát sinh đều đƣợc ngƣời dẫn và e kip thực hiện của các đài

xử lý đảm bảo chƣơng trình thời sự truyền hình diễn ra suôn sẻ, an toàn

Khách mời trƣờng quay thời sự trực tiếp thƣờng là ngƣời có trình độ học vấn

cao, có địa vị xã hội hoặc có tầm ảnh hƣởng rộng… Tuy vậy, khi lên sóng trực tiếp,

vốn không quen với không khí căng thẳng của thời sự, khách mời dễ mất bình tĩnh,

mất phƣơng hƣớng trong việc đƣa ra nội dung trả lời. Khi đó, ngƣời dẫn cần lƣu ý

đặt câu hỏi trực tiếp vào vấn đề, tránh đặt câu hỏi quá dài, hoặc hỏi nhiều ý trong

một câu hỏi…

Ví dụ: Trong chƣơng trình thời sự trực tiếp của đài phát thanh truyền hình

Hậu Giang ngày 5/10/2019, Biên tập viên Hồng Loan phỏng vấn tại trƣờng quay

bác sĩ Lê Minh Hoàng phó giám đốc bệnh viện đa khoa Tỉnh Ngƣời dẫn lựa chọn

câu hỏi về chủ đề những sáng kiến mới trong công việc điều trị bệnh:

Xuất phát từ đâu mà Ông lại có sáng kiến xây dựng phần mềm kháo sát sự

hài lòng của bệnh nhân và người thân bệnh nhân nhằm khắc phục hạn chế trong

quá trình chăm sóc bệnh nhân.?

Ông đánh giá thế nào về vai trò của người Bác sĩ trong tham gia quá trình

điều trị bệnh cho người dân?

Chƣơng trình thời sự trƣớc khi lên sóng trực tiếp thƣơng đƣợc tính toán

tƣơng đối chính xác thời lƣợng tổng thể. Nhƣng trong các chƣơng trình có khách

mời trƣờng quay, việc phát sinh thời lƣợng rất dễ xảy ra. Bên cạnh kỹ năng phỏng

vấn, ngƣời dẫn thời sự trực tiếp phải luôn tỉnh táo trong việc quản lý thời gian lên

sóng của chƣơng trình. Bởi vì thƣờng thì đã ngƣời tổ chức sản xuất có thể đƣợc tính

toán tƣơng đối chính xác thời lƣợng chƣơng trình thời sự, nhƣng vẫn có xê dịch do

lời dẫn của ngƣời dẫn, tình huống phát sinh khiến ngƣời dẫn phải bổ sung, nói dài

thêm, hoặc do khách mời trƣờng quay nói quá dài… Dù lý do là gì, thì ngƣời dẫn

cũng phải luôn chủ động quản lý thời gian, đảm bảo thời lƣợng lên sóng phù hợp.

2.2.2 Hình thức dẫn chương trình thời sự truyền hình

Về chất lƣợng hình thức thể hiện, ngƣời dẫn chƣơng trình là bộ mặt của Đài

nên có sự tuyển chọn, đào tạo, bổ sung kế thừa thƣờng xuyên. Các Đài hiện có số

lƣợng Phát thanh viên chất lƣợng nhƣ Đài Cà mau có 9 PTV. Gồm 4 nam, 5 nữ. Đài

Bạc Liêu có 10 gồm 3 nam và 7 nữ. Đài Hậu giang có 12 phát thanh viên, gồm 5

nam và 7 nữ, tất cả đều có chất giọng miền Nam, luân phiên dẫn chƣơng trình thời

sự hàng ngày. Một số chất giọng quen thuộc với công chúng nhƣ: Anh tuấn, Kiều

Diễm, Tiến Đạt…ngƣời dẫn chƣơng trình cần phải có:

- Hoạt động dẫn chương trình bao hàm nhiệm vụ giao tiếp, trò truyện với

công chúng

Ngƣời dẫn chƣơng trình là cầu nối để khán thính giả đến đƣợc với những tác

phẩm. Hoạt động dẫn chƣơng trình truyền hình địa phƣơng cũng không nằm ngoại

lệ ngƣời dẫn đại diện cho cả ê kip thực hiện chƣơng trình, nói về nội dung đƣợc

phát ý nghĩa từng tin bài, giới thiệu với từng khách mời, kết nối họ với công

chúng... Chính vì điều này ngƣời dẫn thƣờng đƣợc biết đến tên tuổi cũng gắn với

từng chƣơng trình mang bản sắc riêng của từng ngƣời. Và điều hiển nhiên ngƣời

dẫn thƣờng nổi tiếng hơn, và đƣợc công chúng biết đến nhiều hơn so với các thành

viên khác trong ê kip. Ngƣời dẫn luôn ứng xử đẹp với các tình huống xảy ra, với

những ngƣời xuất hiện trong chƣơng trình và với khán thính giả.

Hoạt động dẫn chƣơng trình cũng phải đảm bảo những yêu cầu là lịch thiệp

tôn trọng sự đề sao nhân cách, nhan nhẹn hƣớng đến mục đích thông tin. Ngƣời dẫn

là ngƣời trực tiếp đồng hành cùng với công chúng trong việc tiếp nhận thông tin.

Do vậy, thực tiễn đòi hỏi ngƣời dẫn phải là ngƣời giao tiếp giỏi.

Ví dụ: Chƣơng trình dự báo thời tiết do 2 Phát thanh viên thay phiên

biên tập và xuất hiện. Khi nhắc đến chƣơng trình này khán thính giả đều biết nhƣ là

Quan Thái và Ngọc Dúng.

Mỗi chƣơng trình đều truyền tải tới công chúng một lƣợng thông tin đầy

đủ và cần thiết. Trong các chƣơng trình gồm 1 ekip thực hiện nhiều khâu xây dựng

nội dung lên sóng, Phải có kế hoạch phân công cụ thể để hoang thành công việc

đúng thời gian quy định. Để triển khai tốt nội dung dẫn thì ngƣời dẫn chƣơng trình

phải đầu tƣ cho mình vốn kiến thức đủ rộng để trao đổi và xử lí tình huống trong

mọi trƣờng hợp.

Ví dụ: Đài PT- Th Hậu Giang Dẫn bản tin thời sự trực tiếp có giao lƣu

khách mời. Bên cạnh việc chỉnh chu về trang phục, make up… Ngƣời dẫn phải thể

hiện đƣợc phong thái bản lĩnh của ngƣời dẫn, tìm hiểu kĩ nội dung và có trao đổi

với khách mời trƣớc về nội dung để khi lên sóng trực tiếp có sự trao đổi ăn khớp và

làm cho chƣơng trình hay hơn và trôi chảy hơn.

Pvs M2” ài T-TH Hậu Giang họ có những chương trình hay thu hút được

nguồn quảng cáo lớn, thí dụ như Bản tin Chuyển động ông Tây hay Tin tức Mê

ong. Tuy nhiên, những chương trình nầy nó hay ở nhiều yếu tố, như thông tin

phong phú, hấp dẫn, thông tin nhanh, tin ở nhiều nơi và người dẫn chương trình

truyền tải được thông tin qua giọng nói, phong thái và xuất phát từ chính trái tim,

tâm hồn của người dẫn chương trình.

Giọng nói của Ngƣời dẫn chƣơng trình là điểm nhấn đầu tiên để truyền đạt ý

tƣởng, thông điệp của chƣơng trình đến với khán giả và ngƣời hâm mộ. Ngƣời dẫn

chƣơng trình chính là nhân vật trung gian truyền tải thông tin, đƣa gửi cảm xúc từ

những thông tin đó tới khán giả.

Ví dụ: trong chƣơng trình thời sự Đài Cà Mau ngày 10/1 giới thiệu về sự

kiện khai mạc Tuần Văn hóa - Du lịch Mũi Cà Mau. Đến tham dự buổi lễ có Thủ

tƣớng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc. Ngƣời dẫn chƣơng trình đã thể hiện tình cảm

với Cà Mau bằng câu nói: Nói về tình cảm giữa Thủ đô Hà Nội và Cà Mau .Mặt dù

xa về khoảng cách địa lý nhƣng sự hiện diện của cột cờ Hà Nội nơi Đất Mũi sẽ là

sợi chỉ đỏ kết nối, tô thắm thêm tình cảm giữa nhân dân Hà Nội với nhân dân cả

nƣớc nói chung và nhân dân Cà Mau nói riêng.

Bằng sự biểu lộ ánh mắt chân thành, ngôn ngữ cơ thể nhẹ nhàng gần gũi đã

cho chúng ta thấy đƣợc tình cảm của Hà Nội dành cho Cà Mau làm cho Tôi ngƣời

con của Cà Mau vô cùng xúc động.

Giọng nói: phát âm chuẩn, tròn vành, khỏe, rõ ràng, không bị ngọng hay là giọng

địa phƣơng. Tuy nhiên có trƣờng hợp, tại kênh kênh truyền hình Cà Mau Ngƣời dẫn

chƣơng trình dùng giọng địa phƣơng và một vài từ phát âm từ địa phƣơng

Ví dụ: Và và vì ( Tại các đài khác thƣờng là V theo cách răng trên để trên môi

dƣới là V.- Còn tại đại Cà Mau nói bình thƣờng V phát âm nghe không rõ nhƣ

ngọng. Mà điển hình là Tôi năm 2009 Tôi tham gia cuộc thi “ “Duyên dáng truyền

hình “ do Đài Truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức Tôi nhận đƣợc góp ý

của đạo diễn là cách phát âm” V nghe không rõ chữ nhƣ đớt và địa phƣơng. Cần

khắc phục để có thể truyền tải thông tin đến cho khán thính giả cả nƣớc đều dễ nghe

và dễ hiểu.

Yếu tố “ghi điểm” của phát thanh viên với công chúng là việc PTV thể hiện

ngôn từ đơn giản, dễ hiểu, gần gũi với đa số ngƣời dân. Đối với các nguồn tin, bài

từ cộng tác viên của các vùng miền khác, ngôn từ cũng đƣợc điều chỉnh lại cho phù

hợp lời ăn tiếng nói địa phƣơng. Vì vậy, việc tiếp nhận thông tin từ khán giả mạch

lạc, dễ hiểu hơn. Qua kết quả khảo sát của tác giả về cách thể hiện của phát thanh

viên trong chƣơng trình thời sự, nhiều khán giả trong tỉnh nhận xét phát thanh viên

tự tin, linh hoạt, gần gũi tuy nhiên còn chƣa linh hoạt ứng xử, cần trao dồi thêm

kiến thức và kĩ năng chuyên môn.

- Biểu cảm và s dụng ngôn ngữ cơ thể

Trong giao tiếp nói chung, sắc thái biểu cảm khuôn mặt và ngôn ngữ cơ

thể thể hiện phần lớn nội dung ngƣời nói muốn truyền đạt. Trong đó bao gồm thái

độ, tình cảm của ngƣời nói, tính chất nội dung truyền tải… Trong giao tiếp của

ngƣời dẫn thời sự với khán giả, dù là qua màn hình ti vi, thì điều này cũng cực kỳ

quan trọng.

Trong chƣơng trình thời sự trực tiếp mà đài PT- TH Hậu Giang đang thực

hiện, ngoài biểu cảm khuôn mặt, ngƣời dẫn ít sử dụng ngôn ngữ hình thể. Có chăng

cũng chỉ là động tác nghiêng, gật đầu, hoặc động tác tay. Lý do là vì khuôn hình

ngƣời dẫn thời sự thƣờng bị bó hẹp từ trên khuỷu tay trở lên. Hơn nữa, ở các đài địa

phƣơng, lời dẫn thời sự thƣờng là lời giới thiệu ngắn gọn về tin tức hay phóng sự

nào đó nên ngƣời dẫn dù muốn cũng không thể thực hiện nhiều động tác hình thể để

hỗ trợ truyền tải thông tin. Đây cũng là một trong những đặc trƣng tạo ra sự khác biệt

giữa chƣơng trình thời sự và chƣơng trình giải trí. Trong chƣơng trình giải trí, ngƣời dẫn

có nhiều “đất” để thể hiện hết khả năng sử dụng ngôn ngữ cơ thể của mình.

Trong một chƣơng trình thời sự bao gồm nhiều thông tin, vấn đề xã hội. Có

cả tin vui, cả tin không vui. Có vấn đề tích cực và cả những vấn đề tiêu cực…

Trong đó, nội dung lời dẫn bên cạnh việc đƣa ra thông tin, còn thể hiện cả thái độ,

quan điểm của ngƣời dẫn. Do vậy, tùy thuộc vào nội dung thông tin, ngƣời dẫn phải

có kỹ năng biểu cảm khuôn mặt và ngôn ngữ cơ thể. Hơn thế nữa, ngƣời dẫn thời sự

phải rất linh hoạt, uyển chuyển khi chuyển từ thái độ này sang một trạng thái

khác… Có nhƣ thế mới thực hiện tốt đƣợc một chƣơng trình thời sự đầy ắp thông

tin nóng hổi với đa dạng sắc thái.

Ngƣời dẫn thời sự của ba đài đƣợc khảo sát cũng có chung đặc điểm trong

việc ít sử dụng ngôn ngữ cơ thể do đặc trƣng của chƣơng trình thời sự truyền hình.

Trong chƣơng trình thời sự ở các đài PT-TH Tây Nam Bộ, ngƣời dẫn hiếm khi thể

hiện lời bình thể hiện quan điểm trƣớc một nội dung nào đó, thời gian ngƣời dẫn

xuất hiện trên khuôn hình cũng rất ít, chủ yếu là nói lời giới thiệu tin bài. Do vậy,

ngƣời dẫn dù muốn, cũng không có điều kiện để thể hiện khả năng sử dụng ngôn

ngữ cơ thể.

Do tính chất công việc đòi hỏi ngƣời dẫn chƣơng trình phải là ngƣời có kinh

nghiệm thực tế, những ngƣời đƣợc đào tạo bài bản. Tại các đài địa phuong, những

ngƣời đƣợc biết đến với vai trò là ngƣời dẫn chƣơng trình chính luận truyền hình

thƣờng trong độ tuổi từ 30 đến 40. Mặc dù độ tuổi này không phải là trẻ, nhƣng

cũng vẫn chƣa đủ độ chín cần thiết. Một ngƣời dẫn chƣơng trình chuyên nghiệp tất

yếu phải có một ngoại hình ƣa nhìn, vì điều này sẽ thu hút khán giả hơn. Tuy nhiên,

ngoại hình mà một ngƣời dẫn chƣơng trình cần có không nhằm chỉ nói đến việc

phải có nhan sắc đẹp mà còn nói đến việc chỉn chu trong ngoại hình, gọn gàng trong

trang phục. Một ngƣời dẫn chƣơng trình chuyên nghiệp là ngƣời biết giữ hình ảnh

của mình trông tươm tất ; biết lựa chọn cho mình những bộ trang phục phù hợp

với các chƣơng trình khác nhau.

- Trang điểm và chuẩn bị trang phục

Ngƣời dẫn chƣơng trình thời sự thƣờng xuyên xuất hiện trên tivi, ngƣời dẫn

không chỉ sử dụng giọng nói, mà còn thể hiện hình ảnh của mình khi giao tiếp với

khán giả. Hình ảnh của ngƣời dẫn thời sự gồm hai yếu tố chính: ngoại hình của bản

thân ngƣời dẫn và trang phục. Trong đó, hầu hết ngƣời dẫn khi lên hình đều phải

trang điểm để che bớt khuyết điểm và trở nên đẹp hơn.

Tại các đài phát thanh truyền hình mà luận văn này khảo sát, có Đài PTTH

Hậu Giang là chuyên nghiệp trong việc trang điểm cho ngƣời dẫn hơn cả. Lý do là

vì đài PTTH Hậu Giang có bộ phận chuyên nghiệp phụ trách trang điểm và trang

phục cho ngƣời dẫn chƣơng trình trƣớc khi lên hình. Do vậy mà khuôn hình ngƣời

dẫn trên sóng cũng chỉn chu hơn, đẹp hơn nhiều so với hai đài PT-TH Bạc Liêu và

Cà Mau. Hai đài này chƣa có bộ phận chuyên trách trang điểm cho ngƣời dẫn. Do

vậy mà tất cả các ngƣời dẫn thời sự trực tiếp của đài PT-TH Bạc Liêu và đài PT-

TH Cà Mau đều phải tự trang điểm trƣớc khi lên hình. Trong khi đó kỹ năng trang

điểm của ngƣời dẫn còn khá hạn chế nên ít nhiều đã ảnh hƣởng tới chất lƣợng dẫn

thời sự.

Làm thế nào để trang điểm cho mình đẹp nhất trong điều kiện thời gian gấp

gáp, đồng thời chọn cho mình trang phục phù hợp nhất với hoàn cảnh, nội dung khi

bản tin lên sóng là một việc đòi hỏi sự tận tâm và kỹ năng nhất định. Trang điểm,

không đơn thuần là làm đẹp, mà còn là che bớt đi khiếm khuyết (điểm xấu) trên

khuôn mặt, phối hợp cách trang điểm với kiểu tóc nào, màu son ra sao. Thực tế thì

cách trang điểm và phối hợp trang phục ít nhiều phải căn cứ trên nội dung chủ đạo

của chƣơng trình thời sự, hay trong những thời điểm đặc biệt.

Ví dụ:

Nếu xét theo tiêu chí về ngoại hình của một ngƣời dẫn chƣơng trình theo xu

hƣớng lựa chọn của truyền hình địa phƣơng, thì những ngƣời dẫn chƣơng trình thời

sự truyền hình Cà Mau đã thuộc vào lớp “có tuổi”. Tại Đài Cà mau có dẫn chƣơng

trình Mỹ Thoa, Hồng thắm đã hơn 45 tuổi. Đối với ngƣời dẫn chƣơng trình chính

luận truyền hình, sự chín chắn, đĩnh đạc đƣợc đề cao hơn là một ngoại hình đẹp, vì

việc tạo ra đƣợc sự tin tƣởng vào ngƣời dẫn là điều rất cần thiết. Tuy nhiên dẫn

chƣơng trình Hồng Thắm thƣờng chọn các họa tiết rƣờm rà trên áo dài và trang

diểm đậm không gây thiện cảm cho khán giả, khán giả cảm thấy gƣơng mặt dẫn

chƣơng trình nặng nề và trông ngƣời dẫn già hơn.

- Chuyển tải văn bản chữ viết thành lời nói

Kỹ năng chuyển văn bản chữ viết thành lời nói. Ở đây, phải hiểu, ngƣời dẫn

không đơn thuần chỉ là đọc cho khán giả nghe. Anh ta phải nói cho khán giả nghe

trên cơ sở nội dung văn bản có sẵn. Và trong một vài trƣờng hợp, phải ứng biến, thể

hiện quan điểm, bình luận thêm về một vấn đề thời sự nào đó. Đối với việc tiếp

nhận thông tin của khán giả, nghe ngƣời dẫn nói dễ tiếp nhận hơn là nghe anh ta đọc

nhiều. Vì vậy, ngƣời dẫn Thời sự phải thực hiện tốt kỹ năng chuyển văn bản chữ

viết thành lời nói.

Để làm tốt việc này, nhiều ngƣời dẫn đã rèn luyện cho mình kỹ năng đọc

diễn cảm, có tính biểu cảm cao nhƣ đang nói. Trong đó thể hiện thái độ, sắc thái

tình cảm, tính nghiêm trọng của vấn đề, tính nhân văn của câu chuyện… Ngoài ra,

ngƣời dẫn thƣờng chọn các thêm vào lời dẫn những khẩu ngữ nhƣ Vâng…;

thưa…; như vậy là…; thì… mà…

Trong quá trình khảo sát các chƣơng trình thời sự của ba đài, tác giả nhận

thấy, kỹ năng dẫn – đọc – nói của ngƣời dẫn thời sự của cả ba đài đều đáp ứng đƣợc

những yêu cầu tối thiểu của một ngƣời dẫn thời sự. Ngƣời dẫn của mỗi đài sử dụng

ngôn từ, giọng điệu và cách nói giọng địa phƣơng khác nhau, nhƣng nhìn chung,

khán giả có thể cảm nhận đƣợc ngƣời dẫn đang nói – tƣơng tác một chiều với mình,

chứ không phải đang đọc một văn bản cho mình nghe.

Trong khi hầu hết ngƣời dẫn đều thể hiện tốt việc nói lời dẫn đầu, thì đến

phần đọc lời bình lại mất đi sắc thái tự nhiên ấy. Một vài ngƣời dẫn diễn đạt khá lƣu

loát, trôi chảy, nhƣng lại quá nhanh, hoặc quá chậm, giọng điệu của đều đều. Cách

thể hiện này làm cho ngƣời nghe có cảm giác ngƣời dẫn không nắm vững thông tin,

và có phần thờ ơ, thiếu tập trung. Hoạt động dẫn do đó không tạo ra đƣợc sự hứng

thú và tâm lý tiếp nhận tích cực cho khán giả.

Pvs M8 ”thì nguyên nhân là do đọc từ văn bản giấy, khó biểu cảm hơn lúc dẫn,

giao tiếp với khán giả qua camera. Một phần nguyên nhân nữa là do tin tức thời sự

phần nhiều là các tin kinh tế, chính trị, có nội dung thô cứng, khô khan, không dễ để

thể hiện lời đọc truyền cảm cho những nội dung này. Thêm vào đó, không quá khi

nói máy nhắc lời Auto Cue là cứu cánh cho người dẫn thời sự trong trường quay,

khi khả năng ghi nhớ dữ liệu của con người là có hạn .

Đặc biệt là trong công việc luôn hối hả, gấp gáp của những ngƣời làm thời

sự. Thƣờng thì khi lên sóng chƣơng tình thời sự, ngƣời dẫn có một trợ lý hỗ trợ việc

chuyển văn bản word lên máy nhắc lời và chạy chữ nhắc lời trong suốt quá trình lên

sóng. Công việc của ngƣời dẫn tƣởng chừng rất đơn giản, là cứ nhìn vào đó mà đọc.

Nhƣng thực tế lại không đơn giản nhƣ vậy. Ở đây là điều rất thú vị trong mối quan

hệ hai chiều: Chiều thứ nhất là từ máy quay tích hợp Auto Cue đến mắt ngƣời dẫn.

Tức là ngƣời dẫn nhìn thẳng vào máy quay/AutoCue để đọc. Chiều thứ hai là từ ti

vi đến mắt khán giả. Tức là khán giả nhìn thấy một ngƣời đang nói. Họ không hề

biết rằng ngƣời dẫn thời sự kia thực ra đang ngồi đọc một văn bản hiện trên một nền

kính trắng đặt trƣớc camera (mà họ không nhìn thấy), những lại cực kỳ khéo léo,

đến mức cứ ngỡ nhƣ anh ta đang nói với mình những điều nhƣ thể có sẵn trong đầu.

Đó là cái khéo của ngƣời dẫn thời sự. Mà thực ra là kỹ năng đọc Auto Cue đạt đến

trình độ thƣợng thừa. Ngƣời dẫn thời sự phải có kĩ năng vừa đọc vừa diễn đạt bằng

ngữ điệu, ánh mắt, phối hợp nhịp nhàng với trợ lý điều khiển Auto Cue để thể hiện

thông điệp nhƣ một ngƣời đang nói những điều mà anh ta nắm rất chắc. Để làm

đƣợc điều này, ngƣời dẫn phải có khả năng chạy chữ (mắt nhận mặt chữ) cực tốt,

biểu cảm khuôn mặt thật linh hoạt thì mới đạt đƣợc độ tự nhiên của ngƣời đang

“nói”.

Với tiềm lực tài chính và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, hiện nay hầu

hết các đài phát thanh truyền hình địa phƣơng đã trang bị máy nhắc lời Auto –Cue,

trong đó có các đài phát thanh truyền hình các địa phƣơng Cà Mau, Bạc Liêu, Hậu

Giang.

Nhìn chung, kỹ năng sử dụng máy nhắc lời của ngƣời dẫn các đài là khá tốt,

khán giả có thể cảm nhận rõ sự tƣơng tác bằng lời nói và ánh mắt, biểu cảm của

ngƣời dẫn.

2.2.3 Quy trình dẫn chƣơng trình thời sự truyền hình

2.2.3.1 Quy trình dẫn chương trình thời sự truyền hình ài hát thanh và

Truyền hình Cà Mau

Tác giả đi sâu tìm hiểu trong hoạt động dẫn chƣơng trình thời sự có rất nhiều

công việc sau đây:

- Công tác chuẩn bị trước khi dẫn

Phối hợp với nhà sản xuất và trợ lý để lựa chọn chủ đề, kịch bản phù

hợp cho chƣơng trình, dựa vào đặc thù của chƣơng trình, thị hiếu khán giả, và yêu

cầu từ ngƣời xem. PTV Anh Tuấn bàn luận về các chủ đề thời sự với ngƣời chịu

trách nhiệm chƣơng trình và chọn ra hƣớng đi tốt hơn cho chƣơng trình thời sự.

Theo đó, đối với chương trình thời sự đài TTH Cà Mau, việc viết kịch bản

chƣơng trình không phải lúc nào cũng do biên tập phụ trách, mà nó phụ thuộc vào

nội dung chƣơng trình. Nếu là chƣơng trình liên quan đến kinh tế trong nƣớc

thìngƣời dẫn sẽ là chính biên tập của chƣơng trình và sẽ lo viết kịch bản. Trong khi

nếu là chƣơng trình kinh tế thế giới, thì Tổ Biên dịch tin thế giới sẽ phụ trách dẫn,

nhƣng kịch bản có thể do một ngƣời khác làm thay. Dĩ nhiên, ngƣời dẫn sẽ làm việc

sát sao với ngƣời viết kịch bản cũng nhƣ ngƣời tổ chức sản xuất để chƣơng trình

vẫn đạt hiệu quả cao nhất có thể, nhƣng theo ý kiến chủ quan của tác giả luận văn,

cách làm này vẫn không thể hiệu quả bằng việc ngƣời dẫn chƣơng trình tự mình tìm

tòi và viết kịch bản, và tốt hơn nữa là tổ chức sản xuất luôn chƣơng trình đó.

Trong đó tiêu chí lựa chọn đề tài đối với một chƣơng trình thời sự thƣờng là:

có tính thời sự; thu hút sự quan tâm của dƣ luận; cần những lý giải, bàn luận xung

quanh vấn đề đang đặt ra. Một đề tài đáp ứng đƣợc những tiêu chí này, ngoài sức

hấp dẫn đối với công chúng, còn mang đến nhiều hứng thú cho chính những ngƣời

thực hiện. Có thể lấy ví dụ bằng chuyên mục “an toàn giao thông “ Ngày 30-12-

2019 Chính phủ ký ban hành Nghị định số 100/2019/NĐ-CP quy định xử phạt vi

phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đƣờng bộ và đƣờng sắt.Chỉ chƣa đầy

một tuần kể từ ngày luật đƣợc ban hành, ngƣời dân có ý thức hơn khi ra đƣờng.

Sau khi tìm đƣợc đề tài, việc tiếp theo là lên ý tƣởng cho kịch bản đại cƣơng

của chƣơng trình. Những ngƣời trong nhóm thực hiện cần thảo luận với nhau: Sẽ

phản ánh những gì trong chƣơng trình? Đâu là trọng tâm? Trình tự, cấu trúc chƣơng

trình nên thế nào?... Cả ê-kíp thực hiện chƣơng trình phải nắm rõ nội dung của kịch

bản đại cƣơng, biết đƣợc tinh thần chung của chƣơng trình để có thể hoàn thành tốt

phần việc của mình. Riêng ngƣời dẫn chƣơng trình cần phải tham gia từ đầu đến

cuối, để đảm bảo chƣơng trình chạy đúng mạch khi triển khai thực hiện.

Thông thƣờng trong chƣơng trình nếu có khách mời thì Ê kíp và ngƣời dẫn là

ngƣời chịu trách nhiệm liên hệ khách mời vì có sự trao đổi trƣớc. Hơn nữa, còn phải

tùy thuộc vào vai trò, vị trí cũng nhƣ kinh nghiệm của khách mời mà thay đổi kịch

bản chi tiết.

Pvs M4 “cách tốt nhất là giao cho người có mối quan hệ sẵn có với khách

đứng ra mời, hoặc nếu không thì người dẫn chương trình sẽ đảm nhận công việc

này. Và tốt nhất là nên có sự trao đổi trước về nội dung với khách mời, nhằm để

chương trình diễn ra thuận lợi và nhanh hơn”.

Khách mời cũng có thể xuất hiện với tƣ cách cá nhân, là chuyên gia về một

lĩnh vực cụ thể nào đó có liên quan đến vấn đề/sự kiện mà chƣơng trình sẽ đề cập

tới. Các chƣơng trình chính luận trên truyền hình thƣờng đề cập đến những vấn đề

thời sự, nóng hổi, thậm chí nhiều chƣơng trình có đề tài khá “nhạy cảm” nhƣ: nạn

tham nhũng hoành hành, việc minh bạch hóa các doanh nghiệp nhà nƣớc còn chậm

chạp, công tác cán bộ còn nhiều bất cập v.v. Muốn chƣơng trình hay, cần phải mời

đƣợc đúng khách ở đúng vai trả lời.

Khi đã có khách mời thì đạo diễn sẽ là ngƣời phụ trách sắp xếp âm thanh ánh

sáng quay phim để ghi hình. Đây là ngƣời chịu trách nhiệm toàn bộ hoạt động liên

quan đến máy móc kỷ thuật của chƣơng trình.

- Thực hiện nội dung trong khi dẫn

Trong quá trình dẫn chƣơng trình ở trƣờng quay, việc tuân thủ kịch bản là

cần thiết, nhƣng không nên cứng nhắc. tuân thủ kịch bản là nhằm mục đích chủ

động đƣợc về thời lƣợng chƣơng trình, bao quát nội dung chƣơng trình và không

phải cắt bỏ những nội dung quan trọng cần phải trao đổi với khách mời. Còn trong

quá trình dẫn chƣơng trình, nhiều khi ngƣời dẫn chƣơng trình muốn bám chặt theo

kịch bản cũng không phải dễ, vì thƣờng xuyên phát sinhtình huống.

Thứ nhất là thời lƣợng có thể bị dài hơn nhiều so với dự kiến trong kịch

bản. Trong trƣờng hợp nhƣ vậy thì cách tốt nhất là ngƣời dẫn chủ động cắt

bớt những câu hỏi ít quan trọng hơn.

Thứ hai là có nhiều trƣờng hợp khách mời hứng khởi, trao đổi sôi nổi,

thì lúc này ngƣời dẫn nên chủ động thoát ly khỏi kịch bản và những câu hỏi

chuẩn bị sẵn, thậm chí ngƣời dẫn có thể tham gia tung hứng, tranh luận với

khách mời để bày tỏ quan điểm cá nhân, mặc dù để làm đƣợc điều này rất cần

có kinh nghiệm, kiến thức, và sự linh hoạt khi ứng phó.

Tình huống phát sinh thứ ba là khách mời trả lời không đúng nội dung

đƣợc hỏi, hoặc cố tình đánh lạc hƣớng bằng cách nói vòng vo. Trong trƣờng

hợp này, ngƣời dẫn phải tỉnh táo và phải hỏi lại, nhắc lại, hoặc truy đến cùng

để nhận đƣợc câu trả lời mình cần.

Pvs M1” ể hoạt động dẫn chương trình được thực hiện nội dung trơ tru thì

người dẫn chương trình phải thực sự nắm chắc vấn đề và tự mình làm kịch bản,

đồng thời giữ cho thể trạng sức khỏe và tinh thần thoải mái, tránh ghi hình khi

mệtmỏi. Thêm vào đó người dẫn và đạo diễn hình nên là những người hiểu nhau và

làm việc với nhau thường xuyên

- hâu hậu kì sau ghi hình

Đa phần các chƣơng trình thời sự truyền hình tại đài Cà mau là chƣơng

trình đƣợc thu trƣớc trƣớc. Tuy nhiên, ê-kíp thực hiện khi biên tập lại thƣờng cắt

gọt không nhiều, vì khi thực hiện chƣơng trình họ luôn căn thời lƣợng bằng với thời

lƣợng phát sóng thực, nếu có vƣợt quá cũng không nhiều.

Chƣơng trình làm hậu kỳ có thể sẽ chỉn chu hơn về mặt nội dung, do

cắt gọt đƣợc nhiều câu, ý thừa, lặp đi lặp lại; hoặc nó có thể mang lại sự an

toàn nếu đó là một vấn đề nhạy cảm. Nhƣng trên hết, nhà báo Phạm Thanh Phong

nhấn mạnh rằng, chƣơng trình thời sự chắc chắn sẽ hấp dẫn hơn nếu

làm trực tiếp.

2.2.3.2 Quy trình dẫn chương trình thời sự truyền hình ài hát thanh và

Truyền hình Bạc Liêu

- Công tác chuẩn bị trước khi dẫn

Với phần nội dung, Ban Biên tập phòng thời sự phân công nhiệm vụ cụ

thể trong khâu chuẩn bị trƣớc khi dẫn nhƣ sau:Đầu tiên, phóng viên, BTV tìm kiếm

đề tài, nêu ý tƣởng thực hiện, viếtkịch bản sơ bộ và lên kế hoạch sản xuất gồm: địa

điểm công tác và đơn vị sẽ phối hợp để phỏng vấn và ghi hình…Tiếp đó, cán bộ

phòng sẽ góp ý kiến để xây dựng kịch bản chi tiết,đồng thời hiệu đính kịch bản chi

tiết trƣớc khi gửi lãnh đạo ban phê duyệt.Lãnh đạo ban phụ trách phần duyệt kịch

bản và chỉ đạo tổ chức sản xuấtchƣơng trình.

Pvs M10” người dẫn cần phải phối hợp chặt chẽ với người viết kịch bản, tổ

chức thực hiện và các phòng chức năng của đài TTH Bạc Liêu, đặc biệt là ê-kíp

quay phim, đạo diễn hình,âm thanh và kỹ thuật viên dựng hình.....

Pvs M5 “ ể đạt được kết quả tốt nhất khi muốn truyền tải

thông điệp của chương trình, chất lượng tốt nhất, đẹp nhất về phần hình ảnh

của cả khách mời và người dẫn chương trình, thì sự biểu đạt của người dẫn

chương trình cũng cần mang đậm tính thời sự như chính nội dung.

Pvs MM3 “Chương trình thời sự của ài truyền hình Bạc Liêu vẫn nên do

các những biên tập giỏi, có nhiều kinh nghiệm, có trách nhiệm cao và làm việc với

nhau thường xuyên

Bên cạnh đó, ngƣời dẫn đóng vai trò hết sức quan trọng trong các chƣơng

trình thời sự truyền hình. Một chƣơng trình thời sự truyền hình thành công, bên

cạnh khâu tổ chức sản xuất tốt, đội ngũ phóng viên, biên tập viên tinh nhuệ, phát

hiện vấn đề hay, đƣa tin nóng hổi, đạo diễn, kỹ thuật trƣờng quay có nghề và

phƣơng tiện tác nghiệp hiện đại, phải kể đến sự chuyên nghiệp của ngƣời dẫn

chƣơng trình –linh hồn của các chƣơng trình thời sự truyền hình. Tất cả dù có hoàn

hảo đến đâu, mà ngƣời dẫn thời sự không truyền tải đƣợc hết, không tạo đƣợc sức

hấp dẫn thì chƣơng trình thời sự cũng thất bại.

- Thực hiện nội dung trong lúc dẫn

Đối với công tác thu hình trong lúc thực hiện dẫn chƣơng trình tại trƣờng quay.

Pvs M5 chia sẽ “người dẫn tuân thủ kịch bản sẽ đảm bảo việc tổng hợp vàx

l thông tin đúng hướng, đúng chủ đề và tưởng đặt ra; đảm bảo sự chủđộng cho

người tổ chức sản xuất chương trình và vị thế cầm lái của người dẫnchương trình.

Tuy nhiên, chị cũng cho rằng đôi khi cần có sự linh hoạt và ứngbiến vì qua thực tế

cho thấy: qua tiếp xúc và phỏng vấn phóng sự, qua trao đổitrước với khách mời

trường quay sẽ có được những thông tin phổ quát và sátthực để viết lời bình phóng

sự, lời dẫn đầu và kết trong kịch bản chi tiết”.

Bên cạnh đó Chƣơng trình thời sự truyền hình có tính chất khô khan nên

ngƣời dẫn chƣơng trình cần còn có vai trò quang trọng trong việc thu hút sự chú ý

theo dõi của khán giả. Theo MC Tiến Đạt Ngƣời dẫn chƣơng trình cần trao dồi kĩ

năng kiến thức tạo cho mình phong thái dẫn dắt chƣơng trình hấp dẫn bởi dù tin hay

nhƣng cách thể hiện không tốt của ngƣời dẫn chƣơng trình thì chƣơng trình sẽ kém

hấp dẫn. Bởi vì khán giả tiếp nhận thông tin đó bắt đầu bằng nghe nội dung lời giới

thiệu và xem biểu cảm của ngƣời dẫn chƣơng trình.

Pvs MM3 “ để nâng cao chất lượng hoạt động dẫn chương trình thời sự

truyền hình thì nội dung thông tin trong các bản tin Thời sự cần được nâng cao, bởi

bản chất của bản tin thời sự là thường khô khan, với hàm lượng thông tin lớn, tập

trung vào những vấn đề từ chính trị, kinh tế đến văn hóa xã hội... Trong khi đó,

khán giả thuộc nhiều lứa tuổi, trình độ nhận thức khác nhau, khả năng và mục đích

tiếp nhận thông tin Thời sự cũng khác nhau… Và hầu hết các khán giả đều rất khó

tính , đòi hỏi sự nghiêm túc, chỉn chu, chuẩn mực trên bản tin Thời sự truyền hình

mà họ theo dõi .

- hâu hậu kì sau ghi hình

Chƣơng trình thời sự Đài truyền hình Bạc Liêu cũng là chƣơng trình đƣợc

thu trƣớc rồi phát sóng sau hiếm khi có chƣơng trình trực tiếp.

Vì thế khâu hậu kì thƣờng là do chính các biên tập viên và ngƣời dẫn chƣơng

trình đảm nhiệm.Họ dựng chƣơng trình dựng phóng sự để đảm bảo sự chính xác,

tạo sự liên kết, liền mạch cho toàn bộ các tin bài trong chƣơng trình Thời sự.

Sau khi đƣợc biên tập, xử lý hậu kỳ, chƣơng trình thời sự sẽ giảm bớt những

hình ảnh thừa, những thông tin không cần thiết, nội dung chƣơng trình đƣợc căn

chỉnh theo đúng thời lƣợng quy định.

Ngƣời dẫn chƣơng trình có khả năng ứng biến và chiều sâu trong cách thể

hiện sẽ mang lại hiệu ứng cảm nhận tốt đối với khán, thính giả. Ngƣời dẫn chƣơng

trình có thể tạo ra bầu không khí tự nhiên, gần gũi với khán giả, đồng hời thay đổi

tính chất khô cứng của chƣơng trình thời sự. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị

phụ trách nội dung và kỹ thuật hình ảnh sẽ tạo cảm giác tự tin, vững vàng cho ngƣời

dẫn chƣơng trình thời sự.

2.2.3.3 Quy trình dẫn chương trình thời sự truyền hình ài hát thanh và

Truyền hình Hậu giang

- Công tác chuẩn bị trước khi dẫn

Đài Hậu Giang làm chƣơng trình thời sự trực tiếp, Ê kíp chƣơng trình là

những vị trí cố định. Trong đó có dẫn chƣơng trình (kiêm biên tập chƣơng trình)

Các vị trí linh hoạt là: đạo diễn hình, quay phim, phụ trách âm thanh, phụ trách ánh

sáng, phụ trách trƣờng quay. Có sự phân chia này là vì: nhóm cố định thƣờng là

thuộc về một phòng, ban nhất định, và công việc của họ đi liền với chƣơng trình.

Còn nhóm linh hoạt thuộc về phòng quay phim và phòng kỹ thuật – hai phòng làm

việc theo ca và do sự phân công của ngƣời điều phối. Vì thế, tùy vào lịch quay của

chƣơng trình, mà nhóm linh hoạt này mới xác định đƣợc ai sẽ tham gia vào chƣơng

trình. Vì vậy, ở khâu chuẩn bị trƣớc khi dẫn, ê-kíp sản xuất chƣơng trình chỉ thực sự

hoàn thiện khi xác định đƣợc khách mời, ấn định đƣợc ngày, giờ ghi hình chƣơng

trình. Cũng giống nhƣ nhiều cơ quan báo chí khác, tìm đề tài là bƣớc đầu tiên. Đề

tài thƣờng do ngƣời chịu trách nhiệm chính về chƣơng trình là ngƣời dẫn tìm và

triển khai. Nhƣng vào những hoàn cảnh đặc biệt, cũng có thể đề tài đƣợc ban lãnh

đạo giao xuống cho ê-kíp thực hiện, với trách nhiệm triển khai chính vẫn thuộc về

ngƣời dẫn.

Đạo diễn bình thƣờng sẽ chịu trách nhiệm kiểm tra trƣờng quay, hình ảnh,

âm thanh, ánh sáng trƣớc khi bấm máy, để đảm bảo các đúp hình đạt tiêu chuẩn tốt

nhất. Do vậy, có thể coi đạo diễn hình là đầu mối phụ trách nhóm linh động trong ê-

kíp. Bƣớc làm việc với ê-kíp tiến hành từ lúc xác nhận chƣơng trình thời sự hôm

nay có sự tham gia của khách mời không. Song song với việc này, ngƣời dẫn

chƣơng trình hoàn toàn có thể tiến hành một công việc khác là viết kịch bản chi tiết

của chƣơng trình. Đây là công việc hoàn toàn dựa vào sự chủ động tìm tòi, tổng hợp

tƣ liệu, kiến thức của ngƣời dẫn. Thêm vào đó, ngƣời dẫn không nên để khách mời

can thiệp quá sâu vào kịch bản, để đảm bảo mạch chƣơng trình đúng nhƣ kế hoạch

đề ra.

- Thực hiện nội dung trong lúc dẫn

Pvs M6:”Người dẫn chương trình chủ động hoàn toàn với kịch bản của

mình, và tự ứng biến với những chi tiết phát sinh. iều này không giống với những

chương trình mà tổ chức sản xuất và dẫn không phải là một người. hi ấy, người

dẫn chương trình có tai nghe để liên lạc với người tổ chức sản xuất, và người tổ

chức sản xuất có thể chỉ đạo từ bên ngoài trường quay đối với người dẫn, yêu cầu

hỏi thêm câu hỏi gì, cần kéo dài thời gian quay thêm bao lâu, hay cắt ngắn thời

lượng đi như thế nào”.

Trong chƣơng trình thời sự phát sóng trực tiếp, ngƣời dẫn chƣơng trình là

chốt chặn cuối cùng, chịu trách nhiệm thành bại của toàn bộ chƣơng trình, về nội

dung lời dẫn và hình thức thể hiện. Vì vậy, để đạt hiệu quả cao nhất trong thực hiện

dẫn thời sự trực tiếp, ngƣời dẫn phải vận dụng tất cả các kỹ năng, bản lĩnh, vốn kiến

thức và sự sáng tạo của mình để dẫn dắt, truyền tải nội dung thông tin đến khán giả một

cách chính xác nhất, hấp dẫn, thu hút nhất. Ngƣời dẫn cần thể hiện một bản tin nóng

hổi, sâu sắc, nội dung thông thông tin phong phú, giàu tính phản biện các vấn đề xã hội

và đƣa ra nhiều thông điệp tác động lên công chúng.

Qua tìm hiểu bằng cách hỏi thông tin trực tiếp, Dẫn chƣơng trình Huỳnh

Loan cho biết, cũng có thực hiện phỏng vấn khách mời trong trƣờng quay trong một

số trƣờng hợp đặc biệt, nhƣng rất ít. Khi đó, ngƣời dẫn thƣờng có nhiệm vụ thực

hiện toàn bộ, từ chuẩn bị nội dung câu hỏi, trao đổi với khách mời, cho tới xử lý

những tình huống mà khách mời mất bình tĩnh, lạc đề, lan man. Ngƣời làm nghề, ai

cũng biết một nguyên tắc trong phỏng vấn, tuyệt đối không hỏi những câu hỏi đóng.

Tức là những câu hỏi mà câu trả lời là “có”, hoặc “không”. Chọn câu hỏi là một kỹ

năng quan trọng trong phỏng vấn trƣờng quay. Ngƣời dẫn phải biết chọn ít số câu

hỏi nhất, nhƣng lại khai thác đƣợc nhiều thông tin một cách cô đọng nhất nơi khách

mời. Bên cạnh đó là ứng xử khéo léo trong quá trình trao đổi với khách mời.

Khách mời trƣờng quay thời sự trực tiếp thƣờng là ngƣời có trình độ học vấn

cao, có địa vị xã hội hoặc có tầm ảnh hƣởng rộng… Tuy vậy, khi lên sóng trực tiếp,

vốn không quen với không khí căng thẳng của thời sự, khách mời dễ mất bình tĩnh,

mất phƣơng hƣớng trong việc đƣa ra nội dung trả lời. Khi đó, ngƣời dẫn cần lƣu ý

đặt câu hỏi trực tiếp vào vấn đề, tránh đặt câu hỏi quá dài, hoặc hỏi nhiều ý trong

một câu hỏi

- hâu hậu kì sau ghi hình

Trong việc sản xuất các chƣơng trình thời sự không phát sóng trực tiếp, công

việc của ngƣời dẫn là rất đơn giản, an toàn do có nhiều thời gian thu lời dẫn và đọc

lời bình trƣớc, làm hậu kỳ, kiểm duyệt kỹ rồi mới phát sóng.Còn trong sản xuất các

chƣơng trình thời sự phát sóng trực tiếp, công việc của ngƣời dẫn phức tạp hơn

nhiều khi những gì ngƣời dẫn nói đều đến với khán giả ngay lập tức. Trong suốt

thời gian chƣơng trình lên sóng, ngƣời dẫn thời sự phải gánh vác nhiệm vụ của bản

thân cùng với trách nhiệm nặng nề của cả một tập thể.

Trong chƣơng trình thời sự trực tiếp, mọi thứ bắt buộc phải diễn ra suôn sẻ,

không có điểm ngắt, không có điểm dừng, không có chỗ cho sai lầm.Tác phẩm báo chí

trong chƣơng trìnhthời sự thậm chí đƣợc sáng tạo, bổ sung ngay trong quá trình lên

sóng, đòi hỏi ngƣời dẫn phải đảm bảo chắc chắn từ hình thức thể hiện đến nội dung

phát ngôn

Nhìn chung, khâu hậu kì của chƣơng trình thời sự trực tiếp thì không có tốn

nhiều thời gian vì tất cả đã diễn ra trong quá trình phát sóng trực tiếp thời sự. Hầu

hết các sự cố nhỏ phát sinh đều đƣợc ngƣời dẫn và e kip thực hiện của các đài xử lý

đảm bảo chƣơng trình thời sự truyền hình trực tiếp diễn ra suôn sẻ, an toàn.

Nhƣ đã phân tích ở trên “hoạt động dẫn chƣơng trình truyền hình” gồm:

chuẩn bị trƣớc khi dẫn, dẫn ở trƣờng quay, và xử lý tƣ liệu sau dẫn. Thoạt nhìn các

quy trình này không liên quan nhau nhƣng thực chất liên kết và phối hợp chặc chẽ

với nhau không có sự gấp khúc ở bất kì khâu nào vì nó sẽ ảnh hƣởng dây truyền các

khâu còn lại không hoàn thành đƣợc.

Một chƣơng trình thời sự truyền hình, thậm chí một phóng sự hay một mẩu

tin truyền hình cũng đều là sản phẩm của tập thể, bao gồm ngƣời viết, ngƣời quay,

ngƣời đọc, ngƣời dựng…Vì thế, muốn làm đƣợc một chƣơng trình thời sự hay thì

phải phát huy hết đƣợc khả năng của tất cả các thành viên trong êkip thực hiện, phải

có sự trao đổi, bàn bạc với nhau và phải cùng nhau chịu trách nhiệm. Tuy nhiên,

trong êkip làm thời sự truyền hình thì ngƣời dẫn chƣơng trình cũng đóng vai trò

quan trọng. Với hàng ngàn sự kiện diễn ra trong tỉnh, trong nƣớc và trên thế giới,

khán giả không thể tiếp nhận tất cả các thông tin mà chỉ chọn lọc những thông tin

nào thật cần thiết để theo dõi.

Ví dụ: khi làm một chƣơng trình thời sự trực tiếp, khách mời đƣợc cho là

quang trọng thế nhƣng nếu ngƣời biên tập và dẫn chƣơng trình không đọc kĩ kịch

bản không trao đổi với khách mời về nội dung trƣớc sẽ làm cho nội dung khô cứng

không có sự giao lƣu, hiểu nhau để chƣơng trình diễn ra suôn sẽ hơn. Điều này cho

thấy ngƣời dẫn chƣơng trình cần xem kĩ kịch bản, trao đổi lƣợt bớt những gì không

cần thiết, thêm những thông tin chính xác vừa thu thập làm cho nội dung phong phú

thu hút khán giả hơn..

2.3. Đánh giá hoạt động dẫn chƣơng trình thời sự truyền hình địa

phƣơng Tây Nam Bộ.

Năm 2019, Đài PT- TH Cà Mau, Đài PTTH Bạc Liêu và Đài PTTH Hậu

Giang đã đổi mới khung chƣơng trình so với trƣớc. Quản lý, khai thác có hiệu quả

các trang thiết bị hiện có, chuyển đổi phƣơng thức sản xuất chƣơng trình từ tiêu

chuẩn SD sang tiêu chuẩn HD góp phần nâng cao mạnh mẽ hiệu quả công tác tuyên

truyền. Đổi mới tƣ duy và phƣơng pháp sáng tạo tác phẩm, thực hiện đồng bộ các

giải pháp cải tiến nội dung, khai thác ứng dụng thiết bị kỹ thuật và luôn thay đổi

hình thức thể hiện chƣơng trình. Để có đƣợc những thông tin chính xác nhất thì cần

phải có những ví dụ, những hình ảnh, những bằng chứng cụ thể. Điều này bắt buộc

đội ngũ nhân viên đang làm việc tại các đài truyền hình làm việc hết sức mình, có

khi phải đi thực tế địa phƣơng, đến những đơn vị nguy hiểm để có đƣợc những

thông tin chính xác nhất đến với ngƣời dân. Những tin tức đƣợc đƣa lên chƣơng

trình thời sụ truyền hình có thể là các chính sách, các quy định của nhà nƣớc về

những vấn đề nào đó. Việc làm này sẽ giúp cho ngƣời dân nắm bắt đƣợc tình hình

hoạt động của nhà nƣớc, biết đƣợc con đƣờng chính trị mà chúng ta đang đi. Có thể

nói chƣơng trình thời sự đã gắn liền với cuộc sống của ngƣời dân chúng ta từ khi

bắt đầu xây dựng và hứa hẹn sẽ vẫn giữ vị trí nòng cốt trong tƣơng lai. Trƣớc tiên

chúng ta tìm hiểu quy trình dẫn của các đài truyền hình.

2.3.1 Thành công

Theo khảo sát sâu về hoạt động dẫn chƣơng thời sự của các Đài truyền hình

Tây Nam bộ có thể thấy thành công của hoạt động dẫn chƣơng trình của các đài là

khu vực là mỗi đài đều tạo đƣợc một bản tin thời sự hoặc một chƣơng trình mang

tính đặc thù, mặc dù có nhiều đài chƣơng trình chƣa thật nổi bật nhƣng cũng đã có

một lƣợng khán giả riêng cho từng chƣơng trình.

Chƣơng trình thời sự hiện nay đổi mới khi ngƣời dẫn không còn là ngƣời

diễn đạt nội dung mà là ngƣời trực tiếp sáng tạo và thể hiện nội dung chƣơng trình.

Họ đƣợc đặt vào vị trí trung tâm của chƣơng trình và liên quan chặt chẽ đến mọi

khâu trong hoạt động dẫn chƣơng trình. Chúng ta có thể thấy đƣợc qua những thành

công của hoạt động dẫn chƣơng trình sau đây.

- Hoạt động dẫn chương trình góp phần tạo phong cách cho chương trình

Hoạt động dẫn chƣơng trình thời sự truyền hình không chỉ có ý nghĩa trong

một chƣơng trình, mà còn có vai trò kết nối công chúng với chƣơng trình, tạo sự

tƣơng tác hai chiều. Đặc biệt là đối với những chƣơng trình thời sự, thì vai trò của

hoạt động này, trƣớc tiên là sự thể hiện của ngƣời dẫn chƣơng trình lại càng quan

trọng hơn

Tại Đài truyền hình Cà mau khi nói đến chƣơng trình thời sự ngƣời dân Cà

mau sẽ biết ngay đến Anh Tuấn và Biên tập viên Lƣu Ly, còn về bản tin thế giới là

Biên tập viên Kiều Diễm. Để truyền tải đƣợc nội dung của chƣơng trình thì ngƣời dẫn

cần trang bị kiến thức, kỹ năng, và có duyên, sẽ để lại trong lòng khán giả nhiều ấn

tƣợng, và giữ chân họ với chƣơng trình.

- Thông qua hoạt động dẫn chương trình, người dẫn đã khẳng định được vai trò

và dần hình thành tính chuyên nghiệp.

Nếu nhƣ trƣớc đây, ngƣời dẫn –phát thanh viên chỉ đóng góp rất nhỏ trong

chƣơng trình thời sự, tức là chỉ chào đầu, lên hình nói câu dẫn đầu tin, bài, và chào

kết. Thì nay, vai trò của ngƣời dẫn thời sự đã khác. Với vai trò, tƣ cách là Biên tập

viên –dẫn chƣơng trình, ngƣời dẫn đã tham gia nhiều hơn vào việc sản xuất chƣơng

trình thời sự. Nhiều đài phát thanh truyền hình địa phƣơng nhƣ Cà Mau, Bạc Liêu,

Hậu Giang đã bƣớc đầu thành công trong việc chuyên nghiệp hóa ngƣời dẫn thời

sự. Tạo ra bản sắc riêng, hƣớng tới chuyên nghiệp hóa hoạt động dẫn thời sự.

Nếu nhƣ ở đài Phát thanh truyền hình Cà Mau nổi bật có BTV Kiều Diễm,

BTV Anh Tuấn, PTV mỹ Thoa; thì đài Phát thanh truyền hình Bạc liêu có các

ngƣời dẫn giàu kinh nghiệm và đƣợc yêu mến nhƣ BTV Hải Duyên, PTV Tiến

Đạt… Ngƣời xem thời sự truyền hình Hậu Giang ấn tƣợng với PTV Huỳnh Loan;

PTV Hồng thức..

Trong số 5 ngƣời dẫn thời sự của đài Phát thanh truyền hình Cà mau, có 2

biên tập viên kiêm dẫn thời sự, trƣớc đây nguyên là phát thanh viên và biên dịch

viên. Về sau này, đài cử đi đào tạo nghiệp vụ báo chí và về làm việc với tƣ cách

biên tập viên dẫn thời sự. Đây cũng là hai gƣơng mặt đại diện cho thƣơng hiệu

CTV, đƣợc khán giả địa phƣơng yêu mến.

Đài Bạc Liêu có 6 ngƣời tham gia dẫn trực tiếp thì có 4 BTV và 6 PTV.

Đây đều là những ngƣời dẫn có chuyên môn tốt, đƣợc khán giả thủ đô ghi nhận.

Trong đó, BTV Hải Duyên là ngƣời đã gắn bó với khán giả nhiều năm.

Trong khi Đài PT – TH Hậu Giang có 12 PTV thay phiên nhau dẫn các

chƣơng trình thời sự. Tuy nhiên các PTV tại Đài hậu Giang chƣa tham gia biên tập

chƣơng trình. Biên tập chƣơng trình thời sự là do Biên tập phòng thời sự thực hiện.

Bên cạnh đó việc đặt ngƣời dẫn tham gia vào biên tập,và thể hiện chƣơng

trình họ đã đƣợc đặt vào vị trí trung tâm. Nó còn có mục đích là để chất lƣợng, hiệu

quả chƣơng trình cao hơn. Bởi khi ấy, ngƣời dẫn đƣợc trao quyền tự quyết tƣơng

đối nhiều. Dĩ nhiên, họ phải đƣợc cấp trên phê duyệt về nội dung chƣơng trình,

nhƣng việc họ đƣợc chủ động với kịch bản của mình và đƣợc chủ động liên hệ kết

nối khách mời tham gia chƣơng trình là thực tế không cần phải bàn cãi

Có đƣợc sự chủ động nhƣ vậy, ngƣời dẫn chƣơng trình hoàn toàn có thể dồn

tâm sức cho chƣơng trình. Họ thực sự nhập cuộc, và bỏ công tìm hiểu về đề tài, về

khách mời, chứ không chỉ đơn thuần nói lại điều mà ngƣời khác viết nhƣ tình trạng

ở nhiều chƣơng trình khác. Điều này sẽ khiến ngƣời dẫn có hồn hơn, và chƣơng

trình có chiều sâu hơn rất nhiều. Đây là điều mà các chƣơng trình thời sự truyền

hình ở ba đơn vị đƣợc khảo sát nêu trên đã và đang thực hiện rất tốt. Nhìn chung,

những đóng góp của ngƣời dẫn là rất quan trọng.Vai trò của ngƣời dẫn thời sự ngày

càng đƣợc khẳng định và thậm chí, ngƣời dẫn đã khẳng định đƣợc thƣơng hiệu, tên

tuổi của mình gắn với chƣơng trình, trở thành gƣơng mặt không thể thiếu trong

khuôn hình thời sự hàng ngày.

- Người dẫn chương trình có giọng nói chuẩn, kỉ năng thể hiện truyền cảm.

Hầu hết ngƣời dẫn chƣơng trình thời sự của các đài địa phƣơng đƣợc khảo

sát đều có tố chất tốt, giọng nói chuẩn. Thực ra đến nay, chƣa có quy định nào, hay

cơ quan nào công nhận giọng nói của vùng miền nào là chuẩn. Ở Việt Nam có sự

phân chia rất rõ ràng giọng địa phƣơng đặc trƣng của 3 miền Bắc – Trung – Nam. Ở

mỗi miền lại chia thành giọng địa phƣơng đặc trƣng của từng vùng. Trong số 3 đài

đƣợc khảo sát, thì đài PT- TH Cà Mau và đài PT- TH Bạc Liêu, PT- TH Hậu Giang

do khá gần về vị tri địa lý nên giọng nói khá tƣơng đồng (dù cũng có chút ít khác

biệt về ngữ điệu). Nhƣng giọng nói của ngƣời dẫn ở các đài đƣợc coi là chuẩn.

Chuẩn ở đây là chuẩn mang tính vùng miền, địa phƣơng, vì chƣơng trình thời sự ở

địa phƣơng nào thì phục vụ chủ yếu khán giả ở địa phƣơng đó.

Qua theo dõi các chƣơng trình thời sự của ba đài, 100% ngƣời dẫn không bị

mắc dị tật giọng nói, không nói ngọng… Chất giọng của ngƣời dẫn ấm áp, truyền

cảm, có tính biểu cảm rất cao, tạo cảm giác gần gũi, dễ chịu cho khán giả. Ngƣời

dẫn thời sự của các đài cũng có thế mạnh về hình ảnh, ƣa nhìn.

Do tính chất công việc đòi hỏi ngƣời dẫn chƣơng trình phải là ngƣời có kinh

nghiệm thực tế, những ngƣời đƣợc đào tạo bài bản. Tại các đài địa phƣơng, những