Luận văn Thạc sĩ Báo chí học: Nghiên cứu so sánh phương thức sản xuất chương trình thời sự truyền hình tổng hợp của các Đài Phát thanh

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

-------------------------------------------------

NGUYỄN LÊ MAI HUỲNH

NGHIÊN CỨU SO SÁNH

PHƢƠNG THỨC SẢN XUẤT CHƢƠNG TRÌNH

THỜI SỰ TRUYỀN HÌNH TỔNG HỢP

CỦA CÁC ĐÀI PHÁT THANH – TRUYỀN HÌNH

KHU VỰC BẮC SÔNG HẬU

LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ HỌC

Vĩnh Long – 2020

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

-------------------------------------------------

NGUYỄN LÊ MAI HUỲNH

NGHIÊN CỨU SO SÁNH

PHƢƠNG THỨC SẢN XUẤT CHƢƠNG TRÌNH

THỜI SỰ TRUYỀN HÌNH TỔNG HỢP

CỦA CÁC ĐÀI PHÁT THANH – TRUYỀN HÌNH

KHU VỰC BẮC SÔNG HẬU

Chuyên ngành: Báo chí học ứng dụng

Mã số: 8320101.01 (UD)

LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ

Chủ tịch Hội đồng chấm luận văn Ngƣời hƣớng dẫn khoa học

thạc sĩ khoa học

PGS. TS Vũ Quang Hào TS. Nguyễn Trí Nhiệm

Vĩnh Long – 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là Luận văn do tôi tự nghiên cứu dưới sự

hướng dẫn trực tiếp của TS. Nguyễn Trí Nhiệm. Các số liệu, thông tin

và kết quả nêu trong Luận văn là trung thực và chưa được công bố ở

bất cứ công trình khoa học nào khác.

Tôi xin chịu trách nhiệm đối với Luận văn của mình.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Lê Mai Huỳnh

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành chương trình học cao học Báo chí và viết luận

văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của các thầy, cô giáo

của Viện đào tạo Báo chí và Truyền thông và giáo viên hướng dẫn.

Trước tiên tôi xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo của

Viện đào tạo Báo chí và Truyền thông đã tận tình chỉ dạy chúng tôi

trong suốt quá trình học.

Tôi xin chân thành cảm ơn Tiến sĩ Nguyễn Trí Nhiệm đã hướng

dẫn tôi nghiên cứu đề tài này.

Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến Ban lãnh đạo Đài Phát thanh –

Truyền hình Vĩnh Long và Ban lãnh đạo Đài Phát thanh – Truyền

hình Đồng Tháp cùng bạn bè, đồng nghiệp đã hỗ trợ, giúp đỡ tôi hoàn

thành luận văn này.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Lê Mai Huỳnh

MỤC LỤC

Trang

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................................... 4

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHƢƠNG THỨC SẢN XUẤT CHƢƠNG TRÌNH THỜI SỰ TRUYỀN HÌNH .................................................................................................. 20

1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài ............................................................................. 20

1.2. Vai trò, ý nghĩa của phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự đối với kênh truyền hình địa phƣơng .............................................................................................................................. 35

1.3. Tiêu chí đánh giá hiệu quả của phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự truyền hình 41

1.4. Các yếu tố quyết định hiệu quả của phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự truyền hình ......................................................................................................................................... 41

Chƣơng 2: SO SÁNH PHƢƠNG THỨC SẢN XUẤT CHƢƠNG TRÌNH THỜI SỰ TỔNG HỢP CỦA CÁC ĐÀI PHÁT THANH VÀ TRUYỀN HÌNH KHU VỰC BẮC SÔNG HẬU HIỆN NAY .................................................................................................... 49

2.1. Khái quát về Đài Phát thanh – Truyền hình Vĩnh Long và Đài Phát thanh – Truyền hình Đồng Tháp .............................................................................................................................. 49

2.2. Khái quát về các chƣơng trình Thời sự truyền hình của hai Đài PT-TH địa phƣơng chọn khảo sát ................................................................................................................................... 54

2.3. Các phƣơng thức đƣợc áp dụng trong sản xuất các chƣơng trình thời sự tổng hợp thuộc diện khảo sát ........................................................................................................................... 59

2.4. So sánh hiệu quả của việc áp dụng các phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp ở các Đài trong diện khảo sát ........................................................................................... 76

2.5. Những hạn chế và nguyên nhân hạn chế còn tồn tại trong việc áp dụng các phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp ở các Đài trong diện khảo sát ................................... 87

Chƣơng 3: ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI, CẢI TIẾN PHƢƠNG THỨC SẢN XUẤT CHƢƠNG TRÌNH THỜI SỰ TRUYỀN HÌNH TỔNG HỢP CỦA CÁC ĐÀI PT-TH KHU VỰC BẮC SÔNG HẬU .............................................................................................. 99

3.1. Yêu cầu phải đổi mới, cải tiến phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự của các Đài PT-TH địa phƣơng khu vực Bắc sông Hậu hiện nay .............................................................. 99

3.2. Một số vấn đề đặt ra trong việc đổi mới, cải tiến phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự của các Đài PT-TH địa phƣơng khu vực Bắc sông Hậu hiện nay .................................... 101

3.3. Các nhóm giải pháp nhằm khắc phục hạn chế, hƣớng đến đổi mới, cải tiến phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp trên kênh truyền hình địa phƣơng .......................... 106

3.4. Một số đề xuất và kiến nghị ........................................................................................... 110

KẾT LUẬN ....................................................................................................................... 116

TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................................. 118

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Ký hiệu viết tắt Tên đầy đủ

PT-TH Phát thanh - Truyền hình

THVL Truyền hình Vĩnh Long

THĐT Truyền hình Đồng Tháp

PV Phóng viên

PTV Phát thanh viên

BTV Biên tập viên

KTV Kỹ thuật viên

CTV Cộng tác viên

NXB Nhà xuất bản

PGS.TS Phó giáo sƣ, Tiến sĩ

2

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ

Trang

Bảng 2.1 Liệt kê các chƣơng trình thời sự chính của THVL và THĐT ................................. 57

Bảng 2.2 Liệt kê nhân sự tham gia sản xuất chƣơng trình theo phƣơng thức hậu kỳ của Đài PT-TH Vĩnh Long ................................................................................................................. 60

Bảng 2.3 Êkíp sản xuất chƣơng trình thời sự dẫn trực tiếp ở các Đài hiện nay ................... 67

Bảng 2.4 Thống kê tỷ lệ những lĩnh vực thông tin chính đƣợc truyền tải trong các chƣơng trình thời sự củ Đài PT-TH Vĩnh Long và Đài PT-TH Đồng Tháp ........................................ 76

Bảng 2.5 Khung chƣơng trình thời sự tổng hợp 60 phút sáng của THVL ........................... 81

Bảng 2.6 Khung chƣơng trình thời sự tổng hợp 60 phút sáng của THĐT ........................... 83

Biểu đồ 2.1 Tốc độ đƣa tin của Đài THVL qua thăm dò khán giả ......................................... 76

Biểu đồ 2.2 Tốc độ đƣa tin của Đài THĐT qua thăm dò khán giả ....................................... 76

Sơ đồ 1.1 Quy trình sản xuất chƣơng trình thời sự truyền hình ........................................... 26

Sơ đồ 1.2 Quy trình sản xuất chƣơng trình thời sự trực tiếp ................................................ 28

Sơ đồ 2.1 Quy trình sản xuất chƣơng trình "Ngƣời đƣa tin 24G" chiều bằng phƣơng thức sản xuất hậu kỳ hoàn toàn ........................................................................................................... 62

Sơ đồ 2.2 Quy trình sản xuất chung áp dụng phƣơng thức sản xuất hậu kỳ - trực tiếp đan xen của các chƣơng trình thời sự trong diện khảo sát .................................................................. 66

Sơ đồ 3.1 Đề xuất mô hình sản xuất hội tụ cho chƣơng trình thời sự tổng hợp ở Đài địa phƣơng .................................................................................................................................. 108

MỞ ĐẦU

1. Lý do lựa chọn đề tài

Chƣơng trình thời sự đƣợc xem là mảng nội dung chủ đạo của toàn

bộ hoạt động thông tin, tuyên truyền ở bất kì đài truyền hình nào, từ trung

ƣơng đến địa phƣơng, bên cạnh mảng phim tài liệu, phóng sự chuyên đề.

Trong bối cảnh hiện nay, khi độc giả có nhiều cách thức tiếp cận thông

tin trên Internet chứ không chỉ tìm đến với báo chí chính thống nhƣ trƣớc

đây, thì các Đài truyền hình cũng nhƣ nhiều cơ quan báo chí khác, bắt

buộc phải đổi mới cách thức chuyển tải thông tin thời sự, sử dụng các

công nghệ hỗ trợ hiện đại để làm cho thông tin trên báo chí trở nên hấp

dẫn và phù hợp với sự thay đổi trong hành vi tiêu thụ thông tin của độc

giả hơn.

Trong thời gian qua, các Đài truyền hình địa phƣơng khu vực

Đồng bằng Sông Cửu Long nói chung và khu vực Bắc sông Hậu nói

riêng luôn cố gắng nâng cao chất lƣợng chƣơng trình thời sự và từng

bƣớc đổi mới cách thức tiếp cận với công chúng, nhƣng nhìn chung, hoạt

động sản xuất chƣơng trình thời sự vẫn có những hạn chế nhƣ: hàm

lƣợng thông tin, cách thức thể hiện vẫn chƣa đáp ứng yêu cầu, thị hiếu

ngày càng cao của công chúng; hiệu quả kinh tế chƣa cao, nhiều đài vẫn

chƣa tính đến việc tạo nguồn thu cho chƣơng trình thời sự mà vẫn xem

đây là nhiệm vụ chính trị mà cơ quan phải đầu tƣ thực hiện; quy trình

phối hợp sản xuất các chƣơng trình thời sự trong nội bộ đài truyền hình

địa phƣơng còn chƣa nhất quán, dẫn đến chồng chéo và lãng phí tiềm

năng về thông tin; mảng thời sự chƣa góp phần xây dựng thƣơng hiệu của

Đài truyền hình… Bên cạnh đó, vẫn còn một bộ phận ngƣời làm báo ở

địa phƣơng chƣa đƣợc tiếp cận đầy đủ với xu hƣớng phát triển của truyền

thông hiện đại, hoặc có nắm bắt nhƣng vẫn còn loay hoay để tìm hƣớng

đi. Có nhiều nguyên nhân dẫn tới những hạn chế trên, nhƣng nguyên

nhân sâu xa nhất là phƣơng thức sản xuất chƣa thật phù hợp, chƣa đáp

ứng yêu cầu trong tình hình mới.

Có thể thấy, cho đến nay, vấn đề tự chủ tài chính, hay nói cách

khác là báo chí làm kinh tế đã không còn là xu hƣớng, mà trở thành kế

hoạch hoạt động cụ thể ở từng cơ quan báo, đài và theo đó phải chịu sự

điều tiết bởi các quy luật của kinh tế thị trƣờng nhƣ quy luật giá trị, quy

luật cung cầu, quy luật cạnh tranh và chịu sự sàng lọc của cơ chế thị

trƣờng. Từ đây, mỗi đài truyền hình cũng giống nhƣ một doanh nghiệp.

Hoạt động sản xuất chƣơng trình truyền hình vì thế đều phải tính đến

hiệu quả, năng lực cạnh tranh chứ không còn cảnh “độc quyền” của nhà

đài địa phƣơng nhƣ trƣớc đây, phát cái gì thì công chúng phải xem cái đó

hay trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nƣớc. Thậm chí, hoạt động sản xuất

các chƣơng trình tin tức thời sự, lâu nay vẫn là nhiệm vụ chính trị của các

Đài truyền hình địa phƣơng thì trong bối cảnh hiện nay, bộ phận sản xuất

còn phải tính đến nguồn thu để có thể đầu tƣ nâng cao chất lƣợng thông

tin, đổi mới cách thức truyền tải thông tin để không bị tụt hậu so với thời

đại.

Nhằm góp phần giải quyết một số vấn đề thực tiễn của hoạt động

sản xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp tại các Đài truyền hình địa

phƣơng trong khu vực hiện nay, tác giả đã thực hiện đề tài luận văn

“Nghiên cứu so sánh phương thức sản xuất chương trình thời sự truyền

hình tổng hợp của các Đài Phát thanh - Truyền hình khu vực Bắc sông

Hậu”. Thông qua việc tìm hiểu các phƣơng thức đã đƣợc áp dụng trong

việc sản xuất các chƣơng trình thời sự truyền hình ở một số đài địa

phƣơng, từ đó so sánh, chỉ ra những ƣu điểm, hạn chế trong cách làm của

mỗi cơ quan, luận văn mong muốn góp phần định hình đƣợc phƣơng thức

sản xuất tối ƣu cho chƣơng trình thời sự tổng hợp ở các đài địa phƣơng

trong bối cảnh tự chủ về kinh tế nhƣ hiện nay, để vừa đáp ứng yêu cầu về

chất lƣợng chƣơng trình, vừa mang lại hiệu quả về kinh tế, về thời gian

thực hiện và cuối cùng là tạo một môi trƣờng làm việc chuyên nghiệp,

thoải mái, hiệu suất cao cho những ngƣời làm báo địa phƣơng.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Có 3 nhóm tài liệu chính phục vụ cho quá trình nghiên cứu luận văn:

- Nhóm tài liệu có tính chuyên sâu về phƣơng pháp luận, là cơ sở

lý luận về hoạt động sản xuất tác phẩm báo chí nói chung và các tác

phẩm truyền hình nói riêng nhƣ:

Giáo trình Cơ sở lý luận báo chí của PGS.TS. Nguyễn Văn Dững

[10], cung cấp những kiến thức cơ bản và hệ thống về các khái niệm cơ

bản của lý luận báo chí, đặc điểm báo chí, bản chất hoạt động báo chí,

đối tƣợng, công chúng và cơ chế tác động của báo chí...

Sách Sản xuất chương trình truyền hình của TS. Trần Bảo Khánh

[26] đề cập đến các phƣơng pháp để sản xuất một chƣơng trình phát sóng

trên truyền hình nói chung, trong đó bao gồm nhiều thể loại, nhiều lĩnh

vực nội dung. Ngoài ra cuốn sách trình bày tƣơng đối kỹ lƣỡng tới quy

trình sản xuất các thể loại trong truyền hình nhƣ: ký sự, phóng sự, cầu

truyền hình, tin truyền hình…

Giáo trình báo chí truyền hình và sách Các loại hình báo chí

truyền thông của PGS.TS Dƣơng Xuân Sơn [39], [40] có đề cập đến

những vấn đề cơ bản của truyền hình, trong đó trình bày các khái niệm về

truyền hình, chƣơng trình truyền hình, các đặc trƣng của truyền hình,

cung cấp những kiến thức về thực tiễn tác nghiệp truyền hình nhƣ: quy

trình thực hiện các thể loại, yêu cầu tác nghiệp đối với những ngƣời làm

truyền hình.

Giáo trình Công nghệ sản xuất chương trình truyền hình của Thạc

sĩ Phạm Thị Sao Băng [3] giới thiệu chung về chƣơng trình truyền hình,

quy trình chung để sản xuất một chƣơng trình truyền hình, khái quát về

công nghệ sản xuất các chƣơng trình truyền hình - cụ thể, đó là việc áp

dụng các tiến bộ của khoa học - kỹ thuật vào hoạt động sản xuất chƣơng

trình truyền hình, bên cạnh đó là công nghệ phân phối các chƣơng trình

truyền hình, một số thiết bị tiền kỳ và hậu kỳ trong công nghệ sản xuất

chƣơng trình truyền hình.

Ngoài ra, còn có các công trình nghiên cứu nhƣ: sách Truyền thông

đại chúng của tác giả Tạ Ngọc Tấn [41] cung cấp những hiểu biết cơ bản,

hệ thống về các phƣơng tiện truyền thông đại chúng hiện đại; sách và

xuất bản sách; đặc điểm, sự phát triển và cách sản xuất báo in, phát thanh

và truyền hình; các nguyên tắc, phƣơng pháp chính nhằm quản lý, điều

hành, phát huy tốt vai trò, sức mạnh của các loại hình, phƣơng tiện truyền

thông đại chúng... Sách chuyên khảo Nghề truyền hình khó nhỉ?! của tác

giả Bùi Chí Trung [47], giới thiệu về bản chất, giá trị và những bí quyết

thành công của nghề truyền hình và những ngƣời làm truyền hình.

Lý thuyết Sử dụng và hài lòng (Blumler và Brown 1972, Blumler

và Katz 1974) [32] với nội dung: công chúng là trung tâm của hoạt động

truyền thông. Đây là lý thuyết truyền thông rất gần với đề tài nghiên cứu

khi phân tích về những yếu tố ảnh hƣởng đến sự lựa chọn, đánh giá của

khán giả đối với chƣơng trình thời sự truyền hình, theo đó, giúp tác giả

lƣu ý: công chúng truyền hình rất đa dạng, gồm nhiều tầng lớp, lứa tuổi,

sống ở nhiều môi trƣờng, điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội khác nhau. Vì

vậy khi nghiên cứu nhu cầu của công chúng xem bản tin, phải nghiên cứu 7

họ trong bối cảnh môi trƣờng kinh tế, chính trị, văn hóa cụ thể gắn với

các mối quan hệ xã hội. Chẳng hạn nhƣ khán giả thành thị có nhu cầu

tiếp nhận thông tin khác với khán giả nông thôn. Thậm chí, cần nghiên

cứu công chúng với các thói quen, tâm lí, cách thức và tập quán sử dụng

các phƣơng tiện truyền thông đại chúng, từ đó mà nhà Đài cũng phải có

sự tính toán nhƣ thế nào để đáp ứng nhu cầu thông tin của khán giả xem

kênh mình. Mặt khác, lý thuyết "Sử dụng và hài lòng" còn nhắc nhở tác

giả lƣu ý trong việc lấy ý kiến đánh giá của những nhân sự tham gia trực

tiếp sản xuất chƣơng trình để đƣa ra đánh giá về hiệu quả của phƣơng

thức sản xuất bản tin thời sự truyền hình của địa phƣơng mình, phƣơng

thức đó có tạo điều kiện tác nghiệp tốt cho đội ngũ thực hiện hay không,

mỗi ngƣời có cơ hội cọ xát để phát triển hơn trong công việc...

Lý thuyết Người gác cổng (Kurt Lewin 1947 và D.M.White 1950)

cũng là một căn cứ lý thuyết cho luận văn khi nghiên cứu về phƣơng thức

sản xuất chƣơng trình thời sự, trong đó có việc kiểm soát đầu vào, đầu ra

cho thông tin, bởi lý thuyết này đã chỉ ra rằng: trong xã hội tồn tại rất

nhiều thông tin và đầu mối thông tin, hoạt động sản xuất và đƣa tin

của các cơ quan truyền thông cũng không thể "có tin là đƣa", mà phải là

một quá trình lựa chọn, sàng lọc. Những thông tin đƣợc đƣa qua "cổng"

và chuyển cho công chúng theo ý muốn của "ngƣời gác cổng" - chính là

các biên tập viên và Ban biên tập chƣơng trình.

Tuy nhiên, nói về cách thức sản xuất chƣơng trình thì nhóm tài liệu

này chỉ đề cập đến hoạt động sản xuất của một vài thể loại tác phẩm cụ

thể, hoặc chỉ là một khâu trong toàn bộ hoạt động sản xuất chƣơng trình

truyền hình nói chung chứ chƣa đi sâu hơn vào chƣơng trình thời sự.

- Nhóm tài liệu thực tiễn gồm những Luận án, Luận văn nghiên

cứu về chƣơng trình thời sự truyền hình, tổ chức sản xuất chƣơng trình 8

thời sự truyền hình nhƣ:

Luận văn thạc sĩ Chương trình thời sự của đài truyền hình địa

phương trong bối cảnh cạnh tranh thông tin (khảo sát Đài PT-TH Hà

Nội, Đài PT-TH Hải Phòng, Đài PT-TH Lạng Sơn) của Nguyễn Thùy

Liên [31] đã tiến hành phân tích bối cảnh cạnh tranh thông tin hiện nay

cũng nhƣ thời cơ, thách thức đặt ra cho chƣơng trình thời sự của các Đài

Phát thanh – Truyền hình địa phƣơng. Trên cơ sở lý luận, luận văn đã

tiến hành nghiên cứu, phân tích, đánh giá ƣu điểm và nhƣợc điểm các

chƣơng trình thời sự của mỗi Đài truyền hình địa phƣơng, từ đó đề xuất

các nhóm giải pháp chung và giải pháp riêng dành cho từng Đài truyền

hình địa phƣơng nhằm nâng cao chất lƣợng chƣơng trình thời sự.

Luận văn thạc sĩ Bản tin thời sự truyền hình địa phương (khảo sát

trên Đài PT-TH Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình từ tháng 10/2014 đến

4/2015) của Nguyễn Thị Thúy Hằng [22] đã phân tích những ƣu điểm,

hạn chế của chƣơng trình thời sự truyền hình ở một số đài địa phƣơng,

tìm ra những nguyên nhân làm ảnh hƣởng đến nội dung, chất lƣợng các

chƣơng trình thời sự truyền hình địa phƣơng, qua đó đề ra những nhóm

giải pháp để nâng cao chất lƣợng chƣơng trình thời sự nhƣ: tổ chức, lập

kế hoạch sản xuất chƣơng trình, nâng cao chất lƣợng nội dung, tác phẩm,

đào tạo nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực, tăng cƣờng các thiết bị khoa

học kỹ thuật, phối hợp trao đổi thông tin, tăng cƣờng công tác quảng bá,

xây dựng website để công chúng mọi nơi có thể truy cập, bên cạnh đó là

đổi mới các quy trình sản xuất, kỹ năng thực hiện tác phẩm truyền hình.

Luận văn Thạc sĩ Chất lượng chương trình thời sự truyền hình của

Đài Phát thanh - Truyền hình địa phương khu vực Đông Bắc (khảo sát

Đài PT-TH Bắc Ninh và Đài PT-TH Lạng Sơn từ tháng 1/2015 đến tháng

6/2015) của Phạm Văn Hà [17] đã khảo sát, đánh giá về chất lƣợng

chƣơng trình thời sự của một số đài địa phƣơng trong khu vực, qua đó chỉ

ra những mặt hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế ảnh hƣởng đến

chất lƣợng chƣơng trình thời sự địa phƣơng, từ đó đề ra một số giải pháp

cơ bản, sát thực nhằm cải tiến, trong đó nhấn mạnh việc thống nhất mô

hình cùng cơ chế quản lý, sự đầu tƣ ứng dụng công nghệ mới một cách

đồng bộ nhằm góp phần nâng cao tính chuyên nghiệp trong hoạt động

của những ngƣời làm thời sự ở các Đài PT-TH địa phƣơng.

Luận văn thạc sĩ Tổ chức sản xuất chương trình truyền hình thời

sự quốc tế trên Đài PT&TH Vĩnh Long hiện nay của Lƣơng Trọng Thu

[44] đã phân tích thực trạng tổ chức sản xuất các chƣơng trình truyền

hình thời sự quốc tế cùng những yêu cầu khách quan của khán giả, của

nhiệm vụ thông tin quốc tế trong tình hình mới, từ đó đƣa ra những giải

pháp khả thi nhằm nâng cao hiệu quả, chất lƣợng tổ chức sản xuất các

chƣơng trình truyền hình thời sự quốc tế của Đài PT&TH Vĩnh Long.

Luận văn thạc sĩ Phương thức sản xuất chương trình thời sự ở

kênh Truyền hình VOVTV nhìn từ góc độ truyền thông đa phương tiện

của Trƣơng Thị Lê Na [29] đi sâu vào phân tích cách thức, quy trình sản

xuất Chƣơng trình Thời sự VOVTV thông qua các góc độ đa phƣơng

tiện, qua đó nêu lên những thành công, đặc biệt là đa dạng hóa nội dung

chƣơng trình, cũng nhƣ những mặt còn hạn chế, bất cập về kỹ năng, trình

độ của đội ngũ nhân lực của kênh; hệ thống máy móc còn thiếu, chƣa

đồng bộ... Qua đó, tác giả nêu ra một số đề xuất nhằm nâng cao chất

lƣợng Chƣơng trình Thời sự VOVTV, trong đó giải pháp trọng tâm là

nâng cao trình độ năng lực cho đội ngũ PV, BTV, KTV... của kênh; có

quy chế chặt chẽ, rõ ràng trong liên kết sản xuất nội dung giữa các đơn vị

của Đài. Tuy nhiên, ở luận văn này cũng chƣa đƣa ra đƣợc những tiêu chí

nào để đánh giá hiệu quả của phƣơng thức sản xuất cũng nhƣ hệ thống lại

những yếu tố cấu thành phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự.

Luận văn Thạc sĩ Xây dựng quy trình tổ chức sản xuất các sản

phẩm báo chí cho Đài Phát thanh – Truyền hình Cần Thơ hiện nay của

Lê Băng Thạch [42], qua khảo sát quy trình sản xuất các sản phẩm báo

chí của Đài Phát thanh và Truyền hình Thành phố Cần Thơ, luận văn đã

nêu ra những ƣu điểm và các vấn đề còn hạn chế, đánh giá một cách

khách quan về các quy trình sản xuất, kiến nghị các giải pháp nâng cao

hiệu quả, xây dựng quy trình sản xuất các sản phẩm báo chí của Đài Phát

thanh và Truyền hình Thành phố Cần Thơ tại thời điểm khảo sát.

Luận văn Thạc sĩ Tổ chức chương trình trong điều kiện tự chủ về

tài chính ở Đài Phát thanh – Truyền hình Kiên Giang (2007 – 2010) của

Trần Thị Thu Thủy [45] đã dẫn ra những kinh nghiệm và giải pháp cơ

bản nhằm tổ chức chƣơng trình, nâng cao hiệu quả truyền thông và tăng

nguồn thu trong điều kiện tự chủ tài chính của Đài Phát thanh - Truyền

hình Kiên Giang.

Các công trình nghiên cứu này đã gợi mở cho tác giả cách tiếp cận

và giải quyết những vấn đề về lý luận cũng nhƣ thực tiễn trong quá trình

thực hiện luận văn. Tuy nhiên, luận văn chỉ kế thừa một số khía cạnh của

các công trình nghiên cứu chứ không lặp lại, bởi khi nói về phƣơng thức

sản xuất chƣơng trình thì có rất nhiều mô hình, mỗi mô hình lại có những

dạng thức khác nhau, tùy thuộc vào cơ sở hạ tầng, khả năng tài chính,

chất lƣợng nguồn nhân lực và chiến lƣợc phát triển của mỗi cơ quan. Hơn

nữa, điều kiện sản xuất chƣơng trình cũng nhƣ đối tƣợng khán giả của

các Đài truyền hình địa phƣơng ở mỗi khu vực cũng có sự khác nhau,

trong khi đó, 5 năm trở lại đây không có nhiều công trình nghiên cứu về

phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự của các Đài truyền hình địa

phƣơng khu vực Đồng bằng sông Cửu Long nói chung và khu vực Bắc

Sông Hậu nói riêng để có thể đánh giá về năng lực sản xuất, trình độ tiếp 11

cận với xu hƣớng truyền hình hiện đại của các Đài truyền hình địa

phƣơng. Chính vì vậy, đề tài nghiên cứu về phƣơng thức sản xuất chƣơng

trình thời sự tổng hợp ở các Đài Phát thanh và Truyền hình địa phƣơng

khu vực Bắc Sông Hậu vẫn là đề tài mang tính cấp thiết.

- Bên cạnh đó, nhóm tài liệu từ các Hội thảo, diễn đàn đƣợc tổ

chức trong thời gian thực hiện luận văn cũng giúp tác giả có thêm căn cứ

thực tiễn cho các vấn đề đặt ra trong luận văn này. Có thể kể đến:

Diễn đàn Tổng Biên tập với chủ đề “Báo chí và bài toán phát triển

nguồn thu” do báo Nhà báo và Công luận tổ chức sáng 11/6/2020 tại Hà

Nội. Tại diễn đàn đã nêu lên vấn đề kết hợp nguồn nhân lực độc

đáo với làn sóng công nghệ mới. Cùng với củng cố, đổi mới về nội dung

thì việc đầu tƣ ứng dụng công nghệ tiên tiến cho báo chí là cơ sở để các

kênh báo chí truyền thống có thể cạnh tranh với các phƣơng tiện truyền

thông mới.

Diễn đàn "Chuyển đổi số và các mô hình kinh tế mới cho báo chí"

do Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức tại Quảng Ninh ngày 22/7/2020

với sự tham dự của hàng trăm cơ quan báo chí, các doanh nghiệp hoạt

động trong lĩnh vực công nghệ, báo chí, truyền thông... Tại diễn đàn,

nhiều diễn giả có các tham luận chuyên sâu bàn về những thách thức, cơ

hội, xu hƣớng và ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực báo chí, truyền

thông cũng nhƣ các giải pháp, mô hình mới góp phần tăng nguồn thu cho

các cơ quan báo chí. Đáng chú ý tại diễn đàn, Thứ trƣởng Bộ Thông tin

và Truyền thông Hoàng Vĩnh Bảo đã phát biểu: hiện nay các cơ quan báo

chí đang đối mặt với rất nhiều khó khăn nhƣ sự sụt giảm nguồn thu từ

quảng cáo, thói quen đọc, xem, nghe của bạn đọc thay đổi, phƣơng thức

làm báo truyền thống không còn thu hút độc giả nhƣ trƣớc đây cùng với

sự áp đảo của truyền thông xã hội, các giải pháp, hạ tầng phân phối nội 12

dung và quảng cáo trên các nền tảng xuyên biên giới đang ngày càng ƣu

việt và lấn át báo chí truyền thống…Vì vậy, báo chí phải có công nghệ,

có giải pháp, có sự hỗ trợ từ cơ quan quản lý, các nhà mạng viễn thông và

quan trọng nhất là có sự đồng thuận, liên kết của các cơ quan báo chí

nhằm tạo ra sức mạnh, giúp cho các cơ quan báo chí tồn tại và phát triển

phù hợp với xu thế phát triển chung của báo chí khu vực và thế giới.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

Mục đích nghiên cứu:

Thông qua khảo sát, nghiên cứu, so sánh phƣơng thức sản xuất

chƣơng trình thời sự tổng hợp của các Đài truyền hình khu vực Bắc Sông

Hậu hiện nay, luận văn nhằm đƣa ra các đánh giá dựa trên cơ sở lý luận

và xu hƣớng phát triển của truyền thông hiện đại, giúp các Đài truyền

hình địa phƣơng trong khu vực có căn cứ lựa chọn phƣơng thức sản xuất

chƣơng trình phù hợp, đồng thời đề xuất một số giải pháp để khắc phục

những hạn chế còn tồn tại trong mô hình sản xuất cũng nhƣ đề xuất

phƣơng thức sản xuất mới đảm bảo chất lƣợng, hiệu quả.

Nhiệm vụ nghiên cứu:

Luận văn có 3 nhiệm vụ chính:

- Xây dựng khung lý thuyết về phƣơng thức sản xuất chƣơng trình

thời sự tổng hợp và tiêu chí đánh giá hiệu quả của phƣơng thức sản xuất

chƣơng trình thời sự tổng hợp ở các Đài truyền hình địa phƣơng.

- Khảo sát phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp đã

và đang đƣợc thực hiện ở một số Đài địa phƣơng trong khu vực Bắc Sông

Hậu có chỉ số khán giả tốt tính từ tháng 6/2019 đến tháng 6/2020 và là

những đơn vị đi đầu trong khu vực về khả năng nắm bắt xu hƣớng làm

báo mới. So sánh để chỉ ra những ƣu điểm, hạn chế trong cách thức sản

xuất chƣơng trình thời sự ở mỗi Đài cũng nhƣ nguyên nhân dẫn đến

những hạn chế đó.

- Đánh giá, đặt ra những vấn đề cần thảo luận xoay quanh phƣơng

thức sản xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp ở các Đài truyền hình địa

phƣơng khu vực Bắc Sông Hậu hiện nay. Đề xuất những giải pháp có

tính khoa học và thực tiễn nhằm nâng cao hiệu quả của phƣơng thức sản

xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp phù hợp với điều kiện thực tế ở Đài

truyền hình địa phƣơng khu vực Bắc sông Hậu.

4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu:

Đối tƣợng nghiên cứu của Luận văn là phƣơng thức sản xuất

chƣơng trình Thời sự tổng hợp của các Đài truyền hình địa phƣơng khu

vực Bắc sông Hậu.

4.2. Phạm vi nghiên cứu:

Phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp của Đài PT-

TH Vĩnh Long và phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp

của Đài PT-TH Đồng Tháp. Cụ thể là khảo sát, so sánh và đánh giá hiệu

quả của phƣơng thức sản xuất thông qua các chƣơng trình: Người đưa tin

24G sáng - trưa - chiều của Đài PT-TH Vĩnh Long và chƣơng trình Khởi

động ngày mới, Nhịp sống 24G trưa - tối của Đài PT-TH Đồng Tháp.

Thời gian khảo sát và thu thập số liệu về các chƣơng trình này tính từ

1/6/2019 đến 1/6/2020.

5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu

5.1. Cơ sở lý luận:

- Việc nghiên cứu đề tài luận văn này dựa trên Cơ sở lý luận báo

chí, lý luận báo chí truyền hình, xã hội học báo chí, công chúng báo chí,

phƣơng pháp nghiên cứu xã hội học, đạo đức báo chí…đây là những cơ

sở lý luận quan trọng, cơ bản.

- Quan điểm, chỉ đạo của Đảng và Nhà nƣớc Việt Nam về phát huy

vai trò của báo chí nói chung và truyền hình nói riêng trong việc thông

tin và định hƣớng dƣ luận trong giai đoạn hiện nay.

- Cơ sở pháp lý cho số hóa truyền hình mặt đất tại Việt Nam, căn cứ

vào Quyết định số 22/2009/QĐ-TTg của Thủ tƣớng Chính phủ về "Quy

hoạch truyền dẫn, phát sóng, phát thanh, truyền hình đến năm 2020".

- "Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm

2025" đƣợc Thủ tƣớng Chính phủ ký Quyết định phê duyệt vào ngày

3/4/2019. Trong đó định hƣớng: Hệ thống phát thanh, truyền hình đổi

mới theo hƣớng tập trung sản xuất chƣơng trình, bảo đảm thời lƣợng phát

sóng chƣơng trình sản xuất trong nƣớc của kênh phát thanh, kênh truyền

hình phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin tuyên truyền thiết yếu của

quốc gia và địa phƣơng đạt tỷ lệ tối thiểu 70% tổng thời lƣợng phát sóng

trong 01 ngày của từng kênh chƣơng trình... Đến năm 2020, các đài phát

thanh, truyền hình tự bảo đảm kinh phí hoạt động thƣờng xuyên. Nhà

nƣớc có cơ chế hỗ trợ, đặt hàng đối với các kênh, chuyên mục, chƣơng

trình phục vụ các nhiệm vụ chính trị, thông tin, tuyên truyền thiết yếu và

có cơ chế phù hợp để từng bƣớc hình thành và phát triển ngành công

nghiệp sản xuất nội dung trong nƣớc.

5.2. Phương pháp nghiên cứu

Để thực hiện đề tài, tác giả sử dụng một số phƣơng pháp nghiên

cứu nhƣ sau:

- Phương pháp nghiên cứu tài liệu: nhằm mục đích có đƣợc

những nền tảng lý thuyết, số liệu về các vấn đề liên quan đến đề tài

nghiên cứu, từ đó so sánh, đối chiếu vào hoạt động thực tiễn.

- Phương pháp khảo sát, thống kê, phân tích: đƣợc sử dụng để

tiếp cận các chƣơng trình thời sự của các Đài truyền hình địa phƣơng

nhằm thống kê, hệ thống số liệu trong thời gian thực hiện khảo sát, phục

vụ việc đánh giá, phân tích.

- Phương pháp so sánh: so sánh cách thức sản xuất chƣơng trình

thời sự của các Đài truyền hình để thấy đƣợc những ƣu điểm, nhƣợc điểm

của từng nơi, từ đó đề xuất giải pháp khắc phục những hạn chế.

- Phương pháp phỏng vấn sâu: luận văn đã thực hiện 4 cuộc

phỏng vấn sâu những ngƣời làm công tác quản lý, những ngƣời có kinh

nghiệm tổ chức sản xuất chƣơng trình thời sự truyền hình gồm: Phó

Giám đốc phụ trách khối Thời sự - Chuyên mục của Đài PT-TH Vĩnh

Long; Trƣởng phòng Kỹ thuật Thể hiện – chịu trách nhiệm về hình ảnh

thể hiện các chƣơng trình tự sản xuất của Đài PT-TH Vĩnh Long; Phó

Trƣởng phòng Sản xuất Chƣơng trình và Phó Trƣởng phòng Biên tập

chƣơng trình – chịu trách nhiệm tổ chức sản xuất các bản tin thời sự

trong ngày của Đài PT-TH Đồng Tháp nhằm đánh giá về cách thức sản

xuất bản tin thời sự truyền hình của Đài địa phƣơng, những thuận lợi, khó

khăn và nguyên nhân ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động sản xuất chƣơng

trình, mức độ đầu tƣ công nghệ và cơ chế đào tạo, nâng cao chất lƣợng

đội ngũ nhân sự để đáp ứng yêu cầu của tình hình mới.

- Phương pháp phỏng vấn nhóm: thực hiện 01 cuộc thảo luận giữa

Ban biên tập và nhóm biên tập viên của phòng Thời sự, Đài PT-TH Vĩnh

Long trực tiếp tham gia sản xuất bản tin thời sự tổng hợp của Đài để nêu

lên những thuận lợi hay khó khăn, vƣớng mắc trong quá trình thực hiện

nhiệm vụ, từ đó đề xuất những giải pháp cải tiến phƣơng thức sản xuất.

- Phương pháp điều tra xã hội học: thu thập các ý kiến của công

chúng về việc lựa chọn kênh nào để xem, tần suất xem chƣơng trình thời

sự, ý kiến đánh giá về nội dung, hình thức, kết cấu, ngƣời dẫn chƣơng

trình, tâm lý tiếp nhận thông tin..., làm kênh tham khảo để đề ra giải pháp

cải tiến phƣơng thức sản xuất; quá trình điều tra đã phát tổng cộng 300

phiếu cho các đối tƣợng gồm: khán giả xem Đài ở Vĩnh Long, Đồng

Tháp, Bến Tre, Trà Vinh, Tiền Giang (thu về 270 phiếu). Thu thập ý kiến

của các PV – BTV Đài PT-TH Vĩnh Long và Đồng Tháp về hoạt động

sản xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp của đơn vị đang công tác thông

qua bảng hỏi điện tử; kết quả thu về 23 lƣợt trả lời ở Đài Đồng Tháp và

45 lƣợt trả lời ở Đài Vĩnh Long.

6. Ý nghĩa lý luận và giá trị thực tiễn của đề tài

6.1. Ý nghĩa lý luận Lâu nay, tin tức đã trở thành "món ăn" không thể thiếu trong một

"bàn tiệc" các chƣơng trình truyền hình. Và đứng trƣớc một thị trƣờng

truyền thông sôi động, các Đài truyền hình địa phƣơng hiện nay không

khó để sở hữu nguồn tài nguyên thông tin để khai thác. Luận văn góp

phần khẳng định vị trí, vai trò của chƣơng trình thời sự tổng hợp trên

kênh truyền hình khu vực Bắc Sông Hậu hiện nay, nhất là trong việc thực

hiện các chức năng, nhiệm vụ của một cơ quan báo chí nhằm định hƣớng

dƣ luận xã hội, nâng cao hiệu quả thông tin, tuyên truyền. Trên cơ sở đó,

luận văn cũng làm rõ phƣơng thức sản xuất đóng một vai trò quan trọng

đối với chất lƣợng chƣơng trình, hiệu quả của chƣơng trình thời sự tổng

hợp, do đó phải có phƣơng thức sản xuất phù hợp.

6.2. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài

Khi các Đài truyền hình chuyển sang tự chủ về kinh tế, có một

thực tế là chƣơng trình thời sự vừa phải thực hiện nhiệm vụ thông tin,

tuyên truyền, nhƣng cũng vừa phải tạo ra đƣợc nguồn thu (thông qua tài

trợ, quảng cáo...) và góp phần xây dựng thƣơng hiệu của cơ quan báo chí.

Thông qua việc so sánh phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự tổng

hợp của Đài PT-TH Vĩnh Long và Đài PT-TH Đồng Tháp, tác giả mong

muốn sẽ cùng các cơ quan đánh giá lại những lợi thế cũng nhƣ những

mặt còn hạn chế để có hƣớng khắc phục, đổi mới phƣơng thức sản xuất

chƣơng trình phù hợp với tình hình mới.

Luận văn cũng là tài liệu để các Đài PT-TH khác trong khu vực có

thể tham khảo, các nhà báo quan tâm có thể nghiên cứu thêm.

Ngoài ra luận văn còn có thể đƣợc sử dụng làm tài liệu tham khảo

cho hoạt động giảng dạy, hoạt động quản lý, biên tập, tổ chức sản xuất

chƣơng trình thời sự truyền hình.

Với riêng cá nhân tác giả, đề tài nghiên cứu của luận văn có ý

nghĩa hết sức quan trọng trong việc trang bị cách nhìn, cách làm bản tin

thời sự truyền hình trong bối cảnh truyền thông hiện đại, phục vụ thiết

thực cho công việc của ngƣời làm thời sự ở một Đài truyền hình địa

phƣơng.

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, Danh

mục chữ viết tắt, Mục lục, nội dung chính của luận văn gồm 3 chƣơng:

Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về phƣơng thức sản xuất chƣơng trình

thời sự trên kênh truyền hình địa phƣơng

Chƣơng 2: So sánh phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự tổng

hợp của các Đài PT-TH khu vực Bắc sông Hậu hiện nay

Chƣơng 3: Đề xuất giải pháp đổi mới, cải tiến phƣơng thức sản

xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp ở các Đài PT-TH khu vực Bắc sông

Hậu

Nội dung của luận văn sẽ đƣợc trình bày theo các chƣơng nói trên.

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHƢƠNG THỨC SẢN XUẤT

CHƢƠNG TRÌNH THỜI SỰ TRÊN KÊNH TRUYỀN HÌNH ĐỊA

PHƢƠNG

1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài

1 1.1. Chương trình truyền hình Luật Báo chí 2016 giải thích thuật ngữ “chƣơng trình truyền hình”

nhƣ sau: Chương trình truyền hình là tập hợp các tin, bài trên báo hình

theo một chủ đề trong thời lượng nhất định, có dấu hiệu nhận biết mở

đầu và kết thúc.

Còn theo Giáo trình báo chí truyền hình của PGS.TS Dƣơng Xuân

Sơn: Chƣơng trình truyền hình là sự liên kết, sắp xếp bố trí hợp lý các tin

bài, băng tƣ liệu, hình ảnh, âm thanh trong một thời gian nhất định, đƣợc

mở đầu bằng nhạc hiệu, hình hiệu, lời giới thiệu, kết thúc bằng lời chào

tạm biệt nhằm đáp ứng yêu cầu tuyên truyền của cơ quan báo chí truyền

hình và mang lại hiệu quả thông tin cao nhất cho khán giả. [39, tr. 95]

PGS.TS Tạ Ngọc Tấn trong cuốn Truyền thông đại chúng thì cho

rằng thuật ngữ “chƣơng trình truyền hình” đƣợc sử dụng trong hai trƣờng

hợp:

Trƣờng hợp thứ nhất, ngƣời ta dùng chƣơng trình truyền hình để

chỉ toàn bộ nội dung thông tin phát đi trong ngày, trong tuần, trong tháng

của một kênh truyền hình hay của cả một đài truyền hình.

Trƣờng hợp thứ hai, chƣơng trình truyền hình dùng để chỉ một hay

nhiều tác phẩm hoàn chỉnh, hoặc kết hợp với một số thông tin tài liệu

khác đƣợc tổ chức theo một chủ đề cụ thể với hình thức tƣơng đối nhất

quán, thời lƣợng ổn định và đƣợc phát theo định kỳ. [41, tr.76]

Hiện nay, nếu phân chia theo tiêu chí tính thời sự của thông tin thì

có: chƣơng trình Thời sự, chƣơng trình Chuyên đề. Nếu phân chia theo

lĩnh vực phản ánh thì có: chƣơng trình Kinh tế, chƣơng trình Văn hóa,

Quân đội, Giáo dục đào tạo, Y tế, Thể thao… Nếu chia theo tiêu chí giới

tính và độ tuổi, thì có các chƣơng trình dành cho các đối tƣợng: Phụ nữ,

Thiếu nhi, Thanh niên, Ngƣời cao tuổi… Nếu theo tiêu chí mục đích

thông tin thì chủ yếu có các chƣơng trình Giải trí, chƣơng trình tin tức

thời sự…

Mỗi chƣơng trình truyền hình có tôn chỉ mục đích, chức năng

nhiệm vụ khác nhau, đối tƣợng khán giả khác nhau. Căn cứ vào các yếu

tố đó, ngƣời ta thƣờng xây dựng chƣơng trình có cấu trúc, format tƣơng

đối ổn định, có thời lƣợng xác định, thời điểm phát cụ thể. Các chƣơng

trình có thể đƣợc phát trên từng kênh sóng khác nhau.

1.1.2. Chương trình thời sự truyền hình

Trong cuốn Các loại hình báo chí truyền thông, PGS.TS Dƣơng

Xuân Sơn đã định nghĩa về chƣơng trình Thời sự nhƣ sau:

Đây là chƣơng trình quan trọng nhất của một đài truyền hình với tƣ

cách là cơ quan báo chí. Nó hàm chứa những đặc điểm nổi bật nhƣ:

- Thông tin thời sự đƣợc cập nhật liên tục: cung cấp cho ngƣời xem

những tin tức mới nhất về sự kiện đang diễn ra, có khả năng đƣa tin

nhanh nhất bằng truyền hình trực tiếp. Các bản tin đƣợc sản xuất liên tục

theo chu kì thời gian, có thể là 1 tiếng, 3 tiếng, 6 tiếng, 12 tiếng...

- Đảm bảo cơ cấu thông tin các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, văn hóa

xã hội, thể thao... nhờ đó mà nhu cầu thông tin của nhiều đối tƣợng khán

giả đƣợc đáp ứng.

- Đảm bảo thông tin các vùng miền: mỗi đài truyền hình đều xác

định đối tƣợng khán giả trong một không gian địa lý, việc xây dựng kết

cấu bản tin và đƣa tin tức đều khắp các khu vực là cần thiết, nó đảm bảo

sự công bằng trong tiếp nhận tin tức của công chúng. [40, tr.185]

Tóm lại, chương trình thời sự truyền hình là một chương trình

truyền hình, trong đó chuyển tải các thông tin về sự kiện, hiện tượng

trong cuộc sống xã hội một cách nhanh chóng, kịp thời đến công chúng,

đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ tuyên truyền và nhu cầu thông tin của

công chúng, được phát sóng định kỳ, có thời lượng ổn định. Một chương

trình thời sự truyền hình được kết cấu, xây dựng bởi các thể loại: Tin,

phóng sự, ghi nhanh, phỏng vấn…

1.1.3. Chương trình Thời sự tổng hợp trên kênh truyền hình địa

phương

Thời gian gần đây, ở các Đài PT-TH địa phƣơng khu vực đồng

bằng sông Cửu Long xuất hiện cách gọi Chương trình thời sự tổng hợp.

Cách gọi này có cơ sở từ khái niệm về chương trình tổng hợp mà

PGS.TS Dƣơng Xuân Sơn đã nêu trong cuốn Các loại hình báo chí

truyền thông nhƣ sau:

Chƣơng trình tổng hợp là dạng chƣơng trình sáng tạo về mặt hình

thức đƣa thông tin, linh hoạt trong kết cấu nội dung chƣơng trình. Hiện

nay có nhiều chƣơng trình khai thác tính tƣơng tác với khán giả để thu

hút ngƣời xem. Trong chƣơng trình tổng hợp, những ngƣời sản xuất có

thể kết hợp nhiều thể loại tác phẩm và nhiều hình thức thông tin khác

nhau để tăng tính hấp dẫn của chƣơng trình truyền hình. Cũng có thể kết

hợp giữa các yếu tố thông tin, giải trí, nghệ thuật trong một chƣơng trình

dạng tổng hợp. [40, tr.188].

Theo đó, chương trình thời sự tổng hợp là một bản tin có sự linh

hoạt, sáng tạo trong cách đưa thông tin cũng như kết cấu nội dung

chương trình, có sự kết hợp giữa yếu tố thông tin với giải trí, nghệ thuật

trong những thể loại đặc trưng chỉ có ở truyền hình để thu hút sự quan

tâm của người xem.

Cách gọi chương trình thời sự tổng hợp hiện nay cũng đƣợc một số

chuyên gia, nhà nghiên cứu sử dụng để phân biệt tiêu chí giữa các bản tin

và cũng để phân biệt cách thức sản xuất chƣơng trình.

1.1.4. Phương thức sản xuất chương trình truyền hình Theo từ điển tiếng Việt, “phƣơng thức” đƣợc định nghĩa là “cách

thức, phương pháp được quy định để tiến hành”. Còn “sản xuất” là “quá

trình tạo ra của cải, vật chất”. Nhƣ vậy, có thể hiểu phương thức sản

xuất là cách thức, phương pháp tạo ra một sản phẩm theo các bước, các

khâu hay quy trình đã định sẵn.

Trên lĩnh vực truyền hình, tác giả xin đƣa ra khái niệm về phƣơng

thức sản xuất chƣơng trình truyền hình nhƣ sau:

Phương thức sản xuất chương trình truyền hình là cách thức,

phương pháp để làm ra một chương trình truyền hình trong một thời gian

nhất định và theo một quy trình định sẵn.

Để nghiên cứu về phƣơng thức sản xuất chƣơng trình truyền hình

một cách có hệ thống, tác giả dựa trên hai yếu tố: lực lƣợng sản xuất

chƣơng trình (bao gồm nguồn nhân lực, vật lực, tài chính…) và quan hệ

sản xuất (bao gồm cơ cấu tổ chức, hệ thống quản lý, phân công công

việc, sự phối hợp giữa các bộ phận sản xuất…)

Thực tế trong hoạt động sản xuất chƣơng trình ở các Đài truyền

hình hiện nay, bên cạnh thuật ngữ Phương thức sản xuất chương trình,

còn có các thuật ngữ nhƣ Tổ chức sản xuất chương trình, Quy trình sản

xuất chương trình và Công nghệ sản xuất Chương trình truyền hình. Có

thể phân biệt các khái niệm này nhƣ sau:

Trong luận văn Thạc sĩ báo chí Xây dựng quy trình tổ chức sản

xuất các sản phẩm báo chí cho Đài Phát thanh – Truyền hình Cần Thơ

hiện nay của tác giả Lê Băng Thạch [42, tr.10 - 16] đã nêu rõ:

Quy trình sản xuất sản phẩm báo chí là trình tự các bước tiến

hành cần trải qua để có được một sản phẩm báo chí. Nó bao gồm nhiều 23

bước và nhà báo cần tuân thủ các bước trong quy trình ấy. Nhƣ vậy, có

thể hiểu "quy trình sản xuất chƣơng trình truyền hình" là các bƣớc có tính

chất bắt buộc và đƣợc quy định, sắp xếp theo một trình tự hợp lý nhất

định để sản xuất ra một sản phẩm truyền hình. Khi có sự thay đổi trong

"phƣơng thức sản xuất chƣơng trình" thì các bƣớc, các công đoạn trong

"quy trình sản xuất" cơ bản vẫn giữ nguyên, có chăng chỉ là thêm, bớt

hoặc kết hợp, hoặc thay đổi thứ tự một số bƣớc trong quy trình để phù

hợp với đặc điểm của lực lƣợng sản xuất và quan hệ sản xuất đƣợc quy

định bởi phƣơng thức sản xuất ấy.

Còn theo Giáo trình Công nghệ sản xuất Chương trình Truyền

hình của Thạc sĩ Phạm Thị Sao Băng:

Công nghệ sản xuất bao gồm một lĩnh vực hoạt động sản xuất có

điều tiết theo chương trình, gia công và phát sóng tất cả các thể loại

chương trình với sự tham gia của các phương tiện kỹ thuật. Nhƣ vậy,

"công nghệ sản xuất" đề cập nhiều đến khía cạnh áp dụng tiến bộ khoa

học kỹ thuật vào quá trình sản xuất chƣơng trình truyền hình trong khi

"phƣơng thức sản xuất chƣơng trình" lại mang tính bao quát hơn, gồm cả

việc kiểm soát chất lƣợng nội dung, quản lý điều hành nhân sự.

Còn với khái niệm Tổ chức sản xuất chương trình, có thể hiểu là

các hoạt động nhằm sử dụng tối đa và hiệu quả các nguồn nhân lực,

trang thiết bị chuyên ngành một cách có kế hoạch và hợp lý, phát huy

mọi khả năng sáng tạo của con người nhằm tạo ra một sản phẩm truyền

hình có chất lượng.

Xét về mặt ngôn ngữ, phương thức sản xuất là một cụm danh từ

dùng để gọi tên các phƣơng pháp sản xuất chƣơng trình mà Đài truyền

hình đang áp dụng. Có thể thấy, mỗi phương thức sản xuất sẽ quy định

những đặc điểm riêng của lực lƣợng sản xuất cùng các mối quan hệ sản

xuất và cũng phản ánh trình độ phát triển của một cơ quan báo chí. Với tổ

chức sản xuất, đây là cụm động từ để chỉ toàn bộ những hoạt động để tạo

ra sản phẩm truyền hình. Việc tổ chức sản xuất bao gồm các yếu tố:

 Tổ chức nhân sự, nhân lực và kinh phí

 Tổ chức hệ thống trang thiết bị, kỹ thuật

 Tổ chức sản xuất nội dung

Mặc dù khi nói đến phương thức sản xuất chương trình và tổ chức

sản xuất chương trình, chúng ta đều phải xét đến các yếu tố nguồn nhân

lực, trang thiết bị kỹ thuật, nguồn kinh phí, các mối quan hệ trong sản

xuất... tuy nhiên không thể gộp chung hai khái niệm này mà cần hiểu

theo hƣớng: để tạo ra sản phẩm truyền hình đạt yêu cầu, chất lƣợng,

trƣớc tiên ngƣời tổ chức sản xuất chƣơng trình phải xác định đƣợc

phương thức sản xuất dựa trên điều kiện thực tế và trình độ phát triển của

cơ quan, đơn vị, sau đó mới tiến hành tổ chức sản xuất bằng cách lên kế

hoạch, tập hợp một lực lƣợng lao động có những tiêu chuẩn năng lực

nhất định cùng các trang thiết bị máy móc, kỹ thuật… tham gia vào quá

trình sản xuất.

1.1.5. Một số phương thức sản xuất chương trình thời sự ở các

đài truyền hình địa phương hiện nay

Căn cứ vào giai đoạn phát triển của báo chí khi ứng dụng khoa học

– công nghệ vào sản xuất, có thể chia phƣơng thức sản xuất chƣơng trình

thời sự thành: phƣơng thức sản xuất truyền thống và phƣơng thức sản

xuất hiện đại.

Phương thức sản xuất hậu kỳ:

Với phƣơng thức này, quy trình tổ chức sản xuất gồm các công

đoạn: Phóng viên đi viết tin, bài sau đó nộp về cho ban biên tập. Khi đã

tập hợp đƣợc một số lƣợng tin bài, thời lƣợng các phần đã đƣợc xác định

cho phù hợp, biên tập viên sẽ viết lời giới thiệu, cắt gọt, bổ sung tạo ra sự

hoàn chỉnh về nội dung cũng nhƣ kết cấu của chƣơng trình. Kịch bản sau 25

khi biên tập xong sẽ đƣợc duyệt và chuyển tới phát thanh viên đọc và thu

âm. Kỹ thuật viên dựng hình và ráp các phần với nhau thành chƣơng

trình hoàn chỉnh để phát sóng.

Lập kế hoạch SX

BTV biên tập câu chữ, lời dẫn, ráp kịch bản

KTV ráp

Kỹ thuật viên dựng

LĐ duyệt thành phẩm

tin, bài

LĐ duyệt hình, kịch bản

PTV hiện dẫn tại studio

chƣơng trình theo KB

Lãnh đạo duyệt

Có thể hình dung quy trình này qua sơ đồ sau:

Phát thanh viên đọc tin

Giấy tờ nghiệm thu, phát sóng

Phóng viên tác nghiệp, viết tin bài

Sơ đồ 1.1: Quy trình tổ chức sản xuất chương trình thời sự truyền hình

Về ƣu điểm, phƣơng thức sản xuất truyền thống có kết cấu và nội

dung chƣơng trình thƣờng chặt chẽ, chỉn chu do đã đƣợc sàng lọc, kiểm

duyệt, chỉnh sửa qua nhiều khâu. Ngƣời thể hiện bản tin có thời gian để

đọc đi đọc lại văn bản nên hiếm khi có những nhầm lẫn, sai sót trên sóng.

Tuy nhiên phƣơng thức này cũng bộc lộ những điểm hạn chế: đó là

quá trình sản xuất phải trải qua nhiều khâu, xử lí thông tin mất nhiều thời

gian, do đó sẽ làm giảm đáng kể tính thời sự của thông tin. Chƣa kể với

những tin nóng mà phóng viên gửi về sát giờ lên sóng rất khó để đƣa vào

chƣơng trình bởi các khâu đọc, dựng, xuất lại file thành phẩm chiếm khá

nhiều thời gian. Đây cũng chính là hạn chế khiến tốc độ đƣa tin của

truyền hình bị chậm hơn so với phát thanh và báo điện tử.

Hơn nữa, phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự có hậu kỳ

thƣờng tạo ra sự gò bó, khuôn mẫu. Đối với chất lƣợng thông tin thì khó

cập nhật đƣợc tin nóng, mới. Đối với ê kíp sản xuất thì mất nhiều thời

gian làm việc hơn. Đối với công chúng thì thiếu đi sự gần gũi, thân thiện

của chƣơng trình và không thấy đƣợc tính thời sự của thông tin.

Dù là cách làm truyền thống thế nhƣng cho đến nay, phƣơng thức

sản xuất chƣơng trình có hậu kỳ vẫn đƣợc áp dụng trong sản xuất bản tin

thời sự ở nhiều đài truyền hình địa phƣơng bởi tính an toàn, ổn định, ê

kíp thực hiện đã thành thạo với quy trình sản xuất truyền thống và hơn

hết là tận dụng những thiết bị có sẵn, không phải tốn kém đầu tƣ cho máy

móc, thiết bị, công nghệ.

Phương thức sản xuất trực tiếp:

Phƣơng thức sản xuất chƣơng trình trực tiếp có thể hiểu là phƣơng

thức mà quá trình sản xuất chƣơng trình đƣợc thực hiện đồng thời với

quá trình phát sóng, giúp cho tính thời sự cũng nhƣ độ tin cậy của của

vấn đề, sự kiện tăng lên rõ rệt, đồng thời có thể thu hút ngƣời nghe tham

gia vào quá trình sản xuất chƣơng trình.

Từ những năm 80 của thế kỷ XX, Đài truyền hình Việt Nam đã bắt

đầu sử dụng phƣơng thức truyền hình trực tiếp để tƣờng thuật Đại hội

Đảng, các kỳ họp Quốc hội, các sự kiện văn hóa, thể thao, lễ tết,... rất

cuốn hút ngƣời xem. Tiếp thu công nghệ và kinh nghiệm sản xuất, đến

những năm gần đây, nhiều đài truyền hình địa phƣơng cũng đã đầu tƣ

máy móc, thiết bị và con ngƣời để sản xuất các chƣơng trình truyền hình

trực tiếp ngày càng phong phú và đa dạng, phục vụ tốt hơn nhu cầu thông

tin của ngƣời dân trên nhiều lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội,

thể thao, giải trí,... Có thể thấy ở Việt Nam trƣớc đây rất hiếm các

chƣơng trình truyền hình trực tiếp bởi tính chất truyền dẫn phức tạp và

tốn kém, thì những năm gần đây, các chƣơng trình truyền hình trực tiếp

đã xuất hiện nhiều. Bên cạnh đó, với những sự kiện nóng hổi, truyền hình

hiện đại cũng xông pha đƣa tin ngay tại hiện trƣờng, cập nhật kịp thời

không kém so với các loại hình báo chí khác.

Nói về vai trò của các chƣơng trình truyền hình trực tiếp, PGS.TS

Dƣơng Xuân Sơn nhận định: Truyền hình trực tiếp ngày càng trở nên

không thể thiếu trong các chương trình truyền hình, tăng tính hấp dẫn

của truyền hình, vì khán giả cảm thấy có hiệu ứng “cùng chứng kiến sự

kiện”. Việc chuyển tải thông tin chân thực và nhanh nhạy của phương

thức truyền hình trực tiếp khiến người xem cảm giác mình thực sự đang

tham gia vào sự kiện và đạt được hiệu quả cao. Từ đó, truyền hình đang

thực sự dần dần phát huy thế mạnh của báo chí, tác động, hình thành và

định hướng một cách tích cực dư luận xã hội. [39, tr. 110]

Có thể hình dung quy trình tổ chức sản xuất chƣơng trình thời sự

BTV biên tập câu chữ, viết lời dẫn, lên sƣờn kịch bản, hoàn chỉnh kịch bản

trực tiếp qua sơ đồ sau:

LĐ duyệt hình, duyệt kịch bản

Ban biên tập lựa chọn thông tin theo tiêu chí

PTV phối hợp với đạo diễn, kỹ thuật trƣờng quay thể hiện trực tiếp trên sóng truyền hình

KTV dựng tin, bài (căng theo số chữ trong văn bản để tính toán hình ảnh, thời lƣợng cho khớp)

Thông tin đầu vào

Sơ đồ 1.2: Quy trình tổ chức sản xuất chương trình thời sự trực tiếp

Với các chƣơng trình thời sự, phƣơng thức sản xuất trực tiếp đã

khắc phục đƣợc những hạn chế của phƣơng thức sản xuất truyền thống

khi có thể cập nhật đƣợc thông tin ngay tại thời điểm đang phát sóng;

thời gian thực hiện bản tin không bị kéo dài bởi khâu hậu kì, ráp nối các

phần; và đặc biệt là tạo hiệu ứng tƣơng tác tốt hơn với ngƣời xem khi

ngƣời dẫn chƣơng trình sử dụng ngôn ngữ nói và quá trình chuyển tải

thông tin trực tiếp đến ngƣời nghe nhƣ là một cách giao tiếp gần gũi, thân

mật, mang tính đối thoại về những thông tin nóng hổi, mới mẻ, giàu tính

khách quan mà ngƣời nghe đang quan tâm. Để làm đƣợc điều này, bản

tin thời sự trực tiếp đã tạo ra một phong cách làm việc mới cho đội ngũ

những ngƣời thực hiện chƣơng trình: năng động hơn, sáng tạo hơn.

Phƣơng thức này đã ứng dụng đƣợc những thành tựu của khoa học kĩ

thuật tiên tiến của thời đại, làm cải tiến hoạt động sản xuất các chƣơng

trình thời sự với bƣớc nhảy vọt quan trọng về chất lƣợng.

Tuy nhiên, truyền hình trực tiếp cũng đòi hỏi khả năng kỹ thuật

cao, tay nghề vững của đội ngũ sản xuất và chi phí đầu tƣ ban đầu cho

máy móc, thiết bị, trƣờng quay cũng không phải ít, vì vậy không phải Đài

PT-TH địa phƣơng nào hiện nay cũng có thể thực hiện chƣơng trình thời

sự trực tiếp. Bên cạnh đó, trong một chƣơng trình thời sự trực tiếp có thể

bao hàm nhiều nội dung đƣợc thực hiện bởi nhiều nhóm phóng viên khác

nhau tại những địa điểm, thời điểm khác nhau. Vấn đề là toàn bộ những

nội dung đó phải đƣợc liên kết lại với một chủ đề có tính thống nhất cao.

Do đó, để có thể đảm bảo sự liên kết hợp lý giữa các thành phần khác

nhau trong một chƣơng trình thời sự trực tiếp, đòi hỏi phải có sự nhạy

bén của đạo diễn, biên tập viên và ngƣời dẫn chƣơng trình.

Phương thức sản xuất phối hợp:

Phƣơng thức phối hợp trong sản xuất chƣơng trình truyền hình ở

nƣớc ta thực ra không phải xuất hiện mới đây mà đã manh nha từ những

năm đầu mới thành lập ngành truyền hình. Đài truyền hình Việt Nam là

một trong những đơn vị tiên phong trong hình thức sản xuất này. Tuy

nhiên, lúc đầu, cách thức chủ yếu là các cơ quan, đoàn thể, các tổ chức

chính trị - xã hội (nhƣ Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Tổng liên đoàn

Lao động Việt Nam…) hợp tác với đài ở một số khâu để cùng sản xuất

chƣơng trình. Cho đến những năm 2000 thì hình thức này mới phát triển

mạnh mẽ, đó là từ khi các đài truyền hình bắt đầu thực hiện hình thức tự

hoạch toán. Phối hợp, hợp tác với các đơn vị bên ngoài ở một số khâu

trong sản xuất là một phƣơng thức đã đƣợc nhiều Đài truyền hình địa

phƣơng nghiên cứu và phát triển. Đến nay, việc phối hợp sản xuất không

chỉ dừng lại giữa đài truyền hình với các cơ quan, ban ngành nhà nƣớc

mà còn mở rộng ra với đa dạng đối tƣợng trong xã hội nhƣ các doanh

nghiệp, các công ty truyền thông và thậm chí cả các cá nhân trong xã hội.

Phƣơng thức sản xuất phối hợp cũng là vấn đề đƣợc đƣa ra nghiên

cứu và bàn luận trong bài viết Sự thay đổi trong phương thức sản xuất

chương trình truyền hình ở Việt Nam hiện nay của TS. Đinh Thị Xuân

Hòa trong cuốn Báo chí truyền thông – Những vấn đề đương đại.

Nếu như trước kia ở Việt Nam, các chương trình truyền hình chỉ

được sản xuất bởi vốn, thiết bị kỹ thuật và các nguồn lực khác của nhà

đài, thì nay, nó không còn là những sản phẩm “độc quyền” của nhà đài

nữa. Kỷ nguyên của kỹ thuật số đã giúp cho rất nhiều cá nhân, đơn vị

ngoài xã hội cũng có thể tham gia vào công việc của nhà đài với rất

nhiều hình thức đa dạng… Sự tham gia này có thể toàn bộ các khâu,

hoặc một vài công đoạn trong quy trình làm ra một sản phẩm truyền hình

hoàn chỉnh. Thực tế thời gian qua đã cho thấy sự thay đổi như thế trong

phương thức sản xuất, nó vừa là cơ hội nhưng cũng tiềm ẩn không ít

những thách thức; kết quả của sự thay đổi tùy thuộc rất nhiều vào nhận

thức và cách ứng xử của nhà đài trước xu thế này. [30, tr.196 – 197]

Thật vậy, để đáp ứng nhu cầu thông tin của khán giả hiện nay và

để mở rộng đối tƣợng “khách hàng” của mình, chỉ nói riêng về mảng tin

tức thời sự, các Đài truyền hình không thể chỉ cung cấp những thông tin,

sự kiện ở địa phƣơng mình mà phạm vi tin tức cần phải đƣợc phủ sóng

khắp cả nƣớc, thậm chí là cả thế giới. Nếu nhƣ Đài truyền hình Việt Nam

hay Thông tấn xã Việt Nam có các cơ quan thƣờng trú với đông đảo

phóng viên, biên tập viên hoạt động ở khắp các tỉnh, thành trên cả nƣớc

và cả ở nƣớc ngoài, thì với các đài truyền hình địa phƣơng hiện nay, việc

hợp tác với các cá nhân hoạt động trong lĩnh vực truyền thông hoặc là các

công ty truyền thông, hay các cơ quan báo chí chính thống khác để cung

cấp, trao đổi thông tin thời sự đang là cách làm mang lại hiệu quả. Nhà

đài không thể cử phóng viên của mình đi đến hiện trƣờng vụ việc cách

hàng trăm, thậm chí là hàng nghìn kilomet để lấy tin và gửi về để kịp giờ

bản tin nóng. Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, đặc biệt là

những tiến bộ của kỹ thuật số đã giúp cho điều này dễ dàng và nhanh

chóng hơn rất nhiều nếu nhà đài có đƣợc những nguồn tin mạnh và đáng

tin cậy. Điện thoại thông minh, máy ảnh số, mạng xã hội, email... tất cả

đều đang tạo thuận lợi cho việc kiến tạo nội dung ở mức độ mà trong hai

thập niên trƣớc đây chúng ta không thể nào hình dung nổi, đó chính là sự

tham gia làm báo của mọi ngƣời, ở mọi nơi và vào mọi lúc.

Đặc biệt, khi nói đến nguồn cung cấp thông tin, hiện nay xu hƣớng

chuyển đổi vai trò vị thế khán giả đang đặt ra cho truyền hình cũng nhƣ

tất cả các phƣơng tiện truyền thông đại chúng khác một áp lực mới về nội

dung đƣợc tạo ra bởi "ngƣời sử dụng" hay còn gọi là "nhà báo công dân"

- một nhóm đối tƣợng không thể bỏ qua trong sự phát triển của báo chí.

Cơ hội đƣợc có mặt tại những bối cảnh, trong những thời điểm mà phóng

viên chuyên nghiệp không thể có mặt cùng với việc công cụ ghi hình

ngày càng đơn giản, thuận tiện đã giúp cho khán giả từ ngƣời "chuyên

nhận" và thậm chí là "phải nhận" thông tin đã trở thành "ngƣời cho" và

hơn nữa là "ngƣời nắm giữ quyền cho hay không". Đối với một bản tin

thời sự, những nội dung hình ảnh mà khán giả cung cấp, nhƣ các tin tức

thời sự, các vấn đề sự kiện mà chính bản thân khán giả (ngƣời dân) phát

hiện trong cuộc sống luôn có sức hút đặc biệt. Nó khắc phục đƣợc tính gò

bó, khô cứng và áp đặt của truyền hình truyền thống, ngƣời xem có lòng

tin hơn với những hình ảnh, thông tin mà ngƣời chứng kiến sự việc –

cũng là ngƣời dân địa phƣơng cung cấp.

Tuy nhiên, việc thiếu cơ chế hợp tác với các "nhà báo công dân"

hiện nay đã khiến cho những chất liệu sinh động từ cuộc sống mà ngƣời

dân thực hiện vẫn chƣa có nhiều cơ hội đƣợc chia sẻ trên sóng truyền

hình. Đó vẫn còn là "mảnh đất" chƣa đƣợc các đài truyền hình khai thác

triệt để.

Mặc dù vậy, trong hoạt động phối hợp với các đơn vị bên ngoài để

sản xuất bản tin thời sự truyền hình, một vấn đề mà TS. Đinh Thị Xuân

Hòa cũng có đề cập đến trong phƣơng thức sản xuất phối hợp chính là

chất lƣợng hợp tác và vai trò của đài truyền hình trong quản lý nội dung

các chƣơng trình phối hợp sản xuất.

Có một thực tế là hiện nay, có những đài truyền hình vì lực lƣợng

sản xuất tại chỗ chƣa đáp ứng, hay vì mục tiêu thu hút khán giả đặt lên

hàng đầu mà giao hẳn cho đối tác truyền thông thực hiện trọn gói bản tin.

Điều này rất dễ dẫn đến tình trạng buông lỏng, hay dễ dãi trong khâu

kiểm duyệt nội dung thông tin trƣớc khi lên sóng trong khi tin tức thời sự

là một mảng quan trọng của nhà đài, bởi ngoài chức năng cung cấp thông

tin, nó còn mang tính định hƣớng dƣ luận.

Phương thức sản xuất hội tụ, tích hợp đa phương tiện

Sự ra đời của Internet đã tạo bƣớc đột phá mang tính cách mạng

trong truyền tải và thể hiện thông tin những năm đầu của thế kỷ XXI.

Việc một cơ quan báo chí sở hữu nhiều loại hình báo chí khác nhau đã

không còn xa lạ trong thời đại ngày nay. Không đứng ngoài xu thế này,

báo chí nƣớc ta đang từng bƣớc có những chuyển biến lớn để tận dụng

đƣợc những lợi thế mà truyền thông đa phƣơng tiện mang lại.

Trong bối cảnh mà truyền hình phải chấp nhận chia thị phần khán

giả với mạng xã hội hay các loại hình truyền thông hiện đại khác, doanh

thu gặp không ít khó khăn trong khi phải tự chủ về tài chính, nhiều đài

truyền hình, từ trung ƣơng đến địa phƣơng, đã hƣớng đến chiến lƣợc xây

dựng cơ quan báo chí đa phƣơng tiện. Theo đó, các chƣơng trình Thời sự

với năng lực sản xuất đa phƣơng tiện đã tiếp cận đƣợc với một lƣợng

khán giả đông đảo hơn – không chỉ là khán giả xem ti vi, mà còn là nhóm

công chúng xem tin tức qua website, tờ báo mạng điện tử, nhóm công

chúng sử dụng điện thoại di động, mạng xã hội… qua đó cung cấp cho

công chúng nhiều thông tin hơn và từ đó thƣơng hiệu, uy tín của cơ quan

báo chí cũng đƣợc tăng lên đáng kể. Nhìn ở phía ngƣợc lại, công chúng

trong thời đại truyền thông đa phƣơng tiện cũng đƣợc hƣởng thụ rất

nhiều lợi ích mà xu thế này đem lại. Chẳng hạn nhƣ nếu bỏ lỡ một buổi

xem truyền hình, khán giả cũng có thể xem lại qua website, kênh

Youtube của nhà đài, hay đang đi bên ngoài chƣa kịp về nhà để xem bản

tin trên ti vi vẫn có thể xem trực tiếp qua ứng dụng trên smartphone hoặc

chƣơng trình phát trực tiếp trên mạng xã hội Facebook. Họ cũng có

quyền chủ động lựa chọn thông tin mà họ quan tâm để xem và bỏ qua

những thông tin mà họ không thích.

Làm cơ sở cho vấn đề này, vào tháng 6/2013, Viện Nghiên cứu

Báo chí và Truyền thông thuộc Học viện Báo chí và Tuyên truyền đã tổ

chức một Hội thảo khoa học với chủ đề “Sự vận động, phát triển của Báo

chí, Truyền thông trong thời kỳ Hội tụ truyền thông, tích hợp phương

tiện”. Hội thảo đã thu hút nhiều bài tham luận có liên quan đến vấn đề

truyền thông đa phƣơng tiện, hội tụ truyền thông, nhƣ: “Tòa soạn hội tụ

và xu thế phát triển ở Việt Nam hiện nay” (TS. Trƣơng Thị Kiên – Phó

Tổng biên tập Tạp chí Lý luận Chính trị và Truyền thông, Học viện Báo

chí và Tuyên truyền); “Xu thế báo chí đa phương tiện thời truyền thông

hội tụ” (TS. Nguyễn Thị Trƣờng Giang, Phó trƣởng khoa Phát thanh –

Truyền hình, Học viện Báo chí và Tuyên truyền); “Mấy suy nghĩ về việc

ứng dụng đa phương tiện đối với những người hoạt động trong lĩnh vực

báo chí, truyền thông hiện nay” (TS. Nguyễn Đức Hạnh, Phó Viện

trƣởng Viện nghiên cứu Báo chí và Truyền thông, Học viện Báo chí và

Tuyên truyền); “Truyền thông đa phương tiện – Xu thế tất yếu toàn cầu”

(TS. Đỗ Thị Hằng, Viện nghiên cứu Báo chí và Truyền thông, Học viện

Báo chí và Tuyên truyền) v.v… Hội thảo đã mang lại những kiến thức,

kinh nghiệm quý báu về cả lý thuyết lẫn hoạt động thực tiễn liên quan

đến xu thế truyền thông đa phƣơng tiện, mô hình tòa soạn hội tụ cùng

phƣơng thức sản xuất tƣơng ứng.

Có thể khẳng định, xây dựng tòa soạn hội tụ là một điều kiện tiên

quyết cơ bản trong cơ quan báo chí đa phƣơng tiện, bởi những lý do: nó

cung cấp một gói thông tin nhất quán về mặt nội dung cho bất cứ thiết bị

đầu cuối nào đƣợc sử dụng để tiếp nhận thông tin đó; mặt khác, các loại

hình báo chí từ phát thanh, truyền hình, báo in, báo điện tử hay báo chí

trên các thiết bị di động đều cần phải quảng bá lẫn nhau; một điều quan

trọng nữa là cần tận dụng các công cụ mạng xã hội để nghiên cứu, thu

thập tin tức, sản xuất và phổ biến tin tức. Điều này cũng đã quyết định

đến phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự theo hƣớng hội tụ, đa

phƣơng tiện.

Tuy nhiên, thực tế ở nƣớc ta hiện nay cho thấy, để xây dựng mô

hình tòa soạn cùng phƣơng thức sản xuất theo hƣớng hội tụ, tích hợp đa

phƣơng tiện tại các đài truyền hình địa phƣơng vẫn còn là điều khó khăn

bởi những hạn chế nhƣ: nguồn nhân lực chƣa thể đáp ứng; cơ cấu tổ chức

còn bất cập; khâu tổ chức sản xuất các chƣơng trình còn chƣa nhất quán,

dẫn đến chồng chéo và lãng phí tiềm năng về thông tin. Nhiều đài vẫn

còn túng lúng và loay hoay trong việc áp dụng phƣơng thức sản xuất

chƣơng trình dựa trên sự liên kết nội dung giữa các loại hình báo chí khác

nhau trong chƣơng trình Thời sự.

Theo David Brewer, một nhà báo, nhà tƣ vấn chiến lƣợc truyền

thông, ngƣời sáng lập và điều hành trang web Mediahelpingmedia, thì:

Truyền thông hội tụ là vấn đề liên quan đến chiến lược phát triển nội

dung báo chí chứ không đơn thuần chỉ là vấn đề về không gian, nguồn

lực, công nghệ hay thời gian - đây là những cái cớ thường được vin vào

để bào chữa cho việc trì hoãn và chống đối việc triển khai phát triển

truyền thông hội tụ… Truyền thông hội tụ không cần phải tốn kém, có rất

nhiều công cụ mã nguồn mở có sẵn để giúp các cơ quan báo chí triển

khai áp dụng truyền thông hội tụ mà không cần bỏ ra chi phí cao. Điều

này có nghĩa là, cái khó khăn hiện nay của các đài truyền hình trong việc

áp dụng phƣơng thức sản xuất hội tụ, tích hợp đa phƣơng tiện không hẳn

là vì chƣa đủ điều kiện về nguồn lực mà vấn đề còn nằm ở việc thay đổi

tƣ duy của ngƣời làm truyền hình cho phù hợp với tình hình mới.

1.2. Vai trò, ý nghĩa của phƣơng thức sản xuất chƣơng trình

thời sự đối với kênh truyền hình địa phƣơng

1.2.1. Vai trò của chương trình thời sự đối với kênh truyền hình

địa phương

Trong tổng thể khung chƣơng trình của Đài PT-TH địa phƣơng,

chƣơng trình Thời sự chiếm một vị trí quan trọng với những vai trò nổi

bật nhƣ:

- Là kênh thông tin những vấn đề sự kiện diễn ra hàng ngày, hàng

giờ trên địa bàn tỉnh một cách nhanh nhất, chính xác nhất.

- Chƣơng trình Thời sự truyền hình địa phƣơng là đơn vị chủ công

trong việc tuyên truyền, vận động nhân dân địa phƣơng thực hiện chủ

trƣơng, đƣờng lối, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc và đặc biệt là của tỉnh;

có khả năng định hƣớng dƣ luận, tác động đến tƣ tƣởng cũng nhƣ hành

động của công chúng ở tại địa phƣơng hoặc rộng hơn là trong khu vực.

- Đây cũng là kênh thông tin có vai trò đặc biệt quan trọng để động

viên cổ vũ tinh thần thi đua lao động, sản xuất, làm việc, học tập trong

các tầng lớp nhân dân; cổ vũ những nhân tố mới, những điển hình tiên

tiến, góp phần tích cực trong việc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị

ở địa phƣơng; đem đến cho công chúng địa phƣơng những thông tin bổ

ích, thiết thực, gắn với cuộc sống hàng ngày của họ. Bên cạnh đó,

chƣơng trình Thời sự trên kênh truyền hình địa phƣơng còn có vai trò cực

kỳ to lớn trong việc phát hiện, phản ánh tiêu cực, là nơi ngƣời dân địa

phƣơng đƣợc nói lên tiếng nói của mình, gửi gấm tâm tƣ, nguyện vọng

đến các cấp lãnh đạo, những nhà hoạch định chính sách.

Mặc dù vẫn còn khoảng cách về chất lƣợng, nhƣng có thể nói

chƣơng trình Thời sự trên kênh truyền hình địa phƣơng đang sở hữu một

lợi thế cạnh tranh không thể phủ nhận so với Đài truyền hình trung ƣơng,

đó là: hiểu rõ phong tục tập quán địa phƣơng, nắm chắc hoàn cảnh cụ thể,

có khả năng đi sâu vào tận ngóc ngách của đời sống xã hội, đến từng đối

tƣợng riêng biệt, từ đó thông tin gần gũi, góp phần tác động vào tƣ tƣởng,

tình cảm của ngƣời dân địa phƣơng một cách trực tiếp. Đặc biệt, là khả

năng phản ứng nhanh trƣớc những sự kiện diễn ra bất ngờ, bất thƣờng.

Chẳng hạn nhƣ khi có thiên tai, lũ lụt, hỏa hoạn hay một vụ tai nạn

nghiêm trọng, truyền hình địa phƣơng có khả năng tiếp cận hiện trƣờng

một cách nhanh nhất.

Trong cuốn Báo chí truyền thông – Những vấn đề trọng yếu - Tập

1, PGS.TS Vũ Quang Hào cho rằng bản tin thời sự của Đài truyền hình

địa phƣơng có “sức ảnh hƣởng đối với công chúng địa phƣơng, thậm chí

là công chúng vùng” vì nó khai thác đúng vào những sự kiện, vấn đề

quan trọng trong tỉnh, thành mà công chúng địa phƣơng đó, vùng đó đang

quan tâm; cho ngƣời xem thấy đƣợc bản chất và thậm chí là phƣơng diện

khác của sự kiện. Bên cạnh đó, ngôn ngữ của bản tin thời sự truyền hình

địa phƣơng cũng gần gũi, dễ hiểu với ngƣời dân địa phƣơng hơn, nhất là

đối với những khán giả có trình độ trung bình trở xuống. Sức ảnh hƣởng

của bản tin thời sự truyền hình địa phƣơng còn thể hiện khi “tự nó tạo ra

đƣợc và/hoặc thúc đẩy dƣ luận xã hội theo hƣớng tích cực đối với một sự

kiện/vấn đề nào đó ở địa phƣơng”.

Nhƣ vậy có thể khẳng định, chƣơng trình thời sự truyền hình của

các đài địa phƣơng có vai trò, ý nghĩa rất lớn đối với đời sống kinh tế xã

hội của địa phƣơng đó. Chính việc cung cấp thông tin khá toàn diện trên 36

các lĩnh vực, chính xác, đa chiều mà chƣơng trình thời sự đã trở thành

một kênh thông tin quan trọng, là cầu nối để các chủ trƣơng, chính sách

của Đảng và Nhà nƣớc, các Chỉ thị, Nghị quyết của tỉnh đến đƣợc với

ngƣời dân. Bên cạnh đó, phản ánh mọi mặt đời sống xã hội, góp tiếng nói

quan trọng, đồng hàng cùng với tỉnh trong thực hiện nhiệm vụ chính trị,

phát triển kinh tế xã hội.

1.2.2. Vai trò của phương thức sản xuất:

Nhƣ đã nói ở trên, phƣơng thức sản xuất chƣơng trình là sự phản

ánh trình độ phát triển của một cơ quan báo chí. Trong các loại hình báo

chí truyền thống, truyền hình từng giữ ngôi vị độc tôn, thế nhƣng với xu

hƣớng báo mạng điện tử trở thành trung tâm của các loại hình, cùng với

sự bùng bổ thông tin trên các phƣơng tiện truyền thông xã hội thì truyền

hình đang dần giảm đi ƣu thế. Đứng trƣớc thực trạng đó, việc cải tiến

phƣơng thức sản xuất chƣơng trình truyền hình nói chung và đối với

chƣơng trình thời sự nói riêng là vấn đề đặt ra khá cấp bách và mang ý

nghĩa quan trọng.

Đối với cơ quan báo chí:

- Cải tiến phương thức sản xuất để phù hợp với xu hướng làm báo

hiện đại

Tin tức trên truyền hình xƣa nay chiếm ƣu thế so với các loại hình

báo chí truyền thống khác ở sức mạnh trực quan sinh động về hình ảnh,

cảm xúc. Cùng với sự hỗ trợ của đƣờng truyền tốc độ cao, đƣờng đi của

tin tức truyền hình ngày càng đƣợc rút ngắn và nhanh chóng đến với

ngƣời xem hơn. Thế nhƣng hiện nay, tin tức truyền hình cũng phải e dè

trƣớc khả năng sản xuất và đăng tải những video clip một cách nhanh

chóng, khả năng lƣu trữ cao của báo mạng điện tử, cùng với đó là tốc độ

truyền tin nhanh, rộng đến chóng mặt của mạng xã hội. Trong bối cảnh 37

chung đó, các đài truyền hình cần phải sắp xếp và thay đổi mô hình tổ

chức, có phƣơng thức sản xuất tối ƣu để thích ứng với xu thế phát triển

chung của báo chí hiện đại.

- Phương thức sản xuất thể hiện tính chuyên nghiệp trong hoạt

động của cơ quan truyền hình

Tính chuyên nghiệp của báo chí hiện đại là một đề tài đã đƣợc

nhiều nhà báo, nhà khoa học quan tâm nghiên cứu, nhƣng tùy theo quan

niệm khác nhau và tùy theo cách tiếp cận khác nhau mà ngƣời ta có thể

đƣa ra những cách hiểu khác nhau. Theo nhà báo Hữu Thọ: “Tính chuyên

nghiệp thể hiện ở những người hết lòng vì công việc, và hết sức vì công

việc đó. Đồng thời cũng phải đạt tới trình độ kỹ thuật nhất định, có một

tổ chức kỹ lưỡng chặt chẽ để có thể sống sung túc bằng cái nghiệp đó”

(Ô, dù, lọng - NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2006, tr.65). Rõ ràng,

với phƣơng thức sản xuất chƣơng trình hiện đại sẽ giúp kênh truyền hình

có thêm nhiều lợi thế trong việc đáp ứng những nhu cầu phức tạp và đa

dạng của công chúng. Muốn vậy, mỗi đài truyền hình phải có sự đầu tƣ

cho công nghệ, kỹ thuật, chuẩn bị chu đáo về mặt tổ chức và đào tạo

nguồn nhân lực chất lƣợng cao, đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Không chỉ

vậy, với phƣơng thức sản xuất không ngừng đƣợc cải tiến, hiện đại hóa,

cơ quan báo chí còn có thể tiết kiệm đƣợc chi phí dùng để chi trả cho

nhân lực, kinh phí sản xuất, đồng thời giảm đƣợc thời gian thực hiện

chƣơng trình, và thậm chí là có đƣợc nguồn thu từ hoạt động sản xuất và

phát sóng thông qua tài trợ.

Đối với sản phẩm báo chí

- Nâng cao chất lượng chương trình truyền hình

Trong hoạt động sản xuất, chất lƣợng của một sản phẩm phụ thuộc

vào các yếu tố trong quá trình sản xuất nhƣ: chất lƣợng nguyên liệu đầu

vào, trình độ của con ngƣời, máy móc thiết bị hiện đại… Và thực tế cho

thấy, phƣơng thức sản xuất có ảnh hƣởng không nhỏ đến chất lƣợng của

chƣơng trình truyền hình, đặc biệt là các chƣơng trình thời sự hiện nay

với yêu cầu cần phải có thông tin nóng, kịp thời, chính xác, tốc độ đƣa tin

nhanh. Tuy nhiên, nếu phƣơng thức lựa chọn quá phức tạp thì không khả

thi, còn đơn giản quá thì không tận dụng hết đƣợc lợi thế cạnh tranh. Hay

nói cách khác, một phƣơng thức sản xuất hiệu quả là điều kiện tiên quyết

cho thành công, chất lƣợng của một sản phẩm truyền hình.

- Đảm bảo tính khoa học chặt chẽ

Dù là phƣơng thức sản xuất nào, về bản chất, đó cũng là việc thu

thập thông tin, xử lý và phát sóng, vì vậy cần đảm bảo nguyên tắc: thông

tin đầu vào phải nhanh nhất, tiện lợi nhất, không bị ách tắc. Kế đến, bộ

máy sản xuất của đài truyền hình cũng phải đƣợc tổ chức hợp lý để xử lý

thông tin nhanh nhất, chính xác và hấp dẫn khi đến với công chúng.

Việc xây dựng phƣơng thức sản xuất hiện đại góp phần nâng cao

tính khoa học chặt chẽ, hạn chế thiếu sót trong quá trình sáng tạo sản

phẩm hoàn chỉnh. Với khối lƣợng thông tin cập nhật hàng ngày, hàng

giờ, nội dung phong phú đa dạng, đề cập đến nhiều vấn đề trong đời sống

xã hội sẽ khó tránh khỏi những lúc sai sót, thiếu chính xác. Nhằm hoàn

thiện quá trình sản xuất chƣơng trình với chất lƣợng cao, tiết kiệm tối đa

thời gian lao động, sử dụng có hiệu quả mọi yếu tố cấu thành của quá

trình sản xuất chƣơng trình, đồng thời làm cho bộ máy quản lý gọn nhẹ

năng động, hoạt động nhịp nhàng, đạt hiệu quả cao, đòi hỏi mỗi đài

truyền hình phải có bộ máy sản xuất gọn nhẹ, linh hoạt, vận hành một

cách khoa học thì hoạt động sản xuất chƣơng trình mới đạt đƣợc hiệu quả

cao.

Đối với người làm truyền hình

Sự phát triển của truyền hình đƣợc sản xuất theo phƣơng thức hiện

đại chắc chắn sẽ vừa đặt ra yêu cầu, vừa tạo ra cơ hội cho ngƣời làm

truyền hình thỏa sức sáng tạo. Họ đƣợc làm việc trong môi trƣờng năng

động hơn, đồng thời bản thân họ cũng phải rèn luyện thêm nhiều kỹ năng

khác ngoài chuyên môn gốc của mình để có thể đáp ứng đƣợc nhu cầu

công việc.

Hầu hết các đài truyền hình hiện nay rất chú trọng xây dựng một

đội ngũ nhà báo chuyên nghiệp với phƣơng pháp, kỹ năng, tác phong làm

báo phù hợp, cách viết hiện đại, sáng tạo, hấp dẫn nhằm thu hút đƣợc sự

quan tâm của ngƣời đọc. ThS. Nguyễn Thị Thúy Vân, Học viện Hành

chính Quốc gia cho rằng: “Công nghệ mới để làm việc cũ của mỗi ngƣời

tốt hơn… Công nghệ giúp nhà báo sửa ngữ pháp, chính tả để không gặp

những lỗi thông thƣờng. Công nghệ giúp Tổng Biên tập duyệt hàng trăm

bài mỗi ngày, tránh đƣợc những “tai nạn nghề nghiệp” không đáng có.

Tóm lại, công nghệ sẽ giải phóng nhà báo khỏi những việc lặp lại, cho họ

nhiều thời gian hơn để sáng tạo. Nhƣng công nghệ cũng sẽ lấy mất công

việc của những ngƣời trung bình, bắt buộc mỗi cá nhân phải đào tạo lại

để thích ứng”. (Những yêu cầu đối với nhà báo trong thời đại chuyển đổi

số, website quanlynhanuoc.vn, 01/2020)

Đối với công chúng

Chƣơng trình truyền hình đƣợc sản xuất theo phƣơng thức hiện đại

giúp cho thị hiếu của công chúng đƣợc thỏa mãn hơn bao giờ hết. Thông

tin mang đầy hơi thở cuộc sống với cách thể hiện sinh động, hấp dẫn của

những ngƣời dẫn chƣơng trình, những biên tập viên. Hình ảnh về sự việc,

hiện tƣợng trực quan, sống động. Ngƣời xem còn có thể lựa chọn thông

tin khác mà họ quan tâm thông qua dòng tin chạy (còn gọi là “tin text”)

hay các “cửa sổ” thông tin khác trên màn hình ti vi… Nhờ đó, khả năng

ghi nhớ thông tin của họ đƣợc tăng lên, thông điệp của nhà đài muốn gửi 40

tới khán giả của mình cũng đƣợc chuyển tải trọn vẹn hơn. Ngoài ra, nếu

khán giả không thể xem đƣợc truyền hình ngay lúc cần, họ có thể lên

mạng Internet để theo dõi bản tin Thời sự truyền hình đang đƣợc phát

trực tuyến. Hoặc nếu bận không theo dõi đƣợc đúng lúc sản phẩm truyền

hình lên sóng, họ vẫn có thể xem lại chƣơng trình đó sau khi đài truyền

hình đăng tải file chƣơng trình lên website hay kênh Youtube của nhà

đài.

1.3. Tiêu chí đánh giá hiệu quả của phƣơng thức sản xuất

chƣơng trình thời sự truyền hình

Một phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự trên kênh truyền

hình địa phƣơng có tối ƣu hay không là ở việc phƣơng thức đó đã khai

thác triệt để các điều kiện sẵn có của cơ quan, đơn vị, giúp cho hoạt động

sản xuất đạt đƣợc các mục tiêu:

- Có tính khả thi, dễ dàng áp dụng trong điều kiện thực tế ở cơ

quan

- Tiết kiệm đƣợc thời gian và công sức của ê-kíp sản xuất, tính từ

lúc bắt đầu quy trình sản xuất cho đến lúc bản tin thời sự đƣợc phát trên

sóng.

- Hiệu quả kinh tế mà phƣơng thức sản xuất đó mang lại, có thể là

tiết kiệm đƣợc chi phí sản xuất, thậm chí còn tạo đƣợc nguồn thu.

- Tạo môi trƣờng làm việc chuyên nghiệp, thoải mái, hiệu suất, có

độ tin cậy cao, kích thích sự sáng tạo cho những ngƣời thực hiện chƣơng

trình.

- Cuối cùng là chất lƣợng chƣơng trình Thời sự không ngừng đƣợc

nâng lên, thông qua sự đánh giá khách quan từ công chúng.

1.4. Các yếu tố quyết định hiệu quả của phƣơng thức sản xuất

chƣơng trình thời sự truyền hình

1.4.1. Lực lượng sản xuất:

- Nguồn nhân lực sản xuất

Có thể nói đây là yếu tố tiên quyết cho bất kỳ mô hình sản xuất nào

muốn thành công, đạt hiệu quả nhƣ mong đợi.

Trƣớc xu thế hội tụ truyền thông, ngƣời làm truyền hình phải đƣợc

đào tạo để trở thành một nhà báo “đa năng”, là ngƣời biết làm đƣợc nhiều

việc. Trong công việc, biên tập viên cũng đƣợc đòi hỏi vừa linh hoạt,

sáng tạo, song phải phát huy tối đa tinh thần cộng tác, làm việc theo

nhóm, có sự nhạy bén để xử lý thông tin từ nhiều nguồn khác nhau để

đƣa vào chƣơng trình và yêu cầu cao hơn là biên tập viên còn phải biết về

hình ảnh, dựng tin, chọn hình để làm bật lên nội dung muốn truyền tải.

Với ngƣời dẫn chƣơng trình, không chỉ là ngƣời đọc, thể hiện bản tin trên

sóng sau khi kịch bản đã hoàn chỉnh mà ngày nay còn phải tham gia vào

quá trình sản xuất, tiếp cận với tin tức ngay từ khi vừa nhận đƣợc văn bản

thô và viết lời bình, chọn cách thể hiện sao cho sinh động, gần gũi và thu

hút nhất.

Một điều quan trọng nữa chính là tâm thế của ngƣời làm truyền

hình trong bối cảnh cạnh tranh thông tin nhƣ hiện nay: không ngại đổi

mới và cần phải rèn bản lĩnh vững vàng, giữ cho đạo đức nghề nghiệp

luôn trong sáng, biết cái gì nên đƣa và cái gì không nên. Theo PGS. TS.

Đỗ Thị Thu Hằng, Viện trƣởng Viện Báo chí, Học Viện Báo chí và

Tuyên truyền (Hội thảo “Rèn luyện đạo đức và kỹ năng làm báo trong

thời đại 4.0”), dù công nghệ có phát triển đến đâu, với ngƣời làm báo,

quan trọng nhất vẫn là nền tảng kiến thức và đạo đức nghề nghiệp. Báo

chí muốn phát triển thì phải tiếp thu đƣợc công nghệ, chứ không phải lệ

thuộc vào công nghệ. Để làm đƣợc điều này, nhà báo không chỉ rèn kỹ

năng khai thác sử dụng thành tựu khoa học và công nghệ, mà còn cần tu

dƣỡng đạo đức nghề nghiệp, nâng cao vốn sống, hiểu biết, vốn nghề, xác

định tâm thế dấn thân…Trong khi mạng xã hội là nơi có nhiều thông tin

không đƣợc kiểm chứng, thông tin sai lệch, nhiều thông tin giả mạo, rất

nhiều ngƣời đƣa thông tin lên mạng xã hội thiếu tinh thần trách nhiệm,

gây tác động mạnh lên đời sống xã hội, làm ngƣời dân hoang mang, thì

nhà báo hiện đại, chuyên nghiệp phải luôn xác định rõ trách nhiệm của

mình trong việc đƣa thông tin khách quan, chính xác, hƣớng đến lợi ích

- Về cơ sở hạ tầng, tình trạng trang thiết bị, máy móc

chung của xã hội.

Trong bất kì giai đoạn nào, cơ sở vật chất của mỗi đài truyền hình

đều có ảnh hƣởng trực tiếp tới hiệu quả hoạt động sản xuất chƣơng trình.

Thiết bị, máy móc đầy đủ, hiện đại sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ

sản xuất. Việc hiện đại hóa cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động sản xuất

chƣơng trình là một trong những vấn đề đáng quan tâm hiện nay của các

đài truyền hình trong xu thế hội tụ truyền thông. Ngoài ra, cơ quan cũng

phải đƣợc trang bị các phƣơng tiện kỹ thuật hiện đại, bởi ngày nay, nội

dung không tách rời kỹ thuật, kỹ thuật tốt sẽ giúp cho nội dung bứt phá

thể hiện sức mạnh của nó. Để nâng cao hơn nữa chất lƣợng về mặt kỹ

thuật đòi hỏi phải đầu tƣ nhiều hơn nữa vào việc kiện toàn trang thiết bị

phục vụ cho công tác sản xuất nhƣ nâng cấp hệ thống máy dựng, máy

khai thác biên tập nội dung và hệ thống phát sóng; đồng bộ hóa máy móc

ở các bộ phận khác nhau; nâng cao chất lƣợng máy quay phim, hệ thống

máy móc thiết bị trƣờng quay; cải thiện hệ thống mạng để đạt tốc độ tải

dữ liệu và truy cập nhanh chóng hơn v.v...

- Khả năng ứng dụng công nghệ:

Việc ứng dụng công nghệ sẽ tạo ra những công cụ mới, khả năng

mới cho hoạt động sản xuất chƣơng trình thời sự truyền hình. Chẳng hạn

nhƣ việc áp dụng các thiết bị truyền hình kỹ thuật số mà các đài truyền

hình đã và đang thực hiện. Ƣu điểm thấy rõ đầu tiên của các thiết bị số là

về mặt hình ảnh. Camera số đƣa lại những hình ảnh có độ phân giải cao,

phù hợp với các tivi thế hệ mới. Điều này, giúp các chƣơng trình Thời sự

có hình ảnh sắc nét, chân thực, sống động hơn rất nhiều so với trƣớc.

Điểm đáng nói thứ hai về thiết bị số, đó là rút ngắn thời gian sản xuất

chƣơng trình Thời sự. Nếu nhƣ trƣớc đây, việc quay bằng các loại băng

từ, phải mất hàng giờ đồng hồ để đƣa tín hiệu từ băng, chuyển tín hiệu

sang máy, thì nay, với một thao tác đơn giản có thể chuyển hình ảnh sang

máy trong thời gian rất nhanh, chỉ mất khoảng từ 1 đến 5 phút. Phần

mềm dựng hình kỹ thuật số mang lại nhiều tiện ích. Thay vì một bộ dựng

hình analog cồng kềnh, chiếm diện tích của cả một căn phòng, thì nay,

thiết bị dựng hình số chỉ cần một chiếc máy vi tính cài đặt phần mềm

dựng hình. Hiện nay, phần lớn các phóng viên, biên tập viên đều cài đặt

phần mềm này vào máy tính cá nhân và chủ động dựng hình vào thời

điểm thích hợp.

- Năng lực tài chính:

Mặc dù nói rằng phƣơng thức sản xuất tối ƣu là phƣơng thức có

thể tiết kiệm đƣợc nhân lực và chi phí sản xuất, tuy nhiên, thực tế để cải

tiến phƣơng thức sản xuất theo hƣớng hiện đại nhằm nâng cao chất lƣợng

nội dung chƣơng trình thì các đài truyền hình địa phƣơng cần phải có sự

chuẩn bị về mặt tài chính cho một số nhu cầu thiết yếu nhƣ sau:

Đầu tiên, Đài cần giải quyết đƣợc thu nhập chính đáng cho các

phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên khi yêu cầu về chất lƣợng công

việc của đội ngũ này đã đƣợc nâng lên một bậc cao hơn. Có nhƣ vậy mới

có thể khích lệ, động viên ngƣời lao động hăng say với công việc, chịu

khó tìm tòi sáng tạo, đổi mới.

Với phƣơng thức sản xuất phối hợp với các cá nhân, đơn vị bên

ngoài, các đài cũng cần có cơ chế trả nhuận bút cho các cộng tác viên,

khán giả gửi tin bài về cho kênh. Điều này sẽ thu hút sự hợp tác của khán

giả với kênh, khuyến khích họ tiếp tục gửi tin, bài, làm phong phú thêm

nội dung chƣơng trình cho kênh.

Đối với máy móc, trang thiết bị kỹ thuật, các đài cũng cần có sự

đầu tƣ để hiện đại hóa một cách đồng bộ.

Vấn đề đặt ra là trong bối cảnh tự chủ về tài chính, ngƣời lãnh đạo

cơ quan báo chí cần có những chiến lƣợc và cách làm đúng đắn, biết cách

phân bổ nguồn tiền hợp lý, đầu tƣ cái nào trƣớc, cái nào sau để từng bƣớc

cải tiến phƣơng thức sản xuất chƣơng trình, bắt kịp với sự tiến bộ chung

của báo chí hiện đại.

1.4.2. Quan hệ sản xuất:

- Cơ cấu tổ chức của cơ quan truyền hình

Để mô hình sản xuất thành công, rất cần tƣ duy đột phá của các

nhà lãnh đạo, quản lý cơ quan truyền hình. Trƣớc hết là nhận thấy đƣợc

lợi ích mà toà soạn tích hợp, đa phƣơng tiện mang lại, sắp xếp lại bộ máy

sao cho mối quan hệ đa chiều và tính tƣơng tác giữa các bộ phận, phóng

viên đảm bảo linh hoạt, rõ ràng; bố trí nhân sự các phòng ban phù hợp

với nhu cầu công việc... Theo PGS.TS Vũ Quang Hào, cơ cấu tổ chức

phòng/ban ở các đài truyền hình địa phƣơng ảnh hƣởng rất nhiều đến

việc tổ chức sản xuất bản tin thời sự truyền hình. (Sức ảnh hƣởng của bản

tin thời sự truyền hình địa phƣơng - Báo chí truyền thông – Những vấn đề

trọng yếu, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội). Trƣớc hết là về mặt thiếu hụt

thông tin khi chỉ có phóng viên của phòng Thời sự thực hiện bản tin Thời

sự mà không có sự tham gia của các phòng chuyên môn khác. PGS.TS

Vũ Quang Hào cho rằng, làm thời sự phải theo chủ trƣơng có sự tham gia

bắt buộc của tất cả các phóng viên, biên tập viên thuộc các phòng ban

trong đài. “Cách làm này không chỉ đem đến sản phẩm thời sự đa phạm

trù thông tin cho công chúng mà còn khai thác đƣợc tối đa tiềm năng 45

sáng tạo của phóng viên toàn đài và đặc biệt là tránh đƣợc sự lãng phí tài

nguyên tin tức của đài. Cách làm này cũng ngụ ý rằng việc tổ chức sản

xuất sản phẩm theo phòng/ban ở đài truyền hình dƣờng nhƣ đã lỗi thời”.

[43, tr. 298]. Một vấn đề nữa cần chú ý là việc phân công lao động cũng

nhƣ quy chế phối hợp giữa các phòng, ban trong cơ quan phải đƣợc xây

dựng một cách khoa học, cụ thể để mỗi thành viên, dù thuộc các phòng,

ban khác nhau nhƣng một khi đã tham gia vào ê-kíp sản xuất thì phải

hiểu đƣợc nhiệm vụ của mình để thực hiện một cách tích cực, có trách

nhiệm. Việc phân chia vai trò trong ê-kíp sản xuất cũng giúp cho bộ máy

hoạt động đƣợc trơn tru hơn, nhịp nhàng hơn. Mỗi thành viên đều phải

nhận thức rõ rằng sản phẩm làm ra là của tập thể, có sự đóng góp của mỗi

cá nhân trong đó. Nếu chƣơng trình càng hay, càng hấp dẫn bao nhiêu thì

lại càng thực hiện tốt hơn yêu cầu chính trị, tƣ tƣởng mà cấp trên giao

phó.

- Mối quan hệ với các nguồn tin để xây dựng nội dung:

Với các mô hình sản xuất hiện đại, việc mở rộng hợp tác, thiết lập

quan hệ và xây dựng mạng lƣới cộng tác viên ngoài đài truyền hình là

việc làm hết sức cần thiết. Theo số liệu thống kê hàng năm của các đài

truyền hình địa phƣơng nằm trong diện khảo sát của luận văn này, mạng

lƣới cộng tác viên đã cung cấp khoảng 70 - 85% số lƣợng tin, phóng sự

cho các bản tin thời sự tổng hợp. Điều đó cho thấy, mạng lƣới CTV có

một vai trò đặc biệt quan trọng trong việc nâng cao chất lƣợng chƣơng

trình thời sự. Nhƣng từ đây, cũng có những vấn đề đặt ra là làm sao để

nhà đài có thể chủ động hơn trƣớc những thông tin nóng, quan trọng mà

không phải phụ thuộc vào các đối tác; mạng lƣới cộng tác viên làm sao

để có thể trải rộng trên khắp các tỉnh, thành phố của cả nƣớc để đảm bảo

sự cân đối thông tin giữa các vùng miền trong một bản tin. Trong quá

trình phối hợp sản xuất, một vấn đề cũng cần đƣợc các nhà đài quan tâm 46

là nghiệp vụ báo chí, kỹ năng tác nghiệp, khai thác chi tiết, khả năng

quay hình của các cộng tác viên... Điều này vừa đòi hỏi các đài truyền

hình cần có cơ chế chính sách, ràng buộc trách nhiệm rõ ràng với CTV

thể hiện qua thù lao, nhuận bút, hình thức thƣởng phạt, đồng thời kết hợp

chặt chẽ với các đơn vị chủ quản để đặt hàng, yêu cầu họ phải có biện

pháp đào tạo, nâng cao tính chuyên nghiệp cho đội ngũ cộng tác viên mà

họ quản lý. - Tăng cường tương tác với công chúng:

Trong bối cảnh khoa học công nghệ phát triển vƣợt bậc và hội

nhập quốc tế sâu rộng hiện nay, tăng tính tƣơng tác với khán giả là giải

pháp hiệu quả nhằm nâng cao chất lƣợng các chƣơng trình thời sự truyền

hình. Có thể hiểu, đây là hình thức tiếp nhận và trao đổi thông tin tích

cực thƣờng xuyên, đa chiều giữa khán giả và đài truyền hình với nhau

trong quá trình chƣơng trình đƣợc thực hiện. Theo đó, khán giả có thể

tƣơng tác trực tiếp với ê-kíp sản xuất khi chƣơng trình đang diễn ra trên

sóng truyền hình, hay tƣơng tác gián tiếp bằng việc trao đổi qua email,

điện thoại, qua ô bình luận trên website hoặc mạng xã hội ngay bên dƣới

mỗi bài viết… để bày tỏ ý kiến, quan điểm, sự đồng tình hoặc không

đồng tình với các vấn đề đƣa ra từ chƣơng trình.

Đối với chƣơng trình thời sự truyền hình, tăng cƣờng mối quan hệ

giữa khán giả với những ngƣời sản xuất chƣơng trình sẽ giúp những

ngƣời làm truyền hình có thể hiểu hơn nhu cầu của công chúng, tạo ra sự

phản biện xã hội một cách tích cực, là nguồn cảm hứng sáng tạo cho êkip

thực hiện; qua đó còn mở rộng nguồn thông tin, khai thác thông tin từ

phía khán giả, góp phần làm phong phú, đa dạng hơn cho bản tin thời sự.

*Tiểu kết chƣơng 1

Phát biểu tại diễn đàn “Báo chí và bài toán phát triển nguồn thu”

sáng 11/6/2020 tại Hà Nội, ông Lƣu Đình Phúc, Cục trƣởng Cục Phát

thanh Truyền hình và Thông tin điện tử, Bộ Thông tin và Truyền thông

khẳng định: Trong bối cảnh các cơ quan báo chí gặp khó khăn, phát hành

đã giảm trong nhiều năm qua, độc giả ngày càng có xu hƣớng tìm kiếm

thông tin trên mạng xã hội thì "Báo chí cần tìm cách kết hợp nguồn nhân

lực độc đáo của mình với làn sóng công nghệ mới để tối đa hóa tiềm

năng sẵn có, tạo ra sản phẩm báo chí hấp dẫn hơn để có thể phát triển bền

vững trong tƣơng lai".

Trên tinh thần đó, trong chƣơng I của luận văn, lấy cơ sở lý luận từ

nhiều công trình nghiên cứu của các nhà khoa học trong lĩnh vực báo chí

và truyền thông, tác giả đã khái quát các khái niệm, thuật ngữ về sản xuất

chƣơng trình và một số phƣơng thức sản xuất đƣợc áp dụng hiện nay ở

các đài truyền hình địa phƣơng.

Ngoài ra, ở chƣơng này, tác giả còn nêu lên vai trò của phƣơng

thức sản xuất chƣơng trình đối với hoạt động của cơ quan báo hình, tiêu

chí để đánh giá hiệu quả của phƣơng thức sản xuất mà cơ quan báo chí áp

dụng, cũng nhƣ hệ thống lại các yếu tố ảnh hƣởng đến việc lựa chọn

phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự của các đài truyền hình.

Từ những luận điểm, cơ sở lý luận khoa học đó đã củng cố và xây

dựng thành bộ khung cơ bản cho việc đối chiếu, so sánh phƣơng thức sản

xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp mà một số Đài Phát thanh – Truyền

hình khu vực Bắc sông Hậu hiện nay đang áp dụng và những vấn đề đặt

ra hiện nay mà tác giả sẽ trình bày trong những phần tiếp theo của luận

văn.

CHƢƠNG 2: SO SÁNH PHƢƠNG THỨC SẢN XUẤT CHƢƠNG

TRÌNH THỜI SỰ TỔNG HỢP CỦA CÁC ĐÀI PHÁT THANH

VÀ TRUYỀN HÌNH KHU VỰC BẮC SÔNG HẬU HIỆN NAY

2.1. Khái quát về Đài PT-TH Vĩnh Long và Đài PT-TH Đồng Tháp

2.1.1. Vài nét về Đài PT-TH Vĩnh Long

Đài PT-TH Vĩnh Long có tiền thân là Đài Phát thanh Cửu Long,

phát sóng chƣơng trình đầu tiên vào ngày 22/12/1977 với bài nhạc hiệu

“Nam Bộ kháng chiến”. Đến năm 1992, khi tỉnh Cửu Long đƣợc chia

tách thành hai tỉnh Trà Vinh và Vĩnh Long thì Đài chính thức đổi tên là

Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh Vĩnh Long theo Quyết định số

57/QĐ.UBT, ngày 09/05/1992 của UBND tỉnh Vĩnh Long, bắt đầu phát

sóng kênh truyền hình thứ nhất là THVL.

Tháng 08/2000, Đài đƣợc trang bị hệ thống thiết bị chuyên dùng

cho sản xuất chƣơng trình phát thanh theo công nghệ kỹ thuật số và lập

dự án tháp phát sóng tự đứng cao 150m. Máy phát sóng FM Stereo 10Kw

cũng đƣa vào hoạt động. Nâng thời lƣợng giải trí FM của Đài từ 6h/ngày

lên 10h phát sóng mỗi ngày với nhiều chƣơng trình giải trí và giao lƣu

trực tiếp hấp dẫn.

Sau Nghị định 10/2002/NĐ-CP về Chế độ tài chính áp dụng cho

đơn vị sự nghiệp có thu, Đài bắt đầu thực hiện thí điểm tự cân đối tài

chính. Năm 2003, Đài đã tự mua đƣợc xe ghi hình lƣu động.

Tháng 09/2006, Đài ra mắt trang thông tin điện tử https://thvl.vn.

Ngày 01/08/2008, sau một năm thử nghiệm, Đài chính thức đổi tên

kênh THVL (kênh 31) thành THVL1 và cho ra mắt thêm kênh THVL2,

phát sóng trên vệ tinh Vinasat 1, thành lập công ty Truyền hình Phƣơng

Nam. Đến năm 2010 - 2011, hai kênh này cũng đƣợc chính thức phát

sóng trên hệ thống truyền hình cáp kĩ thuật số MyTV, VTC Digital, K+,

Truyền hình Cáp Việt Nam VTVCab, Truyền hình Cáp Hà Nội HCaTV

(Hanoicab), Truyền hình cáp Sông Thu Arico CATV, Truyền hình Cáp

Huế HTC, Truyền hình FPT - ITV.

Ngày 01/11/2012, kênh THVL2 ngừng phát sóng analog. Đây là

kênh ngừng phát sóng analog sớm nhất Việt Nam, sớm hơn cả các

kênh VTV. Đến ngày 31/12/2016, kênh THVL1 cũng chính thức ngừng

phát sóng trên analog mà tất cả chuyển sang hệ thống số của Truyền hình

cáp Vĩnh Long (THVLc), và trên hệ thống truyền hình số mặt đất (DVB-

T2) của SDTV kênh tần số 34 UHF với chuẩn HD.

Ngày 19/05/2017, Đài cho ra mắt ứng dụng xem trực

tuyến THVLi trên App Store và Google Play. Ngày 03/02/2019, tái ra

mắt kênh THVL3 sau một lần xuống sóng với diện mạo mới: "Kênh

phim truyện Châu Á". Tiếp đó, ngày 30/04/2019, kênh THVL4 - Kênh

Văn hoá, Du lịch và Giải trí cũng đƣợc ra mắt, phục vụ khán giả.

Với những thành tích đạt đƣợc và những cống hiến không mệt mỏi,

năm 2007, Đài vinh dự nhận Huân chƣơng Lao động hạng Nhất.

Năm 2012, Đài vinh dự nhận Huân chƣơng Độc lập hạng Ba. Đặc biệt,

với slogan “THVL – Bạn của mọi nhà”, các kênh sóng của Truyền hình

Vĩnh Long cho đến nay luôn đƣợc khán giả cả nƣớc yêu thƣơng đón

nhận. Đó chính là động lực để Đài không ngừng đổi mới, nâng cao chất

lƣợng chƣơng trình, mang đến cho khán giả không chỉ là những tin tức

thời sự, chuyên đề thiết thực mà còn là những giờ phút giải trí bổ ích bên

gia đình với mảng gameshow, phim Việt giờ Vàng, phim truyện nƣớc

ngoài và đóng góp về mặt an sinh xã hội thông qua các chƣơng trình

nhân đạo, từ thiện. Riêng đối với chƣơng trình thời sự, Đài đặc biệt quan

tâm vì không chỉ thực hiện nhiệm vụ thông tin, tuyên truyền đƣờng lối,

chủ trƣơng của Đảng, phổ biến chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc mà

còn bám sát dòng sự kiện trong và ngoài nƣớc để kịp thời đáp ứng nhu 50

cầu thông tin của các tầng lớp nhân dân, qua đó góp phần định hƣớng dƣ

luận, cổ vũ tinh thần yêu nƣớc, thi đua lao động sáng tạo, đề cao các giá

trị nhân văn tốt đẹp để đóng góp vào việc xây dựng kinh tế - xã hội ở địa

phƣơng cũng nhƣ đất nƣớc.

Hiện nay, cơ cấu tổ chức của Đài PT-TH Vĩnh Long gồm: Ban

Giám đốc, 12 phòng chuyên môn nghiệp vụ thuộc 3 khối gồm: khối hành

chính có phòng Hành chính tổng hợp, phòng Tài chính – Kế toán, phòng

Dịch vụ - Quảng cáo; khối nội dung có phòng Thời sự, phòng Chuyên

mục, phòng Sản xuất Chƣơng trình, phòng Chƣơng trình Truyền hình,

phòng Biên Dịch, phòng Thông tin Điện tử, phòng Phát thanh; khối kỹ

thuật có phòng Kỹ thuật Thể hiện, phòng Kỹ thuật Công nghệ và 01 đơn

vị trực thuộc là Công ty Truyền hình Phƣơng Nam. Tổng số cán bộ, công

chức, viên chức và ngƣời lao động là gần 500 ngƣời.

2.1.2. Vài nét về Đài PT-TH Đồng Tháp

Vào ngày 02/09/1977, Đài Tiếng nói Nhân dân Đồng Tháp (nay là

Đài PT&TH Đồng Tháp) chính thức phát sóng chƣơng trình đầu tiên với

nhạc hiệu hùng tráng của bài "Tiểu đoàn 307" trong sự phấn khởi của cán

bộ, chiến sĩ và nhân dân tỉnh nhà.

Năm 1985, Truyền hình Đồng Tháp phát sóng hệ màu Secam 3B,

trên kênh 11, tần số VHF. Có thể nói Đài PT-TH Đồng Tháp là đài

truyền hình tỉnh đầu tiên ở khu vực ĐBSCL và khu vực Nam bộ bên cạnh

đài Truyền hình thành phố Hồ Chí Minh và đài Truyền hình Cần Thơ.

Những năm 1991 – 1996 là giai đoạn THĐT ngƣng phát sóng.

Trong điều kiện kinh tế đất nƣớc còn nhiều khó khăn, trình độ khoa học –

công nghệ truyền hình còn nhiều hạn chế, việc Đồng Tháp cho xây dựng

Đài Truyền hình phát sóng màu là một sự đột phá rất táo bạo và đầy tâm

huyết. Tuy nhiên, cũng chính vì vậy mà Đài THĐT đã gặp phải rất nhiều

khó khăn, trở ngại do sự không tƣơng thích về kỹ thuật giữa máy phát và 51

máy thu. Tòan bộ máy thu hình của khu vực ĐBSCL lúc bấy giờ đều là

máy thu hình đen trắng, nên ngƣời dân mở Đài Đồng Tháp chỉ bắt đƣợc

hình mà không có tiếng, phải đặt thêm một máy radio bên cạnh để nghe

tiếng, khá bất tiện.

Năm 1996, giai đoạn tái phát sóng truyền hình Đồng Tháp lần thứ

2 trên kênh 29 UHF.

Năm 2003, Đài ngƣng phát thanh sóng AM đồng thời chuyển sang

phát sóng phát thanh FM tần số 98,4 MHz công suất 10 Kw.

Năm 2008 thời lƣợng phát thanh từ 8 giờ tăng lên 13 giờ/ngày,

truyền hình từ 18/24h, tăng lên 21/24h và tiếp tục tăng lên 24/24h.

Ngày 14/10/2010, Đài chính thức đƣa trang thông tin điện

tử https://thdt.vn vào hoạt động.

Ngày 20/12/2013, phát sóng thử nghiệm kênh Miền Tây - THĐT2.

Ngày 01/04/2014, kênh THĐT đổi tên thành THĐT1, nâng cấp và

giao diện website hoàn toàn mới. Đến ngày 01/10/2019, kênh THĐT1

đƣợc phát dƣới dạng HD.

Đặc biệt, sau thời gian thử nghiệm, ngày 01/12/2019, Đài Phát

thanh và Truyền hình Đồng Tháp chính thức đƣa vào ứng dụng “THDT –

Truyền hình Đồng Tháp” trên 2 kho ứng dụng Google Play và App Store

nhằm phục vụ khán giả sử dụng điện thoại thông minh và máy tính bảng

kết nối với các chƣơng trình phát thanh, truyền hình của Đài, bên cạnh

việc theo dõi qua hệ thống truyền hình số mặt đất, truyền hình cáp, vệ

tinh, truyền hình internet, qua website thdt.vn và 2 kênh mạng xã hội

Youtube, Fanpage.

Kể từ khi thành lập cho đến nay, Đài PT-TH Đồng Tháp đã không

ngừng phấn đấu và đạt đƣợc nhiều thành tích nổi bật, góp phần quan

trọng vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc

phòng ở địa phƣơng. Để thu hút khán thính giả, những năm qua, Đài đầu

tƣ thêm nhiều chƣơng trình, chuyên mục đáp ứng nhu cầu bạn nghe và

xem đài. Ngoài ra, đài còn thực hiện nhiều ký sự truyền hình đƣợc dƣ

luận đánh giá cao.

Với những thành tích đạt đƣợc, năm 2013, Đài PTTH Đồng Tháp

đã đƣợc Chủ tịch nƣớc tặng thƣởng Huân chƣơng Lao động hạng Nhất về

thành tích xuất sắc công tác từ năm 2008 đến 2012, góp phần vào sự

nghiệp xây dựng Chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc. Hiện chƣơng trình

truyền hình của đài đƣợc phát sóng 24/24 giờ phục vụ ngày càng tốt hơn

nhiệm vụ chính trị địa phƣơng và đáp ứng nhu cầu thông tin, giải trí của

khán giả. Riêng đối với mảng thời sự và chuyên mục, có thể nói đây là

thế mạnh của Đài PT-TH Đồng Tháp so với các Đài khác trong khu vực

bởi Đài có lịch sử hình thành lâu đời và sớm nhất với đội ngũ phóng viên,

biên tập viên kỳ cựu cùng lớp kế thừa năng động, đƣợc xét tuyển đầu

vào, đào tạo, truyền thụ kinh nghiệm một cách nghiêm túc và đầy tâm

huyết. Hai năm trở lại đây, các chƣơng trình thời sự tổng hợp đƣợc Đài

quan tâm đầu tƣ về mặt công nghệ, kỹ thuật và chú trọng nâng cao chất

lƣợng nội dung để vừa đáp ứng thị hiếu ngƣời xem, vừa thực hiện tốt

nhiệm vụ chính trị, thông tin tuyên truyền, qua đó nâng cao uy tín, khẳng

định thƣơng hiệu của thời sự truyền hình Đồng Tháp lâu nay.

Về cơ cấu tổ chức, từ vài chục cán bộ, phóng viên, nhân viên lúc

ban đầu, hiện nay lực lƣợng của đài là 150 ngƣời. Các phòng chuyên môn

nghiệp vụ thuộc Đài hiện nay gồm: Phòng Tổ chức - Hành chính; Phòng

Kỹ thuật và Công nghệ; Phòng Sản xuất chƣơng trình (vừa sát nhập từ

Phòng Thời sự và Phòng Chƣơng trình truyền hình); Phòng Biên tập

Chƣơng trình; Phòng Phát thanh và Thông tin điện tử. Đơn vị sự nghiệp

trực thuộc Đài là Trung tâm Dịch vụ Phát thanh – Truyền hình Đồng

Tháp.

2.2. Khái quát về các chƣơng trình Thời sự truyền hình của hai Đài

PT-TH địa phƣơng chọn khảo sát

2.2.1. Chương trình thời sự của đài PT-TH Vĩnh Long

- Chương trình Chào buổi sáng (thời lượng 30 phút, phát sóng trực

tiếp vào 6g00 hằng ngày trên kênh THVL1 và THVL2): Lên sóng kể từ năm

2009, chƣơng trình ban đầu có tên là Vĩnh Long ngày mới, thông tin các sự

kiện chính trị quan trọng của đất nƣớc diễn ra vào hôm trƣớc và một số

thông tin nổi bật của địa phƣơng. Cuối chƣơng trình là mục Điểm báo - tổng

hợp các vấn đề nổi bật trong nƣớc đƣợc đề cập trên các tờ báo in phát hành

vào sáng cùng ngày nhƣ báo Tuổi trẻ, Thanh Niên, Pháp luật, Ngƣời lao

động, Nhân dân, Công an thành phố Hồ Chí Minh… cùng một số phóng sự

đƣợc xây dựng thành các tiểu mục trong chƣơng trình, tạo thói quen cho

ngƣời xem nhƣ mục “An toàn là bạn”, “Điểm đến cuối tuần”, “Nét đẹp đời

thƣờng”...

- Chương trình Thời sự trưa (thời lượng 10 phút, phát sóng trực tiếp

vào 11g00 hằng ngày): chƣơng trình này chủ yếu sử dụng các tin tức hội

nghị trong nƣớc, tin từ cộng tác viên các Đài truyền thanh, truyền hình

huyện thị, thành phố trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long.

- Thời sự 18g30 (thời lượng 30 phút, phát sóng trực tiếp vào 18g30

hằng ngày trên kênh THVL1): Đây là chƣơng trình thông tin chính của

THVL chuyển tải nội dung thông tin trong nƣớc và thế giới. Trong đó, tin

tức địa phƣơng chiếm tỷ lệ khoảng 50 - 60% thời lƣợng chƣơng trình; tin tức

thời sự trong nƣớc chiếm khoảng 20 - 30% thời lƣợng, nguồn cung cấp

thông tin chủ yếu từ các đơn vị nhƣ: Truyền hình thông tấn (thuộc Thông tấn

xã Việt Nam), các đài PT-TH khác trong và ngoài khu vực ĐBSCL; tin thế

giới chiếm tỷ lệ 10 - 20% thời lƣợng chƣơng trình, do THVL khai thác từ

các nguồn cung cấp có bản quyền của các kênh truyền hình quốc tế nhƣ:

CNN, Reuters, AP, AFP...

- Người đưa tin 24G sáng (thời lượng 60 phút, phát sóng trực tiếp

vào 6g30 hằng ngày trên kênh THVL1 và THVL2); Người đưa tin 24G trưa

(thời lượng 40 phút, phát sóng trực tiếp vào 11g10 hằng ngày trên kênh

THVL1 và THVL2); Người đưa tin 24G chiều (thời lượng 30 phút, phát sóng

vào 18g30 trên kênh THVL2): Ra mắt kể từ ngày 01/05/2014 với tên gọi ban

đầu là chƣơng trình “60 phút” phát sóng vào 6g30 hàng ngày, đến nay

chƣơng trình có tên là “Người đưa tin 24G”, đƣợc xây dựng thành chuỗi

chƣơng trình thời sự tổng hợp trong ngày với 3 khung giờ phát sóng sáng –

trƣa – chiều. Chƣơng trình đƣợc xây dựng theo tiêu chí nóng - mới, thông tin

đƣợc cập nhật liên tục, là những vấn đề gần gũi với đời sống, đƣợc ngƣời

dân quan tâm. Đặc biệt chƣơng trình có sự cải tiến về lối dẫn theo hƣớng “kể

chuyện thời sự”, ngôn ngữ dẫn gần gũi với lời ăn tiếng nói của ngƣời dân

vùng Đồng bằng sông Cửu Long, dễ hiểu, dễ tiếp nhận. Ngoài phần tin nóng

về tình hình giao thông, an ninh trật tự, giáo dục, y tế, thời tiết, giá cả thị

trƣờng… thì nội dung chƣơng trình còn bàn luận về các vấn đề xã hội đƣợc

ngƣời dân quan tâm, từ đó khéo léo lồng ghép chức năng định hƣớng dƣ

luận của báo chí. Chƣơng trình sử dụng đan xen nhiều thể loại, trong đó có

các thể loại đặc biệt nhƣ: truyền hình thực tế, phóng sự điều tra, trao đổi

cùng chuyên gia, ghi nhận ý kiến ngƣời dân xoay quanh các chính sách đƣợc

ban hành, tình huống tái hiện… Chƣơng trình còn có các tiểu mục với các

thể loại đặc thù nhƣ: “Câu chuyện cuộc sống” là một bài viết thể hiện góc

nhìn của chƣơng trình trƣớc một hiện tƣợng nổi lên trong xã hội, mục

“Chuyện tử tế” là một phóng sự mang nhiều yếu tố nghệ thuật, kể lại một

việc làm tốt, khắc họa một chân dung sống đẹp thông qua lời tự sự của nhân

vật hoặc lời kể của biên tập viên, mục “Chuyện cảnh báo” là tổng hợp các

clip camera an ninh về các vụ việc liên quan đến tình hình giao thông, an

ninh trật tự… qua đó phân tích thủ đoạn, hành vi vi phạm pháp luật, đƣa ra

bài học cảnh báo đến ngƣời dân.

Ngoài các chƣơng trình vừa nêu, Đài còn sản xuất các bản tin ngắn

trong ngày với thời lƣợng 5 – 10 phút/bản tin, nhƣ Bản tin Thị trường, Thời

tiết nông vụ, Nhìn ra thế giới, Thế giới trước 0G. Cho đến nay, năng lực sản

xuất của Đài PT-TH Vĩnh Long đã nâng lên 10 - 11 bản tin và chƣơng trình

thời sự mỗi ngày, với tổng thời lƣợng trên 230 phút/ngày.

2.2.2. Chương trình thời sự của đài PT-TH Đồng Tháp

- Chương trình Thời sự tối (thời lượng 30 phút, phát sóng trực tiếp

vào 18g30 hàng ngày trên kênh THĐT1): Đây cũng đƣợc xem là chƣơng

trình thời sự chính của THĐT. Ngày 15/9/2016 chƣơng trình chuyển từ hậu

kỳ phát sóng sang phát thẳng trực tiếp với 1 format hoàn toàn mới, tổng hợp

thông tin về tình hình chính trị, kinh tế xã hội của tỉnh, trong nƣớc và thế

giới với tỷ lệ 40% tin trong tỉnh, 40- 50% tin trong nƣớc, 10 - 20% tin quốc

tế. Kết cấu chƣơng trình không phân chia theo khu vực mà có sự đan xen

giữa tin trong tỉnh, trong nƣớc và thế giới theo dòng sự kiện, vấn đề đƣợc

quan tâm. Những năm qua với nỗ lực không mệt mỏi mà chủ lực là phòng

Thời sự, chƣơng trình đã đƣợc khán giả đón nhận nhiệt tình thể hiện qua chỉ

số khán giả tăng liên tục.

- Chương trình Sáng miền Tây (thời lượng 30 phút, phát sóng trực

tiếp vào 6g00 hàng ngày trên kênh THĐT1): chƣơng trình bắt đầu lên sóng

từ ngày 01/05/2020, là chƣơng trình tin tức tổng hợp với kết cấu đƣợc chia

thành các tiểu mục chính: mục “Chuyển động bốn phương” là phần cập nhật

thông tin nóng, mới, đang đƣợc quan tâm trên các lĩnh vực của đời sống ở

trong nƣớc và trên thế giới; mục “Mua gì hôm nay” là các thông tin kinh tế,

diễn biến thị trƣờng; mục “Năng lượng ngày mới” giới thiệu những câu

chuyện đẹp giữa đời thƣờng; cuối chƣơng trình là mục “Chuyện nắng

chuyện mưa” thông tin dự báo khí hậu, thời tiết. Trƣớc đây, trong khung giờ

này là chƣơng trình “Khởi động ngày mới” do Đài phối hợp với Saigon

Today Media sản xuất với thời lƣợng 20 phút, chủ yếu chỉ giới thiệu các mô

hình kinh tế, đƣợc sản xuất bằng phƣơng thức hậu kỳ phát sóng với phim

trƣờng ảo.

- Chương trình Nhịp sống 24h trưa (thời lượng 30 phút, phát sóng

trực tiếp vào 11g00 hàng ngày trên kênh THĐT1) và Nhịp sống 24h tối (thời

lượng 15 phút, phát sóng trực tiếp vào 21g00 hàng ngày trên kênh THĐT1,

trừ thứ Bảy, Chủ nhật): phục vụ khán giả kể từ tháng 12/2017, đến nay,

chƣơng trình Nhịp sống 24h trưa – tối đã có nhiều cải tiến trong phƣơng

thức sản xuất cũng nhƣ đổi mới về mặt nội dung để cùng với chƣơng trình

Sáng miền Tây tạo thành một chuỗi chƣơng trình thời sự tổng hợp với tiêu

chí nóng – mới, cập nhật những thông tin đáng quan tâm về dân sinh, trật tự

an toàn xã hội, những vấn đề đời sống đang thu hút sự chú ý của dƣ luận.

Ngoài ra, hiện nay Đài PT-TH Đồng Tháp còn sản xuất nhiều bản

tin nhƣ: Toàn cảnh nông nghiệp, Bản tin giá cả thị trường, Thể thao ngày

mới, An toàn giao thông, Nhịp sống thể thao, Trang địa phương. Nhƣ vậy

với năng lực hiện tại, Đài sản xuất khoảng 8 - 10 bản tin và chƣơng trình

thời sự mỗi ngày với tổng thời lƣợng 130 - 160 phút/ngày.

Khung giờ

Thời sự Đài THVL

Thời sự Đài THĐT

6g00 – 6g30

Chào buổi sáng

Sáng miền Tây

6g30 – 7g30

Ngƣời đƣa tin 24G

11g00 – 11g10

Bản tin trƣa

Nhịp sống 24h

11g10 – 11g30

Ngƣời đƣa tin 24G

11g30 – 11g40

Thời sự 18g30 - kênh 1

18g30 – 19g00

Thời sự 18g30

Ngƣời đƣa tin 24G - kênh 2

21g00 – 21g15

Nhịp sống 24h

Bảng 2.1 liệt kê các chương trình thời sự chính của THVL và THĐT Nhìn chung, các chƣơng trình Thời sự của THVL và THĐT đƣợc

sản xuất với tần suất và thời điểm phát sóng khá hợp lý, đáp ứng yêu cầu

thông tin của khán giả. Không chỉ thông tin, phản ánh các sự kiện, hiện

tƣợng một cách nhanh chóng, kịp thời mà nhiều vấn đề còn đƣợc đi sâu

phân tích giúp công chúng có cái nhìn toàn diện, đầy đủ. Những năm qua,

nhận thức đúng đắn vai trò, vị trí của báo chí trong sự nghiệp phát triển

kinh tế xã hội của địa phƣơng nói riêng và đất nƣớc nói chung, đặc biệt là

với mảng thời sự các Đài luôn có sự đầu tƣ đúng mức về thiết bị, công

nghệ cũng nhƣ con ngƣời, từng bƣớc cải tiến, hiện đại hóa phƣơng thức

sản xuất, nâng cao chất lƣợng các bản tin, phục vụ nhu cầu thông tin của

công chúng, góp phần đắc lực vào sự phát triển kinh tế, ổn định chính trị

và đảm bảo an sinh xã hội.

Ngoài ra, qua các thống kê chi tiết về khung chƣơng trình Thời sự

trong ngày của 02 Đài, có thể nhận thấy những điểm chung nhƣ sau:

- Xu thế sản xuất chương trình thời sự tổng hợp ở các đài truyền

hình địa phương: Nếu nhƣ trƣớc đây, chƣơng trình thời sự của các Đài

PT-TH địa phƣơng chủ yếu thông tin về các sự kiện, vấn đề ở địa phƣơng

và thể loại chỉ gói gọn ở tin, phóng sự, phỏng vấn… thì 5 năm trở lại đây,

các nhà Đài ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long đã mạnh dạn xây dựng

những chƣơng trình thời sự tổng hợp, phá vỡ giới hạn về không gian đƣa

tin, đề tài phản ánh, đối tƣợng phục vụ và cách thức sản xuất cũng nhƣ

chú ý phát triển nhiều thể loại, hƣớng đến sự đa dạng, ấn tƣợng cho một

chƣơng trình. Theo khảo sát, cho đến nay đã có 8/13 Đài truyền hình ở

khu vực Đồng bằng sông Cửu Long “đột phá” trong sản xuất các chƣơng

trình thời sự. Riêng ở khu vực Bắc sông Hậu, Đài PT-TH Vĩnh Long và

Đài PT-TH Đồng Tháp là 02 đơn vị đi đầu trong việc cải tiến phƣơng

thức sản xuất bản tin thời sự theo hƣớng ngày càng chuyên nghiệp, hiện

đại, lấy khán giả làm trung tâm. Số lƣợng và chất lƣợng các bản tin thời

sự tổng hợp trong ngày cũng đƣợc các Đài đầu tƣ kĩ lƣỡng. Chỉ số ngƣời

xem chƣơng trình ở mức cao.

- Bên cạnh đó, các chương trình Thời sự hiện nay được các Đài

phân ra thành 02 mảng với 02 tiêu chí:

Mảng thời sự chính luận: thực hiện nhiệm vụ chính trị, tuyên

truyền chủ trƣơng, đƣờng lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà

nƣớc cũng nhƣ tuyên truyền, cổ động cho các phong trào thi đua tại địa

phƣơng. Trong đó chƣơng trình thời sự 18g30 là quan trọng nhất, đƣợc

xác định là bản tin “đinh”, chọn lọc những sự kiện quan trọng của đất

nƣớc, trên thế giới và những vấn đề nổi bật xảy ra trên địa bàn nội tỉnh để

đƣa tin.

Mảng thứ hai là chƣơng trình thời sự đƣợc xây dựng theo tiêu chí

tin nóng, cách thể hiện mới mẻ, sinh động, đáp ứng nhu cầu thông tin về

các vấn đề xã hội đang đƣợc quan tâm của ngƣời dân, nhƣng tất nhiên

không tách rời chức năng của báo chí. Có thể kể đến chƣơng trình Người

đưa tin 24G của Đài PT-TH Vĩnh Long và chƣơng trình Sáng miền Tây,

Nhịp sống 24h của Đài PT-TH Đồng Tháp. Chính tiêu chí đặt ra cho các

chƣơng trình đã đòi hỏi sự đầu tƣ nhất định của các Đài truyền hình địa

phƣơng về mặt công nghệ, kỹ thuật, con ngƣời và tài chính. Đổi lại, các

chƣơng trình này luôn thu hút sự quan tâm của ngƣời xem, từ đó thu hút

đƣợc các nhà tài trợ để chƣơng trình có đƣợc nguồn thu tiếp tục tái sản

xuất và đầu tƣ nâng cao chất lƣợng.

Căn cứ vào những vấn đề vừa nêu, tác giả luận văn chọn chuỗi

chƣơng trình Người đưa tin 24G sáng – trưa – chiều của Đài PT-TH

Vĩnh Long và chuỗi chƣơng trình Sáng miền Tây, Nhịp sống 24h trưa –

tối của Đài PT-TH Đồng Tháp để đƣa vào diện khảo sát.

2.3. Các phƣơng thức đƣợc áp dụng trong sản xuất các chƣơng trình

thời sự tổng hợp thuộc diện khảo sát:

2.3.1. Phương thức sản xuất hậu kỳ:

Qua khảo sát, hiện nay trong các chƣơng trình thời sự tổng hợp

thuộc diện khảo sát của 02 Đài, chỉ có chƣơng trình Người đưa tin 24G

buổi chiều phát trên kênh 2 của Đài PT-TH Vĩnh Long là đƣợc sản xuất

bằng phƣơng thức hậu kỳ hoàn toàn. Nguyên nhân là do khung giờ phát

sóng chƣơng trình này trùng với giờ phát sóng chƣơng trình Thời sự

18g30 trên kênh THVL1, trong khi hiện nay Đài chỉ có 01 phim trƣờng

trực tiếp đƣợc ƣu tiên để sản xuất chƣơng trình Thời sự 18g30.

- Về cơ sở vật chất, thiết bị, công nghệ:

Phục vụ cho công tác ghi hình và thu âm, từ năm 2015, khi chƣơng

trình Người đưa tin 24G chiều bắt đầu đƣợc sản xuất và lên sóng, Đài đã

tận dụng phim trƣờng có sẵn với diện tích 4m x 8m. Bên trong là hệ

thống đèn, 3 camera (hiện nay đã đƣợc nâng cấp từ SD lên chuẩn HD),

bàn dành cho PTV dẫn, 01 micro định hƣớng, 2 máy nhắc chữ (hay còn

gọi là Teleprompter) để thực hiện thu âm thanh đọc và ghi hình PTV dẫn

trên phông nền Chromakey, đồng thời kết nối với phim trƣờng ảo đã

đƣợc thiết kế sẵn. Bên ngoài là hệ thống máy móc điều khiển dành cho

đạo diễn và kỹ thuật viên gồm 4 máy vi tính, bàn mix, micro liên lạc với

bên trong phim trƣờng, tivi kiểm hình và hệ thống loa ngoài để kiểm âm.

Ngoài ra, mỗi lãnh đạo, BTV và KTV trong ê kíp sản xuất đều đƣợc

trang bị 01 máy vi tính với cấu hình mạnh, có thể chạy đƣợc phần mềm

Adobe Premier phục vụ công tác biên tập văn bản, dựng hình, kiểm tra

các file hình ảnh.

Bảng 2.2 liệt kê nhân sự tham gia sản xuất chương trình theo

STT

phương thức hậu kỳ hoàn toàn của Đài PT-TH Vĩnh Long:

Chức danh

Nhân sự - Số lƣợng

Chịu trách nhiệm nội

- 01 lãnh đạo Đài

dung

Tổ chức sản xuất và

- 01 lãnh đạo phòng Thời sự

kiểm duyệt

- 01 lãnh đạo phòng Biên dịch

Biên tập nội dung

- 02 BTV phòng Thời sự phụ trách tin trong nƣớc

- 01 BTV phòng Thời sự phụ trách tin thể thao

- 01 BTV phòng Biên dịch phụ trách tin quốc tế

Thƣ ký biên tập

- 01 BTV phòng Thời sự

Dẫn chƣơng trình

- 02 PTV phòng Chƣơng trình Truyền hình

Kỹ thuật dựng hình

- 02 KTV phòng Kỹ thuật Thể hiện

Kỹ

thuật

phim

- 02 KTV âm thanh

trƣờng

- 01 KTV đồ họa

- 01 đạo diễn điều khiển bàn mix

- 01 quay phim

(tất cả thuộc phòng Kỹ thuật Thể hiện)

Kỹ thuật phát sóng

- 01 KTV phòng Kỹ thuật Công nghệ

- Quy trình sản xuất và công tác phối hợp giữa các bộ phận liên

quan cụ thể như sau:

Sau cuộc họp đầu ngày thảo luận kế hoạch đƣa tin cho các bản tin

trong ngày, BTV đã nắm đƣợc tinh thần và từ 13g30 bắt đầu chọn lọc,

tập hợp tin, bài do các nguồn tin gửi về dƣới sự giám sát của lãnh đạo

phòng Thời sự. Nội dung tin, bài đƣợc các BTV sửa chữa, cắt gọt, bổ

sung để phù hợp với tiêu chí, định hƣớng chung của chƣơng trình và thời

lƣợng cũng sẽ đƣợc xác định cho phù hợp. Văn bản tin, bài sau khi biên

tập xong sẽ đƣợc duyệt và chuyển tới phát thanh viên đọc và thu âm với

sự hỗ trợ của bộ phận kỹ thuật âm thanh. Đối với tin quốc tế, BTV phòng

Biên dịch sẽ lựa chọn thông tin từ các nguồn Reuters, AP, AFP hoặc

Thông tấn xã Việt Nam và tiến hành biên tập, dịch sang tiếng Việt rồi

chuyển cho BTV phòng Thời sự sau khi đã thông qua lãnh đạo phòng

Biên dịch. Tƣơng tự, đối với tin tức thể thao cũng có BTV thể thao tiến

hành lựa chọn tin tức từ các nguồn, biên tập nội dung, lời dẫn, thu âm rồi

tập hợp hình ảnh cho kỹ thuật tiến hành dựng tin dƣới sự giám sát, kiểm

duyệt của lãnh đạo phòng Thời sự. Sau khi thƣ ký biên tập đã tập hợp đầy

đủ âm thanh và hình ảnh tin, bài mà các nguồn gửi về qua email hoặc qua

server thì kỹ thuật viên bắt đầu dựng tin, bài. Quá trình này hoàn thành

vào khoảng 16g00. Lúc này, lời giới thiệu chƣơng trình, giới thiệu tin

chính và lời dẫn dắt cho tin sẽ đƣợc BTV viết và kết nối cho mạch lạc.

Kịch bản sau khi đƣợc lãnh đạo phòng Thời sự duyệt sẽ đƣợc chuyển cho

PTV lên hình tại phim trƣờng với sự phối hợp của các kỹ thuật viên phim

trƣờng. Các phần riêng lẻ sau khi đã hoàn thành sẽ đƣợc tập hợp cho kỹ

thuật dựng ráp nối thành chƣơng trình hoàn chỉnh cho đến 17g30. Lãnh

đạo phòng Thời sự sẽ duyệt lại chƣơng trình lần cuối cùng đến khoảng

17g50 thì giao file thành phẩm cho bộ phận phát hình. Công việc cuối

cùng khi kết thúc ca trực là BTV báo cáo các vấn đề xảy ra trong quá

trình sản xuất để rút kinh nghiệm.

Sơ đồ 2.1: Quy trình sản xuất chương trình "Người đưa tin 24G"

Tổ chức sản xuất:

chiều bằng phương thức sản xuất hậu kỳ hoàn toàn của Đài THVL

BTV chƣơng trình chọn lọc, biên tập văn bản, kiểm chứng thông tin, lên list cơ bản

- duyệt tin, bài - duyệt list tin - duyệt thành phẩm

BTV phòng Biên dịch chọn tin, dịch thuật. Lãnh đạo phòng duyệt

Lãnh đạo Đài: - Duyệt các tin quan trọng

Tin từ CTV ở các Đài địa phƣơng khác

BTV thể thao chọn tin, biên tập, đọc tin

BTV chƣơng trình hoàn chỉnh list tin

Tin, bài, kịch bản đƣợc chuyển cho PTV đọc, dẫn và cho KTV dựng hình, ráp

Tin, bài từ các đơn vị phối hợp, tin trên báo in, báo điện tử…

Chƣơng trình thành phẩm

BTV CT viết lời dẫn hoàn chỉnh kịch bản

Tin quốc tế từ nguồn TTX, Reuter, AP, AFP…

Có thể thấy, phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp

hoàn toàn hậu kỳ phải qua nhiều công đoạn phức tạp, kéo dài từ 13g30

cho đến 18g00, còn lại 30 phút an toàn để kỹ thuật viên phát hình chuẩn

bị cho chƣơng trình lên sóng. Tuy cũng có ƣu điểm là kết cấu và nội

dung chƣơng trình thƣờng chặt chẽ do đã đƣợc sửa chữa, điều chỉnh qua

nhiều khâu và ít khi có những nhầm lẫn, sai sót trong quá trình PTV dẫn,

đọc tin hay kỹ thuật ráp tin vì có thời gian để đọc lại, chỉnh sửa… nhƣng

phƣơng thức này cũng bộc lộ những điểm hạn chế: đó là, quá trình sản

xuất và truyền thông tin phải trải qua nhiều khâu, xử lí mất nhiều thời

gian, và khi đã có sản phẩm hoàn chỉnh về mặt nội dung, kết cấu, thời

lƣợng thì rất khó để cập nhật những tin nóng đƣợc gửi về sát giờ, nên

hoặc là sẽ bỏ qua tin tức, hoặc sẽ để lại phát trong bản tin tiếp theo nhƣng

nhƣ vậy sẽ trở thành tin cũ, mất đi tính thời sự của thông tin. Hơn nữa,

nhƣ đã nêu ở Chƣơng 1, phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự hậu

kỳ hoàn toàn thƣờng tạo ra sự gò bó, khuôn mẫu, làm cho chƣơng trình

khô cứng, thiếu tính gần gũi, thân thiện và hiệu ứng tƣơng tác với công

chúng. Và cũng từ thực tế cho thấy, do các công đoạn sản xuất chƣơng

trình tách rời nhau nên các biên tập viên, kĩ thuật viên và phát thanh viên

thƣờng làm việc độc lập, thiếu sự kết nối, trao đổi. Trách nhiệm kết nối

các phần nội dung và kiểm duyệt hình ảnh hiện nay chỉ tập trung cho

lãnh đạo và biên tập phòng Thời sự, điều này phần nào làm hạn chế khả

năng sáng tạo và tinh thần trách nhiệm của các bộ phận khác trong ê kíp

sản xuất.

2.3.2. Phương thức sản xuất trực tiếp:

Nhƣ đã đề cập ở Chƣơng 1, truyền hình trực tiếp có nghĩa là

“truyền đi một sự kiện tới công chúng ở ngay thời điểm mà nó đang diễn

ra” [33, tr. 91] và vì tính chất phức tạp khi sản xuất chƣơng trình truyền

hình trực tiếp mà các Đài truyền hình thƣờng chỉ chọn trực tiếp những sự

kiện nổi bật, có sức ảnh hƣởng, chi phối lớn đến đời sống xã hội nhƣ sự

kiện chính trị, văn hóa, thể thao,… hoặc một số chƣơng trình văn nghệ

đặc sắc.

Đối với chƣơng trình thời sự tổng hợp, việc truyền hình trực tiếp

toàn bộ chƣơng trình là điều không thể thực hiện mà quá trình phát thẳng

chỉ xảy ra ở một số nội dung và trong một khoảng thời gian nhất định của

chƣơng trình nhƣ:

- Khi ngƣời dẫn chƣơng trình đọc, dẫn trực tiếp trƣớc máy ghi hình

trong phim trƣờng và những hình ảnh, âm thanh này đƣợc truyền thẳng

trên sóng;

- Khi ngƣời dẫn chƣơng trình tại trƣờng quay kết nối với phóng

viên, biên tập viên đang có mặt tại hiện trƣờng diễn ra sự kiện để cung

cấp thông tin, hình ảnh về sự kiện cho khán giả đang theo dõi trực tiếp

trên sóng truyền hình;

- Một trƣờng hợp khác nữa là ngƣời dẫn chƣơng trình có cuộc trao

đổi, phỏng vấn với chuyên gia, khách mời qua điện thoại hoặc ngay tại

phim trƣờng và những thông tin này đƣợc truyền thẳng trên sóng.

Vì những yếu tố nhƣ: khả năng kỹ thuật, khả năng tài chính, tay

nghề của PV, BTV... và không phải sự kiện nào PV, BTV cũng có mặt

kịp thời tại nơi đang diễn ra sự kiện, nên trong một chƣơng trình thời sự,

nhất là chƣơng trình thời sự tổng hợp, êkíp sản xuất vẫn phải sử dụng

những chất liệu không trực tiếp để xây dựng chƣơng trình nhƣ: một số

tin, phóng sự, bài phỏng vấn đã đƣợc dựng hoàn chỉnh với những tiếng

động nền, lời bình, phát biểu của các nhân chứng; với những thể loại đặc

biệt hơn, có tính phức tạp hơn cũng sẽ đƣợc dựng sẵn thành những tiểu

mục của chƣơng trình; ngoài ra còn có các loại nhạc hiệu, nhạc cắt, nhạc

nền… đã đƣợc chuẩn bị sẵn từ trƣớc.

Thực tế hiện nay, không nhiều Đài PT-TH địa phƣơng ở khu vực

ĐBSCL có đủ năng lực để sản xuất chƣơng trình theo phƣơng thức mới,

có sự đan xen, kết hợp giữa phƣơng thức sản xuất hậu kỳ và phƣơng thức

sản xuất trực tiếp. Riêng ở khu vực Bắc Sông Hậu hiện nay, qua khảo sát 64

chỉ có Đài PT-TH Vĩnh Long và Đài PT-TH Đồng Tháp là đang sản xuất

chƣơng trình thời sự tổng hợp bằng phƣơng thức đan xen này, trong đó,

chƣơng trình Người đưa tin 24G của Đài PT-TH Vĩnh Long đã áp dụng

từ năm 2014 khi ra mắt khán giả số phát sóng đầu tiên, còn chƣơng trình

Nhịp sống 24h của Đài PT-TH Đồng Tháp mới áp dụng phƣơng thức dẫn

trực tiếp từ tháng 11/2019 sau khi học tập, tiếp thu công nghệ và kinh

nghiệm sản xuất chƣơng trình thời sự từ VTV Đài Truyền hình Việt

Nam.

Tuy nhiên, do việc hiểu nhầm khái niệm hoặc vì muốn có một cách

gọi ngắn gọn, phân biệt với chƣơng trình thời sự đƣợc sản xuất bằng

phƣơng thức hậu kỳ hoàn toàn, mà ở nhiều Đài truyền hình địa phƣơng

hiện nay vẫn quen gọi phƣơng thức sản xuất đan xen là “thời sự trực

tiếp” và thƣờng cho PTV, BTV giới thiệu đầu chƣơng trình là: “Chương

trình được phát sóng trực tiếp từ ... giờ đến ... giờ trên kênh...”.

Mặc dù vẫn chƣa thống nhất về cách gọi, nhƣng có thể thấy

phƣơng thức sản xuất theo hƣớng đan xen, kết hợp giữa hậu kỳ và trực

tiếp, trong đó khai thác tối đa yếu tố dẫn trực tiếp, đã bộc lộ những ƣu thế

nhất định. Phƣơng thức này đã ứng dụng đƣợc những thành tựu của khoa

học kĩ thuật tiên tiến của thời đại, giúp cải tiến việc sản xuất các chƣơng

trình thời sự, tạo ra bƣớc nhảy vọt quan trọng về chất lƣợng của các

chƣơng trình đƣợc khảo sát.

* So sánh quy trình sản xuất chương trình thời sự dẫn trực tiếp:

Qua khảo sát cho thấy, hiện nay ở Đài PT-TH Vĩnh Long và Đài

PT-TH Đồng Tháp đều áp dụng chung Quy trình sản xuất chƣơng trình

thời sự dẫn trực tiếp. Có thể hình dung qua sơ đồ sau:

Sơ đồ 2.2: Quy trình sản xuất chung áp dụng phương thức sản xuất

hậu kỳ - trực tiếp đan xen của các chương trình thời sự trong diện khảo

Tin từ CTV ở các Đài địa phƣơng khác

Tin, bài từ các đơn vị phối hợp, tin trên báo in, báo điện tử…

PS, tiểu mục đƣợc sản xuất trƣớc

BTV chƣơng trình chọn lọc, biên tập văn bản, kiểm chứng thông tin, lên list

Tổ chức sản xuất duyệt tin, bài, duyệt list

Lãnh đạo Đài duyệt tin (đối với các tin lớn, quan trọng)

Tin, bài mới đƣợc chuyển cho PTV đọc trƣớc một phần và cho KTV dựng hình

BTV viết lời dẫn hoàn chỉnh kịch bản

Tổ chức sản xuất duyệt kịch bản

KB duyệt đƣợc chuyển cho PTV và đạo diễn kỹ thuật phim trƣờng để chuẩn bị lên sóng

Ê kíp tại phim trƣờng kết nối với KTV phát hình để chƣơng trình lên sóng đúng giờ

Phát đồng thời trên hạ tầng mạng: - App - Facebook - Website

- Nhạc hiệu, PTV bắt đầu quá trình dẫn trực tiếp - Đạo diễn điều khiển bàn mix để chuyển giữa PTV dẫn với hình ảnh tin, bài, tiểu mục đã dựng sẵn - KTV chạy playlist (các file dựng sẵn) - KTV đồ họa chạy ảnh minh họa

sát:

Kết thúc chƣơng trình, BTV báo cáo tình hình, các vấn đề phát

sinh trong quá trình sản xuất và phát sóng chƣơng trình đến Ban lãnh đạo 66

để rút kinh nghiệm cho các chƣơng trình sau.

Tuy nhiên, quy trình sản xuất của Đài PT-TH Vĩnh Long hiện nay

có một số khâu khác với quy trình sản xuất của Đài PT-TH Đồng Tháp ở

chỗ:

 Với Đài PT-TH Vĩnh Long: phần tin trong nƣớc và tin thể thao

của chƣơng trình thời sự tổng hợp sẽ do nhóm BTV của phòng Thời sự

khai thác dƣới sự kiểm duyệt của lãnh đạo phòng Thời sự, riêng phần tin

quốc tế trong chƣơng trình sẽ do nhóm BTV của phòng Biên dịch khai

thác từ các nguồn tin của nƣớc ngoài và lên một kịch bản riêng dƣới sự

kiểm duyệt của lãnh đạo phòng Biên dịch. Điều này đƣợc quy định bởi

cơ cấu tổ chức bộ máy hoạt động của Đài từ trƣớc đến nay, bên cạnh đó,

cấu trúc chƣơng trình Người đưa tin 24G sáng – trưa của Đài PT-TH

Vĩnh Long có sự phân tách rõ ràng giữa phần tin trong nƣớc và tin thế

giới bằng một hình xen.

 Với Đài PT-TH Đồng Tháp: hiện nay trong cơ cấu tổ chức của

Đài không có phòng chuyên môn riêng phụ trách tin tức quốc tế nên tất

cả tin, bài trong nƣớc lẫn quốc tế đều do BTV của phòng Biên tập

Chƣơng trình khai thác từ nguồn Thông tấn xã Việt Nam dƣới sự kiểm

duyệt của lãnh đạo phòng. Ngoài ra, trong kết cấu chƣơng trình Sáng

miền Tây và Nhịp sống 24h trưa – tối của Đài PT-TH Đồng Tháp không

có sự tách bạch mà đan xen, sắp xếp linh hoạt giữa tin trong nƣớc và

quốc tế theo dòng sự kiện hay vấn đề đƣợc quan tâm chung.

* So sánh khâu tổ chức nhân sự:

Bảng 2.3: Êkíp sản xuất chương trình thời sự dẫn trực tiếp ở các

Đài hiện nay gồm:

STT

Chức danh

Đối với Đài THVL

Đối với Đài THĐT

Chịu trách nhiệm

- 01 lãnh đạo Đài

nội dung

TCSX

và

kiểm

- 01 lãnh đạo phòng

duyệt nội dung trƣớc

Thời sự

Biên tập Truyền hình

khi lên sóng

- 01 lãnh đạo phòng

Biên dịch

Biên tập nội dung

- 02 BTV phòng Thời

- 03 BTV phòng Biên

sự phụ trách tin trong

tập Chƣơng

trình

nƣớc

(trong đó có 01 ngƣời

- 01 BTV phòng Thời

giữ

vai

trò

dẫn

sự phụ trách tin thể

chƣơng trình)

thao

- 01 BTV phòng Biên

dịch phụ trách tin quốc

tế

Thƣ ký biên tập

- 01 BTV phòng Thời

- 01 BTV phòng Biên

sự

tập Chƣơng trình

Dẫn chƣơng trình

- 02 PTV phòng

- 02 ngƣời đối với

Chƣơng trình Truyền

chƣơng

trình Sáng

hình

miền Tây

- 01 ngƣời đối với

chƣơng

trình Nhịp

sống 24h trưa – tối

Kỹ thuật dựng hình

- 02 KTV phòng Kỹ

thuật Thể hiện

thuật và Công nghệ

Kỹ

thuật

phim

- 01 KTV âm thanh

trƣờng

- 01 KTV đồ họa

- 02 KTV chạy playlist

- 01 KTV

chạy

- 01 đạo diễn điều

playlist

khiển bàn mix

- 01 đạo diễn điều

- 02 quay phim

khiển bàn mix

(tất cả thuộc phòng Kỹ

- 01 hoặc 02 quay

thuật Thể hiện)

phim

(tất cả thuộc phòng

Kỹ

thuật và Công

nghệ)

Kỹ thuật phát sóng

- 01 KTV phòng Kỹ

thuật Công nghệ

thuật và Công nghệ

Thực

hiện

- 01 KTV phòng Kỹ

livestream

thuật và Công nghệ

Sự khác biệt về số lƣợng nhân sự tham gia ê kíp sản xuất trực tiếp

chƣơng trình thời sự của THVL so với THĐT là do quy mô sản xuất có

khác nhau, trƣớc hết là về mặt thời lƣợng chƣơng trình Người đưa tin

24G sáng – trưa (60 phút và 40 phút) luôn dài hơn so với Sáng miền Tây

và Nhịp sống 24h trưa – tối (30 phút, 20 phút và 15 phút); thứ hai là về

việc đầu tƣ cho nội dung dẫn của chƣơng trình Người đưa tin 24G có tính

phức tạp hơn, đòi hỏi phải có một số lƣợng nhân sự tƣơng ứng; thứ ba là

hiện nay phần tin quốc tế trong chƣơng trình Người đưa tin 24G chiếm từ

20 – 50% thời lƣợng chƣơng trình sẽ do phòng chuyên môn riêng đảm

nhận chứ không khai thác chung trong gói tin của Thông tấn xã nhƣ

chƣơng trình Sáng miền Tây và Nhịp sống 24h.

Nhìn chung, về mặt nhân sự, việc chuyển từ phƣơng thức sản xuất

hậu kỳ hoàn toàn sang phƣơng thức sản xuất chƣơng trình có yếu tố dẫn

trực tiếp đã tạo ra một phong cách làm việc mới cho đội ngũ những ngƣời

tham gia sản xuất chƣơng trình ở cả 02 Đài truyền hình địa phƣơng nhƣ

Vĩnh Long và Đồng Tháp.

Với đội ngũ biên tập viên:

Sự kết nối mạch lạc, hoàn chỉnh giữa các nội dung, các phần trong

một chƣơng trình thời sự tổng hợp đƣợc sản xuất theo phƣơng thức hậu

kỳ, trực tiếp đan xen là vấn đề đặt ra cho các BTV chƣơng trình, đòi hỏi

ngƣời BTV phải chắc về nội dung, có tƣ duy logic về mặt hình ảnh và có 69

óc linh hoạt, sáng tạo khi lên kết cấu bản tin và làm kịch bản. 12/15 BTV

trực tiếp tham gia công tác biên tập cho chƣơng trình thời sự tổng hợp

của 02 Đài (chiếm tỷ lệ 80%) khi đƣợc hỏi đều trả lời phƣơng thức sản

xuất này kích thích tƣ duy sáng tạo, sự chủ động của họ trong quá trình

biên tập kịch bản và đƣa ra các ý tƣởng thể hiện để cả ê kíp cùng nhau

thực hiện trong thời gian chƣơng trình phát sóng, mặc dù phƣơng thức

này cũng tạo một áp lực không nhỏ về mặt thời gian.

Với đội ngũ phóng viên:

Do yêu cầu các chƣơng trình phải sinh động, thông tin nhanh,

nóng, sát thực tế đời sống nên các phóng viên phải biết cách phát hiện,

lựa chọn, tổng hợp, phân tích và phản ánh nhanh các sự kiện, vấn đề.

Thực tế điều này đã góp phần làm cho đội ngũ phóng viên thời sự ở các

đài địa phƣơng ngày càng yêu nghề, năng động sáng tạo và có khả năng

làm việc tập thể.

Với đạo diễn, kỹ thuật viên chương trình:

Theo PGS.TS. Vũ Quang Hào, quá trình trực tiếp chƣơng trình

thời sự có thể xem nhƣ “một buổi trình diễn thông tin”. Nói nhƣ vậy để

thấy đƣợc sự sáng tạo của những ngƣời thực hiện chƣơng trình đóng một

vai trò quan trọng. BTV và ngƣời dẫn chƣơng trình chịu trách nhiệm

chọn lọc, kết nối, dẫn dắt nội dung thông tin cho hấp dẫn, còn KTV chính

là ngƣời sẽ tạo nên sự khác biệt, mức độ sinh động cho hình ảnh thể hiện

trong chƣơng trình của mình. Ngoài ra, với dạng chƣơng trình dẫn trực

tiếp, phải chấp nhận những yếu tố ngẫu nhiên, đột xuất ngoài dự kiến.

Những yếu tố này có tính hai mặt, vừa làm phong phú, sinh động cho

chƣơng trình, đồng thời cũng có thể phá vỡ tính thống nhất của chƣơng

trình. Do đó, để có thể đảm bảo sự liên kết hợp lý giữa các thành phần

khác nhau đƣợc tập hợp trong một chƣơng trình dẫn trực tiếp, đòi hỏi

phải có sự nhạy bén của đạo diễn, nhƣ là một “nhạc trƣởng” sẽ điều 70

khiển, chi phối cả ê kíp tham gia thực hiện chƣơng trình.

Với các phát thanh viên – người dẫn chương trình:

Đầu óc nhạy bén, linh hoạt, khả năng hoạt ngôn, tung hứng với bạn

dẫn, biết cách bày tỏ thái độ và kết hợp hợp lý giữa giọng đọc với tiếng

động, âm nhạc… là những yêu cầu đặt ra cho ngƣời dẫn chƣơng trình

thời sự tổng hợp hiện nay để nâng cao chất lƣợng hoạt động dẫn, nhất là

với các chƣơng trình dẫn trực tiếp ở các đài truyền hình địa phƣơng.

Bên cạnh đó, về mặt phối hợp sản xuất giữa các bộ phận: phƣơng

thức sản xuất chƣơng trình thời sự dẫn trực tiếp cũng đã bộc lộ ƣu điểm

khi nó đòi hỏi trong quá trình sản xuất phải có sự kết hợp ăn ý của một

nhóm sản xuất chƣơng trình chuyên nghiệp. Sự phối hợp giữa các thành

viên trong nhóm là những điều kiện tiền đề, quyết định đến chất lƣợng và

hiệu quả của chƣơng trình. Khi thực hiện quá trình truyền phát trực tiếp,

do cùng làm việc, cùng phải chịu trách nhiệm nên mối quan hệ giữa biên

tập viên, đạo diễn, phát thanh viên và kỹ thuật viên hết sức chặt chẽ và

điều này đã tạo cho họ có tính tập thể cao, giúp cho mỗi thành viên tự

nâng cao trình độ, chuyên môn nghiệp vụ của mình.

Tuy nhiên, trong quá trình áp dụng phƣơng thức sản xuất này, Đài

PT-TH Vĩnh Long và Đài PT-TH Đồng Tháp vẫn còn tồn tại một số hạn

chế so với yêu cầu đặt ra và cũng có những điểm khác biệt trong hiệu quả

sản xuất:

Thứ nhất, đối với chƣơng trình thời sự dẫn trực tiếp, vai trò của

ngƣời dẫn chƣơng trình là vô cùng quan trọng, quyết định đến 70% thành

công trong quá trình phát sóng chƣơng trình. Ngoài ngoại hình, khả năng

dẫn dắt, phối hợp với bạn dẫn, tƣơng tác với hình ảnh... thì đặc biệt, có

một yêu cầu nữa đối với phát thanh viên ở các Đài truyền hình địa

phƣơng hiện nay, nhất là với các chƣơng trình thời sự, thì ngƣời dẫn

chƣơng trình phải hiểu rõ những gì mình đang truyền tải đến khán giả, 71

phải tiếp cận với thông tin một cách sớm nhất, tham gia vào quá trình

biên tập nội dung và tự viết lời dẫn cho mình chứ không hoàn toàn bị

động, chờ đợi kịch bản viết sẵn để đọc nhƣ cách làm xƣa nay. Ở Đài PT-

TH Đồng Tháp, hiện nay đã bƣớc đầu thực hiện điều này khi PTV

chƣơng trình Sáng miền Tây và Nhịp sống 24h trưa – tối đã cùng tham

gia vào công tác biên tập tin, bài và viết một số lời dẫn của chƣơng trình

mình sẽ thực hiện dẫn trực tiếp. Khi đƣợc hỏi, đa số ngƣời dẫn chƣơng

trình thời sự của Đài PT-TH Đồng Tháp đều cho rằng đây là việc làm cần

thiết, tạo sự tự tin, hứng thú cho họ khi dẫn trực tiếp bản tin. Số còn lại

thì cho rằng yêu cầu này vƣợt quá khả năng vì thực tế không phải PTV

nào cũng có khả năng biên tập. Mặc dù vậy, những ngƣời dẫn chƣơng

trình đã tham gia công tác biên tập tin, bài ở Đài Đồng Tháp, thực tế

trong quá trình dẫn trực tiếp chƣơng trình thời sự vẫn chƣa đủ bản lĩnh

làm chủ đƣợc thông tin mà chỉ mới dừng lại ở khả năng dẫn lƣu loát, ít

sai sót. Riêng ở Đài PT-TH Vĩnh Long hiện nay, ngƣời dẫn chƣơng trình

vẫn chỉ là ngƣời tiếp nhận thông tin từ biên tập viên, dẫn theo những gì

biên tập viên soạn sẵn, thậm chí là tiếp cận với nội dung kịch bản chỉ

khoảng 30 phút trƣớc giờ lên sóng trực tiếp. Trong khi đó, mô hình ngƣời

dẫn đồng thời là biên tập viên chƣơng trình đã đƣợc áp dụng từ rất lâu ở

Đài Truyền hình Việt Nam. Nhà báo Vũ Thanh Hƣờng - BTV gạo cội

của VTV3, chuyên gia trong lĩnh vực đào tạo MC cho biết, từ 20 năm

nay, Đài Truyền hình Việt Nam đã không còn tuyển dụng chức danh Phát

thanh viên mà thay vào đó là chức danh Biên tập viên dẫn chƣơng trình.

Thứ hai, ở cả 02 Đài PT-TH Vĩnh Long và Đồng Tháp hiện nay,

vai trò của ngƣời đạo diễn trong quá trình phát sóng chƣơng trình thời sự

dẫn trực tiếp vẫn chƣa đƣợc phát huy tối đa mà họ chỉ nhƣ những kỹ

thuật viên tách hình và xử lý một số sai sót kỹ thuật phát sinh trong quá

trình phát sóng. Điều này xuất phát từ thực tế là trình độ của ngƣời làm 72

công tác đạo diễn chƣơng trình thời sự hiện nay ở đài truyền hình địa

phƣơng chƣa đáp ứng yêu cầu, bên cạnh đó là do cơ chế và quy chế phối

hợp trong sản xuất chƣơng trình thời sự ở cả hai Đài đƣợc khảo sát vẫn

chƣa quy định cụ thể quyền hạn và trách nhiệm của ngƣời đạo diễn.

Ngoài ra, vì để đảm bảo tính an toàn, các máy quay trong phim trƣờng

truyền hình trực tiếp chƣơng trình thời sự đa số đƣợc cài đặt sẵn chế độ,

khung hình và cố định vị trí, vì vậy vai trò điều máy của đạo diễn hầu

nhƣ là không có, thao tác chuyển hình cũng trong vùng an toàn, từ đó mà

hình ảnh chƣơng trình thời sự tổng hợp ở các Đài truyền hình địa phƣơng

cũng thiếu đi tính sinh động.

2.3.3. Phương thức sản xuất hội tụ, đa phương tiện:

Đây là xu hƣớng sản xuất chƣơng trình truyền hình hiện đại mà các

Đài địa phƣơng hiện nay đều mong muốn thực hiện. Dù chƣa có nhiều

kinh nghiệm nhƣng cả Đài PT-TH Vĩnh Long và Đài PT-TH Đồng Tháp

đều đã đạt đƣợc những thành tựu bƣớc đầu:

- Đa phương tiện trong ứng dụng các hình thức chuyển tải thông

tin khác nhau

Thông thƣờng, ngôn ngữ của truyền hình bao gồm: hình ảnh (động

và tĩnh), lời nói (của phóng viên, nhân chứng, phát thanh viên...), âm

nhạc (nhạc nền...). Ngoài ra, trong những trƣờng hợp cụ thể, hình thức

chuyển tải thông tin bằng văn bản (text), đồ hình - đồ họa... để minh họa

cũng đƣợc sử dụng nhằm làm đa dạng hóa về mặt hình ảnh cho chƣơng

trình truyền hình. Tất cả những hình thức này hiện nay đều đƣợc các ê

kíp sản xuất chƣơng trình cố gắng áp dụng để chuyển tải và minh họa

một cách sinh động, phong phú cho thông tin trong chƣơng trình thời sự

tổng hợp.

- Đa phương tiện trong truyền phát chương trình:

Hƣớng đến mục tiêu đa dạng hóa, đa phƣơng tiện hóa, các Đài

truyền hình địa phƣơng hiện nay luôn chú trọng đến việc phát triển khâu

truyền dẫn, phát sóng trên càng nhiều phƣơng tiện càng tốt.

Đối với Chƣơng trình Thời sự tổng hợp của Đài PT-TH Vĩnh Long

và Đài PT-TH Đồng Tháp, khán giả có thể xem trực tuyến và xem lại các

chƣơng trình đã phát sóng trên website một cách thuận tiện, dễ dàng.

Không chỉ xem bằng vô tuyến, khán giả còn có thể theo dõi bằng cả máy

vi tính, điện thoại thông minh, máy tính bảng có kết nối mạng Internet.

Bên cạnh đó, các Chƣơng trình Thời sự tổng hợp của 02 Đài hiện nay

đƣợc đăng tải khá đầy đủ trên kênh Youtube của mỗi Đài.

Ngoài ra, ứng dụng xem chƣơng trình của kênh THVL và THĐT

thông qua điện thoại di động và máy tính bảng đã đƣợc tích hợp sẵn với 2

phiên bản riêng dành cho điện thoại dùng hệ điều hành Android và điện

thoại sử dụng hệ điều hành IOS. Khán giả không có điều kiện xem trực

tiếp trên truyền hình các chƣơng trình Người đưa tin 24G, Sáng miền Tây

hay Nhịp sống 24h đều có thể dễ dàng truy cập ứng dụng của 02 kênh để

không bỏ lỡ tin tức mình quan tâm.

Đặc biệt, nhờ có tính năng phát trực tiếp (livestream) của

Facebook mà Đài PT-TH Đồng Tháp hiện nay cũng đang tận dụng kênh

thông tin này để tiếp cận với công chúng. Tất cả các bản tin Nhịp sống

24h và Sáng miền Tây đều đƣợc phát trực tiếp trên trang facebook

“Truyền hình Đồng Tháp”, thu hút hơn 10.000 lƣợt xem, hàng trăm lƣợt

thích, hàng chục bình luận của ngƣời dùng mạng xã hội đối với các

chƣơng trình.

Bên cạnh đó, công chúng cũng rất dễ dàng tƣơng tác với ban biên

tập của kênh thông qua nhiều phƣơng thức, từ truyền thống nhƣ: thƣ tay,

điện thoại, cho đến các phƣơng thức hiện đại, mới mẻ hơn nhƣ: email,

gửi bình luận/phản hồi tƣơng tác trực tuyến trên website, trang facebook,

kênh Youtube.

2.3.4. Phương thức sản xuất phối hợp:

Có thể nói xu hƣớng phối hợp giữa Đài truyền hình với các cá

nhân, đơn vị ngoài Đài trong sản xuất các chƣơng trình truyền hình chính

là tiền đề để các Đài PT-TH địa phƣơng mạnh dạn cho ra đời các chƣơng

trình thời sự tổng hợp và nâng dần số lƣợng bản tin thời sự trong ngày,

đáp ứng nhu cầu thông tin của công chúng. Bởi với khối lƣợng tin, bài

"khổng lồ" đƣợc phát đi mỗi ngày, đội ngũ PV, BTV khiêm tốn của các

Đài truyền hình địa phƣơng không thể nào đảm đƣơng nổi, trong khi các

Đài truyền hình lớn đều đặt cơ quan thƣờng trú ở hầu khắp các tỉnh,

thành, có trong tay hàng nghìn phóng viên, biên tập viên.

Qua khảo sát, hiện nay các chƣơng trình Sáng miền Tây, Nhịp sống

24h của Đài PT-TH Đồng Tháp ngoài khai thác thông tin từ chính các

PV, BTV của Đài, hợp tác trao đổi thông tin với một số Đài tỉnh trong

khu vực và tin do BTV chƣơng trình tự khai thác trên báo in, báo điện tử

thì phần lớn lấy tin, bài từ nguồn Thông tấn xã Việt Nam dƣới hình thức

mua trọn gói tin quốc tế và trong nƣớc. Còn với chƣơng trình Người đưa

tin 24G của Đài PT-TH Vĩnh Long hiện nay, ngoài khai thác tin, bài tự

sản xuất từ PV, BTV của phòng Thời sự, phòng Biên dịch, tin trên báo

in, báo điện tử và tin từ CTV các Đài tỉnh thì Đài còn hợp tác với tổng

cộng 5 đơn vị: Truyền hình Thông tấn (Thông tấn xã Việt Nam) - với

hình thức mua trọn gói tin trong nƣớc và quốc tế, Truyền hình – Báo

Tuổi trẻ và 03 Công ty truyền thông (gồm Công ty TNHH Truyền thông

và Giải trí Điền Quân, Công ty TNHH Truyền hình Tin tức Sài gòn và

Công ty Cổ phần Truyền thông SaigonTV) thông qua hình thức hợp đồng

đơn giá tin/bài. Sự khác biệt về số lƣợng các đơn vị hợp tác này, nhƣ đã

đề cập ở trên là đến từ quy mô sản xuất chƣơng trình Người đưa tin 24G

của Đài PT-TH Vĩnh Long. Ban giám đốc Đài luôn chủ trƣơng cố gắng

tìm nhiều nguồn hợp tác cung cấp tin bài và cũng sẵn sàng chi trả cho các

tin bài đạt chất lƣợng tốt. Việc hợp tác với nhiều cá nhân, đơn vị có một

khó khăn là các BTV khá vất vả để chọn lọc thông tin vì không tránh

khỏi tình trạng trùng tin tức, đề tài giữa các nguồn, bên cạnh đó là việc

cân đối các nguồn tin để làm sao giữ chân các đơn vị hợp tác, khuyến

khích họ tích cực chào tin nóng, tin độc quyền. Nhƣng khi đã khắc phục

đƣợc vấn đề này, việc có nhiều nguồn cung cấp thông tin mang lại một

lợi ích to lớn là thông tin gửi về cho chƣơng trình vô cùng phong phú, đa

lĩnh vực và phủ sóng khắp các vùng miền trên cả nƣớc. Mỗi đơn vị lại có

một thế mạnh riêng, nhất là trong việc sản xuất các phóng sự chuyên đề,

phóng sự điều tra độc quyền hay các tiểu mục đặc biệt... nếu biết cách

khai thác sẽ là lợi thế cho chƣơng trình thời sự tổng hợp của Đài.

2.4. So sánh hiệu quả của việc áp dụng các phƣơng thức sản xuất

chƣơng trình thời sự tổng hợp ở các Đài trong diện khảo sát:

2.4.1. Chất lượng chương trình thời sự tổng hợp của Đài PT-TH

Vĩnh Long và Đồng Tháp từng bước được nâng lên

 Về nội dung

- Kịp thời phản ánh những vấn đề thời sự được người dân quan

tâm

Việc thông tin kịp thời các vấn đề, sự kiện mang tính thời sự là

cách để Đài truyền hình địa phƣơng khẳng định uy tín, thu hút công

chúng, thể hiện sức cạnh tranh đối với các phƣơng tiện truyền thông

khác. Nhìn chung hiện nay, các thông tin trong tỉnh, trong nƣớc và quốc

tế đều đƣợc cập nhật khá tốt trong các bản tin Người đưa tin 24G và Nhịp

sống 24h. Bên cạnh đó, không chỉ ở các bản tin thời sự của các Đài lớn

nhƣ Đài Truyền hình Việt Nam, Đài truyền hình TPHCM, mà các vấn đề

nóng, những vấn đề bức xúc hiện nay cũng đã đƣợc chƣơng trình thời sự

tổng hợp của Đài PT-TH Vĩnh Long và Đồng Tháp phản ánh một cách

kịp thời, đƣợc dƣ luận quan tâm và đánh giá cao. Với phƣơng thức sản

xuất chƣơng trình thời sự dẫn trực tiếp, các tin nóng dễ dàng đƣợc cập

nhật đƣa vào chƣơng trình ngay tại thời điểm phát sóng với sự phối hợp

Nhanh

37%

14%

Khá nhanh

Còn chậm

40%

Quá chậm

nhịp nhàng của các thành viên trong ê kíp sản xuất.

Nhanh

23%

Khá nhanh

20%

Còn chậm

50%

Quá chậm

Biểu đồ 2.1: Tốc độ đưa tin của Đài THVL qua thăm dò khán giả

Biểu đồ 2.2: Tốc độ đưa tin của Đài THĐT qua thăm dò khán giả

Đặc biệt, qua khảo sát các chƣơng trình phát sóng cho thấy, tin tức

hay vấn đề đƣợc đề cập trong chƣơng trình thời sự tổng hợp của Đài PT-

TH Vĩnh Long và Đồng Tháp hiện nay đã chú ý nhiều hơn đến tâm lý

tiếp nhận của công chúng, thông tin mang hơi thở cuộc sống, gần gũi,

thiết thực và dần khắc phục đƣợc tình trạng đƣa quá nhiều tin lễ tân, tin

nhỏ lẻ nhƣ trƣớc đây.

- Đa dạng nội dung thông tin trong chương trình Việc phối hợp với các cá nhân, đơn vị cung cấp tin, bài ở bên

ngoài Đài đã đem đến cho các chƣơng trình thời sự tổng hợp sự phong

phú, đa dạng về lĩnh vực khai thác, về địa bàn khai thác và các đề tài,

khía cạnh khai thác của cuộc sống, từ đó giúp mở rộng đối tƣợng khán

giả xem chƣơng trình.

Bảng 2.4: Thống kê tỷ lệ những lĩnh vực thông tin chính được truyền

tải trong các chương trình thời sự củ Đài PT-TH Vĩnh Long và Đài PT-TH

Đồng Tháp

Đài PT-TH Vĩnh Long Đồng Tháp Thông tin

Chính trị 5% 3%

Kinh tế - thị trƣờng 15% 10%

Giáo dục 10% 13%

Y tế 15% 13%

Khoa học - Công nghệ 5% 5%

Giao thông 10% 8%

An ninh trật tự 15% 12%

Văn hóa - Giải trí - 10% 6% Thể thao

Quốc tế 15% 30%

- Thông tin có tính định hướng Theo tiêu chí tin nóng, mới nhƣng không cẩu thả, giật gân, câu

khách - đó chính là quan điểm chỉ đạo của lãnh đạo cả 02 Đài PT-TH

Vĩnh Long và Đồng Tháp.

Qua khảo sát cho thấy thông tin định hƣớng chiếm một tỷ lệ rất lớn

trong các chƣơng trình thời sự tổng hợp của 02 đài. Chẳng hạn nhƣ với

Người đưa tin 24G, sau thông tin về các vụ án mạng xảy ra vì mâu thuẫn

trong đời sống, chƣơng trình thƣờng đƣa ra những nhận định về sự lệch

lạc trong suy nghĩ, ứng xử và giải quyết vấn đề của một bộ phận ngƣời

trong xã hội hiện nay, từ đó đƣa ra lời khuyên cho mọi ngƣời cần phải

làm gì trƣớc những tình huống trong đời sống. Hay trong một bản tin của

Nhịp sống 24h, sau khi phát lại clip camera an ninh ghi lại hành động

không đẹp của một cá nhân khi tham gia giao thông đƣợc chia sẻ trên

mạng xã hội, BTV cũng dẫn ra những bình luận của ngƣời dùng mạng và

sau đó đƣa ra quan điểm, góc nhìn của chƣơng trình về văn hóa ứng xử,

văn hóa khi tham gia giao thông để ngƣời xem tự rút ra bài học trong

cuộc sống.

Đặc biệt, tác dụng định hƣớng dƣ luận càng có ý nghĩa khi xuất

hiện thông tin mang tính chất tin đồn, tin giả đƣợc phát tán trên mạng xã

hội. Nhƣ trong thời điểm cả nƣớc đang căng mình chống dịch Covid - 19,

không ít những thông tin thất thiệt về trƣờng hợp nhiễm bệnh, khả năng

chống dịch ở các địa phƣơng đã bị phát tán, gây hoang mang trong dƣ

luận. Với các thông tin này, các bản tin thời sự tổng hợp của Đài PT-TH

Vĩnh Long và Đồng Tháp đều cập nhật để đƣa tin đính chính góp phần

trấn an ngƣời dân, thông tin về hình thức xử phạt đối với hành vi tung tin

thất thiệt đồng thời tuyên truyền để ngƣời dân không phạm vào những

việc làm sai trái tƣơng tự. Thông qua những thông tin có tính định hƣớng,

các chƣơng trình thời sự đã giúp công chúng nắm bắt đƣợc các chủ

trƣơng, chính sách, pháp luật và hƣớng chỉ đạo giải quyết các vấn đề

trong xã hội của Đảng và Chính phủ.

- Thông tin phản biện, giám sát xã hội có chất lượng Đây là một trong những yếu tố đã làm nên sức mạnh của các cơ

quan báo chí nói chung và của thời sự truyền hình địa phƣơng nói riêng.

Rất nhiều tin bài có chức năng phản biện, giám sát xã hội đã giúp cho các

ngành chức năng ở địa phƣơng có những chỉ đạo giải quyết kịp thời hiệu

quả. Từ những vấn đề, những bất cập nảy sinh trong đời sống xã hội,

bằng những lập luận sắc bén, có chiều sâu, cộng với những phỏng vấn ý

kiến quần chúng nhân dân, ý kiến đánh giá, nhận định của chuyên gia,

của những ngƣời am hiểu về vấn đề, không ít phóng sự đƣợc phát sóng

trong các chƣơng trình Người đưa tin 24G, Sáng miền Tây, Nhịp sống

24h đã tạo nên diễn đàn, góp tiếng nói của ngƣời dân đến các nhà quản lý

để có cách điều chỉnh chính sách, quy định phù hợp.

Với những kết quả đạt đƣợc về mặt nội dung, đây là những nền

tảng vững chắc để chƣơng trình thời sự tiếp tục thực hiện vai trò nhiệm

vụ của mình, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu thông tin của công

chúng, bạn xem đài. Đây là những ƣu điểm mà các đài truyền hình địa

phƣơng nhƣ THVL và THĐT cần phải phát huy để nâng cao chất lƣợng,

vị thế chƣơng trình thời sự của một Đài tỉnh.

 Về hình thức thể hiện

Đối với một tác phẩm truyền hình, hình thức có lẽ là yếu tố đầu

tiên thu hút sự quan tâm của khán giả. Chƣơng trình thời sự tổng hợp

cũng vậy, hình thức thể hiện có yếu tố quyết định đến thái độ tiếp nhận

của công chúng. Qua khảo sát cho thấy, với các phƣơng thức sản xuất

mới đƣợc áp dụng, chƣơng trình thời sự tổng hợp của Đài PT-TH Vĩnh

Long và Đồng Tháp đã dần có sự cải tiến về mặt hình thức.

- Đa dạng thể loại báo chí sử dụng trong chương trình Thời sự

tổng hợp:

Một quy luật tiếp nhận trong truyền hình đƣợc nghiên cứu chỉ ra

rằng sau 3 phút khán giả sẽ không còn hứng thú nếu chƣơng trình không

có sự thay đổi. Chính việc bố trí xen kẽ giữa các thể loại và sự phát triển

các thể loại mới có ý nghĩa quan trọng tạo nên sự thay đổi, giúp cho quá

trình tiếp nhận của công chúng hứng thú hơn, tránh cảm giác đơn điệu

nhàm chán khi theo dõi chƣơng trình Thời sự.

Qua khảo sát, các thể loại sử dụng hiện nay trong chƣơng trình thời

sự tổng hợp của 02 Đài phổ biến nhất là tin, sau đó đến phóng sự, ghi

nhanh, phỏng vấn... đây là những thể loại xung kích của báo chí, đảm bảo

các tính chất cơ bản của chƣơng trình thời sự. Ngoài ra trong các chƣơng

trình thời sự tổng hợp của Đài THVL cũng xuất hiện các thể loại đặc biệt

nhƣ phóng sự điều tra, tự sự, tình huống tái hiện… Việc sử dụng nhiều

thể loại là ƣu thế của bản tin thời sự, giúp thay đổi hình thức tiếp nhận,

tránh sự nhàm chán cho ngƣời xem trong quá trình tiếp nhận thông tin.

Bên cạnh đó, việc “co ngắn” về mặt thời lƣợng và tăng lên về mặt số

lƣợng tin, phóng sự đang trở thành yêu cầu bắt buộc hiện nay đối với các

chƣơng trình thời sự tổng hợp của các Đài truyền hình địa phƣơng. Cả 02

Đài THVL và THĐT hiện nay cũng đang sản xuất chƣơng trình thời sự

theo xu hƣớng thông tin ngắn gọn, súc tích, dễ hiểu, nghĩa là giúp ngƣời

xem trong chốc lát có thể biết và hiểu về sự kiện đang diễn ra.

- Chất lượng hình ảnh, âm thanh ngày càng được nâng lên: Từ 2014 đến 2015, ở hầu hết các đài truyền hình địa phƣơng, đây

là giai đoạn chuyển giao sang số hóa sản xuất chƣơng trình. Đến đầu năm

2015, ở các Đài truyền hình Vĩnh Long, Đồng Tháp thì máy quay bằng

băng từ đã hoàn toàn bị xóa sổ thay vào đó là những camera và thiết bị

sản xuất chƣơng trình kỹ thuật số. Các đài cũng từng bƣớc chuyển hoàn

toàn chế độ quay hình ảnh từ 4:3 sang SD 16:9 và hiện nay là HD. Thiết

bị số và thao tác điều chỉnh hình ảnh này có thể nói là bƣớc đột phá về

hình thức ở các chƣơng trình thời sự truyền hình địa phƣơng. Hình ảnh

sắc nét hơn, sống động hơn. Bên cạnh đó, việc sáng tạo hình ảnh cũng

đƣợc các phóng viên chú trọng hơn. Cùng với hình ảnh, chất lƣợng âm

thanh đƣợc cải thiện rõ rệt. Các tin, bài phát sóng đều đƣợc chú trọng đến

tiếng động hiện trƣờng. Nhiều phóng sự sử dụng âm thanh hiệu quả, tạo

hiệu ứng mạnh đối với ngƣời xem.

- Kết cấu chương trình theo mức độ quan tâm và tâm lý tiếp nhận

thông tin của công chúng

Trong thời gian gần đây, chƣơng trình thời sự của các đài truyền

hình địa phƣơng đã có sự mạnh dạn thay đổi kết cấu, là tín hiệu cho thấy

sự sáng tạo của ngƣời làm Thời sự. Khảo sát các chƣơng trình thời sự

tổng hợp của 02 Đài cho thấy các BTV đều ý thức đƣa các tin tức, sự

kiện nóng lên trƣớc bởi đây chính là thông tin mà công chúng cần nhất

trong ngày. Ngoài ra, việc sắp xếp các tin bài trong chƣơng trình cũng

đƣợc bố trí khá mạch lạc, mỗi chƣơng trình thời sự đƣợc bố trí từ 2-3

phóng sự. Các phóng sự này đƣợc bố trí xen kẽ giữa các tin tức, và ít

nhiều có liên quan đến các mảng tin tức đó: nhƣ phóng sự liên quan đến

lĩnh vực y tế sẽ đƣợc phát cùng với các mảng thông tin y tế.

Dƣới đây là một số ví dụ về kết cấu chƣơng trình thời sự tổng hợp

của các Đài.

Bảng 2.5: Khung chương trình thời sự tổng hợp 60 phút sáng của

THVL

CHƢƠNG TRÌNH NĐT 24G Ngày 05/5/2020

HÌNH HIỆU NĐT 24G

TT

Nguồn

GIỚI THIỆU TIN 1: - Làm vệ sinh 6.000 phòng KTX ĐHQG TP.HCM đƣợc trƣng dụng làm khu cách ly trƣớc đây, "trả lại" cho sinh viên - Thành phố Hà Nội trở lại với "điệp khúc" tắc đƣờng sau khi nới lỏng giãn cách xã hội. - Gặp gỡ chàng thanh niên khởi nghiệp từ niềm đam mê đối với chiếc khăn rằn Nam bộ. - Điều tra vụ án tài xế taxi đâm đồng nghiệp tử vong vì tranh giành khách. - Đã bắt đƣợc đối tƣợng bị truy nã trong đƣờng dây bảo kê, cƣỡng đoạt tài sản khét tiếng tại Đà Nẵng. Làm vệ sinh 6.000 phòng KTX ĐHQG TP.HCM "trả lại" cho sinh viên

Tuổi trẻ

Hà Nội trở lại với "điệp khúc" tắc đƣờng

CTV

Thoát chết khi bị xe container cuốn vào gầm

Tuổi trẻ

Bãi nhiệm chức vụ Phó Chủ tịch HĐND huyện Hớn Quản, Bình Phƣớc

CTV

Nhạc cắt Câu chuyện cuộc sống

Phóng sự: Chàng trai thổi hồn vào khăn rằn Nam Bộ

SGNews

Quyền lợi tài trợ

GIỚI THIỆU TIN 2: - Điều tra vụ án tài xế taxi đâm đồng nghiệp tử vong vì tranh giành khách. - Đã bắt đƣợc đối tƣợng bị truy nã trong đƣờng dây bảo kê, cƣỡng đoạt tài sản khét tiếng tại Đà Nẵng. - Những lƣu ý từ bác sĩ chuyên khoa khi sử dụng thịt lƣơn để chế biến làm món ăn. PSN: Những điều cần lƣu ý khi chế biến và sử dụng thịt lƣơn

SGTV

Nhạc cắt NĐT 24G

Tài xế taxi đâm đồng nghiệp tử vong vì tranh giành khách

Bắt đối tƣợng bị truy nã trong đƣờng dây bảo kê, cƣỡng đoạt tài sản khét tiếng tại Đà Nẵng Triệt xóa tụ điểm đánh bạc trong biệt thự tại Vĩnh Long

Ngƣ dân Quảng Ngãi mƣu sinh với nghề lƣới rạn

CTV CTV CAVL CTV CTV CTV

Giá sầu riêng tại vƣờn ở Hậu Giang thấp Thị trƣờng hoa kiểng ở làng hoa Sa Đéc sôi động trở lại - ĐỌC

Nhạc cắt Điểm báo

- Sinh đủ 2 con đƣợc giảm thuế, ƣu tiên mua nhà xã hội. Trang 3 (Báo Thanh Niên, Tr.3)

- Kênh khô cạn, hàng trăm hộ nuôi tôm “treo ao” (Báo Thanh Niên,Tr.14)

- Doanh nghiệp gồng mình mua sắn giúp dân mùa dịch (Báo Thanh Niên, Tr.14)

- Khôi phục kinh tế TP.HCM nhƣ thế nào? (Báo Tuổi trẻ, Tr. 2, 3)

- Du lịch “thấy ánh sáng” từ đợt nghỉ lễ (Báo Tuổi trẻ, Tr. 3)

- Vỡ hụi tiền tỷ tại nhiều địa phƣơng (Báo Đời sống & Phát luật, Tr. 11)

Nhạc cắt Thế giới 24G GIỚI THIỆU TIN:

- Cộng đồng quốc tế cam kết đóng góp hơn 8 tỷ đô-la Mỹ cho nghiên cứu

phòng chống COVID-19

- Nhiều công ty bất động sản tại Thụy Điển chuyển sang livestream để duy

trì hoạt động tiếp thị

- Số trẻ em ở Nhật Bản giảm năm thứ 39 liên tiếp

- Phát hiện vi sinh vật bảo vệ muỗi trƣớc ký sinh trùng sốt rét

- Trong mục Câu chuyện quốc tế: Xu hƣớng kiến trúc "xanh" với những

công trình thân thiện với môi trƣờng đang ngày càng đƣợc ƣa chuộng

BBC

CỘNG ĐỒNG QUỐC TẾ CAM KẾT TÀI TRỢ HƠN 8 TỶ USD CHO NGHIÊN CỨU CHỐNG COVID-19

ANH: HƠN 300.000 NGƢỜI BỎ THUỐC LÁ DO COVID-19

The Guardian AP

Reuters

XE ĐẠP “LÊN NGÔI” Ở NHIỀU NƢỚC TRONG DỊCH COVID-19 THỤY ĐIỂN: LIVESTREAM GIÖP DUY TRÌ HOẠT ĐỘNG CỦA THỊ TRƢỜNG BẤT ĐỘNG SẢN

Nhạc cắt Thế giới 24G

SỐ TRẺ EM Ở NHẬT BẢN GIẢM NĂM THỨ 39 LIÊN TIẾP

NHK

CÔNG TÁC BẢO TỒN ĐỘNG VẬT HOANG DÃ Ở CHÂU PHI GẶP

Reuters,

KHÓ DO ĐẠI DỊCH

AFP

BBC

PHÁT HIỆN VI SINH VẬT BẢO VỆ MUỖI TRƢỚC KÝ SINH TRÙNG SỐT RÉT Nhạc cắt Câu chuyện Quốc tế

CCQT: XU HƢỚNG KIẾN TRÖC “XANH”

GBS, DW

Nhạc cắt Thế giới quanh ta

GIẢI "SỰ LỰA CHỌN CỦA TRẺ EM 2020" CỦA KÊNH NICKELODEON TÁC GIẢ “TWILIGHT” CÔNG BỐ NGÀY RA MẮT TIỀN TRUYỆN

Reuters Reuters

LEGO HỢP TÁC VỚI UNIVERSAL MUSIC SẢN XUẤT DÕNG SẢN PHẨM MỚI

TẬN DỤNG RÁC THẢI VÀO TRANG TRÍ NỘI THẤT

VOA

Reuters

CHƢƠNG TRÌNH THỔI HỒN CHO NHỮNG MÓN ĐỒ ĐÃ CŨ CON CỪU THẤT LẠC 7 NĂM VỪA ĐƢỢC CẮT LÔNG GÂY QUỸ TỪ THIỆN ĐÁM CƢỚI TRỰC TUYẾN Ở MỸ

CBS

Reuters

PHÁT HÀNH VIDEO "VŨ ĐIỆU POLKA TRONG THỜI GIAN CÁCH LY"

Chào kết - Chạy Ending

Bảng 2.6: Khung chương trình thời sự tổng hợp 30 phút sáng của THĐT CHƢƠNG TRÌNH SÁNG MIỀN TÂY Ngày 05/5/2020

HÌNH HIỆU SMT

TT

Nguồn

GIỚI THIỆU TIN 1: - Bệnh nhân Covid-19 thứ 251 tại Hà Giang tử vong do xơ gan - Hơn 3,6 triệu ngƣời nhiễm Covid-19: Nga trở thành điểm nóng mới - Trung Quốc: Phát trực tuyến Tuần lễ thời trang 2020 - Bình Dƣơng: Tạm giữ 29 đối tƣợng đánh bạc - Hải Dƣơng: Cháy quán karaoke, ƣớc thiệt hại hàng trăm triệu đồng

Nhạc cắt Chuyển động bốn phƣơng

Bệnh nhân Covid-19 thứ 251 tại Hà Giang tử vong do xơ gan

TTX

TPHCM: Thêm 3 ca dƣơng tính trở lại với Covid-19

CTV

Dự kiến dỡ bỏ cách ly tại Hạ Lôi từ 0g ngày 6/5

TTX

Hơn 3,6 triệu ngƣời nhiễm Covid-19: Nga trở thành điểm nóng mới

TTX

Trung Quốc: Phát trực tuyến Tuần lễ thời trang 2020 giữa mùa dịch Hàng trăm con cừu xâm chiếm thành phố bị phong tỏa vì dịch Covid-19

5 6

TTX TTX

Giai đoạn 2 chiến dịch "Chống thất nghiệp mùa dịch" diễn ra đến 31/5

CTV

Vụ thâu tóm công sản: 2 cựu Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng không nhận tội TTX

Bình Dƣơng: Tạm giữ 29 đối tƣợng đánh bạc

CTV

Hải Dƣơng: Cháy quán karaoke, ƣớc thiệt hại hàng trăm triệu đồng

CTV

TTX

Cụm tin giao thông: - Đắk Lắk: Xe khách giƣờng nằm bốc cháy dữ dội - Xe khách lấn làn vƣợt ẩu, suýt tông trực diện ô tô - Xe tải cán nát xe máy, tài xế may mắn thoát chết

- Vƣợt đèn đỏ, 2 thanh niên bị ô tô húc lộn nhào

Nhạc cắt Mua gì hôm nay?

CTV

- Chén dĩa mo cau thân thiện với môi trƣờng - Giá chuột đồng tăng mạnh - Bơ 034 tại vƣờn rớt giá thê thảm - Siêu thị Cao Lãnh khuyến mãi nhiều loại trái cây tƣơi - Giá ô tô tháng 5 còn giảm sâu

Nhạc cắt Năng lƣợng ngày mới

TTX

Thông điệp cảm ơn

Nhạc cắt Chuyện nắng Chuyện mƣa

Thông tin dự báo thời tiết

Chào kết - Chạy Ending

2.4.2. Tiết kiệm về nhân lực Đối với việc áp dụng phƣơng thức sản xuất chƣơng trình dẫn trực

tiếp, việc tiết kiệm nhân lực ở đây không có nghĩa là giảm về số lƣợng

ngƣời thực hiện chƣơng trình, điều này có thể thấy đƣợc qua bảng thống

kê số lƣợng nhân sự giữa chƣơng trình thời sự hậu kỳ hoàn toàn và

chƣơng trình thời sự dẫn trực tiếp của Đài PT-TH Vĩnh Long. Nhƣng rõ

ràng, thời gian và công sức bỏ ra để thực hiện chƣơng trình thời sự dẫn

trực tiếp đối với từng bộ phận, từng chức danh trong ê kíp sẽ đƣợc rút

ngắn và giản lƣợc hơn thông qua sự chuyên môn hóa và phối hợp nhịp

nhàng trong ê kíp sản xuất chứ không bị kéo dài bởi thời gian hậu kỳ,

chỉnh sửa nhiều khâu.

Việc tiết kiệm nhân lực còn đƣợc thể hiện rõ với phƣơng thức sản

xuất phối hợp giữa Đài truyền hình với các đơn vị, cá nhân. Các Đài đã

bớt đƣợc một lƣợng nhân sự nhất định để thực hiện các tin/bài ngoài tỉnh

và ngoài nƣớc khi có đƣợc đội ngũ cộng tác viên hùng hậu thông qua các

đơn vị hợp tác. Đây sẽ là nguồn cung cấp các thông tin nóng, đầy đủ,

nhanh chóng, đa dạng trên các lĩnh vực và có độ phủ sóng khắp cả nƣớc,

thậm chí cả thế giới cho chƣơng trình.

2.4.3. Tăng lượng công chúng Việc sản xuất chƣơng trình Thời sự tổng hợp bằng các phƣơng

thức sản xuất mới, nhất là chƣơng trình thời sự dẫn trực tiếp hay có sử 85

dụng các yếu tố đa phƣơng tiện, vừa phát trên truyền hình, vừa trực tuyến

trên Internet và có bản lƣu để khán giả có thể xem lại đã giúp thỏa mãn

đƣợc nhu cầu thông tin của công chúng. Nhờ đó, lƣợng công chúng quan

tâm đến các chƣơng trình thời sự tổng hợp của Đài PT-TH Vĩnh Long và

Đài PT-TH Đồng Tháp dần tăng lên theo thời gian. [Phụ lục 1, tr. 123]

[Phụ lục 2, tr. 126]

Có thể dễ dàng nhận thấy mức tăng lƣợng ngƣời xem chƣơng trình

thời sự của Đài PT-TH Vĩnh Long và Đài PT-TH Đồng Tháp thông qua

Rating chương trình tin tức buổi sáng THVL và THDT (Theo Kantar Media - Thị trường Cần Thơ - Ind4+)

nguoi dua tin 24g THVL1

trang dia phuong THDT

*Ghi chú: trong thời gian đo chỉ số, Đài PT-TH Đồng Tháp chƣa có chƣơng trình Sáng miền Tây

Rating chương trình tin tức buổi trưa THVL và THDT (Theo Kantar Media - Thị trường Cần Thơ - Ind4+)

nguoi dua tin 24g THVL1

nhip song 24 gio THDT

biểu đồ so sánh sau đây:

Rating chương trình tin tức buổi tối THVL và THDT (Theo Kantar Media - Thị trường Cần Thơ - Ind4+)

nguoi dua tin 24g THVL2

thoi su THDT

2.4.4. Hiệu quả kinh tế Khi áp dụng các phƣơng thức sản xuất mới cho chƣơng trình thời

sự tổng hợp, các Đài PT-TH địa phƣơng đều phải có sự đầu tƣ ban đầu về

máy móc, thiết bị, công nghệ và con ngƣời, tiếp theo đó là đầu tƣ để nâng

cao chất lƣợng thông tin. Đây cũng chính là vấn đề gây trở ngại cho tiến

trình đổi mới phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự ở nhiều Đài địa

phƣơng hiện nay. Nhƣng qua một thời gian mạnh dạn đầu tƣ thực hiện

cho thấy, đổi lại sự đầu tƣ ban đầu, các chƣơng trình thời sự tổng hợp của

Đài PT-TH Vĩnh Long và Đài PT-TH Đồng Tháp hiện nay đã có thể tự

nuôi sống mình, thậm chí là góp một phần vào doanh thu của Đài thông

qua đơn vị tài trợ, quảng cáo bởi các khung giờ phát sóng chƣơng trình

thời sự tổng hợp thƣờng có chỉ số khán giả xem chƣơng trình ở mức khá

so với mặt bằng chung các chƣơng trình phát sóng trong ngày. [Phụ lục

3, tr. 124]

2.5. Những hạn chế và nguyên nhân hạn chế còn tồn tại trong

việc áp dụng các phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự tổng

hợp ở các Đài trong diện khảo sát:

Bên cạnh những hiệu quả đạt đƣợc, quá trình áp dụng các phƣơng

thức sản xuất chƣơng trình thời sự ở Đài PT-TH Vĩnh Long truyền hình

địa phƣơng nhƣ Vĩnh Long, Đồng Tháp hiện nay qua nghiên cứu, khảo

sát cho thấy vẫn còn bộc lộ một số hạn chế:

2.5.1. Đối với phương thức sản xuất hậu kỳ

Thực tế hiện nay, vẫn còn nhiều Đài PT-TH địa phƣơng khu vực

ĐBSCL sản xuất chƣơng trình thời sự bằng phƣơng thức hoàn toàn hậu

kỳ. Nhƣng vì những yêu cầu đổi mới trong cách làm thời sự để bắt kịp xu

hƣớng truyền hình hiện đại cũng nhƣ đáp ứng nhu cầu thông tin và thị

hiếu của khán giả xem tin tức trên truyền hình nên phƣơng thức sản xuất

này đã bộc lộ những hạn chế nhất định nhƣ đã phân tích ở phần 2.3.1,

buộc Đài PT-TH Vĩnh Long phải có phƣơng án khắc phục vấn đề thiếu

thốn về cơ sở vật chất đã nêu bởi hiện nay Đài đã có sẵn nền tảng công

nghệ, kỹ thuật và con ngƣời để có bƣớc cải tiến phƣơng thức sản xuất từ

hậu kỳ chuyển sang trực tiếp.

2.5.2. Đối với phương thức sản xuất trực tiếp

- Yếu tố trực tiếp chưa được khai thác triệt để trong các chương

trình thời sự tổng hợp.

Mặc dù đƣợc giới thiệu là "chƣơng trình thời sự trực tiếp" nhƣng

với các chƣơng trình thời sự tổng hợp thuộc diện khảo sát chỉ mới thực

hiện đƣợc phƣơng thức này ở mức độ cho PTV dẫn và đọc tin trực tiếp.

Trong suốt quá trình phát sóng, yếu tố trực tiếp vẫn chƣa đƣợc các Đài

khai thác nhiều hơn để mang lại sức nóng cho chƣơng trình thời sự cũng

nhƣ tăng tính tƣơng tác với khán giả nhƣ kết nối với phóng viên hiện

trƣờng để đƣa tin trực tiếp, phỏng vấn chuyên gia trực tiếp tại phim

trƣờng về một vấn đề mà ngƣời dân đang quan tâm... Hạn chế này xuất

phát từ nhiều nguyên nhân: đầu tiên là kỹ năng, độ am hiểu của ngƣời

dẫn chƣơng trình chƣa đạt yêu cầu để thực hiện một buổi nói chuyện trực 88

tiếp với chuyên gia về một vấn đề thời sự nóng hổi; kế đến là tƣ duy an

toàn của những ngƣời thực hiện chƣơng trình đã trở thành rào cản cho

những cách thức thực hiện mang tính đột phá trong sản xuất chƣơng trình

thời sự; ngoài ra là hạn chế về thiết bị, máy móc, kỹ thuật và kinh phí đầu

tƣ để thực hiện truyền hình trực tiếp từ hiện trƣờng sự kiện, hay do thiếu

sự hợp tác của các lực lƣợng phóng viên, biên tập viên trong toàn cơ

quan với nhóm biên tập viên phụ trách sản xuất chƣơng trình thời sự tổng

hợp để thực hiện các tin tức truyền hình trực tiếp.

- Chất lượng hoạt động dẫn trực tiếp Ngƣời dẫn chƣơng trình là bộ mặt của Đài truyền hình, là ngƣời

đại diện để chuyển tải thông tin. Dẫn chƣơng trình Thời sự của VTV đều

là biên tập viên của Ban Thời sự, còn ngƣời dẫn chƣơng trình thời sự ở

các Đài truyền hình địa phƣơng cho đến nay vẫn mới chỉ dừng lại ở mức

độ là phát thanh viên. Phần lớn PTV ở các Đài truyền hình địa phƣơng

khu vực Bắc Sông Hậu hiện nay sẽ dẫn nhiều chƣơng trình của Đài, chứ

không tách bạch giữa chƣơng trình này và chƣơng trình khác. Nhìn

chung, họ chỉ có nhiệm vụ đơn thuần là đọc những gì ngƣời khác viết,

chứ không thực hiện đƣợc chức năng là biên tập viên.

Qua khảo sát khán giả cho thấy, với các chƣơng trình thời sự tổng

hợp của Đài PT-TH Vĩnh Long và Đồng Tháp thì đa số PTV đạt yêu cầu

về mặt ngoại hình đẹp, giọng đọc chuẩn tuy nhiên lại không đƣợc đánh

giá cao về khả năng dẫn lƣu loát, khả năng tƣơng tác, thể hiện tác phẩm

và biểu cảm trên khuôn mặt.

Thực tế là tình trạng ngƣời dẫn chƣơng trình đọc sai, vấp, ngắt câu

không đúng chỗ gây khó hiểu cho ngƣời nghe vẫn xảy ra ở cả 03 chƣơng

trình thời sự của 02 Đài. Việc quá phụ thuộc vào máy nhắc chữ mà không

biết cách thể hiện cũng khiến ngƣời xem có cảm giác PTV đang đọc chứ

không phải đang cung cấp thông tin, chia sẻ vấn đề quan tâm với khán

giả, chƣa kể những lúc se chữ không kịp cũng khiến ngƣời dẫn chƣơng

trình bị lúng túng và ngƣng dẫn giữa chừng hoặc dẫn sai không kiểm

soát.

Nguyên nhân của những hạn chế trong hoạt động dẫn của PTV Đài

PT-TH địa phƣơng, trƣớc hết về mặt chủ quan là do sự thiếu trau dồi về

nghề nghiệp của dẫn chƣơng trình, phông kiến thức nền hạn chế và thiếu

kiến thức cơ bản về Báo chí (Phát thanh viên dẫn thời sự ở Đài PT-TH

Vĩnh Long và Đồng Tháp hiện nay đều không có ngƣời nào tốt nghiệp

chuyên ngành Báo chí), còn về khách quan là ở các Đài hiện nay chƣa

hình thành kíp dẫn chƣơng trình thời sự riêng, nên chƣa tạo đƣợc bộ mặt

riêng và cho PTV có điều kiện nghiên cứu chuyên sâu. Để khắc phục hạn

chế này, khoảng 01 năm trở lại đây, Đài PT-TH Đồng Tháp đã có sự cải

tiến bằng cách sắp xếp cho PTV tham gia biên tập tin, bài và viết lời dẫn

cho chƣơng trình mà mình phụ trách. Đây đƣợc đánh giá là cách làm hay

để phát huy khả năng sáng tạo của ngƣời dẫn chƣơng trình và giúp họ

hiểu hơn về những thông tin mà mình muốn chuyển tải đến khán giả. Tuy

nhiên với Đài PT-TH Vĩnh Long hiện nay vẫn chƣa thực hiện đƣợc điều

này vì PTV thuộc quản lý của phòng Chƣơng trình Truyền hình chứ

không thuộc phòng Thời sự là phòng chịu trách nhiệm sản xuất bản tin

thời sự tổng hợp. Đầu chƣơng trình của Đài cũng khá nhiều để phục vụ

cho 4 kênh, trong khi số lƣợng PTV của Đài hiện nay chỉ có 14 ngƣời

nên mỗi PTV phải đảm nhận rất nhiều chƣơng trình khác nhau, từ đó việc

tham gia vào công tác biên tập chƣơng trình thời sự trƣớc khi lên sóng

trực tiếp hầu nhƣ là không thể thực hiện. Bên cạnh đó, để phục vụ cho

hoạt động dẫn trực tiếp chƣơng trình thời sự đƣợc trơn tru, mang lại hiệu

quả tốt, thì vấn đề trƣờng quay (bao gồm việc bố trí, sắp đặt hệ thống

máy móc ghi hình, âm thanh, ánh sáng, phông nền, bàn ghế…) là hết sức

quan trọng. Tuy nhiên, vì nguồn kinh phí eo hẹp và chậm sửa đổi mỗi khi

có vấn đề, nên thực tế phim trƣờng trực tiếp hiện nay ở Đài PT-TH Vĩnh

Long và Đồng Tháp chƣa hỗ trợ tốt cho ngƣời dẫn. Ví dụ nhƣ phim

trƣờng Nhịp sống 24h của Đài PT-TH Đồng Tháp hiện nay chỉ bố trí bục

đứng, buộc ngƣời dẫn chƣơng trình phải đứng dẫn suốt 25 phút cho bản

tin buổi trƣa trong khi chỉ có 01 ngƣời dẫn nên khối lƣợng tin phải đọc

trực tiếp khá lớn. Còn phim trƣờng Người đưa tin 24G của Đài PT-TH

Vĩnh Long lâu nay vẫn bị PTV than phiền là máy se chữ thiếu chuyên

nghiệp, PTV phải tự se bằng ngón chân trên chuột rất vất vả và dễ chạy

sai, bàn cho PTV ngồi cũng không có chỗ để chân đúng tƣ thế. Những

bất cập trong việc bắt khung hình, đánh ánh sáng, chỉnh âm thanh cũng

khiến chất lƣợng hình ảnh của ngƣời dẫn chƣơng trình không đƣợc nhƣ

mong muốn, có khi còn ảnh hƣởng đến hoạt động dẫn. Chƣa kể, việc đầu

tƣ trang phục, công nghệ trang điểm… cho ngƣời dẫn chƣơng trình thời

sự ở Đài địa phƣơng lâu nay chƣa đƣợc thỏa đáng: không có nhà tài trợ,

ngƣời dẫn phải tự đầu tƣ và lựa chọn trang phục lên hình; không có ngƣời

làm tóc, trang điểm mà do PTV tự chuẩn bị cho mình.

- Hạn chế về thiết bị, máy móc kỹ thuật trong quá trình trực tiếp Đây là vấn đề vẫn thƣờng gặp với hệ thống máy móc, thiết bị của

phim trƣờng trực tiếp ở Đài PT-TH Vĩnh Long, gây ảnh hƣởng đến tiến

độ và chất lƣợng chƣơng trình thời sự dẫn trực tiếp. Do việc bảo trì, bảo

dƣỡng không thƣờng xuyên hoặc do hệ thống máy móc phục vụ cho công

tác dựng hình, chạy file trực tiếp và phát sóng còn chƣa đồng bộ, dẫn đến

tình trạng thỉnh thoảng bị treo máy, màn hình led bị mất tín hiệu, máy

playlist tự động nhảy file, dừng hình khi đang phát trực tiếp…

Còn tại Đài PT-TH Đồng Tháp hiện nay, một số máy móc phục vụ

công tác dựng hình có cấu hình trung bình, nếu cƣờng độ làm việc nhiều

và liên tục dễ dẫn đến hiện tƣợng xử lý thao tác chậm, treo máy… đôi lúc

gây ảnh hƣởng đến tiến độ dựng hình cho chƣơng trình thời sự. Đã có

một số trƣờng hợp vì máy dựng gặp sự cố nên file hình không thể hoàn

thành kịp thời gian phát sóng. - Chưa ứng dụng công nghệ vào việc quản lý quy trình sản xuất

Khi tham quan, học hỏi quy trình sản xuất chƣơng trình tại VTV3,

tác giả luận văn thấy rằng đã từ lâu việc trao đổi thông tin, lịch trực, phân

công nhiệm vụ cho các biên tập viên, hay việc ban lãnh đạo giám sát,

điều hành công việc, kiểm duyệt chƣơng trình... tất cả những công việc

này đều đƣợc tích hợp trong một ứng dụng trên smartphone. Vì vậy từ

lãnh đạo đến nhân viên của VTV3 có thể làm việc mọi lúc, mọi nơi, với

một quy trình đƣợc vận hành chặt chẽ, liên tục và nhanh chóng nhất có

thể. Trong khi hiện nay, tại các Đài truyền hình địa phƣơng nhƣ Vĩnh

Long, Đồng Tháp, từ việc ký duyệt kịch bản, phân công nhiệm vụ, lịch

trực đến dựng tin, bài... vẫn còn thực hiện theo cách truyền thống là in

văn bản giấy. Việc này vừa mất thời gian, vừa tiêu tốn một khoản không

nhỏ văn phòng phẩm. Hơn nữa, nếu một khâu nào đó trong quy trình sản

xuất bị trì trệ thì mọi công việc còn lại đều bị ách tắt mà ban lãnh đạo,

ngƣời tổ chức sản xuất khó kiểm soát đƣợc ngay tức thời.

Thấy đƣợc tầm quan trọng của việc ứng dụng công nghệ vào hoạt

động sản xuất chƣơng trình cũng nhƣ bộ máy vận hành của cơ quan, Ban

lãnh đạo Đài PT-TH Vĩnh Long và Đồng Tháp cũng đang từng bƣớc thay

đổi để xây dựng cơ quan điện tử cũng nhƣ đƣa vào phần mềm một số

hoạt động quản lý nhân sự. Tuy nhiên giai đoạn này vẫn còn nhiều lúng

túng và có nhiều điều cần phải học tập ở các Đài lớn.

- Bất cập trong phân bổ thời lượng chương trình:

Chƣơng trình Thời sự của các đài có sự chênh lệch khá rõ về thời

lƣợng. Vĩnh Long: 30 phút đến 60 phút. Đồng Tháp 15 – 25 phút.

Qua lấy ý kiến, 89% khán giả cho rằng bản tin sáng và trƣa của

Đài THĐT có thời lƣợng khoảng 30 phút là hợp lý; 11% cho rằng thời

lƣợng chƣa hợp lý ở bản tin buổi tối. Còn với bản tin sáng của Đài

THVL, 55% khán giả đƣợc hỏi cho rằng thời lƣợng bản tin sáng kéo dài

60 phút là hơi dài, trong đó tin quốc tế chiếm thời lƣợng nhiều. Điều này

cho thấy, thời lƣợng chƣơng trình thời sự tổng hợp ở các Đài hiện nay rất

cần đƣợc nghiên cứu và điều chỉnh bởi việc ấn định thời lƣợng hợp lý và

duy trì khung thời lƣợng cố định là yêu cầu bắt buộc của bất kỳ chƣơng

trình Truyền hình nào. Sai số cho phép chỉ tính bằng giây. Việc duy trì

thời lƣợng quá dài hay quá ngắn đều ảnh hƣởng đến chất lƣợng chƣơng

trình, đó là chƣa nói đến tâm lý tiếp nhận của khán giả. Nếu quá dài thì

gây ngán ngẫm cho ngƣời xem, nếu quá ngắn thì ngƣời xem dễ bị hụt

hẫng.

2.5.3. Đối với phương thức sản xuất phối hợp

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra: việc xây dựng kế hoạch chƣơng trình

hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với

chƣơng trình thời sự. Việc xây dựng kế hoạch và tổ chức theo khung kế

hoạch này không những giúp tăng nguồn cung cấp thông tin, tăng sự lựa

chọn, mà còn nâng cao tính chủ động cho việc kết cấu các bản tin, giúp

cho phóng viên tiếp cận đƣợc định hƣớng đề tài và nội dung phóng sự

trực tiếp từ những ngƣời làm công tác biên tập, tổ chức sản xuất, từ đó có

thể huy động đƣợc sức mạnh mang tính hệ thống cho công tác tổ chức

sản xuất của chƣơng trình thời sự tổng hợp. Thực tế hiện nay, chỉ có các

bản tin địa phƣơng hay Thời sự 18g30 thực hiện nhiệm vụ chính trị,

tuyên truyền mới có những cuộc họp hàng tuần để phân công, đăng ký,

triển khai đề tài cho phóng viên, thậm chí là cũng thiếu các cuộc họp

hàng ngày. Riêng ê kíp sản xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp Người

đưa tin 24G lẫn ê kíp sản xuất chƣơng trình Sáng miền Tây, Nhịp sống

24h, đều thiếu những cuộc họp đầu ngày để các BTV nắm bắt định

hƣớng thông tin của Ban Biên tập hay lãnh đạo phòng. Qua khảo sát thực

tế, khi vào ca trực, các BTV thƣờng tập hợp, lựa chọn và biên tập tin, bài

sau khi các nguồn báo tin một cách khá độc lập, sau đó tổ chức sản xuất

mới duyệt lại rồi bổ sung thêm tin hay bớt tin. Đó là về việc khai thác tin

tức, còn với các phóng sự chuyên đề, tiểu mục thì theo khảo sát, hiện nay

chỉ có chƣơng trình Người đưa tin 24G sáng của Đài PT-TH Vĩnh Long

là có lên kế hoạch cho các Tiêu điểm tuần, phóng sự chuyên đề hàng

ngày và kết thúc mỗi tuần là một Chuyện tử tế. Tuy nhiên, do thiếu

những cuộc họp triển khai hàng ngày nên thực tế vẫn còn tình trạng đề tài

mà BTV đăng ký với nguồn tin trong ngày bị trùng lặp với phóng sự

chuyên đề sản xuất trƣớc do lãnh đạo phòng đặt hàng phóng viên, cộng

tác viên. Do không có khung kế hoạch rõ ràng nên một số chƣơng trình

cũng rơi vào tình trạng thiếu cân bằng giữa các lĩnh vực, vùng miền,

thậm chí là xuất hiện những tác phẩm chất lƣợng kém buộc phải chọn do

thiếu thời lƣợng. Vì vậy, việc duy trì các cuộc họp biên tập đầu ngày

cũng nhƣ tăng cƣờng sự trao đổi với các nguồn tin để đƣa ra yêu cầu, kế

hoạch rõ ràng với các nguồn tin là việc làm cần phải thực hiện.

2.5.4. Đối với phương thức sản xuất hội tụ, đa phương tiện

Hiện nay, việc áp dụng phƣơng thức sản xuất chƣơng trình nói

chung và chƣơng trình thời sự tổng hợp nói riêng theo hƣớng “đa phƣơng

tiện” ở Đài PT-TH Vĩnh Long và Đồng Tháp vẫn còn nhiều hạn chế khi

mới chỉ dừng lại ở việc chuyển một phần hoặc toàn bộ chƣơng trình thời

sự phát trực tiếp trên sóng truyền hình qua phát trên sóng phát thanh hoặc

trên các hạ tầng mạng mà chƣa có bàn tay biên tập để tác phẩm phù hợp

với từng loại hình, từng đối tƣợng khán giả của loại hình truyền thông đó.

Tại Trung tâm Truyền hình Thông tấn hiện nay, một biên tập viên

vừa có thể viết lời dẫn cho tin, lên kịch bản chƣơng trình, vừa có thể

dựng tin. Phóng viên có thể viết cho cả báo in, báo điện tử và báo hình.

Còn tại VTV3, biên tập viên không chỉ phụ trách một chƣơng trình nào

mà có khả năng thực hiện ở tất cả các thể loại, từ tin tức trong chƣơng

trình “Cà phê sáng với VTV3” đến các chƣơng trình gameshow âm nhạc,

và ở nhiều vị trí khác nhau trong kíp sản xuất. Theo tác giả luận văn, việc

này vừa giúp cho biên tập viên không bị đóng khung trong một chƣơng

trình quen thuộc, vừa phát huy đƣợc tính sáng tạo của nhiều cá nhân cho

chƣơng trình, tạo nên những “nhà báo đa năng” cho VTV3 và Vnews.

Nhƣng ở đài tỉnh, khái niệm này hiện vẫn còn xa lạ với nhiều phóng viên,

biên tập viên, hoặc có biết nhƣng họ không thể thực hiện đƣợc với nhiều

nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan nhƣ cơ cấu tổ chức, chủ trƣơng

của Ban lãnh đạo Đài, môi trƣờng làm việc, bản lĩnh, kỹ năng tác nghiệp,

trình độ chuyên môn... của từng nhà báo. Nhƣ ở Đài PT-TH Vĩnh Long,

hiện vẫn còn mô hình “ai làm việc nấy”, biên tập viên, kỹ thuật dựng

phim, kỹ thuật đồ họa, đạo diễn, quay phim... mỗi chức danh trong ê kíp

sản xuất lại thuộc sự quản lý của một phòng riêng biệt, dẫn đến sự thiếu

nhất quán trong quá trình sản xuất. Một ngƣời phụ trách cùng một vị trí,

cùng một vai trò, có khi hàng chục năm thì rất khó để đòi hỏi họ “đa

năng”, sáng tạo mà không sa vào rập khuôn, thao tác.

Ngoài ra, trong bối cảnh nhiều cơ quan báo, đài đã thành công

hoặc đang xây dựng mô hình “tòa soạn hội tụ”, “tòa soạn tích hợp”, thì ở

các Đài truyền hình địa phƣơng khu vực Bắc Sông Hậu hiện nay, để tiến

tới thực hiện thì vẫn còn một khoảng cách khá xa. Điều này dễ thấy ở

thực tế các Đài hiện nay vẫn thiếu sự liên kết về nội dung giữa các phòng

chuyên môn, tình trạng “mạnh ai nấy làm”, chƣơng trình phòng nào

phòng ấy khai thác đã tạo nên sự chồng chéo, lãng phí về mặt thông tin

và có khi dẫn đến nội dung thiếu nhất quán trong tổng kể khung chƣơng

trình của Đài. Ngoài ra, chính trong một phòng cũng xảy ra bất cập tƣơng

tự khi có tình trạng trùng lắp thông tin hay thông tin thiếu nhất quán giữa

các bản tin thời sự trong ngày do mỗi chƣơng trình đƣợc thực hiện bởi

một ê – kíp khác nhau.

Có thể nhận thấy, rào cản lớn cho việc chuyển đổi từ mô hình tòa

soạn truyền thống sang mô hình hội tụ, tích hợp, đa phƣơng tiện, hay

“nhà báo đa năng”, ngoài nguồn kinh phí còn hạn hẹp thì một nguyên

nhân đáng quan tâm chính là “sức ỳ tƣ duy”. Nhiều nhà báo cho rằng họ

vốn đang quen với cách xử lý “chỉn chu”, lối viết có phần “công thức

hóa”, giờ phải thay đổi cung cách làm việc, phải học hỏi kỹ năng tác

nghiệp đáp ứng với tình hình mới thì lại cảm thấy ngại ngần. Tâm lý ngại

thay đổi, làm việc an toàn, tƣ duy cục bộ, môi trƣờng thiếu tính cạnh

tranh đã làm mòn ý tƣởng, sức sáng tạo của các nhà báo và làm trì trệ sự

phát triển của cơ quan báo, đài.

*Tiểu kết chƣơng 2 Ở Chƣơng 2 của luận văn, thông qua việc khảo sát, phân tích, so

sánh thực trạng áp dụng các phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự

truyền hình tổng hợp giữa hai Đài PT-TH Vĩnh Long và Đồng Tháp, tác

giả đã đạt đƣợc những kết quả nhƣ sau:

Thứ nhất, có thể thấy rằng các Đài truyền hình địa phƣơng hiện

nay đều nhận thức đƣợc tầm quan trọng của việc đổi mới, cải tiến phƣơng

thức sản xuất chƣơng trình thời sự truyền hình. Những phƣơng thức sản

xuất mới, hiện đại đều đƣợc các Đài nghiên cứu, áp dụng, từ đó đạt đƣợc

những thành tựu nhất định nhƣ: chất lƣợng chƣơng trình đƣợc nâng lên 96

cả về nội dung và hình thức thể hiện so với trƣớc đây; bộ máy sản xuất

tinh gọn hơn, kích thích sự năng động và sáng tạo của đội ngũ PV, BTV,

KTV; chỉ số khán giả xem chƣơng trình ngày càng tăng; các Đài đã quan

tâm hơn đến hiệu quả về kinh tế khi tổ chức sản xuất chƣơng trình.

Thứ hai, nhìn vào biểu đồ so sánh chỉ số khán giả ở trang 86, 87

của luận văn, nhận thấy rằng khoảng cách về lƣợng ngƣời xem chƣơng

trình giữa Đài PT-TH Vĩnh Long và Đài PT-TH Đồng Tháp vẫn còn khá

xa. Thực tế này có nguyên nhân là đã áp dụng các phƣơng thức sản xuất

mới từ năm 2014, trong khi Đài PT-TH Đồng Tháp mới áp dụng từ 2

năm trở lại đây. Với thành công của Đài PT-TH Vĩnh Long và hiệu quả

bƣớc đầu của Đài PT-TH Đồng Tháp trong hoạt động sản xuất chƣơng

trình thời sự, có thể khẳng định việc áp dụng các phƣơng thức sản xuất

mới đã phát huy đƣợc tính ƣu việt của nó, là căn cứ thực tiễn để các Đài

truyền hình địa phƣơng trong khu vực cùng mạnh dạn áp dụng.

Thứ ba, bên cạnh các mặt tƣơng đồng về hiệu quả sản xuất thì vẫn

có những hạn chế chung khi Đài PT-TH Vĩnh Long và Đồng Tháp cùng

áp dụng các phƣơng thức sản xuất mới mà Chƣơng 2 của luận văn đã nêu

ra. Điều này đặt ra yêu cầu cho các Đài cần tiếp tục đổi mới, cải tiến

phƣơng thức sản xuất để đạt đƣợc hiệu quả cao nhất, từng bƣớc tiếp cận

với xu hƣớng truyền hình hiện đại và ngày càng chuyên nghiệp.

Thứ tư, với mỗi phƣơng thức sản xuất, vẫn có sự khác biệt giữa hai

Đài khi áp dụng vào hoạt động sản xuất chƣơng trình thời sự của cơ quan

mình. Điều này xuất phát từ chiến lƣợc và điều kiện thực tế riêng mà các

Đài truyền hình địa phƣơng khác cần hiểu rõ để có thêm kinh nghiệm,

lựa chọn cách thức sản xuất phù hợp.

Chẳng hạn, đối với PTSX trực tiếp: trong điều kiện lực lƣợng nhân

sự mỏng, Đài THĐT đã bƣớc đầu thay đổi cơ cấu tổ chức và nhân sự,

hƣớng tới mô hình tòa soạn hội tụ với những nhà báo đa năng. Trong khi

Đài THVL hiện nay vẫn giữ cách thức tổ chức nhiều phòng ban chuyên

môn trong cơ quan để chuyên môn hóa trong hoạt động quản lý và sản

xuất chƣơng trình. Đối với PTSX hội tụ, đa phƣơng tiện: trong khi THĐT

bắt đầu nhắm đến đối tƣợng là ngƣời dùng mạng xã hội và chú trọng tìm

kiếm nguồn thu từ mạng xã hội thông qua sức hút của tin tức thời sự, thì

Đài THVL, trong chiến lƣợc của mình, vẫn tập trung khai thác đối tƣợng

khán giả truyền hình và xem mạng xã hội chỉ nhƣ một kênh quảng bá.

Đối với PTSX phối hợp: trong khi THVL với vị thế của mình đã xây

dựng đƣợc đội ngũ CTV thời sự hùng hậu thì với THĐT hiện nay, xuất

phát từ điều kiện kinh tế còn eo hẹp, nên Đài chủ trƣơng tận dụng khai

thác nguồn lực tại chỗ.

Cuối cùng, để đánh giá một cách khách quan thực trạng sản xuất

bản tin thời sự truyền hình địa phƣơng, trong Chƣơng 2 này, tác giả cũng

đã thực hiện so sánh, đối chiếu với mô hình tổ chức, sản xuất một số

chƣơng trình thời sự của VTV3, VTV24 – Đài truyền hình Việt Nam và

Thông tấn xã Việt Nam, từ đó làm căn cứ để tác giả đề xuất các giải pháp

khắc phục hạn chế và đổi mới phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự

tổng hợp của các Đài PT-TH địa phƣơng khu vực Bắc Sông Hậu trong

chƣơng tiếp theo của luận văn.

Chƣơng 3: ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI, CẢI TIẾN PHƢƠNG

THỨC SẢN XUẤT CHƢƠNG TRÌNH THỜI SỰ TRUYỀN HÌNH

TỔNG HỢP CỦA CÁC ĐÀI PT-TH KHU VỰC BẮC SÔNG HẬU

3.1. Yêu cầu phải đổi mới, cải tiến phƣơng thức sản xuất chƣơng

trình thời sự của các Đài PT-TH địa phƣơng khu vực Bắc sông Hậu

hiện nay

3.1.1. Nhu cầu tiếp nhận sản phẩm truyền hình của công chúng

hiện đại có nhiều thay đổi

Trong khóa học “Format chƣơng trình Thời sự” đƣợc tổ chức tại

Ban Thời sự – Đài Truyền hình Việt Nam trong 6 ngày, từ 28/10 đến

02/11/2014 (Website của Trung tâm bồi dƣỡng và đào tạo nghiệp vụ

truyền hình VTVTC đƣa tin), Chuyên gia ngƣời Canada - ông Brent

Lanthier - đã trao đổi với các học viên là những Biên tập viên, Phóng

viên, MC, Tổ chức sản xuất, Đạo diễn hình, Quay phim về việc xây dựng

format và tổ chức sản xuất chƣơng trình thời sự nhƣ sau: “Đặc điểm của

Truyền hình là giải trí… Hãy kể lại câu chuyện ấy khác đi. Câu chuyện

hay bao gồm những nhân tố sau: Phải mang lại cảm xúc cho khán giả;

Chọn hình ảnh hay; Thông tin chuẩn xác, có tầm quan trọng với người

xem”. Điều này có ý nghĩa: chƣơng trình thời sự, dù mang nhiệm vụ

chính trị, nhiệm vụ tuyên truyền nhƣng đã là chƣơng trình truyền hình thì

phải chú ý đến tâm lý tiếp nhận của khán giả. Thực tế thời gian qua cho

thấy, ngay cả Đài truyền hình Trung ƣơng cũng đã có những thay đổi rõ

rệt trong việc “mềm hóa” bản tin thời sự, quan tâm nhiều hơn đến nhu

cầu tiếp nhận thông tin của ngƣời xem.

3.1.2. Tòa soạn hội tụ, truyền thông đa phương tiện là xu thế tất

yếu tại các cơ quan báo chí

Trong xu thế hội nhập và cạnh tranh hiện nay, không có ngành

nghề nào có thể đứng ngoài cuộc, báo chí truyền thông cũng vậy. Trong

khi xu hƣớng phát triển mạnh mẽ của báo chí thế giới là kết hợp nhiều

loại hình báo chí, thì ở Việt Nam, nhiều cơ quan báo chí hiện nay cũng đã

đi theo hƣớng phát triển “đa phƣơng tiện”. Xu hƣớng này tạo ra nhiều

thách thức cho cả phóng viên lẫn cơ quan báo chí nói chung, Đài truyền

hình nói riêng để “đa phƣơng tiện” trong sản xuất chƣơng trình.

Chiến lƣợc phát triển thông tin quốc gia đến năm 2025, tầm nhìn

đến năm 2030 đã đƣợc Thủ tƣớng Chính phủ phê duyệt, trong đó có yêu

cầu: đối với báo in, báo điện tử, mục tiêu đến năm 2025, 80% cơ quan

báo chí hoạt động, vận hành mô hình tòa soạn hội tụ, phù hợp với sự phát

triển của khoa học, công nghệ tiên tiến trên thế giới. Nhƣ vậy xu hƣớng

hội tụ truyền thông trên thế giới đã thúc đẩy việc xây dựng mô hình tòa

soạn hội tụ tại nhiều cơ quan báo chí ở nƣớc ta.

3.1.3. Đổi mới, cải tiến hoạt động sản xuất là yêu cầu thường

xuyên, bắt buộc đối với các Đài truyền hình

Các Đài truyền hình hiện nay hoạt động không khác nào một

doanh nghiệp, chính vì vậy mà việc đổi mới, cải tiến phƣơng thức sản

xuất để cho ra đời các sản phẩm chất lƣợng đáp ứng nhu cầu của khách

hàng là yêu cầu thƣờng xuyên và bắt buộc. Qua khảo sát cho thấy, các

bản tin thời sự tổng hợp của các Đài truyền hình địa phƣơng khu vực Bắc

Sông Hậu, tiên phong là Đài PT-TH Vĩnh Long và Đài PT-TH Đồng

Tháp đã có những đổi mới rõ nét trong cách thức sản xuất so với trƣớc

đây. Tuy nhiên, có thể nhận thấy những bƣớc tiến này mới chỉ ở những

nấc thang đầu tiên và vẫn còn chậm so với sự vận động phát triển chung

của truyền hình vì vậy vẫn rất cần sự cải tiến. Ngƣời làm Thời sự truyền

hình ở địa phƣơng lâu nay chủ yếu là do tự mày mò, học hỏi qua đồng

100

nghiệp, ngƣời đi trƣớc hƣớng dẫn lại cho ngƣời sau và qua việc xem các

chƣơng trình thời sự của Đài bạn. Hệ quả là phƣơng thức sản xuất

chƣơng trình còn thiếu chuyên nghiệp, thiếu bài bản và chƣa đồng bộ,

một số khâu trong quá trình sản xuất vẫn còn bị hổng, chất lƣợng chƣơng

trình Thời sự truyền hình tổng hợp vì vậy vẫn chƣa đạt đƣợc nhƣ mong

muốn. Chính vì vậy, với các Đài truyền hình địa phƣơng đã thực hiện đổi

mới, cần phải tiếp tục cải tiến phƣơng thức sản xuất theo hƣớng chuyên

nghiệp hơn. Với những Đài vẫn còn áp dụng phƣơng thức sản xuất cũ,

lạc hậu thì cần nhanh chóng có bƣớc đột phá, đổi mới cách thức làm

chƣơng trình thời sự truyền hình để có thể cạnh tranh với các chƣơng

trình cùng loại và với các phƣơng tiện truyền thông khác trong bối cảnh

bùng nổ thông tin nhƣ hiện nay.

3.2. Một số vấn đề đặt ra trong việc đổi mới, cải tiến phƣơng thức

sản xuất chƣơng trình thời sự của các Đài PT-TH địa phƣơng khu

vực Bắc sông Hậu hiện nay

3.2.1. Vấn đề về nguồn nhân lực ở các Đài truyền hình địa

phương

Trong quá trình nghiên cứu, khảo sát việc áp dụng các phƣơng

thức sản xuất hiện đại vào chƣơng trình thời sự tổng hợp của Đài PT-TH

Vĩnh Long và Đồng Tháp, chúng tôi thấy rằng với các BTV đang phụ

trách các chƣơng trình thời sự tổng hợp của cả 02 Đài hiện nay rất ít

ngƣời đƣợc đào tạo chuyên ngành báo chí mà chủ yếu là tốt nghiệp

chuyên ngành Ngữ văn với khả năng viết lách tốt, sau khi vào Đài mới

đƣợc đào tạo, bồi dƣỡng thêm về nghiệp vụ báo chí. Đặc biệt, việc sản

xuất các chƣơng trình thời sự với tiêu chí tin nóng, cập nhật tin tức

thƣờng xuyên, trong đó có bản tin phải làm trong đêm thì BTV phải là

đội ngũ trẻ để đảm bảo về năng suất làm việc, phát huy tính năng động,

101

sáng tạo, khả năng tiếp cận những xu hƣớng mới, nhƣng đây cũng là đội

ngũ còn thiếu nhiều kinh nghiệm trong hoạt động báo chí. Bên cạnh đó là

mặt bằng chất lƣợng của đội ngũ biên tập ở cả 02 Đài vẫn chƣa đồng đều

dẫn đến chất lƣợng bản tin thời sự hôm nay cũng có sự khác biệt với chất

lƣợng bản tin thời sự hôm qua và hôm sau.

Một khía cạnh đáng quan tâm nữa là số lƣợng nhân sự ở Đài tỉnh

hiện nay thƣờng khá khiêm tốn. Đặc biệt, trong điều kiện nhân lực không

tăng lên, nhƣng khối lƣợng công việc phải tăng lên theo số lƣợng sản

xuất các bản tin thời sự trong một ngày, sức ép về thời gian là cực lớn

cho các phòng chuyên trách. Thực tế ở cả Đài PT-TH Vĩnh Long và

Đồng Tháp hiện nay chỉ có khoảng 07 - 08 BTV xoay vòng đảm trách 03

bản tin thời sự tổng hợp mỗi ngày, mỗi bản tin là 03 BTV. Có khi lãnh

đạo phòng phải kiêm luôn nhiệm vụ tổ chức sản xuất và trực tiếp tham

gia biên tập chƣơng trình vì thiếu ngƣời. Số lƣợng ca trực dày trong một

tuần khiến BTV ít có thời gian để tự học tập, trau dồi thêm kỹ năng cũng

nhƣ tìm tòi, thực hiện những ý tƣởng sáng tạo, lâu dần điều này làm cho

chƣơng trình bị đi theo lối mòn, chậm đổi mới. Ngoài ra, nếu nhƣ 01 ê

kíp tham gia sản xuất trực tiếp bản tin “Chuyển động 24h” của VTV24 –

Đài THVN là hơn 20 ngƣời (gồm 2 - 3 đạo diễn, hơn 10 KTV và gần 10

BTV) thì với 1 buổi dẫn trực tiếp chƣơng trình Người đưa tin 24G hay

Sáng miền Tây, Nhịp sống 24h của Đài PT-TH Vĩnh Long và Đồng Tháp

chỉ có khoảng 10 ngƣời, tức là có những ngƣời phải kiêm nhiệm nhiều

vai trò một lúc nên xét về chất lƣợng, hiệu quả công việc của đội ngũ sản

xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp ở Đài tỉnh hiện nay vẫn còn một

khoảng cách khá xa so với Đài quốc gia.

Năng lực sáng tạo của đội ngũ sản xuất chƣơng trình thời sự ở Đài

truyền hình địa phƣơng hiện nay cũng là một câu chuyện cần phải bàn

đến trong việc cải tiến phƣơng thức sản xuất. Theo ông Huỳnh Tấn Phát

102

– Phó Giám đốc Đài PT-TH Vĩnh Long, ngƣời có bề dày kinh nghiệm

trong tổ chức sản xuất chƣơng trình thời sự, thì hiện nay nhiều biên tập

viên chƣa có ý thức sáng tạo, linh hoạt trong kết cấu bản tin mà chỉ làm

theo barem có sẵn, viết lời dẫn cho tin, bài cũng thiếu sự đầu tƣ, kết nối

vấn đề để dẫn dắt ngƣời xem. Với thƣ ký biên tập là ngƣời tập hợp video

clip, âm thanh, hình ảnh minh họa để phối hợp với kỹ thuật dựng thành

tác phẩm, đa số chỉ dừng lại ở việc hoàn thành về mặt thao tác, số rất ít

còn lại là có sự chủ động, tích cực trong việc tìm kiếm hình ảnh minh họa

cho tin, bài thêm sinh động, yêu cầu kỹ thuật chèn nhạc nền hay giữ lại

tiếng động hiện trƣờng. Còn kỹ thuật viên dựng tin, phóng sự cho chƣơng

trình thời sự hiện nay ở Đài THVL cũng chƣa thực sự sáng tạo về mặt

hình ảnh thể hiện, phóng viên quay thiếu hình thì không biết cách xử lý,

thậm chí là không chịu khó tìm hình mà chỉ cốt sao lắp đủ thời lƣợng tin,

việc sử dụng đồ hình – đồ họa để bổ trợ cho thông tin cũng chƣa đƣợc áp

dụng triệt để và thƣờng xuyên mà chỉ sử dụng những cái có sẵn do cộng

tác viên hay nguồn tin gửi về.

Ngoài ra, có thể nhận thấy, rào cản lớn hiện nay về mặt nhân sự

cho việc đổi mới phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự hay chuyển

đổi từ mô hình tòa soạn truyền thống sang mô hình hội tụ, tích hợp đa

phƣơng tiện với đội ngũ những “nhà báo đa năng”, đó chính là “sức ỳ tƣ

duy”. Nhiều ngƣời làm truyền hình địa phƣơng cho rằng họ vốn đang

quen với cách xử lý “chỉn chu”, lối viết có phần “công thức hóa”, giờ

phải thay đổi cung cách làm việc, phải học hỏi kỹ năng tác nghiệp đáp

ứng với tình hình mới thì lại cảm thấy ngại ngần. Tâm lý ngại thay đổi,

làm việc an toàn, tƣ duy cục bộ, môi trƣờng thiếu tính cạnh tranh đã làm

mòn ý tƣởng, sức sáng tạo của các phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật

viên ở các đài truyền hình địa phƣơng và làm trì trệ sự phát triển của cơ

103

quan. Và nhƣ vậy, sẽ có rất nhiều việc phải triển khai, thực hiện để có

đƣợc sự thay đổi đột phá từ trong tƣ duy, cách nghĩ của mỗi ngƣời làm

báo ở địa phƣơng.

3.2.2. Một số bất cập trong cơ cấu tổ chức

Theo cơ cấu tổ chức của các Đài truyền hình địa phƣơng hiện nay,

nhiều chức danh trong ê kíp sản xuất chƣơng trình lại không thuộc sự

quản lý của phòng chịu trách nhiệm sản xuất. Có thể thấy rõ ở bảng liệt

kê nhân sự tham gia kíp sản xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp của Đài

PT-TH Vĩnh Long và Đồng Tháp mà tác giả đã trình bày ở Chƣơng 2. Về

phía ngƣời lãnh đạo, quản lý thì cho rằng điều này khiến việc điều động

nhân sự gặp khó khăn. Ê kíp cũng thiếu sự trao đổi, thống nhất về mặt

sản xuất và định hƣớng chƣơng trình trƣớc khi lên sóng. Tình trạng mạnh

ai nấy làm, phòng ai nấy quản cũng dẫn đến thiếu sự phối hợp đồng bộ và

phát huy tinh thần trách nhiệm giữa các thành viên trong một ê-kíp sản

xuất. Ví dụ, ở Đài PT-TH Vĩnh Long hiện nay, đạo diễn và kỹ thuật viên

phim trƣờng là của phòng Kỹ thuật Thể hiện nên chỉ trƣớc giờ lên sóng

khoảng 30 phút mới tiếp cận với kịch bản chƣơng trình thời sự, do đó

không quán xuyến đƣợc hết nội dung chƣơng trình do phòng Thời sự

chịu trách nhiệm. Mỗi khi có vấn đề bất cập phát sinh ở một khâu nào đó,

lãnh đạo phòng này cũng khó đƣa ra đánh giá và điều chỉnh ngay lập tức

cách làm việc của nhân sự phòng kia mà vấn đề này phải đƣợc trao đổi

thông qua cuộc họp giao ban toàn Đài. Nếu nhƣ có sự cả nể hoặc thiếu

thống nhất về quan điểm giữa các lãnh đạo với nhau thì bất cập đó mãi

không đƣợc giải quyết. Đây là vấn đề vƣớng mắc mà tác giả nhận thấy

còn đang tồn tại ở Đài PT-TH Vĩnh Long hiện nay.

Còn đối với những ngƣời tham gia sản xuất thì cho rằng một bất

cập khác trong cơ cấu tổ chức hiện nay ở Đài PT-TH Vĩnh Long làm ảnh

hƣởng đến quy trình sản xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp Người đưa

tin 24G sáng - trưa là việc tách phần tin trong nƣớc và phần tin quốc tế ra 104

làm 2 kíp sản xuất độc lập. Điều này có ƣu điểm là giảm bớt công việc và

trách nhiệm cho phòng chịu trách nhiệm sản xuất chính là phòng Thời sự

khi thời lƣợng chƣơng trình kéo dài 40 đến 60 phút, tạo tính chuyên môn

hóa trong công tác biên tập, tuy nhiên, lại khiến chƣơng trình bị thiếu sự

mạch lạc về mặt nội dung và thiếu tính thống nhất về hình thức thể hiện

nhƣ là kết cấu đan xen tin trong nƣớc – quốc tế mà Đài PT-TH Đồng

Tháp đang thực hiện trong chƣơng trình Nhịp sống 24h.

Từ những bất cập trong cơ cấu tổ chức này, Đài PT-TH Vĩnh Long

nói riêng và các Đài trong khu vực nói chung cần rút kinh nghiệm để có

sự điều chỉnh hợp lý, hoặc là hình thành một Quy chế phối hợp chặt chẽ

và chuyên nghiệp hơn giữa các bộ phận trong ê kíp sản xuất để nhiệm vụ

chung đạt đƣợc hiệu quả tốt nhất.

3.2.3. Nội bộ cơ quan chưa có sự liên kết, hỗ trợ chặt chẽ trong

hoạt động sản xuất chương trình thời sự tổng hợp

Các chƣơng trình Thời sự luôn đƣợc xem là mảng nội dung chính

của mỗi Đài truyền hình. Các phòng, ban trong Đài đều có nhiệm vụ sản

xuất tin bài đóng góp cho chƣơng trình thời sự. Hơn nữa với định hƣớng

phát triển thành một cơ quan hội tụ, đa phƣơng tiện, các Đài PT-TH địa

phƣơng khu vực Bắc Sông Hậu hiện nay cần có cơ chế quản lý, tận dụng

triệt để hạ tầng kỹ thuật cũng nhƣ nguồn nhân lực để thiết lập một guồng

máy sản xuất có năng suất. Tuy nhiên, thực tế tình hình hỗ trợ sản xuất

nội dung giữa các phòng chuyên môn trong các Đài truyền hình địa

phƣơng cũng chƣa thực sự tích cực, hoạt động phối hợp sản xuất của

nhóm phóng viên, biên tập viên giữa các phòng và thậm chí là giữa nhóm

phóng viên trong phòng với nhóm biên tập sản xuất chƣơng trình thời sự

tổng hợp vẫn chƣa đƣợc thực hiện một cách chặt chẽ. Phóng viên, biên

tập viên của phòng nào thì thƣờng chỉ phục vụ cho chƣơng trình của

phòng đó chứ chƣa có cơ chế khuyến khích hợp tác với các chƣơng trình 105

của phòng chuyên môn khác trong Đài. Tổ chức sản xuất chƣơng trình

thời sự không nắm đƣợc kế hoạch sản xuất của các phòng nội dung khác,

từ đó thƣờng xảy ra tình trạng giẫm chân nhau mà không có sự thỏa

thuận chƣơng trình nào sẽ khai thác sự kiện ở góc độ nào hay phối hợp để

làm dày hơn cho một vấn đề, sự kiện lớn đang đƣợc ngƣời dân quan tâm,

gây lãng phí về nhiều mặt. O 3.3. Các nhóm giải pháp nhằm khắc phục hạn chế, hƣớng đến đổi

mới, cải tiến phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp

trên kênh truyền hình địa phƣơng

3.3.1. Giải pháp về con người:

Trong xã hội hiện đại, công chúng báo chí có xu thế phát triển theo

hƣớng thích đọc, nghe và xem những loại thông tin ngắn gọn, súc tích,

giàu hình ảnh, gợi cảm xúc… Muốn đạt đƣợc hiệu quả nhƣ vậy, chƣơng

trình thời sự tổng hợp ở các Đài PT-TH địa phƣơng khu vực Bắc Sông

Hậu hiện nay cần một đội ngũ những biên tập là nhà thiết kế nội dung

chuyên nghiệp, những đạo diễn, kỹ thuật viên đa năng để xử lý hình ảnh,

ánh sáng, âm thanh, hình vẽ, đồ họa, biểu đồ… tạo nên một chƣơng trình

thời sự truyền hình đặc sắc. Đội ngũ làm báo hiện nay phải có trình độ,

kiến thức sâu rộng trên nhiều lĩnh vực, nghiệp vụ báo chí tốt, năng động,

nhanh nhạy, và quan trọng là phải có kinh nghiệm. Qua đó, các Đài

truyền hình địa phƣơng cần phải thƣờng xuyên có cơ chế đào tạo, bồi

dƣỡng đội ngũ sản xuất chƣơng trình, từ những ngƣời kỳ cựu đến những

ngƣời mới đƣợc tuyển vào một cách chuyên nghiệp. Đồng thời, họ cũng

phải đƣợc trang bị đầy đủ các thiết bị kỹ thuật cần thiết đi kèm với những

bộ phần mềm chuyên biệt phục vụ sản xuất. Nhiều Đài truyền hình địa

phƣơng hiện nay có thể có những phóng viên chuyên nghiệp, biên tập

viên đa năng, nhƣng để phát huy đƣợc hết năng lực, sở trƣờng thì họ phải 106

đƣợc tạo điều kiện cọ sát thƣờng xuyên với thực tế sản xuất và xu thế làm

truyền hình hiện đại. Vì vậy, vấn đề tuyển chọn, đào tạo, bồi dƣỡng

nguồn nhân lực luôn hết sức cần thiết và cần đƣợc chú trọng.

Ngoài ra, việc đào tạo kỹ năng quản lý đối với đội ngũ lãnh đạo,

tổ chức sản xuất cũng cần đƣợc quan tâm thực hiện. Để phát huy sở

trƣờng, hạn chế sở đoản của ngƣời khác, hình thành các nhóm ngƣời

khác nhau để hoạt động tốt, ngƣời lãnh đạo bộ phận cần tạo ra một môi

trƣờng làm việc thật cởi mở với nhau, không chỉ hàng ngày mà hàng giờ.

Các Đài truyền hình địa phƣơng cần nâng cao hơn nữa trình độ đội ngũ tổ

chức sản xuất chƣơng trình, phải là những ngƣời có chuyên môn, nghiệp

vụ và có kỹ năng biên tập tốt; nhanh nhẹn, có khả năng quản lý, điều

hành tốt; nhạy bén, phản ứng nhanh trƣớc mọi tình huống, đặc biệt là

những tình huống phát sinh trong quá trình sản xuất; có bản lĩnh vững

vàng, am hiểu nhiều mặt của đời sống; có kinh nghiệm, kiến thức ở nhiều

lĩnh vực. Và điều quan tâm cuối cùng, cũng là điều quan trọng nhất, là

phải đổi mới mạnh mẽ tƣ duy của ngƣời làm truyền hình địa phƣơng

trong bối cảnh truyền thông hiện đại.

3.3.2. Giải pháp về công nghệ, kỹ thuật

- Kiện toàn kỹ thuật phục vụ sản xuất chương trình Để nâng cao hơn nữa chất lƣợng về mặt kỹ thuật, đòi hỏi các Đài

phải đầu tƣ nhiều hơn nữa vào việc kiện toàn trang thiết bị hiện có, chƣa

kể phải đầu tƣ thay và mua mới nhiều thiết bị phục vụ cho công tác sản

xuất: nâng cấp hệ thống máy dựng, máy khai thác biên tập nội dung và hệ

thống phát sóng; đồng bộ hóa máy móc ở các bộ phận khác nhau; nâng

cao chất lƣợng máy quay phim, hệ thống máy móc thiết bị trƣờng quay;

cải thiện hệ thống mạng để đạt tốc độ tải dữ liệu và truy cập nhanh chóng

107

hơn v.v... Một điểm quan trọng khác, việc phổ biến các chƣơng trình đa

phƣơng tiện trên mạng Internet đòi hỏi cấu hình cũng nhƣ dung lƣợng

lƣu trữ của máy chủ rất lớn, vì các file video chiếm bộ nhớ rất nhiều. Do

vậy, muốn nâng cao chất lƣợng truyền tải, cần thiết phải trang bị máy chủ

cấu hình mạng, cùng lúc chịu đựng đƣợc hàng chục ngàn ngƣời truy cập

một lúc với bộ nhớ hàng chục terabyte (tƣơng đƣơng với vài nghìn

gigabyte) để lƣu trữ dữ liệu.

- Tăng cường ứng dụng công nghệ vào hoạt động sản xuất, điều

hành: Để thực hiện các chƣơng trình thời sự trực tiếp - hậu kỳ đan xen,

các Đài truyền hình địa phƣơng phải có sự đầu tƣ nhiều hơn nữa cho

phim trƣờng, máy móc thiết bị, kỹ thuật… kết hợp với con ngƣời để tiến

hành thực hiện.

Cần tăng cƣờng thông tin bằng đồ hình, đồ họa trong các bản tin

thời sự truyền hình: Thông tin đồ hình, đồ họa sẽ giúp ngƣời tiếp nhận

thông tin một cách nhanh chóng, dễ hiểu, dễ nhớ, ấn tƣợng. Nó thể hiện

tính ƣu việt trong việc xử lý số liệu trong bản tin thời sự, hoặc mô phỏng

lại các sự kiện nhƣ thiên tai, tai nạn... khi không có điều kiện ghi hình.

Một số bản tin thời sự truyền hình ở các Đài địa phƣơng khu vực Bắc

Sông Hậu cũng đang tận dụng công nghệ này, tuy nhiên tần suất sử dụng

đồ hình đồ họa không cao, hoặc áp dụng chƣa hiệu quả, thậm chí một số

Đài không đầu tƣ thực hiện.

Sử dụng hiệu quả “thuyết nhiều cửa” trong bản tin Thời sự truyền

hình: Điều này có nghĩa là ngoài thông tin chính thức, cần tạo thêm ít

nhất một cửa sổ, để cập nhật những thông tin ngắn gọn. Đây là điều cần

thiết trong bối cảnh cạnh tranh thông tin đang khốc liệt nhƣ hiện nay. Tuy

nhiên, hiện nay, đa số chƣơng trình Thời sự ở các Đài truyền hình địa

phƣơng khu vực Bắc sông Hậu chƣa tận dụng đƣợc lợi thế này, mặc dù

108

thiết bị dựng hình số đã cho phép thực hiện công việc này. Nguyên nhân

phần lớn là do không đủ nhân lực để thực hiện, hoặc lo ngại khán giả bị

mất tập trung vào nội dung chính.

- Đa dạng hóa hình thức tiếp nhận chương trình Thời sự truyền

hình: Điều này nằm khắc phục hạn chế của truyền hình so với loại hình

báo chí khác là báo in và báo điện tử ở chỗ chƣơng trình mang tính định

kỳ. Tức là vào thời điểm phát sóng chƣơng trình, vì lý do nào đó mà

nhiều ngƣời không có điều kiện để xem chƣơng trình thời sự. Do đó, cần

cung cấp một giải pháp để ngƣời xem chủ động hơn, bằng cách đa dạng

hóa các hình thức tiếp nhận chƣơng trình thời sự. Các hình thức đƣợc đề

xuất là:

- Cần tận dụng sức mạnh của mạng xã hội để quảng bá và tương

tác: Tƣơng tác khán giả, nghiên cứu phản hồi về các chƣơng trình đã, đang

phát sóng, các trang facebook, fanpage, các diễn đàn xã hội,… hiện nay

đang thu hút lƣợng công chúng khổng lồ và đây cũng có thể coi là nguồn

tƣơng tác với công chúng mạnh mẽ cho các kênh truyền hình, tạo ra nhiều

công cụ để nghiên cứu và lắng nghe ý kiến khán giả. Hàng loạt động thái

của các cơ quan báo chí trong thời gian qua cho thấy sự chuyển mình rõ

rệt. Nhiều nơi coi mạng xã hội nhƣ một mảnh đất tốt để đƣa các sản

phẩm báo chí chính thống đến với ngƣời đọc, ngƣời xem. Những mặt trái

của mạng xã hội, trong đó, rõ nhất là nạn đƣa tin giả, tin chƣa đƣợc kiểm

chứng… tạo hiệu ứng tuyên truyền rất xấu, nhƣng đó cũng là cơ hội để

các cơ quan báo, đài khẳng định đƣợc vị trí, giá trị của mình thông qua

các thông tin, bài viết phản biện với cách kiến giải trung thực, chính xác,

sâu sắc, kịp thời.

3.3.3. Tăng cường hợp tác, liên kết sản xuất giữa các phòng

chuyên môn trong Đài truyền hình địa phương

109

Để nâng cao chất lƣợng chƣơng trình thời sự truyền hình, cải tiến

phƣơng thức sản xuất thì một trong những điều kiện cần là sự phối hợp

giữa các phòng chuyên môn trong Đài truyền hình địa phƣơng. Thay vì

phân chia theo bề ngang nhƣ hiện nay, các Đài nên bố trí vị trí trong quy

trình sản xuất chƣơng trình Thời sự theo chiều dọc: các phòng nội dung

khác sẽ sản xuất tin, bài cho chƣơng trình dƣới sự điều động của một

ngƣời chịu trách nhiệm tổ chức sản xuất thay vì chỉ lấy tin, bài từ các

nguồn cộng tác bên ngoài. Điều này giúp bộ phận tổ chức sản xuất

chƣơng trình thời sự tổng hợp chủ động nắm bắt đƣợc nội dung cần thiết

để hình thành khung chƣơng trình trƣớc khi bắt tay vào xây dựng kịch

bản. Mặt khác, các phòng chuyên môn cũng cần phải nhận thức rõ rằng

việc hỗ trợ cho chƣơng trình Thời sự là việc làm cần thiết, bởi đây cũng

là nhiệm vụ chính trị chung của Đài. Để điều này đƣợc thực hiện một

cách nghiêm túc, tích cực, lãnh đạo Đài có thể xây dựng chỉ tiêu cho các

phòng chuyên môn trong việc cung cấp thông tin cho các bản tin Thời sự,

chẳng hạn: mỗi ngày “khoán” chỉ tiêu bao nhiêu tin, bài; thời hạn nộp

muộn nhất trƣớc giờ phát sóng bao nhiêu thời gian; quy chế thƣởng, phạt

nếu hoàn thành và không hoàn thành... để các phòng chủ động lên kế

hoạch sản xuất, đảm bảo mục tiêu đề ra; đồng thời tổ chức sản xuất

chƣơng trình thời sự cũng nắm đƣợc nội dung, ƣớc lƣợng đƣợc thời

lƣợng phát sóng để có những phƣơng án bố trí, sắp xếp, thay đổi hợp lý. 3.4. Một số đề xuất và kiến nghị

3.4.1. Đề xuất đối với Lãnh đạo các Đài PT-TH địa phương:

Cần có cơ chế đào tạo, bồi dƣỡng chuyên môn nghiệp vụ thƣờng

xuyên cho các phóng viên, biên tập viên chƣơng trình thời sự. Đài truyền

hình địa phƣơng nên có kế hoạch mời các chuyên gia, các phóng viên

giỏi về tập huấn kỹ năng kiến thức trên từng lĩnh vực chuyên môn. Bên

cạnh đó, tạo điều kiện để phóng viên, biên tập viên tham quan, học tập

110

mô hình sản xuất bản tin thời sự của các Đài bạn, đặc biệt là Đài truyền

hình trung ƣơng và học tập phƣơng thức sản xuất chƣơng trình của các

kênh truyền hình nƣớc ngoài. Đó là cơ hội không thể tốt hơn để đội ngũ

sản xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp kết hợp đƣợc kinh nghiệm thực

tiễn với kiến thức nền tảng vốn có. Bên cạnh đó, cần có sự mạnh dạn,

quyết tâm cơ cấu lại bộ máy, phân bổ lại lực lƣợng lao động cho phù hợp

với tình hình mới và cần có cơ chế khuyến khích, tăng thù lao cho đội

ngũ phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên chƣơng trình thời sự, giải

quyết những bất cập trong thu nhập của họ nhƣ tình trạng làm nhiều,

công việc vất vả nhƣng thù lao không xứng đáng với công sức bỏ ra. Có

nhƣ vậy mới khích lệ, động viên ngƣời lao động hăng say với công việc,

chịu khó tìm tòi sáng tạo nên các tác phẩm chất lƣợng. Ngoài ra, các Đài

cũng cần có cơ chế trả nhuận bút cho các cộng tác viên, khán giả gửi tin

bài cho kênh. Điều này sẽ thu hút sự hợp tác của các cá nhân, đơn vị

ngoài cơ quan, khuyến khích họ tiếp tục gửi tin, bài, làm phong phú thêm

nội dung chƣơng trình thời sự của kênh.

3.4.2. Đề xuất đối với đội ngũ những người làm thời sự

Về phía những ngƣời làm Thời sự cũng cần phải coi việc đổi mới,

cải tiến phƣơng thức sản xuất chƣơng trình là công việc thƣờng xuyên, để

từ đó không ngừng tự học hỏi, tự tìm tòi, đặc biệt là nghiêm túc tạo dựng

“thƣơng hiệu” cho bản thân. Trƣớc xu thế hội tụ truyền thông, một nhà

báo đa năng phải là ngƣời làm đƣợc nhiều việc, không chỉ viết cho truyền

hình mà phải nắm đƣợc tất cả các thể loại của báo điện tử, phát thanh để

có thể xử lý thông tin cho các kênh truyền thông khác nhau. Bên cạnh đó,

muốn xây dựng đƣợc tòa soạn hội tụ trong một Đài truyền hình địa

phƣơng, thì đội ngũ nhân sự phải biết và làm chủ công nghệ hiện đại.

3.4.3. Đề xuất mô hình sản xuất hội tụ cho chương trình thời sự

của các Đài PT-TH khu vực Bắc Sông Hậu

111

Có một vấn đề đã đƣợc các nhà nghiên cứu truyền thông đặt ra lâu

nay, đó là: hội tụ truyền thông không có nghĩa là sự cộng dồn một cách

máy móc các loại hình báo chí trong cùng một cơ quan, mà thực chất

trước xu thế hội tụ, một tòa soạn sẽ phải cấu trúc, sắp xếp lại để trở

thành một “guồng máy” sản xuất tin tức, chế ra nhiều “món ăn” đáp

ứng các thị hiếu của công chúng hiện đại.

Có thể thấy, hội tụ truyền thông không phải là vấn đề gì to tát mà

có thể xem là một “chiến lƣợc biên tập” hiệu quả nhằm tạo ra một chuỗi

các chƣơng trình thời sự nhất quán về mặt nội dung thông tin, rõ ràng về

tiêu chí và có thể thúc đẩy công chúng tiếp cận với các chƣơng trình thời

sự của Đài truyền hình thông qua bất cứ phƣơng tiện nào.

Tác giả đề xuất mô hình sản xuất hội tụ cho các chƣơng trình thời

sự của Đài PT-TH địa phƣơng nhƣ sau:

Đặt hàng SX Phân bổ

Phóng viên thời sự

Các ê – kíp sản xuất các chƣơng trình Thời sự truyền hình

Phóng viên chuyên đề

Dữ liệu tích hợp

Sản phẩm Phối hợp

BAN BIÊN TẬP CÁC CHƢƠNG TRÌNH THỜI SỰ

BTV Sản xuất Chƣơng trình

Các kênh khác: - Phát thanh - Website - Ứng dụng - Facebook - Youtube

Các nguồn tin ngoài cơ quan

Sản phẩm Đặt hàng SX Phân bổ

BTV Phát thanh

Sơ đồ 3.1: Đề xuất mô hình sản xuất hội tụ cho chương trình thời sự tổng

hợp ở Đài địa phương

Các yếu tố trong mô hình đề xuất:

Ở mô hình này, Ban biên tập (BBT) các chƣơng trình Thời sự sẽ ở

112

vị trí trung tâm. Nhiệm vụ chức năng của Ban biên tập này là tổ chức sản

xuất tất cả các chƣơng trình thời sự của Đài, nhằm đảm bảo nhất quán về

mặt thông tin và nâng cao chất lƣợng của mỗi bản tin. Cụ thể nhƣ sau:

 Điều phối sản xuất: Với mô hình trƣớc đây, phóng viên của

phòng nào thì chịu sự chỉ đạo của lãnh đạo phòng đó và sản xuất tin, bài

để phục vụ cho chƣơng trình của phòng. Còn ở mô hình truyền thông hội

tụ, tài nguyên sẽ đƣợc dùng chung. BBT các chƣơng trình Thời sự sẽ

bám sát tiến độ, kế hoạch sản xuất của các phòng để đặt hàng phóng viên,

BTV các phòng cung cấp tin, bài, sản xuất tiểu mục… song song đó là

đặt hàng các cá nhân, đơn vị cộng tác sản xuất và cung cấp tin, bài theo

yêu cầu.

 Điều phối đầu ra: Sau khi lên kế hoạch sản xuất và đặt hàng

các nguồn tin trong và ngoài cơ quan, BBT các chƣơng trình Thời sự sẽ

nhận về nguồn dữ liệu tích hợp phong phú, đa dạng, tiếp đó sẽ phân bổ

nội dung cho các bản tin trong ngày dựa vào tiêu chí của từng bản tin,

đồng thời quyết định nội dung thông tin nào sẽ phù hợp với phát thanh,

nội dung nào sẽ up lên website hay mạng xã hội.

 Đánh giá hiệu quả chương trình: Với các công cụ hỗ trợ đắc

lực hiện nay, BBT các chƣơng trình Thời sự sẽ có những thống kê, đánh

giá chất lƣợng các tin bài một cách khách quan, minh bạch. Từ đó, có

những báo cáo, đề xuất hình thức khen thƣởng lên Ban lãnh đạo Đài,

hoặc là nhắc nhở điều chỉnh với từng đơn vị, cá nhân để những tác phẩm

sau đạt chất lƣợng tốt hơn, hiệu quả hơn.

 Hoạt động quảng bá nội dung: Cùng với việc xây dựng khung

phát sóng các chƣơng trình, BBT các chƣơng trình Thời sự còn phải tiến

hành xây dựng kế hoạch quảng bá cho các nội dung thời sự đặc sắc trên

các kênh sóng hoặc các nền tảng khác.

 Quản trị nguồn tin và kho tư liệu: Ngoài vai trò trung tâm và là

ngƣời điều phối mọi nguồn tin đầu vào và đầu ra cho các nhóm phóng 113

viên trong cơ quan, BBT các chƣơng trình Thời sự còn là đầu mối liên

hệ, giao dịch với các báo, đài địa phƣơng, các đơn vị liên kết và cộng tác

viên...

 Chịu trách nhiệm về hoạt động tương tác khán giả, đánh giá

rating, xếp hạng chương trình, ngoài ra, BBT các chƣơng trình Thời sự

còn phải ghi nhận những phản hồi, góp ý của khán giả để biết đƣợc

những sản phẩm mình làm ra có khiến họ hài lòng không, cần phải điều

chỉnh gì để báo cáo tham mƣu lên Ban giám đốc.

Nhƣ vậy, vai trò và vị trí của BBT các chƣơng trình Thời sự vô

cùng quan trọng trong mô hình sản xuất hội tụ. Bộ phận này không chỉ là

“ngƣời gác cổng” tin cậy mà còn là ngƣời điều phối sản xuất, đƣa ra

những định hƣớng mang tính chiến lƣợc cho các chƣơng trình Thời sự

của Đài truyền hình.

Ngoài ra, ở mô hình sản xuất hội tụ này, tác giả cũng đề xuất: đội

ngũ đạo diễn, kỹ thuật dựng phim, đồ họa… nếu thuộc sự quản lý của

một phòng thuộc khối Kỹ thuật thì nên đƣợc phân bổ về các phòng khối

nội dung để mỗi phòng thành lập một ê-kíp sản xuất với đầy đủ các chức

danh, từ dễ dàng hơn trong việc phối hợp, bàn bạc, lên kế hoạch sản xuất.

Ngoài ra, về không gian hội tụ, với bộ máy hoạt động của một Đài

Phát thanh – Truyền hình địa phƣơng hiện nay, chúng ta khó có thể bố trí

nơi làm việc chung cho tất cả các bộ phận. Một giải pháp thay thế đó là

triển khai một “super desk ảo” trên không gian mạng, hay nói đơn giản

đó là một phần mềm “tòa soạn điện tử”. Công nghệ này cho phép việc

quản lý nguồn tin, quản lý quy trình sản xuất, phát sóng các chƣơng trình

114

thời sự truyền hình đều dựa trên nền tảng công nghệ số. Điều cũng rất

quan trọng là cần xây dựng hệ thống bảo mật mạnh và hiện đại để tránh

tin tặc cho tòa soạn điện tử này.

Tiểu kết chƣơng 3

Trên cơ sở những vấn đề lý luận chung về phƣơng thức sản xuất

chƣơng trình thời sự truyền hình tổng hợp ở các Đài PT-TH địa phƣơng

khu vực Bắc Sông Hậu đã đƣợc trình bày ở Chƣơng 1, dựa vào các yếu tố

của phƣơng thức sản xuất cũng nhƣ tiêu chí đánh giá hiệu quả của việc áp

dụng các phƣơng thức sản xuất, trong Chƣơng 2, tác giả đã tiến hành

khảo sát, so sánh phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp

hiện nay của Đài PT-TH Vĩnh Long với Đài PT-TH Đồng Tháp, phân

tích những ƣu điểm cũng nhƣ chỉ ra những hạn chế còn tồn tại ở các Đài

khi áp dụng các phƣơng thức sản xuất hiện đại. Ở chƣơng 3, tác giả đã

nêu ra một số căn cứ chứng minh sự cần thiết phải đổi mới, cải tiến

phƣơng thức trong hoạt động sản xuất các chƣơng trình thời sự tổng hợp

ở các Đài truyền hình địa phƣơng khu vực Bắc Sông Hậu. Sau khi trình

bày những vấn đề đặt ra về yếu tố con ngƣời, yếu tố kỹ thuật, công nghệ,

vấn đề liên kết, phối hợp giữa các phòng chuyên môn trong việc đổi mới,

cải tiến phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự, tác giả đã nêu một số

giải pháp và đề xuất kiến nghị đối với các Đài PT-TH khu vực cho tiến

trình đổi mới, cải tiến phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự tổng

hợp phù hợp với điều kiện ở một Đài địa phƣơng, đáng chú ý là đề xuất

mô hình sản xuất hội tụ hƣớng đến sự chuyên nghiệp, hiệu quả trong hoạt

115

động sản xuất các chƣơng trình thời sự ở các Đài truyền hình địa phƣơng.

KẾT LUẬN

Sự phát triển của khoa học công nghệ, đặc biệt là công nghệ số

hóa, internet, truyền thông số, mạng xã hội phát triển bùng nổ đã có tác

động trực tiếp rất mạnh mẽ tới phƣơng thức làm báo, truyền tin, tiếp cận

thông tin và tác nghiệp của nhà báo. Chƣa bao giờ việc truyền phát thông

tin, tiếp nhận thông tin lại nhanh chóng và dễ dàng nhƣ hiện nay. Chỉ với

một chiếc điện thoại thông minh, một tài khoản mạng xã hội bất cứ ai

cũng trở thành ngƣời truyền phát thông tin, cập nhật thông tin mọi lúc,

mọi nơi, từng giây, từng phút không giới hạn bởi địa giới hành chính hay

lãnh thổ quốc gia. Đổi mới phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự

truyền hình là yêu cầu đặt ra cho các Đài PT-TH địa phƣơng hiện nay để

có thể cạnh tranh với các loại hình truyền thông khác trong bối cảnh bùng

nổ thông tin. Tuy nhiên, ở giai đoạn này, để có đủ nguồn lực đầu tƣ cho

sự đổi mới này là bài toán không hề dễ dàng đối với nhiều Đài PT-TH địa

phƣơng khu vực Bắc Sông Hậu. Chính vì vậy mà nhiều Đài hiện nay vẫn

còn duy trì phƣơng thức sản xuất cũ, lạc hậu, bộc lộ nhiều hạn chế, khiến

cho mục tiêu nâng cao chất lƣợng chƣơng trình thời sự của Đài địa

phƣơng gặp nhiều khó khăn. Đối với Đài PT-TH Vĩnh Long và Đài PT-

TH Đồng Tháp, đây là những Đài địa phƣơng đã có bề dày hoạt động

trong lĩnh vực truyền hình, có sẵn tiềm lực và Ban lãnh đạo Đài với tƣ

duy đổi mới, vì vậy cũng là 02 Đài truyền hình địa phƣơng đi tiên phong

trong việc đổi mới phƣơng thức sản xuất, áp dụng cho các chƣơng trình

thời sự tổng hợp để nâng cao chất lƣợng chƣơng trình, phục vụ tốt hơn

nhu cầu và thị hiếu của khán giả xem đài. Tuy nhiên, sự đổi mới này chỉ

đang là những bƣớc đi đầu tiên và còn vấp phải những rào cản về cơ cấu

tổ chức, nguồn nhân lực, tài chính, thậm chí là tƣ duy, nhận thức, vì vậy

vẫn rất cần sự nỗ lực để tiếp tục cải tiến và có những bƣớc đột phá hơn

116

nữa trong phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp.

Trong thời gian nghiên cứu hạn hẹp, tác giả đã cố hắng hoàn thành

những mục tiêu đã đề ra cho luận văn và đi đến một số kết luận sau:

Từ những tƣ liệu thu thập đƣợc và qua học tập, nghiên cứu các tài

liệu về báo chí nói chung và truyền hình nói riêng, tác giả đã hệ thống

hóa những vấn đề lý luận cơ bản và cần thiết về hoạt động sản xuất cũng

nhƣ phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự truyền hình, đúc kết một

số tiêu chí đánh giá hiệu quả của phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời

sự truyền hình cũng nhƣ điều kiện để thực hiện phƣơng thức sản xuất đạt

hiệu quả tại các Đài PT-TH địa phƣơng khu vực Bắc Sông Hậu hiện nay.

Ở Chƣơng 2 của luận văn, thông qua khảo sát thực tế, tác giả đã

chỉ ra thực trạng áp dụng phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự tổng

hợp của Đài PT-TH Vĩnh Long và Đồng Tháp hiện nay. Song song với

kết quả đó, tác giả cũng tiến hành so sánh và khảo sát, lấy ý kiến của

khán giả, phỏng vấn các cán bộ quản lý và những ngƣời tham gia sản

xuất chƣơng trình thời sự địa phƣơng để hình thành những luận cứ, chỉ ra

ƣu điểm và hạn chế trong việc áp dụng các phƣơng thức sản xuất chƣơng

trình thời sự, làm cơ sở để đề ra các nhóm giải pháp, đề xuất kiến nghị

cho việc đổi mới, cải tiến phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự tổng

hợp hiện nay ở các Đài PT-TH địa phƣơng khu vực Bắc Sông Hậu, từ đó

góp phần nâng cao chất lƣợng của các bản tin thời sự của Đài truyền hình

địa phƣơng.

Những luận điểm mà tác giả đƣa ra trong luận văn là những nghiên

cứu ban đầu về phƣơng thức sản xuất chƣơng trình thời sự tổng hợp ở các

Đài PT-TH địa phƣơng khu vực Bắc Sông Hậu hiện nay, chắn hẳn sẽ có

những hạn chế nhất định, rất mong nhận đƣợc những ý kiến đóng góp

quý báu của quý thầy cô và các bạn đồng nghiệp để tác giả hoàn thiện

117

hơn công trình nghiên cứu này.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Nguyễn Đồng Anh (2017), Chuyển mình của truyền hình trong kỷ

nguyên kỹ thuật số, Tạp chí Lý luận chính trị và truyền thông (7), tr. 58-

59.

2. Hoàng Quốc Bảo (chủ biên) (2010), Lãnh đạo và quản lý hoạt động

báo chí ở Việt Nam hiện nay, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, NXB

Chính trị - Hành chính.

3. Phạm Thị Sao Băng (2005), Giáo trình Công nghệ sản xuất Chương

trình Truyền hình, Trƣờng cao đẳng Truyền hình, NXB Khoa học và Kỹ

Thuật, Hà Nội.

4. Bill Kovach & Rosenstiel (2013), Những yếu tố của báo chí, Dịch:

Huỳnh Hoa, Sơn Tùng, NXB Thông tấn.

5. Lê Thanh Bình (2005), Báo chí truyền thông và kinh tế, văn hóa, xã

hội (sách chuyên khảo), NXB Văn hóa thông tin.

6. G.V. Cudơnhétxốp (2005), Báo chí truyền hình, tập 1, X.L. Xvich,

A.Ia. Iurốpxki biên dịch, NXB Thông tấn, Hà Nội.

7. G.V. Cudơnhétxốp (2005), Báo chí truyền hình, tập 2, X.L. Xvich,

A.Ia. Iurốpxki biên dịch, NXB Thông tấn, Hà Nội.

8. Nguyễn Đức Dũng (2010), Báo chí và đào tạo báo chí, NXB Thông

tấn, Hà Nội.

9. Nguyễn Văn Dững (2010), Báo chí truyền thông hiện đại, NXB Đại

học Quốc gia, Hà Nội.

10. Nguyễn Văn Dững (2011), Cơ sở lý luận báo chí, NXB Đại học Quốc

gia Hà Nội.

11. Vũ Cao Đàm (1999), Nghiên cứu khoa học - phương pháp luận và

thực tiễn, NXB Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội.

12. Vũ Cao Đàm (2008), Giáo trình Phương pháp luận nghiên cứu khoa

118

học, NXB Giáo dục, Hà Nội.

13. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Tăng cường công tác lãnh đạo quản

lý báo chí và xuất bản - Chỉ thị 22 CTTW, Hà Nội.

14. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc

lần thứ X, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

15. Đảng Cộng sản Việt Nam (2007), Văn kiện Đảng toàn tập, tập 53

(6/1993- 6/1994), NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

16. Grabennhicốp (2003), Báo chí trong kinh tế thị trường, Dịch: Lê Tâm

Hằng, Ngữ Phan, Đới Thị Kim Thoa, NXB Thông tấn.

17. Phạm Văn Hà (2015), Chất lượng chương trình thời sự truyền hình

của Đài Phát thanh - Truyền hình địa phương khu vực Đông Bắc (khảo

sát Đài PT-TH Bắc Ninh và Đài PT-TH Lạng Sơn từ tháng 1/2015 đến

tháng 6/2015), Luận văn Thạc sĩ Báo chí, Học viện Báo chí và Tuyên

truyền, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh.

18. Nguyên Hạnh (2008), Người dẫn chương trình và thương hiệu truyền

hình, Kỷ yếu Hội thảo Xây dựng thƣơng hiệu truyền hình, Đài Truyền

hình Việt Nam, tr. 17-19.

19. Vũ Quang Hào (2009), Ngôn ngữ Báo chí, NXB Thông tấn, Hà Nội.

20. Đỗ Thị Thu Hằng (2000), Tâm lí tiếp nhận sản phẩm báo chí của

công chúng sinh viên thanh niên hiện nay, Luận văn thạc sĩ, Phân viện

Báo chí và Tuyên truyền, Hà Nội.

21. Đỗ Thị Thu Hằng (2013), Tâm lý học ứng dụng trong nghề báo, NXB

Thông tấn, Hà Nội.

22. Nguyễn Thị Thúy Hằng (2016), Bản tin thời sự truyền hình địa

phương (khảo sát trên Đài PT-TH Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình từ

tháng 10/2014 đến 4/2015), Luận văn thạc sĩ Báo chí, trƣờng Đại học

Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội.

23. Đinh Thúy Hằng (2008), Báo chí thế giới – Xu hướng phát triển, Học

119

viện Báo chí và Tuyên truyền, NXB Thông tấn.

24. Nguyễn Quang Hòa (2014), Biên tập báo chí, Học viện Báo chí và

Tuyên truyền, NXB Thông tin và Truyền thông.

25. Nguyễn Quang Hòa (2016), Tổ chức hoạt động cơ quan báo chí –

Thực tiễn và xu hướng phát triển, NXB Thông tin và Truyền thông

26. Trần Bảo Khánh (2002), Sản xuất chương trình truyền hình, NXB

Văn hóa - Thông tin, Hà Nội.

27. Trần Bảo Khánh (2007), Đặc điểm công chúng truyền hình Việt Nam

giai đoạn hiện nay, Luận án Tiến sỹ, Học viện Báo chí và Tuyên truyền,

Hà Nội.

28. Trần Bảo Khánh (2011), Công chúng Truyền hình Việt Nam, NXB

Thông tấn, Hà Nội.

29. Trƣơng Thị Lê Na (2015), Phương thức sản xuất chương trình thời sự

ở kênh Truyền hình VOVTV nhìn từ góc độ truyền thông đa phương tiện,

Luận văn thạc sĩ Báo chí, Trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn,

Đại học Quốc gia Hà Nội.

30. Nguyễn Trí Nhiệm (chủ biên) (2015), Báo chí truyền thông – Những

vấn đề đương đại, NXB Chính trị Quốc gia – Sự thật.

31. Nguyễn Thùy Liên (2016), Chương trình thời sự của đài truyền hình

địa phương trong bối cảnh cạnh tranh thông tin, Luận văn Thạc sĩ Báo

chí, trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà

Nội.

32. Nguyễn Thành Lợi (2016), Báo chí truyền thông hiện đại nhìn từ lý

thuyết “Sử dụng và hài lòng”, Tạp chí Ngƣời làm báo,

http://nguoilambao.vn/bao-chi-truyen-thong-hien-dai-nhin-tu-ly-thuyet-

su-dung-va-hai-long-n2434.html#_ftn5, truy cập ngày 10/7/2016.

33. Nguyễn Thành Lợi (2019), Tác nghiệp báo chí trong môi trường

truyền thông hiện đại, NXB Thông tin và Truyền thông.

120

34. Mitchell Stephens (2014), Hơn cả tin tức - Tương lai của báo chí,

NXB Trẻ.

35. Đỗ Chí Nghĩa (2012), Vai trò của báo chí trong định hướng dư luận

xã hội, NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật, Hà Nội.

36. Trần Hữu Quang (2008), Chân dung công chúng truyền thông: qua

khảo sát xã hội học tại Thành phố Hồ Chí Minh, NXB TP Hồ Chí Minh,

TP Hồ Chí Minh.

37. Trần Hữu Quang, Xã hội học Báo chí, NXB Đại học Quốc Gia Thành

phố Hồ Chí Minh

38. Dƣơng Xuân Sơn, Đinh Văn Hƣờng, Trần Quang (2004), Cơ sở lý

luận báo chí truyền thông, NXB Đại học Quốc gia, Hà Nội.

39. Dƣơng Xuân Sơn (2009), Báo chí Truyền hình, NXB Đại học Quốc

gia, Hà Nội.

40. Dƣơng Xuân Sơn (2014), Các loại hình báo chí truyền thông, NXB

Thông tin và Truyền thông, Hà Nội.

41. Tạ Ngọc Tấn, Truyền thông đại chúng, NXB Chính trị Quốc gia.

42. Lê Băng Thạch (2015), Xây dựng quy trình tổ chức sản xuất các sản

phẩm báo chí cho Đài Phát thanh – Truyền hình Cần Thơ hiện nay, Luận

văn Thạc sĩ báo chí, Học viện Báo chí và Tuyên truyền.

43. Phạm Văn Thắng (2006), nh hưởng của kinh tế thị trường đối với đời

sống báo chí hiện nay, Luận văn thạc sỹ, Học viện Báo chí và tuyên

truyền, Hà Nội.

44. Lƣơng Trọng Thu (2016), Tổ chức sản xuất chương trình truyền hình

thời sự quốc tế trên Đài PT&TH Vĩnh Long hiện nay, Luận văn thạc sĩ

Báo chí, Học viện Báo chí và Tuyên truyền.

45. Trần Thị Thu Thủy (2011), Tổ chức chương trình trong điều kiện tự

chủ về tài chính ở Đài Phát thanh – Truyền hình Kiên Giang (2007 –

121

2010), Luận văn Thạc sĩ báo chí, Học viện Báo chí và Tuyên truyền.

46. Bùi Chí Trung (2013), Tìm hiểu kinh tế truyền hình, NXB ĐH

Quốc gia, Hà Nội.

47. Bùi Chí Trung (2014), Nghề truyền hình khó nhỉ?!, Nhà xuất bản

Thông tấn.

48. Bùi Chí Trung (2012), Nghiên cứu xu hướng phát triển của truyền

hình từ góc độ Kinh tế học truyền thông, Luận án tiến sỹ, ĐH Khoa học

Xã hội và Nhân văn, Hà Nội.

49. Bùi Chí Trung, Đinh Thị Xuân Hòa (chủ biên) (2015), Truyền hình

hiện đại - Những lát cắt 2015 -2016, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà

Nội.

50. Bùi Chí Trung (2017), Kinh tế báo chí, NXB Chính trị Quốc gia

sự thật, Hà Nội.

51. Trần Đăng Tuấn (2008), Truyền hình Việt Nam trước áp lực công

chúng đa nhu cầu, đa thị hiếu, Tạp chí Ngƣời làm báo (4), tr 25

52. L.A. Vaxilépva (2004), Chúng tôi làm tin, Dịch: Lê Tâm Hằng, Ngữ

Phan, NXB Thông tấn.

53. Viện đào tạo Báo chí và Truyền thông (2018), Báo chí truyền thông -

122

Những vấn đề trọng yếu, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.

PHỤ LỤC

1. Rating các chƣơng trình thời sự tổng hợp trong diện khảo sát của

Đài PT-TH Vĩnh Long từ tháng 1/2019 đến tháng 5/2020

2. Rating các chƣơng trình thời sự tổng hợp trong diện khảo sát của

Đài PT-TH Đồng Tháp từ tháng 1/2019 đến tháng 5/2020

3. Rating các chƣơng trình trong ngày của Đài PT-TH Vĩnh Long

tính từ 6g00 đến 19g00 ngày 22/10/2019

4. Biên bản phỏng vấn sâu

5. Biên bản thảo luận nhóm

6. Phiếu thu thập thông tin (Xin ý kiến công chúng – bạn xem Đài về

chất lƣợng chƣơng trình thời sự tổng hợp của Đài PT-TH Vĩnh

Long và Đài PT-TH Đồng Tháp)

7. Phiếu thu thập thông tin (Xin ý kiến phóng viên – biên tập viên Đài

PT-TH Vĩnh Long và Đài PT-TH Đồng Tháp về chất lƣợng

chƣơng trình thời sự tổng hợp và quy trình phối hợp sản xuất

chƣơng trình thời sự tổng hợp ở Đài PT-TH Vĩnh Long và Đài PT-

123

TH Đồng Tháp)

Phụ lục 1

Rating các chƣơng trình trong diện khảo sát của Đài PT-TH Vĩnh Long

Ind.4+

Targets >>

CANTHO-METER

HOCHIMINH- METER

Title

Date

Rtg%

Channel

Regions >> Start time[mean]

từ tháng 1/2019 đến tháng 5/2020 ở thị trƣờng Cần Thơ và Hồ Chí Minh

THVL1 (PTTH Vinh Long)

Total

2.2

36.1

14.7