ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRUNG TÂM ĐÀO TẠO, BỒI DƢỠNG GIẢNG VIÊN LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
-
HOÀNG THỊ VÂN UYÊN
BÌNH ĐẲNG GIỚI TRONG CÔNG TÁC DÂN SỐ VÀ KẾ HOẠCH
HÓA GIA ĐÌNH Ở TỈNH CAO BẰNG HIỆN NAY
Chuyên ngành: Chủ nghĩa xã hội khoa học
Mã số: 60 22 85
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS, TS. PHAN THANH KHÔI
HÀ NỘI - 2011
2
M ĐẦU
1. Tính cấp thiết ca đề tài
Lch s phát triển ca nhân loại đã chng minh rằng xã hi s không có
những bước tiến ổn định, vng chc nếu trong hội tn ti mt b phn
đông đảo người b áp bức hoc b hn chế vươn lên. Vì thế, to quyn cho ph
n bình đẳng giới đã trở thành mục tiêu phát triển của thiên niên kỷ
điều này đánh dấu một bước tiến đáng kể của nhân loại. Thế giới đã nhận thy
bình đẳng giới là một vấn đề quan trọng không chỉ vì đó là mục tiêu mà còn là
yếu t thiết yếu để đạt các mục tiêu phát triển khác nhằm phát triển bn vng.
Hiện nay, nhiều tiêu chí đánh giá s phát triển ca mt quc gia,
nhưng thế giới quan tâm nhiều đánh giá rất cao ch s phát triển mang tính
bn vững. Đó chỉ s phát triển v giới, biểu hin tính khách quan
mức độ nhn thức văn minh trong việc đánh giá vị trí, vai trò của các nhóm
hội, không sự phân biệt đối x giữa nam nữ - mt trong nhng vấn đề
mang tính toàn cầu hin nay.
nh đẳng gii to quyn cho ph n và nâng cao v thế ca ph n
là mục tiêu th 3 ca Tun b Thiên niên k. Tun b này gm 8 mc
tiêu đ cp ti s nâng cao đi sng vt cht, tinh thn, v thế cho ph n
đã đưc 189 ngun th quc gia thành viên ca Liên hip quc thông qua
o tháng 9 m 2000 ti Niu-Yoóc, trong đó có Vit Nam. Đây cnh là
bn cam kết v những giá trị thiết yếu cho s phát trin và nhng quyn
bn ca mỗi con ni. Do đó, bt k quc gia nào muốn phát trin bn
vững ng phi chínhchch cc thc hiện bình đng gii.
Tính đến nay, trên thế giới đã gần 180 nước Công ước Xóa bỏ
mọi nh thức phân biệt đối x vi ph n (CEDAW), Qu Phát triển Liên
hip quốc dành cho phụ n đã khảo sát về nhng tiến b ca ph n thông
qua nhng chun mc sau: ch s biết chữ, trình độ giáo dục, việc làm thu
3
nhp, kh năng ra quyết định chính trị, vic gii quyết xung đột trang
chm dt bo lực đối vi ph n. Thc tế cho thy, nhiều lĩnh vực tình
trng bất bình đẳng giới đã có nhiều tiến b đáng kể góp phần nâng cao vị thế
tạo hội cho ph n tham gia vào các lĩnh vc của đời sống hội, nâng
cao đời sống, góp phần ổn định và phát triển xã hội.
Thc tế thế giới đã chng minh rng: nhng quốc gia quan tâm thúc
đẩy các quyền ca ph n đm bo kh năng tiếp cận bình đng với các
ngun lc, k c giáo dục, những nước tốc đ tăng trưởng kinh tế nhanh
hơn mức độ phát triển của con người cũng cao hơn, cũng như t l đói
nghèo thấp hơn. Do vậy, cn phi tiến hành các biện pháp nhằm thu hp
khoảng cách bất bình đẳng gii hin nay gia ph n và nam giới.
Vit Nam, ngay t thời xa xưa, thông qua mt s các câu chuyện
truyn thuyết, truyn ng ngôn đã đề cập đến vấn đề giới bình đẳng gii.
Bên cạnh đó, Việt Nam vi tc th Mẫu truyền thống tôn vinh những anh
ng dân tộc không phân bit nam, nữ. Ngày nay, Việt Nam được đánh giá
mt trong nhng quốc gia nhiều chính sách tiến b v vấn đ ph n
bình đẳng gii. Mặc vy, Vit Nam vẫn còn tồn tại ởng “trọng nam
khinh nữ” t thi phong kiến để li. Đng thi, do ảnh hưởng của Nho giáo
vai trò của ph n Vit Nam vn chưa được phát huy xứng đáng trong
mọi nh vc của đi sng hội, trong s nghiệp xây dựng bảo v T
quốc, phát triển hội. N gii vẫn đang b phân biệt đi x, bất bình đẳng
trong c gia đình ngoài hội dưới nhiều hình thức khác nhau nn
nhân của nhiu t nạn hội. vậy, Đảng, Nhà nước các t chức liên
quan cn phải xây dng những chính sách, chế và chương trình cho phù
hợp đảm bo cho n giới được tạo điều kin tham gia mi mt ca đời sng
xã hội và có thể được hưởng li ngang bng vi nam gii.
Cao Bng mt tnh miền núi phía Bắc, nhiều dân tộc thiu s sinh
sng. Trong chiến lược thc hin mục tiêu bình đẳng gii, Cao Bằng đã có
4
nhiều chương trình, chính sách hỗ tr, khuyến khích phụ n phát triển. Trong
công tác dân số kế hoch hóa gia đình, vấn đề bình đẳng giới đã từng bước
đưc ci thiện nhưng mức độ bình đẳng gia nam nữ vẫn còn chênh lệch
lớn. Trong công c dân số kế hoạch a gia đình số ng, v trí, vai trò
quyết định… của nam và nữ còn khoảng cách đáng kể. Điều đó nói lên vấn đề
bình đẳng gii trong công tác dân số kế hoch hóa gia đình ở tnh Cao Bng
hiện nay đang cần đưc tiếp tục quan tâm.
Hơn nữa, trên địa bàn tỉnh Cao Bng hin nay, hu như các vấn đề liên
quan đến bình đẳng gii vốn còn rất nhy cảm mi ch một vài bài viết
v vai trò của ph n trong gia đình trên các phương tiện thông tin địa
phương mà chưa một đề tài hoặc mt d án nào đề cập đến tới cách
một công trình nghiên cứu khoa hc v bình đẳng gii.
Vi những do trên, tác gi chọn đề tài “Bình đng giới trong công
tác dân số và kế hoạch hóa gia đình ở tnh Cao Bng hiện nay” làm đề tài lun
văn tt nghiệp chương trình Cao hc Triết hc chuyên ngành Chủ nghĩa
hi khoa hc của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đ tài
Vấn đề bình đng giới đã được các nhà kinh đin ch nghĩa Mác-Lênin
nghiên cứu. Vit Nam, Ch tch H Chí Minh, Đảng Cng sản Nhà
c Cộng hòa hội ch nghĩa Vit Nam ngay t những ngày đầu cách
mạng đã quan tâm ti vấn đ này, coi việc giải phóng phụ nữ, nâng cao vị thế
của người ph n, thc hiện “nam nữ bình quyền” mt trong nhng mc
tiêu đấu tranh bản ca s nghiệp cách mạng. Điều đó được th hin trong
tưởng H Chí Minh, trong các văn kiện của Đảng Cng sn Vit Nam,
trong h thống pháp luật chính sách của Nhà nước Cộng hòa hội ch
nghĩa Việt Nam.
Hin nay, với tâm huyết của các nhà khoa học cùng sự h tr của các tổ
chc quc tế, mt s lý luận thực tin ca vấn đề giới, bình đng giới đã
5
được nghiên cứu và có những giải pháp phù hợp, đúng đắn. Trong những năm
gần đây, việc nghiên cứu vấn đề giới đã được trin khai rộng rãi, đng bộ.
rt nhiều cơ sở, các trung tâm, các khoa, bộ môn thuộc chính phủ và phi chính
ph nghiên cứu, ging dy khoa hc v gii.
Trong lĩnh vực nghiên cứu v giới có: Trung tâm Nghiên cu Ph n -
Đai học Quốc gia Nội, Vin Nghiên cứu Thanh niên Học viên Thanh
thiếu niên, Viện Gia đình Giới - Vin Khoa hc Xã hội Vit Nam, y ban
Quốc gia Vì s tiến b ca ph n mà nay là Vụ bình đẳng gii thuc B Lao
động, Thương binh hi Trong lĩnh vực nghiên cứu - ging dạy có:
B môn Nghiên cứu gii thuộc Khoa hội hc, Hc viện Báo chí Tuyên
truyn, Hc viện Chính trị - nh chính Quc gia H Chí Minh…
Vin Ch nghĩa xã hội khoa hc thuc Hc viện Chính trị - Hành chính
quc gia H Chí Minh cũng các công trình là: Vin Ch nghĩa xã hội khoa
học (2004) Tập bài giảng khoa hc Gii - Chương trình đào tạo nghiên cứu
sinh cao học chuyên ngành Chủ nghĩa hội khoa hc”; Viện Ch nghĩa
hội khoa học (2007) Nhng vấn đ gii: t lch s đến hiện đại”, Nxb
luận chính trị, Nội; Vin Ch nghĩa hi khoa hc (2007) Tập bài
ging lồng ghép Giới ca 6 b môn”; Viện Ch nghĩa xã hội khoa hc (2008),
K yếu khoa học “Vai trò của h thống chính tr cơ sở vi vic thc hiện bình
đẳng gii vùng đồng bằng sông Hồng hin nay”. Các công trình nghiên cứu
này đã nêu bật được quan điểm v giới bình đng gii của các nhà kinh
đin ch nghĩa Mác - Lênin, Hồ Chí Minh, đồng thời, đề cập đến đường li,
chính sách của Đảng, Nhà nước Việt Nam qua các văn kiện các văn bn
pháp luật. Đặc biệt, các công trình còn nghiên cu v vấn đề giới trên các
phương tiện thông tin đại chúng, trên Internet trong sách giáo khoa ph
thông các cấp.
Các nghiên cứu liên quan đến giới như “Giới trong h thống chính
trị” của Vin Ch nghĩa hội khoa hc do vin FES h trợ, chương trình