Luận văn Thạc sĩ Chính sách công: Thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

BÙI THỊ MỸ HẠNH THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ ĐÀO TẠO NGHỀ CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG

HÀ NỘI, 2020

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

BÙI THỊ MỸ HẠNH THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ ĐÀO TẠO NGHỀ CHO

THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI

Ngành: Chính sách công Mã số: 834 04 02

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. NGUYỄN KHẮC BÌNH

HÀ NỘI, 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Tư

liệu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc và xuất xứ rõ ràng. Các kết quả

nghiên cứu của luận văn đến thời điểm này chưa có một công trình khoa học nào đã

công bố.

Tác giả

Bùi Thị Mỹ Hạnh

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ

ĐÀO TẠO NGHỀ CHO THANH NIÊN ...................................................... 10

1.1. Chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên ................................................. 10

1.2. Thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên ................................. 20

1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên ......................................................................................................... 25

Chương 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ ĐÀO

TẠO NGHỀ CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ

HÀ NỘI ........................................................................................................... 29

2.1. Khái quát về thành phố Hà Nội và tình hình thanh niên thành phố Hà Nội ............ 29

2.2. Thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành

phố Hà Nội giai đoạn 2017-2019 ..................................................................... 34

2.3. Đánh giá chung về thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2017-2019 ....................................... 53

Chương 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH HỖ

TRỢ ĐÀO TẠO NGHỀ CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN

THÀNH PHỐ HÀ NỘI .................................................................................. 60

3.1. Định hướng và mục tiêu ..................................................................................... 60

3.2. Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội ................................................. 63

KẾT LUẬN .............................................................................................................. 73

TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 75

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Nxb Nhà xuất bản

THCS Trung học cơ sở

THPT Trung học phổ thông

UBND Ủy ban nhân dân

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1: Quy trình thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên ........ 21

Bảng 2.1: Mức độ hài lòng về công tác xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội .... 37

Bảng 2.2: Mức độ hài lòng về công tác phổ biến, tuyên truyền thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội....... 40

Bảng 2.3: Mức độ hài lòng về công tác phân công, phối hợp thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội....... 45

Bảng 2.4: Thống kê số đoàn kiểm tra việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2017-2019 .... 47

Bảng 2.5: Mức độ hài lòng về công tác theo dõi, kiểm tra, đôn đốc thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội ............. 48

Bảng 2.6: Mức độ hài lòng về công tác đánh giá tổng kết việc thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội....... 52

Bảng 2.7: Kết quả thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên

địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2017-2019 (Đơn vị: người) .................. 53

DANH MỤC CÁC BIỂU

Biểu 2.1: Bản đồ địa lý thành phố Hà Nội ................................................................ 29

Biểu 2.2: Cơ cấu theo khu vực .................................................................................. 32

Biểu 2.3: Cơ cấu theo độ tuổi .................................................................................... 32

Biểu 2.4: Cơ cấu theo giới tính ................................................................................. 33

Biểu 2.5: Cơ cấu theo trình độ học vấn ..................................................................... 34

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Thanh niên Việt Nam là một tầng lớp xã hội đặc thù, chiếm số đông trong

dân số cả nước và có mặt ở tất cả giai cấp: công nhân, nông dân, trí thức, có quan hệ

mật thiết với các tầng lớp trong xã hội. Với vị trí, vai trò quan trọng trong tiến trình

lịch sử dựng nước và giữ nước cũng như trong phát triển kinh tế - xã hội, thanh niên

là lực lượng xã hội to lớn và là chủ thể của tương lai. Công cuộc đổi mới đẩy mạnh

công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của đất nước đạt được nhiều

thành tựu to lớn, toàn diện, đã làm cho thanh niên thêm tin tưởng vào sự lãnh đạo

của Đảng và Nhà nước, vào con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội của đất nước.

Thanh niên tích cực tham gia học tập nâng cao trình độ lý luận chính trị, bồi đắp lý

tưởng cách mạng trong sáng. Về phía Đảng, Nhà nước, Chính phủ, các cấp chính

quyền và các tổ chức đoàn thể, nhiều năm qua luôn có sự quan tâm sâu sắc đến

thanh niên. Nhiều chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên đã được ban hành:

Ngày 27/11/2014, Quốc Hội ban hành Luật Giáo dục nghề nghiệp quy định về hệ

thống giáo dục nghề nghiệp; tổ chức, hoạt động của cơ sở giáo dục nghề nghiệp;

quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động giáo dục nghề nghiệp.

Trong đó Điều 62 quy định chi tiết các chính sách đối với người học. Ngày

28/9/2015, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 46/2015/QĐ-TTg quy

định chính sách hỗ trợ đào tạo trình độ sơ cấp, đào tạo dưới 03 tháng, gồm: Mức hỗ

trợ chi phí đào tạo; mức hỗ trợ tiền ăn, tiền đi lại và tổ chức thực hiện chính sách hỗ

trợ đào tạo trình độ sơ cấp, đào tạo dưới 03 tháng. Ngày 02/10/2015, Chính phủ ban

hành Nghị định số 86/2015/NĐ-CP quy định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với

cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân và chính sách miễn, giảm học phí,

hỗ trợ chi phí học tập từ năm học 2015-2016 đến năm học 2020-2021, áp dụng cho

học sinh, sinh viên, học viên và các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc

dân. Ngày 20/10/2015, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 53/2015/QĐ-

TTg về chính sách nội trú đối với học sinh, sinh viên học cao đẳng, trung cấp.

Quyết định quy định về chính sách nội trú đối với học sinh, sinh viên học cao đẳng,

1

trung cấp được hưởng học bổng chính sách, các khoản hỗ trợ mua đồ dùng cá nhân,

hỗ trợ trong dịp tết Nguyên đán và hỗ trợ đi lại. Ngày 10/12/2015, Thủ tướng chính

phủ ban hành Quyết định số 63/2015/QĐ-TTg về chính sách hỗ trợ đào tạo nghề và

giải quyết việc làm cho người lao động bị thu hồi đất. Ngày 01/02/2019, Chính phủ

ban hành Nghị định số 15/2019/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp

thi hành Luật Giáo dục nghề nghiệp. Cùng với Luật của Quốc hội, những nghị định

của Chính phủ, quyết định của Thủ tướng chính phủ, còn có hệ thống các thông tư

hướng dẫn thực hiện của các Bộ và liên bộ. Các chính sách tạo điều kiện và trang bị

để nâng cao trình độ mọi mặt (ngoại ngữ, tin học, trình độ chuyên môn, kỹ thuật lao

động, kỹ năng làm việc…) cho thanh niên chủ động, tự tin tham gia có hiệu quả vào

quá trình hội nhập quốc tế của đất nước. Đồng thời các chính sách là kim chỉ nam

hướng dẫn cho các tổ chức, cơ sở giáo dục và đào tạo, trung tâm dịch vụ việc làm

thực hiện chức trách theo đúng pháp luật, hoàn thành các chức năng, nhiệm vụ được

giao phó.

Hà Nội là thủ đô, là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học, giáo dục

và giao dịch quốc tế lớn của đất nước. Cùng với quá trình đổi mới của đất nước, Hà

Nội đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Từ năm 2008, sau khi mở rộng địa

giới hành chính, Hà Nội có nhiều thuận lợi, song cũng đối mặt với nhiều khó khăn,

thách thức trong quá trình phát triển. Một trong những thách thức đó là vấn đề đào

tạo nghề, nâng cao trình độ cho thanh niên trên địa bàn thành phố đáp ứng nhu cầu

hội nhập quốc tế. Theo số liệu thống kê của Đoàn Thanh niên thành phố Hà Nội, Hà

Nội hiện có hơn 3 triệu thanh niên. Đây là lực lượng xã hội to lớn, là nguồn lực

quan trọng, đóng vai trò lớn trong việc phát triển kinh tế - xã hội và phát huy tiềm

lực thành phố Hà Nội. Để có thể huy động tối đa nguồn nhân lực thanh niên, trước

hết để trang bị cho thanh niên những kiến thức, kỹ năng cần thiết, trong những năm

qua, Hà Nội thực hiện nhiều chính sách thanh niên, trong đó chú trọng thực hiện

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề. Trong giai đoạn 2017-2019, thực hiện chính sách hỗ

trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội đã thu được nhiều

hiệu quả thiết thực: tổ chức được nhiều lớp đào tạo nghề trình độ sơ cấp, đào tạo

2

dưới 03 tháng cho nhiều thanh niên; thanh toán kinh phí tự học nghề trình độ sơ

cấp, đào tạo dưới 03 tháng cho nhiều lao động; hỗ trợ học phí cho học sinh, thanh

niên tham gia các khóa học trình độ trung cấp, cao đẳng; bước đầu hỗ trợ và đáp

ứng được nhu cầu học nghề của thanh niên, nhu cầu sử dụng lao động của cơ sở sản

xuất, kinh doanh, doanh nghiệp... Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực như vậy

nhưng thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành

phố Hà Nội có một số hạn chế như: các chính sách hỗ trợ chưa được duy trì thường

xuyên, liên tục; nhận thức của thanh niên về chính sách hỗ trợ đào tạo nghề chưa

cao; tình trạng thanh niên bỏ học giữa chừng gây lãng phí một nguồn ngân sách

không nhỏ và làm ảnh hưởng trực tiếp tới kế hoạch đào tạo… Vì vậy việc tìm hiểu,

nghiên cứu thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn

thành phố Hà Nội nhằm phân tích, đánh giá, tìm ra những nguyên nhân thành công

và hạn chế để từ đó đề xuất các giải pháp tăng cường thực hiện chính sách là rất cần

thiết. Là một viên chức đang công tác tại Trung tâm Dịch vụ việc làm và Hỗ trợ

thanh niên Hà Nội, tôi chọn đề tài “Thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội” để hoàn thành khóa học thạc sỹ.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Tìm hiểu tình hình nghiên cứu đề tài “Thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội” cho thấy đến nay chưa có

công trình nào nghiên cứu trực tiếp và đầy đủ. Các công trình nghiên cứu đã tiếp

cận các vấn đề liên quan như đào tạo nghề, chính sách đào tạo nghề, thực hiện chính

sách đào tạo nghề, có một số công trình có liên quan theo các cách tiếp cận của các

chuyên ngành khác nhau và gần với đề tài như:

Tác giả Bùi Sỹ Tuấn (2019) trong bài viết Đào tạo nghề cho lao động nông

thôn: Cần gỡ những nút thắt nhận định công tác đào tạo nghề cho lao động nông

thôn thời gian qua có nhiều khởi sắc nhưng hiệu quả đào tạo nghề chưa đồng đều

giữa các vùng, chất lượng đào tạo nghề chưa cao và chưa đảm bảo tính bền vững.

Từ đó, tác giả đề xuất các địa phương cần điều chỉnh các chỉ tiêu, nhiệm vụ đào tạo

3

nghề cho lao động nông thôn, bố trí kinh phí từ ngân sách nhà nước, huy động các

nguồn lực từ chương trình, dự án…[41]

Tác giả Hoàng Kim Ngọc (2018) trong cuốn sách Nghiên cứu mô hình tự chủ

trong đào tạo nghề đối với các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trình bày cơ sở lý luận

về tự chủ và mô hình tự chủ trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp; đánh giá thực

trạng thực hiện tự chủ trong các cơ sở dạy nghề; đề xuất mô hình tự chủ trong các

cơ sở giáo dục nghề nghiệp và giải pháp thực hiện. [22]

Tác giả Bùi Đình Thọ (2018), với bài viết Nâng cao chất lượng đào tạo nghề

vùng Đồng bằng sông Hồng trên cơ sở khái quát thực trạng đào tạo nghề vùng

Đồng bằng sông Hồng, chỉ ra các hạn chế, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất

lượng đào tạo nghề của Vùng trong thời gian tới, tập trung vào việc tiếp tục hoàn

thiện pháp luật, chính sách về đào tạo nghề, bồi dưỡng và nâng cao chất lượng đội

ngũ giáo viên, phát triển chương trình đào tạo theo hướng đối với các nghề trọng

điểm, chuẩn hóa cơ sở vật chất và thiết bị dạy nghề, tăng cường gắn kết giữa cơ sở

dạy nghề với doanh nghiệp…[38]

Tác giả Nguyễn Hồng Tây (2017) trong cuốn sách Quản lý đào tạo nghề

nghiệp ở Việt Nam – Lý luận, kinh nghiệm và vấn đề đặt ra hệ thống hóa một số vấn

đề lý luận về quản lý đào tạo nghề nghiệp, định hướng và giải pháp nâng cao chất

lượng quản lý đào tạo nghề nghiệp ở Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

[33]

Tác giả Bùi Hồng Đăng (2017) trong luận án tiến sĩ Nghiên cứu nâng cao

chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn tỉnh Nam Định đã nghiên cứu cơ

sở lý luận, thực tiễn, thực trạng và các giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nghề

cho lao động nông thôn tỉnh Nam Định. [13]

Tác giả Nguyễn Linh (2017) trong cuốn sách Những điều cần biết về đào tạo

nghề và việc làm đối với lao động nông thôn đề cập những vấn đề về đào tạo nghề

và việc làm đối với lao động nông thôn; thoát nghèo từ học nghề và những kinh

nghiệm dạy nghề cho lao động nông thôn. [21]

4

Tác giả Nguyễn Thanh Huyền (2015) trong tài liệu Hướng dẫn giải quyết về

quan hệ việc làm, đào tạo nghề, hợp đồng lao động theo Bộ luật Lao động năm

2012 đã hệ thống 76 câu hỏi đáp pháp luật tìm hiểu các thuật ngũ chuyên dùng đồng

thời đưa ra các tình huống pháp luật về quan hệ việc làm, đào tạo nghề, hợp đồng

lao động, thời giờ làm việc, nghỉ ngơi theo Bộ luật Lao động năm 2012. [16]

Tác giả Đoàn Kim Thắng (2014), Đào tạo nghề cho thanh niên nông thôn

Việt Nam: thực trạng và giải pháp, Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 9 (82),

tr.52-59. [37] và tác giả Vũ Quang Thọ (2013) trong cuốn sách Giải pháp gắn kết

đào tạo với sử dụng lao động sau đào tạo nghề tại các trường dạy nghề thuộc hệ

thống công đoàn đã trình bày các nội dung: cơ sở lý luận gắn kết giữa đào tạo với

sử dụng lao động sau đào tạo nghề; thực trạng đào tạo nghề và các giải pháp tăng

cường gắn kết đào tạo với sử dụng lao động sau đào tạo nghề tại các trường dạy

nghề thuộc hệ thống công đoàn. [39].

Nghiên cứu về chính sách đào tạo nghề cho lao động và thanh niên phải kể

đến một số công trình tiêu biểu như:

Tác giả Võ Trung Hồ (2019), Đánh giá chính sách đào tạo nghề cho người

lao động của huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam hiện nay, Luận văn thạc sĩ, Học

viện Khoa học xã hội, Hà Nội. [14]

Tác giả Hoàng Trân Châu (2018), Giải pháp chính sách đào tạo nghề cho

thanh niên trên địa bàn quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng, Luận văn thạc sĩ,

Học viện Khoa học xã hội, Hà Nội. [7]

Tác giả Nguyễn Thị Lan Hương (2018), Đổi mới chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề và việc làm cho lao động bị thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa đến năm

2025, Tạp chí Lao động và Xã hội, số 589, tr.8-10. Bài viết trình bày, phân tích và

đánh giá việc triển khai chính sách đào tạo nghề, giải quyết việc làm ở Khánh Hòa

giai đoạn 2011-2016. Trên cơ sở đó, bài viết đề xuất các giải pháp: 1) Tăng cường

vai trò của chính quyền địa phương; 2) Tăng cường vai trò của các cơ quan quản lý

lao động và 3) Tăng cường hoạt động khảo sát, kiểm tra, giám sát, đánh giá kết quả

thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề và việc làm cho lao động. [17]

5

Tác giả Nguyễn Hà Anh (2014) trong cuốn sách Chính sách đào tạo nghề

đối với lao động nông thôn trình bày một số vấn đề chung về đào tạo nghề đối với

lao động nông thôn và giới thiệu chính sách đào tạo nghề ngắn hạn, đào tạo nghề

cho một số đối tượng chính sách khác thuộc khu vực nông thôn Việt Nam. [1]

Và một số chuyên đề của Báo Dân tộc và Phát triển (2012), Chính sách đào

tạo nghề, tạo việc làm cho lao động nông thôn, vùng dân tộc thiểu số tìm hiểu về

các đối tượng lao động được hưởng hỗ trợ, mức hỗ trợ, cơ sở đào tạo nghề và ngành

nghề đào tạo, ý nghĩa của việc học nghề…[2]

Các nghiên cứu về thực hiện chính sách liên quan đến hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên phải kể đến một số công trình như:

Tác giả Nguyễn Cao Cường (2019), Thực hiện chính sách đào tạo nghề cho

thanh niên từ thực tiễn huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam, Luận văn thạc sĩ, Học

viện Khoa học xã hội, Hà Nội. [12]. Tác giả Nguyễn Thị Lê (2019), Thực hiện

chính sách đào tạo nghề cho thanh niên tỉnh Bình Dương, Luận văn thạc sĩ, Học

viện Khoa học xã hội, Hà Nội. [19]. Tác giả Bùi Ngọc Kim (2018), Thực hiện chính

sách đào tạo nghề cho thanh niên từ thực tiễn thành phố Đà Nẵng, Luận văn thạc

sĩ, Học viện Khoa học xã hội, Hà Nội. [18]. Tác giả Phan Ngô Thanh Tài (2018),

Thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên từ thực tiễn huyện Phú Ninh,

tỉnh Quảng Nam, Luận văn thạc sĩ, Học viện Khoa học Xã hội, Hà Nội. [32]. Tác

giả Đỗ Phạm Thùy Linh (2016), Thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên

từ thực tiễn thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sĩ, Học viện Khoa học xã hội, Hà Nội.

[20].

Các tài liệu luận văn kể trên tập trung nghiên cứu: 1) Những vấn đề lý luận

và thực tiễn về thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên; 2) Thực trạng

thực thiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên tại từng địa phương và 3) Giải

pháp tăng cường thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên cho địa phương

nghiên cứu.

Có thể thấy các công trình kể trên đã đề cập một số vấn đề lý luận và thực

tiễn về đào tạo nghề, chính sách đào tạo nghề, thực hiện chính sách liên quan đến

6

đào tạo nghề cho thanh niên. Đây là nguồn tài liệu có giá trị cho hướng nghiên cứu

đồng thời là cơ sở để luận văn kế thừa có chọn lọc. Mặc dù các công trình nghiên

cứu trên đã đề cập đến các khía cạnh liên quan nhưng chưa có một nghiên cứu trực

tiếp về thực hiện chính hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Trong phạm vi nghiên

cứu tại thành phố Hà Nội chưa có công trình nghiên cứu nào. Vì vậy, có thể khẳng

định đến nay chưa có một công trình nào nghiên cứu trực tiếp về thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

- Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở lý luận về thực hiện chính sách hỗ trợ

đào tạo nghề cho thanh niên; đánh giá thực trạng thực hiện chính sách hỗ trợ đào

tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội trong những năm qua để đề

xuất các giải pháp hoàn thiện thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên trên địa bàn thành phố Hà Nội trong thời gian tới.

- Nhiệm vụ nghiên cứu: Luận văn tập trung làm rõ các nội dung:

+ Xác lập cơ sở lý luận về thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên.

+ Đánh giá thực trạng thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên trên địa bàn thành phố Hà Nội từ năm 2017 đến năm 2019, rút ra những nhận

định về kết quả đạt được, ưu điểm và hạn chế.

+ Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội trong thời gian tới.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu: Thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên

- Phạm vi nghiên cứu:

+ Nội dung nghiên cứu: Nghiên cứu thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội theo 5 nội dung: xây dựng kế hoạch

triển khai thực hiện chính sách; phổ biến, tuyên truyền thực hiện chính sách; phân

công, phối hợp thực hiện chính sách; theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện

7

chính sách và đánh giá, tổng kết việc thực hiện chính sách. Từ đó đề xuất một số

giải pháp hoàn thiện thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên

địa bàn thành phố Hà Nội.

+ Phạm vi không gian: nghiên cứu tại thành phố Hà Nội

+ Phạm vi thời gian: đề tài sẽ nghiên cứu trong thời gian 2017-2019 và đề

xuất giải pháp cho giai đoạn đến năm 2025.

5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu

Cơ sở lý luận: Luận văn vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và

duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan

điểm của Đảng, Nhà nước Việt Nam.

Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng phương pháp thống kê,

phương pháp phân tích và tổng hợp, phương pháp so sánh.

- Phương pháp thống kê:

+ Dữ liệu sơ cấp: Tác giả điều tra thông tin qua phỏng vấn trực tiếp và điều

tra bằng bảng hỏi đối với nhân viên đang làm việc tại Sở Lao động, thương binh và

xã hội Hà Nội, Trung tâm Dịch vụ việc làm và Hỗ trợ thanh niên Hà Nội về quá

trình tổ chức, ưu điểm và hạn chế trong thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội.

+ Dữ liệu thứ cấp: Tác giả dùng phương pháp nghiên cứu tại bàn. Dữ liệu

thứ cấp gồm các số liệu, thông tin về thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội được cung cấp.

- Phương pháp phân tích và tổng hợp: Dựa trên những dữ liệu thống kê sơ

cấp và thứ cấp, tác giả tiến hành tổng hợp và phân tích đưa ra những số liệu trong

quá trình đánh giá.

- Phương pháp so sánh: Tác giả sử dụng dữ liệu tổng hợp và phân tích ở

trên, so sánh với lý thuyết và thực trạng thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên, từ đó đánh giá những kết quả đạt được, ưu điểm và hạn chế làm cơ

sở đưa ra đề xuất giải pháp hoàn thiện thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội trong thời gian tới.

8

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn

Ý nghĩa lý luận: Luận văn nghiên cứu, làm rõ các nội dung liên quan đến

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn

thiện thực hiện chính sách.

Ý nghĩa thực tiễn: Luận văn cung cấp những vấn đề lý luận và thực tiễn,

đánh giá việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn

thành phố Hà Nội giai đoạn 2017-2019, chỉ ra những kết quả đạt được, ưu điểm và

hạn chế. Trên cơ sở đó, luận văn đề xuất các giải pháp hoàn thiện thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội trong thời

gian tới năm 2025.

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được

kết cấu gồm 3 chương.

Chương 1: Cơ sở lý luận về thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên

Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên trên địa bàn thành phố Hà Nội

Chương 3: Giải pháp hoàn thiện thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội.

9

Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ

ĐÀO TẠO NGHỀ CHO THANH NIÊN

1.1. Chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

1.1.1. Khái niệm và các vấn đề liên quan

1.1.1.1. Thanh niên

Thanh niên là một khái niệm có thể được hiểu và định nghĩa theo nhiều cách.

Tùy thuộc vào nội dung tiếp cận, góc độ nhìn nhận hoặc cấp độ đánh giá mà người

ta đưa ra các định nghĩa khác nhau về thanh niên.

Về mặt sinh học, các nhà nghiên cứu coi thanh niên là một giai đoạn xác

định trong quá trình “tiến hóa” của cơ thể. Các nhà tâm lý học thường nhìn nhận

thanh niên là một giai đoạn chuyển tiếp từ tuổi niên thiếu phụ thuộc sang tuổi

trưởng thành có hoạt động độc lập với tư cách là một công dân có trách nhiệm.

Dưới góc độ kinh tế học, thanh niên được xem là một lực lượng lao động xã hội,

nguồn bổ sung cho đội ngũ lao động trên tất cả các lĩnh vực. Trong bất kỳ quốc gia

nào, thanh niên luôn là lực lượng dân số quan trọng cấu thành nên lực lượng lao

động chủ yếu của nền kinh tế, là nhóm xã hội giữ vai trò quan trọng trong sự phát

triển của quốc gia.

Thông thường ở các quốc gia trên thế giới, người trong nhóm tuổi 15-24

được gọi là thanh niên, nhưng tại các quốc gia đang phát triển, cụ thể là tại Việt

Nam, theo quy định của Luật Thanh niên 2005: “Thanh niên là công dân Việt Nam

từ đủ mười sáu tuổi đến ba mươi tuổi” [23, tr.1]

Trong phạm vi đề tài này thanh niên được hiểu là một nhóm nhân khẩu xã

hội đặc thù có độ tuổi từ 16 tuổi đến trên dưới 30 tuổi, gắn với mọi giai cấp, mọi

tầng lớp xã hội và có mặt trên mọi lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội.

1.1.1.2. Đào tạo nghề cho thanh niên

Theo quy định của Luật Dạy nghề 2006: “Đào tạo nghề là hoạt động dạy và

học nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cần thiết cho người

10

học nghề để có thể tìm được việc làm hoặc tự tạo việc làm sau khi hoàn thành khóa

học” [24, Điều 5].

Theo Luật Giáo dục nghề nghiệp 2014: “Đào tạo nghề là hoạt động dạy và

học nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cần thiết cho người

học để có thể tìm được việc làm hoặc tự tạo việc làm sau khi hoàn thành khóa học

hoặc để nâng cao trình độ nghề nghiệp” [26, tr.1]

Như vậy có thể hiểu đào tạo nghề cho thanh niên là hoạt động dạy và học

nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cần thiết cho người học

nghề từ 16 đến 30 tuổi để có thể tìm được việc làm hoặc tự tạo việc làm sau khi

hoàn thành khóa học.

Đối tượng của đào tạo nghề cho thanh niên là thanh niên – những người từ

16 đến 30 tuổi. Cũng như đào tạo nghề nói chung, đào tạo nghề cho thanh niên gồm

hai quá trình không thể tách rời là dạy nghề và học nghề. Dạy nghề cho thanh niên

là tổng thể các hoạt động truyền nghề đến người học là thanh niên. Đó là quá trình

người dạy truyền bá những kiến thức về lý thuyết và thực hành để người học –

thanh niên có được một trình độ, kỹ năng, sự khéo léo, thành thục nhất định về nghề

nghiệp. Học nghề là quá trình người học – thanh niên tiếp thu những kiến thức về lý

thuyết và thực hành để có được một nghề nhất định.

1.1.1.3. Hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

Hiện nay có rất nhiều nguồn hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên như Nhà

nước, địa phương, doanh nghiệp, các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức nghề

nghiệp, các cá nhân… Trong phạm vi luận văn, tác giả tập trung vào hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên của Nhà nước và chính quyền cấp tỉnh.

Hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên của Nhà nước là các biện pháp trực tiếp

hoặc gián tiếp nhằm tạo điều kiện thuận lợi, tạo cơ hội cho thanh niên được học

nghề. Các biện pháp hỗ trợ trực tiếp bao gồm hỗ trợ về nguồn lực có tác động trực

tiếp đến thanh niên. Các biện pháp hỗ trợ gián tiếp bào gồm hỗ trợ về nguồn lực, tạo

lập môi trường, cơ chế chính sách thuận lợi cho các đơn vị đào tạo nghề, từ đó gián

tiếp tác động đến thanh niên học nghề.

11

Hỗ trợ của chính quyền cấp tỉnh nhằm đào tạo nghề cho thanh niên là các

biện pháp mà chính quyền cấp tỉnh thực hiện nhằm tạo điều kiện thuận lợi, tạo cơ

hội cho thanh niên được học nghề. Các biện pháp mà chính quyền cấp tỉnh thực

hiện bao gồm cụ thể hóa, tổ chức thực hiện các biện pháp, chính sách của Trung

ương và ban hành, tổ chức thực hiện các biện pháp, chính sách của cấp tỉnh được

phép thực hiện theo phân cấp quản lý.

Mục tiêu hỗ trợ của Nhà nước nhằm đào tạo nghề cho thanh niên là gia tăng

về số lượng thanh niên học nghề và chất lượng đào tạo nghề. Thông qua các biện

pháp hỗ trợ, Nhà nước hình thành hoặc điều chỉnh cơ cấu lao động trong các ngành

nghề phù hợp với định hướng, mục tiêu phát triển của quốc gia, địa phương.

1.1.1.4. Chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

Theo Từ điển Bách khoa Việt Nam: “Chính sách là những chuẩn tắc cụ thể

để thực hiện đường lối, nhiệm vụ. Chính sách được thực hiện trong một thời gian

nhất định, trên những lĩnh vực cụ thể nào đó. Bản chất, nội dung và phương hướng

của chính sách tùy thuộc vào tính chất của đường lối, nhiệm vụ chính trị, kinh tế,

văn hóa.” [15, tr. 64]

Chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên của Trung ương là toàn bộ

các quan điểm, tư tưởng, các quy định, công cụ chính sách, các biện pháp tổ chức

triển khai và nguồn lực, đặc biệt là nguồn lực tài chính dành cho việc hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên.

Chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên của chính quyền cấp tỉnh, phụ

thuộc và chịu ảnh hưởng bởi chủ trương, chính sách qiải quyết vấn đề này của cấp

Trung ương, chủ yếu tổ chức thực hiện và cụ thể hóa các chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên của Trung ương. Do vậy, các quy định của Trung ương về hỗ

trợ đào tạo nghề cho thanh niên phù hợp, khoa học, cụ thể sẽ tạo điều kiện cho việc

triển khai ở cấp tỉnh và các cấp thấp hơn. Ngược lại, khi các quy định của Trung

ương không phù hợp, mâu thuẫn, thiếu cụ thể thì sẽ gây khó khăn cho cấp dưới triển

khai thực hiện các chính sách.

12

Phạm vi và đối tượng của chính sách: Chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên được Nhà nước ban hành hướng đến giải quyết vấn đề đào tạo nghề cho

đối tượng thanh niên trong xã hội. Ở mỗi giai đoạn phát triển kinh tế - xã hội khác

nhau, Nhà nước sẽ ban hành các giải pháp chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên cụ thể. Chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên có tác động trực tiếp

hoặc gián tiếp lên thanh niên trong phạm vi toàn lãnh thổ quốc gia hoặc ở những

đơn vị hành chính nhất định. Phạm vi triển khai chính sách và đối tượng được

hưởng chính sách phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện nguồn lực thực hiện chính sách

của Trung ương và địa phương. Nếu như nguồn lực lớn thì sẽ cho phép triển khai

chính sách trên phạm vi rộng với đối tượng hưởng lợi lớn và ngược lại.

Mục tiêu của chính sách: Chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên có

mục tiêu chung là hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên, tạo điều kiện thuận lợi học

nghề, trang bị kỹ năng nghề nghiệp cần thiết để tìm kiếm hoặc tự tạo việc làm.

Giải pháp của chính sách: Mỗi chính sách công đều được Nhà nước đưa ra

các giải pháp để đạt được mục tiêu của chính sách trong những điều kiện không

gian, thời gian cụ thể và các nguồn lực cần thiết. Chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên cũng được đưa ra các giải pháp được điều chỉnh, cụ thể hóa cho phù

hợp với những điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của từng vùng, từng địa phương trong

quá trình triển khai thực hiện chính sách.

1.1.2. Các chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên ở Việt Nam hiện nay

Trong hệ thống các chính sách của Nhà nước, chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên là một chính sách quan trọng nhằm giải quyết vấn đề đào tạo nghề cho thanh

niên của quốc gia. Chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên ở Việt Nam hiện nay

được thể hiện trong các văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước về hỗ trợ đào tạo

nghề, hỗ trợ học nghề cho những đối tượng trong đó có bao hàm thanh niên.

Luật Thanh niên 2005 quy định:

Nhà nước “có chính sách bảo đảm cho thanh niên từ đủ mười sáu tuổi đến

dưới mười tám tuổi hoàn thành chương trình phổ cập giáo dục; tạo điều kiện học

nghề…” [23, Điều 28, Khoản 1]

13

“Nhà nước có chính sách tạo điều kiện cho thanh niên hoàn thành chương

trình phổ cập giáo dục, được học nghề, có cơ hội vươn lên học tập ở trình độ cao

hơn; miễn, giảm học phí, cấp học bổng, cho vay tín dụng để thanh niên học tập; cấp

sách giáo khoa, hỗ trợ về đời sống cho thanh niên của hộ nghèo hoàn thành chương

trình phổ cập giáo dục…” [23, Điều 17, Khoản 1].

Nhà nước có chính sách khuyến khích các tổ chức, cá nhân giải quyết việc

làm cho thanh niên; ưu đãi về thuế, tín dụng, đất đai để phát triển giáo dục nghề

nghiệp đáp ứng nhu cầu đa dạng về học nghề cho thanh niên; phát triển hệ thống

các cơ sở dịch vụ tư vấn giúp thanh niên tiếp cận thị trường lao động; ưu tiên dạy

nghề và giải quyết việc làm cho thanh niên nông thôn, thanh niên sau khi hoàn

thành nghĩa vụ quân sự, thanh niên tình nguyện sau khi hoàn thành nhiệm vụ thực

hiện chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội… [23, Điều 18, Khoản 1].

Luật Giáo dục nghề nghiệp 2014 quy định: “Hỗ trợ các đối tượng được

hưởng chế độ ưu đãi người có công với cách mạng, quân nhân xuất ngũ, người dân

tộc thiểu số, người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, người khuyết tật, trẻ em mồ côi

không nơi nương tựa, ngư dân đánh bắt xa bờ, lao động nông thôn là người trực

tiếp lao động trong các hộ sản xuất nông nghiệp bị thu hồi đất canh tác và các đối

tượng chính sách xã hội khác nhằm tạo cơ hội cho họ được học tập để tìm việc làm,

tự tạo việc làm, lập thân, lập nghiệp; thực hiện bình đẳng giới trong giáo dục nghề

nghiệp” [26]. Luật tuy không quy định hỗ trợ đào tạo nghề trực tiếp cho đối tượng

thanh niên nhưng luật quy định hỗ trợ các đối tượng hưởng chế độ ưu đãi mà trong

đó có thanh niên như quân nhân xuất ngũ, người dân tộc thiểu số, người thuộc hộ

nghèo, cận nghèo…

Luật Việc làm 2013 có các quy định liên quan đến hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên như sau:

Người lao động ở khu vực nông thôn tham gia chuyển đổi nghề nghiệp, việc

làm được hưởng chế độ hỗ trợ học nghề. [25, Điều 15, Khoản 2].

Nhà nước hỗ trợ học nghề cho người lao động ở khu vực nông thôn: “Người

lao động ở khu vực nông thôn học nghề dưới 03 tháng hoặc học nghề trình độ sơ

14

cấp ở cơ sở đào tạo nghề được hỗ trợ chi phí học nghề theo quy định của Thủ tướng

Chính phủ”. [25, Điều 16]

Nhà nước hỗ trợ tạo việc làm cho thanh niên thông qua “đào tạo nghề gắn

với tạo việc làm cho thanh niên hoàn thành nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an,

thanh niên tình nguyện hoàn thành nhiệm vụ thực hiện chương trình, dự án phát

triển kinh tế - xã hội” [25, Điều 21, Khoản 2]

Quyết định số 46/2015/QĐ-TTg ngày 28/9/2015 quy định chính sách hỗ trợ

đào tạo trình độ sơ cấp, đào tạo dưới 03 tháng cho các đối tượng người học là phụ

nữ, lao động nông thôn, người khuyết tật tham gia học các chương trình đào tạo

trình độ sơ cấp, đào tạo dưới 03 tháng, trong đó ưu tiên người khuyết tật và các đối

tượng là người thuộc diện được hưởng chính sách ưu đãi người có công với cách

mạng, người dân tộc thiểu số, người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, người thuộc hộ

gia đình bị thu hồi đất nông nghiệp, đất kinh doanh, lao động nữ bị mất việc làm,

ngư dân. [34, Điều 2]

Thông tư 152/2016/TT-BTC ngày 17/10/2016 quy định quản lý và sử dụng

kinh phí hỗ trợ đào tạo trình độ sơ cấp và đào tạo dưới 3 tháng quy định quản lý, sử

dụng kinh phí từ nguồn vốn sự nghiệp của ngân sách nhà nước để hỗ trợ đào tạo

trình độ sơ cấp và đào tạo dưới 03 tháng đối với các đối tượng theo quy định tại

Điều 2 Quyết định số 46/2015/QĐ-TTg như trên. Khoản 1, Điều 7 quy định hỗ trợ

chi phí đào tạo như sau [6, Điều 7, Khoản 1]:

- Người khuyết tật theo quy định của Luật Người khuyết tật và các văn bản

hướng dẫn Luật: tối đa 06 triệu đồng/người/khóa học;

- Người thuộc hộ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo; người thuộc hộ nghèo ở

các xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn theo quy định của Thủ tướng Chính phủ: tối đa

4 triệu đồng/người/khóa học;

- Người dân tộc thiểu số, người thuộc diện được hưởng chính sách ưu đãi

người có công với cách mạng theo quy định của Pháp lệnh ưu đãi người có công với

cách mạng, người thuộc hộ nghèo theo quy định của Thủ tướng Chính phủ, người

thuộc hộ gia đình bị thu hồi đất nông nghiệp, đất kinh doanh theo quy định tại

15

Quyết định số 63/2015/QĐ-TTg ; lao động nữ bị mất việc làm, ngư dân: tối đa 03

triệu đồng/người/khóa học;

- Người thuộc hộ cận nghèo theo quy định của Thủ tướng Chính phủ: tối đa

2,5 triệu đồng/người/khóa học;

- Người học là phụ nữ, lao động nông thôn khác không thuộc các đối tượng

trên: tối đa 02 triệu đồng/người/khóa học;

- Trường hợp người học đồng thời thuộc các đối tượng nêu tại các đối tượng

trên thì chỉ được hưởng một mức hỗ trợ chi phí đào tạo cao nhất;

- Ngoài ra, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tùy

theo điều kiện, khả năng của ngân sách địa phương bố trí và huy động các nguồn

kinh phí hợp pháp khác để hỗ trợ thêm cho các đối tượng khác (bao gồm cả đối

tượng thuộc hộ nghèo theo chuẩn nghèo của địa phương) có nhu cầu học nghề.

Khoản 2, Điều 7 quy định mức hỗ trợ tiền ăn, đi lại [6, Điều 7, Khoản 2]:

Đối tượng được hỗ trợ là người thuộc diện được hưởng chính sách ưu đãi

người có công với cách mạng, người khuyết tật, người dân tộc thiểu số, người thuộc

hộ nghèo, hộ cận nghèo, người thuộc hộ gia đình bị thu hồi đất nông nghiệp, đất

kinh doanh, lao động nữ bị mất việc làm tham gia học các chương trình đào tạo

trình độ sơ cấp và đào tạo dưới 03 tháng. Mức hỗ trợ tiền ăn: 30.000

đồng/người/ngày thực học. Mức hỗ trợ tiền đi lại: 200.000 đồng/người/khóa học

nếu địa điểm đào tạo ở xa nơi cư trú từ 15km trở lên; Riêng đối với người khuyết tật

và người học cư trú ở xã, thôn, bản thuộc vùng khó khăn hoặc đặc biệt khó khăn

theo quy định của Thủ tướng Chính phủ: mức hỗ trợ tiền đi lại 300.000

đồng/người/khóa học nếu địa điểm đào tạo ở xa nơi cư trú từ 5 km trở lên. Ngoài

những đối tượng được hỗ trợ tiền ăn, đi lại nêu trên, các Bộ, ngành, địa phương, cơ

sở đào tạo tùy điều kiện và khả năng, huy động thêm các nguồn kinh phí khác để hỗ

trợ thêm tiền ăn, tiền đi lại cho người học trong thời gian đào tạo.

Nghị định số 28/2015/NĐ-CP ngày 12/3/2015 quy định chi tiết thi hành một

số điều của Luật Việc làm và bảo hiểm thất nghiệp quy định chi tiết thi hành một số

điều của Luật Việc làm về hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng

16

nghề để duy trì việc làm cho người lao động; Quỹ bảo hiểm thất nghiệp; tổ chức

thực hiện bảo hiểm thất nghiệp; quyền và trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị, tổ

chức, cá nhân có liên quan trong triển khai thực hiện chính sách bảo hiểm thất

nghiệp. Đối tượng áp dụng là người lao động, người sử dụng lao động thuộc đối

tượng bắt buộc tham gia bảo hiểm thất nghiệp; người lao động là người quản lý

doanh nghiệp, quản lý hợp tác xã hưởng tiền lương và có tham gia bảo hiểm xã hội

bắt buộc theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội; cơ quan, tổ chức, cá nhân

có liên quan đến bảo hiểm thất nghiệp. Theo đó, Nhà nước hỗ trợ đào tạo, bồi

dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho người lao động

trong điều kiện người sử dụng lao động có đủ các điều kiện: 1) đóng đủ bảo hiểm

thất nghiệp liên tục từ đủ 12 tháng trở lên; 2) gặp khó khăn dẫn đến nguy cơ phải

cắt giảm số lao động; 3) không đủ kinh phí để tổ chức đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao

trình độ kỹ năng nghề cho người lao động; và 4) có phương án đào tạo, bồi dưỡng,

nâng cao trình độ kỹ năng nghề và duy trì việc làm được cơ quan nhà nước có thẩm

quyền phê duyệt. Mức hỗ trợ kinh phí đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ

năng nghề tối đa 01 triệu đồng/người/tháng và không quá 06 tháng. Điều 25 quy

định giải quyết hỗ trợ học nghề như sau: “Người lao động đáp ứng đủ điều kiện

theo quy định tại Điều 55 Luật Việc làm có nhu cầu học nghề được hỗ trợ 01 lần để

học 01 nghề tại cơ sở đào tạo theo quy định của pháp luật về dạy nghề. Phương

thức hỗ trợ kinh phí học nghề được thực hiện thông qua cơ sở dạy nghề». «Người

lao động có nhu cầu học nghề thì phải nộp 01 bộ hồ sơ đề nghị hỗ trợ học nghề cho

trung tâm dịch vụ việc làm». «Trung tâm dịch vụ việc làm có trách nhiệm xem xét

hồ sơ đề nghị hỗ trợ học nghề và trao cho người lao động phiếu hẹn trả kết quả

theo mẫu do Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội quy định.». «Trong

thời hạn 15 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ đề nghị hỗ trợ học nghề, trung

tâm dịch vụ việc làm có trách nhiệm xem xét, trình Giám đốc Sở Lao động –

Thương binh và Xã hội quyết định về việc hỗ trợ học nghề cho người lao động».

«Quyết định về việc hỗ trợ học nghề được trung tâm dịch vụ việc làm gửi: 01 bản

đến Bảo hiểm xã hội cấp tỉnh để thực hiện chi trả cho cơ sở dạy nghề; 01 bản đến

17

cơ sở dạy nghề để thực hiện việc dạy nghề cho người lao động; 01 bản đến người

lao động». «Cơ sở dạy nghề tổ chức dạy nghề cho người lao động theo quyết định

của Giám đốc Sở Lao động – Thương binh và Xã hội và có trách nhiệm lập danh

sách có chữ ký của người lao động đang học nghề chuyển cho tổ chức bảo hiểm xã

hội để thanh quyết toán kinh phí hỗ trợ học nghề theo quy định» [8, Điều 25]

Nghị định số 61/2020/NĐ-CP ngày 29/5/2020 sửa đổi, bổ sung một số điều

của Nghị định số 28/2015/NĐ-CP ngày 12/3/2015 của Chính phủ quy định chi tiết

thi hành một số điều của Luật Việc làm và bảo hiểm thất nghiệp, sửa đổi, bổ sung

Điều 25. Giải quyết hỗ trợ học nghề như sau: “Người lao động đáp ứng đủ điều kiện

theo quy định tại Điều 55 Luật Việc làm có nhu cầu học nghề được hỗ trợ 01 lần để

học 01 nghề tại cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ sở giáo dục đại học có đăng ký hoạt

động giáo dục nghề nghiệp trình độ cao đẳng, doanh nghiệp được thực hiện hoạt

động giáo dục nghề nghiệp tham gia đào tạo nghề nghiệp cho người lao động tham

gia bảo hiểm thất nghiệp. Phương thức hỗ trợ kinh phí học nghề được thực hiện

thông qua cơ sở đào tạo nghề nghiệp”. “Người lao động có nhu cầu học nghề thì

phải nộp 01 bộ hồ sơ đề nghị hỗ trợ học nghề cho trung tâm dịch vụ việc làm”.

“Trung tâm dịch vụ việc làm có trách nhiệm xem xét hồ sơ đề nghị hỗ trợ học nghề

và trao cho người lao động phiếu hẹn trả kết quả”. “Trong thời hạn 20 ngày làm

việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ đề nghị hỗ trợ học nghề, trung tâm dịch vụ việc làm

có trách nhiệm xác định cụ thể nghề, thời gian hỗ trợ học nghề, thời điểm bắt đầu

học nghề, mức hỗ trợ học nghề, cơ sở đào tạo nghề nghiệp để trình Giám đốc Sở

Lao động - Thương binh và Xã hội quyết định việc hỗ trợ học nghề cho người lao

động”. “Cơ sở đào tạo nghề nghiệp tổ chức dạy nghề cho người lao động theo quyết

định về việc hỗ trợ học nghề của Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội

và hằng tháng có trách nhiệm lập danh sách có chữ ký của người lao động đang

học nghề chuyển cho cơ quan bảo hiểm xã hội để thanh quyết toán kinh phí hỗ trợ

học nghề.” [11]

Bên cạnh đó, chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên còn được quy

định trong một số chương trình mục tiêu quốc gia như: Chiến lược Phát triển thanh

18

niên Việt Nam giai đoạn 2011-2020; Chương trình mục tiêu giáo dục nghề nghiệp,

việc làm và an toàn lao động giai đoạn 2016-2020; Đề án đào tạo nghề cho lao động

nông thôn đến năm 2020…

Đối tượng hỗ trợ đào tạo nghề: là thanh niên hoàn thành nghĩa vụ quân sự,

công an, thanh niên tình nguyện hoàn thành nhiệm vụ thực hiện chương trình, dự án

phát triển kinh tế - xã hội khi đáp ứng các điều kiện: 1) Có nhu cầu đào tạo nghề

trong thời hạn 12 tháng kể từ ngày hoàn thành nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an;

hoàn thành nhiệm vụ thực hiện chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội; 2)

Chưa được hỗ trợ đào tạo nghề từ chính sách hỗ trợ đào tạo nghề khác có sử dụng

nguồn kinh phí của ngân sách nhà nước kể từ ngày hoàn thành nghĩa vụ quân sự,

nghĩa vụ công an; hoàn thành nhiệm vụ thực hiện chương trình, dự án phát triển

kinh tế - xã hội.

Các giải pháp chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên:

- Các đối tượng theo quy định tham gia đào tạo nghề trình độ trung cấp, cao

đẳng được hỗ trợ: 1) miễn, giảm học phí và hỗ trợ chi phí học tập theo quy định của

Luật Giáo dục, Luật Giáo dục nghề nghiệp và các văn bản hướng dẫn; 2) vay vốn để

tham gia đào tạo nghề trình độ trung cấp, cao đẳng theo quy định của chính sách tín

dụng đối với học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn. Các đối tượng theo quy

định tham gia đào tạo nghề trình độ sơ cấp được cấp thẻ đào tạo nghề có giá trị tối

đa bằng 12 tháng tiền lương cơ sở tại thời điểm đào tạo nghề và có giá trị sử dụng

trong 01 năm từ ngày cấp.

- Với thanh niên lập nghiệp, Nhà nước hỗ trợ: học sinh các trường trung học

phổ thông; thanh niên đang học tại cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề

nghiệp; thanh niên đã tốt nghiệp cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề

nghiệp. Nội dung hỗ trợ là định hướng nghề nghiệp; cung cấp thông tin về việc làm,

nghề nghiệp; đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng tìm việc và làm việc; tham gia chương

trình thực tập làm việc tại doanh nghiệp, tổ chức; cho vay ưu đãi từ Quỹ Quốc gia

về việc làm theo quy định của pháp luật.

19

- Với thanh niên khởi sự doanh nghiệp nhà nước thực hiện hỗ trợ cho nhóm

đối tượng là thanh niên có nhu cầu khởi sự doanh nghiệp và thanh niên đã khởi sự

doanh nghiệp, với nội dung hỗ trợ là: 1) Cung cấp kiến thức về pháp luật, quản trị

doanh nghiệp và các vấn đề có liên quan khởi sự doanh nghiệp; 2) Đào tạo, bồi

dưỡng kiến thức khởi sự doanh nghiệp; 3) Cho vay ưu đãi từ Quỹ quốc gia về việc

làm theo quy định của pháp luật.

1.2. Thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

1.2.1. Khái niệm

Thực hiện chính sách, là một khâu của chu trình chính sách, hiện thực hóa

chính sách trong đời sống xã hội. Thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên là toàn bộ quá trình đưa chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

vào đời sống xã hội, bao gồm những cách thức, biện pháp của các đơn vị, tổ chức,

lực lượng có liên quan nhằm giải quyết có hiệu quả việc hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên thông qua các chương trình, dự án, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội

nhằm phát triển việc làm, ổn định đời sống, thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển.

Chủ thể triển khai thực hiện chính sách: Nhà nước là chủ thể hoạch định,

đồng thời là chủ thể thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Chủ

thể triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên là các cơ

quan trong bộ máy nhà nước từ Trung ương tới địa phương, trong đó chủ yếu là các

cơ quan trong bộ máy hành chính nhà nước cùng với đội ngũ cán bộ, công chức

hành chính nhà nước có thẩm quyền. Trong quá trình triển khai thực hiện chính

sách, các cơ quan này giữ vai trò điều tiết, định hướng các hoạt động thực hiện

chính sách bằng các công cụ quản lý của mình, giúp cho quá trình thực hiện bám sát

mục tiêu của chính sách.

Đối tượng thực hiện chính sách:

- Đối tượng chịu tác động trực tiếp của chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên chính là thanh niên – những người có độ tuổi từ 16 đến 30 tuổi. Đây là

đối tượng chính của chính sách, được chính sách tác động theo hướng có lợi và phù

hợp với điều kiện thực tiễn của họ.

20

- Đối tượng chịu tác động gián tiếp của chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên là những đối tượng không chịu tác động một cách trực tiếp nhưng bị ảnh

hưởng bởi quá trình này như các cơ sở giáo dục, đào tạo nghề; địa phương nơi

thanh niên sinh sống; gia đình của thanh niên…

1.2.2. Quy trình thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

Quy trình thực hiện chính sách diễn ra liên tục, thường xuyên và có sự liên

quan đến nhiều tổ chức, cá nhân. Trong quá trình nghiên cứu, tác giả luận văn cho

rằng, quy trình thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên cần phải

được thực hiện theo quy trình 5 bước theo bảng mô tả dưới đây:

Bảng 1.1: Quy trình thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

Các bước

Diễn giải

Nội dung

Bước 1

1.2.2.1

Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách

Bước 2

1.2.2.2

Phổ biến, tuyên truyền về chính sách

Bước 3

1.2.2.3

Phân công, phối hợp thực hiện chính sách

Bước 4

1.2.2.4

Bước 5

1.2.2.5

Theo dõi kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện chính sách

Đánh giá tổng kết việc thực hiện chính sách

1.2.2.1. Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách

Đây là khâu đầu tiên trong quy trình thực hiện chính sách để đưa chính sách

vào đời sống xã hội, giúp cho các cơ quan nhà nước triển khai thực hiện chính sách

một cách chủ động hoàn toàn. Căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, cơ quan có trách

nhiệm triển khai thực hiện chính sách từ Trung ương đến địa phương đều phải xây

21

dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách. Kế hoạch triển khai thực hiện chính

sách được xây dựng tốt khi đảm bảo các nội dung cơ bản:

1) Kế hoạch tổ chức điều hành, đảm bảo những dự kiến về các chủ thể, cơ

quan, đơn vị chủ trì và phối hợp triển khai thực hiện chính sách; số lượng và chất

lượng nhân sự tham gia tổ chức thực hiện chính sách; những dự kiến về cơ chế trách

nhiệm của cán bộ quản lý và cán bộ thực hiện; cơ chế tác động giữa các cấp thực

hiện chính sách.

2) Kế hoạch cung cấp các nguồn vật lực: dự kiến về cơ sở kiến trúc, trang

thiết bị kỹ thuật, phương tiện phục vụ tổ chức thực hiện chính sách; các nguồn lực

tài chính, vật tư…

3) Kế hoạch thời gian triển khai thực hiện chính sách: dự kiến thời gian duy

trì chính sách; dự kiến các bước tổ chức triển khai thực hiện chính sách từ lập kế

hoạch triển khai thực hiện chính sách đến đánh giá tổng kết việc thực hiện chính

sách. Dự kiến thời gian cụ thể để đạt được mục tiêu của chính sách và phù hợp với

các chương trình cụ thể của chính sách.

4) Kế hoạch kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện chính sách: dự kiến về tiến độ,

hình thức, phương pháp kiểm tra, giám sát tổ chức thực hiện chính sách; dự kiến

các nội quy, quy chế trong thực hiện chính sách bao gồm: nội quy, quy chế về tổ

chức, điều hành; về trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền hạn của cán bộ và cơ quan tổ

chức thực hiện chính sách; về các biện pháp khen thưởng, kỷ luật cá nhân, tập thể

trong tổ chức thực hiện chính sách…

Kế hoạch triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

ở cấp nào sẽ do cơ quan chủ trì của cấp đó xây dựng. Kế hoạch triển khai thực hiện

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên được thông qua sẽ là văn bản pháp lý

để các chủ thể triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên và

đối tượng của chính sách thực hiện.

1.2.2.2. Phổ biến, tuyên truyền về chính sách

Chủ thể phổ biến, tuyên truyền về chính sách chính hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên là đội ngũ cán bộ trong bộ máy cơ quan nhà nước được giao nhiệm vụ.

22

Đối tượng phổ biến, tuyên truyền về chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh nhiên hướng đến là: 1) thanh niên – đối tượng được chính sách tác động trực

tiếp đồng thời là đối tượng thụ hưởng chính sách; 2) những công dân, tổ chức được

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên tác động gián tiếp và 3) những đối

tượng tham gia thực hiện, triển khai chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

Phổ biến, tuyên truyền về chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

được thực hiện tốt sẽ giúp cho người cán bộ có trách nhiệm tổ chức thực hiện chính

sách nhận thức được đầy đủ tính chất, quy mô, vai trò của chính sách để họ tích cực

tìm kiếm các giải pháp thực hiện mục tiêu chính sách và triển khai thực hiện có hiệu

quả kế hoạch tổ chức thực hiện chính sách. Bên cạnh đó, việc phổ biến, tuyên

truyền về chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên sẽ giúp cho các đối tượng

chính sách và người dân hiểu rõ về mục đích, yêu cầu của chính sách, tính đúng đắn

và tính khả thi của chính sách…

Các hình thức phổ biến, tuyên truyền về chính sách gồm có: tiếp xúc trực

tiếp (diễn văn, trao đổi, giáo dục…); thông qua các phương tiện tuyên truyền

(truyền đơn, bích chương và những biểu tượng nơi công cộng…), và thông tin đại

chúng (báo chí, ti vi, Internet…)

Việc phổ biến, tuyên truyền về chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

cần phải được thực hiện thường xuyên, cả trong khi chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên đang được thực hiện để mọi người được củng cố lòng tin vào chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên, từ đó tích cực tham gia vào thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

1.2.2.3. Phân công, phối hợp thực hiện chính sách

Đây là bước thứ ba trong quy trình tổ chức thực hiện chính sách hỗ trợ đào

tạo nghề cho thanh niên. Cũng như các chính sách công khác, chính sách hỗ trợ đào

tạo nghề cho thanh niên được thực hiện trên địa bàn rộng với số lượng cá nhân và tổ

chức thực hiện lớn. Vì thế, để tổ chức thực hiện hiệu quả chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên, cần phải có sự phân công, phối hợp giữa các cơ quan quản lý

ngành, các cấp chính quyền và đội ngũ cán bộ thực hiện chính sách.

23

Trong kế hoạch triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề đối với

thanh niên được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt đã xác định kế hoạch

phân công, phối hợp các cơ quan, đơn vị tổ chức thực hiện chính sách. Việc phân

công, phối hợp thực hiện chính sách cần thực hiện theo kế hoạch đã được phê

duyệt. Trong đó chú trọng: 1) phân công, phối hợp các cơ quan, chính quyền điều

hành (thông thường hay phân công cơ quan chủ trì và các cơ quan phối hợp thực

hiện cụ thể) và 2) phân công, phối hợp đội ngũ thực hiện. Việc phân công, phối hợp

cần phải căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của tổ chức, đơn vị và trình độ chuyên

môn, kỹ năng của đội ngũ cán bộ đồng thời cần được thực hiện làm sao để phát huy

được năng lực của đội ngũ thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

1.2.2.4. Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện chính sách

Đây là công việc do cơ quan, cán bộ nhà nước có thẩm quyền thực hiện cùng

với sự tham gia của các tổ chức đoàn thể, nhân dân và đối tượng chính sách nhằm

tác động đến các chủ thể thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

nâng cao trách nhiệm, chất lượng, hiệu quả trong thực hiện chính sách hỗ trợ đào

tạo nghề cho thanh niên. Việc theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện chính sách

hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên bao gồm theo dõi quy trình thực hiện, tiến độ

thực hiện, kết quả thực hiện, hiệu quả thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên. Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc vừa thúc đẩy các chủ thể thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên nỗ lực hoàn thành nhiệm vụ vừa phòng,

chống những hành vi vi phạm quy định trong thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên. Quá trình theo dõi, kiểm tra, đôn đốc phát hiện những sai sót,

hạn chế, kịp thời đề xuất các biện pháp khắc phục hoặc khen thưởng, khích lệ

những cá nhân, đơn vị hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc

thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên phải được lập báo cáo, kết

luận những kết quả đạt được về chất lượng và tiến độ thực hiện; những hạn chế, sai

sót và nguyên nhân; xác định mức độ trách nhiệm của cá nhân, tổ chức; kiến nghị

các giải pháp khắc phục các hạn chế và sai sót nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả

thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trong thời gian tiếp theo.

Qua các báo cáo theo dõi, kiểm tra, đôn đốc thường xuyên sẽ giúp các cơ quan, đơn

24

vị, tổ chức nắm bắt được tình hình thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên, từ đó có những quyết định duy trì, điều chỉnh hay ngừng chính sách.

1.2.2.5. Đánh giá, tổng kết việc thực hiện chính sách

Đánh giá tổng kết việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên là xem xét, kết luận về chỉ đạo, điều hành và chấp hành chính sách hỗ trợ đào

tạo nghề cho thanh niên của các đối tượng thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên. Trong quá trình thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên, có thể tiến hành sơ kết, tổng kết nhằm đánh giá từng phần và đánh giá toàn bộ

kết quả thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Việc tổng kết đánh

giá toàn bộ được thực hiện sau khi kết thúc năm thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên. Việc đánh giá tổng kết, căn cứ vào kế hoạch triển khai thực

hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên đã được phê duyệt ở bước 1

cùng với những nội dung đã được xây dựng, kết hợp với các văn bản quy phạm

pháp luật khác, cần tập trung vào các nội dung:

- Chỉ đạo điều hành thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

- Vài trò, chức năng của các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức nghề nghiệp…

trong việc tham gia thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

- Việc thực hiện chính sách của các đối tượng tham gia thực hiện chính sách

(bao gồm các đối tượng thụ hưởng lợi ích trực tiếp và gián tiếp từ chính sách.)

- Kết quả thực hiện các công việc, giai đoạn trong quy trình thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

- Hiệu quả, tác động của chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên đối

với xã hội, địa phương, cơ quan, tổ chức, đơn vị và với thanh niên…

1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên

Quá trình thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên có nhiều

yếu tố ảnh hưởng. Trong nghiên cứu này, luận văn tập trung vào những yếu tố thuộc

về chủ thể thực hiện chính sách và những yếu tố thuộc về đối tượng chính sách hỗ

trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

25

1.3.1. Các yếu tố thuộc về chủ thể thực hiện chính sách

1.3.1.1. Năng lực tổ chức, quản lý của Nhà nước và đội ngũ cán bộ, công chức ở các

cấp trong công tác hỗ trợ đào tạo nghề

Đây là yếu tố có vai trò quyết định đến kết quả tổ chức thực hiện chính sách

hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Năng lực tổ chức, quản lý của Nhà nước và của

đội ngũ cán bộ, công chức trong thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên là thước đo bao gồm nhiều tiêu chí phản ánh về đạo đức công vụ, về năng lực

thiết kế tổ chức, năng lực phân tích, dự báo để có thể chủ động ứng phó với những

tình huống phát sinh trong quá trình tổ chức thực hiện chính sách… Các cán bộ,

công chức trong cơ quan công quyền khi được giao nhiệm vụ tổ chức thực hiện

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên cần nêu cao tinh thần trách nhiệm và

chấp hành tốt kỷ luật công vụ trong lĩnh vực này mới đạt hiệu quả thực hiện cao.

Đây là một yêu cầu rất quan trọng đối với mỗi cán bộ, công chức để thực hiện việc

chuyển tải ý đồ chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên của Nhà nước vào

đời sống xã hội. Nếu thiếu năng lực thực tế, các cơ quan có thẩm quyền tổ chức

thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên sẽ lập ra những kế hoạch

triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên không bám sát

với thực tế, dẫn đến lãng phí nguồn lực được huy động, làm giảm hiệu lực, hiệu quả

thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Năng lực thực tế và đạo

đức công vụ của cán bộ, công chức còn thể hiện ở thủ tục giải quyết những vấn đề

trong quan hệ giữa các cơ quan Nhà nước với cá nhân và tổ chức trong xã hội.

1.3.1.2. Công tác vận động tuyên truyền về chính sách

Công tác vận động tuyên truyền về chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên nhằm nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, công chức và các đối tượng của

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên để họ chủ động, tự giác tham gia vào

quá trình thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên, xóa bỏ tư tưởng

trông chờ, ỷ lại sự giúp đỡ của Nhà nước trong một bộ phận thanh niên. Công tác

vận động, tuyên truyền về chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên nếu được

tổ chức một cách khoa học và hợp lý sẽ có tác dụng làm thay đổi nhận tức và

26

chuyển biến về hành vi của thanh niên khi tham gia vào quá trình thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Nếu công tác vận động tuyên truyền về

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trong thực hiện chính sách hỗ trợ đào

tạo nghề cho thanh niên bị xem nhẹ, thực hiện máy móc, hình thức, chưa thu được

kết quả vận động cao thì chưa làm cho các đối tượng của chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên (thanh niên) chủ động, tích cực tham gia vào đào tạo nghề.

1.3.1.3. Điều kiện kinh tế và nguồn lực để thực hiện chính sách của Nhà nước

Để tổ chức thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên, cũng

giống như thực hiện các chính sách công khác, Nhà nước luôn phải tăng cường các

nguồn lực (nguồn vốn, nhân lực, trang thiết bị kỹ thuật, phương tiện hỗ trợ thực

hiện chính sách…). Việc đầu tư các nguồn lực đáp ứng được yêu cầu sẽ tăng cường

tính khả thi của tổ chức thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

Nếu điều kiện kinh tế và các nguồn lực thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên của Nhà nước không dồi dào, đều đặn, thường xuyên thì thực hiện

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên không đạt được mục tiêu chính sách

hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên đề ra.

1.3.2. Các yếu tố thuộc về đối tượng chính sách

1.3.2.1. Trình độ học vấn của thanh niên

Trình độ học vấn của thanh niên có ảnh hưởng trực tiếp đến thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Thanh niên trình độ học vấn cao, có cơ hội

tìm kiếm được việc làm tốt, ổn định, thu nhập khá sẽ có điều kiện để nâng cao trình

độ của mình trong tương lai, do vậy không cần đến sự hỗ trợ đào tạo nghề của Nhà

nước. Trong khi đó, thanh niên trình độ học vấn thấp, thanh niên có hoàn cảnh đặc

biệt, có cần được đào tạo nghề và có nhu cầu được hỗ trợ đào tạo nghề thì thường

không có khả năng tự giải quyết các vấn đề vướng mắc có liên quan đến chính sách

pháp luật. Nhất là chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên như phần trên đã

trình bày hiện nay chưa được cụ thể hóa, hệ thống hóa thành các quy định riêng mà

được lồng ghép trong nhiều văn bản pháp luật khác nhau, cơ chế thực hiện phức tạp

27

khiến cho thanh niên trình độ thấp, thanh niên có hoàn cảnh đặc biệt, thanh niên

vùng nông thôn, dân tộc thiểu số… khó nắm bắt.

1.3.2.2. Năng lực thực hiện và đạo đức công vụ của đội ngũ cán bộ thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

Đội ngũ cán bộ thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên có

ảnh hưởng mang tính quyết định đến kết quả thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên. Đội ngũ cán bộ thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên có chuyên môn cao cùng các năng lực tổ chức, năng lực giải quyết vấn

đề trong quan hệ giữa các cơ quan nhà nước với các đối tượng thụ hưởng chính

sách, năng lực phân tích, dự báo… có thể chủ động ứng phó với những tình huống

phát sinh trong quá trình thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

Cùng với đó, đội ngũ cán bộ thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên có đạo đức công vụ, luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm và chấp hành tốt kỷ

luật công vụ trong thực hiện chính sách thì chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên sẽ đạt hiệu quả thực hiện. Ngược lại nếu đội ngũ cán bộ thực hiện chính sách

hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên thiếu năng lực và đạo đức công vụ sẽ không điều

phối được các yếu tố tác động theo định hướng, không khắc phục được những ảnh

hưởng tiêu cực của các yếu tố khác quan, từ đó không mang lại kết quả thực sự

trong công tác tổ chức thực hiện chính sách, sẽ làm giảm hiệu lực, hiệu quả của

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

Tiểu kết chương 1

Chương 1 tác giả tìm hiểu, trình bày và hệ thống hóa những vấn đề lý luận

chung về: chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên và thực hiện chính sách hỗ

trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Tác giả đồng thời phân tích các yếu tố ảnh hưởng

đến tổ chức thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Chương 1

chính là cơ sở để phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức thực hiện chính sách hỗ trợ

đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội sẽ được trình bày cụ thể

ở chương 2.

28

Chương 2

THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ ĐÀO TẠO NGHỀ

CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI

2.1. Khái quát về thành phố Hà Nội và tình hình thanh niên thành phố Hà Nội

2.1.1. Khái quát về thành phố Hà Nội

*Vị trí địa lý: Hà Nội là thủ đô của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt

Nam, có vị trí địa lý thuận lợi, nằm ở phía Tây Bắc vùng đồng bằng sông Hồng, tiếp

giáp với 8 tỉnh Thái Nguyên - Vĩnh Phúc ở phía Bắc; Hà Nam - Hòa Bình ở phía

Nam; Bắc Giang - Bắc Ninh - Hưng Yên ở phía Đông và Hòa Bình - Phú Thọ ở

phía Tây. [40]

Biểu 2.1: Bản đồ địa lý thành phố Hà Nội

Hà Nội có vị trí giao thông thuận tiện. Từ Hà Nội đi các tỉnh, thành phố của

miền Bắc cũng như của cả nước dễ dàng bằng đường bộ, đường sắt, đường thủy và

đường hàng không.

29

Đồng thời, việc tiếp nhận thông tin, thành tựu khoa học kỹ thuật trên thế giới

của Hà Nội khá thuận lợi, cũng như tham gia vào quá trình phân công lao động

quốc tế, khu vực và cùng hội nhập vào quá trình phát triển năng động của khu vực

châu Á – Thái Bình Dương.

*Đất đai: 334.470,02 ha, diện tích đất phân bổ sử dụng 332889,0 ha trong đó

đất nông, lâm nghiệp, thủy sản: 188601,1 ha; đất phi nông nghiệp: 134947,4 ha; đất

chưa sử dụng: 9340,5 ha [40]. Hà Nội đứng vào tốp 17 Thủ đô trên thế giới có diện

tích rộng nhất.

*Địa hình: Hà Nội vừa có núi, có đồi và địa hình thấp dần từ Bắc xuống

Nam, từ Tây sang Đông, trong đó đồng bằng chiếm tới ¾ diện tích tự nhiên của

thành phố. Độ cao trung bình của Hà Nội từ 5 đến 20 mét so với mặt nước biển, các

đồi núi cao đều tập trung ở phía Bắc và Tây. Các đỉnh cao nhất là Ba Vì 1.281 mét;

Gia Dê 707 mét; Chân Chim 462 mét; Thanh Lanh 427 mét và Thiên Trù 378 mét

[40]… Khu vực nội đô có một số gò đồi thấp, như gò Đống Đa, núi Nùng.

*Thủy văn: Hà Nội được hình thành từ châu thổ sông Hồng. Hiện nay, có 7

sông chảy qua Hà Nội: sông Hồng, sông Đuống, sông Đà, sông Nhuệ, sông Cầu,

sông Đáy, sông Cà Lồ. Trong đó, đoạn sông Hồng chảy qua Hà Nội dài tới 163km

(chiếm 1/3 chiều dài của con sông này chảy qua lãnh thổ Việt nam). Trong nội đô

ngoài 2 con sông Tô Lịch và sông Kim ngưu còn có hệ thống hồ đầm là những

đường tiêu thoát nước thải của Hà Nội.

*Khí hậu - Thời tiết: Nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa, khí hậu Hà Nội có

đặc trưng nổi bật là gió mùa ẩm, nóng và mưa nhiều về mùa hè, lạnh và ít mưa về

mùa đông; được chia thành bốn mùa rõ rệt trong năm: xuân, hạ, thu, đông.

*Đơn vị hành chính: Thành phố Hà Nội hiện nay có 30 đơn vị hành chính

cấp quận, huyện, thị xã. Trong đó nội thành gồm 12 quận, ngoại thành gồm thị xã

Sơn Tây và 17 huyện với 584 đơn vị hành chính cấp xã, phường, thị trấn, bao gồm

177 phường, 386 xã và 21 thị trấn [40].

*Phát triển kinh tế: Kinh tế Hà Nội phát triển nhanh, cơ cấu kinh tế đang

chuyển dịch theo hướng hiện đại.

30

Năm 2017, Tổng sản phẩm trên địa bàn tăng 8,5% (cách tính mới tăng

7,3%). Chỉ số sản xuất công nghiệp ước tăng 7%. Giá cả thị trường ổn định, chỉ số

giá tiêu dùng bình quân tăng 3,05-3,11%. Tổng mức lưu chuyển hàng hoá bán ra và

doanh thu dịch vụ tăng 10,3%. Tín dụng ngân hàng phát triển tốt, đáp ứng nhu cầu

lưu thông hàng hóa và vốn cho sản xuất. Kim ngạch xuất khẩu trên địa bàn đạt

11,54 tỷ USD, tăng 8%. [40]

Năm 2018, tống sản phẩm trên địa bàn tăng 7,37% (cao hơn năm 2017

0,06%). Các ngành đều duy trì tốc độ tăng trưởng khá. Tăng trưởng cao nhất là

ngành dịch vụ, đạt 7,23%. Giá trị sản xuất công nghiệp – xây dựng tăng 8.23%,

ngành Nông – Lâm – Thủy sản duy trì ở mức khá, đạt 3,33%; thuế sản phẩm trừ trợ

cấp sản phẩm tăng 7,03%. Cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch theo hướng tích cực.

Tỷ trọng tổng sản phẩm ngành dịch vụ và thuế sản phẩm là 67,3%. [40]

Năm 2019, kinh tế tăng trưởng cao hơn, tổng sản phẩm trên địa bàn tăng

7,43% (năm 2018 tăng 7,12%; đạt cao nhất trong 4 năm trở lại đây, đạt kế hoạch đề

ra từ 7,3-7,8%); tăng trưởng xuất khẩu tiếp tục duy trì ở mức cao (25,8%). Chỉ số

sản xuất công nghiệp tăng 8,0%. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ

tiêu dùng tăng 10,8% (năm 2018 tăng 9,7%). Kim ngạch xuất khẩu đạt 17,5 tỷ

USD, tăng 25,8% với điểm sáng là đã mở rộng được thị trường xuất khẩu sang châu

Phi. Kim ngạch nhập khẩu đạt 31,5 tỷ USD, tăng 1,77%. [40]

2.1.2. Tình hình thanh niên thành phố Hà Nội

Số liệu của Cục Thống kê Hà Nội năm 2018, dân số toàn thành phố tính đến

tháng 12 năm 2017 là 7.615.000 người. Trong đó dân số trong độ tuổi thanh niên

(từ 16 đến 30 tuổi) là 1.606.000 người chiếm 21,09% dân số toàn thành phố [40].

Cơ cấu thanh niên như sau:

Cơ cấu theo khu vực: Theo số liệu thống kê tổng số thanh niên Hà Nội tính

đến cuối năm 2017 là 1.606.000 người, trong đó có 849.574 thanh niên khu vực

nông thôn (chiếm 52,9%) và 756.426 thanh niên khu vực thành thị (chiếm 47,1%).

[40]

31

Biểu 2.2: Cơ cấu theo khu vực

Cơ cấu theo độ tuổi: Có 405.000 thanh niên trong độ tuổi 16-19 tuổi (chiếm

25,22%); 604.000 thanh niên trong độ tuổi 20-24 (chiếm 37,61%) và có 597.000

thanh niên trong độ tuổi 25-30 tuổi (chiếm 37,17%). [40]

Biểu 2.3: Cơ cấu theo độ tuổi

Cơ cấu theo giới tính: tỷ lệ thanh niên nam – nữ gần tương đương nhau.

Thanh niên giới tính nữ chiếm tỷ lệ cao hơn thanh niên giới tính nam không đáng

32

kể. Trong tổng số 1.606.000 thanh niên Hà Nội có 864.206 thanh niên nữ (chiếm

53,81%) và 741.794 thanh niên nam (chiếm 46,19%). [40]

Biểu 2.4: Cơ cấu theo giới tính

Tỷ lệ thanh niên tham gia lực lượng lao động: Có 1.114.351 thanh niên trong

tổng số 1.606.000 thanh niên tham gia lực lượng lao động, tương đương 69,39%.

Trong đó thanh niên khu vực thành thị là 546.276 người (chiếm 64,29%) và thanh

niên khu vực nông thôn là 568.075 người (chiếm 75,09%). [40]

Trình độ học vấn của thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội: theo số liệu

của Sở Lao động, thương binh và xã hội thành phố Hà Nội: 570.130 người (chiếm

35,5%) trình độ đại học và sau đại học; 334.048 người (chiếm 20,8%) trình độ cao

đẳng; 269.808 người (16,8%) trình độ trung học chuyên nghiệp; 295.504 người

trình độ THPT (chiếm 18,4%); và 136.510 người trình độ THCS và dưới THCS

(chiếm 8,5%). [40]

33

Biểu 2.5: Cơ cấu theo trình độ học vấn

2.2. Thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn

thành phố Hà Nội giai đoạn 2017-2019

Để thu thập ý kiến đánh giá và góp ý khách quan của cán bộ công chức, viên

chức của thành phố Hà Nội về việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2017-2019, tác giả thực hiện

cuộc khảo sát bằng bảng hỏi. Nội dung khảo sát tập trung vào 5 bước trong quy

trình thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố

Hà Nội: một là xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách; hai là phổ biến,

tuyên truyền chính sách; ba là phân công phối hợp thực hiện chính sách; bốn là theo

dõi, kiểm tra đôn đốc thực hiện chính sách và năm là tổng kết, đánh giá thực hiện

chính sách. Nội dung phiếu khảo sát, mời xem phụ lục 1.

Quy mô khảo sát là 100 phiếu /100 người. Tác giả chọn ngẫu nhiên 30 cán

bộ phụ trách công tác chính sách, pháp chế ở 30 quận, huyện; 30 cán bộ của Phòng

34

Lao động, thương binh, xã hội của 30 quận, huyện; 10 cán bộ công tác tại Sở Lao

động, Thương binh và xã hội thành phố Hà Nội; 10 cán bộ Trung tâm Dịch vụ việc

làm và Hỗ trợ Thanh niên Hà Nội và 20 thanh niên Hà Nội được thụ hưởng chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

Thời gian phát phiếu và nhận phiếu trong vòng 02 tuần (từ 01/7/2020 đến

15/7/2020).

Số lượng bảng khảo sát được phát ra /số lượng bảng khảo sát thu về là 100

/100 phiếu.

Thực trạng và ý kiến đánh giá về thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội các năm 2017-2019 như sau:

2.2.1. Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách

Để tổ chức thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa

bàn thành phố Hà Nội, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, Ủy ban nhân dân 30

quận/huyện/thị xã đã chủ động xây dựng kế hoạch tổ chức triển khai thực hiện

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của

mình. Nhiệm vụ xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên ở cấp thành phố được giao cho Sở Lao động, thương binh và

xã hội thành phố. Nhiệm vụ xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách hỗ

trợ đào tạo nghề cho thanh niên ở cấp quận/huyện/thị xã được giao cho Phòng Lao

động, thương binh và xã hội thực hiện vào quý I hàng năm trên cơ sở báo cáo tình

hình hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên năm trước và tình hình thực tiễn nhu cầu hỗ

trợ đào nghề cho thanh niên tại quận/huyện/thị xã. Hàng năm, Phòng Lao động,

thương binh và xã hội các quận/huyện/thị xã thường phối hợp với Trung tâm dạy

nghề quận/huyện/thị xã xuống xã khảo sát nhu cầu học nghề và nhu cầu hỗ trợ đào

tạo nghề của thanh niên. Kế hoạch tổ chức triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ

đào tạo nghề cho thanh niên cấp quận/huyện/thị xã sẽ được UBND cùng cấp phê

duyệt rồi được gửi lên Sở Lao động, thương binh và xã hội thành phố Hà Nội tổng

hợp, xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên của toàn thành phố Hà Nội. UBND thành phố Hà Nội phê duyệt kế

35

hoạch triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên của toàn

thành phố, rồi được gửi đến các cơ quan có liên quan thuộc, trực thuộc UBND

thành phố Hà Nội và UBND 30 quận/huyện/thị xã để làm căn cứ tổ chức thực hiện.

Kế hoạch tổ chức triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

đã được phê duyệt đồng thời được gửi đến các tổ chức chính trị - xã hội trên địa bàn

thành phố Hà Nội để phối hợp thực hiện.

Kết quả đánh giá mức độ hài lòng của người được khảo sát cho thấy: đánh

giá chung công tác xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào

tạo nghề cho thanh niên được xây dựng tốt nhận được 54% đồng ý, 38% không

đồng ý và 8% không có ý kiến. Như vậy, mức độ hài lòng của người được khảo sát

cho công tác này chưa thật sự tốt, vẫn có đến 38% không đồng ý. Trong đó nhận

định kế hoạch triển khai thực hiện chính sách được xây dựng phù hợp với tình hình

thực tiễn của địa phương nhận được sự đồng ý cao nhất với 63% ý kiến đồng ý; tiếp

đến là nhận định kế hoạch triển khai thực hiện chính sách bao gồm đầy đủ các nội

dung: kế hoạch tổ chức điều hành; kế hoạch cung cấp các nguồn vật lực; kế hoạch

thời gian triển khai thực hiện chính sách; kế hoạch kiểm tra, đôn đốc thực hiện

chính sách (46% ý kiến đồng ý); tiếp đến là nhận định Kế hoạch triển khai thực

hiện chính sách có sự tham gia của các tổ chức chính trị-xã hội (mặt trận tổ quốc,

đoàn thành niên, hội phụ nữ, hội nông dân…) (21% ý kiến đồng ý). Được đánh giá

thấp nhất là nhận định Kế hoạch triển khai thực hiện chính sách được lấy ý kiến của

đối tượng chính sách (thanh niên) chỉ nhận được 15% ý kiến đồng ý. Đây cũng là

nội dung nhận được số ý kiến không đồng ý cao nhất (59%), và có đến 26% không

có ý kiến.

36

Bảng 2.1: Mức độ hài lòng về công tác xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội

Mức độ hài lòng

Đồng ý

Không đồng ý

TT

Nội dung

Không có ý kiến

SL

SL

Tỷ lệ

SL

Tỷ lệ

Tỷ lệ

54

54%

38

38%

8

8%

A

Công tác xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên được thực hiện tốt Kế hoạch triển khai thực hiện

chính sách được xây dựng phù

A1

63

63%

24

24%

13

13%

hợp với tình hình thực tiễn của

địa phương

Kế hoạch triển khai thực hiện

chính sách bao gồm đầy đủ các

nội dung: kế hoạch tổ chức

điều hành; kế hoạch cung cấp

A2

46

46%

37

37%

17

17%

các nguồn vật lực; kế hoạch

thời gian triển khai thực hiện

chính sách; kế hoạch kiểm tra,

đôn đốc thực hiện chính sách.

Kế hoạch triển khai thực hiện

chính sách được lấy ý kiến của

A3

15

15%

59

59 %

26

26%

đối tượng chính sách (thanh

niên)

Kế hoạch triển khai thực hiện

chính sách có sự tham gia của

các tổ chức chính trị-xã hội

A4

21

21%

54

54%

25

25%

(mặt trận tổ quốc, đoàn thành

niên, hội phụ nữ, hội nông

dân…)

(Nguồn: Tổng hợp kết quả khảo sát của tác giả)

37

Tìm hiểu thực tế cho thấy công tác xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên của thành phố Hà Nội được thực hiện

từ trên xuống, do Sở Lao động, thương binh và xã hội thực hiện trên cơ sở tổng hợp

kế hoạch triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên của 30

quận/huyện/thị xã do Phòng Lao động, thương binh và xã hội gửi lên mà chưa có sự

tham gia đóng góp ý kiến của người dân, đặc biệt là đối tượng thanh niên, đồng thời

cũng không có sự tham gia của các tổ chức chính trị - xã hội. Nên nhận định Kế

hoạch triển khai thực hiện chính sách được lấy ý kiến của đối tượng chính sách

(thanh niên) và nhận định Kế hoạch triển khai thực hiện chính sách có sự tham gia

của các tổ chức chính trị-xã hội (mặt trận tổ quốc, đoàn thành niên, hội phụ nữ, hội

nông dân…) nhận được số ý kiến không đồng ý cao (lần lượt là 59% và 54%) đã

phản ánh khá chính xác thực tế. Việc xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên nếu có sự tham gia của thanh niên một mặt

sẽ góp phần làm cho kế hoạch phù hợp hơn với đối tượng chính sách, mặt khác sẽ

khắc phục sự quan liêu của chính quyền thành phố. Hơn nữa, quá trình tổ chức triển

khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên lâu dài, có sự tham gia

của nhiều bên liên quan không chỉ từ chính quyền mà còn có các tổ chức chính trị -

xã hội, do vậy cũng cần có sự tham gia góp ý của các tổ chức chính trị - xã hội từ

trong việc xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên. Trong thời gian tới, thành phố Hà Nội cần chú trọng khảo sát, lấy ý

kiến của người dân, đặc biệt là đối tượng thanh niên và của các tổ chức chính trị -

xã hội trong công tác xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào

tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố.

2.2.2. Phổ biến, tuyên truyền thực hiện chính sách

Giai đoạn 2017-2019, thành phố Hà Nội thực hiện phổ biến, tuyên truyền

thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên khá đều đặn, thường xuyên.

Quá trình thực hiện phổ biến, tuyên truyền thực hiện chính sách nhận được sự tham

gia tích cực của các tổ chức chính trị - xã hội trên địa bàn thành phố: Ủy ban Mặt

trận Tổ quốc thành phố Hà Nội chủ trì, phối hợp với ủy ban mặt trận tổ quốc cấp

38

quận/huyện/thị xã tổ chức tốt công tác tuyên truyền, phổ biến cho hội viên và người

dân về chính sách và thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho người lao động

nói chung và cho thanh niên nói riêng. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tổ

chức vận động phong trào thanh niên, trí thức tìm hiểu, phổ biến, tuyên truyền về

chính sách đến đông đào đoàn viên. Nhiều hình thức tuyên truyền đã được áp dụng

bao gồm các hình thức trực tiếp và các hình thức gián tiếp thông qua các phương

tiện thông tin đại chúng như phát thanh, truyền hình, báo chí, tờ rơi… Theo số liệu

thống kê không đầy đủ của Sở Lao động, thương binh và xã hội, các năm 2017-

2019, thành phố Hà Nội đã tổ chức 04 hội nghị cấp thành phố, gần 90 hội nghị cấp

quận/huyện/thị xã để quán triệt, triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho người lao động nói chung và thanh niên nói riêng. Các cơ quan báo, đài của

thành phố Hà Nội đã xây dựng chuyên trang, chuyên mục phát sóng phổ biến về

chủ trương, chính sách hỗ trợ đào tạo nghề, đồng thời nêu lên những điển hình tiên

tiến trong học nghề và đào tạo nghề tại địa phương trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Qua đó kịp thời động viên thanh niên tích cực tham gia học nghề, đào tạo nghề.

Nhiều tờ gấp, tờ rơi tuyên truyền về chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

đã được in ấn với nội dung cụ thể, dễ hiểu. Đặc biệt, công tác trợ giúp pháp lý cho

thanh niên giai đoạn 2017-2019 đã được chính quyền thành phố, thành đoàn và 30

quận/huyện/thị xã quan tâm thực hiện. Trên toàn thành phố Hà Nội, đã lập được gần

100 câu lạc bộ trợ giúp pháp lý lưu động, thường xuyên tổ chức tập huấn, sinh hoạt

chuyên đề, tư vấn kiến thức pháp luật cho các cộng tác viên, thanh niên và người

dân. Qua đó thanh niên được cung cấp những thông tin liên quan đến cơ chế, quy

định, thủ tục chính sách.

Kết quả khảo sát cho thấy, nhìn chung công tác phổ biến, tuyên truyền về

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên của thành phố Hà Nội được đánh giá

trên mức trung bình với 51% ý kiến đồng ý, 43% không đồng ý và 6% không có ý

kiến cho nhận định Công tác phổ biến, tuyên truyền về chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên được thực hiện thường xuyên, có hiệu quả. Trong đó, các nhận

định Nội dung phổ biến, tuyên truyền về chính sách đầy đủ, bám sát nội dung chính

39

sách và Hình thức phổ biến, tuyên truyền về chính sách đa dạng, phong phú, linh

hoạt đều được đánh giá cao, lần lượt được 72% và 67% ý kiến đồng ý, chỉ có chưa

đến 30% ý kiến không đồng ý. Tuy nhiên nhận định Đa số thanh niên trên địa bàn

nắm bắt được nội dung của chính sách, hiểu mục tiêu và các biện pháp thực hiện

chính sách nhận được rất ít sự đồng ý (chỉ có 39%), và có tới hơn 60% không đồng

ý và không đánh giá.

Bảng 2.2: Mức độ hài lòng về công tác phổ biến, tuyên truyền thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội

Mức độ hài lòng

Không đồng

Không có ý

TT

Nội dung

Đồng ý

ý

kiến

SL Tỷ lệ SL Tỷ lệ

SL

Tỷ lệ

Công tác phổ biến, tuyên truyền

về chính sách hỗ trợ đào tạo

51

51%

43

43%

6

6%

nghề cho thanh niên được thực

B

hiện thường xuyên, có hiệu quả

Nội dung phổ biến, tuyên truyền

về chính sách đầy đủ, bám sát nội

72

72%

23

23%

5

5%

B1

dung chính sách

Hình thức phổ biến, tuyên truyền

về chính sách đa dạng, phong

67

67%

25

25%

8

8%

B2

phú, linh hoạt

Đa số thanh niên trên địa bàn nắm

bắt được nội dung của chính sách,

39

39%

44

44%

17

17%

B3

hiểu mục tiêu và các biện pháp

thực hiện chính sách

(Nguồn: Tổng hợp kết quả khảo sát của tác giả)

Như vậy có thể thấy, mặc dù nội dung và hình thức phổ biến, tuyên truyền

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội được

người khảo sát đánh cao nhưng hiệu quả thực hiện lại chưa cao khiến cho thanh

40

niên trên địa bàn thành phố Hà Nội chưa nắm bắt được đúng nội dung của chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên, chưa hiểu biết được mục tiêu và những

biện pháp thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Tìm hiểu thực

tế, tác giả luận văn thấy rằng công tác phổ biến, tuyên truyền về chính sách hỗ trợ

đào tạo nghề cho thanh niên được các cấp ủy đảng, chính quyền thành phố Hà Nội

quan tâm chỉ đạo thực hiện, xây dựng được nội dung phổ biến, tuyên truyền đầy đủ

nội dung chính sách tuy nhiên việc thực hiện thường xuyên và có hiệu quả, vận

dụng linh hoạt nhiều hình thức phố biến, tuyên truyền chủ yếu được thực ở khu vực

thành thị, trong các quận, huyện nội đô thành phố Hà Nội mà chưa thực sự sâu rộng

trên địa bàn toàn thành phố Hà Nội, nhất là các huyện Ba Vì, Mỹ Đức, Thạch

Thất... Đây là một nghịch lý: các quận nội đô của thành phố Hà Nội có điều kiện

kinh tế - xã hội, giáo dục, khoa học công nghệ… phát triển, dân trí cao, phần đông

thanh niên được học tập bài bản, trình độ học vấn và trình độ chuyên môn cao thì lại

là nơi công tác phổ biến, tuyên truyền về chính sách và thực hiện chính sách hỗ trợ

đào tạo nghề cho thanh niên được thực hiện thường xuyên, bài bản. Trong khi tại

những huyện nghèo, có vị trí không thuận lợi, vùng sâu, vùng xa của thành phố, tỉ lệ

thanh niên chưa học hết PTTH còn nhiều, tỉ lệ thanh niên có trình độ chuyên môn

thấp cao, tỉ lệ thanh niên thất nghiệp, không có việc làm ổn định lớn, tỉ lệ thanh niên

cần sự hỗ trợ của Nhà nước trong học nghề /đào tạo nghề cao thì công tác phổ biến,

tuyên truyền về chính sách và thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên chưa được chính quyền địa phương chú trọng, có thực hiện nhưng còn mang

tính hình thức, phong trào, đơn điệu và không thu được hiệu quả. Nhìn chung, phạm

vi bao phủ, tần suất và hiệu quả phổ biến, tuyên truyền, tư vấn về chính sách hỗ trợ

đào tạo nghề cho thanh niên tại các huyện nghèo, xa xôi còn thấp. Phần đông thanh

các huyện nghèo không hiểu được nội dung của chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên cùng với các biện pháp thực hiện chính sách. Việc này có ảnh hưởng

không nhỏ đến kết quả thực hiện chính sách hỗ trợ đào nghề cho thanh niên trên

thực tế tại địa bàn toàn thành phố Hà Nội. Vì vậy, trong thời gian tới thành phố Hà

Nội cần quan tâm, quyết liệt hơn nữa đến công tác phổ biến, tuyên truyền chính

41

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên tại các huyện ngoại thành nghèo, xa xôi của

thành phố.

2.2.3. Phân công, phối hợp thực hiện chính sách

Cũng giống như chính sách công khác, việc triển khai thực hiện chính sách

hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên cần có sự tham gia của rất nhiều cơ quan nhà

nước từ Trung ương đến địa phương. Việc phân công, phối hợp thực hiện chính

sách cần được tổ chức khoa học, hợp lý trên cơ sở tạo ra cơ chế, cách thức phối hợp

đồng bộ, thống nhất để phát huy năng lực, điều kiện của các cơ quan, tổ chức, cá

nhân vào quá trình thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Trên

địa bàn thành phố Hà Nội, việc phân công, phối hợp thực hiện chính sách hỗ trợ đào

tạo nghề cho thanh niên được giao tương ứng cho các cơ quan chuyên môn thuộc

cấp thành phố và cấp quận/huyện/thị xã. Tìm hiểu thực tiễn tại Hà Nội cho thấy việc

thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên đang được quản lý theo

ngành dọc và theo địa giới hành chính.

1) Hội đồng nhân dân, UBND thành phố Hà Nội

- Ban hành Nghị quyết của Thành ủy, Hội đồng nhân dân về lãnh đạo, chỉ

đạo điều hành việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

- Chỉ đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể của thành phố triển khai nhiệm vụ

thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên; tổ chức tập huấn và bồi

dưỡng kiến thức cho đội ngũ cán bộ thực hiện chính sách từ thành phố đến cơ sở.

2) Sở Lao động, thương binh và xã hội

- Chủ trì, phối hợp các cơ quan liên quan, UBND cấp huyện triển khai thực

hiện chính sách, định kỳ tổng hợp, báo cáo UBND thành phố Hà Nội về tình hình

hỗ trợ đào tạo nghề, đào tạo nghề cho thanh niên theo quy định.

- Tổ chức tuyên truyền, phổ biến các chế độ chính sách liên quan đến các đối

tượng thụ hưởng.

- Hướng dẫn UBND các quận, huyện, thị xã, phòng Lao động, thương binh

và xã hội giải quyết chế độ hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên; các cơ sở đào tạo

nghề, các doanh nghiệp tiếp nhận thanh niên vào học nghề, giải quyết việc làm…

42

- Chủ trì, phối hợp các cơ quan liên quan kiểm tra, giám sát việc thực hiện

các chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

3) Sở Tài chính

- Chủ trì, phối hợp Sở Lao động, thương binh và xã hội và các sở, ban, ngành

liên quan hướng dẫn cơ chế tài chính thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên.

- Chủ trì, phối hợp Sở Kế hoạch và Đầu tư cân đối, trình UBND thành phố

Hà Nội bổ sung nguồn vốn ngân sách thành phố ủy thác qua Chi nhánh Ngân hàng

Chính sách xã hội thành phố Hà Nội và hoàn ứng các khoản hỗ trợ Quỹ Đầu tư phát

triển thành phố đã ứng chi.

- Kiểm tra, hướng dẫn thanh quyết toán nguồn kinh phí hỗ trợ đúng quy định

của pháp luật và thành phố Hà Nội.

4) Sở Kế hoạch và Đầu tư

Phối hợp Sở Tài chính tổng hợp, cân đối nguồn kinh phí, tham mưu UBND

thành phố Hà Nội bố trí kế hoạch vốn thực hiện hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên;

bố trí kinh phí bổ sung nguồn vốn ngân sách thành phố ủy thác qua Chi nhánh Ngân

hàng Chính sách xã hội thành phố Hà Nội và hoàn ứng Quỹ Đầu tư phát triển thành

phố Hà Nội những khoản hỗ trợ đã ứng cho UBND cấp huyện.

5) Ủy ban nhân dân cấp quận, huyện, thị xã

- Chỉ đạo Phòng Lao động, thương binh và xã hội thẩm định, trình UBND

cấp huyện phê duyệt phương án chi trả các khoản hỗ trợ học nghề /đào tạo nghề cho

thanh niên.

- Ứng kinh phí để chi trả kịp thời các khoản hỗ trợ cho thanh niên sau khi

quyết định phê duyệt chi trả các khoản kinh phí hỗ trợ.

- Tổ chức các lớp dạy nghề trình độ sơ cấp và dưới 03 tháng gắn với giải

quyết việc làm cho thanh niên trên địa bàn phù hợp với phát triển kinh tế - xã hội

của địa phương.

- Kịp thời tổng hợp những khó khăn, vướng mắc gửi Sở Lao động, thương

binh và xã hội để tổng hợp, báo cáo UBND thành phố Hà Nội.

43

- Tiếp nhận hồ sơ của thanh niên, xem xét, giải quyết theo quy định

- Tạm ứng kinh phí chi trả hỗ trợ học nghề /đào tạo nghề cho thanh niên và

được ngân sách thành phố Hà Nội (ứng qua Quỹ Đầu tư phát triển thành phố) hoàn

ứng hàng quý. UBND cấp huyện có trách nhiệm tổng hợp kinh phí, lập hồ sơ thanh

toán và có văn bản gửi Quỹ Đầu tư phát triển thành phố Hà Nội làm thủ tục thanh

toán các khoản đã tạm ứng đúng quy định.

6) UBND cấp xã: xác nhận bằng văn bản danh sách thanh niên thuộc đối

tượng được hưởng chính sách hỗ trợ học nghề /đào tạo nghề theo các quy định, nhu

cầu đăng ký hỗ trợ học nghề /đào tạo nghề.

7) Quỹ đầu tư phát triển thành phố Hà Nội

Thực hiện hoàn ứng UBND cấp huyện kinh phí đã tạm ứng chi phí hỗ trợ

học nghề /đào tạo nghề và các khoản hỗ trợ khác cho thanh niên thuộc đối tượng

được hưởng chính sách.

8) Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên như Liên đoàn lao động, Hội

Liên hiệp phụ nữ, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội

Cựu chiến binh các cấp được huy động tham gia vào quá trình thực hiện chính sách.

9) Đối tượng thụ hưởng chính sách – thanh niên

Trong thời gian không quá 30 ngày kể từ ngày kết thúc khóa học nghề, thanh

niên làm đơn theo mẫu đơn đề nghị hỗ trợ gửi UBND cấp huyện (qua bộ phận một

cửa) nơi đăng ký hộ khẩu thường trú, kèm theo các giấy tờ: Bản sao Quyết định hỗ

trợ do UBND cấp huyện cấp; Bản sao sổ hộ khẩu hộ gia đình; Hóa đơn hợp lệ thu

học phí, các khoản phí của cơ quan, đơn vị (bản chính).

Kết quả khảo sát cho thấy công tác phân công, phối hợp thực hiện chính sách

hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội đạt được mức độ

hài lòng cao của người được khảo sát. 73% ý kiến đồng ý rằng Công tác phân công,

phối hợp thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên hợp lý và có hiệu

quả, chỉ có 18% người được khảo sát không đồng ý và 9% người được khảo sát

không có ý kiến. Trong đó, cả hai công tác: Phân công trách nhiệm cụ thể cho từng

cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia thực hiện chính sách và Hình thành mối quan

44

hệ phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong thực hiện chính sách đều

được đánh giá cao (>71% ý kiến đồng ý; <19% ý kiến không đồng ý và <10%

không có ý kiến). Kết quả khảo sát này phù hợp với thực tế công tác phân công,

phối hợp thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành

phố Hà Nội thời gian qua.

Bảng 2.3: Mức độ hài lòng về công tác phân công, phối hợp thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội

Mức độ hài lòng

Không đồng

Không có ý

TT

Nội dung

Đồng ý

ý

kiến

SL Tỷ lệ SL

Tỷ lệ

SL

Tỷ lệ

Công tác phân công, phối hợp

thực hiện chính sách hỗ trợ đào

73

73%

18

18%

9

9%

tạo nghề cho thanh niên hợp lý

C

và có hiệu quả

Phân công trách nhiệm cụ thể cho

từng cơ quan, tổ chức, cá nhân

76

76%

17

17%

7

7%

C1

tham gia thực hiện chính sách

Hình thành mối quan hệ phối hợp

giữa các cơ quan, tổ chức, cá

71

71%

19

19%

10

10%

C2

nhân trong thực hiện chính sách

(Nguồn: Tổng hợp kết quả khảo sát của tác giả)

Có thể nói, việc phân công, phối hợp chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên của thành phố Hà Nội như trình bày phía trên có sự phân cấp và phân

công trách nhiệm thực hiện cụ thể trên cơ sở kế hoạch triển khai thực hiện chính

sách đã được lập từ cấp quận/huyện/thị xã đến cấp thành phố theo cơ chế linh hoạt,

mềm dẻo, đảm bảo nguyên tắc nhà nước, cộng đồng và thanh niên cùng tham gia

thực hiện. Trong đó, cấp thành phố chịu trách nhiệm toàn diện về mục tiêu quản lý

và tổ chức chỉ đạo thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên, huy

động, lồng ghép sử dụng các nguồn vốn liên quan trên địa bàn thành phố Hà Nội,

45

hỗ trợ về pháp lý, tổ chức, nhân lực, kỹ thuật theo sự phân bổ từ nguồn ngân sách

nhà nước. Cấp quận/huyện/thị xã giữ vai trò xây dựng các kế hoạch hành động cụ

thể và tổ chức thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên tại địa

phương. Việc phân công, phối hợp thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên của thành phố Hà Nội như trên đã hình thành mối quan hệ hợp tác theo

cả chiều ngang và chiều dọc.

2.2.4. Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện chính sách

Giai đoạn 2017-2019, thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên trên địa bàn thành phố Hà Nội được coi trọng công tác theo dõi, kiểm tra, đôn

đốc. Hàng năm, Sở Lao động, thương binh và xã hội thành phố xây dựng kế hoạch

kiểm tra nhằm theo dõi, đánh giá việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội, đồng thời đôn đốc các sở, ban, ngành,

đoàn thể của thành phố tham gia theo dõi, kiểm tra việc thực hiện chính sách hỗ trợ

đào tạo nghề cho thanh niên. Kế hoạch kiểm tra việc thực hiện chính sách hỗ trợ

đào tạo nghề cho thanh niên xác định các nội dung cơ bản như sau:

- Thành lập các đoàn kiểm tra việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên. Xác định số đoàn, thời gian kiểm tra, thành viên đoàn kiểm tra là

đại diện của các sở, ban, ngành và đoàn thể có liên quan.

- Xác định nội dung kiểm tra việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên:

+ Công tác chỉ đạo, tổ chức thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên trên địa bàn các quận, huyện, thị xã của cấp ủy, UBND các quận, huyện,

thị xã; Các biện pháp tổ chức điều hành, công tác xây dựng kế hoạch triển khai thực

hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên và thực hiện triển khai chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

+ Công tác rà soát đối tượng thanh niên cần đào tạo nghề, hỗ trợ đào tạo

nghề hàng năm.

+ Tiến độ thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

46

+ Kết quả thực hiện các bước trong quy trình thực hiện chính sách hỗ trợ đào

tạo nghề cho thanh niên.

Trên cơ sở kế hoạch kiểm tra việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên đã đề ra, Sở Lao động, thương binh và xã hội thành phố Hà Nội tổ

chức các cuộc kiểm tra nhằm theo dõi, đôn đốc việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào

tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố. Giai đoạn 2017-2019, Sở Lao động,

thương binh và xã hội thành phố Hà Nội đã tổ chức tổng số 126 đoàn kiểm tra,

trong đó có 116 đoàn của Sở Lao động, thương binh và xã hội thành phố Hà Nội và

10 đoàn liên ngành. Năm 2019 thực hiện nhiều đoàn kiểm tra nhất (47 đoàn). Năm

2018 thực hiện kiểm tra ít nhất (39 đoàn).

Bảng 2.4: Thống kê số đoàn kiểm tra việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2017-2019

Số đoàn

Đoàn liên ngành

Tổng

Năm

2017

38

2

40

2018

36

3

39

2019

42

5

47

116

10

Tổng

126

(Nguồn: Sở Lao động, thương binh và xã hội Hà Nội và tổng hợp của tác giả)

Qua kiểm tra, Sở Lao động, thương binh và xã hội thành phố Hà Nội tiến

hành đánh giá cơ bản về công tác thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên tại các quận/huyện/thị xã ở các nội dung: 1) công tác chỉ đạo, tổ chức

thực hiện chính sách; 2) các công tác trong quy trình thực hiện chính sách; 3) tiến

độ và kết quả thực hiện chính sách để từ đó kịp thời phát hiện và giải quyết ngay

các vướng mắc, tồn tại, đưa công tác thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên đi vào nề nếp, tuân thủ đúng nội dung, quy định của chính sách hỗ trợ

đào tạo nghề cho thanh niên và thúc đẩy tiến độ thực hiện chính sách.

Kết quả khảo sát mức độ hài lòng về công tác theo dõi, kiểm tra, đôn đốc

việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên được đánh giá ở mức

trung bình với 47% ý kiến đồng ý Công tác theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực

47

hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên thường xuyên, sâu sát và kịp

thời (38% không đồng ý và 15% không có ý kiến). Thực tế thì công tác theo dõi,

kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên của

thành phố Hà Nội mặc dù đã được đưa vào kế hoạch triển khai thực hiện chính sách

hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên nhưng chưa được thực hiện liên tục, thường

xuyên và không kịp thời.

Bảng 2.5: Mức độ hài lòng về công tác theo dõi, kiểm tra, đôn đốc thực hiện

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội

Mức độ hài lòng

Không đồng

Không có ý

TT

Nội dung

Đồng ý

ý

kiến

SL Tỷ lệ SL Tỷ lệ

SL

Tỷ lệ

Công tác theo dõi, kiểm tra, đôn

đốc việc thực hiện chính sách hỗ

47

47%

38

38%

15

15%

trợ đào tạo nghề cho thanh niên

thường xuyên, sâu sát và kịp

D

thời

Thành lập các đoàn kiểm tra có

đầy đủ đại diện của chính quyền,

36

36%

58

58%

6

6%

các tổ chức chính trị-xã hội và

D1

thanh niên

Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc công

tác chỉ đạo, tổ chức thực hiện

40

40%

48

48%

12

12%

D2

chính sách

Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc các

khâu trong quy trình thực hiện

46

46%

43

43%

11

11%

D3

chính sách

Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc kết

74

74%

17

17%

9

9%

D4

quả thực hiện chính sách

(Nguồn: Tổng hợp kết quả khảo sát của tác giả)

48

Sở Lao động, thương binh và xã hội thành phố Hà Nội thường tổ chức một

đợt kiểm tra vào dịp cuối năm, kiểm tra việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên ở tất cả các quận/huyện/thị xã trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Các đoàn liên kiểm tra liên ngành (UBND thành phố Hà Nội, Sở Lao động, thương

binh và xã hội; Sở Tài chính; Sở Kế hoạch – đầu tư…) được tổ chức vào dịp đầu

năm sau trên cơ sở kết quả kiểm tra của Sở Lao động, thương binh và xã hội. Các

đoàn kiểm tra của Sở Lao động, thương binh và xã hội thường chỉ có cán bộ của Sở

Lao động, thương binh và xã hội. Các đoàn kiểm tra liên ngành các cán bộ của các

sở, ban, ngành có liên quan. Hầu hết các cuộc kiểm tra thiếu đại diện của các tổ

chức chính trị - xã hội và đặc biệt là sự có mặt của thanh niên – đối tượng chính

sách. Chính bởi vậy, nhận định Thành lập các đoàn kiểm tra có đầy đủ đại diện của

chính quyền, các tổ chức chính trị-xã hội và thanh niên chỉ nhận được 36% ý kiến

đồng ý, có đến 58% ý kiến không đồng ý và 6% không có ý kiến. Các đoàn kiểm tra

chủ yếu kiểm tra kết quả thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

nên dễ hiểu tỉ lệ người được hỏi đồng ý cao với nhận định Theo dõi, kiểm tra, đôn

đốc kết quả thực hiện chính sách (74% ý kiến đồng ý; 17% ý kiến không đồng ý và

9% không có ý kiến). Đây cũng là nội dung được đánh giá cao nhất trong công tác

theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên của thành phố Hà Nội. Các nội dung Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc công tác chỉ

đạo, tổ chức thực hiện chính sách và Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc các khâu trong

quy trình thực hiện chính sách không được đánh giá cao, lần lượt được 40% và 46%

ý kiến đồng ý; 48% và 43% ý kiến không đồng ý. Kết quả khảo sát như vậy đã đánh

giá rất sát với thực tiễn. Trong thời gian tới, trong quy trình thực hiện chính sách hỗ

trợ đào tạo nghề cho thanh niên, thành phố Hà Nội cần chú trọng công tác theo dõi,

kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên, đề

cao vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội và đặc biệt là vai trò của đối tượng

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

49

2.2.5. Đánh giá, tổng kết việc thực hiện chính sách

UBND thành phố Hà Nội rất quan tâm đến công tác đánh giá, tổng kết việc

thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Việc đánh giá, tổng kết

thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà

Nội được Sở Lao động, thương binh và xã hội thành phố thực hiện định kỳ hàng

năm nhằm đánh giá những mặt làm được và chưa làm được trong quá trình triển

khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên để từ đó tổng kết, rút

kinh nghiệm và đưa ra các biện pháp điều chỉnh và các giải pháp thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên đạt hiệu quả cao hơn. Công tác đánh giá,

tổng kết tập trung vào các nội dung:

1) Đánh giá mức độ đạt mục tiêu chính sách: đánh giá mức độ phù hợp của

việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên so với mục tiêu chính

sách đề ra; đánh giá mức độ phù hợp của việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên phù hợp với hoàn cảnh thực tiễn của địa phương, đảm bảo hỗ

trợ đào tạo nghề cho thanh niên theo như mục tiêu chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên đề ra. Qua tìm hiểu quá trình thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2017-2019 cho thấy,

Sở Lao động, thương binh và xã hội thành phố đánh giá về cơ bản việc thực hiện

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên đã đạt được mục tiêu đề ra, phù hợp

với hoàn cảnh kinh tế - xã hội của thành phố Hà Nội và đảm bảo hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên như mục tiêu chính sách đề ra.

2) Đánh giá đối tượng chính sách: đối tượng chính sách là thanh niên, phù

hợp, đảm bảo đạt được mục tiêu được hỗ trợ đào tạo nghề.

3) Đánh giá đầu ra của chính sách: đối tượng thụ hưởng của chính sách hỗ

trợ đào tạo nghề cho thanh niên không chỉ riêng thanh niên mà còn là toàn bộ các

hộ gia đình và địa phương của thanh niên được hỗ trợ đào tạo nghề. Việc thanh niên

được hỗ trợ đào tạo nghề từ chính sách của Nhà nước giúp cho thanh niên có cơ hội

tìm kiếm hoặc tự tạo việc làm, cải thiện thu nhập cho bản thân và gia đình, từ đó

góp phần phát triển kinh tế, ổn định xã hội của địa phương nơi thanh niên sinh sống.

50

4) Đánh giá cơ chế quản lý và điều hành thực hiện chính sách: đánh giá sự

phối hợp đồng bộ giữa các sở, ban, ngành và địa phương được thụ hưởng chính

sách. Các năm 2017-2019, Sở Lao động, thương binh và xã hội thành phố đánh giá

về cơ bản có sự phối hợp đồng bộ giữa các sở, ban, ngành với 30 quận/huyện/thị xã

trong việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

5) Đánh giá việc bố trí vốn thực hiện chính sách: đánh giá mức độ đầy đủ và

kịp thời của nguồn kinh phí thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên; đánh giá mức huy động từ các nguồn vốn khác nhau… Giai đoạn 2017-2019,

Sở Lao động, thương binh và xã hội đánh giá hai chỉ tiêu trên là đầy đủ, kịp thời và

huy động được ngân sách địa phương.

Công tác đánh giá, tổng kết việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên của thành phố Hà Nội được đánh giá trên mức trung bình với 55% ý

kiến đồng ý, 37% ý kiến không đồng ý và 8% không đánh giá nhận định Công tác

đánh giá, tổng kết việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

được hiện nghiêm túc, rút ra được những bài học kinh nghiệm và đề xuất phương

hướng giải quyết. Trong các nội dung đánh giá, tổng kết việc thực hiện chính sách

hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên của thành phố Hà Nội thì Đánh giá, tổng kết kết

quả thực hiện chính sách nhận được đánh giá cao nhất (84% ý kiến đồng ý), tiếp đó

là Đánh giá, tổng kết về chỉ đạo điều hành thực hiện chính sách (75% ý kiến đồng

ý). Đánh giá, tổng kết về hiệu quả và tác động của chính sách chỉ nhận được 43% ý

kiến đồng ý và có tới 51% ý kiến không đồng ý. Đặc biệt khi được hỏi Công tác

đánh giá, tổng kết việc thực hiện chính sách có sự tham gia của các tổ chức chính

trị - xã hội và thanh niên thì có đến 59% ý kiến không đồng ý. Đây là nhận định

được đánh giá thấp nhất (36% đồng ý).

51

Bảng 2.6: Mức độ hài lòng về công tác đánh giá tổng kết việc thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội

TT

Nội dung

Đồng ý

Mức độ hài lòng Không đồng ý

Không có ý kiến

SL Tỷ lệ SL Tỷ lệ

SL

Tỷ lệ

55

55%

37

37%

8

8%

E

Công tác đánh giá, tổng kết việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên được hiện nghiêm túc, rút ra được những bài học kinh nghiệm và đề xuất phương hướng giải quyết Công tác đánh giá, tổng kết việc

thực hiện chính sách có sự tham

36

36%

59

59%

5

5%

gia của các tổ chức chính trị - xã

E1

hội và thanh niên

Đánh giá, tổng kết về chỉ đạo điều

75

75%

16

16%

9

9%

E2

hành thực hiện chính sách

Đánh giá, tổng kết kết quả thực

84

84%

5

5%

11

11%

E3

hiện chính sách

Đánh giá, tổng kết về hiệu quả và

43

43%

51

51%

6

6%

E4

tác động của chính sách

(Nguồn: Tổng hợp kết quả khảo sát của tác giả)

Thực tế thì công tác đánh giá, tổng kết thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên của thành phố Hà Nội do Sở Lao động, thương binh và xã hội

thành phố thực hiện trên cơ sở báo cáo của các Phòng Lao động, thương binh và xã

hội quận/huyện/ thị xã, báo cáo kiểm tra của các đoàn kiểm tra việc thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên mà không có sự tham gia của các tổ chức

chính trị - xã hội, và đặc biệt là thanh niên. Khâu đánh giá, tổng kết kết quả, hiệu

quả và tác động của chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên chưa được chú

trọng do thiếu khung kết quả, phương pháp đánh giá, công cụ đo lường, hướng dẫn

cụ thể đi kèm cũng như thiếu hụt về phân công nhiệm vụ, nhân sự, năng lực đánh

giá của cán bộ. Số liệu thống kê trong các báo cáo tổng kết thực hiện chính sách hỗ

52

trợ đào tạo nghề cho thanh niên của các quận, huyện, thị xã chỉ mang tính tương đối

do một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả thực hiện khó đo lường.

2.3. Đánh giá chung về thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2017-2019

2.3.1. Kết quả thực hiện chính sách

Các năm 2017-2019, cùng với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Hội đồng

nhân dân, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, cùng với sự tham gia của các sở,

ban, ngành, đoàn thể và các ủy ban nhân dân quận/huyện/ thị xã, thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội đạt được

một số kết quả đáng chú ý như bảng 2.7 dưới đây.

Qua bảng số liệu kết quả thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2017-2019 có thể thấy, trong 3 năm,

tổng số thanh niên được hỗ trợ đào tạo nghề trên địa bàn thành phố Hà Nội là

56.783 người, trong đó năm 2017 có 16.954 người, năm 2018 có 23.091 người, năm

2019 có 16.738 người.

Bảng 2.7: Kết quả thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2017-2019 (Đơn vị: người)

Tổng

Năm Đối tượng

Thanh niên

Thanh niên

Thanh niên

Thanh niên thuộc

thuộc hộ bị

khuyết tật

đối tượng hưởng

hộ nghèo

thu hồi đất

chính sách khác

2017

1.867

137

1.247

13.703

16.954

2018

1.140

132

910

20.909

23.091

2019

950

212

687

14.889

16.738

Tổng

3.957

481

2.844

49.501

56.783

(Nguồn: Sở Lao động, thương binh và xã hội và tổng hợp của tác giả)

Mức hỗ trợ đối với đào tạo nghề ngắn hạn bình quân là 2 - 3 triệu

đồng/người/khóa học đối với đối tượng thanh niên thuộc diện chính sách ưu đãi với

người có công với cách mạng, hộ nghèo, người khuyết tật, người dân tộc thiểu số,

53

người bị thu hồi đất. Thanh niên đã tiếp cận được kiến thức về lĩnh vực được đào

tạo, biết cách tổ chức sản xuất… Kết thúc khóa học đào tạo nghề, thanh niên được

giới thiệu việc làm, được bao tiêu sản phẩm hoặc tự tạo việc làm. Cùng với những

chính sách đào tạo nghề khác của Nhà nước, chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên đã tạo sự chuyển biến cơ bản trong nhận thức của các cấp, các ngành,

các tổ chức chính trị - xã hội, người dân đặc biệt là đối tượng thanh niên về vai trò

quan trọng của đào tạo nghề cho thanh niên, từng bước tăng tỷ lệ thanh niên lao

động qua đào tạo, giúp thanh niên tạo việc làm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống

trên địa bàn thành phố Hà Nội. Kết quả thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên đồng thời góp phần tích cực trong việc thay đổi tư duy lao động sản

xuất của người dân, thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động, đào tạo

nghề gắn với giải quyết việc làm cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội.

2.3.2. Ưu điểm trong thực hiện chính sách

- Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách: được chủ động xây

dựng phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của chính quyền các cấp. Kế hoạch triển

khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên gồm các nội dung: kế

hoạch tổ chức điều hành, phân công thực hiện; kế hoạch cung cấp các nguồn lực; kế

hoạch phổ biến, tuyên truyền chính sách; kế hoạch kiểm tra, đôn đốc; kế hoạch

đánh giá, tổng kết việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

- Phổ biến, tuyên truyền thực hiện chính sách: được chú trọng thực hiện,

thực hiện khá đều đặn và thường xuyên; hình thức phổ biến, tuyên truyền đa dạng,

linh hoạt; nội dung phổ biến, tuyên truyền đầy đủ, bám sát nội dung chính sách hỗ

trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Qua phổ biến, tuyên truyền đã cung cấp cho thanh

niên và người dân những thông tin liên quan đến cơ chế, quy định, thủ tục chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

- Phân công, phối hợp thực hiện chính sách: thành phố Hà Nội đã có sự phân

công khoa học và hợp lý: phân công cụ thể vai trò, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn

của từng cơ quan, sở, ban, ngành, đoàn thể và tạo cơ chế, cách thức phối hợp thống

54

nhất giữa các cơ quan, sở, ban, ngành, đoàn thể trong thực hiện chính sách hỗ trợ

đào tạo nghề cho thanh niên.

- Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc thực hiện chính sách: công tác theo dõi, kiểm

tra, đôn đốc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên được chính

quyền thành phố và các sở, ban, ngành quan tâm thực hiện kiểm tra nhằm theo dõi,

đôn đốc việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Qua đó, kịp

thời phát hiện và giải quyết ngay các vướng mắc, tồn tại, đưa công tác thực hiện

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên đi vào nề nếp.

- Đánh giá tổng kết việc thực hiện chính sách: được thực hiện định kỳ hàng

năm nhằm tổng kết kết quả thực hiện, đánh giá những mặt đạt được và chưa đạt

được trong quá trình triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên trên địa bàn thành phố. Từ đó tổng kết, rút kinh nghiệm và đưa ra các biện

pháp điều chỉnh hợp lý.

2.3.3. Hạn chế trong thực hiện chính sách

- Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách: được thực hiện từ trên

xuống, do Sở Lao động, thương binh và xã hội thực hiện trên cơ sở tổng hợp kế

hoạch triển khai thực hiện chính sách của 30 quận/huyện/thị xã do Phòng Lao động,

thương binh và xã hội gửi lên mà chưa có sự tham gia đóng góp ý kiến của người

dân, đặc biệt là đối tượng thanh niên, đồng thời cũng không có sự tham gia của các

tổ chức chính trị - xã hội.

- Phổ biến, tuyên truyền thực hiện chính sách: công tác phổ biến, tuyên

truyền về chính sách và thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên của

thành phố Hà Nội còn chưa sâu rộng, tập trung chủ yếu ở các quận nội đô mà chưa

thường xuyên và có hiệu quả tại các huyện nghèo, vùng xa khiến cho thanh niên

trên địa bàn này chưa nắm được mục tiêu, nội dung, chế độ chính sách hỗ trợ đào

tạo nghề cho thanh niên, chưa chủ động, tích cực trong việc tham gia thực hiện

chính sách.

- Phân công, phối hợp thực hiện chính sách: phân cấp thực hiện mới chỉ đến

cấp quận/huyện/thị xã. Đội ngũ cán bộ làm công tác chính sách một số huyện ngoại

55

thành thường là cán bộ kiêm nhiệm, liên tục được thay đổi. Nhiều cán bộ còn chưa

nắm được các văn bản chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên, lại không có

kinh nghiệm nên khả năng thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

tại một số huyện ngoại thành còn chậm, thiếu linh hoạt.

- Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc thực hiện chính sách: công tác theo dõi, kiểm

tra, đôn đốc quá trình thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên

địa bàn thành phố Hà Nội chủ yếu được thực hiện bởi các cơ quan nhà nước (Sở

Lao động, thương binh và xã hội; Sở Tài chính, Sở Kế hoạch – Đầu tư, Ủy ban nhân

dân các cấp…) mà chưa có sự tham gia của các tổ chức chính trị - xã hội, và đặc

biệt là của người dân và thanh niên. Việc tham gia theo dõi, kiểm tra, đôn đốc thực

hiện chính sách của người dân và thanh niên vào quá trình thực hiện chính sách hỗ

trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội là rất hạn chế. Chế

độ thông tin, báo cáo định kỳ chưa kịp thời.

- Đánh giá, tổng kết việc thực hiện chính sách: Việc đánh giá, tổng kết việc

thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên mang tính định kỳ, mới chỉ

quan tâm đến số lượng công việc thực hiện mà chưa khách quan đánh giá hiệu quả

thực sự của chính sách hỗ trợ đào tạo nghề với thanh niên, chưa đánh giá hết được

hiệu quả tác động của các chương trình, kế hoạch hướng đến hỗ trợ đào tạo nghề

đối với thanh niên. Tại một số huyện, Phòng Lao động, thương binh và xã hội chưa

nắm bắt được chính xác số lượng thanh niên trên địa bàn được hỗ trợ đào tạo nghề

nên chưa đánh giá chính xác được kết quả, hiệu quả và tác động của việc thực hiện

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

Với những hạn chế tồn tại như trên, thành phố Hà Nội cần các giải pháp

đồng bộ, nhất quán và dài hạn với sự vào cuộc quyết tâm của các cấp chính quyền,

cũng như các tổ chức chính trị - xã hội và người dân, đặc biệt là thanh niên trên địa

bàn thành phố.

2.3.4. Nguyên nhân của các hạn chế

Một là, Hà Nội mở rộng có sự khác biệt lớn về môi trường kinh tế, văn hóa

và xã hội giữa khu vực các quận nội đô và các huyện ngoại thành, đặc biệt là các

56

huyện vùng xa. Ở khu vực nội đô có kinh tế thị trường phát triển nên các cơ quan

thực hiện chính sách tại các quận nội đô có nhiều điều kiện để tổ chức thực hiện

chính sách. Ngược lại, tại các huyện ngoại thành vùng xa, kinh tế kém phát triển,

trình độ hiểu biết, khả năng tiếp cận chính sách của người dân thấp… nên việc thực

hiện chính sách không thuận lợi, không đạt kết quả cao.

Hai là, việc phân bổ nguồn lực để thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên giữa các quận nội đô và huyện ngoại thành có sự khác biệt nên kết

quả thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên giữa các quận huyện có

sự khác biệt. Để thực hiện hiệu quả chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

cần có sự phân bổ nguồn lực hợp lý và đủ mức, đặc biệt cho các huyện ngoại thành,

vùng xa.

Ba là, chính quyền thành phố Hà Nội chưa coi trọng đúng mức sự tương tác

và phối hợp đa chiều (theo chiều dọc giữa cấp trên và cấp dưới, theo chiều ngang

giữa các cơ quan và giữa cơ quan thực hiện chính sách với đối tượng chính sách).

Đây là nguyên nhân quan trọng làm cho hiệu quả thực hiện chính sách chưa cao.

Các cơ quan thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên của thành phố

Hà Nội chưa có sự tương tác, trao đổi và phối hợp với nhau và với các cá nhân

trong thực hiện chính sách. Việc triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên của thành phố Hà Nội chủ yếu theo chiều dọc (cấp trên quán triệt

cấp dưới nắm được, hiểu được mục tiêu, yêu cầu của chính sách và cấp trên cũng

nắm bắt được tình hình triển khai thực hiện của cấp dưới) mà ít có sự tương tác, trao

đổi theo chiều ngang giữa các cơ quan với nhau và tương tác, trao đổi giữa chủ thể

thực hiện chính sách với các đối tượng chính sách nên các cơ quan thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên của thành phố Hà Nội chưa được đối tượng

chính sách tiếp nhận và ủng hộ thực hiện.

Bốn là, về mặt nội dung, giải pháp chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên xuất phát từ quyền và lợi ích của đối tượng chính sách. Tuy nhiên, các bước

trong quá trình thực hiện chính sách của thành phố Hà Nội chưa coi trọng đúng mức

57

sự tham gia của đối tượng chính sách, chưa thật sự tôn trọng và bảo đảm quyền và

lợi ích hợp pháp, chính đáng của đối tượng chính sách.

Năm là, năng lực và phẩm chất của một bộ phận cán bộ thực hiện chính sách

hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên của thành phố Hà Nội còn hạn chế: yếu về

chuyên môn, kỹ năng quản lý chính sách và suy thoái về tư tưởng, đạo đức, lối

sống… là nguyên nhân có ảnh hưởng lớn đến hiệu quả thực hiện chính sách.

58

Tiểu kết chương 2

Chương 2 tác giả giới thiệu khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội và

tình hình thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội. Trên cơ sở phân tích thực trạng

thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà

Nội giai đoạn 2017-2019, tác giả trình bày những kết quả đạt được, đánh giá những

ưu điểm và các hạn chế trong từng khâu thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên... Cùng với chương 1, chương 2 sẽ làm cơ sở đề xuất các giải pháp

tăng cường thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn

thành phố Hà Nội được trình bày trong chương 3.

59

Chương 3

GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ ĐÀO

TẠO NGHỀ CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI

3.1. Định hướng và mục tiêu

3.1.1. Định hướng

Xây dựng thế hệ thanh niên Thủ đô phát triển toàn diện, giàu lòng yêu nước,

có đạo đức cách mạng, ý thức công dân và lý tưởng xã hội chủ nghĩa; có trình độ

học vấn, nghề nghiệp và việc làm phù hợp; có văn hóa, sức khỏe, kỹ năng sống và ý

chí vươn lên; xung kích, sáng tạo làm chủ khoa học, công nghệ tiên tiến; hình thành

nguồn nhân lực trẻ có chất lượng cao đáp ứng yêu cầu thời kỳ đẩy mạnh công

nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế; phát huy vai trò, trách nhiệm và tiềm

năng của thanh niên Hà Nội trong sự nghiệp xây dựng, phát triển Thủ đô và đất

nước với 5 tiêu chí: bản lĩnh vững vàng, thanh lịch văn minh, tri thức phong phú,

sức khỏe dồi dào, kỹ năng thành thạo.

Thực hiện những nhiệm vụ chủ yếu:

- Rà soát, bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách tạo cơ hội và điều kiện

thuận lợi cho thanh niên được học tập, đào tạo không ngừng nâng cao trình độ

chuyên môn nghiệp vụ và kỹ năng nghề nghiệp vươn lên ngang tầm với thanh niên

các nước tiên tiến;

- Nâng cao chất lượng lao động, giải quyết việc làm, tăng thu nhập và cải

thiện đời sống cho thanh niên;

- Phát hiện, tuyển chọn, bố trí và sử dụng có hiệu quả tài năng trẻ trên tất cả

các lĩnh vực tạo bước chuyển có tính đột phá trong công tác cán bộ;

- Tiếp tục xây dựng môi trường xã hội lành mạnh, tạo điều kiện cho thanh

niên nâng cao đời sống văn hóa tinh thần để phát triển toàn diện;

- Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về công tác thanh niên;

3.1.2. Mục tiêu

*Mục tiêu tổng quát

60

- Giáo dục thanh niên về lòng yêu nước, lý tưởng, đạo đức cách mạng, lối

sống, tinh thần tự tôn dân tộc; ý thức chấp hành pháp luật, có trách nhiệm với xã

hội, tôn trọng quy ước cộng đồng.

- Nâng cao trình độ văn hóa, trình độ ngoại ngữ, chuyên môn nghiệp vụ, tay

nghề và ý thức nghề nghiệp đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất

nước.

- Chú trọng đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trẻ có chất lượng cao, gắn

với ứng dụng khoa học, công nghệ phục vụ sự phát triển của đất nước.

- Đào tạo, bồi dưỡng, bố trí và trọng dụng tài năng trẻ; hình thành đội ngũ

cán bộ - khoa học kỹ thuật, đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức lãnh đạo, quản lý

trẻ giỏi trong các cơ quan nhà nước và tổ chức kinh tế - xã hội khác.

- Giải quyết việc làm, tăng thu nhập, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần

cho thanh niên; từng bước giải quyết chỗ ở cho thanh niên ở các khu công nghiệp,

khu chế xuất và trường học,

- Từng bước nâng cao sức khỏe, thể lực và tầm vóc cho thanh niên; có năng

lực tự học, tự đào tạo; có kỹ năng sống, để thích ứng với môi trường sống và làm

việc. Nâng cao nhận thức, hiểu biết về pháp luật, tăng cường khả năng chủ động

phòng chống tệ nạn xã hội trong thanh niên.

*Mục tiêu cụ thể

Một là, giáo dục lý tưởng, đạo đức lối sống, nếp sống, ý thức pháp luật cho

thanh niên

- Hàng năm, 100% thanh niên khu vực lực lượng vũ trang, thanh niên công

chức, viên chức, thanh niên khối trường học 80% thanh niên khu vực nông thôn, đô

thị và công nhân trên địa bàn Hà Nội được học tập nghị quyết của các cấp ủy Đảng,

được phổ biến những chính sách, pháp luật của Nhà nước liên quan đến đời sống,

học tập và việc làm của thanh niên.

- 100% thanh niên trước khi đi lao động ở nước ngoài được học tập, phổ biến

các quy định pháp luật Việt Nam, pháp luật nước sở tại và các văn bản pháp lý có

liên quan về quyền, nghĩa vụ của ngươi lao động, người sử dụng lao động.

61

- Quán triệt, phổ biến Luật nghĩa vụ quân sự cho 100% thanh niên đến tuổi

thực hiện nghĩa vụ quân sự.

- Phấn đấu 100% thanh niên khối sinh viên và THPT được tuyên truyền, phổ

biến những nội dung cơ bản của pháp luật về phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội;

100% thanh niên có hiểu biết cơ bản về HIV/AIDS; 80% thanh niên khu vực đô thị,

70% thanh niên khu vực nông thôn có thái độ và hành vi tích cực đối với công tác

phòng, chống HIV/AIDS.

Hai là, tạo môi trường vui chơi, giải trí, rèn luyện thân thể; bồi dưỡng kỹ

năng sống cho thanh niên

- Phấn đấu đến năm 2025, 90% thanh niên được trang bị kỹ năng sống, kiến

thức về bình đẳng giới, sức khỏe sinh sản, phòng chống các tệ nạn xã hội, xây dựng

gia đình hạnh phúc, phòng chống bạo lực gia đình; tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng làm

cha mẹ cho 80% thanh niên đến tuổi kết hôn.

- 80% thanh niên, học sinh, sinh viên đạt tiêu chuẩn rèn luyện thân thể; 95%

các trường học có các cơ sở vật chất (sân bãi, nhà thể chất, dụng cụ luyện tập thể

dục thể thao); 100% các quận, huyện, thị xã có trung tâm văn hóa, địa điểm vui chơi

cho thanh thiếu nhi

- 100% xã, phường thị trấn có điểm văn hóa cho thanh thiếu niên; 80% khu

đô thị, khu công nghiệp, khu chế xuất có trung tâm hoặc điểm sinh hoạt, câu lạc bộ

văn hóa...

Ba là, giáo dục, đào tạo, thu hút, bồi dưỡng, sử dụng nhân tài trẻ; xây dựng

nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ sự nghiệp phát triển Thủ đô

- Phấn đấu tỷ lệ trường trung học phổ thông công lập đạt chuẩn quốc gia năm

2020 đạt 65%-70%, năm 2025 đạt 70%-75%.

- Tỷ lệ huy động thanh, thiếu niên đi học đúng độ tuổi (15-17 tuổi) đạt 90%

vào năm 2020 và trên 95% vào năm 2025.

- Hàng năm, bồi dưỡng và nâng cao năng lực về quản lý nhà nước cho ít nhất

30% cán bộ, công chức cấp xã trong độ tuổi thanh niên.

Bốn là, định hướng nghề nghiệp, dạy nghề, tạo việc làm cho thanh niên

62

- Phấn đấu đến năm 2025, 80% thanh niên lao động qua đào tạo.

- Trung bình mỗi năm trong giai đoạn 2020-2025 giải quyết việc làm 85.000

- 90.000 thanh niên.

- Giảm tỷ lệ thất nghiệp trong thanh niên đô thị xuống dưới 5% và giảm tỷ lệ

thiếu việc làm của thanh niên nông thôn xuống dưới 4%.

- 100% thanh niên học sinh THPT được giáo dục hướng nghiệp.

3.2. Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội

3.2.1. Nâng cao chất lượng xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách

Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách là một bước quan trọng

trong quá trình thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Kế hoạch

triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên cần cụ thể hóa

mục tiêu và biện pháp của chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên hay một

hoạt động cụ thể của quá trình chính sách. Như chương 2 đã trình bày công tác xây

dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

của thành phố Hà Nội được thực hiện từ trên xuống, do Sở Lao động, thương binh

và xã hội thực hiện trên cơ sở tổng hợp kế hoạch triển khai thực hiện chính sách hỗ

trợ đào tạo nghề cho thanh niên của 30 quận/huyện/thị xã do Phòng Lao động,

thương binh và xã hội gửi lên mà chưa có sự tham gia đóng góp ý kiến của người

dân, đặc biệt là đối tượng thanh niên, đồng thời cũng không có sự tham gia của các

tổ chức chính trị - xã hội. Để tránh tình trạng trên, công tác xây dựng kế hoạch triển

khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố

Hà Nội trong thời gian tới cần hoàn thiện theo các giải pháp sau:

Một là, tăng cường huy động sự tham gia của các đối tượng chính sách

(thanh niên) vào quá trình xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ

đào tạo nghề cho thanh niên. Huy động các đối tượng chính sách tham gia trực tiếp

vào quá trình xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách sẽ tiếp nhận được

nhu cầu, mong muốn và nguyện vọng của đối tượng chính sách. Xuất phát từ chính

nhu cầu, mong muốn và nguyện vọng của thanh niên thì kế hoạch triển khai thực

63

hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên sẽ phù hợp với tình hình thực

tiễn của địa phương. Việc xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ

đào tạo nghề cho thanh niên khi được thực hiện từ dưới lên (từ tâm tư, nguyện

vọng, mong muốn của đối tượng chính sách là thanh niên) hoặc kết hợp giữa từ

dưới lên và từ trên xuống (từ chính quyền thành phố) để đề ra các biện pháp thực

hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên sẽ phù hợp và khả thi hơn. Việc

này cũng phù hợp với mong muốn và nguyện vọng của thanh niên khi tham gia vào

quá trình thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

Hai là, xây dựng cơ chế phối hợp giữa chính quyền thành phố Hà Nội, chính

quyền 30 quận/huyện/thị xã trong việc xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố. Hiện nay, Sở Lao

động, thương binh và xã hội thành phố Hà Nội là đầu mối xây dựng kế hoạch triển

khai thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố

Hà Nội theo nhu cầu. UBND thành phố Hà Nội phê duyệt kế hoạch triển khai thực

hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên, lựa chọn, lồng ghép các chương

trình, huy động điều phối và sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước được phân bổ

cho thành phố Hà Nội; cụ thể hóa cơ chế chính sách cho phù hợp với thành phố Hà

Nội; đồng thời tổ chức kiểm tra, đánh giá và giám sát việc thực hiện chính sách định

kỳ hàng tháng, hàng quý, hàng năm và giải quyết các vướng mắc phát sinh từ cơ

chế chính sách của thành phố Hà Nội cũng như của các cơ quan Trung ương. Sở

Lao động, thương binh và xã hội đề nghị chính quyền cấp quận/huyện/thị xã và tổ

chức triển khai thực hiện kế hoạch, điều phối và phân bổ các nguồn lực, kiểm tra

giám sát và thực hiện theo kế hoạch triển khai thực hiện chính sách đã được UBND

thành phố Hà Nội phê duyệt. Thực tế trên cho thấy chính quyền thành phố Hà Nội

đã tạo ra cơ chế phối hợp thông suốt, thống nhất và có kết quả giữa 2 cấp thành phố

và huyện theo chiều dọc và chiều ngang. Mối quan hệ này không chỉ là một chiều từ

thành phố xuống đến huyện mà còn theo cả chiều ngược lại. Mối quan hệ này cũng

cho thấy mối quan hệ phối hợp trong lãnh đạo chỉ đạo điều hành và vai trò nắm bắt,

tập hợp và truyền dẫn tâm tư nguyện vọng của người dân, thanh niên lên cấp chính

64

quyền huyện rồi lên cấp chính quyền thành phố để cấp có thẩm quyền kịp thời có

những điều chỉnh làm cho quá trình thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên phù hợp với điều kiện thực tiễn của các quận/huyện/thị xã. Tuy nhiên cơ

chế phối hợp này chưa được xây dựng đến chính quyền cấp xã/phường. Trong thời

gian tới, thành phố Hà Nội cần chú trọng xây dựng cơ chế phối hợp thông suốt,

thông nhất giữ 3 cấp: thành phố, quận/huyện/thị xã và xã/phường. Cấp xã/phường là

cầu nối giữa quận/huyện/thị xã với các đơn vị phố/thôn để triển khai các hoạt động

thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên, dễ dàng phổ biến, tuyên

truyền chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên đến người dân, thanh niên trên

địa bàn, thực hiện giám sát, báo cáo, đánh giá, tiếp nhận ý kiến và kiến nghị lên cấp

trên các thắc mắc của người dân, thanh niên.

3.2.2. Đẩy mạnh phổ biến, tuyên truyền thực hiện chính sách

Phổ biến, tuyên truyền về chính sách và thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội là sự tác động một cách có hệ

thống, có mục đích và thường xuyên tới nhận thức của thanh niên, công dân và các

cá nhân có thẩm quyền nhằm trang bị cho mỗi người trình độ kiến thức về chính

sách nhất định để từ đó có ý thức đúng đắn, tôn trọng và tự giác xử sự theo yêu cầu

của chính sách. Mục đích của việc phổ biến, tuyên truyền chính sách và thực hiện

chính sách hỗ trợ đào tạo cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội là làm hình

thành, làm sâu sắc và mở rộng hệ thống tri thức về chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

cho thanh niên của thanh niên, công dân và các cá nhân có thẩm quyền, hình thành

tình cảm, lòng tin đối với hệ thống chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

cũng như động cơ, hành vi và thói quen xử sự phù hợp, tích cực của các chủ thể có

liên quan. Thời gian vừa qua, công tác phổ biến, tuyên truyền về chính sách và thực

hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội

đã được quan tâm và thực hiện có kết quả. Để công tác phổ biến, tuyên truyền về

chính sách và thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn

thành phố Hà Nội trong thời gian tới đạt được kết quả tốt hơn nữa, nâng cao nhận

65

thức, ý thức đối với chính sách và thực hiện chính sách thì thành phố Hà Nội cần

thực hiện nhiều biện pháp đồng bộ, trong đó chú trọng những biện pháp sau:

Một là, tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo phổ biến, tuyên truyền nâng

cao nhận thức của chính quyền các cấp, các sở, ban, ngành và người dân đặc biệt là

thanh niên về chính sách và thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên. Đây là biện pháp quan trọng và có ý nghĩa hàng đầu để thực hiện chính sách

hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên, chỉ khi có nhận thức được tầm quan trọng của

việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên thì mới cho phép các

cơ quan chức năng, các sở, ban, ngành, các tổ chức chính trị - xã hội có những cách

thức, biện pháp trong tổ chức thực hiện chính sách của Đảng và Nhà nước về hỗ trợ

đào tạo nghề cho thanh niên.

Hai là, xây dựng sổ tay hướng dẫn, xây dựng nội dung phổ biến, tuyên

truyền bám sát mục tiêu và nội dung của chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên, đồng thời huy động và sử dụng nhiều hình thức phổ biến, tuyên truyền khác

nhau như truyền hình, truyền thanh, báo chí, internet, tờ rơi, tuyên truyền lưu động

đến tận nhà, tận ngõ, hội nghị, hội thảo, tập huấn…

Ba là, tiếp tục đẩy mạnh phổ biến, tuyên truyền, bồi dưỡng nhằm thống nhất

và nâng cao nhận thức cho thanh niên và công dân thành phố Hà Nội về chính sách

và thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Đẩy mạnh các hình

thức tuyên truyền hiệu quả như gặp gỡ trực tiếp, sử dụng hình ảnh, tổ chức các buổi

sinh hoạt nhóm, đối thoại, sân khấu hóa… đặc biệt ở những huyện nghèo, có nhiều

thanh niên nghèo và thanh niên dân tộc thiểu số. Qua đó giúp các đối tượng chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên nắm được đầy đủ và hiểu được nội dung

của các văn bản quy phạm pháp luật về hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trong

từng giai đoạn cụ thể. Đây là công việc cần được thực hiện thường xuyên, lâu dài và

cần có sự phối hợp giữa các tổ chức xã hội và đoàn thể để đưa ra các hình thức và

phương pháp thích hợp, mở rộng tính dân chủ, công khai, bảo đảm quyền được

thông tin của các đối tượng chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

66

Bốn là, mở các khóa giảng dạy, huấn luyện, phổ biến chính sách và thực

hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên cho cán bộ thực hiện chính sách.

Năm là, đẩy mạnh công tác bồi dưỡng đội ngũ cán bộ pháp lý có đủ năng

lực, trình độ, phẩm chất chính trị và phong cách làm việc tốt để bố trí vào các cơ

quan làm công tác chính sách, pháp chế. Đội ngũ này thông qua hoạt động của

mình, thông qua kết quả công tác sẽ góp phần nâng cao vai trò của pháp luật nói

chung và chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên nói riêng trong các cơ quan

thực hiện chính sách, góp phần giáo dục, nâng cao ý thức thực hiện chính sách hỗ

trợ đào tạo nghề cho thanh niên của các chủ thể có liên quan.

Sáu là, mở rộng dân chủ, công khai, tạo điều kiện cho nhân dân, thanh niên

tham gia vào việc soạn thảo, thảo luận, đóng góp ý kiến về các dự án, chương trình,

kế hoạch thực hiện chính sách liên quan đến chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên, qua đó nâng cao ý thức pháp luật nói chung cho mọi công dân trong đó

có thanh niên, đồng thời bảo đảm tính hợp lý, khả thi của chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên.

Bảy là, thực hiện phổ biến, tuyên truyền chính sách và thực hiện chính sách

hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên cần kết hợp với giáo dục, nâng cao đạo đức và

văn hóa cho mọi chủ thể tham gia quá trình thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội. Đạo đức và văn hóa là những

yếu tố quan trọng để tạo ra ý thức pháp luật nói chung và nhận thức chính sách

đúng đắn. Để phổ biến, tuyên truyền về chính sách và thực hiện chính sách hỗ trợ

đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội đạt kết quả và mục đích

đề ra, cần kết hợp giáo dục, nâng cao đạo đức và văn hóa của nhân dân, thanh niên

và cá nhân thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

Tám là, phối hợp giữa chính quyền và các tổ chức chính trị - xã hội triển

khai tổ chức phổ biến, tuyên truyền, vận động nhân dân nhất là thanh niên tham gia

vào quá trình thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Trong quá

trình phổ biến, tuyên truyền về chính sách và thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội thì các tổ chức chính trị - xã hội

67

sẽ là lực lượng nòng cốt, xung kích trong việc phổ biến, tuyên truyền chính sách

đến các hội viên của mình và toàn thể nhân dân trong địa phương.

Chín là, tăng cường trợ giúp pháp lý cho thanh niên để nâng cao nhận thức,

kiến thức về chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Như chương 2 đã trình

bày, tại một số địa phương vùng nông thôn nghèo của Hà Nội, trình độ dân trí thấp,

trình độ của thanh niên còn hạn chế, nhận thức và kiến thức về chính sách hỗ trợ

đào tạo nghề gần như không có. Do vậy, các địa phương cần tăng cường trợ giúp

pháp lý cho thanh niên để thanh niên hiểu được chính sách của Nhà nước, của thành

phố, giúp cho thanh niên chủ động, tích cực tham gia học nghề/đào tạo nghề.

3.2.3. Phát huy hiệu quả phân công, phối hợp thực hiện chính sách

Một là, tăng cường hiệu quả lãnh đạo, quản lý, điều hành của các cấp chính

quyền; vai trò tuyên truyền, vận động của các tổ chức chính trị - xã hội; sự tham gia

và giám sát của người dân đặc biệt là thanh niên trong thực hiện chính sách hỗ trợ

đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Hai là, thực hiện phân cấp quản lý linh hoạt, phù hợp với trình độ và khả

năng của mỗi cấp, đặc biệt là cấp quận/huyện/thị xã và cấp xã tùy theo trình độ và

năng lực quản lý của mỗi địa phương trong việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên tại địa phương.

Ba là, xây dựng cơ chế phối hợp giữa các bên liên quan chú trọng tăng

cường phối hợp giữa cac cơ quan, ban, ngành, đoàn thể của thành phố trong việc

nghiên cứu, xây dựng và hướng dẫn, theo dõi tổ chức thực hiện chính sách hỗ trợ

đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố.

Bốn là, tăng cường sự phối hợp hoạt động với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc

thành phố và các tổ chức thành viên trong việc tuyên truyền, vận động, tổ chức thực

hiện chính sách cũng như giám sát các nội dung của chính sách, chương trình hỗ trợ

đào tạo nghề cho thanh niên.

Năm là, nâng cao chất lượng hoạt động của đội ngũ cán bộ chính sách ở các

cấp theo hướng tăng hiểu biết, nâng cao trình độ chuyên môn, tinh thần trách nhiệm,

đạo đức công vụ. Hiện tại, đội ngũ cán bộ chính sách ở các huyện nghèo, vùng xa

68

đang trong tình trạng vừa thiếu, vừa yếu, nhiều trường hợp là cán bộ kiêm nhiệm

nhiều công việc nên khó có thể làm tốt công việc. Hướng tới, các huyện cần phải

lập đội ngũ cán bộ chuyên trách làm công tác chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên và thường xuyên mở các lớp bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn, pháp luật

cho đội ngũ cán bộ này ngày càng chuyên nghiệp và hoạt động hiệu quả hơn. Cùng

với đó, xây dựng chế độ đãi ngộ hợp lý cho đội ngũ cán bộ này.

3.2.4. Tăng cường theo dõi, kiểm tra, đôn đốc thực hiện chính sách

Làm tốt công tác theo dõi, kiểm tra, đôn đốc thực hiện chính sách theo mục

tiêu chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Để công tác theo dõi, kiểm tra,

đôn đốc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành

phố Hà Nội, thành phố và các quận/huyện/thị xã cần thực hiện một số việc sau:

Một là, thành lập, giao quyền và phân bổ nguồn lực cho các đoàn kiểm tra

chuyên môn của thành phố để thực thi theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên của các chủ thể thực hiện chính sách,

từ đó tổ chức chặt chẽ, hiệu quả hơn công tác theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực

hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

Hai là, tăng cường sự tham gia của đại diện các tổ chức đoàn thể ở địa

phương, tăng cường chức năng phản biện xã hội, tăng cường sự giám sát cộng đồng

vào quá trình theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội, đặc biệt là sự tham gia của đại

diện người dân, đại diện thanh niên. Sự tham gia của các tổ chức đoàn thể, và của

chính các đối tượng chính sách trong theo dõi, kiểm tra, đôn đốc thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội sẽ góp phần

làm minh bạch hoạt động này, hạn chế được những biểu hiện tiêu cực có thể xảy ra

trong chính quá trình theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện chính sách. Mặt

khác, đối tượng chính sách là người biết rõ nhất điều họ cần hỗ trợ từ phía Nhà

nước và các biện pháp tổ chức thực hiện chính sách phù hợp với hoàn cảnh thực tế

của họ nên chính đối tượng chính sách khi tham gia vào quá trình theo dõi, kiểm tra,

đôn đốc việc thực hiện chính sách sẽ đưa ra những kiến nghị giúp chính quyền có

69

thể tìm được những biện pháp, cơ chế thực hiện chính sách khả thi, phù hợp với

những điều kiện cụ thể của địa phương.

Ba là, công khai, minh bạch thông tin về chính sách, các chương trình, kế

hoạch thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên, đặc biệt là nguồn

lực tài chính. Việc làm này tạo công cụ thực hiện quyền tiếp cận thông tin, làm căn

cứ cho việc theo dõi, kiểm tra. Việc công khai, minh bạch thông tin về chính sách

và quá trình thực hiện chính sách đồng thời tạo điều kiện cho người dân, cho chính

đối tượng thụ hưởng chính sách là thanh niên có điều kiện để thực hiện quyền kiểm

tra, giám sát và đánh giá hoạt động của các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Cùng với công khai, minh bạch cần

phải gắn với trách nhiệm giải trình của các cơ quan thực hiện chính sách. Đây là căn

cứ để xác định quyền hạn và trách nhiệm của các cơ quan tham gia vào quá trình

thực hiện chính sách. Đây cũng là điều kiện để người dân, nhất là thanh niên có

được thông tin để thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo đối với những hành vi vi phạm

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên của các cơ quan, tổ chức, cá nhân

trong quá trình thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn

thành phố Hà Nội.

3.2.5. Hoàn thiện đánh giá, tổng kết việc thực hiện chính sách

Tăng cường đánh giá, tổng kết của các cấp ủy đảng, chính quyền các cấp

trong thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và thành phố Hà Nội về

hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố. Đây là việc làm quan

trọng, cho thấy chính sách có hợp lý, có đúng đối tượng, thực hiện chính sách có

đúng mục đích… để từ đó kịp thời có những quyết định điều chỉnh.

Trước hết cần phải lượng hóa mục tiêu của chính sách bằng các chỉ số lượng

hóa để làm căn cứ cho việc đánh giá tổng kết kết quả cũng như hiệu quả thực hiện

chính sách.

Hàng năm, định kỳ tổ chức tốt quá trình đánh giá chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên và sau khoảng ba năm thực hiện chính sách, cần tiến hành đánh

giá nghiêm túc ý nghĩa thực tiễn của chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

70

trên địa bàn thành phố Hà Nội. Coi trọng công tác báo cáo định kỳ 3 tháng, 6 tháng,

báo cáo năm về công tác hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên của các quận/huyện/thị

xã. Cùng với đó, các quận/huyện/thị xã tổ chức quản lý, theo dõi các thanh niên

được hỗ trợ đào tạo nghề để đánh giá hiệu quả và tác động của chính sách đến đối

tượng của chính sách.

Đánh giá gắn trách nhiệm của các chủ thể trong thực hiện chính sách với kết

quả, hiệu quả đạt được.

Hàng năm tổ chức đánh giá sơ kết, tổng kết nhằm khen thưởng các tập thể,

cá nhân có thành tích trong thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

trên địa bàn thành phố, khen thưởng các thanh niên có thành tích tốt trong học

nghề/đào tạo nghề, thành công trong lao động, sản xuất sau học nghề/đào tạo nghề.

Đồng thời tuyên truyền để nhân rộng các gương điển hình tiên tiến cho thanh niên

trên địa bàn thành phố noi theo. Bên cạnh đó, cần nghiêm túc phê bình, kiểm điểm

các chính quyền quận/huyện/thị xã còn chưa thực hiện tốt, có sai phạm trong thực

hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên tại địa phương.

71

Tiểu kết chương 3

Chương 3, tác giả trình bày định hướng và mục tiêu phát triển thanh niên của

thành phố Hà Nội đến năm 2025. Căn cứ vào mục tiêu, định hướng, chương 3 đề

xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo

nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội bao gồm các nhóm giải pháp:

hoàn thiện xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách; tăng cường phổ biến,

tuyên truyền thực hiện chính sách; phát huy hiệu quả phân công, phối hợp thực hiện

chính sách; tăng cường theo dõi, đôn đốc, kiểm tra thực hiện chính sách và chú

trọng đánh giá tổng kết việc thực hiện chính sách.

72

KẾT LUẬN

Chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên là một chính sách quan trọng

nhằm giải quyết vấn đề đào tạo nghề cho thanh niên của quốc gia. Chính sách hỗ trợ

đào tạo nghề cho thanh niên ở Việt Nam hiện nay tuy chưa được quy định thành hệ

thống chính sách riêng mà được thể hiện trong các văn bản quy phạm pháp luật của

Nhà nước về hỗ trợ đào tạo nghề, hỗ trợ học nghề cho những đối tượng trong đó có

bao hàm thanh niên nhưng đã thể hiện sự quan tâm, chú trọng của Đảng và Nhà

nước với thanh niên – công dân Việt Nam trong độ tuổi từ 16 đến 30 tuổi.

Với các mục tiêu nghiên cứu được đề ra, luận văn “Thực hiện chính sách hỗ

trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội” đã trình bày, phân

tích và tổng hợp được một số lý luận và thực tiễn về công tác thực hiện chính sách

hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên như sau:

Một là, xem xét và hệ thống một số lý luận cơ bản và thực tiễn về thực hiện

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Trình bày khái niệm và các vấn đề

liên quan. Hệ thống các chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên ở Việt Nam

hiện nay. Luận văn đồng thời phân tích, lập luận để đưa ra khái niệm, quy trình và

các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên.

Hai là, phân tích thực trạng thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

thanh niên của thành phố Hà Nội giai đoạn 2017-2019 ở các mặt công tác trong quy

trình thực hiện chính sách bao gồm: xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính

sách; phổ biến, tuyên truyền thực hiện chính sách; phân công, phối hợp thực hiện

chính sách; theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện chính sách và đánh giá, tổng

kết việc thực hiện chính sách nhằm đánh giá, xác định những kết quả đạt được cũng

như một số hạn chế trong thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên

của thành phố Hà Nội.

Ba là, trình bày định hướng và mục tiêu của thành phố Hà Nội trong thực

hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên. Đề xuất các giải pháp chủ yếu

nhằm tăng cường thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa

bàn thành phố Hà Nội. Các giải pháp tập trung vào: hoàn thiện xây dựng kế hoạch

73

triển khai thực hiện chính sách; tăng cường phổ biến, tuyên truyền thực hiện chính

sách; phát huy hiệu quả phân công, phối hợp thực hiện chính sách; tăng cường theo

dõi, kiểm tra, đôn đốc thực hiện chính sách và chú trọng đánh giá, tổng kết việc

thực hiện chính sách.

Với những kết quả trên, tác giả mong muốn đóng góp cho công tác thực hiện

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên của thành phố Hà Nội.

74

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tài liệu tiếng Việt

1. Nguyễn Hà Anh (2014), Chính sách đào tạo nghề đối với lao động nông

thôn, Nxb. Văn hóa dân tộc, Hà Nội.

2. Báo Dân tộc và Phát triển (2012), Chính sách đào tạo nghề, tạo việc làm cho

lao động nông thôn, vùng dân tộc thiểu số.

3. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Tài chính, Bộ Lao động – Thương binh và Xã

hội (2016), Thông tư liên tịch số 09/2016/TTLT-BGDĐT-BTC-BLĐTBXH hướng

dẫn thực hiện một số điều của Nghị định 86/2015/NĐ-CP ngày 02 tháng 10 năm

2015 của Chính phủ quy định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục

thuộc hệ thống giáo dục quốc dân và chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí

học tập từ năm học 2015-2016 đến năm học 2020-2021, ban hành ngày 30/3/2016.

4. Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (2016), Thông tư số 43/2016/TT-

BLĐTBXH hướng dẫn thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho các đối tượng

quy định tại Điều 14 Nghị định số 61/NĐ-CP ngày 09 tháng 7 năm 2015 của Chính

phủ về chính sách hỗ trợ tạo việc làm và Quỹ quốc gia về việc làm, ban hành ngày

28/12/2016.

5. Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Tài

chính (2016), Thông tư liên tịch số 12/2016/TTLT- BLĐTBXH - BGDĐT- -BTC

hướng dẫn thực hiện chính sách nội trú quy định tại Quyết định số 53/2015/QĐ-

TTg ngày 20 tháng 10 năm 2015 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách nội trú đối

với học sinh, sinh viên học cao đẳng, trung cấp, ban hành ngày 16/6/2016.

6. Bộ Tài chính (2016), Thông tư 152/2016/TT-BTC quy định quản lý và sử

dụng kinh phí hỗ trợ đào tạo trình độ sơ cấp và đào tạo dưới 3 tháng, ban hành

ngày 17/10/2016.

7. Hoàng Trân Châu (2018), Giải pháp chính sách đào tạo nghề cho thanh niên

trên địa bàn quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng, Luận văn thạc sĩ, Học viện

Khoa học xã hội, Hà Nội.

75

8. Chính phủ (2015), Nghị định số 28/2015/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành

một số điều của Luật Việc làm và bảo hiểm thất nghiệp, ban hành ngày 12/3/2015.

9. Chính phủ (2015), Nghị định số 86/2015/NĐ-CP quy định về cơ chế thu,

quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân và chính

sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập từ năm học 2015-2016 đến năm học

2020-2021, ban hành ngày 02/10/2015.

10. Chính phủ (2019), Nghị định số 15/2019/NĐ-CP quy định chi tiết một số

điều và biện pháp thi hành luật giáo dục nghề nghiệp, ban hành ngày 01/02/2019.

11. Chính phủ (2020), Nghị định số 61/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số

điều của Nghị định số 28/2015/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một

số điều của Luật Việc làm và bảo hiểm thất nghiệp, ban hành ngày 29/5/2020.

12. Nguyễn Cao Cường (2019), Thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh

niên từ thực tiễn huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam, Luận văn thạc sĩ, Học viện

Khoa học xã hội, Hà Nội.

13. Bùi Hồng Đăng (2017), Nghiên cứu nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho

lao động nông thôn tỉnh Nam Định, Luận án tiến sĩ Quản trị nhân lực, Học viện

Nông nghiệp Việt Nam, Hà Nội.

14. Võ Trung Hồ (2019), Đánh giá chính sách đào tạo nghề cho người lao

động của huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam hiện nay, Luận văn thạc sĩ, Học viện

Khoa học xã hội, Hà Nội.

15. Hội đồng Quốc gia chỉ đạo biên soạn từ điển bách khoa Việt Nam (1995),

Từ điển bách khoa Việt Nam, Trung tâm Biên soạn từ điển bách khoa Việt Nam, Hà

Nội.

16. Nguyễn Thanh Huyền (2015), Hướng dẫn giải quyết về quan hệ việc làm,

đào tạo nghề, hợp đồng lao động theo Bộ luật Lao động năm 2012, Nxb. Chính trị

Quốc gia, Hà Nội.

17. Nguyễn Thị Lan Hương (2018), Đổi mới chính sách hỗ trợ đào tạo nghề và

việc làm cho lao động bị thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa đến năm 2025,

Tạp chí Lao động và Xã hội, số 589, tr.8-10.

76

18. Bùi Ngọc Kim (2018), Thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên từ

thực tiễn thành phố Đà Nẵng, Luận văn thạc sĩ, Học viện Khoa học xã hội, Hà Nội.

19. Nguyễn Thị Lê (2019), Thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên

tỉnh Bình Dương, Luận văn thạc sĩ, Học viện Khoa học xã hội, Hà Nội.

20. Đỗ Phạm Thùy Linh (2016), Thực hiện chính sách đào tạo nghề cho

thanh niên từ thực tiễn thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sĩ, Học viện Khoa học

xã hội, Hà Nội.

21. Nguyễn Linh (2017), Những điều cần biết về đào tạo nghề và việc làm đối

với lao động nông thôn, Nxb. Văn hóa dân tộc, Hà Nội.

22. Hoàng Kim Ngọc (2018), Nghiên cứu mô hình tự chủ trong đào tạo nghề

đối với các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, Nxb. Thế giới, Hà Nội.

23. Quốc hội (2005), Luật Thanh niên, ban hành ngày 29/11/2005.

24. Quốc hội (2006), Luật Dạy nghề, ban hành ngày 29/11/2006.

25. Quốc hội (2013), Luật Việc làm, ban hành ngày 16/11/2013.

26. Quốc hội (2014), Luật Giáo dục nghề nghiệp, ban hành ngày 27/11/2014.

27. Sở Lao động, thương binh và xã hội (2016), Báo cáo xây dựng kế hoạch

phát triển giáo dục nghề nghiệp 5 năm 2016-2020.

28. Sở Lao động, thương binh và xã hội (2020), Báo cáo xây dựng kế hoạch

phát triển giáo dục nghề nghiệp 5 năm 2021-2025.

29. Sở Lao động, thương binh và xã hội (2018), Báo cáo tổng kết công tác lao động,

người có công và xã hội năm 2017, phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm 2018.

30. Sở Lao động, thương binh và xã hội (2019), Báo cáo tổng kết công tác lao động,

người có công và xã hội năm 2018, phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm 2019.

31. Sở Lao động, thương binh và xã hội (2020), Báo cáo tổng kết công tác lao động,

người có công và xã hội năm 2019, phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm 2020.

32. Phan Ngô Thanh Tài (2018), Thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh

niên từ thực tiễn huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam, Luận văn thạc sĩ, Học viện

Khoa học Xã hội, Hà Nội.

33. Nguyễn Hồng Tây (2017), Quản lý đào tạo nghề nghiệp ở Việt Nam – Lý

luận, kinh nghiệm và vấn đề đặt ra, Nxb. Lao động xã hội, Hà Nội.

77

34. Thủ tướng Chính phủ (2015), Quyết định số 46/2015/QĐ-TTg quy định

chính sách hỗ trợ đào tạo trình độ sơ cấp, đào tạo dưới 03 tháng, ban hành ngày

28/9/2015.

35. Thủ tướng Chính phủ (2015), Quyết định số 53/2015/QĐ-TTg về chính sách

nội trú đối với học sinh, sinh viên học cao đẳng, trung cấp, ban hành ngày

20/10/2015.

36. Thủ tướng Chính phủ (2015), Quyết định số 63/2015/QĐ-TTg về chính sách

hỗ trợ đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho người lao động bị thu hồi đất, ban

hành ngày 10/12/2015.

37. Đoàn Kim Thắng (2014), Đào tạo nghề cho thanh niên nông thôn Việt Nam:

thực trạng và giải pháp, Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 9 (82), tr.52-59.

38. Bùi Đình Thọ (2018), Nâng cao chất lượng đào tạo nghề vùng Đồng bằng

sông Hồng, Tạp chí Kinh tế và Dự báo, số 32, tr. 46-48.

39. Vũ Quang Thọ (2013), Giải pháp gắn kết đào tạo với sử dụng lao động sau

đào tạo nghề tại các trường dạy nghề thuộc hệ thống công đoàn, Nxb. Lao động,

Hà Nội.

40. Tổng cục Thống kê, Cục Thống kê thành phố Hà Nội (2019), Niên giám

thống kê thành phố Hà Nội, Nxb. Thống kê, Hà Nội.

41. Bùi Sỹ Tuấn (2019), Đào tạo nghề cho lao động nông thôn: Cần gỡ những

nút thắt, Tạp chí Lao động và Xã hội, Số 594, tr. 7-9.

42. Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (2016), Kế hoạch tiếp tục thực hiện

Nghị quyết số 45/NQ-CP ngày 11/9/2009 của Chính phủ về thực hiện Nghị quyết

hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X về tăng cường sự

lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa,

hiện đại hóa giai đoạn 2016-2020.

43. Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (2017), Quyết định về việc hỗ trợ đào

tạo nghề và giải quyết việc làm cho người lao động bị thu hồi đất trên địa bàn

thành phố Hà Nội, ban hành ngày 13/7/2017.

78

Phụ lục 1

PHIẾU KHẢO SÁT

Để tìm hiểu về thực trạng thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên trên địa bàn thành phố Hà Nội, chúng tôi đưa ra một số nội dung cần đánh giá

việc thực thiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thành phố

Hà Nội. Mong anh/chị cho biết ý kiến của mình về các nội dung sau bằng cách đánh

dấu (X) vào ô chọn trong các bảng dưới đây.

Chân thành cám ơn sự hợp tác của anh/chị!

Cương vị công tác của anh/chị:

Mức độ hài lòng

Đồng ý

Không

Không có

TT

Nội dung

đồng ý

ý kiến

SL

SL

SL

Công tác xây dựng kế hoạch triển khai thực

A

hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh

niên được thực hiện tốt

Kế hoạch triển khai thực hiện chính sách được xây

A1

dựng phù hợp với tình hình thực tiễn của địa

phương

Kế hoạch triển khai thực hiện chính sách bao gồm

đầy đủ các nội dung: kế hoạch tổ chức điều hành;

A2

kế hoạch cung cấp các nguồn vật lực; kế hoạch

thời gian triển khai thực hiện chính sách; kế hoạch

kiểm tra, đôn đốc thực hiện chính sách.

Kế hoạch triển khai thực hiện chính sách được lấy

A3

ý kiến của đối tượng chính sách (thanh niên)

Kế hoạch triển khai thực hiện chính sách có sự

tham gia của các tổ chức chính trị-xã hội (mặt trận

A4

tổ quốc, đoàn thành niên, hội phụ nữ, hội nông

dân…)

79

Công tác phổ biến, tuyên truyền về chính sách

hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên được thực

B

hiện thường xuyên, có hiệu quả

Nội dung phổ biến, tuyên truyền về chính sách đầy

B1

đủ, bám sát nội dung chính sách

Hình thức phổ biến, tuyên truyền về chính sách đa

B2

dạng, phong phú, linh hoạt

Đa số thanh niên trên địa bàn nắm bắt được nội

dung của chính sách, hiểu được mục tiêu và các

B3

biện pháp thực hiện chính sách

Công tác phân công, phối hợp thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên hợp lý

C

và có hiệu quả

Phân công trách nhiệm cụ thể cho tổ chức, cá nhân

C1

tham gia thực hiện chính sách

Hình thành mối quan hệ phối hợp giữa các cơ

C2

quan, tổ chức, cá nhân trong thực hiện chính sách

Công tác theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực

D

hiện chính sách

Thành lập các đoàn kiểm tra có đầy đủ đại diện của

chính quyền, các tổ chức chính trị-xã hội và thanh

D1

niên

Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc công tác chỉ đạo, tổ

D2

chức thực hiện chính sách

Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc các khâu trong quy

D3

trình thực hiện chính sách

Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc kết quả thực hiện

D4

chính sách

Công tác đánh giá, tổng kết việc thực hiện chính

sách hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh niên được

hiện nghiêm túc, rút ra được những bài học

kinh nghiệm và đề xuất phương hướng giải

E

quyết

80

Đánh giá, tổng kết về chỉ đạo điều hành thực hiện

E1

chính sách

E2 Đánh giá, tổng kết kết quả thực hiện chính sách

Đánh giá, tổng kết hiệu quả và tác động của chính

E3

sách

81

Phụ lục 2

TỔNG HỢP KẾT QUẢ KHẢO SÁT

Mức độ hài lòng

Không đồng

TT

Nội dung

Đồng ý

Không ý kiến

ý

SL Tỷ lệ SL Tỷ lệ

SL

Tỷ lệ

Công tác xây dựng kế hoạch triển

khai thực hiện chính sách hỗ trợ

54

54%

38

38%

8

8%

A

đào tạo nghề cho thanh niên được

thực hiện tốt

Kế hoạch triển khai thực hiện chính

A1

sách được xây dựng phù hợp với tình

63

63%

24

24%

13

13%

hình thực tiễn của địa phương

Kế hoạch triển khai thực hiện chính

sách bao gồm đầy đủ các nội dung:

kế hoạch tổ chức điều hành; kế hoạch

A2

cung cấp các nguồn vật lực; kế hoạch

46

46%

37

37%

17

17%

thời gian triển khai thực hiện chính

sách; kế hoạch kiểm tra, đôn đốc thực

hiện chính sách.

Kế hoạch triển khai thực hiện chính

A3

sách được lấy ý kiến của đối tượng

15

15%

59

59 %

26

26%

chính sách (thanh niên)

Kế hoạch triển khai thực hiện chính

sách có sự tham gia của các tổ chức

A4

chính trị-xã hội (mặt trận tổ quốc,

21

21%

54

54%

25

25%

đoàn thành niên, hội phụ nữ, hội nông

dân…)

Công tác phổ biến, tuyên truyền về

chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho

51

51%

43

43%

6

6%

thanh niên được thực hiện thường

B

xuyên, có hiệu quả

82

Nội dung phổ biến, tuyên truyền về

chính sách đầy đủ, bám sát nội dung

72

72%

23

23%

5

5%

B1

chính sách

Hình thức phổ biến, tuyên truyền về

chính sách đa dạng, phong phú, linh

67

67%

25

25%

8

8%

B2

hoạt

Đa số thanh niên trên địa bàn nắm bắt

được nội dung của chính sách, hiểu

39

39%

44

44%

17

17%

được mục tiêu và các biện pháp thực

B3

hiện chính sách

Công tác phân công, phối hợp thực

hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề

73

73%

18

18%

9

9%

cho thanh niên hợp lý và có hiệu

C

quả

Phân công trách nhiệm cụ thể cho tổ

chức, cá nhân tham gia thực hiện

76

76%

17

17%

7

7%

C1

chính sách

Hình thành mối quan hệ phối hợp

giữa các cơ quan, tổ chức, cá nhân

71

71%

19

19%

10

10%

C2

trong thực hiện chính sách

Công tác theo dõi, kiểm tra, đôn

47

47%

38

38%

15

15%

D

đốc việc thực hiện chính sách

Thành lập các đoàn kiểm tra có đầy

đủ đại diện của chính quyền, các tổ

36

36%

58

58%

6

6%

D1

chức chính trị-xã hội và thanh niên

Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc công tác

40

40%

48

48%

12

12%

D2

chỉ đạo, tổ chức thực hiện chính sách

Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc các khâu

46

46%

43

43%

11

11%

D3

trong quy trình thực hiện chính sách

Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc kết quả

74

74%

17

17%

9

9%

D4

thực hiện chính sách

Công tác đánh giá, tổng kết việc

55

55%

37

37%

8

8%

thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo

E

nghề cho thanh niên được hiện

83

nghiêm túc, rút ra được những bài

học kinh nghiệm và đề xuất

phương hướng giải quyết

Đánh giá, tổng kết về chỉ đạo điều

36

36%

59

59%

5

5%

E1

hành thực hiện chính sách

Đánh giá, tổng kết kết quả thực hiện

75

75%

16

16%

9

9%

E2

chính sách

Đánh giá, tổng kết hiệu quả và tác

84

84%

5

5%

11

11%

E3

động của chính sách

84