ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜN Ọ O Ọ V N N V N -----------------------------------------------------
LÊ P ƢƠN QUYÊN
TRUYỀN THÔNG VỀ NHỮNG GIÁ TRỊ
V N Ó TRUYỀN THỐN Ị P ƢƠN TRÊN BÁO CHÍ B C LIÊU
LUẬN V N T SĨ BÁO Í
Cà Mau - 2020
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜN Ọ O Ọ V N N V N -----------------------------------------------------
LÊ P ƢƠN QUYÊN
TRUYỀN THÔNG VỀ NHỮNG GIÁ TRỊ
V N Ó TRUYỀN THỐN Ị P ƢƠN TRÊN BÁO CHÍ B C LIÊU
Chuyên ngành: Báo chí học Mã số: 8320101.01 LUẬN V N T SĨ BÁO Í
Chủ tịch Hội đồng chấm luận văn Ng i h ng d n ho học thạc sĩ ho học
PGS.TS Vũ Qu ng Hào PGS.TS Nguy n Thị Th nh Huy n
Cà Mau - 2020
LỜ M O N
Tôi xin c m đo n đây là công trình nghiên cứu độc lập. Các ết quả, số
liệu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng chính xác củ các cơ
qu n chức năng đã công bố. Những ết luận ho học trong luận văn là m i
và ch có tác giả công bố trong bất ì công trình ho học nào.
Tác giả luận văn Lê Phƣơng Quyên
LỜ ẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn tốt nghiệp này tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn
chân thành đến Viện Đào tạo Báo chí và Truy n thông, tr ng Đại học Khoa
học xã hội và nhân văn Hà Nội. Đ c biệt, tác giả xin g i l i tri ân sâu s c đến
PGS.TS Nguy n Thị Th nh Huy n ng i đã tận tình h ng d n, giúp đỡ, dìu
d t tác giả v i những chỉ d n ho học quý giá trong suốt quá trình triển khai,
nghiên cứu và hoàn thành đ tài “Truy n thông v những giá trị văn hó
truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu”.
Xin cảm ơn các thầy cô giáo đã trực tiếp giảng dạy, truy n đạt những
iến thức chuyên ngành và cơ bản cho tác giả trong suốt quá trình học tập và
nghiên cứu th i gi n qu .
Xin cảm ơn lãnh đạo B n Nội chính Tỉnh ủy Bạc Liêu, S Văn hó ,
Thông tin, Thể th o và Du lịch Bạc Liêu, nh chị em đồng nghiệp, phóng viên
Báo Bạc Liêu, Đài Phát th nh và Truy n hình Bạc Liêu, Tạp chí Văn hó -
Văn nghệ Bạc Liêu, các nhà nghiên cứu văn hó , nghệ nhân, nghệ sĩ đã tạo
đi u iện giúp đỡ tác giả nghiên cứu, tiếp cận tài liệu, thu thập số liệu để hoàn
thành luận văn này.
Nhân đây tác giả xin đ c bày tỏ lòng biết ơn sự qu n tâm, huyến
hích, động viên và cảm thông củ gi đình, quý thầy cô, đồng nghiệp trong
suốt quá trình học tập và nghiên cứu.
Tác giả rất mong nhận đ c sự đóng góp phê bình củ quý thầy cô và
các bạn đồng nghiệp.
Tác giả luận văn
Lê Phƣơng Quyên
MỤC LỤC
MỞ ẦU .................................................................................................................... 6
1. Lý do chọn đ tài ..................................................................................................... 6
2. Lịch s nghiên cứu đ tài ........................................................................................ 9
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu củ đ tài ........................................................ 11
4. Đối t ng và phạm vi nghiên cứu củ đ tài ........................................................ 12
5. Ph ơng pháp nghiên cứu ....................................................................................... 12
6. Ý nghĩ lý luận và thực ti n củ đ tài .................................................................. 13
7. Kết cấu củ luận văn ............................................................................................. 14
ƢƠN 1. Ơ SỞ LÝ LUẬN V T Ự T ỄN VỀ Á TRỊ V N Ó
TRUYỀN T ỐN Ị P ƢƠN TRÊN BÁO Í B LIÊU .................... 15
1.1. ơ sở l luận về vấn ề nghiên c u ................................................................ 15
1.1.1.Khái niệm truyền thông ................................................................................ 15
1.1.1.1. nh ngh truyền thông........................................................................ 15
1.1.1.2. Mô hình truyền thông ............................................................................ 16
1.1.1.3. Ph ng pháp ánh giá hiệu qu truyền thông ...................................... 19
1.1.2. Văn hó và giá tr văn hó truyền thống ..................................................... 20
1.1.2.1. Khái niệm Văn hó ................................................................................ 20
1.1.2.2. Giá tr văn hó truyền thống ................................................................. 21
1.1.3. Truyền thông về giá tr văn hó truyền thống ............................................. 22
1.1.3.1. Khái niệm truyền thông về giá tr văn hó truyền thống ...................... 22
1.1.3.2. Ph ng th truyền thông về giá tr văn hó truyền thống .................. 22
1.1.4. Báo hí ph ng ...................................................................................... 24
1.1.4.1. Khái niệm áo hí ph ng .............................................................. 24
1.1.4.2. Th m nh áo hí ph ng ........................................................ 25
1.1.4.3. tr ng o i hình áo hí mà u n văn h o sát ............................... 27
1. . ơ sở thực tiễn củ ề t i ................................................................................ 28
1.2.1. Gi i thiệu giá tr văn hó truyền thống B i u ................................. 28
1.2.1.1. Giá tr văn hó v t th : ......................................................................... 29
1.2.1.2. Giá tr văn hó phi v t th : ................................................................... 29
1
1.2.2. về áo hí B i u và và v i tr truyền thông về giá tr văn hó
truyền thống B i u ..................................................................................... 31
1.2.2.1. Báo B i u ......................................................................................... 31
1.2.2.2. ài Phát th nh - Truyền hình t nh B i u ......................................... 32
1.2.2.3.T p hí Văn hó - Văn nghệ B i u ................................................... 33
Tiểu kết chƣơng 1 .................................................................................................... 34
ƢƠN : T Ự TR N TRUYỀN T ÔN Á TRỊ V N Ó
TRUYỀN T ỐN Ị P ƢƠN TRÊN BÁO Í B L ÊU .................... 35
.1. Nội dung truyền thông về giá trị văn hó truyền thống ị phƣơng trên
báo chí Bạc Liêu ...................................................................................................... 35
2.1.1. Ưu i m n i dung truyền thông về giá tr văn hó truyền thống
ph ng tr n áo hí B i u ............................................................................... 36
2.1.2. H n h n i dung truyền thông về giá tr văn hó truyền thống
ph ng tr n áo hí B i u ............................................................................... 43
2.1.3. Nguyên nhân u i m, h n h trong truyền thông về giá tr văn hó
truyền thống ph ng tr n áo hí B i u .................................................... 46
. . ình th c thể hiện thông iệp truyền thông về giá trị văn hó truyền thống
Bạc Liêu trên báo chí ị phƣơng ......................................................................... 48
2.2.1. Th o i áo hí trong truyền thông giá tr văn hó truyền thống
ph ng tr n áo hí B i u ............................................................................... 48
2.2.1.1. Ưu i m th o i áo hí trong truyền thông về giá tr văn hó
truyền thống ph ng tr n áo hí B i u ................................................ 49
2.2.1.2. H n h th o i áo hí trong truyền thông về giá tr văn hó
truyền thống ph ng tr n áo hí B i u ................................................ 55
2.2.1.3. Nguy n nhân u i m, h n h về th o i áo hí trong truyền
thông về giá tr văn hó truyền thống ph ng tr n áo hí B i u ......... 57
2.2.2. Hình nh t nh, video, âm th nh và thông tin ồ họ ................................... 58
2.2.2.1. Hình nh t nh ......................................................................................... 58
2.2.2.2. Video và âm thanh ................................................................................. 59
2.2.2.3. Thông tin ồ họ .................................................................................... 60
2
.3. Ý kiến củ nh báo v nguồn tin trong việc tổ ch c hoạt ộng truyền thông
về giá trị văn hó truyền thống trên báo chí ị phƣơng .................................... 61
Tiểu kết chƣơng .................................................................................................... 66
ƢƠN 3: VẤN Ề ẶT R V Ả P ÁP N N O ỆU QUẢ
TRUYỀN T ÔN VỀ Á TRỊ V N Ó TRUYỀN T ỐN Ị
P ƢƠN TRÊN BÁO Í B L ÊU .............................................................. 67
3.1. Một số vấn ề ặt r về truyền thông giá trị văn hó truyền thống ị
phƣơng trên báo chí Bạc Liêu ................................................................................ 67
3.1.1. Sự th y ổi nhu u ông h ng về thông tin văn hó ......................... 67
3.1.2. ự ất p về ng dụng ông nghệ, ph ng tiện ỹ thu t áo hí ph ng 69
3.1.3. Mâu thuẫn giữ nguồn ự và mụ ti u phấn ấu áo hí ph ng 70
3.1.4. Sự bất c p c áo hí ph ng v i u h ng phát tri n áo hí
hiện i .................................................................................................................. 73
3. . iải pháp nhằm nâng c o hiệu quả truyền thông về giá trị văn hó truyền
thống ị phƣơng trên báo chí Bạc Liêu ............................................................... 75
3.2.1. ổi m i, nâng o hất ợng n i dung và hình th áo hí B i u ....... 75
3.2.2. Tăng ng ng dụng ông nghệ, ỹ thu t hiện i trong àm áo ph ng .. 78
3.2.3. Nâng o hiệu qu inh t áo hí ph ng ........................................... 81
3.2.4. Qu n tâm n công chúng báo chí .............................................................. 83
3.3. huyến nghị về việc truyền thông giá trị văn hó truyền thống ị phƣơng
trên báo chí Bạc Liêu .............................................................................................. 85
3.3.1. ối v i qu n ãnh o, qu n ý áo hí ................................................. 85
3.3.2. ối v i qu n áo hí............................................................................... 87
3.3.3. ối v i i ngũ ng i àm áo .................................................................... 90
Tiểu kết chƣơng 3 .................................................................................................... 91
T LUẬN .............................................................................................................. 93
D N MỤ T L ỆU T M ẢO ............................................................... 95
P Ụ LỤ ............................................................................................................... 105
3
D N MỤ Á Ữ V T TẮT
Bộ V -TT&DL: Bộ Văn hó , Thể th o và Du lịch
VHTTTTDL: Văn hó , Thông tin, Thể th o và Du lịch
PT - TH: Phát th nh và Truy n hình
TS: Tiến sĩ
UBND: Ủy b n nhân dân
ND: Hội đồng nhân dân
MTTQ: M t trận Tổ quốc
4
D N MỤ Á BẢN , ÌN ẢN
Bảng 2.1: Tổng h p nội dung truy n thông giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng
trên báo chí Bạc Liêu gi i đoạn 2 18 - 2019
Bảng 2.2: Tổng h p tin bài truy n thông giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng
trên báo chí Bạc Liêu gi i đoạn 2 18 - 2019
Hình 1.1. Mô hình truy n thông củ Cl ude Sh nnon
Hình 1.2. Mô hình của chủ biên sách Truy n thông, lý thuyết và kỹ năng cơ bản
Hình 1.3. Mô hình truy n thông giá trị văn hó truy n thống
5
MỞ ẦU
1. L do chọn ề t i
Hiện n y, trên thế gi i, nh c đến cụm từ văn hó , các nhà nghiên cứu có thể
thống ê đến hàng trăm thậm chí hàng ngàn hái niệm hác nh u. Tuy nhiên, tựu
trung lại, văn hó luôn giữ một vị trí qu n trọng xuyên suốt chi u dài lịch s củ
nhân loại. Mỗi cộng đồng, mỗi dân tộc, mỗi quốc gi đ u nỗ lực truy n giữ, tiếp nối
văn hó từ thế hệ này s ng thế hệ hác.“Giữ gìn, phát huy bản s c văn hó dân tộc
là làm giàu sức mạnh nội sinh cho đất n c” [34]
Chủ tịch Hồ Chí Minh, một nhà t t ng, nhà văn hó vĩ đại, đã đ r hái
niệm v văn hó : “Vì lẽ sinh tồn cũng nh mục đích củ cuộc sống, loài ng i
m i sáng tạo và phát minh r ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, ho học,
tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hằng ngày v m c,
ăn, và các ph ơng thức s dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức
là văn hó ”[14, tr.431]
Nghị quyết Trung ơng 5 hó VIII củ Đảng xác định: “N n văn hó tiên
tiến, đậm đà bản s c dân tộc là một trong những đ c tr ng cơ bản để xây dựng
thành công chủ nghĩ xã hội Việt N m. Dân tộc Việt N m t tự hào v i n n văn
hó nghìn năm văn hiến, tạo nên sức sống mãnh liệt và tinh thần đoàn ết vững b n
xuyên suốt chi u dài lịch s ”. [5] Các chủ tr ơng, chính sách củ Đảng và Nhà
n c t đã hẳng định văn hó là n n tảng tinh thần, động lực, mục tiêu củ chủ
nghĩ xã hội. Việc bảo tồn, ế thừ , phát huy các bản s c, giá trị truy n thống tốt
đẹp củ văn hó dân tộc luôn là nhiệm vụ qu n trọng, th ng xuyên, liên tục củ
các ngành, các cấp, các đơn vị, cả cộng đồng và mỗi con ng i Việt N m.
Truy n thông đã tr thành lĩnh vực có v i trò to l n trong xã hội, là một
ph ơng tiện đ c biệt có hiệu quả trong việc thực hiện chức năng văn hoá. Truy n
thông những giá trị văn hó củ dân tộc t ngày càng đ c các cơ qu n báo chí
truy n thông chú trọng, nhằm l n tỏ n n văn hó đậm đà bản s c đến toàn xã hội.
Vấn đ nâng c o trình độ, nhận thức củ ng i dân, giữ gìn và phát huy các giá trị
6
văn hó củ dân tộc t , đáp ứng công cuộc xây dựng và phát triển n c nhà có sự
đóng góp hông nhỏ củ các sản phẩm truy n thông.
Bạc Liêu là tỉnh “đất hông rộng, ng i hông đông” (“năm 1997 dân số chỉ
có 724.211 ng i, ít nhất hu vực ĐBSCL, đến năm 2 19, dân số Bạc Liêu là
907.236ng i, đứng thứ 12 13 tỉnh, thành ĐBSCL” [8 ,nh ng là v ng đất tự hào
giàu bản s c văn hó và truy n thống cách mạng. Ngày 1 1 1997, tỉnh Bạc Liêu
chính thức đ c tái lập và đi vào hoạt động trên cơ s Nghị quyết ỳ họp thứ 1
ngày 6 11 1996 củ Quốc hội hó IX v việc chi tách tỉnh Minh Hải thành h i
tỉnh Bạc Liêu và Cà M u.“Tỉnh Bạc Liêu có b dân tộc nh em Kinh, Khmer, Ho
đoàn ết g n bó, bản s c văn hó củ mỗi dân tộc hò quyện vào nh u, tạo nên nét
văn hó riêng củ Bạc Liêu. Trong sự nghiệp đổi m i và xây dựng đất n c, Đảng
bộ, quân và dân Bạc Liêu đã và đ ng tiếp tục phát huy ti m năng, thế mạnh inh tế,
văn hó ; truy n thống cách mạng, đoàn ết, tích cực xây dựng và phát triển tỉnh
nhà, góp phần vào sự phát triển chung củ hu vực và cả n c”. [2]
Giá trị văn hó truy n thống Bạc Liêu thể hiện qu các nghệ thuật trình di n
dân gi n, l hội độc đáo, văn hó ẩm thực hấp d n, các công trình văn hó , lịch s
đ c s c… nh : bản “Dạ cổ hoài l ng” g n li n v i tên tuổi cố nhạc sĩ C o Văn Lầu,
nói thơ Bạc Liêu độc đáo, v n chim Bạc Liêu, v n nhãn cổ, gi i thoại v công t
Bạc Liêu phóng hoáng, hào ho , hệ thống bi t ng niệm, đ n th , đình, chùa,
đ c công nhận xếp hạng di tích; l hội cúng đình, Nghinh Ông, Tết Chol-Chnăm-
Thmây, cúng Thanh Minh…Những giá trị văn hó đó đã hấp d n biết b o bạn bè
gần x muốn hám phá.
Đối v i Bạc Liêu, truy n thông v văn hó có ý nghĩ qu n trọng trong việc
nâng c o hiệu quả hội nhập quốc tế, tập trung m rộng thị tr ng, thu hút đầu t ,
nguồn lực bên ngoài vào đị ph ơng. Góp phần thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ
phát triển inh tế - xã hội, thúc đẩy tăng tr ng và chuyển dịch cơ cấu theo h ng
b n vững, tạo đi u iện thuận l i phát triển các ngành inh tế mũi nhọn, các lĩnh
vực tỉnh có ti m năng, thế mạnh.
7
Kế hoạch số 82-KH/TU ngày 09/11/2018 củ Tỉnh ủy Bạc Liêu v việc thực
hiện Chỉ thị số 25-CT TW ngày 8 8 2 18 củ B n Bí th “v đẩy mạnh và nâng
tầm đối ngoại đ ph ơng đến năm 2 3 ”đã nêu r nhiệm vụ gi i thiệu, quảng bá
hình ảnh con ng i; nét văn hó đ c s c củ tỉnh Bạc Liêu đến bạn bè trong và
ngoài n c; h p tác hữu nghị giữ Bạc Liêu v i bạn bè quốc tế; thu hút đầu t , thúc
đẩy th ơng mại, du lịch góp phần tăng c ng phát triển inh tế - xã hội, bảo đảm n
ninh, quốc phòng; tiếp thu tinh ho văn hó nhân loại, làm phong phú và sâu s c
thêm những giá trị văn hó truy n thống củ tỉnh Bạc Liêu.
Chỉ thị số 19-CT TU ngày 19 2 2 19củ B n Th ng vụ Tỉnh ủy Bạc Liêu
v những giải pháp trọng tâm để thực hiện nhiệm vụ năm 2 19, nhấn mạnh nhiệm
vụ các ngành, các cấp cần tiếp tục triển h i toàn diện các lĩnh vực văn hó , xã hội
nhằm phát triển có hiệu quả văn hó , xã hội hài hò v i phát triển inh tế, chăm lo
cải thiện và nâng c o đ i sống vật chất, tinh thần củ nhân dân.
Th i gi n qu , công tác thông tin, truy n thông củ báo chí Bạc Liêu có
nhi u đổi m i, th i l ng phát th nh, truy n hình và l ng phát hành các báo tăng;
ịp th i thông tin, tuyên truy n phổ biến chủ tr ơng, nghị quyết củ Đảng và chính
sách, pháp luật củ Nhà n c, đị ph ơng v gi i thiệu, quảng bá hình ảnh con
ng i; giá trị văn hó truy n thống củ tỉnh Bạc Liêu đến bạn bè trong và ngoài
n c; làm phong phú và sâu s c thêm những giá trị văn hó truy n thống củ tỉnh
Bạc Liêu. Hoạt động truy n thông giá trị văn hó truy n thống Bạc Liêu ngày càng
phát triển đ dạng, chất l ng đ c nâng lên. Tuy nhiên, bên cạnh đó, do những
nguyên nhân hách qu n l n chủ qu n, truy n thông giá trị văn hó truy n thống
Bạc Liêu v n còn một số hạn chế, hó hăn, ch đáp ứng đ c nhu cầu củ công
chúng cũng nh nhiệm vụ chính trị, inh tế - xã hội củ tỉnh nhà.
V i đ tài này, tác giả thông qu việc nghiên cứu, h i thác, phân tích t liệu
để thấy đ c thành công, hạn chế củ truy n thông giá trị văn hó truy n thống Bạc
Liêu và v i trò củ truy n thông trong việc truy n đạt, bảo tồn, quảng bá giá trị văn
hó truy n thống củ Bạc Liêu. Từ đó đ r những đ xuất iến nghị nhằm nâng
c o chất l ng truy n thông giá trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu.
8
V i ý nghĩ đó, tác giả lự chọn vấn đ Truy n thông v những giá trị văn
hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu gi i đoạn 2 18 - 2 19 làm đ tài
luận văn tốt nghiệp.
. Lịch sử nghiên c u ề t i
V i trò qu n trọng củ văn hó và truy n thông đã đ c hẳng định và thu
hút sự qu n tâm nghiên cứu củ nhi u nhà lý luận, học giả. Đi u này thể hiện qu
các công trình nghiên cứu, sách, bài báo ho học có giá trị lý luận và thực hiện v
đ c điểm, nguyên t c, v i trò củ văn hó và truy n thông.
Nhà văn Sơn N m, ng i có nhi u đóng góp qu n trọng trong việc bảo tồn,
phát huy văn hó dân tộc, đã để lại cho ng i yêu văn hó và nghiên cứu v văn hó
rất nhi u công trình biên hảo và sáng tác văn học phản ánh văn hó N m Bộ. “Nội
dung phản ánh văn hó N m Bộ trong tác phẩm củ ông vừ rộng lại vừ sâu” là
nguồn tài liệu th m hảo có ý nghĩ v cơ s lý luận phục vụ cho việc trong nghiên
cứu v văn hó và truy n thông v văn hó . [20]
Sách Truy n thông đại chúng củ Tạ Ngọc Tấn hẳng định v i trò củ truy n
thông đại chúng trong sự phát triển ngày n y: “truy n thông đại chúng đã thực sự
tr thành một lực l ng vô c ng qu n trọng trong đ i sống xã hội ngày n y”. [18].
Tác giả M i Quỳnh N m có bài “V vấn đ nghiên cứu hiệu quả truy n
thông đại chúng” đ cập “việc phân tích hiệu quả củ truy n thông đại chúng còn
một loạt vấn đ cần có sự giải đáp thỏ đáng hơn trên cả bình diện lý luận và
ph ơng pháp nghiên cứu’’.[23, tr.21 – 25]
Truy n thông v văn hó là vấn đ đ c nhi u tác giả qu n tâm và đi sâu
nghiên cứu, phân tích v i nhi u hí cạnh g n v i đối t ng, phạm vi cụ thể mà v n
thể hiện đ c góc nhìn ho học riêng củ tác giả. Qu đó, góp phần vào giá trị lý
luận l n thực ti n nhằm nâng c o chất l ng báo chí truy n thông v văn hó .
Cụ thể, một số học viên c o học tr ng Đại học Kho học Xã hội và Nhân
văn Hà Nội đã có một số luận văn v những đ tài liên qu n nh : “Bảo tồn và phát
huy văn hoá dân tộc Mông trên ch ơng trình truy n hình tiếng Mông ênh VTV5”
củ học viên Nguy n Thị Th nh Nhung. Luận văn góp phần làm rõ các hái niệm,
9
v i trò, vị trí và tầm qu n trọng củ việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hó dân tộc
Mông trên ênh Truy n hìnhVTV5. [28]
Khó luận củ học viên Hoàng Thị Hò v “Đ c tr ng văn hoá v ng mi n
trong các ch ơng trình văn nghệ Đài Truy n hình Thành phố Hồ Chí Minh”đã
nghiên cứu “Đ c tr ng văn hó v ng mi n trong các ch ơng trình văn nghệ Đài
Truy n hình Thành phố Hồ Chí Minh đ c thực hiện từ góc nhìn củ báo chí, từ
ngôn ngữ củ loại hình truy n hình nhằm xác định sự tác động củ văn hó bản đị
trong các ch ơng trình văn nghệ trên sóng HTV”. [25]
“Vấn đ bảo tồn và phát huy di sản văn hó phi vật thể trên Báo và Đài PT –
TH Thừ Thiên Huế” củ tác giả Trần Thị Ph ơng Nhung có các phân tích, nghiên
cứu sự phát triển đ dạng củ các ch ơng trình giải trí, số l ng và chất l ng các
bài viết cũng nh các chuyên mục củ Báo và Đài PT – TH Thừ Thiên Huế nhằm
phát huy v i trò củ báo chí đị ph ơng trong công tác bảo tồn và phát triển các giá
trị văn hó phi vật thể củ Huế. [27]
Ngoài r , còn có các đ tài nh : “Báo điện t v i việc quảng bá các di sản
văn hó vật thể đ c UNESCO công nhận” củ học viên Triệu Thúy Hà; Khó luận
củ tác giả Đ ng Thúy L n “Truy n thông v hình ảnh đất n c, con ng i, văn hó
Việt cho ng i Việt N m n c ngoài trên ênh truy n hình đối ngoại VTC1 –
NetViet”; “Truy n thông sự iện FESTIVAL Huế định ỳ trên báo Thừ Thiên -
Huế, Vietn mnet,Vnexpress”củ tác giả Hồ Thị Diệu Tr ng…
Liên qu n đến văn hó Bạc Liêu, trong th i gi n qu , đã có nhi u nghiên
cứu, tài liệu,... viết v vấn đ văn hó Bạc Liêu nh luận văn Nghiên cứu phát triển
du lịch văn hó tỉnh Bạc Liêu củ tác giả Lê Thị Hồng Th nh. Căn cứ vào nghiên
cứu thực trạng và tính cấp bách củ vấn đ , tác giả đã lự chọn đ tài “Nghiên cứu
phát triển du lịch văn hó Bạc Liêu” nhằm tìm r những định h ng và giải pháp
h i thác sản phẩm du lịch văn hó củ tỉnh trong th i gi n t i để nâng c o hiệu quả
phát triển du lịch văn hó củ tỉnh Bạc Liêu.
Ngoài r , trong quá trình tìm t liệu cho luận văn, tác giả luận văn nhận thấy
có những nghiên cứu đáng chú ý. Tiêu biểu nh :
10
Bài “Văn hó là n n gốc, vốn liếng để Bạc Liêu phát triển” củ tác giả Trần
Liêu đăng trên báo Bạc Liêu điện t bàn v chủ tr ơng “Bạc Liêu đi lên từ văn
hó ”.
Bài“Bạc Liêu v ng đất văn hó ” củ Nhà văn Ph n Trung Nghĩ đăng trên
Báo Bạc Liêu điện t bàn v nội dung bài phát biểu trọng tâm tổng ết Nghị quyết
Trung ơng 5, Bộ tr ng Bộ VH-TT&DL- Hoàng Tuấn Anh cho rằng: Thực ti n
phát triển văn hó Bạc Liêu đã làm sinh động thêm thực ti n xây dựng, phát triển
n n văn hó Việt N m tiên tiến đậm đà bản s c dân tộc. Còn Bạc Liêu, trong 3
năm đ c o yếu tố văn hó đạo đức, hình thành đ ng h ng phát triển m i, sức
mạnh văn hó đã làm cho Bạc Liêu sinh động lên, sự vận động phát triển củ Bạc
Liêu tạo r một cú đột phá mà nhi u ng i đến Bạc Liêu đã nói: Bạc Liêu đổi th y
nh th y áo m i”. [49]
Những t liệu trên đ u là tài liệu hữu ích cho tác giả luận văn trong việc
nghiên cứu.Tuy nhiên, các t liệu đó hông đ cập sâu v vấn đ truy n thông giá
trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu.
Nh vậy, s u quá trình hảo sát, tác giả luận văn nhận thấy đ tài truy n
thông v nhữnggiá trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu ch
có nghiên cứu nào đ c tiến hành. Trong luận văn thạc sĩ củ mình, tác giả luận văn
sẽ phân tích và làm rõ hơn việc truy n thông v nhữnggiá trị văn hó truy n thống
đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu, từ đó đ r những đ xuất, iến nghị nhằm nâng
c o chất l ng báo chí truy n thông củ các cơ qu n báo chí đị ph ơng v văn hó
tỉnh nhà.
3. Mục tiêu v nhiệm vụ nghiên c u củ ề t i
3.1. Mục tiêu
Trên cơ s phân tích, đánh giá thực trạng truy n thông giá trị văn hó truy n
thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu đồng th i đ r những so sánh, đánh giá
việc truy n thông giá trị văn hó truy n thống Bạc Liêu giữ các cơ qu n báo chí
đị ph ơng, luận văn nhận định thành công, hạn chế v truy n thông giá trị văn hó
truy n thống Bạc Liêu và đ r những đ xuất, iến nghị nhằm nâng c o hiệu quả
11
truy n thông giá trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu theo đúng chủ tr ơng củ
Đảng, chính sách củ Nhà n c và đị ph ơng.
3. . Nhiệm vụ
Hệ thống hó cơ s lý luận và thực ti n v truy n thông văn hó cũng nh
truy n thông giá trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu.
Phân tích, đánh giá thực trạng nội dung và hình thức truy n thông v giá trị
văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu, qu đó có sự so sánh thành
công, hạn chế trong truy n thông giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo
chí Bạc Liêu giữ các loại hình báo chí, giữ các cơ qu n báo chí đị ph ơng.
Làm rõ những thành công, hạn chế và nguyên nhân củ những thành công,
hạn chế trong truy n thông giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc
Liêu. Từ đó đ r những đ xuất, iến nghị để nâng c o hiệu quả truy n thông giá
trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu.
4. ối tƣợng v phạm vi nghiên c u củ ề t i
4.1. ối tƣợng nghiên c u
Đối t ng nghiên cứu củ đ tài này là truy n thông giá trị văn hó truy n
thống đị ph ơng trên Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu, trên sóng truy n hình
củ Đài Phát th nh - Truy n hình Bạc Liêu và Báo Bạc Liêu điện t gi i đoạn từ
tháng 1 2 18 đến tháng 12 2 19.
4. . Phạm vi nghiên c u
Luận văn tập trung hảo sát v nội dung, hình thức củ tạp chí in, truy n
hình, báo điện t củ Bạc Liêu trong hoảng th i gi n từ tháng 1 2 18 đến tháng
12/2019.
5. Phƣơng pháp nghiên c u
Để thực hiện luận văn, tác giả vận dụng những ph ơng pháp nghiên cứu cụ
thể nh :
- Ph ơng pháp nghiên cứu tài liệu: Luận văntiến hành phân tích các văn bản
pháp luật, chủ tr ơng, chính sách v văn hó , các công trình, bài viết v văn hó
12
Bạc Liêu để tìm hiểu tài liệu có liên qu n đến vấn đ lý luận và vấn đ đ c hảo
sát, cung cấp những iến thức phục vụ cho nội dung nghiên cứu.
- Ph ơng pháp phân tích nội dung: thống ê, so sánh, phân tích, tổng h p -
đánh giá… Luận văn sẽ phân tích các nội dung thông tin b o gồm: chủ đ , thông
điệp nội dung và hình thức thể hiện củ tác phẩm. Từ đó, có thể nhận xét thông điệp
truy n thôngcủ nhà báo đạt yêu cầu h y còn hạn chế, hấp d n h y ch v nội
dung l n hình thức.
- Ph ơng pháp phỏng vấn sâu: Luận văn sẽ tiến hành ph ơng pháp phỏng
vấn sâu đối v i h i nhóm hách thể nghiên cứu chính đó là: nhà báo và ng i cung
cấp thông tin cho nhà báo. Đối v i nhà báo, nội dung phỏng vấn sẽ tập trung vào
những vấn đ nhằm nêu đ c đ c điểm, nguyên t c và thực trạng củ nhà báo hi
tác nghiệp truy n thông giá trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu. Đối v i nhóm
cung cấp thông tin cụ thể nh : nhà quản lý văn hó tại đị ph ơng, nghệ nhân văn
hó , nghệ sĩ, công chúng th ng thức văn hó , bài phỏng vấn sẽ đi vào tìm hiểu,
đánh giá thành công và hạn chế củ việc truy n thông giá trị văn hó truy n thống
củ Bạc Liêu. Phiếu phỏng vấn cũng chủ động đ r một vài giải pháp để th m
hảo ý iến củ nhà báo và nhà quản lý nhằm nâng c o hiệu quả truy n thông giá trị
văn hó truy n thống củ Bạc Liêu.
6. Ý nghĩ l luận v thực tiễn củ ề t i
6.1. Ý nghĩ l luận
Ý nghĩ lý luận: Luận văn góp phần bổ sung và phát triển hệ thống lý
thuyết v nghiên cứu truy n thông.
6. . Ý nghĩ thực tiễn
Bằng việc chỉ r những thành công và hạn chế, nguyên nhân củ những
thành công, hạn chế trong việc truy n thông giá trị văn hó truy n thống củ Bạc
Liêutừ đó luận văn đã đ r những đ xuất iến nghị thiết thực nhằm nâng c o hơn
chất l ng truy n thông giá trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu.
Luận văn đã góp phần phát huy v i trò củ truy n thông v giá trị văn hó
truy n thống củ Bạc Liêu đồng th i l n tỏ những giá trị văn hoá củ đị ph ơng.
13
7. ết cấu củ luận văn
Luận văn gồm b ch ơng:
ƢƠN 1: Ơ SỞ LÝ LUẬN V T Ự T ỄN VỀ Á TRỊ V N
Ó TRUYỀN T ỐN Ị P ƢƠN TRÊN BÁO Í B L ÊU
ƢƠN : T Ự TR N TRUYỀN T ÔN VỀ Á TRỊ V N
Ó TRUYỀN T ỐN Ị P ƢƠN TRÊN BÁO Í B L ÊU
ƢƠN 3: VẤN Ề ẶT R V Ả P ÁP N N O ỆU
QUẢ TRUYỀN T ÔN VỀ Á TRỊ V N Ó TRUYỀN T ỐN Ị
P ƢƠN TRÊN BÁO Í B L ÊU
14
ƢƠN 1. Ơ SỞ LÝ LUẬN V T Ự T ỄN VỀ Á TRỊ V N Ó
TRUYỀN T ỐN Ị P ƢƠN TRÊN BÁO Í B L ÊU
1.1. ơ sở l luận về vấn ề nghiên c u
1.1.1.Khái niệm truyền thông
1.1.1.1. nh ngh truyền thông
Trong sách Các loại hình báo chí và truy n thông, PGS.TS D ơng Xuân Sơn
trình bày một số định nghĩ v truy n thông nh s u:
“Truy n thông có gốc từ tiếng L tinh là “communic re”.Hiện n y, trong gi i
nghiên cứu có đến hàng trăm định nghĩ , qu n niệm hác nh u v truy n thông.
Theo nhà nghiên cứu John R.Hober, truy n thông là quá trình tr o đổi t duy
ho c ý t ng bằng l i.
Còn De n C.B rnlund cho rằng truy n thông là quá trình liên tục nhằm làm
giảm độ hông rõ ràng để có thể có hành vi hiệu quả hơn.
Trong hi S.Sch ehter đ r qu n niệm “truy n thông là một quá trình qu
đó quy n lực đ c thể hiện và tính độc quy n tăng lên.Đi u đó phụ thuộc vào mục
đích và môi tr ng, cũng nh ph ơng thức truy n thông”. [17, tr 5 – 9]
Sách Truy n thông - Lý thuyết và ỹ năng cơ bản đ r hái niệm v truy n
thông nh s u: “Truy n thông là quá trình liên tục tr o đổi thông tin, iến thức, t
t ng, tình cảm…, chi s ỹ năng và inh nghiệm giữ h i ho c nhi u ng i nhằm
tăng c ng hiểu biết l n nh u, th y đổi nhận thức, tiến t i đi u chỉnh hành vi và thái
độ ph h p v i nhu cầu phát triển củ cá nhân nhóm cộng đồng xã hội”. [1 ,
tr.14 . góc độ nghiên cứu củ luận văn, luận điểm này đ c s dụng nh hái
niệm cơ bản, đ c s dụng thống nhất cho hái niệm truy n thông trong xuyên suốt
luận văn.
Cũng đ dạng nh hái niệm truy n thông, việc phân loại truy n thông cũng
có nhi u cách hác nh u dự trên các tiêu chí hác nh u.
Căn cứ vào tính chủ đích trong truy n thông có thể chi thành truy n thông
inh nghiệm, truy n thông hông chủ đích và truy n thông có chủ đích.
15
Căn cứ vào ênh chuyển tải thông điệp và ph ơng thức tiến hành truy n
thông, thì có truy n thông trực tiếp và truy n thông gián tiếp.
Căn cứ vào phạm vi th m gi và ảnh h ng củ truy n thông có thể phân
chi thành truy n thông nội cá nhân, truy n thông liên cá nhân, truy n thông nhóm
và truy n thông đại chúng.
Trong phạm vi củ luận văn này sẽ đ cập đến loại truy n thông đại chúng.
“Truy n thông đại chúng là hoạt động truy n thông – gi o tiếp h ng đến các nhóm
xã hội l n, trên phạm vi rộng rãi đ c thực hiện thông qu các ph ơng tiện ỹ thuật
và công nghệ truy n thông. Một số loại hình truy n thông đại chúng tiêu biểu nh
sách, báo in, và các ấn phẩm in ấn, điện ảnh, phát th nh, truy n hình, quảng cáo, các
dạng thức truy n thông trên mạng Internet, băng, đĩ hình và âm th nh… phát hành
rộng rãi”. Truy n thông - Lý thuyết và ỹ năng cơ bản [1 , tr 55]
Sách Các loại hình báo chí và truy n thông cũng phân biệt rõ: “Thuật ngữ
Truy n thông (Communic tion hác v i thuật ngữ Các ph ơng tiện truy n thông
(M ss Medi h y Truy n thông đại chúng (M s communic tion . Các ph ơng tiện
truy n thông đại chúng b o gồm: báo in, báo nói (phát th nh , báo hình (truy n
hình , báo mạng điện t … Nó là một ênh củ truy n thông, thậm chí là một ênh
qu n trọng nhất của quá trình truy n thông” [17, tr 10 – 11]
1.1.1.2. Mô hình truyền thông
Mô hình truy n thông là một dạng thức biểu hiện cụ thể, cô đúc lý thuyết
truy n thông, phản ánh mối quan hệ của các yếu tố trong quá trình truy n thông.Có
nhi u nhà nghiên cứu đã đ r các mô hình truy n thông hác nh u.
Trong đó, ng i t th ng nh c t i công thức “5W” nổi tiếng củ H rold
L sswell “Who s ys wh t in which ch nnel to whom with wh t effect?”(Ai nói gì
đâu bằng ênh nào v i hiệu quả r s o , đây là mô hình truy n thông một chi u v i
các yếu tố:
- Nguồn phát (từ i, who : ng i g i h y nguồn gốc thông điệp.
- Thông điệp (nói cái gì, wh t : ý iến, cảm xúc, suy nghĩ h y thái độ… đ c
truy n đi.
16
- Kênh (bằng ênh nào, in which ch nnel : ph ơng tiện mà nh đó thông
điệp đ c chuyển đi từ nguồn đến ng i nhận.
- Ng i nhận (nói cho i, to whom : là một ng i h y nhóm ng i mà thông
điệp h ng t i.
Bên cạnh đó, mô hình truy n thông truy n thông h i chi u củ Cl ude
Sh nnon cũng đ c biết đến một cách phổ biến. Trong mô hình này có các yếu tố: S
(nguồn , M (thông điệp , C ( ênh , R (ng i tiếp nhận , E (hiệu quả .
Nguồn: Sách Truy n thông - Lý thuyết và ỹ năng cơ bản
Hình 1.1. Mô hình truy n thông củ Cl ude Sh nnon
Theo mô hình này, chúng t có thể thấy luồng thông tin đ c chuyển đi theo
các b c nh s u:
(1 . Ng i g i xây dựng thông điệp, mã hó thông điệp thành l i, c chỉ, ngữ điệu,
h y những biểu t ng, ý hiệu hác.
(2 . Thông điệp đ c mã hó sẽ chuyển đến ng i nhận có chủ ý tr c thông qua
một h y nhi u ênh truy n thông.
(3 . Ng i nhận thông điệp sẽ giải mã thông điệp. Lý t ng nhất là ý nghĩ giải mã
thông điệp đúng v i những gì ng i g i muốn trình bày.
(4 . Để hoàn chỉnh hệ thống truy n tin, cần phải có phản hồi. Phản hồi là một cách
iểm tr sự thành công củ quá trình chuyển đổi thông điệp.
Tác giả Nguy n Văn Dững và Đỗ Thị Thu Hằng trong quyển Truy n thông -
lý thuyết và ỹ năng cơ bản có gi i thiệu mô hình truy n thông m i trên cơ s ế
17
thừ u điểm và h c phục hạn chế các mô hình truy n thông tr c đó. Mô hình
cũng miêu tả các yếu tố cơ bản củ quá trình truy n thông s u đây:
Nguồn: Là yếu tố m ng thông tin và th ng kh i x ng quá trình truy n
thông. Nguồn phát là một ng i, một nhóm ng i hay tổ chức, mang nội dung
thông tin (thông điệp tr o đổi (ho c v i mục đích l n truy n) v i ng i khác hay
nhóm xã hội khác.
Thông điệp: Là nội dung thông tin đ c tr o đổi từ nguồn phát đến đối t ng
tiếp nhận. Thông điệp chính là những tâm t , tình cảm, mong muốn, đòi hỏi, ý kiến,
hiểu biết, kinh nghiệm sống, tri thức khoa học - kỹ thuật... đ c mã hoá theo một hệ
thống ký hiệu nào đó. Hệ thống này phải đ c cả bên phát và bên nhận cùng chấp
nhận và có chung cách hiểu - tức là có khả năng giải mã. Tiếng nói, chữ viết, hệ
thống biển báo, hình ảnh, c chỉ biểu đạt,...củ con ng i đ c s dụng để chuyển
tải thông điệp.
Thông điệp truy n thông: là tập h p ký hiệu có cấu trúc ch t chẽ, có nghĩ ,
đ c d ng để tr o đổi giữa chủ thể và công chúng nhóm đối t ng truy n thông.
Kênh truy n thông: Là các ph ơng tiện, cách thức chuyển tải thông điệp từ
nguồn phát đến đối t ng tiếp nhận.
Ng i nhận: Ng i nhận h y công chúng nhóm đối t ng truy n thông là cá
nhân h y nhóm ng i tiếp nhận thông điệp. Hiệu quả của truy n thông đ c xem
xét trên cơ s những th y đổi v nhận thức, thái độ và hành vi xã hội của công chúng
nhóm đối t ng tiếp nhận cùng những hiệu ứng xã hội do truy n thông đem lại.
Phản hồi/Hiệu lực, hiệu quả: Là thông tin ng c, là dòng chảy của thông
điệp từ công chúng/nhóm đối t ng tác động tr v nguồn phát. Mạch phản hồi là
th c đo hiệu quả của họ t động truy n thông. Dòng phản hồi càng l n v quy mô
và c ng độ thì năng lực, hiệu lực truy n thông càng cao và càng d tạo hiệu quả
truy n thông cao.
Nhi u: Là yếu tố gây ra sự sai lệch hó đ c dự tính tr c trong quá trình
truy n thông (tiếng ồn, tin đồn, các yếu tố tâm lý, kỹ thuật...) d n đến tình trạng
thông điệp, thông tin bị tiếp nhận sai lệch”. [1 , tr.32 – 34]
18
Nguồn: sách Truy n thông - lý thuyết và kỹ năng cơ bản [10]
Hình 1.2.Mô hình của chủ biên sách Truy n thông - lý thuyết và kỹ năng cơ bản.
“Mô hình này bổ sung yếu tố hiệu lực và hiệu quả truy n thông, là mong đ i,
mục đích cần đạt t i củ chủ thể truy n thông. Mô hình này nhấn mạnh đến mục
đích truy n thông là nhằm gi tăng hiểu biết, giảm dần sự hác biệt trong nhận thức,
tiến t i giảm dần sự hác biệt trong thái độ và hành vi; trên cơ s ấy h ng t i th y
đổi thái độ và hành vi xã hội đáp ứng nhu cầu phát triển b n vững” [1 , tr 46]
Mô hình củ chủ biên sách Truy n thông - Lý thuyết và ỹ năng cơ bản đóng góp
ý nghĩ qu n trọng, làm phong phú thêm lý luận nghiên cứu v mô hình truy n thông.
1.1.1.3. Ph ng pháp ánh giá hiệu qu truyền thông
Quá trình truy n thông rất cần phải tính yếu tố hiệu lực và hiệu quả truy n
thông. Hiệu lực có thể hiểu là khả năng gây r hiệu ứng công chúng nhóm đối
t ng truy n thông, thu hút sự chú ý sự tham gia từ công chúng nhóm đối t ng
truy n thông. Hiệu quả truy n thông đ c đo bằng mức độ th y đổi sự hiểu biết,
nhận thức, thái độ, hành vi xã hội ph h p v i mong đ i củ chủ thể truy n thông.
Các nội dung cần đánh giá:
- Đánh giá ết quả nghiên cứu b n đầu v công chúng – nhóm đối t ng;
- Đánh giá việc thiết ế v mức độ ph h p củ thông điệp;
19
- Đánh giá việc lự chọn ênh truy n thông;
- Đánh giá việc chọn lự mô hình truy n thông;
- Đánh giá nghiên cứu phản hồi.
Để đánh giá hiệu quả truy n thông, theo sách Truy n thông: Lý thuyết và ỹ
năng cơ bản, các tác giả nêu r các ph ơng pháp s u:
- Ph ơng pháp nghiên cứu công chúng - nhóm đối t ng: đo những th y đổi
v nhận thức, thái độ và hành vi củ công chúng tr c và s u hi c n thiệp củ
truy n thông.
- Ph ơng pháp phỏng vấn sâu: là những cuộc đối thoại đ c l p đi l p lại
giữ nhà nghiên cứu và ng i cung cấp thông tin nhằm tìm hiểu cuộc sống, inh
nghiệm và nhận thức củ ng i cung cấp thông tin.
- Ph ơng pháp thảo luận nhóm: Việc thu thập dữ liệu qu hình thức thảo luận
giữ các đối t ng nghiên cứu v i nh u d i sự h ng d n củ nhà nghiên cứu.
- Ph ơng pháp phân tích nội dung: là ph ơng pháp phân tích dữ liệu dùng để
khám phá nội dung mà các ph ơng tiện truy n thông đem lại.
1.1.2. Văn hóa và giá trị văn hóa truyền thống
1.1.2.1. Khái niệm Văn hó
Chủ nghĩ Mác - Lênin cho rằng: “Văn hó là toàn bộ những giá trị vật chất
và tinh thần do con ng i sáng tạo r trong quá trình hoạt động thực ti n xã hội -
lịch s , tiêu biểu cho trình độ đạt đ c trong lịch s xã hội” [12, tr. 507]
Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng “Vì lẽ sinh tồn cũng nh mục đích củ cuộc
sống, loài ng i m i sáng tạo và phát minh r ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp
luật, ho học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hằng
ngày v m t ăn, và các ph ơng thức s dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát
minh đó tức là văn hó ”. [14, tr.431 . V i cách hiểu này, văn hó sẽ b o gồm toàn
bộ những gì do con ng i sáng tạo và phát minh r .
Theo UNESCO, văn hó đ c hiểu theo h i nghĩ : nghĩ rộng và nghĩ hẹp.
Theo nghĩ rộng thì “Văn hó là một phức hệ - tổng h p các đ c tr ng diện mạo v
tinh thần, vật chất, tri thức và tình cảm… h c họ nên bản s c củ một cộng đồng
gi đình, xóm làng, v ng, mi n, quốc gi , xã hội… Văn hó hông chỉ b o gồm
nghệ thuật, văn ch ơng mà còn cả lối sống, những quy n cơ bản củ con ng i,
20
những hệ thống giá trị, những truy n thống, tín ng ỡng…”; còn hiểu theo nghĩ hẹp
thì “Văn hó là tổng thể những hệ thống biểu tr ng ( ý hiệu chi phối cách ứng x
và gi o tiếp trong cộng đồng, hiến cộng đồng đó có đ c th riêng”. [12, tr.23-24]
Nhà văn Sơn N m lại có qu n niệm độc đáo v văn hó : “Văn hó đứng im
một chỗ là văn hó chết. Sống động, thích ứng v i hoàn cảnh đó m i là văn hó ,
đúng theo nghĩ củ nó”. [20]
1.1.2.2. Giá tr văn hó truyền thống
“Giá trị (trong lĩnh vực nhân cách và văn hó là những nguyên t c, chuẩn
mức, tiêu chuẩn chỉ d n cho hành động củ con ng i” [43]
“Truy n thống”, theo gốc từ L tinh đ c viết là “Tr dio”, gồm động từ
“Tr dere” (tr ditus nguyên nghĩ củ nó là “truy n lại”, “nh ng lại”, “gi o lại” và
“phân phát”.
Nguy n Trọng Chuẩn cho rằng: “Theo nghĩ tổng quát nhất, truy n thống -
đó là những yếu tố củ di tồn văn hó , xã hội thể hiện trong chuẩn mực hành vi, t
t ng, phong tục, tập quán, thói quen, lối sống và cách ứng x củ một cộng đồng
ng i đ c hình thành trong lịch s và đã tr nên ổn định, đ c truy n từ đ i này
s ng đ i hác và đ c l u giữ lâu dài”.[21]
“Giá trị văn hó là cái hình thành trong quá trình vận động củ các cá nhân,
nhóm và cộng đồng xã hội v ơn t i thỏ mãn nhu cầu củ mình. Do vậy, nói t i giá
trị văn hó là nói t i những thành tựu củ một cá nhân h y một dân tộc đã đạt đ c
trong qu n hệ v i thiên nhiên, v i xã hội và trong sự phát triển bản thân mình; nói
t i giá trị văn hó cũng là nói t i thái độ, trách nhiệm và những quy t c ứng x củ
mỗi ng i trong qu n hệ củ bản thân v i gi đình, xã hội và thiên nhiên; nói t i giá
trị văn hó cũng là nói t i những biểu t ng cho cái chân - thiện - mỹ” [34]
Theo nghiên cứu củ Đ ng Thị Ph ơng Duyên, “Văn hó truy n thống là
văn hó đ c hình thành trong th i quá hứ x x và đ c truy n từ thế hệ này
s ng thế hệ hác”. Công trình còn làm rõ hái niệm và đ c điểm nhận diện văn
truy n thống: “Văn truy n thống có tính phổ biến, ổn định, đ c ết tinh trong đ i
sống củ một cộng đồng và đ c l u truy n từ thế hệ này s ng thế hệ hác qu con
đ ng xã hội hoá. Văn hoá truy n thống thể hiện nhi u ph ơng diện hác nh u:
vật chất và tinh thần, vật thể và phi vật thể, cả trong cơ s hạ tầng l n iến trúc
21
th ng tầng củ xã hội. Văn hoá tinh thần thể hiện t t ng, tâm lý, tính cách,
qu lối sống, thói quen củ cộng đồng, dân tộc”. [22]
Nh vậy, qu các cơ s lý luận trên, tác giả luận văn hái quát hái niệm giá
trị văn hó truy n thống là: “Những thành tựu củ một cá nhân h y một dân tộc đã
đạt đ c trong qu n hệ v i thiên nhiên, v i xã hội và trong sự phát triển bản thân
mình; thể hiện nhi u ph ơng diện hác nh u: vật chất và tinh thần, vật thể và phi
vật thể, đ c l u truy n từ thế hệ này s ng thế hệ hác”.Từ đây, cách tiếp cận củ
luận văn v văn hó truy n thống sẽ theo hái niệm này.
1.1.3. Truyền thông về giá trị văn hóa truyền thống
1.1.3.1. Khái niệm truyền thông về giá tr văn hó truyền thống
Nh vậy, dự trên các lý luận v giá trị văn hó truy n thống đã đ cập, có
thể hiểu truy n thông v giá trị văn hó truy n thống là: quá trình truy n đạt thông
tin một cách rộngrãi đến mọi ng i trong xã hội v nội dungnhững thành tựu củ một cá
nhân h y một dân tộc đã đạt đ c trong qu n hệ v i thiên nhiên, v i xã hội và trong sự
phát triển bản thân mình; thể hiện nhi u ph ơng diện hác nh u: vật chất và tinh thần,
vật thể và phi vật thể, đ c l u truy n từ thế hệ này s ng thế hệ hác.
Truy n thông v giá trị văn hó truy n thống cần đạt đ c hiệu quả để qu
đó nhằm th y đổi nhận thức, hành vi củ công chúng trong việc nhìn nhận, giữ gìn,
phát huy những thành tựu củ một cá nhân h y một dân tộc đã đạt đ c trong qu n
hệ v i thiên nhiên, v i xã hội, những quy t c ứng x củ mỗi ng i trong qu n hệ
củ bản thân v i gi đình, xã hội và thiên nhiên.
1.1.3.2. Ph ng th truyền thông về giá tr văn hó truyền thống
- Phân loại ph ơng thức truy n thông v giá trị văn hó truy n thống
Căn cứ vào ênh chuyển tải thông điệp và ph ơng thức tiến hành truy n
thông, truy n thông v giá trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu có thể phân loại r
2 ph ơng thức: truy n thông trực tiếp và truy n thông gián tiếp.
+ Truy n thông trực tiếp: là dạng thức hoạt động truy n thông trong đó có sự
tiếp xúc trực tiếp m t đối m t giữ những chủ thể và nhóm đối t ng truy n
thông công chúng nh hội thảo, biểu di n h y sân hấu, di n thuyết tr c hán
giả... để truy n thông điệp v các nội dung những thành tựu củ một cá nhân h y
22
một dân tộc đã đạt đ c trong qu n hệ v i thiên nhiên, v i xã hội, thái độ, trách
nhiệm và những quy t c ứng x củ mỗi ng i trong qu n hệ củ bản thân v i gi
đình, xã hội và thiên nhiên, những hoạt động nào thể hiện đ c những sức mạnh
bản chất củ con ng i, những sức mạnh biểu tr ng cho chân - thiện - mỹ.
+ Truy n thông gián tiếp: là dạng thức hoạt động truy n thông trong đó
những chủ thể truy n thông hông tiếp xúc trực tiếp v i công chúng đối t ng tiếp
nhận mà thực hiện quá trình truy n thông m ng tính chất trung gi n thông qu các
ph ơng tiện truy n thông đại chúng nh báo, phát th nh, truy n hình, báo mạng
điện t … để truy n thông điệp v các nội dung những thành tựu củ một cá nhân
h y một dân tộc đã đạt đ c trong qu n hệ v i thiên nhiên, v i xã hội, thái độ, trách
nhiệm và những quy t c ứng x củ mỗi ng i trong qu n hệ củ bản thân v i gi
đình, xã hội và thiên nhiên, những hoạt động nào thể hiện đ c những sức mạnh
bản chất củ con ng i, những sức mạnh biểu tr ng cho chân - thiện - mỹ.
- Mô hình truy n thông giá trị văn hó truy n thống
Trên cơ s các mô hình truy n thông, tác giả đ r mô hình truy n thông giá
trị văn hó truy n thống nh s u:
Nguồn: tác giả luận văn
Hình 1.3 Mô hình truy n thông giá trị văn hó truy n thống
Theo mô hình này, chúng t có thể thấy:
(1 . Ng i g i xây dựng thông điệp v giá trị văn hó truy n thống thành l i, c
chỉ, ngữ điệu, h y những biểu t ng, ý hiệu hác.
23
(2 . Thông điệp v giá trị văn hó truy n thống đ c mã hó sẽ chuyển đến ng i
nhận có chủ ý tr c thông qu một h y nhi u ênh truy n thông là ph ơng tiện
thông tin đại chúng.
(3 . Ng i nhận thông điệp là công chúng sẽ giải mã thông điệp. Thông điệp v giá
trị văn hó truy n thống tạo r hiệu quả nhất định, tác động đến công chúng, làm
th y đổi nhận thức và hiểu biết, từ đó th y đổi hành vi, thái độ xã hội đối v i giá trị
văn hó truy n thống.
(4 . S u hi công chúng tiếp nhận thông điệp, công chúng phản hồi tr lại ng i
g i, là một cách iểm tr sự thành công củ quá trình chuyển đổi thông điệp.
(5 . Trong quá trình truy n thông giá trị văn hó truy n thông có thể xuất hiện hiện
t ng nhi u ảnh h ng đến nội dung thông điệp.
1.1.4. Báo chí địa phương
1.1.4.1. Khái niệm áo hí ph ng
Hiện n y ch có quy định cụ thể đ c đ r v báo chí đị ph ơng trong
các văn bản pháp luật, l n văn bản ho học. Khái niệm báo chí đị ph ơng th ng
đ c xác định dự trên cơ qu n chủ quản củ báo. Thuật ngữ báo chí đị ph ơng
d ng để nói đến các cơ qu n báo chí đ t d i sự lãnh đạo và quản lý củ Đảng bộ,
chính quy n đị ph ơng nh Tỉnh ủy, Thành ủy, Ủy b n nhân dân cấp tỉnh, thành
phố.
“Đến th i điểm hiện n y, cả n c có 845 cơ qu n báo chí v i 1.118 ấn phẩm,
1 hãng thông tấn quốc gi , 67 đài phát th nh, truy n hình, 179 ênh PTTH quảng
bá, 33 đơn vị cung cấp truy n hình cáp; 98 cơ qu n báo chí điện t và 1.525 tr ng
thông tin điện t tổng h p; 42 mạng xã hội đ c phép hoạt động v i l ng truy
cập rất c o, ảnh h ng ngày càng l n v thông tin. Bên cạnh các cơ qu n báo chí
củ Trung ơng còn có hệ thống báo chí củ các đị ph ơng.Hiện n y, 64 tỉnh,
thành phố trực thuộc Trung ơng trong cả n c đ u có một t báo và đài phát
th nh, truy n hình cấp tỉnh. Ngoài r , còn có hơn 6 đài phát th nh, truy n th nh
cấp huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh và hàng nghìn đài cấp xã, ph ng, thị
trấn, thôn bản trong cả n c. một số đị ph ơng còn có báo ho c tạp chí củ các
24
s , ngành và văn phòng đại diện củ nhi u cơ qu n báo chí củ các bộ, ngành, đoàn
thể Trung ơng...Theo quy định n c t , báo Đảng do Tỉnh ủy trực tiếp lãnh đạo,
quản lý, còn đài PT-TH tỉnh do UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ơng quản
lý. Hệ thống các đài cấp huyện, thị và xã, ph ng do UBND c ng cấp trực tiếp
quản lý. Thuật ngữ “báo chí đị ph ơng” đ c s dụng đây là để chỉ các cơ qu n
báo chí cấp tỉnh củ đị ph ơng, b o gồm báo tỉnh, đài PT-TH tỉnh và website củ
h i cơ qu n báo chí này…” [42]
1.1.4.2. Th m nh áo hí ph ng
- Thế mạnh:
C ng v i báo chí cả n c, báo chí cả n c trong những năm qu đã thực
hiện tốt chức năng, nhiệm vụ củ mình trong thông tin tuyên truy n các chủ tr ơng,
đ ng lối, nghị quyết củ Đảng, chính sách pháp luật củ Nhà n c; thông tin các
vấn đ th i sự chính trị qu n trọng trong n c, quốc tế và các đị ph ơng; chú trọng
tuyên truy n các ngày ỷ niệm trọng đại củ đất n c và đị ph ơng, góp phần vào
công tác giáo dục chính trị t t ng, truy n thống yêu n c và cách mạng...
Báo chí đị ph ơng v i l i thế là có đầy đủ đi u iện để phát huy đ c thế
mạnh, bản s c đị ph ơng, ịp th i, d dàng bám sát những vấn đ nổi bật trên các
lĩnh vực phát triển inh tế - xã hội, gìn giữ quốc phòng - n ninh, đ i sống văn hó -
xã hội tại đị ph ơng, phục vụ nhiệm vụ chính trị và nhu cầu củ công chúng đị
ph ơng hiệu quả.
V i v i trò, vị trí củ mình, báo chí đị ph ơng đ c đ t d i sự lãnh đạo,
chỉ đạo, định h ng và qu n tâm củ hệ thống chính trị đị ph ơng nh : tạo đi u
iện tốt nhất để các nhà báo tác nghiệp; thực hiện nghiêm các quy định củ pháp
luật v báo chí trong đ i sống xã hội; x lý nghiêm những hành vi cản tr báo chí
hoạt động đúng pháp luật; quy hoạch quỹ đất ph h p để các cơ qu n thông tin báo
chí xây dựng văn phòng, tò soạn; xây dựng các ch ơng trình ế hoạch h p tác v i
một số báo; xây dựng chế độ cung cấp thông tin cho báo chí thông qu việc định ỳ
ho c đột xuất gi o b n công tác tuyên giáo. Các cơ qu n, b n, ngành đị ph ơng tổ
25
chức họp báo và có thông cáo báo chí ịp th i, tạo thuận l i cho tác nghiệp củ các
phóng viên và cơ qu n báo chí.
- Thách thức:
Một trong những thách thức đối v i báo chí đị ph ơng là hả năng tiếp cận
và ứng dụng công nghệ.Trong th i đại công nghệ phát triển mạnh mẽ, các ph ơng
tiện, thiết bị ỹ thuật hông ngừng xuất hiện và cải tiến. Nh vào công nghệ, con
ng i có thể cập nhật thông tin một cách nh nh chóng, ịp th i, mọi lúc, mọi nơi.
Tuy nhiên, sự phát triển hông ngừng củ các thiết bị di động cũng nh mạng xã
hội trong th i đại số hó đ ng đ t r cho báo chí nói chung và báo chí đị ph ơng
nói riêng hông ít thách thức, đ c biệt v hí cạnh tuyên truy n thông tin v các
mục tiêu, nhiệm vụ chính trị đ c gi o. Theo Nhà báo Nguy n Tôn Hoàn - Chủ tịch
Hội Nhà báo tỉnh Đồng N i, Tổng biên tập Báo Đồng N i: “Khi hoạt động theo mô
hình báo chí đ n n tảng đòi hỏi phải liên tục đổi m i, làm chủ công nghệ nhằm cập
nhật những ứng dụng m i, ết h p các n n tảng thành một chỉnh thể thống nhất.
Song đi u này đòi hỏi phải có nguồn vốn l n để đầu t cho nhân sự và ho học ỹ
thuật lâu dài” [39]
Một thách thức hông nhỏ hác đối v i các cơ qu n báo chí đị ph ơng là
th y đổi cách thức quản lý, vận hành và tổ chức quy trình làm báo tại tò soạn theo
h ng đồng bộ, tinh gọn và hiệu quả trong bối cảnh truy n thông mạng xã hội và ỹ
thuật số phát triển. Theo ý iến củ Nhà báo Nguy n Chiến, Tổng biên tập Báo Cà
Mau: “Đội ngũ cán bộ biên tập viên, phóng viên, ỹ thuật viên báo chí đị ph ơng
còn bỡ ngỡ v i cách tiếp cận và thể hiện loại hình báo chí hiện đại; ch ứng dụng
đ c nhi u những thành tựu công nghệ thông tin trong quá trình tác nghiệp sáng tạo
tác phẩm báo chí. Nội tại các cơ qu n báo chí và bản thân mỗi nhà báo công tác tại
báo đị ph ơng v n còn duy trì ph ơng thức, cách tiếp cận vấn đ cũng nh lối di n
đạt tác phẩm báo chí truy n thống. Một số nhà báo ch chủ động tiếp thu, b t ịp
v i ph ơng thức báo làm báo hiện đại, d n t i tác phẩm báo chí thiếu sức sống,
hông thu hút đ c công chúng. Một số hác tuy có ý thức học hỏi, tiếp thu những
ỹ năng, ph ơng thức làm báo hiện đại, song lại hông thể áp dụng trong quá trình
26
tác nghiệp và trình bày tác phẩm báo chí do hông ph h p v i hạ tầng ỹ thuật và
quy trình làm báo tại tò soạn báo đị ph ơng hiện n y.” [39]
1.1.4.3. tr ng o i hình áo hí mà u n văn h o sát
Luận văn này tiến hành hảo sát trên 3 loại hình báo chí là: tạp chí in,
truy n hình và báo điện t . Tác giả D ơng Xuân Sơn trong sách Loại hình báo chí
truy n thông có đ r các tr ng củ các loại hình báo chí hảo sát nh s u:
- Tạp chí in:
“Tạp chí in chủ yếu là những thông tin lý luận ho học, h ng d n nghiệp
vụ chuyên ngành” [17 . Tạp chí in có các đ c tr ng củ báo in:
+ Công chúng tiếp nhận thông tin qu thị giác.
+ Ng i đọc hoàn toàn chủ động trong việc tiếp nhận thông tin.
+ Nguồn thông tin từ báo in bảo đảm sự chính xác và độ tin cậy c o.
+ L u giữ báo in d dàng, có thể l u trữ làm nguồn t liệu.
+ Phạm vi tác động là công chúng biết chữ, đòi hỏi công chúng có trình độ
học vấn nhất định.
+ Việc phát hành phụ thuộc vào đi u iện gi o thông, ph ơng tiện và con ng i.
Bên cạnh đó, tạp chí in còn có các đ c tr ng loại hình nh s u:
V nhiệm vụ thông tin: tuyên truy n chủ yếu
V đối t ng phục vụ: theo lĩnh vực chuyên biệt.
V nội dung phản ánh: các vấn đ , sự iện cần đi sâu nghiên cứu, phổ biến
inh nghiệm, học thuật.
- Truy n hình:
Truy n hình là loại hình mà thông điệp đ c truy n trong hông gi n tích
h p hình ảnh và âm th nh.Các đ c tr ng củ truy n hình b o gồm:
+ Truy n hình có tính phổ cập và quảng bá, có hả năng thu hút hàng triệu
ng i xem c ng một lúc.
+ Do ngôn ngữ truy n hình là hình ảnh và âm th nh, công chúng tiếp nhận
thông tin qu thị giác và thính giác nên có hả năng thuyết phục công chúng.
27
+ Truy n hình có tính th i sự, có thể phản ánh sự iện hi vừ m i di n r
thậm chí có thể phản ánhtrực tiếp hình ảnh và âm th nh củ sự iện.
+ Công chúng tiếp nhận thông tin trên truy n hình hông đòi hỏi có trình độ
học vấn nhất định.
+ Có tính định ỳ, công chúng phụ thuộc vào gi phát sóng củ đài truy n
hình.
- Báo điện t :
Báo điện t là loại hình có sự ết h p những u thế củ báo in, truy n hình,
phát th nh, quy trình sản xuất và truy n tải thông tin dự trên n n tảng mạng
Internet toàn cầu. Báo điện t có các đ c tr ng nh s u:
+ Thông tin trên báo điện t có thể cập nhật tức th i, nh nh chóng, mọi
lúc, m ng tính th i sự c o.
+ Thông tin đăng tải hông theo định ỳ và luôn m i vì có thể đăng tải bất
cứ hi nào có thông tin.
+ Cho phép tiếp cận thông tin hông đồng bộ và phi tuyến tính, ng i đọc có
thể chủ động lự chọn và tìm iếm thông tin, có thể quyết định cách thức đọc, nội
dung và th i gi n đọc.
+ Có thể ết h p 3 loại hình truy n thông đại chúng là báo in, truy n hình và
phát th nh. C ng một lúc ng i đọc có thể tiếp nhận thông tin d i dạng chữ viết,
âm th nh và hình ảnh.
1. . ơ sở thực tiễn củ ề t i
1.2.1. i i thiệu giá trị văn hóa truyền thống c a B c i u
Tỉnh Bạc Liêu có b dân tộc nh em Kinh, Khmer, Ho đã đoàn ết g n bó
v i nh u từ những ngày đầu h i phá v ng đất này, c ng gìn giữ, phát huy các giá
trị văn hó truy n thống độc đáo củ Bạc Liêu từ lâu đã v ng d nh gần x , nh : bản
“Dạ cổ hoài l ng” g n li n v i tên tuổi cố nhạc sĩ C o Văn Lầu, nghệ thuật trình
di n dân gi n Nói thơ Bạc Liêu, v n nhãn cổ, iến trúc nhà và gi i thoại v công
t Bạc Liêu, hệ thống bi t ng niệm, đ n th , đình ch , miếu mạo đ c công
28
nhận xếp hạng di tích; l hội cúng đình, th thần hoàng bổn cảnh, đại l Kỳ Yên, l
th ng đi n, Tết Chol-Chnăm-Thmây, l cúng Th nh Minh…
Luận văn tiếp cận giá trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu dự trên Luật Di
sản văn hó năm 2 1 và Đi u 2, Nghị định 98 2 1 NĐ-CP v phân loại di sản
văn hó . Theo đó, có thể phân loại văn hó truy n thống củ Bạc Liêu gồm văn hó
vật thể và văn hó phi vật thể.Giá trị văn hó vật thể gồm: Di tích lịch s - văn hó -
iến trúc nghệ thuật và Danh lam - th ng cảnh. Giá trị văn hóa phi vật thể gồm:Đ n
c tài t và các nghệ thuật trình di n dân gi n hác, Gi i thoại v Công t Bạc
Liêu,Tín ng ỡng và tập quán xã hội, Ngh thủ công truy n thống, L hội truy n
thống, Ẩm thực.
1.2.1.1. Giá tr văn hó v t th :
- Di tí h h s - văn hó - i n tr nghệ thu t:
Tỉnh Bạc Liêu có 45 di tích lịch s đ c xếp hạng, trong đó có 1 di tích cấp
quốc gi , 35 di tích cấp tỉnh, nổi bật là: Đ n th Bác Hồ xã Châu Th i huyện
Vĩnh L i, Khu căn cứ Tỉnh ủy Ninh Thạnh L i, huyện Hồng Dân, tháp cổ Vĩnh
H ng - di tích văn hó c Eo, ch Xiêm Cán, ch C l o củ ng i Khmer, ch
Ông, ch Bà củ ng i Ho …
- Danh lam - thắng nh:
Bạc Liêu là tỉnh thuộc Đồng bằng sông C u Long, có diện tích đ ng b
biển l n, có các giồng cát ven biển tạo h ng nghiêng từ biển vào trong nội
đồng. Bạc Liêu có đị hình bằng phẳng, nhi u sông ngòi, ênh rạch.Đi u iện tự
nhiên và đ c điểm đị hình tạo cho Bạc Liêu có đ c d nh l m th ng cảnh nổi bật
nh : V n chim Bạc Liêu, Giồng nhãn cổ, bãi bồi ven biển…
1.2.1.2. Giá tr văn hó phi v t th :
- Nghệ thu t n tài t và á nghệ thu t trình diễn dân gi n há :
Bạc Liêu - cái nôi củ nghệ thuật đ n c tài t đã và đ ng là chủ đ đ c rất
nhi u nhà nghiên cứu, báo gi i qu n tâm.“Năm 2 13, Nghệ thuật đ n c tài t N m
Bộ củ Việt N m đ c UNESCO công nhận là Di sản văn hó phi vật thể đại diện
củ nhân loại.Riêng ng i Bạc Liêu đã có những đóng góp to l n, góp phần tích
29
cực trong suốt chi u dài lịch s hình thành và phát triển đ n c tài t . Bạc Liêu
đ c vinh d nh là cái nôi củ nghệ thuật đ n c tài t . Bản Dạ cổ hoài l ng củ
nhạc sĩ C o Văn Lầu sáng tác năm 1919 là sự ết tinh giá trị nhân văn, nghệ thuật,
lịch s , đến n y đã tr thành bài c vu , bài c bất hủ cho đ n c tài t ”. [35]
C ng v i Đ n c tài t , Bạc Liêu còn tự hào v i các nghệ thuật trình di n
dân gi n hác nh : nói thơ, nhạc ngũ âm, mú dân gi n…
- Gi i tho i về Công t B i u:
Công t Bạc Liêu là nhân vật có thật trong lịch s và những gi i thoại v ông
đến n y v n đ c truy n tụng và có sức hút mạnh mẽ. Di tích g n v i gi i thoại
Công t Bạc Liêu là tò nhà số 31, trên đ ng Điện Biên Phủ, ph ng 3, thành phố
Bạc Liêu. Cụm nhà Công t Bạc Liêu đ c xây dựng theo lối iến trúc ph ơng
Tây, những hiện vật liên qu n t i ngôi nhà có giá trị g n li n v i đ i sống sinh hoạt
củ gi đình Công t Bạc Liêu và những gi i thoại làm nên th ơng hiệu v Ông.
[56]. Năm 2 19 đánh dấu sự iện 1 năm hình thành di tích iến trúc nghệ thuật
nhà Công t Bạc Liêu.
-Tín ng ng vàt p quán ã h i:
Bạc Liêu đ c xem là có ti m năng phát triển du lịch từ giá trị văn hó tâm
linh bậc nhất Đồng bằng sông C u Long, thu hút hách thập ph ơng đến th m
qu n, chiêm bái. Nổi bật nh : Khu Quán m Phật đài g n li n v i tín ng ỡng th
Quán m N m Hải củ ng i dân v ng biển N m Bộ, tọ lạc ph ng Nhà Mát,
thành phố Bạc Liêu; tục th cá Ông v i lăng Ông đ c xây dựng Gành Hào,
huyện Đông Hải. L hội Nghinh Ông là L hội văn hó tâm linh truy n thống m ng
tính cộng đồng củ ng dân mi n biển; tục mú thần tài củ cộng đồng ng i Ho
Bạc Liêu…
- ễ h i truyền thống:
Bạc Liêu có nhi u l hội l n m ng tầm quốc gi , thể nét đ c s c văn hó ,
phản ánh nhi u giá trị trong đ i sống củ cộng đồng b dân tộc nh em Kinh -
Khmer - Ho , nh : L hội “Dạ cổ hoài l ng”,L hội “Đồng Nọc Nạng”; L hội
“Nghinh Ông” ; L hội “Quán m Phật Đài” …
30
- àng nghề th ông truyền thống:
Làng ngh thủ công truy n thống Bạc Liêu đã tồn tại hơn 1 năm g n v i
lịch s hẩn ho ng, m m ng b cõi củ bậc ti n nhân. Hiện n y, có nhi u làng
ngh thủ công truy n thống đ c công nhận, gồm: ngh dệt chiếu, ngh rèn, ngh
đ n đát, ngh làm bún, ngh sản xuất muối, ngh mộc…
- m thự :
Bạc Liêu có n n văn hó ẩm thực há phong phú, v i nhi u món ăn m ng
đậm bản s c văn hó Bạc Liêu, thể hiện rõ những ảnh h ng từ đi u iện tự nhiên,
phong tục, tín ng ỡng… nh bún n c lèo, lẩu m m, bánh xèo, bánh củ cải, bánh
tầm…
1.2.2. ơ về áo chí B c i u và và vai tr truyền thông về giá trị văn hóa
truyền thống c a B c i u
1.2.2.1. Báo B i u
Báo Bạc Liêu là cơ qu n ngôn luận củ Đảng bộ, chính quy n và nhân dân,
đồng th i là cầu nối thông tin giữ Đảng, chính quy n v i nhân dân đị ph ơng.
Nhiệm vụ chính củ Báo Bạc Liêu là thông tin, tuyên truy n v đ ng lối, chủ
tr ơng, nghị quyết củ Đảng, chính sách, pháp luật củ Nhà n c; chủ động đấu
tr nh iên quyết, s c bén v i những âm m u và hoạt động phá hoại củ các thế lực
th địch; tổ chức tiếp nhận, x lý, đăng tải thông tin ịp th i, chính xác; thực hiện là
di n đàn củ nhân dân theo quy định củ pháp luật.
Cơ qu n chủ quản củ Báo Bạc Liêu chính là Tỉnh ủy Bạc Liêu. V bộ máy
tổ chức, tổng số cán bộ, phóng viên, biên tập viên, ỹ thuật viên là 39 ng i. Trong
đó B n Biên tập có 3 thành viên (gồm Tổng Biên tập và 2 Phó Tổng Biên tập , đội
ngũ làm công tác chuyên môn có 2 phóng viên và 7 biên tập viên, 4 ỹ thuật viên.
Báo Bạc Liêu có ti n thân là t báo “Chiến”, r đ i 1946.Từ ngày 1 1 2 15, Báo
Bạc Liêu chính thức có 16 tr ng, phát hành vào các ngày thứ 3, 5, 7 hàng tuần.
Ngoài sản phẩm báo in tiếng Việt, Báo Bạc Liêu còn phát hành Báo Bạc
Liêu bản tiếng Khmer và Báo Bạc Liêu điện t (B clieuOnline.com.vn .Báo Bạc
Liêu điện t r m t từ năm 2 11, thực chất chỉ là phiên bản điện t củ t báo in.
31
Là cơ qu n báo chí đị ph ơng, có nhiệm vụ thông tin tuyên truy n tất cả các
vấn đ trên mọi lĩnh vực củ đ i sống chính trị, inh tế, văn hó , xã hội… đị
ph ơng đến v i công chúng, Báo Bạc Liêu cònlà vũ hí s c bén, là công cụ đ c lực
củ Đảng trên lĩnh vực t t ng-văn hó , tuyên truy n v văn hó củ đị ph ơng
nhằm phát huy, l u giữ các giá trị ấy; tích cực đấu tr nh phòng, chống những luận
điệu xuyên tạc, chống phá củ các thế lực th địch, phản động; loại bỏ nhi u thông
tin s i trái, xấu, độc, bị đ t trên lĩnh vực văn hó .
Báo Bạc Liêu bản in và bản điện t đ u có chuyên tr ng Văn hó - Nghệ
thuật v i nội dung thông tin phong phú v các hoạt động văn hó - nghệ thuật nổi
bật củ tỉnh, phân tích, bình luận v cái h y, cái đẹp những phong tục, tập quán củ
đồng bào 3 dân tộc nh em Kinh - Ho - Khmer tại Bạc Liêu, các di sản văn hó độc
đáo đ c phát huy và l u giữ qu nhi u thế hệ…
1.2.2.2. ài Phát th nh - Truyền hình t nh B i u
Đài Phát th nh - Truy n hình tỉnh Bạc Liêu trực thuộc Ủy b n nhân dân tỉnh
Bạc Liêu, là cơ qu n chuyên môn giúp Ủy b n nhân dân tỉnh chức năng thông tin,
tuyên truy n đ ng lối chính sách củ Đảng và Nhà n c, quản lý thống nhất v
m t nhà n c ỹ thuật phát th nh và truy n hình trong toàn tỉnh.
Đài Phát th nh và Truy n hình tỉnh Bạc Liêu đ c gi o xây dựng quy hoạch,
ế hoạch phát triển sự nghiệp phát th nh, truy n th nh, truy n hình và tổ chức thực
hiện theo sự phê duyệt, phân công củ Ủy b n nhân dân tỉnh và cấp có thẩm quy n.
Đài có nhiệm vụ sản xuất và phát sóng các ch ơng trình phát th nh, các ch ơng
trình truy n hình, nội dung thông tin trên tr ng thông tin điện t bằng tiếng Việt,
tiếng dân tộc và tiếng n c ngoài theo quy định củ pháp luật.
Hiện n y, lãnh đạo Đài Phát th nh - Truy n hình tỉnh Bạc Liêu gồm Giám
đốc và 3 Phó Giám đốc. Nhân sự củ Đài Phát th nh - Truy n hình tỉnh Bạc Liêu
có 87 biên chế và 2 h p đồng theo Nghị định số 68.Trong đó, có 28 phóng viên, 19
biên tập viên.
Năm 2 19, Đài PT-TH Bạc Liêu phối h p tuyên truy n v i 25 cơ qu n, đơn
vị trong tỉnh, thực hiện 25 chuyên đ v i 38 chuyên mục phát sóng định ỳ hàng
32
tháng (trên 2 sóng phát th nh, truy n hình th i l ng mỗi chuyên mục là 15 phút.
Tr ng thông tin điện t củ Đài Phát th nh và Truy n hình Bạc Liêu là nơi đăng
phát các sản phẩm từ truy n hình và phát th nh, chứ ch có ch ơng trình sản xuất
riêng dành cho tr ng thông tin điện t .
Đài Phát th nh - Truy n hình tỉnh thực hiện nhiệm vụ thông tin, phản ánh,
bình luận các sự iện văn học nghệ thuật, gi i thiệu các tác giả, tác phẩm, tổ chức
dàn dựng, biên tập các tiết mục, ch ơng trình văn nghệ, thơ, c mú nhạc, tiểu
phẩm; phản ánh các hoạt động văn hoá, văn nghệ... di n r đị ph ơng., tổ chức
sản xuất các ch ơng trình thuộc lĩnh vực văn hoá, văn nghệ... nhằm tái hiện, truy n
thông và gìn giữ những giá trị văn hó truy n thông củ Bạc Liêu. Đ c biệt, Đài đã
làm tốt v i trò củ cơ qu n báo chí chính thống trong việc thông tin tuyên truy n
bảo vệ n n tảng t t ng củ Đảng, đấu tr nh, phản bác các luận điệu s i trái củ
các thế lực th địch v các vấn đ tôn giáo, dân tộc, âm m u, hoạt động “di n biến
hò bình” trên lĩnh vực t t ng, văn hó .
1.2.2.3.T p hí Văn hó - Văn nghệ B i u
Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu r đ i trên cơ s Quyết định số 1146
QĐ-UBND ngày 20 tháng 7 năm 2 15 củ Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu, quy
định Tạp chí Văn hó Văn nghệ Bạc Liêu là cơ qu n ngôn luận củ Liên hiệp các
Hội Văn học và nghệ thuật tỉnh Bạc Liêu, là một trong b cơ qu n báo chí trong quy
hoạch báo chí củ tỉnh. Tạp chí có nhiệm vụ gi i thiệu những tác phẩm m i củ hội
viên và chọn lọc gi i thiệu các tác phẩm củ những tác giả ngoài tỉnh, trong n c,
quốc tế, thực hiện đúng đ ng lối văn nghệ, qu n điểm báo chí củ Đảng; thông tin
v hoạt động văn hó , văn nghệ đị ph ơng, sự phát triển v inh tế - xã hội củ
đị ph ơng thông qu các loại hình văn học nghệ thuật, góp phần nâng c o đ i sống
tinh thần củ nhân dân trong tỉnh.
Tò soạn Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu từng b c đ c s p xếp ổn
định m ng tính chuyên sâu, nội dung và hình thức củ Tạp chí đ c cải tiến liên
tục, phản ánh đ dạng, phong phú, bám sát các m t củ đ i sống, chính trị, xã hội,
đ c biệt là đ i sống văn hó , văn học nghệ thuật tỉnh nhà. Tạp chí Văn hó - Văn
nghệ Bạc Liêu hiện có 3 phóng viên và 3 biên tập viên.Nhiệm ỳ 2 15 - 2 2 , Tạp
33
chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu xuất bản gần 4 ngàn cuốn, xuất bản định ỳ 2
ỳ tháng, vào ngày 1 và ngày 15 hàng tháng, bình quân mỗi số phát hành tổng số 25
tin, bài.
Là cơ qu n ngôn luận củ Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật tỉnh, là di n
đàn củ gi i văn nghệ sĩ và hội viên Hội Nhà báo đồng th i là tiếng nói củ nhân dân
trên lĩnh vực văn hó - văn nghệ, Tạp chí tập trung phản ánh những thành tựu củ tỉnh
nhà trong th i ỳ phát triển hội nhập g n li n v i phát triển văn hó con ng i.
Tiểu kết chƣơng 1
Truy n thông đã tr thành lĩnh vực có v i trò to l n trong xã hội, ảnh h ng
nhi u m t đến đ i sống con ng i, trong đó có văn hoá. Truy n thông phải có trách
nhiệm phát hiện, tôn vinh và quảng bá những giá trị văn hó r ngoài xã hội. Truy n
thông v giá trị văn hó truy n thống là quá trình truy n đạt thông tin một cách rộng
rãi đến mọi ng i trong xã hội thông qu các ph ơng tiện truy nthông đại chúng v
các nội dung những thành tựu củ một cá nhân h y một dân tộc đã đạt đ c trong
qu n hệ v i thiên nhiên, v i xã hội, thái độ, trách nhiệm và những quy t c ứng x
củ mỗi ng i trong qu n hệ củ bản thân v i gi đình, xã hội và thiên nhiên,
những sức mạnh biểu tr ng cho chân - thiện - mỹ. Các sản phẩm truy n thông góp
phần to l n trong việc nâng c o dân trí, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hó củ
dân tộc, phục vụ sự nghiệp phát triển đất n c, củ các đị ph ơng.Bạc Liêu là
v ng đất rất giàu bản s c văn hó và truy n thống cách mạng.Đối v i Bạc Liêu,
truy n thông v văn hó có ý nghĩ qu n trọng trong việc nâng c o hiệu quả hội
nhập quốc tế, tập trung m rộng thị tr ng, thu hút đầu t , nguồn lực bên ngoài
phục vụ phát triển inh tế - xã hội đị ph ơng. Hoạt động truy n thông v văn hó
Bạc Liêu ngày càng phát triển đ dạng, chất l ng đ c nâng lên. Tuy nhiên, bên
cạnh đó, do những nguyên nhân hách qu n l n chủ qu n, truy n thông v văn hó
Bạc Liêu v n còn một số hạn chế, hó hăn, ch đáp ứng đ c nhu cầu củ công
chúng cũng nh nhiệm vụ chính trị, inh tế - xã hội củ tỉnh nhà. Nội dung này sẽ
đ c phân tích làm rõ trong Ch ơng 2: Thực trạng truy n thông v giá trị văn hó
truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu.
34
ƢƠN : T Ự TR N TRUYỀN T ÔN Á TRỊ V N Ó
TRUYỀN T ỐN Ị P ƢƠN TRÊN BÁO Í B L ÊU
.1. Nội dung truyền thông về giá trị văn hó truyền thống ị phƣơng trên
báo chí Bạc Liêu
STT NỘI DUNG SỐ L NG
Tạp chí in Truy n hình Báo điện
t
1. Tín ng ỡng và tập quán xã hội 4 3 6
2. L hội truy n thống 8 3 7
3. Nghệ thuật trình di n dân gi n 9 2 9
hác
4. Đ n c tài t 15 13 18
5. Gi i thoại công t Bạc Liêu 2 1 4
6. Ngành ngh thủ công truy n 2 1 3
thống
7. D nh l m th ng cảnh 2 2 3
8. Di tích lịch s - văn hó - iến 7 7 6
trúc nghệ thuật
9. Ẩm thực 4 3 8
Tổng 53 32 64
Đơn vị tính: sản phẩm
Nguồn: tác giả luận văn
Bảng 2.1: Tổng h p sản phẩm có nội dung truy n thông giá trị văn hó truy n thống
đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu gi i đoạn 2 18 - 2019
35
2.1.1. Ưu điểm c an i dung truyền thông về giá trị văn hóa truyền thống địa
phương tr n áo chí B c i u
Báo chí Bạc Liêu đã làm tốt việc truy n thông gi i thiệu, hẳng định v i trò,
vị trí củ giá trị văn hó truy n thống Bạc Liêutrong lòng ng i dân đị ph ơng,đ c
biệt là nghệ thuật đ n c tài t .
Trong phạm vi hảo sát 2 18 - 2 19, chúng tôi hảo sát đ c nội dung v
nghệ thuật đ n c tài t trên Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu có 15 sản
phẩm/53 sản phẩm chiếm 28,3 , trên Đài Phát th nh - Truy n hình Bạc Liêu có 13
sản phẩm/32 sản phẩm, chiếm 4 ,6 , trên Báo Bạc Liêu điện t có 18 sản phẩm/64
sản phẩm, chiếm 28,1%. Các nội dung truy n thông v nghệ thuật Đ n c tài t trên
cả 3 loại hình đ u có nội dung hẳng định sức sống củ nghệ thuật này và nhấn
mạnh “Bạc Liêu còn là cái nôi củ nghệ thuật đ n c tài t N m Bộ”.
Bên cạnh đó, v i trò, ý nghĩ các nghệ thuật trình di n dân gi n hác cũng
đ c báo chí qu n tâm truy n thông.V nội dung này, trên Tạp chí Văn hó - Văn
nghệ Bạc Liêu có bài nghiên cứuTừ ngữ đị ph ơng N m Bộ trong điệu Nói thơ
Bạc Liêu: “Điệu nói thơ Bạc Liêu hông chỉ đóng góp rất l n trong việc bảo l u
ngôn ngữ và văn hó mà còn l u giữ những tình cảm, cảm xúc cũng nh c mơ,
hát vọng củ cộng đồng c dân Bạc Liêu nói riêng, ng i N m Bộ nói chung” [92,
tr.14 . Còn trên Báo Bạc Liêu điện t nói v nhạc ngũ âm và mú dân gi n Khmer:
“Liên ho n là dịp để công chúng th ng thức hò tấu nhạc ngũ âm và mú dân gi n
dân tộc Khmer, cũng nh phát huy những tài năng nghệ thuật, tạo đi u iện nâng
c o chất l ng phong trào văn hó - văn nghệ trong v ng có đông đồng bào dân tộc
Khmer sinh sống trên đị bàn” [52]
Nội dung truy n thông trên báo chí Bạc Liêu hẳng định tín ng ỡng và tập
quán xã hội hình thành trên cơ s Bạc Liêu là quê h ơng củ cộng đồng 3 dân tộc
nh em Kinh - Ho - Khmer vừ m ng nét đ c tr ng văn hó riêng vừ có nét hò
h p, gi o tho văn hó làm nên giá trị văn hó đ c s c chung, một trong số đó là
“cách đối đãi hiếu hách, trọng tình ng i Bạc Liêu”. V nội dung này, Tạp chí
Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu có phóng sự Bạc Liêu: Một húc tự tình: “Đó là thái
36
độ chân thành, hiếu hách, lịch thiệp, trọng tình, và qu n trọng là biết trân trọng
những giá trị văn hó , lấy đó làm một trong những động lực để phát triển quê
h ơng” [1 5 . Chính tính cách đ c tr ng Bạc Liêu nh thế đã v ng d nh và để lại
ấn t ng sâu s c trong lòng bạn bè gần x , trong đó có các văn nhân, nghệ sĩ nh
nhạc sĩ Vũ Đức S o Biển: “Phải nói là xứ Bạc Liêu con ng i ứng x v i nh u rất
t tế. Tôi đi nhi u nơi, sống nhi u mi n nh ng ch thấy một quán r u thứ h i
nào buôn bán lịch sự, văn minh và độc đáo nh quán Th ng Đỏ Bạc Liêu. Biểu
hiện văn hó củ một v ng đất có nhi u tầng, nhi u nấc; nh ng qu một quán r u
trật tự, văn minh t có thể hiểu đ c một phần con ng i đó” [83, tr.68 - 69]
Báo chí Bạc Liêu cũng tập trung gi i thiệu một số tín ng ỡng và tập quán xã
hội độc đáo củ ng i Bạc Liêu, nh tục mú Thần Tài qu bài “Mú Thần Tài: Nét
văn hó đ c s c trong ngày Tết củ cộng đồng ng i Ho Bạc Liêu” trên Báo Bạc
Liêu điện t . Đó là tục đi ch củ ng i Bạc Liêu v i phóng sự Ch Bạc Liêu
trong ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu trên Đài Phát Th nh - Truy n hình Bạc
Liêu.
Báo chí Bạc Liêu hẳng định l hội truy n thống đóng v i trò qu n trọng
nâng cao đ i sống vật chất và tinh thần củ ng i dân, thúc đẩy phát triển inh tế -
xã hội đị ph ơng.Các l hội cụ thể cũng đ c phản ánh v i nét đ c tr ng, ý nghĩ
riêng trong đ i sống văn hó củ 3 dân tộc nh em Kinh – Hoa – Khmer. Ví dụ
nh nội dung v L hội nghinh Ông tại tại Lăng Ông Duyên Hải huyện Hò Bình
trên Báo Bạc Liêu điện t : “L hội di n r nhi u hoạt động m ng đậm s c thái văn
hó truy n thống nh di u hành trên bộ và trên biển để nghinh Ông, cầu m thuận
gió hò , m màng bội thu; gi o l u văn nghệ, di n cải l ơng, tuồng cổ, mú lân -
s - rồng, thả tôm giống tái tạo nguồn l i thủy sản, trò chơi dân gi n...” [47 . Gi i
thiệu v Tết Chol Chnăm Thmây củ đồng bào Khmer trong ch ơng trình Đất và
Ng i Bạc Liêu trên Đài Phát th nh - Truy n hình Bạc Liêu: “Vào gi tốt, các vị s
ch r c ng phật t tiến hành l r c quyển đại lịch Môh Soong r n m i. Tại đây
v i sự đi u hiển củ vị ch r ho c s cả, mọi ng i đi vòng qu nh chánh điện 3
vòng theo chi u im đồng hồ để làm l chào đón năm m i” [70]
37
V i nội dung v văn hó ẩm thực Bạc Liêu, các cơ qu n báo chí thể hiện
đ c sự đ dạng, hấp d n, m ng đậm bản s c văn hó , là yếu tố thu hút hách thập
ph ơng: “Đoàn chúng tôi cuối c ng cũng đã đ c ăn thỏ thích những chiếc bánh
xèo rất thơm ngon củ xứ s Bạc Liêu. Ngon nhất v n là những chén n c m m
đậm đà mà đoán ch c là hông đâu sánh đ c” [91, tr.36]
Ẩm thực Bạc Liêu hàm chứ nhi u giá trị nhân văn sâu s c, nguồn gốc
móng n li n v i phong tục, tín ng ỡng đ c tr ng củ cộng đồng 3 dân tộc nh em
Kinh – Khmer – Ho , nh tục gói và cúng bánh ú củ cộng đồng ng i Ho Bạc
Liêu trên Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu. H ơng vị, ý nghĩ củ ẩm thực góp
phầntôn vinh hình ảnh đẹp củ đất và ng i Bạc Liêu, nh cách ch ơng trình Đất
và Ng i Bạc Liêu trên Đài Phát th nh – Truy n hình Bạc Liêu nói v đ c sản
hóm B Đình “từng có tiếng v ng v sự thơm ngọt và đ c nhi u th ơng lái tìm
đến mu ” g n li n v i ng i dân “hiếu hách, cần l o nh ng rất nghĩ tình” ấp B
Đình, xã Vĩnh Lộc A, huyện Hồng Dân [8 ].
Báo chí Bạc Liêu cũng có các bài gi i thiệu v giá trị, v i trò củ các di tích
v i phát triển văn hó , du lịch tỉnh nhà nh ch Xiêm Cán: “Không chỉ là “bảo
tàng” văn hó truy n thống củ đồng bào Khmer, ch Xiêm Cán còn là đị chỉ du
lịch hấp d n trong m t du hách ph ơng x ” [63]
Những d nh l m th ng cảnh nổi bật và chứ đựng giá trị văn hó truy n
thống củ đị ph ơng xuất hiện trong nội dung truy n thông là Giồng Nhãn cổ Bạc
Liêu và Khu bảo tồn loài - sinh cảnh v n chim Bạc Liêu v i ti m năng phong phú
sẽ tạo đà phát triển mạnh mẽ cho “ngành công nghiệp hông hói” củ tỉnh nhà.
Hình ảnh ng i nghệ sĩ, nghệ nhân tài năng, sự cống hiến củ bậc ti n nhân
cũng đ c các cơ qu n báo chí qu n tâm truy n thông. Đó là những nghệ nhân,
nghệ sĩ b c r từ đ i th ng nh tác giả M i Xuân Th ng, quê huyện Ph c
Long, là công nhân vận hành máy móc tại Công ty cổ phần Bi Sài Gòn – Bạc Liêu:
“hơn 1 năm s y mê theo đuổi sáng tác, biểu di n, nh đã có trên 4 tác phẩm b o
gồm vọng cổ, bản tài t , chập cải l ơng…” trên Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc
Liêu [93, tr.38]. Đó còn là “Nhạc sĩ Thạch Mô Ly sinh r trong gi đình có truy n
38
thống nghệ thuật, ch là nghệ nhân chơi nhạc cụ dân tộc nên từ nhỏ nh đã yêu
thích bộ môn này”. [97, tr.90] Nội dung v sự tâm huyết, yêu ngh củ các nghệ sĩ,
nghệ nhân Đoàn nghệ thuật tổng h p Khmer Bạc Liêu trên Báo Bạc Liêu điện t :
“Đoàn nghệ thuật tổng h p Khmer Bạc Liêu trình làng v di n d ê m i” “ nhằm
nỗ lực giúp cho sân hấu d ê “đứng vững” trong đ i sống hiện đại, đáp ứng nhu
cầu h ng thụ văn hó củ đồng bào dân tộc trong tỉnh” [60]
Báo chí đị ph ơng truy n thông v gi i thoại Công t Bạc Liêu v i nội
dung đó là một gi i thoại ly ỳ, hấp d n, vừ làm phong phú văn hó quê h ơng,
góp phần gi i thiệu v đất và ng i Bạc Liêu. Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc
Liêu số xuân 2 18, ngày 1 2 2 18, có bài Vũ Thống Nhất, Bạc Liêu đã l n quá
rồi “Nhi u ng i h y nh t i những gi i thoại ăn chơi lừng l y củ “Công t Bạc
Liêu” Trần Trinh Huy. Chuyện đó cũng phải b i hông chỉ ông đ c s ng Pháp du
học mà còn những sự iện “ hông giống i” thu đó” [96, tr.14].Trên Đài Phát
th nh - Truy n hình Bạc Liêu, nội dung này thể hiện trong ch ơng trình và Ng i
Bạc Liêu ngày 9 5 2 18: “Công t Bạc Liêu đã vác ti n đi chơi trội h p xứ N m
Kỳ, là ng i đã dệt nên gi i thoại d nh bất h truy n nh đốt ti n nấu chè, đi thăm
ruộng bằng máy b y, tổ chức thi ho hậu s m nhất Đồng bằng sông C u
Long…Nói một cách nào đó, Công t Bạc Liêu tr thành dấu ấn trong văn hó Bạc
Liêu”. [71] Còn Báo Bạc Liêu điện t thể hiện c ng nội dung qu bài“Công t Bạc
Liêu: Từ gi i thoại đến th ơng hiệu”:“Công t Bạc Liêu đã ít nhi u gi i thiệu v
một v ng đất tr phú, giàu có, nơi có rất nhi u đại đi n chủ hông phải là quân
c ng hào ác bá, ng c lại rất giàu tình th ơng đối v i tá đi n, sẵn sàng tiếp tế cho
cách mạng” [56]
Báo Bạc Liêu điện t có nhi u bài truy n thông v gi i thoại Công t Bạc
Liêu nhân ỷ niệm Nhà Công t Bạc Liêu tròn 1 năm tuổi. Trong đó có nhấn
mạnh nỗ lực quảng bá th ơng hiệu Công t Bạc Liêu củ ngành văn hó Bạc Liêu,
nhằm tạo r sản phẩm du lịch chất l ng thông qu hoạt động Biểu di n gi i thoại
v Công t Bạc Liêu tạo nên điểm nhấn trong Tuần Văn hó - Du lịch Bạc Liêu
2019: “Trong những du hách có chung ni m mong đ i đ c một lần tận m t
39
chứng iến các gi i thoại v CTBL tại căn nhà củ ông (d chỉ là tái di n có cô
Nguy n Thị Xuân Hồng, 78 tuổi, đến từ TP. Hồ Chí Minh. Trò chuyện v i cô, đ c
biết cô và nhóm bạn đ ng đi du lịch một số tỉnh mi n Tây. Theo lịch trình, đoàn
phải r i hỏi Bạc Liêu từ chi u 19 11 nh ng các gi i thoại v Công t Bạc Liêu đã
níu chân cô và thành viên trong đoàn lại mảnh đất phóng hoáng, hào sảng này
đến sáng 2 11” . [48]
Công tác gìn giữ bảo tồn nghệ thuật đ n c tài t là nội dung đ c các cơ
qu n báo chí Bạc Liêu đ c biệt qu n tâm. Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu nêu
lên hó hăn trong bảo tồn, phát huy nghệ thuật Đ n c tài t : “Tr c xu thế hội
nhập hiện n y, Đ n c tài t đ ng đứng tr c sự cạnh tr nh hốc liệt v i các loại
hình nghệ thuật hác cho nên làm thế nào để giữ đ c nét truy n thống, vừ tạo
đ c sự m i m là bài toán hông h d ” [54, tr.17 . Còn Báo Bạc Liêu điện t chỉ
r hó hăn là: “cái hó l n nhất chính là tìm giải pháp hơi dậy tình yêu, trách
nhiệm củ gi i tr đối v i âm nhạc dân tộc. Vấn đ này cần đ c giải quyết bằng
những cách làm thiết thực và sự h p lực từ nhi u phí , trong đó tổ chức Đoàn có v i
trò đ c biệt qu n trọng”. [59]
Báo Bạc Liêu điện t ,Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu c ng h i thác
phong trào xây dựng câu lạc bộ đ n c tài t tr nên l n mạnh góp phần tăng sức
sống củ loại hình nghệ thuật này: “Hồng Dân tự hào có đến 69 câu lạc bộ đ n c
tài t hoạt động, v i 3 cộng tác viên. Phong trào đ n c tài t phát triển mạnh
trong quần chúng nhân dân, góp phần giúp ng i dân có nhu cầu giải trí lành mạnh,
m ng tính văn hó c o”. [54]
Đài Phát th nh - Truy n hình Bạc Liêu phản ánh việcbiểu di n cải l ơng
phục vụ vào mỗi cuối tuần tại Nhà hát C o Văn Lầu nhằm phát huy vị thế trong
lòng công chúng tỉnh nhà và quảng bá đến du hách: “Ch ơng trình biểu di n nghệ
thuật củ Nhà hát C o Văn Lầu đã góp phần tạo nên sự đ dạng, đ c s c trong lĩnh
vực văn hó , giải trí củ v ng đất Bạc Liêu” [75]. Cũng v vấn đ này, Báo Bạc
Liêu điện t đ cập đến công tác tổ chức và quản lý nghệ thuật biểu di n dân gi n
trong bối cảnh hông ít hó hăn thách thức v đội ngũ ế thừ , đi u iện nhân lực,
40
vật lực: “Đoàn nghệ thuật tổng h p Khmer Bạc Liêu và Đoàn cải l ơng C o Văn
Lầu đã đ c sáp nhập vào Nhà hát C o Văn Lầu. V i những đi u iện thuận l i từ
môi tr ng m i, Đoàn nghệ thuật tổng h p Khmer Bạc Liêu đ c đ t nhi u ỳ
vọng nâng c o chất l ng hoạt động, góp phần thực hiện công tác bảo tồn và phát
huy giá trị các loại hình nghệ thuật Khmer Bạc Liêu” [45]
Các cơ qu n báo chí Bạc Liêu có nhi u đ xuất thiết thực để tăng hiệu quả
cho công tác này, nh Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu: “trong công tác vinh
d nh hông chỉ đối v i nghệ nhân mà còn phải cho cả gi đình có truy n thống lâu
đ i đã có nhi u công l o giữ gìn và phát huy bộ môn nghệ thuật này; việc tổ chức
các cuộc liên ho n, hội thi phải đổi m i, đi vào thực chất, tránh tình trạng tổ chức
rầm rộ s u đó lại trầm l ng” [1 2, tr.16]. Báo Bạc Liêu điện t thì thể hiện sự th m
gi củ ng i dân v i những iến giải độc đáo: “Hãy nghĩ đến YouTube nh một
ênh quảng bá cho Dạ cổ hoài l ng trong th i ỳ m i v i những u thế ch b o
gi có” [58]
Các cơ qu n báo chí đ u truy n thông tốt v các chính sách củ các cấp, các
ngành tỉnh đối v i l hội truy n thống củ đồng bào: “Tại các điểm đến thăm, lãnh
đạo Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy b n MTTQ Việt N m tỉnh Bạc Liêu đã ân cần
thăm hỏi và chúc các vị hò th ng, th ng tọ , đại đức, s sãi, cán bộ và toàn thể
đồng bào Khmer đón những ngày tết cổ truy n Chôl Chnăm Thmây vui t ơi, ấm
áp”. [84, tr.11]
Một nội dung truy n thông đ c chú trọng đó là tỉnh Bạc Liêu có nhi u nỗ
lực triển h i nhi u chủ tr ơng để bảo tồn, phát huy giá trị văn hó l hội, nh :
“Xây dựng nội dung tổ chức l hội ph h p v i đi u iện thực tế, thuần phong mỹ
tục, tập quán tốt đẹp đị ph ơng giúp những giá trị văn hó truy n thống đ c bảo
tồn và phát huy” [61]
Việc bảo tồn văn hó ẩm thực củ nhi u thế hệ ng i dân Bạc Liêu cũng
đ c chú trọng trong nội dung truy n thông, trong đó, các cơ qu n báo chí Bạc Liêu
đ u có bài v : “Ý t ng m gi n hàng bánh dân gi n củ Tiến sĩ Trần Công Chánh,
Hiệu tr ng tr ng C o đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Bạc Liêu” v i ch ơng trìnhĐất và
41
Ng i Bạc Liêu, số ngày 21 5 2 18, c ng nội dung trên Tạp chí Văn hó - Văn
nghệ Bạc Liêu số 1 , có bài Bánh quê còn mãi v i th i gi n củ Xuân Tri u, ngày
01/8/2018.
Bên cạnh đó, Báo chí Bạc Liêu còn phản ánh thực trạng Bạc Liêu g p hó
trong bảo tồn, phát huy, quảng bá giá trị văn hó nh ẩm thực. Phóng sự trênĐài
Phát th nh - Truy n hình Bạc Liêu nêu trăn tr : “Đi u qu n trọng là làm s o để
những chiếc bánh dân gi n đ c ng i đ i tr o cho nh u bí íp để hông bị thất
truy n, để văn hó ẩm thực củ ng i N m Bộ nói chung, Bạc Liêu nói riêng v n
giữ đ c nét đ c tr ng, độc đáo và m ng đậm bản s c quê h ơng” [72]
Vấn đ v i trò củ công tác bảo tồn, phát huy giá trị tích lịch s - văn hó -
iến trúc nghệ thuật cũng báo chí tập trung truy n thông. V vấn đ này, Tạp chí
Văn hó – Văn nghệ Bạc Liêu có bài “Bạc Liêu phát triển du lịch g n v i trải
nghiệm văn hó ”:“cần qu n tâm hơn nữ trong việc đầu t inh phí cho công tác lập
hồ sơ ho học xếp hạng di tích cấp tỉnh, cấp quốc gi , đi đôi v i việc xây dựng và
tổ chức thực hiện công tác bảo quản, tu bổ, phục hồi các di tích trên đị bàn mình”
[108, tr.12]
Nội dung truy n thông v thực trạng bất cập trong quảng bá công trình Tháp
cổ Vĩnh H ng, cũng đ c các báo qu n tâm. Báo Bạc Liêu điện t phản ánh: “Cung
cách phục vụ ch chuyên nghiệp, ch có những thuyết minh viên chuyên môn để
d n d t du hách tìm hiểu c n ẽ v ngôi tháp cổ này, những hiện vật h i quật
đ c xác định là “bảo vật quốc gi ” v n ch đ c gi i thiệu đến du hách hi họ
đến đây th m qu n…”[55 Con đ ng du lịch rộng m , C ng nội dung truy n
thông, Đài Phát th nh – Truy n hình Bạc Liêu thì đ đạt các ngành chức năng ịp
th i có giải pháp h c phục: “Các cấp lãnh đạo cũng đã qu n tâm, đầu t một cách
mạnh mẽ, đào tạo đội ngũ cán bộ thuyết minh, quản lý nhằm bảo vệ, phát triển di
tích Tháp Vĩnh H ng” [76]
V i nội dung v d nh l m th ng cảnh, các báo truy n thông Giồng Nhãn cổ
tr c nguy cơ bị thu hẹp và mất dần. Nội dung đ c phản ánh trên Đài Phát th nh
truy n hình Bạc Liêu, trong ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu số ngày
42
16/7/2018: “Th i gi n qu , tỉnh Bạc Liêu đã đầu t ết cấu hạ tầng cho tuyến đ ng
này và chính quy n đị ph ơng cũng có những động thái tích cực nhằm giữ gìn
nhãn cổ, m rộng diện tích trồng nhãn g n v i phát triển du lịch” [73]. Kh i thác
chủ đ t ơng tự, Báo Bạc Liêu điện t có bài Xây dựng lại Đ án bảo tồn nhãn cổ
để phục vụ du lịch Bạc Liêu củ phóng viên Ngọc Trân, đăng tải ngày 4 4 2 18.
Liên qu n nội dung này, Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu có bài: Du lịch
thành phố Bạc Liêu: Ti m năng v y gọi “cần làm ng y một số việc nh rà soát đầu
t , nâng cấp hạ tầng gi o thông; triển h i một số dự án trong đó có việc quy hoạch
m rộng hu v n chim, h ng đến h i thác du lịch v n, sinh thái, bảo tồn nhãn
cổ, m rộng diện tích th nh nhãn” [99, tr.57].
2.1.2. H n chế c a n i dung truyền thông về giá trị văn hóa truyền thống địa
phương tr n áo chí B c i u
Hạn chế chung d nhận thấy là các cơ qu n báo chí có chủ đ tr ng l p. Nội
dung truy n thông một số bài ch sinh động. Nội dung thiếu đi dạng thông tin
chỉ d n mà công chúng qu n tâm. Qu hảo sát nhận thấy bài truy n thông v giá trị
văn hó truy n thống trên Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu có ít bài đi sâu
phân tích v một giá trị văn hó cụ thể, mà xuất hiện nhi u là dạng bài có nội dung
tổng h p, đánh giá chung. Còn đối v i Đài Phát th nh - Truy n hình Bạc Liêu, có
nội dung cho thấy sự thiếu chính xác v giá trị văn hó truy n thống nh MC nói
nhà hát C o Văn Lầu là nơi th ng xuyên di n r hoạt động đ n c tài t [81 là s i.
Vì tài t hông biểu di n trên sân hấu, nhà hát mà hông gi n tự do ngoài tr i.
Nội dung truy n thông v giá trị văn hó truy n thống trên Báo Bạc Liêu điện t bị
tr ng l p v đ tài l n tên củ bài. Ví dụ nh bài “Ghi nhận từ các l p dạy bài bản
tài t ”, ngày 2 8 2 19 và bài “Ghi nhận từ một l p dạy đ n c tài t ”, ngày
30/11/2 18 đ u c ng củ tác giả Ngọc Trân, nội dung cũng đ u phản ánh v l p
dạy đ n c tài t . Trong số các bài chúng tôi hảo sát đ c, có ít nội dung thể
hiện ý iến, phản hồi củ công chúng v truy n thông giá trị văn hó truy n
thông đị ph ơng.
43
Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu 2 sản phẩmchiếm 3,8 , Đài Phát
thanh - Truy n hình Bạc Liêu 1 sản phẩm, chiếm 3,2 , Báo Bạc Liêu điện t 4
sản phẩm, chiếm 6,25 . Không nhi u bài có nội dung truy n thông v gi i thoại
Công t Bạc Liêu trên cả 3 loại hình báo chí.
Gi i thoại Công t Bạc Liêu còn xuất hiện thêm 3 lần trên Tạp chí Văn hó
- Văn nghệ Bạc Liêu, nh ng hông có bài nào đi sâu truy n thông nội dung này chỉ
đ cập thoáng qu trong các bài tổng h p t ơng tự nh : “Nét đ c s c đối v i du lịch
Bạc Liêu còn có các giá trị văn hó , những di tích có thể h i thác, phát triển thành
sản phẩm du lịch hấp d n. Điển hình nh các giá trị văn hó - lịch s từ bản Dạ cổ
hoài l ng củ cố nhạc sĩ C o Văn Lầu và nghệ thuật đ n c tài t , cải l ơng N m
Bộ, gi i thoại v công t Bạc Liêu”. [85, tr.42]
Ngoài r , ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu củ Đài Phát th nh - Truy n
hình Bạc Liêu,Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu hông có bài truy n thông nào
dành riêng v nội dung gi i thoại Công t Bạc Liêu th i điểm di n r sự iện 1
năm Nhà “Công t Bạc Liêu” trong huôn hổ hoạt động Tuần Văn hó - Du lịch
Bạc Liêu năm 2 19 từ 19 đến 22 11 2 19.
Tuy nhiên, bên cạnh góc độ văn hó , ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu
còn cung cấp thông tin v ph ơng thức sản xuất, giá trị inh tế m ng lại từ loại sản
vật này “Đây hông phải là mô hình có thu nhập c o nh ng gi đình nh (Chín
Hi n v n chọn để đầu t vì tính b n vững, ổn định củ nó” [8 . Đi u này hiến
cho ng i xem nghĩ rằng chủ đ ch ơng trình là nông nghiệp ho c inh tế.
Nội dung truy n thông v ngh thủ công truy n thống Bạc Liêu có số l ng
há ít trong tổng số bài đ c hảo sát đối v i 3 cơ qu n báo chí. Tạp chí Văn hó -
Văn nghệ Bạc Liêu 2 sản phẩm, chiếm3,7%, Đài Phát th nh - Truy n hình Bạc
Liêu 01 sản phẩm, Báo Bạc Liêu điện t 3 sản phẩm, chiếm 4,7 .Báo Bạc Liêu
điện t có gi i thiệu v ngành ngh thủ công truy n thống đị ph ơng nh ng hông
đi sâu phân tích ý nghĩ , v i trò từ góc độ văn hó mà chủ yếu phản ánh v thực
trạng, giải pháp cho làng ngh truy n thống tr c nguy cơ bị m i một trong tình
hình hiện n y. Ngành chức năng đ ng có những nỗ lực tìm h ng đi m i cho sự
44
phát triển củ làng ngh thủ công truy n thống nh tổ chức quảng bá sản phẩm tại
hội ch , sự iện: “Trong các hộ th m gi đ hàng hó vào gi n hàng th ơng mại -
du lịch, ông Quách Văn Hây (th rèn, làng ngh thị trấn Ng n Dừ rất hào hứng
th m gi hoạt động này. Ông Hây chi s : “Sản phẩm d o củ gi đình tôi làm r đã
tham gia hàng chục lần hội ch th ơng mại tại đị ph ơng và các tỉnh lân cận. Đôi
hi sản phẩm m ng đi hông đủ để phục vụ nhu cầu củ hách hàng, vì ngh rèn
truy n thống củ Ng n Dừ đã có tiếng từ lâu” [51]
T ơng tự nh Báo Bạc Liêu điện t , trong phạm vi hảo sát, nội dung Ngh
thủ công truy n thống trênTạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu và Đài Phát th nh -
Truy n hình Bạc Liêu cũng ch đ c gi i thiệu đầy đủ sự r đ i, ý nghĩ củ làng
ngh , tài năng củ nghệ nhân. Chủ yếu nội dung v ngh thủ công truy n thông xuất
hiện c ng v i các giá trị văn hó hác trong các bài viết có tính chất tổng h p nh
trong phóng sự “Hồng Dân: Ti m năng du lịch trên mảnh đất giàu truy n thống văn
hó ”:“Dạo một vòng qu nh các xã Ninh Hò , Vĩnh Lộc, Ninh Thạnh L i và thị trấn
Ng n Dừ … du hách sẽ có dịp chiêm ng ỡng tài ho củ những nghệ nhân dân
gi n tại các làng ngh truy n thống. Ch c ch n, các sản phẩm thủ công đ c sáng
tạo tinh tế từ ngh rèn, mộc, dệt chiếu, đ n đát... sẽ là những món quà đ c
chuộng”.[94, tr.24]
Những giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng đã đóng góp tích cực vào sự
phát triển n n văn hó dân tộc tiên tiến, đậm đà bản s c và tạo ra ý nghĩ tốt đẹp
trong đ i sống xã hội Bạc Liêu. Tuy nhiên, theo các nhà t t ng và nhà nghiên
cứu khoa học v lĩnh vực văn hó “giá trị văn hó truy n thống chỉ có ý nghĩ lịch
s t ơng đối. V i trò và tác động củ các giá trị văn hó truy n thống có thể khác
nh u qu các th i ỳ lịch s ” [33]Nghĩ là, nhìn nhận một cách khách quan thì
những giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng cũng có tác động tiêu cực. Trong khi
các nhà t t ng, nhà khoa học đ ng nghiên cứu tác động của những giá trị văn hó
truy n thống trên cả hai m t tích cực và tiêu cực, thì báo chí nói chung, báo chí Bạc
Liêu nói riêng cũng cần truy n thông vấn đ này một cách hách qu n, đ diện.
M c d đạt đ c kết quả nhất định trong truy n thông v ý nghĩ tích cực của
45
những giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng, báo chí Bạc Liêu trong th i gian
đ c tác giả khảo sát thiếu đi nội dung truy n thông tác động tiêu cực của những
giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng.Báo chí Bạc Liêu đã có h i thác hí cạnh
này nh phóng sự “Văn hó du lịch: Nhìn từ ý thức cộng đồng” trên Báo Bạc Liêu
điện t ngày 2 4 2 15, nêu thực trạng hách hành h ơng có hành động phản cảm
hi chiêm bái tại các ch và th m gi l hội làm mất đi ý nghĩ củ giá trị văn hó
tín ng ỡng và l hội truy n thống. Phóng sự cũng nêu lên cần tuyên truy n giáo dục
ý thức củ mọi ng i v hành x có văn hó , nhất là hi th m gi vào các hoạt động
tôn vinh giá trị văn hó truy n thống nh vậy. Tại th i điểm hảo sát, báo chí Bạc
Liêu xuất hiện há ít những nội dung truy n thông m t trái củ giá trị văn hó
truy n thống đị ph ơng.
2.1.3. Nguy n nhân c a ưu điểm, h n chế trong truyền thông về giá trị văn hóa
truyền thống địa phương tr n áo chí B c i u
Bạc Liêu là v ng đất có b dày lịch s và văn hó , nơi b dân tộc anh em
Kinh - Hoa - Khmer đoàn ết, g n bó chung sống từ ngày đầu khẩn ho ng đến nay,
tạo ra sự hòa quyện, đ dạng giá trị văn hó truy n thống đ c truy n giữ từ thế hệ
nay sang thế hệ khác. Cùng v i sự đ dạng v giá trị văn hó truy n thống, Bạc Liêu
cũng có đội ngũ đông đảo các nghệ nhân, nghệ sĩ tài năng, tâm huyết, có lòng yêu
ngh , trân trọng giá trị văn hó đị ph ơng, g n bó v i quê h ơng. Đây là ni m tự
hào của những ng i con Bạc Liêu, trong đó có đội ngũ những ng i làm
báo.Những giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng tr thành nguồn khai thác hấp
d n để ng i làm báo khai thác, xây dựng nội dung truy n thông v văn hó . Đội
ngũ ng i làm báo đị ph ơng đ phần sinh ra, l n lên ho c g n bó lâu dài v i
mảnh đất Bạc Liêu, có am hiểu nhất định và ni m tự hào v i những giá trị văn hó
truy n thống đị ph ơng.Các cơ qu n báo chí Bạc Liêu có nhi u phóng viên, biên
tập viên, nhà báo tài năng, giàu inh nghiệm l n trải nghiệm v văn hó . Đây cũng
là nguyên nhân quan trọng làm nên những u điểm v nội dung truy n thông giá trị
văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu.
46
Th i gi n qu , tỉnh Bạc Liêu đã có nhi u chủ tr ơng, chính sách phát huy
ti m năngvăn hó , tích cực xây dựng và phát triển tỉnh nhà, góp phần vào sự phát
triển chung củ hu vực và cả n c, đ c biệt là thúc đẩy hoạt động truy n thông
nhằm gi i thiệu, quảng bá hình ảnh con ng i; nét văn hó đ c s c củ tỉnh Bạc
Liêu đến bạn bè trong và ngoài n c; h p tác hữu nghị giữ Bạc Liêu v i bạn bè
quốc tế; thu hút đầu t , thúc đẩy th ơng mại, du lịch góp phần tăng c ng phát triển
inh tế - xã hội, bảo đảm n ninh, quốc phòng; tiếp thu tinh ho văn hó nhân loại,
làm phong phú và sâu s c thêm những giá trị văn hó truy n thống củ tỉnh Bạc
Liêu.V i đi u iện v chính sách củ đị ph ơng, việc truy n thông v những giá trị
văn hó truy n thống Bạc Liêu đ c thúc đẩy để tạo r nội dung phong phú v số
l ng và chất l ng.
V hạn chế, m c d Bạc Liêu có những giá trị văn hó truy n thống ý nghĩ
và đ dạng nh ng theo th i gi n, nguồn sáng tác này đã đ c báo chí Bạc Liêu h i
thác nhi u. Bên cạnh đó, báo chí Bạc Liêu đã đồng hành c ng tỉnh nhà từ hi tái lập
tỉnh đến n y, việc đẩy mạnh công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hó truy n thống
đị ph ơng đ c báo chí qu n tâm chú trọng th ng xuyên, liên tục. Do đó, có sự
tr ng l p trong cách tiếp cận, h i thác đ tài, chủ đ , thông điệp truy n thông là
hó tránh hỏi.
Lĩnh vực văn hó nói chung, văn hó truy n thống nói riêng là lĩnh vực ho
học v i nhi u iến thức rất rộng. Đi u này đòi hỏi nhà báo phải có th i gi n nghiên
cứu, n m vững, có trải nghiệm m i có thể viết tốt. Đây là thách thức v i hông ít
nhà báo, nhất là các cây bút tr . Trong hi đó, tồn tại sự hác biệt nhất định v
phong cách, iến thức và gi o tiếp giữ nhà báo và nghệ nhân, nghệ sĩ. Do đó,
thông điệp v giá trị văn hó truy n thống từ nghệ nhân, nghệ sĩ truy n đạt đến
nhà báo đôi hi bị hiểu nhầm, hiểu s i. Đi u này d n đến nội dung truy n thông
v giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu có lúc còn ch
chính xác.
47
. . ình th c thể hiện thông iệp truyền thông về giá trị văn hó truyền thống
Bạc Liêu trên báo chí ị phƣơng
2.2.1. Thể lo i áo chí trong truyền thông giá trị văn hóa truyền thống địa
phương tr n áo chí B c i u
Thể loại báo chí đóng v i trò qu n trọng trong việc truy n tải nội dung bài
báo. Trong truy n thông v giá trị văn hó Bạc Liêu, các thể loại th ng xuyên
đ c s dụng là: phóng sự, tin, ý sự, bình luận, phỏng vấn.
Đơn vị: sản phẩm
Nguồn: tác giả luận văn
Bảng 2.2: Tổng h p tin bài truy n thông v giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng
trên báo chí Bạc Liêu gi i đoạn 2 18 – 2019
Tin v truy n thông v giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí
Bạc Liêu chỉ đ c s dụng trên Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu có 12 bài
chiếm 22,6 , và Báo Bạc Liêu điện t tin có 12 bài, chiếm 18,75 . Đài Phát th nh
-Truy n hình Bạc Liêu hông s dụng thể loại tin trong truy n thông v giá trị văn
hó truy n thống đị ph ơng.
Phóng sự là thể loại đ c s dụng phổ biến và chiếm số l ng nhi u nhất
trong các thể loại trên Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu v i 33 sản phẩm,
chiếm 62,26 , trên Đài Phát th nh - Truy n hình Bạc Liêu có 3 sản phẩm, chiếm
96,9 , trên Báo Bạc Liêu điện t có 52 sản phẩm, chiếm 81,25 .
48
Trong truy n thông v giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí
Bạc Liêu, thể ý chân dung chỉ đ c s dụng trên Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc
Liêu v i 2 sản phẩm, chiếm 3,78 . Đài Phát th nh - Truy n hình Bạc Liêu và Báo
Bạc Liêu điện t hông s dụng thể loại ý chân dung trong truy n thông v giá trị
văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu.
2.2.1.1. Ưu i m th o i áo hí trongtruyền thông về giá tr văn hó truyền
thống ph ng tr n áo hí B i u
Có thể thấy các ết cấu phổ biến củ tin trên Tạp chí Văn hó – Văn nghệ
Bạc Liêu là: Khi nào? đâu?Ai?Làm gì? S u đó đến phần thân củ tin trả l i cho
câu hỏi: Nh thế nào? Và th ng ết thúc bằng cách trả l i cho câu hỏi: Kết quả r
s o? Cách viết tin truy n thống đ c áp dụng cho tin trên Tạp chí Văn hó - Văn
nghệ Bạc Liêu.
Ví dụ nh tin Hội di n “Tiếng hát hẹn hò 9 dòng sông” lần thứ XVI – năm
2 18: Bạc Liêu đoạt 2 HCV, 2 HCB m đầu là: “Từ ngày 1 – 5 8 2 18, tại thành
phố Long Xuyên, tỉnh An Gi ng di n r Hội di n “Tiếng hát hẹn hò 9 dòng sông”
lần thứ XVI – năm 2 18 v i chủ đ “S c màu Mê ông” do Cục Văn hó Cơ s (Bộ
VH-TT&DL) phối h p v i S Văn hó – Thể th o và Du lịch tỉnh An Gi ng tổ
chức. Th m dự hội di n có 14 đoàn nghệ thuật quần chúng đến từ 13 tỉnh ĐBSCL
và Tr ng Đại học Cần Thơ” [1 9]
Các tin này th ng hông chỉ dừng lại phần m đầu, mà còn có thêm phần
thân và ết. V i bố cục nh vậy, các tin phản ánh sâu s c hơn v sự iện, vấn đ , có
thêm nhận định, bình luận sơ l c để định h ng độc giả. Ví dụ nh tin Hội di n
“Tiếng hát hẹn hò 9 dòng sông” lần thứ XVI – năm 2 18: Bạc Liêu đoạt 2 HCV,
2 HCB có thêm bình luận phần thân “Qu 5 ngày thi di n v i 76 tiết mục dàn
dựng công phu, hội di n thật sự là ngày hội s c màu văn hó v i các làn điệu dân c
ngọt ngào sâu l ng…” Tin này còn cung cấp thêm thông tin “Hội di n “Tiếng hát
hẹn hò 9 dòng sông” lần thứ XVII sẽ di n r tại tỉnh Bạc Liêu vào năm 2 2 ” Đây
là một thông tin v sự iện ch di n r nh ng có tính chất qu n trọng nên cần thiết
cung cấp thêm.
49
u điểm củ cách viết tin trên Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu là
chuyển tải nội dung hái quát, đầy đủ, thông tin v những sự iện, vấn đ đáng qu n
tâm v giá trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu. Qu đó, đáp ứng đ c nhu cầu
thông tin củ công chúng và truy n tải thông điệp liên qu n đến giá trị văn hó
truy n thống củ Bạc Liêu. Hình thức củ tin có thể thấy là dạng tin t ng thuật,
t ng thuật lại sự iện theo quá trình di n biến củ nó, th ng có dung l ng từ
5 đến 6 chữ. Các phần phân tích, bình luận giúp độc giả hiểu thêm v sự iện,
vấn đ .
Còn tin trên Báo Bạc Liêu điện t s dụng ết cấu câu chủ động, đảm bảo
ng n gọn, ngôn ngữ d hiểu, đi thẳng vào vấn đ . Ví dụ nh tin Toàn huyện có 69
câu lạc bộ đ n c tài t có 96 chữ, dung l ng ph h p cho báo điện t , cung cấp
đ c thông tin tiêu biểu mà ng i đọc qu n tâm. Tin đã chọn lọc đ c số liệu ấn
t ng, tăng độ tin cậy cho nội dung v sự phát triển củ câu lạc bộ đ n c tài t
huyện Hồng Dân. [54]
Ví dụ nh tin L hội nghinh Ông: Nét đẹp văn hó tinh thần củ ng dân, tin
cô đọng, chọn lọc chi tiết đáng chú ý v hoạt động củ l hội,đ c biệt có chi tiết
qu n trọng liên qu n đến sự iện thu hút công chúng tr c đây “B n tổ chức iểm
soát ch t số l ng tàu thuy n r biển nghinh Ông cũng nh số l ng ng i th m gi
trên mỗi tàu nhằm bảo đảm n toàn s u sự cố chìm tàu l hội nghinh Ông huyện
Đông Hải vào năm 2 17”. [47]
Các bài phóng sự trên Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu tái hiện lại sự
iện một cách chân thực, cách miêu tả giàu hình ảnh, ngôn ngữ sinh động, ết h p
s dụng đ dạng biện pháp nghệ thuật. Ví dụ nh trong phóng sự “N ng nghĩ mâm
cơm ngày giỗ Bác”, phóng viên m đầu bài viết bằng cách ể để d n d t độc giả
vào chủ đ củ phóng sự một cách tự nhiên: “T m sáng, bà năm Ngếl ấp Bà
Chăng A, Vĩnh L i đã thức dậy, chuẩn bị sẵn đủ mấy thứ để nấu mâm cơm rồi th y
bộ đồ bà b đen, tất tả lên Đ n th Bác cách nhà bà chừng h i cây số để th p
nh ng” [82, tr.20]
50
Bên cạnh đó, s dụng ph ơng thức biểu cảm đã tạo ấn t ng và hơi g i sự
đồng cảm củ ng i đọc c ng tin t ng vào sự phát triển tích cực củ mô hình câu
lạc bộ đ n c tài t : “Hi vọng rằng, trong t ơng l i các điểm hẹn nh thế này sẽ
ngày càng đ c nhân rộng để những tài t có thể ngồi v i nh u tri âm, hò đàm,
hò c làm đẹp cho đ i” [1 , tr.23]
S dụng cái tôi trong phóng sự đ c s dụng trong phóng sự “Trận Giồng
Bốm và nghĩ quân áo tr ng” giúp cho tác giả có thể d dàng thể hiện tình cảm, cảm
xúc v sự iện, vấn đ , tăng độ tin cậy và đồng cảm từ độc giả, từ đó việc đánh giá
sự iện, vấn đ cũng đạt hiệu quả hơn: “Đ c đến mảnh đất nh h ng, nơi yên nghỉ
củ những nghĩ quân áo tr ng, tôi càng hiểu và trân trọng tinh thần yêu n c củ
ng i đạo C o Đài”. [95, tr.13]
Qu bài phóng sự, nhi u phóng viên thể hiện đ c tri thức sâu s c v văn
hó , thông qu ngôn ngữ trong sáng, m t mà, tr u chuốt để tăng hiệu quả truy n
đạt thông điệp t i ng i đọc: “Trên tinh thần tiếp nối, ế thừ những giá trị củ bản
Dạ cổ hoài l ng và sân hấu truy n thống, các nghệ sĩ tr củ Bạc Liêu hôm n y v n
luôn tôi rèn tài năng, vun đ p tình yêu nghệ thuật và nuôi d ỡng hát h o cống
hiến, sáng tạo, để những giá trị nghệ thuật tiếp tục đ c gìn giữ và tr o truy n cho
thế hệ m i s u”. [86, 26]
Còn v i Đài Phát th nh - Truy n hình Bạc Liêu, trong ch ơng trình Đất và
Ng i Bạc Liêu, thể loại phóng sự chiếm l ng đ số v i 3 sản phẩm, chiếm
96,9 . số phát ngày 15 7 2 19 v i chủ đ “Bạc Liêu điểm hẹn”, phóng sự có số
l ng hình ảnh nhi u, phong phú, chi tiết độc đáo, chuỗi ảnh tạo thành hoảnh h c
chạm m đầu gây đ c sự chú ý cho ng i xem.
Trong phóng sự củ Đất và Ng i Bạc Liêu, phỏng vấn đ c s dụng nh
ph ơng tiện thu thập thông tin. Trong một phóng sự phát sóng ngày 13 8 2 18 v i
chủ đ v di tích lịch s đồng hồ đá Thái D ơng và nhà bác vật L u Văn L ng đã
h i thác tốt ph ơng tiện thu thập thông tin này. Nhi u ý iến hán giả đ c thu
thập, nội dung trả l i phỏng vấn tự nhiên, đ c chọn lọc và lồng ghép vào l i bình
thích h p và héo léo. Ví dụ nh ng y hi l i bình đến đoạn: “Nếu là ng i lần đầu
51
tiên đ c ng m nhìn di tích này, nếu hông có dòng chữ gi i thiệu, hẳn bạn sẽ đ t
câu hỏi đây là gì?” thì xuất hiện phần trả l i phỏng vấn củ ng i dân th y cho câu
trả l i củ ng i làm ch ơng trình mà hông cần phải có thêm l i bình v n tạo
đ c sự mạch lạc củ câu chuyện, đó là: “nó đóng rong, đóng riêu, màu thì màu
xanh, xanh đá, tôi hông biết nó là cái gì” và “nhi u bạn trong số chúng em thì cho
đó là ngôi mộ cổ gì đó, riêng em thì lúc đó em cứ nghĩ nó là một cái bi t ng
niệm” [74 . Qu đó, nhấn mạnh ngụ ý củ phóng viên v di tích đồng hồ đá Thái
D ơng bị lãng quên, hông đ c qu n tâm tôn tạo đồng th i hiến cho hán giả
chú ý, tò mò và bị thuyết phục v i vấn đ đ c đ t r .
Một số phóng sự có phóng viên xuất hiện d n tại hiện tr ng đã góp phần
tăng tính thuyết phục, gần gũi, chân thực đến cho nội dung ch ơng trình. Ví dụ nh
số phát sóng ngày 12 8 2 19, phóng viên Hải Duyên d n hiện tr ng ngồi trên
xuồng di chuyển dọc theo ênh rạch hu vực trồng hóm B Đình để gi i thiệu m
đầu ch ơng trình.
Đối v i Báo Bạc Liêu điện t ,phóng sự thể hiện đ c sự tìm tòi, nghiên cứu
củ ng i viết, cung cấp luận cứ xác đáng, thể hiện đ c hả năng phát hiện đ tài,
góc nhìn sâu s c củ ng i làm báo. Ví dụ nh phóng sự S c màu trên dòng sông
M spero, tác giả ết h p tinh tế bút pháp miêu tả tái hiện sinh động hông hí l hội
đu ghe Ngo: “Dòng sông M spero trong ngày hội đâu chỉ còn là màu nâu củ ph
s châu thổ. Sông ánh lên những s c màu rực rỡ. Đó là màu tr ng phục củ hơn
3. t y bơi thuộc 51 đội ghe Ngo (trong đó có 1 đội củ chị em “chân yếu t y
m m” đến từ các tỉnh ĐBSCL” [66 và qu đó lồng ghép các phân tích, bình luận
thể hiện sự phát hiện riêng v nỗ lực củ đị ph ơng và nghệ nhân trong phát triển
đu ghe Ngo truy n thống tỉnh nhà: “Nhìn sự rộn ràng, náo nhiệt củ l hội này,
chúng tôi thầm c Bạc Liêu cũng sẽ tổ chức đ c những l hội hoành tránh t ơng
tự. Tất nhiên hông thể so è v … ghe Ngo, mà một l hội hác lấy nét văn hó đ c
tr ng củ tỉnh làm bản l . Cũng hông th m vọng số l ng du hách đổ v “ hủng”
đến d ng ấy, chỉ mong qu mỗi m l hội, đi u đọng lại trong lòng ng i th m
gi là nét văn hó độc đáo củ đị ph ơng mình” [66].
52
Còn trong phóng sự “L hội tháng Giêng: Đẹp và ch đẹp ” tác giả h i
thác đ c vấn đ m ng tính th i sự, gây bức xúc trong xã hội liên qu n đến l hội
tại Bạc Liêu. V i bút pháp miêu tả, tự sự héo léo tái hiện lại hông hí l hội “Nét
độc đáo củ l hội là đoàn ng i vào v i bô lão, quân lính, công chú , cung nữ…
m ng theo c ho , võng lọng c ng v i hàng trăm chiếc tàu cá đ c tr ng hoàng
lộng l y tổ chức “di u hành” trên biển’’ [47 . Bên cạnh đó, phóng viên ết h p
miêu tả v i nghị luận đã hơi g i, thuyết phục ng i đọc chú ý v những hành vi
hông ph h p làm ảnh h ng ý nghĩ l hội “Vui mừng vì l hội đ c qu n tâm
bảo tồn, song những bất cập phát sinh trong l hội lại càng đáng trăn tr và lo ngại.
Không hó để b t g p cảnh hách hành h ơng chen chúc, tr nh nh u cúng s o giải
hạn, t m “n c thánh” [46, tr.11]
Cái tôi trong phóng sự trên Báo Bạc Liêu điện t thể hiện xác đáng, tăng độ
tin cậy và thuyết phục ng i đọc nh sự xuất hiện cái tôi trong phóng sự Công t
Bạc Liêu: Từ gi i thoại đến th ơng hiệu: “Đi từ B c chí N m, hi tự bạch mình là
ng i Bạc Liêu, hông biết b o nhiêu lần tôi đã nhận đ c l i đáp từ “à, quê h ơng
Công t Bạc Liêu đây mà”. [56]
Thể loại phỏng vấn xuất hiện hông nhi u trong ch ơng trình Đất và Ng i
Bạc Liêu. Dạng bài phỏng vấn th ng xuất hiện s u một phóng sự và có c ng một
chủ đ liên qu n đến phóng sự này, là sự tr o đổi giữ phóng viên v i ng i đ c
phỏng vấn v một vấn đ . Một ví dụ v thể loại này là số phát sóng ngày 9 9 2 18,
phóng viên và đại diện lãnh đạo Nhà hát C o văn Lầu có cuộc tr o đổi ng n v ế
hoạch hoạt động củ Nhà hát C o Văn Lầu nhằm phát huy nghệ thuật cải l ơng tại
Bạc Liêu. Phóng viên thể hiện có sự nghiên cứu, chuẩn bị ỹ các câu hỏi đ t r cho
nhân vật v chủ đ phỏng vấn. Các câu hỏi có tính chất g i m , tạo đi u iện cho
ng i trả l i thể hiện vấn đ đầy đủ. Phóng viên thể hiện đ c sự chú ý l ng nghe,
thái độ gần gũi, lịch sự.
Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu có số l ng nhi u nhất các bài nghiên
cứu củ các nhà văn hó , nhà nghiên cứu. Ví dụ nh : L hội Dâng Y K thin trong
đ i sống cộng đồng ng i Khmer Bạc Liêu củ Tiến sĩ Tr ơng Thu Tr ng trên Tạp
53
chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu số 131, ngày 15 11 2 19; Tết Nguyên đán củ
ng i Bạc Liêu củ nhà nghiên cứu Trần Ph c Thuận,trên Tạp chí Văn hó - Văn
nghệ Bạc Liêu số 131, số Xuân 2 18, ngày 1 2 2 18…Đài Phát th nh - Truy n
hình Bạc Liêu và Báo Bạc Liêu điện t hông s dụng thể loại Bài nghiên cứu trong
truy n thông v giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu.
V i sự th m gi củ các nhà nghiên cứu, nhà phê bình v lĩnh vực văn hó
nh : Nhà nghiên cứu văn hó dân gi n Trần Ph c Thuận, Tiến sĩ Nguy n Ph c
Hoàng, cán bộ tr ng Đại học Bạc Liêu, Thạch Đ Ni, Ủy viên B n chấp hành Hội
Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt N m… các bài nghiên cứu v nội
dung này cung cấp các nguồn dữ liệu ho học qu n trọng, đem đến cái nhìn phổ
quát cho ng i đọc đối v i nghệ thuật trình di n dân gi n tại Bạc Liêu, còn Đài
Phát th nh - Truy n hình Bạc Liêu và Báo Bạc Liêu điện t hông có.
Trong đó có bài Từ bản gốc đến bản chuẩn củ bài Dạ cổ hoài l ng củ Nhà
nghiên cứu Trần Ph c Thuận đã cung cấp và phân tích các luận cứ ho học liên
qu n, qu đó làm rõ thêm chủ tr ơng củ ngành chức năng đị ph ơng v tổ chức
tọ đàm và công bố bản chuẩn củ Dạ cổ hoài l ng: “Nh ng bài Dạ cổ hoài l ng
đ c phổ biến càng rộng thì càng có nhi u dị bản, một bài c chỉ m i r đ i ch
đầy trăm năm mà đã có nhi u bản hác nh u, việc này tuy đủ chứng minh bài Dạ cổ
đ c nhi u ng i chú ý, nh ng vì có quá nhi u dị bản nên đã gây tr ngại hông ít
cho những nhà nghiên cứu, những nhà giáo đ ng giảng dạy âm nhạc cổ truy n và cả
những nghệ nhân đ n c tài t ”. [1 4, tr.14]
Còn trong bài Từ ngữ đị ph ơng N m Bộ trong điệu Nói thơ Bạc Liêu, Tiến
sĩ Nguy n Ph c Hoàng đã đ r và phân tích những ết quả hảo sát từ quá trình
nghiên cứu v nét độc đáo củ từ ngữ đị ph ơng N m Bộ trong điệu Nói thơ Bạc
Liêu để thấy đ c sự độc đáo củ một di sản văn hó tinh thần độc đáo: “Điệu Nói
thơ Bạc Liêu đ c xem nh là báu vật củ đ i sống văn hó tinh thần củ ng i dân
Bạc Liêu nói riêng, củ ng i N m Bộ nói chung.” [92, tr.14].
Bên cạnh đó, trên Tạp chí Văn hó – Văn nghệ Bạc Liêu cũng xuất hiện thể
loại ý chân dung v nhi u nhân vật “phản ánh những con ng i thật, tiêu biểu cho
54
vấn đ ho c một hí cạnh nào đó m ng tính th i sự”. Bài Cải l ơng trên đất Bạc
Liêu là một bài ý nh thế để nói v nỗ lực củ l p nghệ sĩ, nghệ nhân củ Nhà hát
C o Văn Lầu trong việc phát triển nghệ thuật sân hấu cải l ơng N m Bộ. Cái tôi
củ tác giả thể hiện v i trò nhân chứng hách qu n hi có m t tại Nhà hát C o Văn
Lầu xem các nghệ sĩ tập d t, trò chuyện v i các nghệ sĩ: “Chuyển cảnh, tôi tr nh
thủ tr o đổi “chuyện nghiệp” củ nh s u “cánh gà” sân hấu. Đó là chuỗi th i gi n
nh đã g n bó và cháy hết mình v i ngh ”, đồng th i cái tôi còn hẳng định đ c
qu n điểm rõ ràng v những hoạt động đổi m i củ Nhà hát C o Văn Lầu: “tôi nghĩ
rằng nhà hát hoàn toàn có hả năng để dựng những ch ơng trình nghệ thuật nghiêm
túc, trong một hông gi n sân hấu s ng trọng để mọi ng i rủ nh u đi coi cải
l ơng để xem cái h y cái đẹp củ nghệ thuật dân tộc”. [1 , tr.22]
u điểm củ các bài ý chân dung trên Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc
Liêu là hả năng phát hiện vấn đ chi tiết tiêu biểu để xây dựng nên tác phẩm. Hầu hết
các bài ý đ u bộc lộ đ c u điểm là có tính hái quát c o, để lại ấn t ng cho công
chúng v nhân vật trong bài và rút r vấn đ xác đáng có ý nghĩ v i công chúng.
Trong đó, có bài Ng i làm s ng cho gi i điệu ph ơng N m là bài ý chân
dung v nhạc sĩ Vũ Đức S o Biển thể hiện đ c nét tiêu biểu, chân thật trong cuộc
đ i và sự nghiệp vị nhạc sĩ tài ho . Tác giả còn trực tiếp bày tỏ thái độ ính trọng
qu cách xứng hô v i nhân vật. Những đi u đó góp phần tăng tính thuyết phục cho
bài viết “M xuân này, thầy củ chúng tôi đã 72 tuổi. Ông v n giữ đ c tâm hồn
th nh thản, trí tuệ tuyệt v i và năng lực sáng tác đáng inh ngạc”. [87, tr.37]
2.2.1.2. H n h th o i áo hí trongtruyền thông về giá tr văn hó truyền
thống ph ng tr n áo hí B i u
Hầu hết tin trên Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu áp dụng lối viết truy n
thống, gần nh tr thành lối mòn, thiếu đi cách trình bày sáng tạo, m i m hơn để
thu hút độc giả.
Có những tin xuất hiện trên Báo Bạc Liêu điện t thuộc dạng tin sâu, dung
l ng há dài, v i nhi u nội dung, chi tiết hông cần thiết. V n còn áp dụng lối
cách viết tin truy n thống dành cho báo in để viết trên báo điện t . H y nói cách
55
hác, có một tin là dạng nguyên bản trên báo “mẹ” báo in. Ví dụ nh tin “Đoàn
nghệ thuật tổng h p Khmer Bạc Liêu: “Trình làng” v di n d ê m i” có dung
l ng hơn 7 chữ, dung l ng này hông ph h p cho tin trên báo điện t . Tin
còn có nhi u chi tiết hông tiêu biểu, hiến cho nội dung lê thê, nh đoạn nói v nội
dung củ v di n chiếm đến gần 4 chữ. Tin dài nh ng hông chi nhỏ thành tiểu
mục, đi u này làm cho ng i đọc hó theo dõi nội dung. Tin này cũng hông có
lin liên ết đến nội dung liên qu n, ch h i thác đ c u điểm củ báo điện t .
Có những đoạn quá dài, chữ en đ c nh hối chữ, gây cảm giác mệt mỏi,
chán đọc, hó theo dõi nội dung nh tin “Kh i mạc Tuần Văn hóa - Du lịch Bạc
Liêu 2 19” qu hảo sát thấy bố cục toàn bài có 4 đoạn, nh ng mỗi đoạn dung
l ng đến hơn 3 chữ, có đoạn gần 5 chữ. Bố cục này là hông ph h p cho
loại hình báo điện t .Trong hi đ c điểm củ tin trên báo điện t có hình thức ng n
gọn, đơn giản, dung l ng từ 1 đến 2 chữ.
Ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu là ch ơng trình v văn hó , do tính
chất thiên v nghệ thuật nên hình ảnh trong phóng sự cần đóng v i trò qu n trọng
hơn. Nh ng hầu hết các phóng sự thì tỷ lệ hình ảnh và l i bình gần nh t ơng
đ ơng nh u, thậm chí đôi hi l i bình xuất hiện há dày, nghĩ là ít có hoảng
ngừng, nghỉ củ l i bình để hán giả th ng thức hình ảnh.
Trong ch ơng số phát sóng ngày 2 5 2 19, phóng sự thứ h i v bánh Xèo,
hi hình ảnh miêu tả hông hí th ng thức ẩm thực sôi nổi củ thực hách thì
đáng tiếc là thiếu đi sự xuất hiện củ phóng viên c ng th ng thức, do đó phóng sự
ch tạo đ c sự gần gũi, thú vị cho ng i xem v độ ngon củ món bánh Xèo.
Tuy nhiên, có một số phóng sự quá ít hình ảnh trong hi văn bản nội dung
quá dài, ví dụ nh phóng sự Sân hấu D ê: Băn hoăn đội ngũ ế thừ củ tác giả
Cẩm Thúy, ngày 23/7/2018, có độ dài 1 từ, nh ng xuyên suốt phóng sự chỉ có
1 ảnh duy nhất m c d chủ đ phóng sự là trình di n dân gi n sân hấu D ê, một
chủ đ có thể h i thác đ c nhi u hình ảnh ấn t ng, hấp d n để thu hút độc giả.
Các phóng sự c ng chủ đ v n nằm r i rạc, riêng l , hông có đ ng lin
liên ết t i các bài viết có liên qu n đến giữ bạn đọc lại v i tr ng báo.
56
Chỉ có Đài Phát th nh - Truy n hình Bạc Liêu, trong ch ơng trình Đất và
Ng i Bạc Liêu s dụng thể loại phỏng vấn trong truy n thông v giá trị văn
hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu và chỉ có 1 bàiphỏng vấn,
chiếm 3,1 .
Hạn chế là câu hỏi củ phóng viên quá dài, đi u này hiến cho mạch câu
chuyện lê thê, hán giả hông n m hết đ c nội dung câu hỏi, sẽ có cảm giác nhàm
chán. L i d n d t củ phóng viên tr c câu hỏi đ t r cho ng i trả l i cũng há
dài, hiến lãng phí th i l ng ch ơng trình và hách m i phải ch đ i lâu m i
đ c đ t câu hỏi nh trong ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu ngày 9 9 2 18.
Bên cạnh đó, hầu hết phóng viên ít thể hiện sự t ơng tác v i ng i trả l i, nghĩ
là chỉ đ t các câu hỏi, chứ hông có sự t ơng tác bật lại hi nhận đ c câu trả l i
từ nhân vật.
2.2.1.3. Nguy n nhân u i m, h n h vềth o i áo hí trongtruyền thông về
giá tr văn hó truyền thống ph ng tr n áo hí B i u
V hình thức truy n thông giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo
chí Bạc Liêu, hảo sát v m t thể loại, cho thấy các thể loại đ c s dụng là tin,
phóng sự, bài nghiên cứu, ý chân dung và phỏng vấn. Trong đó phóng sự là thể
loại chiếm u thế, đ c s dụng nhi u nhất trên tất cả các loại hình. Các thể loại
trên báo chí Bạc Liêu đ c ng i làm báo áp dụng đúng ỹ thuật trình bày, nhi u
inh nghiệm thể hiện, câu từ tr u chuốt, rõ ràng, súc tích. Những u điểm này đến
từ sự phát triển củ báo chí Bạc Liêu song hành v i sự hình thành và phát triển diện
mạo m i củ một đị ph ơng năng động thuộc Đồng bằng sông C u Long. Báo chí
Bạc Liêu đ c sự qu n tâm củ Đảng bộ, chính quy n và nhân dân tỉnh Bạc
Liêu.Đó là một n n báo chí cách mạng đồng hành c ng tỉnh nhà và đất n c, tr ng
thành trong gi n hó củ ngày đầu tái lập tỉnh.Nhi u cây bút nổi lên từ quá trình trui
rèn luyện, v i nhi u trải nghiệm, đ c đào tạo có bài bản.
Tuy nhiên, các thể loại đ c thể hiện một cách truy n thống, hầu hết các bài
đ u hông thể hiện đ c sự t ơng tác v i độc giả, ch tìm tòi đổi m i cho ph h p
xu h ng báo chí hiện đại, ch phát huy hết u thế củ thể loại trên loại hình báo
57
chí đ c tr ng.Đi u này đến từ sự phát triển nh nh chóng củ n n báo chí hiện đại
trong hi báo chí đị ph ơng, trongđó có tỉnh Bạc Liêu ch ịp b t nhịp v i xu
h ng đó. Đội ngũ ng i làm báo lão thành, dày dạn inh nghiệm nh ng còn g p
hó hăn trong việc đổi m i cách thức tiếp cận và cách làm báo hiện đại.
2.2.2. Hình ảnh tĩnh, video, âm thanh và thông tin đồ họa
2.2.2.1. Hình nh t nh
Hình ảnh tĩnh trên báo chí Bạc Liêu đ dạng nh tin ảnh, phóng sự ảnh, ảnh
minh họ .Hầu hết hình ảnh đ c s dụng là hình ảnh tĩnh đẹp, làm sinh động nội
dung bài viết.Các ảnh phản ánh sự iện, vấn đ chân thực, chính xác, chứ hàm
l ng thông tinnhất định.
Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu có hình ảnh tĩnh phong phú, đ dạng
v chủ đ , thể loại, bố cục và màu s c ph h p, có chú thích ảnh rõ ràng, d hiểu.
Còn Báo Bạc Liêu điện t thì h i thác hình ảnh sáng tạo, làm nên phóng sự
ảnh h y. Ví dụ nh hình ảnh tĩnh trong tinL hội nghinh Ông: Nét đẹp văn hó tinh
thần củ ng dân củ phóng viên Châu Khánh trên Báo Bạc Liêu điện t . Tác giả
chọn lự chụp đ c các hoảnh h c tiêu biểu phản ánh đ c th i gi n, đị điểm tổ
chức L hội Nghinh Ông, các hoạt động đ c s c, chuỗi hình ảnh phong phú, sinh
động, hấp d n ng i xem.
M c d đ số ảnh báo chí củ báo chí Bạc Liêu thể hiện sự iện và con ng i
trạng thái động, nh ng cũng có hông ít hình ảnh ém sinh động, do thiếu sự xuất
hiện củ con ng i. Ví dụ nh ảnh “ngôi chính điện củ ch Xiêm Cán” trong
phóng sự“Nâng tầm ch Xiêm Cán tr thành di tích iến trúc nghệ thuật cấp quốc
gi ”, hình ảnh s c nét thể hiện đ c iến trúc độc đáo củ ngôi ch nh ng lại thiếu
v ng hình ảnh củ con ng i.
Bên cạnh đó, v n có một số ảnh bố cục dàn trải, ch s c nét. Ví dụ nh ảnh
Bản s c ph ơng N m củ tác giả Minh Triết trong bài “V ph ơng N m l ng nghe
cung đàn” trên Tạp chí Văn hó -Văn nghệ Bạc Liêu số 124 có bố cục đẹp, giàu giá
trị thông tin v một buổi sinh hoạt đ n c tài t trên sông. Nh ng tiếc là hình ảnh bị
m nhòe, mất nét, thiếu ánh sáng, phần nào giảm đi giá trị biểu cảm củ hình ảnh.
58
2.2.2.2. Video và âm thanh
Do đ c tr ng củ truy n hình, nên video và âm th nh chủ yếu đ c s dụng
trong các ch ơng trình truy n thông văn hó truy n thống củ đị ph ơng trên Đài
Phát thanh - Truy n hình Bạc Liêu.
- Video:
Nhìn chung, hình ảnh trong video có bố cục h p lý, rõ nét, có s dụng động
tác máy ph h p, có đầy đủ các cỡ cảnh cần thiết nh toàn cảnh, trung cảnh, cận
cảnh, đ c tả để biểu đạt nội dung, đôi hi có sự sáng tạo làm nên sự thú vị cho
ng i xem.
Ví dụ nh trong phóng sự “Những món ăn đ c s c của Bạc Liêu” phát sóng
ngày 2 5 2 19, có nhi u hình ảnh đ c chọn lọc ghi lại để thể hiện sự đ dạng,v
đẹp b t m t củ các loại bánh Khéo là món bánh truy n thống củ đị ph ơng. Hình
ảnh trong các phóng sự đảm bảo v chất l ng hình ảnh, rõ nét, đầy đủ các cỡ cảnh
ết h p v i l i bình ph h p góp phần tạo sự thích thú cho ng i xem v món bánh
đ c s c.
Tuy nhiên, cũng có một số video bị mất nét, s dụng hình ảnh ch ph
h p.Tình trạng hình ảnh và l i bình hông liên qu n làm giảm đi chất l ng củ
phóng sự nh Đất và Ng i Bạc Liêu số phát sóng ngày 13 8 2 18, mốc th i gi n
từ 14’49’’ đến 15’1 ’’l i bình v đồng hồ nh ng lại xuất hiện hình ảnh hông liên
qu n đến ch ơng trình và hông có âm th nh.
Ngoài r , một vài lỗi liên qu n đến ỹ thuật dựng ch ơng trình cũng làm
giảm hiệu quả truy n thông củ phóng sự, ví dụ nh trong ch ơng trình Đất và
Ng i Bạc Liêu ngày 15 7 2 19, tại 6’5 ”, bảng chữ bị s i lỗi chính tả “trụ
trì”thành “chụ trì”.
- Âm thanh:
L i bình trong các ch ơng trình truy n thông văn hó truy n thống củ Bạc
Liêu trên Đài Phát th nh - Truy n hình Bạc Liêu có nội dung ph h p v i hình ảnh.
Câu từ có tr u chuốt, d hiểu, gần gũi v i hán giả. Thể hiện l i bình v i tốc độ đọc
vừ phải, có cảm xúc.
59
m nhạc n n đ c s dụng phổ biến trong các ch ơng trình Đất và Ng i
Bạc Liêu củ Đài Phát th nh - Truy n hình Bạc Liêu. m nhạc n n có tiết tấu ph
h p v i nội dung, hơi g i đ c cảm xúc củ ng i xem hi tiếp nhận thông điệp.
Tuy nhiên, âm th nh hiện tr ng trong một số phóng sự hông đ c sinh
động và gần gũi, có đôi lúc lạm dụng nhạc n n làm giảm đi sự chú ý và thu hút
ng i xem. Ví dụ nh trong phóng sự “Những món ăn đ c s c của Bạc Liêu” phát
sóng ngày 2 5 2 19, suốt gần 7 phút có nội dung gi i thiệu v bánh Khéo, phóng
sự chỉ là hình ảnh và l i bình, hông có tiếng động hiện tr ng. Có sự hác biệt l n
giữ âm th nh hiện tr ng hi phỏng vấn nhân vật v i lúc đọc l i bình.
2.2.2.3. Thông tin ồ họ
Thông tin đồ họ nh sơ đồ, biểu đồ, bảng… ch đ c h i thác và chú
trọng trên báo chí Bạc Liêu trong truy n thông v giá trị văn hó truy n thống củ
đị ph ơng.
V i ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu củ Đài Phát th nh - Truy n hình
Bạc Liêu, có s dụng yếu tố đồ họ để tạo nên sự m i lạ cho ng i xem hi th ng
thức ch ơng trình. Ví dụ nh trong ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu ngày
7 9 2 19, có s dụng ghép ảnh động củ các di n giả th m gi ch ơng trình trong
hình hiệu chuyên mục “Bạc Liêu trong m t ng i làm du lịch” th y thế cho hình
hiệu chuyên mục phông x nh tĩnh trong các số tr c đây. Tuy nhiên thông tin đồ
họ hầu nh hông đ c s dụng trong các ch ơng trình hác củ Đài.
Báo Bạc Liêu điện t hông có sản phẩm đ ph ơng tiện tích h p trong bài
báo, các thông tin đồ họ cũng ch đ c chú trọng. Do đó, các nội dung truy n
thông v giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng thiếu đi sự ết h p giữ các yếu tố
văn bản, âm th nh, hình ảnh, đồ họ , biểu đồ…
Tóm lại, các yếu tố hình thức hác nh hình ảnh tĩnh, video, âm th nh đ c
qu n tâm và đạt chất l ng t ơng đối trong truy n thông giá trị văn hó truy n
thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu.Tuy nhiên, còn tồn tại nhi u hạn chế hi s
dụng các yếu tố hình thức này vào các bài viết, ch ơng trình.
60
.3. Ý kiến củ nh báo v nguồn tin trong việc tổ ch c hoạt ộng truyền thông
về giá trị văn hó truyền thống trên báo chí ị phƣơng
Qu phỏng vấn sâu đối v i các nhóm nhà quản lý văn hó , Nghệ nhân văn
hóa, văn nghệ sĩ, nhà báo viết v văn hó Bạc Liêu, tác giả luận văn rút r một số
nội dung có ý nghĩ v i việc hảo sát truy n thông v i các giá trị văn hó truy n
thống trên báo chí đị ph ơng nh s u:
* Tác động của truy n thông các giá trị văn hóa truy n thống trên báo chí địa
ph ơng:
- Hoạt động truy n thông các giá trị văn hó truy n thống trên báo chí tỉnh
nhà có ý nghĩ qu n trọng trong việc bảo vệ n n tảng t t ng củ Đảng, đấu tr nh,
phản bác các luận điệu s i trái củ các thế lực th địch, âm m u, hoạt động “di n
biến hò bình” trên lĩnh vực t t ng, văn hó , nhất là việc l i dụng truy n bá t
t ng ngoại l i trái v i thuần phong, mỹ tục củ dân tộc.
- Khơi dậy tinh thần tự hào củ nhân dân, thể hiện rõ qu n điểm cấp thiết
phải giữ gìn và phát huy những giá trị văn hó truy n thống đ c s c và đậm đà củ
Bạc Liêu.
- Góp phần phát huy giá trị và tạo sự l n tỏ văn hó truy n thống củ đị
ph ơng đến v i bạn bè trong n c và quốc tế, nh đó, hình ảnh v một Bạc Liêu
điểm hẹn văn hó v i các giá trị văn hó truy n thống hấp d n bạn bè gần x đến
th m qu n, tìm hiểu.
- Phối h p ch t chẽ v i cơ qu n quản lý nhà n c v văn hó và những thông
tin phản biện đóng góp cho những tồn tại củ ngành, ịp th i h c phục hạn chế.
* Đánh giá hiệu quả của công tác truy n thông v giá trị văn hó truy n
thống của Bạc Liêu trên báo chí đị ph ơng:
- Công tác truy n thông nhìn chung bảo đảm chuyển tải đúng nội dung các
iến thức lĩnh vực chuyên môn văn hó , góp phần l n tỏ , quảng bá đồng th i giữ
gìn vẹn nguyên các giá trị văn hó truy n thống Bạc Liêu.
- Các nội dung đ c sự qu n tâm và đón nhận củ công chúng tỉnh nhà l n
công chúng cả n c.
61
- Tuy nhiên, nội dung truy n thông ch thật sự sinh động, hấp d n, hình
thức truy n thông còn hạn chế sự sáng tạo, cách thể hiện ch đ dạng.
- Mức độ qu n tâm củ công chúng trong tỉnh v nội dung truy n thông giá
trị văn hó truy n thống Bạc Liêu còn rất thấp, công tác truy n thông các giá trị văn
hó truy n thống Bạc Liêu ch thật sự đạt hiệu quả nh mong đ i.
* Thuận l i, hó hăn của công tác truy n thông v giá trị văn hó truy n
thống của Bạc Liêu trên báo chí đị ph ơng:
- V thuận l i:
Bạc Liêu là mảnh đất giàu giá trị văn hó tự hào v i nhi u di sản văn hó
độc đáo, chứ đựng những ý t ng nhân văn sâu s c đ c ch ông sáng tạo nên
trong quá hứ. Đây là đi u iện để báo chí thuận l i h i thác làm chất liệu trong
công tác truy n thông v giá trị văn hó truy n thống của Bạc Liêu trên báo chí địa
ph ơng.
Đảng bộ, chính quy n tỉnh Bạc Liêu dành sự qu n tâm đ c biệt cho lĩnh
vực văn hó v i nhi u chủ tr ơng chính sách làm động lực cho văn hó tỉnh nhà l n
tỏ , nhất là việc tạo đi u iện quảng bá, phát huy những giá trị truy n thống tốt đẹp
củ ng i Bạc Liêu.
Bạc Liêu đã có b c tiến bộ rõ rệt, v i sự tăng tr ng há v inh tế, sự ổn
định và phát triển mọi lĩnh vực, đ i sống ng i dân đ c nâng lên, trình độ học
vấn cải thiện rõ rệt, ng i dân có đi u iện để qu n tâm đến văn hó , có nhu cầu
h ng thụ giá trị văn hó .
- Khó hăn:
Trong bối cảnh toàn cầu hó , quá trình gi o l u văn hó di n r mạnh mẽ,
công chúng đị ph ơng đón nhận những giá trị văn hó m i, từ những n n văn hó
trên thế gi i, nên dần thiếu đi sự qu n tâm đối v i giá trị văn hó truy n thống.
Sự xuất hiện củ những thông tin xấu độc từ các thế lực th địch l i dụng
âm m u di n biến hò bình, chống phá Đảng, Nhà n c, xuyên tạc n n văn hó
đậm đà bản s c củ dân tộc.
62
Đánh giá v truy n thông các giá trị văn hó truy n thống trên báo chí đị
ph ơng từ góc nhìn nghệ nhân, nghệ sĩ:
- Nhi u bài viết cho thấy inh nghiệm, vốn sống và iến thức phong phú v
lĩnh vực văn hó củ nhà báo.
- Tuy nhiên, xuất hiện củ một số bài viết, ch ơng trình trên báo chí đị
ph ơng có huynh h ng th ơng mại hó , lồng ghép một cách ch đ c héo léo
việc gi i thiệu các th ơng hiệu, do nh nghiệp vào nội dung ch ơng trình.
- Có những tác phẩm theo kiểu phản ánh “suông”, tái hiện, thể hiện nội dung
một cách giản đơn, thô, ch có nhi u những hiến kế, những giải pháp phát triển giá
trị văn hó truy n thống.
* Sự phối h p giữa những ng i làm báo v i văn nghệ sĩ, nghệ nhân:
- Có sự phối h p há tốt giữ văn nghệ sĩ, nghệ nhân và ng i làm báo trong
hoạt động truy n thông giá trị văn hó Bạc Liêu.
- Ng i làm báo đã chủ động tiếp cận, tr o đổi, học hỏi nghệ nhân, nghệ sĩ
v các giá trị văn hó trong quá trình tác nghiệp báo chí, chi s những tâm t ,
nguyện vọng củ l p văn nghệ sĩ đến công chúng, đến cơ qu n quản lý văn hó .
- Văn nghệ sĩ củ tỉnh nhà sẵn sàng chi s , h p tác, phối h p v i nhà báo để
tái hiện, thể hiện, truy n đạt giá trị văn hó một cách trọn vẹn. Các nghệ sĩ, nghệ
nhân cũng đón nhận những sản phẩm truy n thông từ báo chí đị ph ơng rất nhiệt
tình, sẵn sàng phản hồi, t ơng tác để động viên, góp ý cho sản phẩm truy n thông
ngày càng hiệu quả hơn.
- Sự hác biệt v vốn sống, trình độ, giữ h i đội ngũ này hông thật sự hiểu
nh u, thông điệp từ văn nghệ sĩ, nghệ nhân truy n đạt đến nhà báo bị hiểu nhầm,
hiểu s i.
* Vai trò củ báo chí Bạc Liêu trong truy n thông v giá trị văn hó truy n
thống đị ph ơng:
- Phát huy đ c vị thế là cơ qu n báo chí củ tỉnh trong thực hiện nhiệm vụ
thông tin, phản ánh, bình luận, quảng bá các sự iện, các hoạt động lĩnh vực văn
hoá tôn vinh, phát huy, giữ gìn giá trị văn hó truy n thống di n r đị ph ơng.
63
- Công tác truy n thông v giá trị văn hó truy n thống góp một phần qu n
trọng vào đẩy mạnh chủ tr ơng chung: “Bạc Liêu đi lên từ văn hó ”.
- Là cầu nối giữ công chúng là những hán giả v i ng i nghệ sĩ, nghệ
nhân bằng những bài viết, phóng sự, hình ảnh…
- Tuy nhiên, báo chí đị ph ơng ch tận dụng đ c mạng xã hội để quảng
bá, tôn vinh những giá trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu.
Khó hăn, thuận l i củ nhà báo hi truy n thông v giá trị văn hó truy n
thống đị ph ơng:
- V thuận l i:
G n bó v i Bạc Liêu nên d cảm, d thành công trong truy n thông v văn
hó truy n thống Bạc Liêu.
Các cơ qu n báo chí luôn nhận đ c sự qu n tâm, chỉ đạo, định h ng củ
B n Tuyên giáo Tỉnh ủy Bạc Liêu, S Văn hó , Thông tin, Thể th o và Du lịch Bạc
Liêu đối v i hoạt động truy n thông các giá trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu.
Qu đó ịp th i đ r sự chỉ đạo, định h ng ph h p, đồng th i hỗ tr , giải quyết
những hó hăn v ng m c trong hoạt động củ cơ qu n báo chí.
- Khó hăn:
Ch tạo đ c sự t ơng tác v i công chúng, ch h i thác hiệu quả v i
mạng xã hội, công chúng chuyển sự chú ý và tìm iếm thông tin trên mạng xã hội.
Khó hăn trong tìm và phát hiện đ tài. D bị đi vào lối mòn, tr ng l p v
nội dung l n hình thức thể hiện hi truy n thông v văn hó truy n thống Bạc Liêu.
M t hác, các cơ qu n báo chí đị ph ơng còn g p hó trong ph ơng tiện
vật chất, ỹ thuật trong quá trình tác nghiệp. Nhi u ph ơng tiện, thiết bị r đ i
nh ng các cơ qu n báo chí v n rất ít hi h i thác s dụng vào hoạt động tác nghiệp
truy n thông các giá trị văn hó đị ph ơng.
* Nguyên nhân của những hó hăn, thuận l i khi truy n thông v những giá
trị văn hó truy n thống đị ph ơng:
- V nguyên nhân củ thuận l i:
Bạc Liêu giàu truy n thống văn hó , là ni m tự hào củ nhi u thế hệ ng i
64
dân Bạc Liêu Do đó, hoạt động truy n thống văn hó nhận đ c sự qu n tâm, ủng
hộ nhiệt tình củ các cấp, các ngành chức năng, quản lý và nhân dân.
Vị thế trong hoạt động báo chí truy n thông tại đị ph ơng, d dàng đ c
công chúng tỉnh nhà đón nhận,nguồn thông tin chính thống, đáng tin cậy.
- V m t hó hăn:
+ Công chúng tìm đến các sản phẩm truy n thông báo chí đáp ứng đ c nhu
cầu ngày càng c o củ họ. Hiện n y có nhi u t báo, ênh truy n hình, tr ng thông
tin điện t … r đ i v i nội dung đ dạng phong phú, cạnh tr nh v i báo chí đị
ph ơng trong sự thu hút công chúng.
G p hó trong tự chủ và tự cân đối v m t tài chính. nguồn inh phí đầu t
cho tr ng thiết bị, ph ơng tiện ỹ thuật, quy trình sản xuất sản phẩm báo chí nói
chung, sản phẩm truy n thông giá trị văn hó đị ph ơng nói riêng còn hạn chế.
Đánh giá sự quan tâm củ công chúng đối v i những thông điệp truy n
thông v giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng
- Công chúng đị ph ơng có thái độ đón nhận tích cực đối v i những thông
điệp truy n thông v giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng, nhất là l p văn nghệ
sĩ, nghệ nhân, gi i trí thức nh nhà nghiên cứu, các quản lý, lãnh đạo tỉnh.
- Đội ngũ văn nghệ sĩ, nghệ nhân củ tỉnh nhà càng thể hiện sự nỗ lực trong
phối h p v i cơ qu n báo chí trong phát huy, giữ gìn các giá trị văn hó .
- Các nhà nghiên cứu, gi i trí thức thể hiện sự qu n tâm củ mình thông qu
các phản hồi bằng những bài viết, bài nhận định, góp ý cho chiến l c bảo tồn, phát
triển văn hó tỉnh nhà.
- Tuy nhiên, một bộ phận công chúng trong và ngoài tỉnh ch thật sự qu n
tâm đến những thông điệp truy n thông các giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng.
T ơng tác củ công chúng v i nội dung truy n thông còn hạn chế.
- Để đáp ứng nhu cầu công chúng, vấn đ truy n thông những giá trị văn hó
truy n thống đị ph ơng đổi m i nội dung l n hình thức. Cần những chỉ d n thiết
thực có ý nghĩ trong cuộc sống từ những giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng.
Đ c biệt là cần đ cập phản ánh m t trái, tác động tiêu cực củ những giá trị văn hó
65
truy n thống, b o gồm cách ứng x , nhìn nhận giá trị văn hó truy n thống trong
nhịp sống m i, những giá trị văn hó truy n thống nào bị xuyên tạc, bị hiểu s i,
trách nhiệm bảo tồn, phát huy, sàng lọc củ mỗi ng i dân Bạc Liêu…
Tiểu kết chƣơng
V i các đối t ng truy n thông là nghệ thuật đ n c tài t ; các nghệ thuật
trình di n dân gi n hác nh : mú D Kê, nói thơ…; ẩm thực, l hội, tín ng ỡng và
tập quán xã hội nh : đi ch l Phật, giỗ Bác…; gi i thoại Công t Bạc Liêu, di tích
lịch s - văn hó - nghệ thuật…, báo chí Bạc Liêu truy n thông v giá trị văn hó
truy n thống đị ph ơng v i nội dung há phong phú. Qu hảo sát cho thấy trong
đó có gi i thiệu, tôn vinh từng giá trị văn hó truy n thống, sự đóng góp củ ng i
nghệ sĩ, nghệ nhân, v i trò ý nghĩ củ từng giá trị văn hó truy n thống v i mọi
m t đ i sống củ Bạc Liêu cũng nh phản ánh sự qu n tâm công tác bảo tồn, phát
huy giá trị văn hó truy n thống củ các ngành, các cấp trong tỉnh; các giải pháp
bảo tồn, phát huy các giá trị văn hó truy n thống này. Qu đó,truy n tải nhi u
thông điệp ý nghĩ nh êu gọi ng i dân nâng c o ý thức trong giữ gìn, phát huy
giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng; êu gọi sự qu n tâm, đầu t mọi m t củ
ngành chức năng, chính quy n đị ph ơng trong công tác này; m i gọi, thu hút xúc
tiến th ơng mại, du lịch, đầu t phát triển inh tế đị ph ơng… Các thông điệp này
đ c thể hiện thông qu các thể loại tin, phóng sự, ý chân dung, bài nghiên cứu,
phỏng vấn. Luận văn cũng tiến hành hảo sát số l ng thể loại đ c s dụng, cách
s dụng, u điểm, hạn chế củ các thể loại này trên từng loại hình báo chí. Qu ết
quả hảo sát cho thấy truy n thông v giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên
báo chí Bạc Liêu đạt đ c những u điểm và cũng có những hạn chế nhất định. Từ
ết quả hảo sát trên, tác giả xác định đ c các vấn đ đ t r và cần giải quyết để
nâng c o hiệu quả truy n thông v giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo
chí Bạc Liêu. Các vấn đ này sẽ đ c giải quyết Ch ơng 3 củ luận văn.
66
ƢƠN 3: VẤN Ề ẶT R V Ả P ÁP N N O ỆU QUẢ
TRUYỀN T ÔN VỀ Á TRỊ V N Ó TRUYỀN T ỐN Ị
P ƢƠN TRÊN BÁO Í B L ÊU
3.1. Một số vấn ề ặt r về truyền thông giá trị văn hó truyền thống ị
phƣơng trên báo chí Bạc Liêu
Từ ết quả hảo sát, có thể thấy truy n thông v giá trị văn hó truy n thống
đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu đạt đ c những ết quả nhất định. Tuy nhiên,
cũng có một số vấn đ đ t r nh s u:
3.1.1. Sự thay đổi nhu c u c a công ch ng về thông tin văn hóa
Sự phát triển mạnh mẽ củ ho học, công nghệ giúp cho công chúng có
đi u iện thuận l i để tiếp cận, chọn lự thậm chí có thể th m gi vào quy trình tạo
r sản phẩm báo chí truy n thông. Do đó, nhu cầu đ c t ơng tác củ công chúng
v i báo chí ngày càng tăng, nếu cơ qu n báo chí hông đáp ứng đ c nhu cầu này,
sẽ mất đi sự qu n tâm củ công chúng, hông đạt đ c hiệu quả truy n thông mong
muốn. Bên cạnh đó, công chúng ngày n y đã chủ động hơn trong việc tiếp nhận
thông tin, họ hông còn tiếp nhận thông tin một chi u nữ mà mong muốn tự chọn
lự sản phẩm thông tin theo s thích, nhu cầu. Trong hi hiện n y có nhi u t báo,
kênh truy n hình, tr ng thông tin điện t … hông ngừng r đ i v i nội dung đ
dạng phong phú, tạo nên sức ép cạnh tr nh v i báo chí đị ph ơng trong sự thu hút
công chúng. Các sản phẩm báo chí truy n thông trên báo chí Bạc Liêu lại chậm
ho c ch đổi m i rõ rệt, ch b t ịp và đáp ứng đ c nhu cầu củ công chúng.
Không chỉ vậy, sự xuất hiện củ những thông tin xấu độc từ các thế lực th
địch l i dụng âm m u di n biến hò bình, chống phá Đảng, Nhà n c, xuyên tạc
n n văn hó đậm đà bản s c củ dân tộc cũng ảnh h ng hông nhỏ, hiến cho một
bộ phận công chúng hiểu s i lệch v các giá trị văn hó .Nhất là các thông tin l n
truy n trên môi tr ng mạng xã hội có tốc độ nh nh chóng, thu hút vì hả năng
t ơng tác, tiếp cận số l ng l n công chúng, hó iểm chứng đ ng tr thành thách
thức l n v i hoạt động truy n thông củ các cơ qu n báo chí nói chung, đối v i hoạt
67
động truy n thông v giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu
nói riêng.
Tỉnh Bạc Liêu s u hơn 2 năm tái lập đã đạt đ c những b c tiến và phát
triển v mọi m t inh tế - xã hội. Đi u iện thuận l i đó đã nâng c o đ i sống vật
chất l n tinh thần củ công chúng đị ph ơng, trong đó có sự cải thiện trình độ học
vấn, nhận thức, nhu cầu h ng thụ chất l ng cuộc sống tốt hơn, và nhu cầu h ng
thụ v văn hó hông ngoại lệ. Nếu năm 1998, tỉnh m i đ c công nhận đạt chuẩn
xóa mù chữ - phổ cập giáo dục tiểu học thì tính đến ngày 1 4 2 19, tỷ lệ dân số từ
15 tuổi tr lên biết đọc biết viết củ tỉnh Bạc Liêu là 95 . Tỷ lệ l o động qu đào
tạo, dạy ngh đã tăng từ 15 năm 1997 lên trên 46 năm 2016. Tỷ lệ hộ nghèo
th i điểm m i tái lập tỉnh năm 1997 gần 29 đến cuối năm 2 15 còn
2,88%.[8].V i sự th y đổi rõ rệt củ công chúng đị ph ơng, đòi hỏi báo chí Bạc
Liêu cũng phải hông ngừng th y đổi để đáp ứng tốt nhu cầu củ công chúng.
Trình độ học vấn, nhận thức đ c cải thiện nên công chúng đị ph ơng đòi
hỏi các sản phẩm truy n thông v văn hó phải nâng cao chất l ng cả nội dung l n
hình thức để đáp ứng nhu cầu của họ. Hay nói cách khác công chúng cần sự thay
đổi v cách thức thiết kế thông điệp truy n thông giá trị văn hó .V m t nội dung,
ngoài việc đ c gi i thiệu ý nghĩ , v i trò những giá trị văn hó , công chúng cần
tiếp nhận truy n thông những giá trị văn hó d i dạng thông tin chỉ d n hữu ích
cho cuộc sống sinh hoạt, học tập, làm việc… Công chúng gi đây cần hình thức thể
hiện m i lạ, hấp d n, sinh động những nội dung thông tin v văn hó . Họ đã chán
cách thể hiện cũ, đi vào lối mòn ho c quá truy n thống của những form t cũ. Bên
cạnh đó, mức sống đ c nâng lên, công chúng đị ph ơng có nhi u đi u kiện tiếp
cận khoa học công nghệ, các sản phẩm công nghệ hiện đại không còn xa lạ v i họ.
Do đó, các thông điệp truy n thông văn hó cần th y đổi ph ơng thức truy n thông
điệp hay nói cách khác là kênh truy n thông điệp. Báo chí Bạc Liêu cần thiết kế m i
thông điệp truy n thông văn hó trên thiết bị di động, thiết bị công nghệ m i để
theo kịp sự th y đổi trong ph ơng thức h ng thụ thông tin của công chúng.
68
3.1.2. ự ất cập về ứng dụng công nghệ, phương tiện kỹ thuật c a áo chí địa
phương
Công nghệ góp phần đ báo chí b c vào ỷ nguyên m i v i những sản
phẩm báo chí đ c tạo r từ các thiết bị hiện đại.Báo chí n ct đã từng b c tiếp
cận và ứng dụng công nghệ m i. Riêng báo chí Bạc Liêu còn g p hó hăn liên
qu n đến ph ơng tiện vật chất, ỹ thuật. Hiện n y, nhi u ph ơng tiện, thiết bị r đ i
nh ng do hạn chế đi u iện tài chính và nhân lực nên các cơ qu n báo chí v n rất ít
hi h i thác s dụng vào hoạt động tác nghiệp truy n thông các giá trị văn hó đị
ph ơng.Đối v i ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu củ Đài Phát th nh - Truy n
hình Bạc Liêu, còn thiếu các ch ơng trình có sự trình di n bằng đồ họ , èm theo
âm nhạc thích h p, tạo sự chú ý, hứng thú củ hán giả. Đối v i Báo Bạc Liêu điện
t , ch có sản phẩm đ ph ơng tiện tích h p vào bài báo, thiếu các đ ng d n liên
ết nội dung bài báo có liên qu n để độc giả theo dõi…Không ứng dụng đ c công
nghệ, ỹ thuật vào trong sản phẩm truy n thông cũng là nguyên nhân hiến cho
truy n thông v giá trị văn hó truy n thống ch thật sự hấp d n công chúng.
Th i đại ngày n y là th i đại củ Internet v i sự phát triển mạnh mẽ đem đến
môi tr ng cho con ng i tiếp cận thông tin, giải trí, học tập, gi o tiếp… Trên n n
tảng củ Internet, mạng xã hội đáp ứng con ng i gần nh hoàn hảo các nhu cầu đó.
Mạng xã hội r đ i tác động mạnh mẽ và thúc đẩy các t báo lập tr ng thông tin
riêng củ mình trên mạng xã hội để ết nối nh nh chóng và d dàng hơn v i ng i
đọc.Hiện n y, trên ph ơng diện mạng xã hội, các báo ngoài tỉnh đ ng hoạt động sôi
nổi, có những cơ qu n báo chí đã h i thác chất liệu văn hó Bạc Liêu, lại ết h p
ứng dụng công nghệ tạo r nội dung một cách m i m , nh nh nhạy củ nên hấp d n
đ c công chúng. Trong hi báo chí đị ph ơng ch tận dụng đ c mạng xã hội
để phát huy v i trò quảng bá, tôn vinh những giá trị văn hó truy n thống củ Bạc
Liêu.
Qu ết quả hảo sát, có thể thấy truy n thông v giá trị văn hó đị ph ơng
trên báo chí Bạc Liêu đạt đ c những ết quả nhất định v nội dung và hình thức
nh ng qu thảo luận v i chuyên gi , có một bộ phận công chúng ch thật sự qu n
69
tâm đến những thông điệp truy n thông các giá trị văn hó truy n thống Bạc Liêu.
Trên Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu, sự th m gi củ công chúng vào nội
dung truy n thông giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng tuy có nh ng há ít, đó
chỉ là th cộng tác bài viết, ý iến trả l i phỏng vấn củ công chúng v một số sự
iện văn hó ... Trên Đài Phát th nh - Truy n hình Bạc Liêu, nội dung ch h i
thác yếu tố t ơng tác v i công chúng, có ít ch ơng trình phóng viên, ng i d n hiện
tr ng thể hiện sự t ơng tác v i hán giả. Đ c biệt là trên Báo Bạc Liêu điện t ,
một thể loại báo chí có đi u iện t ơng tác v i công chúng thuận l i hơn các thể
loại hác thì v n hông thể hiện đ c yếu tố t ơng tác. D i mỗi bài có liên ết v i
f ceboo nh ng hầu nh hông có bài nào nhận đ c l t thích (li e , bình luận
(comment h y chi s (sh re củ độc giả. Do đó, t ơng tác và t ơng tác trên mạng
xã hội v i công chúng cũng là vấn đ đ t r v i cơ qu n báo chí Bạc Liêu trong
truy n thông giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng.
3.1.3. Mâu thuẫn giữa nguồn lực và mục ti u phấn đấu c a áo chí địa phương
Bạc Liêu là mảnh đất giàu truy n thống văn hó , nơi sản sinh, nuôi d ỡng
những ng i con u tú củ quê h ơng, trong đó có thế hệ những ng i làm báo tài
năng, có inh nghiệm và năng hiếu trong truy n thông, báo chí nói chung và
truy n thông v giá trị văn hó truy n thống Bạc Liêu nói riêng.Tuy nhiên, nguồn
nhân lực báo chí cũng g p phải các hó hăn.Một trong số đó, là hó hăn trong
sáng tạo, tìm tòi trong nội dung và hình thức truy n thông giá trị văn hó truy n
thống Bạc Liêu.Các giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng là thành tựu củ một cá
nhân h y một dân tộc đã đạt đ c trong qu n hệ v i thiên nhiên, v i xã hội, thái độ,
trách nhiệm và những quy t c ứng x củ mỗi ng i trong qu n hệ củ bản thân v i
gi đình, xã hội và thiên nhiên, những hoạt động nào thể hiện đ c những sức mạnh
bản chất củ con ng i, những sức mạnh biểu tr ng cho chân - thiện - mỹđ c l u
truy n trong xã hội qu các th i ỳ lịch s và tr thành các giá trị văn hó truy n
thống. Nhà báo rất d bị s vào lối mòn trong nội dung và hình thức truy n thông
lĩnh vực này vì đây là đ tài có hông ít nhà báo đã h i thác liên tục trong suốt hơn
2 năm hoạt động báo chí đồng hành c ng tỉnh nhà. Truy n thông v nội dung này
70
đòi hỏi nhà báo và hông ngừng tìm tòi, sáng tạo góc nhìn m i, cách thể hiện m i,
những vấn đ phát sinh m ng tính th i đại đối v i những giá trị vốn có.
Bên cạnh đó, cũng có hó hăn đến từ nguyên nhân chủ qu n. Có thểth m
hảo phát biểu nhà báo Nguy n Tôn Hoàn “Đội ngũ cán bộ biên tập viên, phóng
viên, ỹ thuật viên báo chí đị ph ơng còn bỡ ngỡ v i cách tiếp cận và thể hiện loại
hình báo chí hiện đại; ch ứng dụng đ c nhi u những thành tựu công nghệ thông
tin trong quá trình tác nghiệp sáng tạo tác phẩm báo chí. Nội tại các cơ qu n báo chí
và bản thân mỗi nhà báo công tác tại báo đị ph ơng v n còn duy trì ph ơng thức,
cách tiếp cận vấn đ cũng nh lối di n đạt tác phẩm báo chí truy n thống. Một số
nhà báo ch chủ động tiếp thu, b t ịp v i ph ơng thức báo làm báo hiện đại, d n
t i tác phẩm báo chí thiếu sức sống, hông thu hút đ c công chúng. Một số hác
tuy có ý thức học hỏi, tiếp thu những ỹ năng, ph ơng thức làm báo hiện đại, song
lại hông thể áp dụng trong quá trình tác nghiệp và trình bày tác phẩm báo chí do
hông ph h p v i hạ tầng ỹ thuật và quy trình làm báo tại tò soạn báo đị
ph ơng hiện n y. Đi u này d n t i đ c điểm văn hó , tâm lý, nhu cầu… công chúng
tại đị ph ơng ch đ c h i thác, phát huy, ch tạo nên bản s c thông điệp, thế
mạnh củ báo chí đị ph ơng.” [39]
Liên qu n đến trình độ, năng lực chuyên môn củ nhà báo, có hông ít tác
phẩm r đ i theo kiểu phản ánh “suông”, truy n thông một cách thô cứng mà hông
h i thác đ c chất liệu là sự phong phú, hấp d n củ giá trị văn hó truy n thống
đị ph ơng. Đôi hi, do thiếu sự tìm tòi, nghiên cứu mà phóng viên n m ch thật
sự vững v các giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng, d n đến truy n đạt hông
trọn vẹn ho c hông chính xác nội dung v các giá trị văn hó truy n thống đị
ph ơng.
Th m gi vào quá trình truy n thông giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng
thì c ng v i nhà báo còn có các nhà nghiên cứu văn hó , nghệ sĩ, nghệ nhân văn
hó . Không thể phủ nhận một số hó hăn, tồn tại trong công tác phối h p giữ
những đội ngũ này b i sự hác biệt v vốn sống, trình độ, hông thật sự hiểu nh u,
thông điệp từ văn nghệ sĩ, nghệ nhân truy n đạt đến nhà báo bị hiểu nhầm, hiểu s i,
nhất là tr ng h p các cây bút tr , ch tích lũy nhi u inh nghiệm tác nghiệp.
71
Một vấn đ quan trọng khác đ t r đối v i báo chí cả n c nói chung, báo
chí Bạc Liêu nói riêng hiện n y là inh tế báo chí. Qu n điểm củ Đảng v inh tế
báo chí truy n thông tr c bối cảnh và yêu cầu m i đ c thể hiện trong Chỉ thị số
08/CT-TW ngày 31 3 1992 củ B n Bí th Trung ơng Đảng nêu: “Báo chí, xuất
bản thực hiện hạch toán thu chi để s dụng vốn có hiệu quả, phục vụ tốt các mục
tiêu chính trị, văn hó , t t ng, hông ngừng nâng c o chất l ng chính trị và tính
hấp d n đúng đ n, cố g ng có thể tự tr ng trải v tài chính” [1 . Kinh tế báo chí có
v i trò qu n trọng đối v i hoạt động báo chí truy n thông: “Trên thực tế, sự phát
triển inh tế báo chí có tác động tích cực và cả tiêu cực t i hoạt động báo chí. M t
tích cực là m ng lại nguồn lực tài chính qu n trọng, đảm bảo cho sự tiếp tục phát
triển, tăng c ng cơ s vật chất, đổi m i thiết bị ỹ thuật công nghệ, cải thiện đ i
sống ng i làm báo, m m ng thêm các nguồn thông tin, tài liệu cũng nh công tác
đào tạo, nâng c o trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ ng i làm báo. Kinh
tế báo chí đã tr thành động lực phát triển cho báo chí” [13, tr.134 - 135]
Ngày 03/4/2019, Thủ t ng Chính phủ Nguy n Xuân Phúc đã ý b n hành
Quyết định số 362 QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn
quốc đến năm 2 25, có nội dung: đối v i báo in và tạp chí in “các cơ qu n báo chí
đ c giao quy n tự chủ tài chính. Nhà n c tập trung đầu t ngân sách cho một số
cơ qu n báo chủ lực, thực hiện cơ chế đ t hàng đối v i một số báo và tạp chí phục
vụ các nhiệm vụ chính trị đ c xác định”;.“Đến năm 2 2 , các đài phát thanh,
truy n hình tự bảo đảm kinh phí hoạt động th ng xuyên” [7 ; “V cơ bản các báo
điện t tự cân đối tài chính” [7 . Theo lộ trình này, các cơ qu n báo chí đị ph ơng
tiến t i tự chủ tài chính và tự cân đối tài chính. Tuy nhiên, do “tr c đổi m i n n
inh tế củ t là inh tế b o cấp đ c đi u hành bằng ế hoạch hó tập trung, qu n
liêu,hành chính,ít tính đến hiệu quả. Trong hoàn cảnh đó, báo chí v i t cách là
công cụ tuyên truy n phổ biến đ ng lối, chính sách củ Đảng và Nhà n c phục
vụ trực tiếp nhiệm vụ chính trị, là lĩnh vực gần nh đ c hoàn toàn b o cấp, hông
coi n ng hiệu quả inh tế mà chủ yếu thực hiện nhiệm vụ chính trị, t t ng…” [13,
tr.124] nên tr c bối cảnh và yêu cầu hiện n y, có những cơ qu n báo chí còn bỡ
ngỡ v i inh tế báo chí, báo chí Bạc Liêu cũng hông ngoại lệ.Các cơ qu n báo chí
72
đối m t áp lực v tài chính, hông có đi u iện xây dựng ế hoạch truy n thông,
đầu t phát triển sản xuất sản phẩm truy n thông. Do đó, nguồn inh phí đầu t cho
nhân lực, tr ng thiết bị, ph ơng tiện ỹ thuật, quy trình sản xuất sản phẩm báo chí
nói chung, sản phẩm truy n thông giá trị văn hó đị ph ơng nói riêng còn hạn chế,
ảnh h ng đến chất l ng hoạt động báo chí nói chung và truy n thông v giá trị
văn hó đị ph ơng nói riêng. Bên cạnh đó, inh tế báo chí cũng có tác động tiêu
cực, đó là sự xuất hiện củ một số bài viết, ch ơng trình trên báo chí Bạc Liêu nên
có huynh h ng th ơng mại hó , lồng ghép một cách ch đ c héo léo việc gi i
thiệu các th ơng hiệu, do nh nghiệp vào nội dung ch ơng trình, phần nào làm mất
đi ý nghĩ củ nội dung truy n thông.Nguyên nhân đến từ đội ngũ ng i làm báo
ch đ c tr ng bị đầy đủ ỹ năng v inh tế báo chí.
3.1.4. Sự bất cập c a áo chí địa phương v i u hư ng phát triển c a áo chí
hiện đ i
Trong quy luật vận động và phát triển chung, xu thế phát triển củ báo chí
hiện đại đ ng di n r trong n c l n quốc tế, trên tất cả các thể loại báo chí. Đó là
xu h ng sản phẩm báo chí m i, toàn cầu hó thông tin, inh tế báo chí, hội tụ
truy n thông…V xu h ng sản phẩm báo chí m i, liên qu n đến thể loại báo chí
luận văn nghiên cứu thì chúng t chỉ bàn v sản phẩm báo chí m i trên báo in,
truy n hình và báo mạng điện t . Xu h ng sản phẩm báo chí m i nh s u:
Đối v i báo in, v m t hình thức, khuôn báo th y đổi từ hổ l n s ng hổ
vừ . Từ những hổ giấy truy n thống lại xuất hiện những tr ng báo huôn hổ ch
từng có, thậm chí là tràn l .Chất liệu giấy cũng th y đổi chất l ng hơn.Hình ảnh
trên báo to hơn, nhi u hình hơn, số chữ ít lại nh ng chỗ cho hình ảnh.Đây đ c
cho là hệ quả củ việc giảm chữ để nh ng diện tích cho hình ảnh trên báo in.V
m t nội dung, tr c đây, nội dung trên báo chủ yếu là thông tin thì hiện n y đã có
sự cân đối giữ thông tin và t vấn, chỉ d n, cân bằng giữ thông tin và giải trí. Nội
dung củ báo in gần gũi v i đ i sống củ ng i dân, đem lại cho họ những l i ích
thiết thực cho họ. Thông qu những loạt bài v cách thức, chỉ d n, ng i dân có thể
d dàng tiếp nhận và thực hiện theo. Xuất hiện những bài báo đ c tổ chức theo
73
iểu m i mà bản chất hoàn toàn hác v i bài báo truy n thống. Phóng viên đóng v i
trò là ng i tổ chức bài báo chứ hông còn viết nhi u nh tr c nữ .
Đối v i truy n hình, yếu tố qu n trọng nhất đ c u tiên là cái gì (wh t rồi
tiếp theo là đị điểm (where và cuối c ng m i đến th i gi n (when . Cách trình
di n thông tin tr nên sinh động, liên ết v i nội dung. Thông tin đ c trình di n
bằng đồ họ , èm theo âm nhạc thích h p, tạo sự chú ý, hứng thú củ hán giả.
Cách ể chuyện cũng th y đổi theo cách m i. Đ ng dây dựng hình luôn có cảnh
chạm, s u đó di n biến phải đ cập đến bối cảnh, tiếp theo là phải có chi tiết c o
trào rồi đến đoạn ết. Việc d n hiện tr ng đ c chọn lọc s o cho thể hiện đ c
phóng viên xuất hiện tại sự iện, b c vào trong câu chuyện để ể. Đ c biệt, có sự
r đ i củ hàng loạt form t m i đảm bảo tạo sự hác biệt, thể hiện đ c sự sáng tạo
củ phóng viên và đồng th i phải là cơ hội để tr nh thủ đ c các nguồn thu.
Đối v i báo mạng điện t , có sự xuất hiện các chuyên mục m i nghiêng sang
cập nhật các vấn đ m ng tính xu thế củ th i đại. Báo mạng h i thác hả năng
t ơng tác, chi s , th ng đ c tổ chức nhằm đạt mục tiêu tăng l t truy cập.Cách
làm phổ biến củ báo mạng hiện n y là hút sự th m gi củ các nhà báo công
dân.Việc tổ chức bài báo đ c bố cục s o cho có tiêu điểm hút sự chú ý. Chi bài
thành nhi u bài nhỏ liên qu n đến một bài l n.Xuất hiện dạng bài ảnh hông cần ết
cấu thành câu chuyện nh phóng sự ảnh, chủ yếu là hình ảnh nhi u v i các chú
thích ảnh.
Đối chiếu v i xu h ng báo chí hiện đại, có thể thấy báo chí Bạc Liêu còn
nhi u tồn tại v nội dung l n hình thức nh :
Trên tạp chí in, tin, bài ít nội dung thể hiện ý iến củ công chúng v giá trị
văn hó truy n thông đị ph ơng; tr ng l p v đ tài l n tên củ bài; áp dụng lối
viết truy n thống, gần nh tr thành lối mòn, thiếu đi cách trình bày sáng tạo, m i
m hơn để thu hút độc giả; phóng sự ch có cách tổ chức bài viết m i, bài viết còn
quá nhi u chữ, ít hình ảnh…
Trên truy n hình, hầu hết các phóng sự truy n hình có tỷ lệ hình ảnh và l i
bình gần nh t ơng đ ơng nh u, thậm chí đôi hi l i bình xuất hiện há dày, nghĩ
là ít có hoảng ngừng nghỉ củ l i bình để hán giả th ng thức hình ảnh. m
74
th nh hiện tr ng và âm nhạc n n trong một số phóng sự hông đ c sinh động,
ém chân thực, thậm chí hông có tiếng động hiện tr ng làm giảm đi sự chú ý và
thu hút ng i xem; ỹ thuật dựng ch ơng trình truy n thống, mạch chậm, thiếu
điểm nhấn, cũng làm giảm hiệu quả truy n thông; tình trạng hình ảnh và l i bình
hông liên qu n làm giảm đi chất l ng củ phóng sự…
Trên báo điện t , v n còn áp dụng lối cách viết tin truy n thống dành cho
báo in để viết trên báo điện t , h y nói cách hác, có một số tin là dạng lấy nguyên
bản trên báo “mẹ” báo in. Tin còn có nhi u chi tiết hông tiêu biểu, dung l ng há
dài, hiến cho nội dung lê thê. Bài dài nh ng hông chi nhỏ thành tiểu mục, đi u
này làm cho ng i đọc hó theo dõi nội dung. Có những đoạn quá dài, chữ en đ c
nh hối chữ, gây cảm giác mệt mỏi, chán đọc; Có một số phóng sự quá ít hình ảnh
trong hi văn bản nội dung quá dài, Các bài c ng chủ đ v n nằm r i rạc, riêng l ,
hông có đ ng lin liên ết t i các bài viết có liên qu n đến giữ bạn đọc lại v i
tr ng báo; hông có sản phẩm đ ph ơng tiện tích h p trong bài báo, thiếu đi sự ết
h p giữ các yếu tố văn bản, âm th nh, hình ảnh, đồ họ …Hầu hết các bài đ u
hông thể hiện đ c sự t ơng tác v i độc giả. Không có phản hồi, bình luận nào
bên d i mỗi bài…
Qu đó, có thể thấy bên cạnh những u điểm, báo chí Bạc Liêu v n còn
nhi u điểm cần phải h c phục, ch b t ịp xu thế phát triển củ báo chí hiện đại
trong xây dựng nội dung l n đổi m i cách thể hiện thể loại hiến cho báo chí Bạc
Liêu ch phát huy đ c hiệu quả trong truy n thông v giá trị văn hó truy n
thống củ đị ph ơng.
3. . iải pháp nhằm nâng c o hiệu quả truyền thông về giá trị văn hó truyền
thống ị phƣơng trên báo chí Bạc Liêu
3.2.1. Đổi m i, nâng cao chất lượng n i dung và hình thức c a áo chí B c i u
Sự cạnh tr nh giữ các loại hình báo chí, giữ các cơ qu n báo chí ngày càng
l n tạo r áp lực đòi hỏi các cơ qu n báo chí phải đổi m i toàn diện, trong đó có
th y đổi v nội dung và hình thức.
Đổi m i nội dung và hình thức đã tr thành thách thức chung cho báo chí cả
n c v i hoạt động báo chí truy n thông nói chung chứ hông riêng gì báo chí Bạc
75
Liêu v i vấn đ truy n thông giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng.Chất liệu cho
nội dung truy n thông v giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng cơ bản là hấp d n,
d tiếp cận và thu hút công chúng. Cần tận dụng l i thế củ một đị ph ơng giàu
truy n thống, bản s c văn hó , có nhi u chủ tr ơng huyến hích phát triển văn
hó , du lịch củ tỉnh nhà.Bên cạnh đó, để b t ịp xu h ng báo chí hiện đại, báo chí
Bạc Liêu cần th y đổi nội dung m i m ng tính nhân văn, dân sinh, h ng nhi u hơn
đến công chúng. Ngoài h i thác nội dung gi i thiệu v những giá trị văn hó
truy n thống đị ph ơng, còn có thể đ cập suy nghĩ, cảm nhận, sự hiểu củ công
chúng đị ph ơng v giá trị văn hó củ quê h ơng mình; đ t vấn đ giá trị văn hó
truy n thống trong sự đổi th y củ th i đại, so sánh, đánh giá sự th y đổi, sự tác
động nhi u chi u đến các giá trị này mà chủ thể đánh giá, nhìn nhận có thể là công
chúng... Đ c biệt, hiện n y, tỉnh Bạc Liêu đ ng đẩy mạnh h i thác giá trị văn hó
truy n thống làm sản phẩm du lịch, nghĩ là báo chí Bạc Liêu phải phát huy v i trò
quảng bá các giá trị văn hó đị ph ơng đến công chúng ngoài tỉnh. Để đáp ứng đối
t ng là công chúng ngoài tỉnh, là du hách ti m năng, đòi hỏi các cơ qu n báo chí
Bạc Liêu truy n thông nội dung theo h ng chỉ d n, h ng d n, cần cân đối giữ
thông tin v i nhu cầu giải trí. Các nội dung truy n thông cần linh hoạt th y đổi
thành những quyển cẩm n ng h ng d n v giá trị văn hó truy n thống cho du
hách nh th i điểm để đ c th m gi những l hội đ c s c; những món ăn hấp d n
phải th ng thức hi đến Bạc Liêu, ăn đâu, đị điểm, giá cả, cách th ng thức;
những chỉ d n để đến đ c các di tích văn hó – lịch s – iến trúc nghệ thuật củ
Bạc Liêu thì lịch trình nh thế nào, ph ơng tiện thích h p… Truy n thông theo
h ng chỉ d n, h ng d n sẽ giúp công chúng cảm thấy đ c nội dung hữu ích,
thiết thực để họ tìm hiểu, hơi g i sự qu n tâm và tìm hiểu v giá trị văn hó truy n
thống củ Bạc Liêu một cách tự nhiên.Đ c biệt, vì báo chí luôn luôn phải giữ qu n
điểm hách qu n, đ chi u, nên trong truy n thông giá trị văn hó truy n thống đị
ph ơng cần qu n tâm chú ý nội dung v m t trái củ giá trị văn hó truy n thống
h y nói cách hác là truy n thông v tác động tiêu cực củ những giá trị văn hó
truy n thống đị ph ơng “phát huy các giá trị văn hó truy n thống, h c phục
76
những hạn chế củ một số tập quán lạc hậu là một công việc có ý nghĩ rất qu n
trọng cho sự phát triển trí tuệ con ng i và xây dựng n n văn hó m i” [33 . Báo
chí Bạc Liêu cần nhìn nhận “mọi truy n thống văn hó đ u có những giá trị tích cực
nh nh u, thậm chí có những truy n thống th i ỳ này có giá trị tích cực, nh ng
gi i đoạn hác lại có giá trị tiêu cực. Cũng có truy n thống hi đ c phát huy theo
qu n điểm ho học và tiến bộ thì sẽ đem lại giá trị tích cực, còn hi đ c h i thác
theo qu n điểm phản ho học và phản tiến bộ thì sẽ có tác động tiêu cực” [33 .Đó
là nội dung v tập tục lạc hậu, lỗi th i, hủ tục… cần bài trừ, xóa bỏ.Đây cũng là góc
nhìn m i m báo chí Bạc Liêu có thể h i thác để làm giàu nội dung truy n thống
giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng.
Đổi m i nội dung rất cần sự sáng tạo từ cơ qu n báo chí, đội ngũ những
ng i làm báo. Đó cần đ c xem là một quy trình nghiêm túc để đem đến những
nội dung m i m , sinh động, hấp d n và thiết thực, phải đ t quy trình sáng tạo là
hâu qu n trọng nhất trong quá trìnhtruy n thông các giá trị văn hó truy n thống
đị ph ơng. Tr c hết là việc tìm hiểu và nghiên cứu thực tế.Để có đ c tác phẩm
h y, ng i phóng viên phải luôn suy nghĩ việc tìm và chọn đ tài.Phóng viên tăng
c ng tiếp xúc, trò chuyện, phỏng vấn các nghệ nhân, nghệ sĩ, nhà nghiên cứu,
công chúng yêu văn hó để phát hiện thêm đ tài m i.
V hình thức, “Các yếu tố hình thức hông thể tách r i các yếu tố nội dung
củ tác phẩm báo chí. V căn bản, nội dung quy định hình thức củ tác phẩm. Tuy
nhiên, có hông ít tr ng h p, c ng một nội dung nh ng ng i nào héo léo s
dụng những yếu tố hình thức (nh ết cấu, ngôn ngữ, thể loại thì tác phẩm v n có
hiệu quả c o hơn” [20, tr.4 4 . Do đó, hông chỉ th y đổi nội dung mà yếu tố hình
thức cũng phải đ c coi trọng.Căn cứ trên ết quả hảo sát, tác giả luận văn đ r
giải pháp th y đổi hình thức truy n thông các giá trị văn hó truy n thống đị
ph ơng tr c hết bằng cách th y đổi, phát huy một cách hiệu quả thể loại trong các
sản phẩm truy n thông củ cơ qu n báo chí Bạc Liêu. Để đạt mục đích đó, cần
nghiên cứu hệ thống thể loại tác phẩm báo chí truy n thông vì “hiểu rõ v thể loại
báo chí sẽ giúp lãnh đạo cơ qu n báo chí định giá đúng mức độ l o động và đầu t
77
(tài chính, th i gi n cho tác phẩm báo chí củ phóng viên, từ đó có cách ứng x
đúng v i nhân viên, v i quy hoạch phát triển t báo do mình phụ trách. Đối v i
phóng viên, nghiên cứu hệ thống thể loại tác phẩm báo chí sẽ “làm r tác phẩm
nh nh hơn, b i chất liệu nào thì có thể loại ấy, tránh đ c “tổn thất” là bỏ phí t
liệu”. [20, tr.4 4 .Th y đổi hình thức thể hiện để nâng c o sức hấp d n, m rộng đối
t ng công chúng r ngoài tỉnh chứ hông riêng gì công chúng Bạc Liêu.
Bên cạnh đó, các cơ qu n báo chí có thể m i chuyên gi nghiên cứu công
chúng và làm m i lại ch ơng trình, chuyên mục, đào tạo đội ngũ làm ch ơng trình
ho c m i biên tập viên, các cây bút m i ho c một số nhân vật có sức hấp d n v i
công chúng th m gi vào ch ơng trình, chuyên mục.
Nh vậy, Báo chí Bạc Liêu cần làm m i mình trong truy n thông v những
giá trị văn hó truy n thông đị ph ơng thông qu : Thứ nhất, thiết ế thông điệp
m i dự trên các giá trị văn hó truy n thống. Thứ h i, sáng tạo hình thức m i để
thể hiện thông điệp. Thứ b , xây dựng ênh truy n m i để truy n tải hiệu quả hơn
thông điệp m i và hình thức thể hiện m i đối v i những giá trị văn hó truy n
thống đị ph ơng.
3.2.2. Tăng cư ng ứng dụng công nghệ, kỹ thuật hiện đ i trong làm áo địa
phương
Nhìn lại lịch s báo chí, sự hình thành mỗi loại hình báo chí t ơng ứng v i
một b c tiến củ ho học ỹ thuật và công nghệ.Cho nên, báo chí đị ph ơng
muốn tăng c ng hiệu quả truy n thông v giá trị văn hó truy n thống Bạc Liêu thì
phải tăng c ng ứng dụng ho học công nghệ và ỹ thuật.
Trên cơ s lý luận báo chí và ết quả hảo sát, tác giả luận văn xin đ r
một số ý iến nh s u:
Đối v i Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu, v i đ c điểm loại hình củ
báo in, để thu hút đ c độc giả, đòi hỏi Tạp chí phải ứng dụng công nghệ đồ họ để
thiết ế, trình bày bì báo và dàn tr ng độc đáo, ấn t ng, đẹp m t tạo đ c sự hứng
thú cho ng i xem. PGS.TS D ơng Xuân Sơn trong sách Các loại hình báo chí
truy n thông cho rằng: “Để h c phục yếu điểm v mã chuyển tải thông tin, các tò
78
soạn báo in ngày n y đã tăng c ng s dụng hình ảnh chụp và hình ảnh đồ họ để
hỗ tr thông tin cho văn tự. Những bức ảnh báo chí và hình ảnh đồ họ tin tức sống
sẽ là những chất liệu “lôi éo” công chúng đ ng ngồi tr c màn hình tivi, vi tính
qu y v đọc hết các bài viết đăng tải trên báo in” [17, tr.99 . Việc Tạp chí Văn hó -
Văn nghệ Bạc Liêu h i thác hiệu quả công nghệ, ỹ thuật để tạo r những hình ảnh
đẹp, đồ họ b t m ttrên m t báo càng cần thiết đối v i những nội dung truy n thông
v giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng. Đ c biệt, tác giả D ơng Xuân Sơn cũng
nêu r một ví dụ v h ng đi củ các tạp chí thế gi i, cũng có thể xem nh g i ý
th m hảo cho Tạp chí Văn hó – Văn nghệ Bạc Liêu, đó là ứng dụng công nghệ,
ỹ thuật để thiết ế các tr ng quảng cáo thật đẹp, thu hút sự qu n tâm củ các nhà
tài tr : “Các tò soạn báo chí Mỹ đã đ r ế hoạch bằng cách phát hành một
loạt những tr ng quảng cáo b t m t v i chi phí tốn ém nhằm m ng lại vinh qu ng
và ti n bạc cho mình” [17, tr.1 6 . Đây cũng có thể xem là giải pháp m i, có thể
xem xét trong xu thế đổi m i và phát triển hông ngừng củ báo chí hiện n y.
Đối v i Đài Phát th nh - Truy n hình Bạc Liêu, có thể xem xét triển h i
công nghệ phim tr ng ảo để đổi m i cách thể hiện, đem đến hông gi n m i lạ,
sinh động.Theo các tr ng tin chuyên v công nghệ thì “phim tr ng ảo là ỹ thuật
ph trộn giữ hình ảnh thật và hình ảnh ảo, một số cảnh thật v i hông gi n xung
qu nh đ c tạo r bằng máy tính. Những hình ảnh này là ảo nh ng m ng lại cảm
giác vô c ng thật cho ng i xem.Phim tr ng ảo cho r một sản phẩm ết h p từ
tín hiệu hình ảnh thật v i hình ảnh đ c tạo r bằng sự t ng t ng, dàn dựng
nh sự hỗ tr củ máy tính trong th i gi n thật”.[39]. Phim tr ng ảo sẽ giúp cho
Đài Phát th nh - Truy n hình Bạc Liêu h c phục hình ảnh ng i d n ch ơng
trình chào m đầu gi i thiệu v i phí s u chỉ là phông n n tĩnh một cách đơn
điệu. Th y vào đó, công chúng đ c th y đổi “ hẩu vị” hi các nội dung truy n
thông giá trị văn hó truy n thống hác nh u lại có hình ảnh phim tr ng động,
m i lạ.Bản thân công chúng sẽ cảm thấy hứng thú hơn v i cảm giác đ c tiếp cận,
th ng thức sản phẩm công nghệ b t ịp xu h ng th i đại.Bên cạnh đó, Đài Phát
th nh - Truy n hình Bạc Liêu cũng cần qu n tâm hơn đến s dụng ph ơng tiện ỹ
79
thuật trong sản xuất sản phẩm truy n thông v giá trị văn hó truy n thống đị
ph ơng nh tận dụng các phần m m đồ họ hiện đại, tạo nên nhi u hiệu ứng âm
th nh, hình ảnh thú vị cho ch ơng trình…
Đối v i Báo Bạc Liêu điện t , đòi hỏi cơ qu n báo chí phải ứng dụng công
nghệ thì m i có thể tồn tại đ c. Trong quy trình sáng tạo tác phẩm báo mạng điện
t , các b c tiến hành phụ thuộc nhi u vào yếu tố ỹ thuật nh việc thiết ế các
gi o diện, các phần m m quản lý và xuất bản thông tin trên mạng. Bài truy n thông
v giá trị văn hó truy n thống trên Báo Bạc Liêu hông chỉ phải có cách viết riêng
dành cho báo mạng để qu đó có thể h c phục hiện t ng Báo Bạc Liêu điện t chỉ
đăng lại bài từ “báo mẹ” là báo in Bạc Liêu mà còn phải ết h p thêm đồ họ , biểu
đồ, video clip… nghĩ là phải tạo thành sản phẩm truy n thông đ ph ơng tiện tích
h p văn bản, âm th nh, hình ảnh, video… để tác động đến công chúng một cách
toàn diện, tạo sự hấp d n, tiện ích. Đ c biệt, Báo Bạc Liêu điện t có thể cân nh c
đến việc phát triển báo mạng điện t củ mình trên thiết di dộng b i vì “bên cạnh
việc cập nhật liên tục mọi th i điểm trong ngày, báo mạng điện t dành cho thiết
bị di động còn chủ động thông báo, tìm đến công chúng hi có thông tin m i, đ c
biệt vào những hoảng th i gi n công chúng có nhi u đi u iện để tiếp nhận thông
tin. Đ c điểm này thể hiện tính th i sự v t trội củ báo mạng điện t dành cho
thiết bị di động” [11, 116 .Trên n n tảng báo dành cho thiết bị di động, Báo Bạc
Liêu điện t có thể đ nội dung truy n thông củ mình tiếp cận v i công chúng
một cách nh nh chóng, th ng xuyên hơn.
Liên qu n đến công nghệ mà các cơ qu n báo chí cần qu n tâm hiện n y,
hông thể bỏ qu mạng xã hội. Theo Nghị định 72 2 13 NĐ-CP củ Chính phủ b n
hành vào ngày 15 tháng 7 năm 2 13 v quản lý, cung cấp, s dụng dịch vụ Internet
và thông tin trên mạng, thì “Mạng xã hội (soci l networ là hệ thống thông tin
cung cấp cho cộng đồng ng i s dụng mạng các dịch vụ l u trữ, cung cấp, s
dụng, tìm iếm, chi s và tr o đổi thông tin v i nh u, b o gồm dịch vụ tạo tr ng
thông tin điện t cá nhân, di n đàn (forum , trò chuyện (ch t trực tuyến, chi s âm
th nh, hình ảnh và các hình thức dịch vụ t ơng tự hác” [3]. Ngoài r trên Internet
80
có thể tìm thấy một hái niệm v ph ơng tiện truy n thông mạng xã hội “Ph ơng
tiện truy n thông mạng xã hội (Tiếng nh: Social Media là các ứng dụng ho c
ch ơng trình đ c xây dựng dự trên n n tảng Internet, nhằm tạo đi u iện cho việc
tạo m i ho c chi s thông tin, ý t ng, l i ích ngh nghiệp và các nội dung hác
thông qu các thiết bị công nghệ và mạng máy tính”. [44]. Ngày nay, các nhà
nghiên cứu đã nhìn nhận mạng xã hội chiếm đ c vị trí qu n trọng và đ c xem
nh một ph ơng tiện truy n thông có thể cạnh tr nh mạnh mẽ v i các ph ơng tiện
truy n thông đại chúng. Do đó, các cơ qu n báo chí Bạc Liêu cần chú trọng đến
việc tận dụng mạng xã hội, s dụng nó nh một công cụ để phát triển hình ảnh củ
cơ qu n, đơn vị, quảng bá cho sản phẩm truy n thông v giá trị văn hó truy n
thống đị ph ơng, h i thác chất liệu cho sản phẩm truy n thông cũng nh t ơng
tác v i công chúng.Thiết lập một ênh mạng xã hội để th ng xuyên đăng tải thông
tin quảng bá, gi i thiệu đến công chúng những nội dung h y, m i lạ, hấp d n v
truy n thông giá trị văn hó truy n thống Bạc Liêu đã, sẽ có trên Tạp chí Văn hó -
Văn nghệ Bạc Liêu, Đài Phát th nh - Truy n hình Bạc Liêu, Báo Bạc Liêu điện t
nhằm tạo sự chú ý, thu hút công chúng tìm xem, tìm đọc; ho c th ng xuyên tr o
đổi, tiếp nhận, xin ý iến, ghi nhận đánh giá củ công chúng v các nội dung đã
truy n thông, các nội dung nào công chúng đ ng có nhu cầu th ng thức… từ đó
h i thác làm chất liệu, đ tài cho các nội dung truy n thông tr nên thiết thực, gần
gũi, đáp ứng nhu cầu củ công chúng. Đó là những giải pháp tích cực mà các cơ
qu n báo chí Bạc Liêu có thể th m hảo và xem xét áp dụng.
3.2.3. Nâng cao hiệu quả kinh tế áo chí địa phương
Bàn v inh tế báo chí, sách Một số vấn đ v inh tế báo in đã d n r :
“Chiến l c phát triển inh tế - xã hội năm 2 11- 2 2 đ c thông qu tại Đại hội
đại biểu toàn quốc lần thứ XI củ Đảng, đã hẳng định qu n điểm phát triển toàn
diện các lĩnh vực văn hó , xã hội hài hò v i phát triển inh tế. Đảng t đã thừ
nhận yếu tố thị tr ng trong lĩnh vực văn hó - thông tin, sự cần thiết phải xã hội
hó các hoạt động này, nhấn mạnh yếu tố thị tr ng văn hó lành mạnh và đẩy
mạnh xã hội hó các lĩnh vực văn hó , thông tin…” [13, tr.141].
81
Các cơ qu n báo chí Bạc Liêu rất cần phải đẩy mạnh inh tế báo chí trong
hoạt động báo chí nói chung và đối v i truy n thông v giá trị văn hó truy n thống
đị ph ơng nói riêng. Tác giả luận văn xin đ xuất một số hoạt động inh tế báo chí
đối v i cơ qu n báo chí Bạc Liêu nh s u:
Thứ nhất, đó là tổ chức sự iện. V i l i thế uy tín củ cơ qu n báo chí đị
ph ơng, các sự iện do các cơ qu n báo chí Bạc Liêu tổ chức sẽ có sức l n tỏ , ảnh
h ng nhất định đến công chúng và thu hút sự qu n tâm củ các do nh nghiệp,
th ơng hiệu. Lĩnh vực truy n thông v giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng có
nhi u ti m năng để tổ chức sự iện nh nhân dịp di n r các l hội, các ngày ỷ
niệm r đ i nghệ thuật biển di n dân gi n, sự iện g n v i ẩm thực, d nh l m th ng
cảnh, di tích lịch s -văn hó - iến trúc nghệ thuật… Tổ chức sự iện liên qu n đến
giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng vừ góp phần ý nghĩ đẩy mạnh hoạt động
truy n thông, vừ tạo đ c nguồn thu cho cơ qu n báo chí.
Thứ h i, đó là dịch vụ và t vấn, thông tin chỉ d n. Các cơ qu n báo chí Bạc
Liêu hoàn toàn có thể tạo nên những chuyên tr ng, chuyên mục m ng tính dịch vụ
lồng ghép truy n thông nh : thông tin v đị điểm th m qu n d nh l m th ng cảnh,
di tích lịch s - văn hó - iến trúc nghệ thuật, đị điểm th ng thức ẩm thực,
th ng thức nghệ thuật trình di n dân gi n, nghệ thuật đ n c tài t … Những thông
tin bổ ích, thiết thực, gần gũi nh thế này đ c lồng ghép héo léo trong hoạt động
truy n thông giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng ch c hẳn sẽ thu hút sự qu n
tâm củ công chúng để đáp ứng nhu cầu trải nghiệm, th ng thức văn hó l n các
đơn vị dịch vụ lữ hành, do nh nghiệp inh do nh mong muốn h p tác c ng cơ qu n
báo chí.
Bên cạnh các hoạt động inh tế báo chí trên, còn có một số hoạt động inh tế
báo chí đ c th dành riêng cho từng loại hình báo chí.V i Đài Phát th nh - Truy n
hình Bạc Liêu có thể đẩy mạnh xã hội hó v sản xuất và quảng cáo trong truy n
hình. “Truy n hình phải tích cực, năng động, sáng tạo trong sản xuất ch ơng trình.
Xã hội hó sản xuất ch ơng trình để phục vụ ngày một tốt hơn nhu cầu đòi hỏi
ngàycàng c o củ công chúng” [17, tr.227 Nghĩ là m rộng h p tác v i các công
82
ty truy n thông trong sản xuất ch ơng trình truy n hình để có đ c những sản phẩm
truy n thông m i lạ, hấp d n, d dàng thu hút quảng cáo.
Còn báo mạng điện t nh Báo Bạc Liêu điện t hoàn toàn có thể xem xét
h ng đi gi tăng sức hấp d n nội dung l n hình thức để phát triển liên ết quảng
cáo h y tiếp thị liên ết, những cách gọi để chỉ thuật ngữ Affili te M r eting. Nghĩ
là cơ qu n báo chí Bạc Liêu sẽ quảng bá và thu hút ng i d ng thực hiện các hành
vi mà do nh nghiệp mong muốn nh mu hàng, đăng ý s dụng dịch vụ, đi n
thông tin cá nhân giúp do nh nghiệp tiếp cận hách hàng ti m năng,… qu đ ng
lin đã đ c do nh nghiệp cung cấp đ c thiết lập trên tr ng báo củ cơ qu n báo
chí. Do nh nghiệp sẽ chi trả cho cơ qu n báo chí thông qu hành vi tiêu d ng củ
ng i d ng trên tr ng báo.
3.2.4. Quan tâm đến công ch ng áo chí
Dự trên lý luận v mô hình truy n thông, có thể thấy công chúng đóng v i
trò qu n trọng trong hiệu quả truy n thông.“Dòng phản hồi càng l n v quy mô và
c ng độ thì năng lực, hiệu lực truy n thông càng c o và càng d tạo hiệu quả
truy n thông c o” [1 , tr.3 .Để nâng c o hiệu quả truy n thông v giá trị văn hó
truy n thống đị ph ơng, các cơ qu n báo chí Bạc Liêu phải qu n tâm đến công
chúng. Qu n tâm, nghiên cứu v công chúng, xác định đ c đối t ng công chúng
cần h ng t i, sẽ giúp cơ qu n báo chí Bạc Liêu xác định đ c thông điệp, cách
thức thể hiện thông điệp h y nói cách hác chính là nội dung cần truy n thông và
hình thức thể hiện ph h p.
Các cơ qu n báo chí, các nhà báo cần l ng nghe thông tin phản hồi củ công
chúng qu các ênh hác nh u.Th i gi n qu , có thể thấy do nhi u nguyên nhân
hách qu n l n chủ qu n mà nhi u cơ qu n báo ch thật sự qu n tâm đến vấn đ
này.Bên cạnh đó, các cơ qu n báo chí cần phải qu n tâm tạo đi u iện để cho sự
th m gi củ công chúng vào hoạt động báo chí truy n thông nói chung, truy n
thông v giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng nói riêng. Trong sách Các loại
hình báo chí truy n thông củ tác giả D ơng Xuân Sơn có đ cập đến các xu h ng
m i củ truy n hình hiện đại liên qu n đến công chúng là “xu h ng truy n hình
83
m , truy n hình t ơng tác” đ c giải thích là “ hông còn nằm trong phạm vi đóng
củ một ịch bản hô cứng dựng sẵn mà đã m r cho hán giả c ng th m gi chi
s , đóng góp ý iến”. Và xu h ng “chuyển đổi v i trò, vị thế hán giả”, cụ thể là:
“nội dung ch ơng trình sẽ đ c hình thành b i chính những ng i s dụng là hán
giả truy n hình” hán giả “từ vị thế củ ng i chuyên nhận” và thậm chí là “bị phải
nhận”đã tr thành “ng i cho” và hơn nữ là “ng i n m quy n cho h y hông”.
[17, tr.223 - 224 . Liên hệ v i báo chí đị ph ơng, Đài Phát th nh – Truy n hình
Bạc Liêu có thể thu hút đ c hán giả đến v i nội dung truy n thông v giá trị văn
hó đị ph ơng v i việc áp dụng các xu h ng truy n hình m i. Truy n thông v
giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng có thể huyến hích hán giả g i video clip
v những trải nghiệm, cảm nhận hi th m qu n các di tích lịch s - văn hó - iến
trúc nghệ thuật, d nh l m th ng cảnh, th ng thức ẩm thực, th ng thức nghệ thuật
đ n c tài t và các loại hình nghệ thuật trình di n dân gi n… Và s dụng các video
clip đó làm chất liệu cho sản phẩm truy n thông v giá trị văn hó truy n thống đị
ph ơng. Làm đ c đi u đó, truy n hình đị ph ơng có thể giảm b t áp lực v nội
dung, sự cạnh tr nh v i “nội dung đ c tạo r b i ng i s dụng” mà đem đến sự
sinh động, m i m tránh hô h n, đơn điệu.
Có th y đổi m i có thể đáp ứng đ c nhu cầu ngày càng c o củ công chúng
và tồn tại trong quy luật phát triển chung hiện n y.Để th y đổi theo h ng h p lý và
nâng c o hiệu quả truy n thông những giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng, các
cơ qu n báo chí cần bám sát nhu cầu củ công chúng. Phải th ng xuyên thăm dò,
đi u tr , đo l ng sự th y đổi củ công chúng - đối t ng mục tiêu mà báo chí Bạc
Liêu muốn h ng t i v trình độ, s thích, chất l ng cuộc sống… Đ c biệt là nhu
cầu củ họ, công chúng cần gì, muốn gì, hông thích gì trong vấn đ thông tin v
những giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng. Luôn luôn làm sáng tỏ nhu cầu củ
công chúng theo sự th y đổi củ th i gi n để từ đó có sự đi u chỉnh đổi m i thật sự
ph h p và hả thi.
84
3.3. huyến nghị về việc truyền thông giá trị văn hó truyền thống ị phƣơng
trên báo chí Bạc Liêu
3.3.1. Đối v i cơ quan lãnh đ o, quản lý áo chí
Báo chí n c t là n n báo chí cách mạng, hoạt động báo chí củ n c t đ t
d i sự lãnh đạo củ Đảng và quản lý củ Nhà n c. Sự lãnh đạo củ Đảng và quản
lý củ Nhà n c đối v i hoạt động báo chí là một nguyên t c qu n trọng nhằm ph
h p v i tình hình, nhiệm vụ hiện n y đảm bảo cho hoạt động báo chí đạt hiệu quả.
“C ng v i những b c phát triển củ sự nghiệp đổi m i và những b c hoàn thiện
củ đ ng lối chính trị, định h ng t t ng và qu n điểm báo chí cũng đ c đổi
m i và phát triển hông ngừng. Để hoàn thành công việc n ng n đó, Đảng cần phải
có tổ chức mạnh, cơ cấu thật h p lý, có đội ngũ cán bộ, đảng viên có đủ phẩm chất
và năng lực, trí tuệ trực tiếp làm báo cũng nh năng lực chỉ đạo và quản lý báo chí”
[17, tr.58 - 59 . Để nâng c o hiệu quả hoạt động báo chí nói chung, hiệu quả truy n
thông v giá trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu nói riêng, cần nỗ lực từ nhi u
phí , trong đó phải ể đến v i trò qu n trọng củ cơ qu n lãnh đạo, quản lý báo chí.
Th i gi n c ng v i sự chỉ đạo củ Tỉnh ủy, S Văn hó , Thông tin, Thể th o
và Du lịch đã đẩy mạnh công tác quản lý hoạt động báo chí nói chung đạt những ết
quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, qu thực ti n hoạt động cũng nh ết quả hảo sát,
tác giả luận văn xin có những huyến nghị đối v i cơ qu n quản lý báo chí Bạc
Liêu. Đó là:
Tiếp tục tăng c ng công tác quản lý nhà n c v báo chí, bảo đảm thực
hiện đúng định h ng, thông qu việc chủ động tổ chức triển h i, thực hiện tốt các
văn vản chỉ đạo củ Bộ Thông tin và Truy n thông, Tỉnh ủy, UBND tỉnh v hoạt
động báo chí trên đị bàn. Tiếp tục quán triệt, thực hiện Luật Báo chí năm 2 16 và
Nghị định số 9 2 17 NĐ-CP ngày 9 2 2 17 củ Chính phủ quy định chi tiết việc
phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí củ các cơ qu n hành chính nhà
n cvà các văn bản có liên qu n. Qu đó, giúp những ng i làm báo và tổ chức, cá
nhân có liên qu n đến hoạt động báo chí n m đ c các quy định hiện hành v công tác
báo chí, góp phần vào việc phát triển và quản lý báo chí trong tình hình m i.
85
Duy trì việc chủ trì, phối h p v i B n Tuyên giáo Tỉnh ủy, Hội Nhà báo Việt
N m tỉnh, các ngành, các cấp, các cơ qu n, đơn vị cung cấp thông tin, định h ng,
đôn đốc các cơ qu n báo chí triển h i nghiêm túc ế hoạch truy n thông phát triển
kinh tế - xã hội năm 2019 củ tỉnh. C ng v i hoạt động báo chí liên tục di n r sôi
nổi, tích cực, cần nâng chất công tác gi o b n báo chí nhằm ịp th i định h ng,
cung cấp thông tin, chỉ đạo hoạt động củ cơ qu n báo chí có hiệu quả, nhất là các
vấn đ qu n trọng, phức tạp, đ c d luận xã hội qu n tâm, những thông tin xấu
độc từ các thế lực th địch l i dụng âm m u di n biến hò bình, chống phá Đảng,
Nhà n c, xuyên tạc n n văn hó đậm đà bản s c củ dân tộc, những giá trị văn hó
truy n thống củ đị ph ơng; ịp th i nh c nh , chấn chỉnh các hoạt động báo chí,
đảm bảo các hoạt động đ c thực hiện đúng theo quy định, đảm bảo chất l ng
thông tin ngày càng đ c nâng c o theo h ng ịp th i, chính xác và đầy đủ.
Bên cạnh việc quản lí hoạt động báo chí đúng theo quy định củ pháp luật,
cơ qu n quản lý báo chí còn cần đóng v i trò cầu nối giữ các cơ qu n báo chí v i
các nhà ho học, nhà nghiên cứu, nghệ nhân, nghệ sĩ để qu đó tạo đi u iện cho
báo chí tiếp cận các lực l ng này, h i thác hiệu quả cho hoạt động truy n thông
giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng.
Th ng xuyên chỉ đạo, theo dõi, thông tin, định h ng nội dung truy n
thông đối v i các cơ qu n báo chí của tỉnh. Chỉ đạo các cơ qu n báo chíxây dựng ế
hoạch truy n thông v giá trị văn hó truy n thống củ đị ph ơng, đăng tải, phát
sóng có nội dung thông tin thiết thực, hấp d n phù h p v i trình độ, nhu cầu ng i
dân, đảm bảo cân đối, hài hò v i các nội dung phục vụ nhiệm vụ chính trị và
những nhiệm vụ hác.
Chỉ thị số 19-CT TU ngày 19 2 2 19 củ B n Th ng vụ Tỉnh ủy Bạc Liêu
v những giải pháp trọng tâm để thực hiện nhiệm vụ năm 2 19 và Kế hoạch H ng
d n phối h p công tác truy n thông phát triển inh tế - xã hội năm 2 19 đã cụ thể
hó nhiệm vụ ấy thành nội dung đẩy mạnh truy n thông toàn diện các lĩnh vực văn
hó , xã hội nhằm phát triển có hiệu quả văn hó , xã hội hài hò v i phát triển inh
tế, chăm lo cải thiện và nâng c o đ i sống vật chất, tinh thần củ nhân dân.
86
Tiếp tục nghiên cứu, xây dựng và b n hành các văn bản quy phạm pháp luật
chuyên ngành, tạo hành l ng pháp lý cho việc quản lý và triển h i các hoạt động
đầu t phát triển báo chí nh :Cơ chế đ t hàng thông tin báo chí; xã hội hó ch ơng
trình truy n hình; đầu t tr ng thiết bị, ph ơng tiện ỹ thuật hiện đại cho báo chí đị
ph ơng…Nghiên cứu, xây dựng cơ chế u đãi củ tỉnh, chính sách thu hút, hỗ tr
l o động làm báo, đảm bảo mức sống, đảm bảo thu nhập để đội ngũ làm báo có thể
cống hiến cho sự nghiệp phát triển thông tin, hông để phóng viên, biên tập viên vi
phạm đạo đức ng i làm báo, vi phạm pháp luật, ảnh h ng hông tốt đến d luận
và mục tiêu phát triển inh tế - xã hội củ tỉnh.
Thực ti n sinh động củ hoạt động báo chí đòi hỏi các nhà quản lý vừ n m
vững, n m ch c chủ tr ơng củ Đảng, quy định, pháp luật củ nhà n c v báo chí,
vừ sâu sát tình hình báo chí đị ph ơng cũng nh các xu h ng báo chí quốc tế.
Để làm đ c đi u đó, các nhà quản lý phải hông ngừng đào sâu nghiên cứu vận
dụng trình độ và tâm huyết củ mình: “Hơn b o gi hết, mỗi cán bộ công tác trên
lĩnh vực báo chí, mỗi nhà lãnh đạo quản lý cơ qu n báo chí cần phát huy tính sáng
tạo, tiên phong trong công tác nghiên cứu lý luận, nghiên cứu áp dụng công nghệ
m i”. [13, tr.248].
3.3.2. Đối v i cơ quan áo chí
Các cơ qu n báo chí Bạc Liêu có vị thế là cơ qu n đại diện cho “quy n lực
thứ t ” tại đị ph ơng, những cơ qu n đại diện cho tiếng nói củ Đảng bộ và nhân
dân tỉnh nhà, trong những năm qu đã thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ củ mình
trong thông tin tuyên truy n các chủ tr ơng, đ ng lối, nghị quyết củ Đảng, chính
sách pháp luật củ Nhà n c; thông tin các vấn đ th i sự, chính trị qu n trọng đị
ph ơng, tích cực truy n thông thúc đẩy phát triển inh tế - xã hội tỉnh nhà, trong đó
có truy n thông v giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng.Tuy nhiên, tr c những
đổi th y mạnh mẽ củ th i đại, th i gi n t i, báo chí đị ph ơng cần tiếp tục nỗ lực
để nâng c o chất l ng hoạt động báo chí cũng nh hiệu quả truy n thông v giá trị
văn hó truy n thống đị ph ơng. Đó là tiếp tục thực hiện tốt truy n thông v chủ
tr ơng, đ ng lối, chính sách, pháp luật củ nhà n c v inh tế, xã hội, bản s c
87
văn hó , ti m năng du lịch củ tỉnh…góp phần thúc đẩy phát triển inh tế, xã hội,
bảo tồn, quảng bá các giá trị văn hó truy n thống củ tỉnh đến các đị ph ơng
trong và ngoài n c.Duy trì th ng xuyên chuyên tr ng, chuyên mục đăng tải các
tin, bài đấu tr nh phản bác các thông tin và luận điệu s i trái, th địchtrên lĩnh vực
văn hó .
Tiếp tục phát huy thế mạnh là cơ qu n báo chí củ củ Đảng bộ và nhân dân
tỉnh Bạc Liêu; trên cơ s đ ng lối củ Đảng, chủ tr ơng chính sách củ Nhà n c,
báo chí Bạc Liêu phải m ng t duy đổi m i, b t ịp xu h ng th i đại, chú trọng
nâng c o chất l ng và đổi m i v hình thức và nội dung truy n thông; ứng dụng
công nghệ tích h p truy n thông đ ph ơng tiện trong xây dựng nội dung và quá
trình truy n thông; Triển h i các ứng dụng công nghệ, ỹ thuật m i trong việc tác
nghiệp củ phóng viên, rút ng n th i gi n g i, nhận, iểm duyệt, biên tập, quản lý
ch ơng trình, đảm bảo nh nh, tiện l i, minh bạch, hiện đại.Phát huy mọi nguồn lực
xã hội th m gi sản xuất nội dung truy n thông; liên ết đầu t sản xuất ch ơng
trình, xã hội hó ch ơng trình truy n hình lĩnh vực văn hó , trong đó có truy n
thông v giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng…
Xây dựng đ án đổi m i chất l ng nội dung ch ơng trình theo định h ng
quy hoạch phát triển và quản lý báo chí tỉnh Bạc Liêu đến năm 2 25, trình cấp thẩm
quy n phê duyệt và hẩn tr ơng triển h i thực hiện. Lập ế hoạch chuẩn bị mọi
đi u iện tài chính, nhân lực, vật lực thực hiện đ án. Phối h p v i Trung tâm Đo
iểm và Dịch vụ Phát th nh, Truy n hình và Thông tin Điện t thuộc Cục Phát
th nh, Truy n hình và Thông tin Điện t thực hiện đo l ng định l ng hán giả
trên truy n hình, báo điện t ; m i chuyên gi nghiên cứu công chúng đị ph ơng,
xây dựng các form t m i, t vấn, hỗ tr đổi m i nội dung và hình thức các ch ơng
trình truy n thông trong đó có truy n thông v giá trị văn hó truy n thống đị
ph ơng.
B c vào ỷ nguyên củ công nghệ, sự phát triển mạnh mẽ củ môi tr ng
truy n thông số đ ng đem đến những thách thức hông nhỏ cho báo chí cả n c và
nhất là báo chí đị ph ơng. Tuy nhiên, môi tr ng truy n thông số cũng chứ đựng
88
những cơ hội mà nếu các cơ qu n báo chí Bạc Liêu nh nh chóng thích ứng, tích cực
đổi m i, b t ịp xu h ng thì sẽ ngày càng nâng c o hiệu quả hoạt động, hẳng
định đ c vị thế và b c s ng một tr ng phát triển m i.
Một trong những yếu tố qu n trọng cần đ c biệt chú trọng là yếu tố nguồn
nhân lực. Cơ qu n báo chí cần có đội ngũ những ng i làm báo giỏi ỹ năng ngh
nghiệp và phải làm chủ đ c công nghệ m i có thể hò nhập vào xu thế báo chí
m i, đi u đó đòi hỏi cơ qu n báo chí tăng c ng công tác quản lý, đào tạo. B i vì:
“Một n n báo chí chuyên nghiệp là một n n báo chí có đào tạo” [16, tr.393 . Các cơ
qu n báo chí Bạc Liêu cần có ế hoạch cụ thể v đào tạo theo h ng đổi m i, hiện
đại nhằm xây dựng đội ngũ những ng i làm báo có trình độ nghiệp vụ c o, có bản
lĩnh chính trị, có hả năng tác nghiệp truy n thông đ ph ơng tiện năng động, sáng
tạo. Bên cạnh đó cần có chế độ u đãi, huyến hích, động viên những nhà báo
giỏi, có tài, có đức phát huy hơn nữ năng lực, bản lĩnh. Chú trọng công tác giáo
dục chính trị - t t ng, phát triển đảng viên trong đội ngũ những ng i làm
báo.Đào tạo, bồi d ỡng toàn diện v chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị, tin
học, ngoại ngữ cho đội ngũ những ng i làm báo, đảm bảo đáp ứng nhiệm vụ đ c
giao.
M c d còn nhi u hó hăn, thách thức m ng tính hách qu n l n chủ qu n,
nh ng cơ qu n báo chí đị ph ơng phải nỗ lực hơn nữ , tận dụng thế mạnh, th i cơ
để phát triển và th y đổi toàn diện, b i báo chí đị ph ơng tự hào đ c Đảng bộ và
nhân dân tỉnh nhà tr o cho những trọng trách v v ng, trong đó có trọng trách phát
triển văn hó : “Trách nhiệm củ báo chí - cơ qu n truy n thông đại chúng có hả
năng tác động mạnh mẽ nhất, tính l n tỏ và t ơng tác c o nhất - chính là chỗ vun
trồng, chăm sóc, nâng niu, trân trọng và chuyển tải r công chúng những giá trị văn
hó lành mạnh, thể hiện tầm vóc văn minh nhân loại và dân tộc. Đồng th i, báo chí
đấu tr nh hông ho n nh ng v i những hành vi phản văn hó , những hiện t ng
giả văn hó ” [20, tr.54]
89
3.3.3. Đối v i đ i ngũ ngư i làm áo
Trên cơ c bản lĩnh chính trị và đạo đức ngh nghiệp, đội ngũ những ng i
làm báo tỉnh Bạc Liêu cần nỗ lực đổi m i, nâng tầm ngh nghiệp để tạo nhi u tác
phẩm báo chí h y nói chung, sản phẩm truy n thông giá trị văn hó đị ph ơng có
chất l ng c o cả v nội dung và hình thức,t t ng và nghệ thuật, tạo nên sức hấp
d n và có sức thuyết phục. V i xu h ng phát triển hông ngừng củ báo chí truy n
thông, nhất là tr c những vấn đ đ t r cho báo chí đị ph ơng trong truy n thông
giá trị văn hó Bạc Liêu, ng i làm báo luôn phải tự đ t r yêu cầu đổi m i toàn
diện v nội dung và hình thức truy n thông, luôn ghi nh rằng “Một tác phẩm báo
chí hi đ cập đúng vấn đ mà xã hội đ ng qu n tâm, nh ng nghệ thuật thể hiện
ém, ngôn ngữ x r i v i cách viết, cách nói củ công chúng thì hông thể đem lại
hiệu quả. Do vậy, đi u qu n trọng hàng đầu củ ng i làm báo là phải biết nói đơn
giản, biết l c bỏ đi những huôn sáo, thuật ngữ cứng nh c, những hẩu hiệu rỗng
tuếch và x lạ, những từ ngữ n c ngoài hó hiểu v i công chúng”. [2 , tr.325]
Trong th i đại số hó , công nghệ phát triển mạnh mẽ và tác động đến mọi
lĩnh vực, mọi đối t ng, nhà báo cũng hông ngoại lệ.Vì vậy, bản thân mỗi nhà báo
cần th y đổi mình thành những nhà báo iểu m i, chuyên nghiệp và hiện đại, tự
nâng c o trình độ bản thân mình để có thể thành thạo s dụng công nghệ, ph ơng
tiện ỹ thuật m i m vào quá trình tác nghiệp, nâng hiệu quả hoạt động củ cơ qu n
báo chí.
Bên cạnh những yêu cầu v ỹ năng ngh nghiệp, chuẩn mực đạo đức ngh
nghiệp, nhà báo chuyên v thực hiện sản phẩm truy n thông giá trị văn hó truy n
thống củ đị ph ơng cũng cần l u ý đến một số yêu cầu hác, liên qu n đến lĩnh
vực tác nghiệp củ mình. Trên cơ s th m hảo nội dung bài viết phong cách tác
nghiệp củ nhà báo hiện đại củ tác giả Đinh Thị Thu Hằng trong sách Báo chí
truy n thông: Những điểm nhìn từ thực ti n, tác giả luận văn xin đ r một số yêu
cầu đối v i ng i làm báo củ cơ qu n báo chí Bạc Liêu.Tr c hết, đó là v phong
cách gi o tiếp. Nhà báo có ỹ năng gi o tiếp tốt sẽ có đi u iện thuận l i để h p tác,
tr o đổi, h i thác, thu thập đ c nhi u thông tin, dữ liệu chính xác liên qu n đến
90
nội dung cần truy n thông. Nhà báo biết ết h p ỹ năng gi o tiếp củ mình vào
quá trình tác nghiệp báo chí nh tìm hiểu ỹ v giá trị văn hó truy n thông, v
nghệ nhân, nghệ sĩ, nhân vật có liên qu n tr c hi phỏng vấn để tự tin, chủ động
và thấu hiểu trong quá trình tác nghiệp sẽ giúp cho nhà báo đạt đ c thành công
trong công việc.Thứ h i, đó là sáng tạo trong thể hiện nội dung truy n thông. Sáng
tạo trong nội dung để hông đi vào lối mòn những chủ đ cũ, mà tìm r những góc
nhìn m i, thiết thực hấp d n v i công chúng, có ý nghĩ quảng bá, phát huy mạnh
mẽ các giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng. Sáng tạo trong hình thức để tìm r
cách thức, ph ơng tiện thể hiện, truy n tải thông điệp truy n thông phong phú, hiệu
quả, b t ịp xu h ng th i đại. Sáng tạo trong truy n thông giá trị văn hó truy n
thống đị ph ơng là quá trình l o động nghiêm túc, b n bỉ để bằng ph ơng pháp
m i m quảng bá cho những giá trị đã có từ lâu đ i. Thứ b , đó là thái độ trân trọng
giá trị văn hó . L o động v i tình yêu ngh thì m i g t hái đ c thành công trong
l o động và truy n thông v giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng chính là quá
trình l o động đòi hỏi trình độ và tâm huyết c o. Nhà báo phải có thái độ trân trọng
để từ đó tích cực tìm tòi, nghiên cứu, sáng tạo r ph ơng pháp nâng c o hiệu quả
hoạt động truy n thông có thể quảng bá, phát huy, nâng tầm giá trị văn hó truy n
thống đị ph ơng. Thứ t , nhạy bén v i công nghệ trong hoạt động báo chí truy n
thông. Công nghệ luôn đổi m i và phát triển hông ngừng, đòi hỏi nhà báo cũng
nghiên cứu, rèn luyện hông ngừng để tr nên nhạy bén, b t ịp những xu h ng
công nghệ m i, ứng dụng hiệu quả vào hoạt động truy n thông, h c phục hạn chế
phổ biến củ nhà báo đị ph ơng là bỡ ngỡ, x r i công nghệ. Có nh thế đội ngũ
những ng i làm báo Bạc Liêu hông chỉ làm tốt công tác truy n thông giá trị văn
hó truy n thống đị ph ơng mà còn góp phần hiệu quả hoạt động báo chí truy n
thông đị ph ơng, nâng tầm v i trò, vị thế báo chí Bạc Liêu trong đóng góp vào sự
phát triển b n vững mọi m t củ tỉnh nhà.
Tiểu kết chương 3
Báo chí Bạc Liêu đã có nhi u đóng góp trong truy n thông v giá trị văn hó
truy n thống đị ph ơng góp phần quảng bá hình ảnh đẹp, độc đáo v đất và ng i
91
Bạc Liêu. Tuy nhiên, thực ti n hoạt động truy n thông v giá trị văn hó truy n
thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu đ t r một số vấn đ nh : Nội dung truy n
thông trên báo chí đị ph ơng ch b t ịp xu thế phát triển củ báo chí hiện đại;
v ng m c v đi u iện tài chính và nhân lực gây hó hăn trong ứng dụng công
nghệ, ỹ thuật trong quá trình tác nghiệp sáng tạo tác phẩm báo chí; còn hạn chế
trong việc t ơng tác v i công chúng; việc h i thác mạng xã hội và hoạt động
truy n thông ch đ c qu n tâm đúng mức…Để nâng c o hiệu quả truy n thông
giá trị văn hó truy n thông đị ph ơng, một số giải pháp đ c đ r là: Th y đổi v
nội dung và hình thức nh truy n thông hữu ích, thiết thực, sinh động, hấp d n theo
xu h ng th i đại; m i chuyên gi nghiên cứu công chúng và làm m i lại ch ơng
trình, chuyên mục, đào tạo đội ngũ làm ch ơng trình; tăng c ng ứng dụng ho
học công nghệ và ỹ thuật; tích cực h i thác mạng xã hội; đẩy mạnh inh tế báo
chí. Đ c biệt là qu n tâm, nghiên cứu v công chúng, tạo đi u iện để cho sự th m
gi củ công chúng vào hoạt động truy n thông v giá trị văn hó truy n thống đị
ph ơng. Bên cạnh đó luận văn cũng có những huyến nghị nh đối v i cơ qu n
quản lý báo chí tiếp tục nghiên cứu, xây dựng và b n hành các văn bản quy phạm
pháp luật chuyên ngành, tạo hành l ng pháp lý cho việc quản lý và triển h i các
hoạt động đầu t phát triển báo chí; các cơ qu n báo chí cần tăng c ngxây dựng
đội ngũ những ng i làm báo có trình độ nghiệp vụ c o, có bản lĩnh chính trị, có
hả năng tác nghiệp truy n thông đ ph ơng tiện năng động, sáng tạo trong môi
tr ng truy n thông số; Đội ngũ ng i làm báo tích cực nâng c o chất l ng truy n
thông v giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng đến rộng rãi công chúng trong và
ngoài tỉnh, qu đó nâng tầm vị thế củ Bạc Liêu, thúc đẩy xúc tiến đầu t , phát triển
kinh tế - xã hội trong th i gi n t i.
92
T LUẬN
Truy n thông v giá trị văn hó truy n thống là quá trình truy n đạt thông tin
một cách rộng rãi đến mọi ng i trong xã hội thông qu các ph ơng tiện truy n
thông đại chúng v các nội dung những thành tựu củ một cá nhân h y một dân tộc
đã đạt đ c trong qu n hệ v i thiên nhiên, v i xã hội, thái độ, trách nhiệm và những
quy t c ứng x củ mỗi ng i trong qu n hệ củ bản thân v i gi đình, xã hội và
thiên nhiên, những sức mạnh biểu tr ng cho chân - thiện - mỹ. Ch ơng 1 củ luận
văn đã hệ thống hó cơ s lý luận và thực ti n v truy n thông văn hó cũng nh
truy n thông giá trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu.
Đối v i Bạc Liêu, truy n thông v văn hó có ý nghĩ qu n trọng trong việc
nâng c o hiệu quả hội nhập quốc tế, tập trung m rộng thị tr ng, thu hút đầu t ,
nguồn lực bên ngoài phục vụ phát triển inh tế - xã hội đị ph ơng. Ch ơng 2 củ
luận văn đã phân tích, đánh giá thực trạng nội dung và hình thức truy n thông v giá
trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu.Qu hảo sát cho thấy,
truy n thông giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu truy n
tải nhi u thông điệp ý nghĩ nh êu gọi ng i dân nâng c o ý thức trong giữ gìn,
phát huy giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng; sự qu n tâm củ ngành chức
năng, chính quy n đị ph ơng; thu hút xúc tiến đầu t phát triển giá trịvăn hó đị
ph ơng… Tuy nhiên, truy n thông v văn hó Bạc Liêu v n còn một số hạn chế,
hó hăn, ch đáp ứng đ c nhu cầu củ công chúng cũng nh nhiệm vụ chính trị,
inh tế - xã hội củ tỉnh nhà.
Tr c một số vấn đ đ t r v i báo chí Bạc Liêu nh : Nội dung truy n thông
trên báo chí đị ph ơng ch b t ịp xu thế phát triển củ báo chí hiện đại; v ng
m c v đi u iện tài chính và nhân lực gây hó hăn trong ứng dụng công nghệ, ỹ
thuật; việc t ơng tác v i công chúng; việc h i thác mạng xã hội ch đ c qu n
tâm đúng mức…, ch ơng 3 củ luận văn đã làm rõ những thành công, hạn chế và
nguyên nhân củ những thành công, hạn chế trong truy n thông giá trị văn hó
truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu. Từ đó đ r những đ xuất, iến
nghị để nâng c o hiệu quả truy n thông giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên
93
báo chí Bạc Liêu. Trong th i gi n t i, để nâng c o hiệu quả truy n thông v giá trị
văn hó truy n thống đị ph ơng, các giải pháp s u đây cần đ c triển h i thực
hiện: Th y đổi v nội dung và hình thức nh truy n thông hữu ích, thiết thực, sinh
động, hấp d n theo xu h ng th i đại; m i chuyên gi nghiên cứu công chúng và
làm m i lại ch ơng trình, chuyên mục, đào tạo đội ngũ làm ch ơng trình; tăng
c ng ứng dụng ho học công nghệ và ỹ thuật; tích cực h i thác mạng xã hội;
đẩy mạnh inh tế báo chí. Đ c biệt là qu n tâm, nghiên cứu v công chúng, tạo đi u
iện để cho sự th m gi củ công chúng vào hoạt động truy n thông v giá trị văn
hó truy n thống đị ph ơng.
Tóm lại, luận văn góp phần bổ sung và phát triển hệ thống lý thuyết v
nghiên cứu truy n thông và bằng việc chỉ r những thành công và hạn chế trong
việc truy n thông giá trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu, luận văn đã đ r
những đ xuất iến nghị thiết thực nhằm nâng c o hơn chất l ng truy n thông giá
trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu. Đồng th i, góp phần phát huy v i trò củ
truy n thông v giá trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu đồng th i l n tỏ những
giá trị văn hoá củ đị ph ơng. Tuy nhiên, hạn chế củ luận văn là ch đào sâu
nghiên cứu, hảo sát nhu cầu củ công chúng và giải pháp đáp ứng đ c nhu cầu
củ công chúng trong việc th ng thức nội dung truy n thông các giá trị truy n
thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu. Đây có thể là h ng m cho các nghiên
cứu tiếp theo nhằm đóng góp nhi u hơn vào việc quảng bá, l n tỏ các giá trị văn
hó truy n thống củ Bạc Liêu.
94
D N MỤ T L ỆU T M ẢO
V N BẢN Ủ ẢN , N NƢỚ
1. B n Bí th Trung ơng Đảng,Ch th số 8 CT-TW về việ tăng ng sự ãnh o và qu n ý nh m nâng o hất ợng và hiệu qu ông tá áo hí, uất n, B n Bí th Trung ơng Đảng b n hành ngày 31 3 1992.
2. B n Tuyên giáo Tỉnh ủy Bạc Liêu, ề ng tuy n truyền thành tựu 2 năm tái p t nh B i u ( 1 1 1997 – 01/01/2017),phát hành ngày 11 2 16, Bạc Liêu.
3. Chính phủ, Ngh nh số 72 2 13 N -CP về qu n ý, ung ấp, s dụng d h vụ
Internet và thông tin tr n m ng, Chính phủ b n hành ngày 15 7 2 13.
4. Chính phủ, Ngh nh số 9 2 17 N -CP Quy nh hi ti t việ phát ngôn và ung ấp thông tin ho áo hí á qu n hành hính nhà n , Chính phủ ban hành ngày 09/02/2017.
5. Đảng Cộng sản Việt N m (1998 , Văn iện H i ngh n th năm B n Chấp hành
Trung ng hó VIII, NXB Chính trị quốc gi , Hà Nội.
6. Quốc hội Việt N m (2 16 , Luật Báo chí.
7. Thủ t ng Chính phủ, Quy t nh số 362 Q -TTg ph duyệt Quy ho h phát tri n và qu n ý áo hí toàn quố n năm 2 25, Thủ t ng Chính phủ b n hành ngày 03/4/2019.
SÁ TRON NƢỚ
8. Cục Thống ê tỉnh Bạc Liêu (2 2 , Ni n giám thống t nh B i u, NXB
Thống ê.
9. Nguy n Văn Dững (2 17 , Báo hí truyền thông: Những i m nhìn t thự tiễn,
t p 3, NXB Thông tin và Truy n thông.
1 . Nguy n Văn Dững, Đỗ Thị Thu Hằng (2 18 , Truyền thông, ý thuy t và ỹ
năng n, NXB. Thông tin và Truy n thông.
11. Đinh Thị Thu Hằng (2017), Phong á h tá nghiệp nhà áo hiện i, Báo hí truyền thông: Những i m nhìn t thự tiễn, t p 3, NXB Thông tin và Truy n thông.
95
12. Học viện Chính trị quốc gi Hồ Chí Minh (2 ), Kho Văn hó Xã h i h ngh : Giáo trình ý u n văn hó và ng ối văn hó ng, NXB Chính trị quốc gi , Hà Nội.
13. Đinh Văn H ng - B i Chí Trung (2 15 , M t số vấn ề về inh t áo in, NXB
Đại học quốc gi Hà Nội.
14. Hồ Chí Minh (2 2 , Toàn tập, t. 3, NXB Chính trị quốc gi .
15. Hồ Chí Minh (2 11 , Toàn tập, t.12, NXB Chính trị quốc gi -Sự Thật.
16. Phạm Thu Phong (2 17), Nhân ự àm t p hí và âu huyện v th , v thi u , Báo hí truyền thông: Những i m nhìn t thự tiễn, t p 3, NXB Thông tin và Truy n thông.
17. D ơng Xuân Sơn (2 14 , Cá o i hình áo hí và truyền thông, NXB Thông
tin và Truy n thông.
18. Tạ Ngọc Tấn (2 1 , Truyền thông i h ng, NXB chính trị quốc gi .
19. Võ Văn Thành (2 15 , Văn hó N m B qu ái nhìn n N m, NXB Tr .
20. Tr ng Đào tạo, bồi d ỡng cán bộ quản lý thông tin và truy n thông (2 11 , M t số n i dung n về nghiệp vụ áo hí uất n, NXB Thông tin và Truy n thông.
B N T P Í
21. Nguy n Trọng Chuẩn (1998), Vấn ề h i thá á giá tr truyền thống vì mụ
ti u phát tri n, Tạp chí Triết học, (2 , tr.16 - 19.
22. Đ ng Thị Ph ơng Duyên (2 17 , Văn hó truyền thống dân t Việt N m tr y u u phát tri n m i, Tạp chí Kho học Xã hội Việt Nam, (7), tr.48 -53.
23. M i Quỳnh N m (2 1 , Về vấn ề nghi n u hiệu qu truyền thông i
chúng, Tạp chí Xã hội học, (4 , tr.21 - 25.
LUẬN V N
24. Triệu Thúy Hà (2 14 , Báo iện t v i việ qu ng á á di s n văn hó v t th ợ UNE CO ông nh n , Luận văn thạc sĩ Báo chí học, Tr ng Đại học Kho học xã hội và Nhân văn Hà Nội.
96
25. Hoàng Thị Hò (2 13 , tr ng văn hoá vùng miền trong á h ng trình văn nghệ ài Truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn thạc sĩ Báo chí học, Tr ng Đại học Kho học xã hội và Nhân văn Hà Nội.
26. Đ ng Thúy L n (2 16 Truyền thông về hình nh ất n , on ng i, văn hó Việt ho ng i Việt N m ở n ngoài tr n nh truyền hình ối ngo i VTC1 – NetViet, Luận văn thạc sĩ Báo chí học, Tr ng Đại học Kho học xã hội và Nhân văn Hà Nội.
27. Trần Thị Ph ơng Nhung (2 15 , Vấn ề o tồn và phát huy di s n văn hó phi v t th tr n Báo và ài PT – TH Th Thi n Hu , Luận văn thạc sĩ Báo chí học, Tr ng Đại học Kho học xã hội và Nhân văn Hà Nội.
28. Nguy n Thị Th nh Nhung (2 16 , B o tồn và phát huy văn hoá dân t Mông tr n h ng trình truyền hình ti ng Mông nh VTV5, Luận văn thạc sĩ Báo chí học, Học viện Báo chí tuyên truy n, Hà Nội.
29. Lê Thị Hồng Thanh (2015), Nghi n u phát tri n du h văn hó t nh B
Liêu, Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Du lịch, Đại học Quốc gi Hà Nội.
3 . Hồ Thị Diệu Tr ng (2 11 , Truyền thông sự iện FE TIVA Hu nh ỳ tr n áo Th Thi n - Hu , Vietn mnet,Vne press, Luận văn thạc sĩ Báo chí học, Đại học Quốc gi Hà Nội.
31. Trần Thị Hải Yến (2 13 , Qu ng á văn hó dân t tr n nh du h truyền hình áp Việt N m, Luận văn thạc sĩ Báo chí học, Học viện Báo chí tuyên truy n, Hà Nội.
NGUỒN NTERNET
32. Cổng thông tin điện t Hội Nhà báo Việt N m, H ng d n cách viết tin, bài cho http://hoinhabaovietnam.vn, điện báo t ,
tr ng http://hoinhabaovietnam.vn/Huong-dan-cach-viet-tin-bai-cho-trang-bao-dien- tu_n15280.html, 10/4/2017.
33. Nguy n Văn Dân, Văn hó dân t trong truyền thống và hiện i, https://nhandan.com.vn/dong-ch y Văn-hóa-dân-tộc-
www.nhandan.com.vn, trong-truy n-thống-và-hiện-đại-550140/23/9/2009.
34. Vũ Minh Gi ng, Giữ gìn, phát huy n sắ văn hó dân t à àm giàu s m nh n i sinh ho ất n , www.qdnd.vn, https://www.qdnd.vn/chong-dien-
97
bien-hoa-binh/giu-gin-phat-huy-ban-sac-van-hoa-dan-toc-la-lam-giau-suc- manh-noi-sinh-cho-dat-nuoc-536933, 21/4/2018.
35. Thu Hằng, B i u, ái nôi nghệ thu t n tài t , vovworld.vn, https://vovworld.vn/vi-VN/tap-chi-van-nghe/bac-lieu-cai-noi-cua-nghe-thuat- don-ca-tai-tu687931, 10/10/2018.
36. Nguy n Hồng, B n sắ dân t và sự phát tri n văn hó , tapchicongsan.org.vn, http://tapchicongsan.org.vn/web/guest/nghien-cu/-/2018/22546/ban-sac-dan- toc-va-su-phat-trien-van-hoa.aspx, 17/7/2013.
37. Tiến Phú và nhóm tác giả, Bạc Liêu - điểm hẹn văn hó , nh nd n.com.vn, https://www.nhandan.com.vn/hangthang/van-hoa/item/26162002-bac-lieu- diem-hen-van-hoa.html, 23/04/2015.
38. Picture Studio, Dịch vụ dựng phim tr ng ảo, picture.vn,
https://picture.vn/quay-phim-chuyen-nghiep/dich-vu-dung-phim-truong- ao.html, 14/4/2016
39. Thái Sơn, Báo chí th i số hó - thách thức báo chí đị ph ơng, congluan.vn
https://congluan.vn/bao-chi-thoi-so-hoa-thach-thuc-bao-chi-dia-phuong- post54557.html, 14/01/2019.
4 . Huỳnh S , Bạc Liêu phấn đấu phát triển nh nh, b n vững, đứng vào top há trong hu vực, d ntocmiennui.vn, https: d ntocmiennui.vn b c-lieu-phan-dau- phat-trien-nhanh-ben-vung-dung-vao-top-kha-trong-khu-vuc/117306.html, 30/12/2016.
41. Võ Văn Th ng, V hái niệm giá trị văn hó truy n thống,
tailieudientu.lrc.tnu.edu.vn,http://tailieudientu.lrc.tnu.edu.vn/chi-tiet/ve-khai- niem-gia-tri-van-hoa-truyen-thong-27830.html, 28/09/2010.
42. Nguy n Tiến Vụ, Bàn v giải pháp đào tạo cán bộ quản lý báo chí đị ph ơng trong xu thế truy n thông đ ph ơng tiện, b cninhtv.vn, http: b cninhtv.vn tin- tuc-n3141/ban-ve-giai-phap-dao-tao-can-bo-quan-ly-bao-chi-dia-phuong-trong- xu-the-truyen-thong-da-phuong-tien.html, 08/6/2020.
43. Wi ipedi , Giá trị, vi.wi ipedi .org, https: vi.wi ipedi .org wi i Giá trị.
44. Wi ipedi , Ph ơng tiện truy n thông mạng xã hội, vi.wi ipedi .org,
https://vi.wikipedia.org/wiki/Ph ơng tiện truy n thông mạng xã hội.
98
SẢN P ẨM BÁO Í B L ÊU:
Báo B i u iện t :
45. Trịnh Hữu, Bảo tồn và phát huy các loại hình nghệ thuật Khmer: Nhi u ỳ vọng m i, b ob clieu.vn, http: b ob clieu.vn v n-hoa-nghe-thuat/bao-ton-va-phat- huy-cac-loai-hinh-nghe-thuat-khmer-nhieu-ky-vong-moi-53875.html, 29/06/2018
46. Trịnh Hữu, L hội tháng Giêng: Đẹp và ch đẹp, b ob clieu.vn,
http://www.baobaclieu.vn/van-hoa-nghe-thuat/le-hoi-thang-gieng-dep-va-chua- dep!-57667.html, 01/03/2019
47. Châu Khánh, L hội nghinh Ông: Nét đẹp văn hó tinh thần củ ng dân, baobaclieu.vn, http://baobaclieu.vn/van-hoa-nghe-thuat/le-hoi-nghinh-ong-net- dep-van-hoa-tinh-than-cua-ngu-dan-48931.html, 26/02/2018
48. Hoàng L m, Biểu di n gi i thoại v Công t Bạc Liêu - Điểm nhấn củ Tuần Văn hó - Du lịch Bạc Liêu 2 19, b ob clieu.vn, http: b ob clieu.vn v n-hoa- nghe-thuat/bieu-dien-giai-thoai-ve-cong-tu-bac-lieu-diem-nhan-cua-tuan-van- hoa-du-lich-bac-lieu-2019-62117.html, 22/11/2019
49. Ph n Trung Nghĩ , Bạc Liêu v ng đất văn hóa, baobaclieu.vn,
http://baobaclieu.vn/van-hoa-nghe-thuat/bac-lieu-vung-dat-van-hoa- 29955.html, 23/04/2015.
5 . Trần Liêu, Văn hó là n n gốc, vốn liếng để Bạc Liêu phát triển, b ob clieu.vn, http://baobaclieu.vn/van-hoa-nghe-thuat/van-hoa-la-nen-goc-von-lieng-de-bac- lieu-phat-trien-17841.html, 06/09/2013
51. Hải Ph ng, Huyện Hồng Dân: Gi i thiệu nhi u sản phẩm đ c tr ng tại Tuần Văn hó - Du lịch Bạc Liêu 2 19, b ob clieu.vn, http: www.b ob clieu.vn du- lich/huyen-hong-dan-gioi-thieu-nhieu-san-pham-dac-trung-tai-tuan-van-hoa-du- lich-bac-lieu-2019-62099.html, 22/11/2019
52. PV, Kh i mạc Liên ho n nhạc ngũ âm và mú dân gi n Khmer 2 19, http://www.baobaclieu.vn/van-hoa-nghe-thuat/khai-mac-lien-
baobaclieu.vn, hoan-nhac-ngu-am-va-mua-dan-gian-khmer-2019-62688.html, 28/12/2019
53. PV, Kh i mạc Tuần Văn hó - Du lịch Bạc Liêu 2 19, http: b ob clieu.vn ho t- dong-lanh-dao/khai-mac-tuan-van-hoa-du-lich-bac-lieu-2019-62085.html, 21/11/2019
99
54. PV, Toàn huyện có 69 câu lạc bộ đ n c tài t , b ob clieu.vn,
http://baobaclieu.vn/van-hoa-nghe-thuat/toan-huyen-co-69-cau-lac-bo-don-ca- tai-tu-56663.html, 28/12/2018
55. Nhật Quỳnh, Từ Tháp cổ Vĩnh H ng: Con đ ng du lịch rộng m , baobaclieu.vn, http://baobaclieu.vn/van-hoa-nghe-thuat/tu-thap-co-vinh-hung- con-duong-du-lich-rong-mo-48372.html, 15/01/2018
56. Nhật Quỳnh, Công t Bạc Liêu: Từ gi i thoại đến th ơng hiệu, b ob clieu.vn http://baobaclieu.vn/van-hoa-nghe-thuat/cong-tu-bac-lieu-tu-giai-thoai-den- ,thuong-hieu-62057.html, 18/11/2019
57. Ngọc Trân, Xây dựng lại đ án bảo tồn nhãn cổ để phục vụ du lịch Bạc Liêu, baobaclieu.vn, http://www.baobaclieu.vn/van-hoa-nghe-thuat/xay-dung-lai-de- an-bao-ton-nhan-co-de-phuc-vu-du-lich-bac-lieu-49547.html, 04/04/2018
58. D ơng Thành Truy n, Đ bản “Dạ cổ hoài l ng” lên sóng YouTube, http://baobaclieu.vn/van-hoa-nghe-thuat/dua-ban-da-co-hoai-
baobaclieu.vn, lang-len-song-youtube-62364.html, 09/12/2019
tình yêu, 59. Hữu Thọ, Bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật Đ n c tài t N m bộ: Khơi b ob clieu.vn, nhiệm trong trách gi i tr ,
dậy http://baobaclieu.vn/van-hoa-nghe-thuat/bao-ton-va-phat-huy-gia-tri-nghe- thuat-don-ca-tai-tu-nam-bo-khoi-day-tinh-yeu-trach-nhiem-trong-gioi-tre- 53447.html, 01/06/2018
6 . Hữu Thọ, Đoàn nghệ thuật tổng h p Khmer Bạc Liêu: “Trình làng” v di n d ê m i, b ob clieu.vn, http: b ob clieu.vn v n-hoa-nghe-thuat/doan-nghe- thuat-tong-hop-khmer-bac-lieu-trinh-lang-vo-dien-du-ke-moi-61933.html, 11/11/2019
61. Hữu Thọ, Tăng c ng quản lý và tổ chức l hội trong dịp tết, b ob clieu.vn,
http://baobaclieu.vn/van-hoa-nghe-thuat/tang-cuong-quan-ly-va-to-chuc-le-hoi- trong-dip-tet-48528.html, 24/01/2018
62. Hữu Thọ, Phát huy văn hó ẩm thực trong phát triển du lịch,b ob clieu.vn, http://baobaclieu.vn/van-hoa-nghe-thuat/phat-huy-van-hoa-am-thuc-trong-phat- trien-du-lich-50198.html, 16/05/2018
63. Hữu Thọ, Nâng tầm ch Xiêm Cán tr thành di tích iến trúc nghệ thuật cấp quốc gi , b ob clieu.vn, http: www.b ob clieu.vn v n-hoa-nghe-thuat/nang-
100
tam-chua-xiem-can-tro-thanh-di-tich-kien-truc-nghe-thuat-cap-quoc-gia- 59822.html, 10/07/2019
64. Hữu Thọ, Phát huy giá trị di tích cấp quốc gi , b ob clieu.vn,
http://www.baobaclieu.vn/van-hoa-nghe-thuat/phat-huy-gia-tri-di-tich-cap- quoc-gia-49108.html, 07/03/2018
65. Cẩm Thúy, Sân hấu D Kê băn hoăn đội ngũ ế thừ , b ob clieu.vn, http://baobaclieu.vn/van-hoa-nghe-thuat/san-khau-du-ke-ban-khoan-doi-ngu- ke-thua-54232.html, 23/7/2018
66. Cẩm Thúy, S c màu trên dòng sông M spero, b ob clieu.vn,
http://www.baobaclieu.vn/van-hoa-nghe-thuat/sac-mau-tren-dong-song- maspero-56083.html, 23/11/2018
67. K.T, Đậm đà bún n c lèo Bạc Liêu, b ob clieu.vn,
http://www.baobaclieu.vn/du-lich/dam-da-bun-nuoc-leo-bac-lieu-58420.html, 17/04/2019
68. Ngọc Vũ, Nâng tầm l giỗ Bác thành l hội Đ n th Chủ tịch Hồ Chí Minh, http://baobaclieu.vn/van-hoa-nghe-thuat/nang-tam-le-gio-bac-
baobaclieu.vn, thanh-le-hoi-den-tho-chu-tich-ho-chi-minh-61440.html, 11/10/2019
Ch ng trình ất và Ng i B i u:
69. Ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu, ngày 26 3 2 18, Đài Phát th nh - Truy n
hình Bạc Liêu.
7 . Ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu, ngày 23 4 2 18, Đài Phát th nh - Truy n
hình Bạc Liêu.
71. Ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu, ngày 9 5 2 18, Đài Phát th nh - Truy n
hình Bạc Liêu.
72. Ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu, ngày 21 5 2 18, Đài Phát th nh - Truy n
hình Bạc Liêu.
73. Ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu, ngày 16 7 2 18, Đài Phát th nh - Truy n
hình Bạc Liêu.
74. Ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu, ngày 13 8 2 18, Đài Phát thanh - Truy n
hình Bạc Liêu.
101
75. Ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu, ngày 9 9 2 18, Đài Phát th nh - Truy n
hình Bạc Liêu.
76. Ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu, ngày 3 12 2 18, Đài Phát th nh -
Truy n hình Bạc Liêu.
77. Ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu, số ngày 28 1 2 19, Đài Phát th nh -
Truy n hình Bạc Liêu.
78. Ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu, ngày 2 5 2 19, Đài Phát th nh - Truy n
hình Bạc Liêu.
79. Ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu, ngày 15 7 2 19, Đài Phát thanh - Truy n
hình Bạc Liêu.
8 . Ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu, ngày 12 8 2 19, Đài Phát th nh - Truy n
hình Bạc Liêu.
81. Ch ơng trình Đất và Ng i Bạc Liêu,ngày 9 9 2 19, Đài Phát th nh - Truy n
hình Bạc Liêu.
T p hí Văn hó - Văn nghệ B i u:
82. Lâm Anh (2 18 , N ng nghĩ mâm cơm ngày giỗ Bác, Tạp chí Văn hó - Văn
nghệ Bạc Liêu, số Xuân 2 18, tr.2 – 21
83. Vũ Đức S o Biển (2 18 , Bạc Liêu có quán Th ng Đỏ, Tạp chí Văn hó – Văn
nghệ Bạc Liêu, số xuân 2018, tr.68 – 69
84. Th nh C ng (2 18 , Lãnh đạo tỉnh thăm hỏi, t ng quà đồng bào Khmer nhân dịp Tết cổ truy n Chôl Chnăm Thmây, Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu, số 93, tr.11
85. Th nh Du (2 18 , Du lịch: Một trong năm trụ cột inh tế củ tỉnh Bạc Liêu, Tạp
chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu, số 118, tr.42 - 44
86. Th nh Du (2 18 , H ơng lòng hò điệu tiếng nhạc l i c trong ngày Giỗ Tổ,
Tạpchí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu, số 1 8, tr. 25 – 26
87. Thanh Du (2 18 , Ng i làm s ng cho gi i điệu ph ơng N m, Tạp chí Văn hó
- Văn nghệ Bạc Liêu, số 112, tr. 36 – 37
102
88. L Dũng (2 18 , Mú Thần Tài: Nét văn hó đ c s c trong ngày Tết củ cộng đồng ng i Ho Bạc Liêu, Tạp chí Văn hó – Văn nghệ Bạc Liêu, số Xuân 2018, tr.94 – 95
89. L Dũng (2 18 , Tết Đo n ngọ: Một nét văn hó đ c s c củ cộng đồng ng i
Ho Bạc Liêu, Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu, số 98, tr.18 – 19
9 . Phong D ơng (2 19 , Ngọt lành vị bánh quê h ơng, Tạp chí Văn hó - Văn
nghệ Bạc Liêu, số 119, tr.33
91. Trần Trấn Gi ng (2 19 , Một ngày du xuân Bạc Liêu, Tạp chí Văn hó - Văn
nghệ Bạc Liêu, số 117, tr.36 – 37
92. Nguy n Ph c Hoàng (2 19 , Từ ngữ đị ph ơng N m Bộ trong điệu Nói thơ
Bạc Liêu, Tạp chí Văn hó – Văn nghệ Bạc Liêu, số 117, tr.14 – 15
93. N m Kh (2 19 , M i Xuân Th ng: Nhiệt huyết và đ m mê nghệ thuật, Tạp
chí Văn hó – Văn nghệ Bạc Liêu, số 119, tr.38
94. C o Ngọc (2 18 , Hồng Dân: Ti m năng du lịch trên mảnh đất giàu truy n
thống văn hó , Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu, số 11 , tr.24 – 25
95. Thu Ngọc (2 18 , Trận Giồng Bốm và nghĩ quân “áo tr ng”, Tạp chí Văn hó -
Văn nghệ Bạc Liêu, số 95, tr.12 – 13
96. Vũ Thống Nhất (2 18 , Bạc Liêu đã l n quá rồi, Tạp chí Văn hó - Văn nghệ
Bạc Liêu, số xuân 2 18, tr. 14 – 16
97. Nhóm phóng viên (2 19 , Nghệ sĩ Thạch Mô Ly, N ng lòng v i âm nhạc dân
tộc, Tạp chí Văn hó – Văn nghệ Bạc Liêu, số xuân 2 19, tr.9
98. Thạch Đ Ni (2 19 , Văn học nghệ thuật các dân tộc tỉnh Bạc Liêu trong dòng chảy văn học nghệ thuật m i, Tạp chí Văn hó – Văn nghệ Bạc Liêu, số xuân 2019, tr.86
99. Công Tâm (2 19 , Du lịch thành phố Bạc Liêu: Ti m năng v y gọi, Tạp chí Văn
hó - Văn nghệ Bạc Liêu, số xuân 2 19, tr.56 – 57
1 . Bích Thảo, Cải l ơng trên đất Bạc Liêu, Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc
Liêu, số 119, tr 22 – 23
1 1. Bích Thảo (2 18 , L n tỏ ni m đ m mê đ n c tài t , Tạp chí Văn hó - Văn
nghệ Bạc Liêu, số 1 , tr. 42
103
1 2. Nhật Thảo (2 19 , Chung t y bảo tồn và phát huy nghệ thuật Đ n c tài t
N m Bộ, Tạp chí Văn hó – Văn nghệ Bạc Liêu, số 117, tr.16 – 17
1 3. Trần Ph c Thuận (2 18 , Tết Nguyên đán củ ng i Bạc Liêu, Tạp chí Văn
hó - Văn nghệ Bạc Liêu, số Xuân 2 18, tr.39 – 41
1 4. Trần Ph c Thuận (2 19 , Từ bản gốc đến bản chuẩn củ bài Dạ cổ hoài l ng,
Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu, số 119, tr. 12 - 15
1 5. Cẩm Thúy (2 18 , Bạc Liêu: Một húc tự tình, Tạp chí Văn hó – Văn nghệ
Bạc Liêu, số xuân 2 18, tr.32 – 33
1 6. Tr ơng Thu Tr ng (2 19 , L hội Dâng Y K thin trong đ i sống cộng đồng ng i Khmer Bạc Liêu, Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu, số 117, tr .12 – 13
1 7. Xuân Tri u (2 18 , Bánh quê còn mãi v i th i gi n, Tạp chí Văn hó - Văn
nghệ Bạc Liêu, số 1 , tr.38 - 39
1 8. Xuân Tri u (2 19 , Bạc Liêu phát triển du lịch g n v i trải nghiệm văn hó ,
Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu, số 12 , tr.11 - 12
1 9. PV (2 18 , Hội di n “Tiếng hát hẹn hò 9 dòng sông” lần thứ XVI – năm 2 18: Bạc Liêu đoạt 2 HCV, 2 HCB, Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu, số 101, tr.49
104
P Ụ LỤ U Ỏ P ỎN VẤN S U
I. Nhà quản lý văn hó tại Bạc Liêu: Bà Tô Việt Thu, nguyên Phó Giám đốc
S Văn hó , Thông tin, Thể thao và Du lịch tỉnh Bạc Liêu
1. B ánh giá nhƣ thế nào về tác ộng của truyền thông với các giá trị
văn hó truyền thống trên báo chí ị phƣơng?
Những năm gần đây, Bạc Liêu đẩy mạnh phát triển văn hó để làm nguồn
lực cho sự phát triển inh tế - xã hội củ tỉnh nhà thì báo chí đã đồng hành bằng một
mật độ truy n thông rất c o.
Hoạt động truy n thông các giá trị văn hó truy n thống trên báo chí tỉnh nhà
có ý nghĩ qu n trọng trong việc bảo vệ n n tảng t t ng củ Đảng, đấu tr nh,
phản bác các luận điệu s i trái củ các thế lực th địch, âm m u, hoạt động “di n
biến hò bình” trên lĩnh vực t t ng, văn hó , nhất là việc l i dụng truy n bá t
t ng ngoại l i trái v i thuần phong, mỹ tục củ dân tộc.
V i việc tăng c ng công tác truy n thông v các di tích lịch s , ý nghĩ l
hội, di sản văn hó , ẩm thực, các hoạt động văn hó truy n thống…, báo chí đã tích
cực, nhiệt tình ủng hộ và cổ vũ, hơi dậy tinh thần tự hào củ nhân dân, thể hiện rõ
qu n điểm cấp thiết phải giữ gìn và phát huy những giá trị văn hó truy n thống đ c
s c và đậm đà củ Bạc Liêu.
Báo chí đã góp phần phát huy giá trị và tạo sự l n tỏ văn hó truy n thống
củ đị ph ơng đến v i bạn bè trong n c và quốc tế, nh đó, hình ảnh v một Bạc
Liêu điểm hẹn văn hó v i các giá trị văn hó truy n thống hấp d n bạn bè gần x
đến th m qu n, tìm hiểu. Đi u này đã đóng góp vào tăng do nh thu hoạt động du
lịch cũng nh có ý nghĩ thúc đẩy việc h p tác, xúc tiến, thu hút đầu t vào Bạc
Liêu tạo đà cho sự phát triển inh tế đị ph ơng.
V i v i trò là cơ qu n quản lý nhà n c v văn hó , S Văn hó , Thông tin,
Thể th o và Du lịch Bạc Liêu phải đối m t v i nhi u hó hăn, thách thức trong
quản lý, bảo tồn, phát triển văn hó truy n thống đị ph ơng. Sự phối h p ch t chẽ
105
củ các cơ qu n thông tấn báo chí và những thông tin phản biện đóng góp cho
những tồn tại củ ngành, ịp th i h c phục hạn chế.
2. B ánh giá hiệu quả của công tác truyền thông về giá trị văn hó
truyền thống của Bạc Liêu trên báo chí ịa phƣơng?
Công tác truy n thông trên các ph ơng tiện thông tin đại chúng v những nét
đẹp văn hó truy n thống đ c các cơ qu n báo chí bám sát chỉ đạo, h ng d n,
định h ng củ cơ qu n quản lý góp phần qu n trọng quảng bá hình ảnh đất và
ng i Bạc Liêu, các giá trị văn hó truy n thống Bạc Liêu.
Các nhà báo viết v văn hó giàu trải nghiệm và vốn sống, có nhi u tìm tòi,
nghiên cứu iến thức lĩnh vực văn hó , đ c biệt là đi sâu tìm hiểu v giá trị văn hó
truy n thống củ Bạc Liêu ết h p v i th m hảo ý iến củ cơ qu n quản lý nhà
n c, nghệ nhân, nghệ sĩ trên đị bàn. Qu đó, công tác truy n thông nhìn chung
bảo đảm chuyển tải đúng nội dung các iến thức lĩnh vực chuyên môn văn hó , góp
phần l n tỏ , quảng bá đồng th i giữ gìn vẹn nguyên các giá trị văn hó truy n
thống Bạc Liêu.
Trong những năm qu , báo chí truy n thông đã th m gi tích cực vào việc
l n tỏ thông điệp Bạc Liêu là điểm hẹn văn hó . Bằng nhi u bài báo tạo hiệu ứng
l n đã giúp Bạc Liêu nhận đ c sự đầu t , hỗ tr từ Trung ơng để h c phục hó
hăn, tạo đi u iện thuận l i giúp tỉnh Bạc Liêu bảo tồn phát huy giá trị văn hó
truy n thống.
Báo Bạc Liêu điện t , Đài Phát th nh - Truy n hình Bạc Liêu, Tạp chí Văn
hó - Văn nghệ Bạc Liêu đã m các chuyên tr ng chuyên mục, đào sâu giá trị nghệ
thuật bản Dạ cổ hoài l ng, tôn vinh vị thế củ Bạc Liêu - chiếc nôi củ Đ n c tài t
và Sân hấu cải l ơng N m bộ. Các nội dung này đ c sự qu n tâm và đón nhận
nhiệt tình củ công chúng tỉnh nhà l n công chúng cả n c.
Tuy nhiên, công tác truy n thông v giá trị văn hó truy n thống của Bạc
Liêu chỉ m i đạt đ c những hiệu quả b c đầu, ch xứng tầm v i sự qu n tâm,
ỳ vọng củ các cấp, các ngành cũng nh nhu cầu v thông tin củ công chúng
106
trong và ngoài tỉnh. Nội dung truy n thông ch thật sự sinh động, hấp d n, hình
thức truy n thông còn hạn chế sự sáng tạo, cách thể hiện ch đ dạng. Ch có
nhi u sản phẩm truy n thông nh m đến từng đối t ng là du hách và các tầng l p
nhân dân trên đị bàn.Do đó, đã ảnh h ng hông nhỏ đến hiệu quả, sức l n tỏ củ
truy n thông v các giá trị văn hó .
M c d các cơ báo chí đị ph ơng đã có nhi u nỗ lực trong hoạt động,
nh ng một cách hách qu n cho thấy, mức độ qu n tâm củ công chúng trong tỉnh
v nội dung truy n thông giá trị văn hó truy n thống Bạc Liêu còn rất thấp. Do
hông có nhi u sự qu n tâm, nên công chúng hầu nh cũng ít t ơng tác, phản hồi v
những nội dung này. Trong hi đó, công chúng ngoài tỉnh là hách du lịch, do nh
nghiệp, nhà đầu t trong cả n c thì cũng tiếp nhận đ c rất ít các nội dung truy n
thông này. Đi u này đ c cho là thể hiện công tác truy n thông các giá trị văn hó
truy n thống Bạc Liêu ch thật sự đạt hiệu quả nh mong đ i.
3. Bà nhận ịnh thuận lợi, khó khăn của công tác truyền thông về giá trị
văn hó truyền thống của Bạc Liêu trên báo chí ị phƣơng nhƣ thế nào?
V thuận l i, Bạc Liêu là mảnh đất giàu giá trị văn hó tự hào v i nhi u di
sản văn hó độc đáo, chứ đựng những ý t ng nhân văn sâu s c đ c ch ông sáng
tạo nên trong quá hứ. Nói đến Bạc Liêu i cũng nghĩ ng y đến quê h ơng củ bản
“Dạ cổ hoài l ng” g n li n v i tên tuổi cố nhạc sĩ C o Văn Lầu, là nơi xuất hiện thể
loại văn học nói thơ Bạc Liêu. Đến Bạc Liêu, du hách nào cũng muốn ghé thăm
v n nhãn cổ, h y th m qu n iến trúc nhà Công t , nghe ể những gi i thoại v
công t Bạc Liêu nổi tiếng, đình ch , miếu mạo đ c Nhà n c các cấp công nhận
xếp hạng di tích cũng phản ánh sự gi o tho văn hó , cũng nh đ i sống tâm linh
rất phong phú củ ng i Bạc Liêu. Đây là đi u iện để báo chí thuận l i h i thác
làm chất liệu trong công tác truy n thông v giá trị văn hó truy n thống của Bạc
Liêu trên báo chí đị ph ơng.
Những năm qu , Đảng bộ, chính quy n tỉnh Bạc Liêu dành sự qu n tâm đ c
biệt cho lĩnh vực văn hó v i nhi u chủ tr ơng chính sách làm động lực cho văn
107
hó tỉnh nhà l n tỏ , nhất là việc tạo đi u iện quảng bá, phát huy những giá trị
truy n thống tốt đẹp củ ng i Bạc Liêu bạn bè gần x có nhi u thiện cảm và ấn
t ng tốt đẹp.
S u 2 năm tái lập, Bạc Liêu đã có b c tiến bộ rõ rệt, v i sự tăng tr ng
há v inh tế, sự ổn định và phát triển mọi lĩnh vực. Đây là một trong những
thuận l i để hoạt động báo chí tỉnh nhà phát triển. Đồng th i, inh tế tăng tr ng,
đ i sống ng i dân đ c nâng lên, trình độ học vấn cải thiện rõ rệt, ng i dân có
đi u iện để qu n tâm đến văn hó , có nhu cầu h ng thụ giá trị văn hó . Đi u này
tạo r cho báo chí một lực l ng công chúng là ng i dân đị ph ơng.
Tuy nhiên, bên cạnh những thuận l i, báo chí cũng đ ng đối m t v i hông ít
hó hăn trong công tác truy n thông v giá trị văn hó truy n thống. Trong bối
cảnh toàn cầu hó , quá trình gi o l u văn hó di n r mạnh mẽ, công chúng đị
ph ơng đón nhận những giá trị văn hó m i, từ những n n văn hó trên thế gi i,
nên dần thiếu đi sự qu n tâm đối v i giá trị văn hó truy n thống. Truy n thông v
các giá trị văn hó truy n thống củ báo chí đị ph ơng vì thế ít nhận đ c sự qu n
tâm củ công chúng đị ph ơng.
Không chỉ vậy, sự xuất hiện củ những thông tin xấu độc từ các thế lực th
địch l i dụng âm m u di n biến hò bình, chống phá Đảng, Nhà n c, xuyên tạc
n n văn hó đậm đà bản s c củ dân tộc cũng ảnh h ng hông nhỏ, hiến cho một
bộ phận công chúng hiểu s i lệch v các giá trị văn hó .
II. Nghệ nhân văn hó , văn nghệ sĩ của Bạc Liêu: Nghệ sĩ Nguy n Châu Bảo
Th nh - nghệ sĩ thuộc Nhà hát C o Văn Lầu
1. Sự hài lòng của ông về truyền thông các giá trị văn hó truyền thống
trên báo chí ị phƣơng nhƣ thế nào?
Kiến thức văn hó , nhất là giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng có nhi u
nội dung đòi hỏi đến thuật ngữ, cách di n đạt, s dụng câu từ lạ l m, v t “tầm” đối
v i ng i làm báo nh ng v n có nhi u nhà báo chịu hó đào sâu, tìm tòi v lĩnh vực
này. Nhi u bài viết cho thấy inh nghiệm, vốn sống và iến thức phong phú v lĩnh
108
vực văn hó củ nhà báo. Đ c biệt v i những bài viết, phóng sự v các nghệ nhân,
nghệ sĩ, tác giả bài báo đ t vào đó cả tâm t , trách nhiệm trong suốt quá trình tác
nghiệp để làm cho bài viết hấp d n hơn.
Tuy nhiên, cũng hông tránh hỏi có sự xuất hiện củ một số bài viết,
ch ơng trình trên báo chí đị ph ơng có huynh h ng th ơng mại hó , lồng ghép
một cách ch đ c héo léo việc gi i thiệu các th ơng hiệu, do nh nghiệp vào nội
dung ch ơng trình, phần nào làm mất đi sự hấp d n củ nội dung truy n thông.
Bên cạnh đó, các nhà báo hông nên bằng lòng v i những tác phẩm theo
kiểu phản ánh “suông”, tái hiện, thể hiện nội dung một cách giản đơn nh ể
chuyện mà phải là những hiến kế, những định h ng phát triển văn hó . Giá trị văn
hó là vốn quý đ c sáng tạo, truy n giữ qu nhi u thế hệ. Các nội dung đó hầu hết
có sức hấp d n riêng, nên các nhà báo hông nên truy n thông một cách thô, cứng
mà cần có cách thể hiện sống động, sáng tạo để nâng c o hiệu quả truy n thông các
giá trị văn hó truy n thống, quảng bá rộng rãi, phát huy hơn nữ giá trị văn hó
truy n thống.
. Ông ánh giá sự phối hợp giữa những ngƣời làm báo với văn nghệ sĩ,
nghệ nhân?
Văn nghệ sĩ, nghệ nhân và ng i làm báo tuy là những ngành ngh hác
nh u, nh ng có rất nhi u điểm chung, nhất là văn nghệ sĩ, nghệ nhân và ng i làm
báo v văn hó . Nh đó, trong hoạt động truy n thông giá trị văn hó Bạc Liêu, đã
có thấy sự phối h p há tốt giữ văn nghệ sĩ, nghệ nhân và ng i làm báo.
Ng i làm báo đã chủ động nhập v i ng i hâm mộ, hán giả, du hách để
tiếp cận, tr o đổi, học hỏi nghệ nhân, nghệ sĩ v các giá trị văn hó trong quá trình
tác nghiệp báo chí. Các nhà báo cũng chủ động phát hiện những nghệ nhân, nghệ sĩ
có nhi u đóng góp qu n trọng cho văn hó tỉnh nhà để liên hệ, nhằm tôn vinh, chi
s những tâm t , nguyện vọng củ l p văn nghệ sĩ đến công chúng, đến cơ qu n
quản lý văn hó .
Đội ngũ văn nghệ sĩ củ tỉnh nhà v i lòng nhiệt huyết, yêu ngh , luôn sẵn
109
sàng chi s , h p tác, phối h p v i nhà báo để tái hiện, thể hiện, truy n đạt giá trị
văn hó một cách trọn vẹn nhất, nhằm tạo thành chất liệu góp phần cho sự thành
công củ các bài viết, phóng sự. Nhi u nghệ sĩ đồng ý dành nhi u gi đồng hồ để
trả l i phỏng vấn củ phóng viên báo chí một cách tâm huyết. Các nghệ sĩ, nghệ
nhân cũng đón nhận những sản phẩm truy n thông từ báo chí đị ph ơng rất nhiệt
tình, sẵn sàng phản hồi, t ơng tác để động viên, góp ý cho sản phẩm truy n thông
ngày càng hiệu quả hơn.
Tuy nhiên, cũng hông thể phủ nhận một số hó hăn, tồn tại trong công tác
phối h p giữ những ng i làm báo v i l p văn nghệ sĩ, nghệ nhân.Đôi hi hông
tránh hỏi những tr ng h p các cây bút tr , ch tích lũy nhi u inh nghiệm, còn
ngại tiếp xúc v i các văn nghệ sĩ, nghệ nhân. M t hác, có lúc do sự hác biệt v
vốn sống, trình độ, giữ h i đội ngũ này hông thật sự hiểu nh u, thông điệp từ văn
nghệ sĩ, nghệ nhân truy n đạt đến nhà báo bị hiểu nhầm, hiểu s i. D n đến sự truy n
đạt đến công chúng hông đ c trọn vẹn. Cũng có một bộ phận văn nghệ sĩ, nghệ
nhân do lịch trình bận rộn, ho c hiểu ch đúng v tính chất củ hoạt động báo chí,
từ đó ngại tiếp xúc, còn né tránh phóng viên báo chí.
3. Ông ánh giá v i trò củ báo chí ị phƣơng trong truyền thông về
giá trị văn hó truyền thống ị phƣơng?
Báo chí Bạc Liêu đã phát huy đ c vị thế là cơ qu n báo chí củ tỉnh trong
thực hiện nhiệm vụ thông tin, phản ánh, bình luận, quảng bá các sự iện, các hoạt
động lĩnh vực văn hoá tôn vinh, phát huy, giữ gìn giá trị văn hó truy n thống di n
r đị ph ơng. Qu đó đẩy mạnh hơn nữ những chủ tr ơng, chính sách củ tỉnh
Bạc Liêu trong phát triển lĩnh vực văn hó .
Các cơ qu n báo chí trên đị bàn tỉnh có v i trò h i thông, m đ ng và làm
sáng diện mạo văn hó Bạc Liêu. Công tác truy n thông v giá trị văn hó truy n
thốnggóp một phần qu n trọng vào đẩy mạnh chủ tr ơng chung: “Bạc Liêu đi lên từ
văn hó ”. Có những tác phẩm báo chí gi i thiệu v những di sản văn hó vật thể,
phi vật thể, cả hí cạnh phát huy giá trị l n những vấn đ cần đ c nhìn nhận để
110
h c phục. Báo chí cũng phản ánh mạnh dạn những các di sản văn hó đ ng bị m i
một, h y bị lãng quên… Đội ngũ các nhà báo đã đóng v i trò qu n trọng trong việc
quảng bá những tinh túy, giá trị văn hó truy n thống củ đị ph ơng, xứ s để mọi
ng i c ng chung t y gìn giữ, phát huy những giá trị đẹp đẽ vốn có ấy.
Bên cạnh đó, thông qu hoạt động truy n thông v giá trị văn hó truy n
thống, báo chí đã tái hiện sinh động các loại hình nghệ thuật biểu di n dân gi n, di
sản đ n c tài t … cũng nh gi i thiệu đến công chúng sự đóng góp, sự tài ho củ
các nghệ nhân, nghệ sĩ, đối t ng đóng v i trò qu n trọng trong giữ gìn, phát huy
các giá trị văn hó . V i Báo chí Bạc Liêu là cầu nối giữ công chúng là những hán
giả v i ng i nghệ sĩ, nghệ nhân bằng những bài viết, phóng sự, hình ảnh…
Tuy nhiên, báo chí đị ph ơng ch tận dụng đ c mạng xã hội để quảng bá,
tôn vinh những giá trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu. Hiện n y, trên ph ơng
diện mạng xã hội, các báo ngoài tỉnh đ ng hoạt động sôi nổi, h i thác chất liệu văn
hó Bạc Liêu, ết h p sự m i m , nh nh nhạy củ công nghệ nên hấp d n đ c
ng i xem. Báo chí đị ph ơng ch phát huy đ c v i trò quảng bá, tôn vinh giá
trị văn hó đị ph ơng trên ph ơng diện này.
III. Nhà báo viết v văn hó Bạc Liêu
Bà Lê Ph ơng Thúy, phóng viên, biên tập viên Phòng Ch ơng trình - Văn
nghệ và giải trí, Đài Phát th nh - Truy n hình Bạc Liêu
1. Ông (bà) cho biết khó khăn, thuận lợi khi truyền thông về giá trị văn
hóa truyền thống ị phƣơng?
V thuận l i, ng i làm báo tỉnh nhà hầu hết đ c sinh r ho c đ c sống,
đ c g n bó v i Bạc Liêu nên ni m tự hào v tình đất, tình ng i Bạc Liêu đã
quyện ch t và giúp ng i làm báo d cảm, d thành công trong truy n thông v văn
hó truy n thống Bạc Liêu.
Các cơ qu n báo chí luôn nhận đ c sự qu n tâm, chỉ đạo, định h ng củ
B n Tuyên giáo Tỉnh ủy Bạc Liêu, S Văn hó , Thông tin, Thể th o và Du lịch Bạc
111
Liêu đối v i hoạt động truy n thông các giá trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu.
Hàng tháng, cơ qu n quản lý nhà n c tổ chức họp gi o b n báo chí tr o đổi v hoạt
động báo chí củ các cơ qu n báo chí trên mọi lĩnh vực, qu đó ịp th i đ r sự
chỉ đạo, định h ng ph h p, đồng th i hỗ tr , giải quyết những hó hăn v ng
m c trong hoạt động củ cơ qu n báo chí.
Một trong những hó hăn củ báo chí đị ph ơng là sự b ng nổ củ mạng
xã hội tạo nên sự cạnh tr nh hông nhỏ v i báo chí đị ph ơng. Hiện n y công
chúng qu n tâm hơn đến thông tin trên mạng xã hội b i tính t ơng tác và l n tỏ
nh nh chóng củ nó. Nên công chúng b t đầu chuyển sự chú ý và tìm iếm thông
tin trên mạng xã hội. Trong hi báo chí đị ph ơng ch h i thác tốt lĩnh vực này,
ch thể cạnh tr nh đ c v i mạng xã hội.
Bên cạnh đó, tôi nhận thấy còn g p hó hăn hông ít trong tìm và phát hiện
đ tài.B i vì báo chí đị ph ơng đã đồng hành c ng văn hó tỉnh nhà hơn 2 năm.
Nhi u đ tài, hí cạnh đã đ c đồng nghiệp đi tr c h i thác hông ít lần, nên
ng i làm báo đị ph ơng rất d bị đi vào lối mòn, tr ng l p v nội dung l n hình
thức thể hiện hi truy n thông v văn hó Bạc Liêu.
M t hác, các cơ qu n báo chí đị ph ơng còn g p hó trong ph ơng tiện vật
chất, ỹ thuật trong quá trình tác nghiệp. Nhi u ph ơng tiện, thiết bị r đ i nh ng
các cơ qu n báo chí v n rất ít hi h i thác s dụng vào hoạt động tác nghiệp truy n
thông các giá trị văn hó đị ph ơng.
2. Ông (bà) nhận ịnh nguyên nhân của những khó khăn, thuận lợi khi
truyền thông về những giá trị văn hó truyền thống ị phƣơng l gì?
V nguyên nhân củ thuận l i, Bạc Liêu từ lâu nổi d nh là mảnh đất giàu
truy n thống văn hó , là ni m tự hào củ nhi u thế hệ, nên trong tâm thức ng i
dân Bạc Liêu luôn mong muốn góp sức để phát huy và giữ gìn các giá trị ấy. Do đó,
hoạt động truy n thống văn hó nhận đ c sự qu n tâm, ủng hộ nhiệt tình củ các
cấp, các ngành chức năng, quản lý và nhân dân.
Bên cạnh đó, các cơ qu n báo chí đị ph ơng cũng tự hào v vị thế trong
112
hoạt động báo chí truy n thông tại đị ph ơng, d dàng đ c công chúng tỉnh nhà
đón nhận.Đối v i công chúng đị ph ơng, thông tin, thông điệp từ các cơ qu n báo
chí Bạc Liêu là nguồn thông tin chính thống, đáng tin cậy và đáng qu n tâm. Đây là
l i thế rất l n củ các cơ qu n báo, đài đị ph ơng.
V m t hó hăn, công chúng ngày n y đã chủ động hơn trong việc tiếp nhận
thông tin, họ hông còn tiếp nhận thông tin một chi u nữ mà mong muốn tự chọn
lự sản phẩm thông tin theo s thích, nhu cầu. Công chúng tìm đến các sản phẩm
truy n thông báo chí đáp ứng đ c nhu cầu ngày càng c o củ họ. Trong hi hiện
n y có nhi u t báo, ênh truy n hình, tr ng thông tin điện t … hông ngừng r đ i
v i nội dung đ dạng phong phú, tạo nên sức ép cạnh tr nh v i báo chí đị ph ơng
trong sự thu hút công chúng. Các sản phẩm truy n thông trên báo chí đị ph ơng lại
chậm ho c ch đổi m i rõ rệt, ch b t ịp và đáp ứng đ c nhu cầu củ công
chúng.
Đ c th củ các cơ qu n báo chí củ tỉnh Bạc Liêu đ u là đơn vị sự nghiệp,
theo đ án quy hoạch báo chí đến năm 2 21 thì các cơ qu n báo chí tiến t i tự chủ
và tự cân đối v m t tài chính. Cơ chế này gây r hông ít hó hăn v inh tế cho
các cơ qu n báo chí. Do đó, nguồn inh phí đầu t cho tr ng thiết bị, ph ơng tiện
ỹ thuật, quy trình sản xuất sản phẩm báo chí nói chung, sản phẩm truy n thông giá
trị văn hó đị ph ơng nói riêng còn hạn chế.
3. Ông (b ) ánh giá sự quan tâm củ công chúng ối với những thông
iệp truyền thông về giá trị văn hó truyền thống ị phƣơng
Công chúng đị ph ơng có thái độ đón nhận tích cực đối v i những thông
điệp truy n thông v giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng, nhất là l p văn nghệ
sĩ, nghệ nhân, gi i trí thức nh nhà nghiên cứu, các quản lý, lãnh đạo tỉnh. Thông
qu sự qu n tâm này, đội ngũ văn nghệ sĩ, nghệ nhân củ tỉnh nhà càng thể hiện sự
nỗ lực trong phối h p v i cơ qu n báo chí trong phát huy, giữ gìn các giá trị văn
hó . Các nhà lãnh đạo, quản lý đã tăng c ng hơn nữ trong việc hoạch định chính
sách, triển h i các ế hoạch, chủ tr ơng nhằm tạo đi u iện cho văn hó phát triển.
113
Các nhà nghiên cứu, gi i trí thức thể hiện sự qu n tâm củ mình thông qu các phản
hồi bằng những bài viết, bài nhận định, góp ý cho chiến l c bảo tồn, phát triển văn
hó tỉnh nhà.
Tuy nhiên, một cách hách qu n nhìn nhận, một bộ phận công chúng trong
và ngoài tỉnh ch thật sự qu n tâm đến những thông điệp truy n thông các giá trị
văn hó truy n thống đị ph ơng. Công chúng ít hi theo dõi các ch ơng trình, bài
viết cũng nh thể hiện sự qu n tâm thông qu t ơng tác v i cơ qu n báo chí. T ơng
tác củ công chúng đối v i sản phẩm và hoạt động truy n thông giá trị văn hó củ
cơ qu n báo chí há ít. Thỉnh thoảng có những nội dung truy n thông ấn t ng thì
đ c công chúng chú ý nhất th i, nh ng thông điệp có liên qu n thì họ hông ghi
nh , thậm chí hông qu n tâm th y đổi hành vi nh nội dung truy n thông hàm
chứ .
So sánh giữ nội dung truy n thông v giá trị văn hó truy n thông trên báo
chí đị ph ơng v i các nội dung phóng sự, tin v các vấn đ nóng, có tính vấn đ
nh : t i nạn gi o thông, c p giật, thiên t i, tệ nạn xã hội… thì sự qu n tâm củ
công chúng dành cho truy n thông giá trị văn hó truy n thống Bạc Liêu ém hơn
hẳn.
IV. Công chúng th ng thức văn hó
Ông Lê Minh Tuấn, nhân viên nhà n c, ngụ hóm 1, ph ng 7, thành phố
Bạc Liêu.
1. Ông ánh giá nhƣ thế n o về nội dung v hình th c truyền thông những giá trị văn hó truyền thống ị phƣơng trên báo chí Bạc Liêu hiện nay?
Hiện n y, nội dung truy n thông những giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng xuất hiện đ u đ n trên báo chí Bạc Liêu. Đó v n là những nội dung rất ý nghĩ , rất nhân văn nh ng hông m i. Các nội dung này tác động tích cực t i công chúng v ni m tự hào củ ng i Bạc Liêu v giá trị văn hó truy n thống và ý thức gìn giữ, phát huy những giá trị ấy. Tuy nhiên, các nội dung có sự tr ng l p v chủ đ , cách tiếp cận. Đ c biệt, nội dung v ảnh h ng tiêu cực củ những giá trị truy n
114
thống cũ, lỗi th i ch đ c qu n tâm truy n thông nhi u. Nội dung phản ánh lại hông sâu, ch s c. Trong hi đó, hình thức thể hiện những giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng xuất hiện đ u đ n trên báo chí Bạc Liêu hán giả đã quá quen thuộc, tr nên ém hấp d n, đôi hi nhàm chán.
. Sự qu n tâm củ công chúng ị phƣơng ối với vấn ề truyền thông các giá trị văn hó truyền thống ị phƣơng trên báo chí Bạc Liêu th y ổi nhƣ thế nào?
lân cận đồng bằng sông C u Long đã tỉnh
Tr c đây, vấn đ truy n thông những giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng đ c công chúng chú ý và đón theo dõi trên báo chí Bạc Liêu th ng xuyên, nhất là vào các dịp ngày ỷ niệm, l , tết. Công chúng xem các ch ơng trình, các số báo truy n thông các giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng nhân dịp này là món ăn tinh thần hông thể thiếu. Tuy nhiên, hoảng chục năm tr lại đây, công chúng có đi u iện th ng thức văn hó trên nhi u ph ơng tiện hác nh u, phổ biến là điện thoại thông minh, internet, mà những giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng thì ít xuất hiện trên các ênh này, nên công chúng cũng giảm dần sự qu n tâm chú ý hơn đối v i vấn đ này trên báo chí Bạc Liêu. Hơn nữ ,trình dộ, mức sống củ công chúng đã cải thiện đáng ể, nên b t đầu có những đòi hỏi c o hơn đối v i vấn đ truy n thông các giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu. Chúng tôi muốn nhìn thấy sự đổi m i cả nội dung l n hình thức, nh những gì mà báo chí các làm đ c. Những giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng v n nhận đ c sự qu n tâm công chúng nếu có sự th y đổi, m i m , ph h p v i công chúng. Nếu hông, nh hiện n y, công chúng đã giảm dần sự qu n tâm, ít t ơng tác và phản hồi v những giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí đị ph ơng.
3. ông chúng Bạc Liêu có nhu cầu nhƣ thế n o về vấn ề truyền thông
các giá trị văn hó truyền thống ị phƣơng trên báo chí Bạc Liêu?
Hiện n y, công chúng muốn vấn đ truy n thông những giá trị văn hó
truy n thống đị ph ơng đ c thể hiện bằng các hình thức m i m , nếu trên truy n
hình thì cần s dụng công nghệ hiện đại nh đồ họ m i lạ, ỹ thuật dựng sinh
động, hình ảnh đ c tạo nên bằng thiết bị hiện đại nh flyc m chẳng hạn. Trên tạp
chí in thì th y đổi những phóng sự dài, nhi u chữ bằng phóng sự ng n gọn, hình ảnh
nhi u và đẹp, in màu. Báo điện t thì có video, có nghe đọc báo, đ c bình luận
d i bài viết. Công chúng cũng muốn mình d c góp ý, đ c lấy ý iến, phỏng vấn
115
và xuất hiện trong trên báo chí đị ph ơng. Còn nội dung thì phải m i và gần gũi
v i công chúng. Chúng tôi cần những sự liên hệ, chỉ d n thiết thực có ý nghĩ trong
cuộc sống từ những giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng. B o gồm cách ứng x ,
nhìn nhận giá trị văn hó truy n thống trong nhịp sống m i, những giá trị văn hó
truy n thống nào bị xuyên tạc, bị hiểu s i, trách nhiệm bảo tồn, phát huy, sàng lọc
củ mỗi ng i dân Bạc Liêu…
116