ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
***************
NGUYỄN THỊ HÒA
ĐẢNG BỘ THÀNH PHỐ HÀ NỘI LÃNH ĐẠO
CÔNG TÁC ĐOÀN VÀ PHONG TRÀO THANH NIÊN
TỪ NĂM 2001 ĐẾN NĂM 2008
LUẬN VĂN THẠC SĨ LỊCH SỬ
Hà Nội - 2015
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
***************
NGUYỄN THỊ HÒA
ĐẢNG BỘ THÀNH PHỐ HÀ NỘI LÃNH ĐẠO
CÔNG TÁC ĐOÀN VÀ PHONG TRÀO THANH NIÊN
TỪ NĂM 2001 ĐẾN NĂM 2008
Chuyên ngành: Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam
Mã số: 60 22 56
LUẬN VĂN THẠC SĨ LỊCH SỬ
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Lƣu Trần Luân
Hà Nội - 2015
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................. 1
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ......................................................................... 3
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................ 6
4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu ................................................................. 7
5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu ................................................ 8
6. Cấu trúc luận văn ....................................................................................... 8
Chƣơng 1. CHỦ TRƢƠNG VÀ SỰ CHỈ ĐẠO CỦA ĐẢNG BỘ THÀNH
PHỐ HÀ NỘI TRONG CÔNG TÁC ĐOÀN VÀ PHONG TRÀO
THANH NIÊN TỪ NĂM 2001 ĐẾN NĂM 2008 ......................................... 9
1.1. Tình hình công tác đoàn và phong trào thanh niên Hà Nội trƣớc
năm 2001 ....................................................................................................... 9
1.1.1 Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tác động đến tình hình
thanh niên ................................................................................................... 9
1.1.2. Một vài nét về công tác đoàn và phong trào thanh niên thành phố
trước năm 2001 ........................................................................................ 10
1.2. Đảng bộ thành phố Hà Nội quán triệt và cụ thể hóa chủ trƣơng của
Đảng trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác Đoàn và phong trào thanh niên
từ năm 2001 đến năm 2008 ....................................................................... 16
1.2.1. Yêu cầu mới trong công tác đoàn và phong trào thanh niên Thủ đô
những năm đầu thế kỷ XXI ....................................................................... 16
1.2.2. Quan điểm chỉ đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam về công tác thanh niên .. 18
1.2.3. Quan điểm chỉ đạo của Đảng bộ thành phố Hà Nội về công tác
đoàn và phong trào thanh niên ................................................................ 28
Chƣơng 2. CÔNG TÁC ĐOÀN VÀ PHONG TRÀO THANH NIÊN THỦ
ĐÔ DƢỚI SỰ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG BỘ THÀNH PHỐ HÀ NỘI TỪ
NĂM 2001 ĐẾN NĂM 2008 ......................................................................... 45
2.1. Công tác giáo dục chính trị, tƣ tƣởng; công tác tuyên truyền ....... 46
2.1.1. Giáo dục truyền thống cách mạng, ý thức tự hào dân tộc ............. 46
2.1.2. Giáo dục chính trị, tư tưởng ........................................................... 52
2.1.3. Nắm tình hình tư tưởng, dư luận xã hội trong thanh niên ............. 56
2.2. Phong trào “Xung kích tình nguyện phát triển kinh tế - xã hội và
bảo vệ Tổ quốc” ......................................................................................... 58
2.2.1. Xung kích phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế ............. 58
2.2.2. Xung kích tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng ............................. 61
2.2.3. Xung kích bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn an ninh chính trị và trật tự an
toàn xã hội ................................................................................................ 64
2.2.4. Xung kích lao động sáng tạo, làm chủ khoa học công nghệ ......... 70
2.2.5. Xung kích bảo vệ môi trường ......................................................... 74
2.3. Phong trào đồng hành cùng thanh niên ........................................... 76
2.3.1. Đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp............................. 76
2.3.2. Đồng hành với thanh niên trong nghề nghiệp, việc làm ................ 83
2.3.4. Đồng hành với thanh niên trong phát triển kỹ năng xã hội ........... 88
2.4 Công tác xây dựng tổ chức Đoàn, Hội, Đội ....................................... 92
2.4.1. Công tác đoàn viên ......................................................................... 93
2.4.2. Công tác chi đoàn và đoàn cơ sở ................................................... 94
2.4.3. Phát huy vai trò nòng cốt chính trị của Đoàn Thanh niên thành phố
đối với các tổ chức hội ............................................................................. 95
2.4.4. Công tác kiểm tra của Đoàn .......................................................... 98
2.5 Thanh niên tham gia xây dựng Đảng, chính quyền; tham gia quản
lý Nhà nƣớc ................................................................................................. 99
Chƣơng 3. NHẬN XÉT VÀ KINH NGHIỆM ĐÚC RÚT TỪ QUÁ
TRÌNH ĐẢNG BỘ THÀNH PHỐ HÀ NỘI LÃNH ĐẠO CÔNG TÁC
ĐOÀN VÀ PHONG TRÀO THANH NIÊN (2001 - 2008) ...................... 102
3.1. Nhận xét quá trình Đảng bộ Thành phố Hà Nội lãnh đạo công tác
Đoàn và phong trào thanh niên từ năm 2001 đến năm 2008 ............... 102
3.1.1. Nhận xét về thành tựu ................................................................... 102
3.1.2. Nhận xét về hạn chế ..................................................................... 108
3.2. Một số kinh nghiệm .......................................................................... 111
KẾT LUẬN .................................................................................................. 118
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 120
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thanh niên là lực lƣợng xã hội to lớn, quyết định tƣơng lai, vận mệnh
dân tộc; là lực lƣợng chủ yếu trên nhiều lĩnh vực, đảm nhiệm những công việc
đòi hỏi hy sinh, gian khổ, sức khỏe và sáng tạo. Thanh niên là độ tuổi sung
sức nhất về thể chất và phát triển trí tuệ, luôn năng động, sáng tạo, muốn tự
khẳng định mình. Song, do còn trẻ, thiếu kinh nghiệm nên thanh niên cần
đƣợc sự giúp đỡ, chăm lo của các thế hệ đi trƣớc và của toàn xã hội.
Trong quá trình lãnh đạo đất nƣớc, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn đề
cao vai trò, vị trí của thanh niên, xác định thanh niên là lực lƣợng nòng cốt
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là đội
dự bị tin cậy của Đảng, công tác thanh niên là vấn đề sống còn, là bộ phận
không thể tách rời công tác xây dựng Đảng. Việc xây dựng tổ chức Đoàn
Thanh niên Cộng sản cũng quan trọng nhƣ xây dựng tổ chức Đảng. Đồng
thời, Đảng đề ra nhiều chủ trƣơng giáo dục, đào tạo, bồi dƣỡng, tổ chức thanh
niên thành lực lƣợng hùng hậu, trung thành, kế tục sự nghiệp cách mạng của
Đảng và dân tộc.
Trƣớc yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nƣớc, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, sự biến đổi nhanh chóng của tình
hình thanh niên đòi hỏi phải tăng cƣờng hơn nữa sự lãnh đạo của Đảng đối
với công tác thanh niên, nhằm chăm lo, bồi dƣỡng và phát huy cao nhất vai
trò, sức mạnh của thanh niên trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Sự quan tâm của Đảng đối với thế hệ trẻ đƣợc thể
hiện trong các chủ trƣơng, chính sách đào tạo, bồi dƣỡng các thế hệ thanh
niên trở thành ngƣời kế tục xứng đáng sự nghiệp cách mạng của Đảng.
Đảng Cộng sản Việt Nam xác định: “Thanh niên là lực lƣợng xung kích
1
trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Sự nghiệp đổi mới có thành
công hay không, đất nƣớc bƣớc vào thế kỷ XXI có vị trí xứng đáng trong
cộng đồng thế giới hay không, cách mạng Việt Nam có vững bƣớc theo con
đƣờng xã hội chủ nghĩa hay không phần lớn tùy thuộc vào lực lƣợng thanh
niên, vào việc bồi dƣỡng rèn luyện thế hệ thanh niên, công tác thanh niên là
vấn đề sống còn của dân tộc, là một trong những nhân tố quyết định sự thành
bại của cách mạng” [49, tr.82]. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
IX của Đảng (tháng 4/2001) nêu rõ: “Đối với thế hệ trẻ, chăm lo giáo dục, bồi
dƣỡng, đào tạo phát triển toàn diện về chính trị, tƣ tƣởng, đạo đức, lối sống,
văn hóa, sức khỏe, nghề nghiệp, giải quyết việc làm, phát triển tài năng và sức
sáng tạo, phát huy vai trò xung kích trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc” [50, tr.126]. Nghị quyết 25-NQ/TW (ngày 25/7/2008) của Đảng xác
định: “Thanh niên là rƣờng cột của nƣớc nhà, chủ nhân tƣơng lai của đất
nƣớc, là lực lƣợng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong
những nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nƣớc, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Thanh niên
đƣợc đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lƣợc bồi dƣỡng, phát huy nhân tố và
nguồn lực con ngƣời. Chăm lo, phát triển thanh niên vừa là mục tiêu, vừa là
động lực bảo đảm cho sự ổn định và phát triển vững bền của đất nƣớc” [86,
tr.118]. Thực tế, Đảng ta đã luôn quán triệt tới các cấp ủy về vấn đề tăng
cƣờng chăm lo đến công tác thanh niên, tạo điều kiện cho thanh niên cống
hiến, sáng tạo, góp phần quan trọng vào những thành tựu to lớn của thời kỳ
đổi mới.
Quán triệt quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, Đảng bộ Thành phố
Hà Nội đặc biệt quan tâm chỉ đạo các cấp, các ngành chung tay xây dựng lực
lƣợng thanh niên đủ đức, đủ tài chung tay xây dựng Thủ đô ngày càng văn
minh, giàu đẹp. Công tác đoàn và phong trào thanh niên đƣợc Đảng bộ thành
phố xác định là nhiệm vụ trọng tâm trong chiến lƣợc xây dựng Hà Nội trở
2
thành trung tâm đầu não chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn
hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế của cả nƣớc, đƣợc chỉ
đạo sát sao, cụ thể bằng nhiều chỉ thị, nghị quyết, các chuyên đề hành động,
thúc đẩy thế hệ trẻ Thủ đô tiếp nối truyền thống cách mạng quật cƣờng của
cha anh.
Do vậy, tìm hiểu sự lãnh đạo của Đảng bộ Hà Nội về công tác đoàn và
phong trào thanh niên từ năm 2001 - 2008, nhằm tổng kết thực tiễn, từ đó rút
ra những kinh nghiệm nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả lãnh đạo công tác
thanh niên của Đảng bộ, đồng thời khẳng định một lần nữa vai trò của công
tác thanh niên trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, nhất là trong thời
kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nƣớc là một việc làm cần
thiết và có ý nghĩa khoa học, thực tiễn.
Từ những lý do trên, tôi quyết định chọn đề tài Đảng bộ Thành phố Hà
Nội lãnh đạo công tác đoàn và phong trào thanh niên từ năm 2001 đến năm
2008 làm luận văn Thạc sĩ, chuyên ngành Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Công tác thanh niên là một bộ phận quan trọng trong toàn bộ công tác
vận động quần chúng của Đảng ta, có vai trò to lớn trong công tác xây dựng
Đảng. Đảng lãnh đạo công tác đoàn và phong trào thanh niên là một yêu cầu
khách quan trong mỗi thời kỳ lịch sử. Do vậy, vấn đề thanh niên, vấn đề lãnh
đạo công tác đoàn và phong trào thanh niên đã đƣợc đề cập dƣới nhiều góc độ
và cách tiếp cận khác nhau.
*Nhóm thứ nhất: nhóm các công trình khoa học nghiên cứu về công tác
thanh niên nói chung, tiêu biểu là các công trình:
- Lịch sử Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và phong trào Thanh
niên Việt Nam (1925 - 1999), Nhà xuất bản Thanh niên, Hà Nội, 2000. Nội
dung công trình làm rõ quá trình hình thành, phát triển của Đoàn Thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh và những đóng góp của thanh niên trong tiến trình
3
cách mạng Việt Nam dƣới sự lãnh đạo của Đảng từ năm 1925 - 1999.
- Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh - 70 năm xây dựng và trưởng
thành, Nhà xuất bản Thanh niên, Hà Nội, 2001. Cuốn sách đề cập đến những
tƣ tƣởng cơ bản của Hồ Chí Minh về công tác vận động thanh niên, những
quan điểm cơ bản của Đảng Cộng sản Việt Nam về thanh niên và công tác
thanh niên; nhiệm vụ của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh với việc
giáo dục, đoàn kết, tập hợp thanh niên.
- Trung ƣơng Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh: Tổng quan về
tình hình thanh niên, công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi (1997 -
2002), Nhà xuất bản Thanh niên, Hà Nội, 2002. Cuốn sách đề cập đến tình hình
thanh niên, các đối tƣợng thanh niên và công tác đoàn, phong trào thanh, thiếu
niên cả nƣớc thời kỳ 1997 - 2002; đồng thời đƣa ra những dự báo về tình hình
thanh niên và những giải pháp đẩy mạnh công tác đoàn và phong trào thanh,
thiếu niên giai đoạn 2002 - 2007.
- Trung ƣơng Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh: Tổng quan tình
hình thanh niên, công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi 2002- 2007,
Nhà xuất bản Thanh niên, Hà Nội, 2007.
- Trần Văn Miều: Phong trào thanh niên với việc đào tạo nguồn nhân
lực trẻ, Nhà xuất bản Thanh niên, Hà Nội, 2001. Cuốn sách đề cập đến việc
Đảng Cộng sản Việt Nam vận dụng Chủ nghĩa Mác - Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí
Minh vào việc phát động phong trào thanh niên và những nhiệm vụ của thanh
niên Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
*Nhóm thứ hai: nhóm các tác phẩm, nghiên cứu về quan điểm của Hồ
Chí Minh, chủ trƣơng của Đảng Cộng sản Việt Nam về thanh niên và quá
trình triển khai thực hiện, với các công trình tiêu biểu nhƣ:
- Nguyễn Hữu Đức (chủ biên): Giáo dục rèn luyện thanh niên theo tư
tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà xuất bản
4
Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2003. Công trình đã làm rõ sự quan tâm của Chủ
tịch Hồ Chí Minh, Đảng Cộng sản Việt Nam với thanh niên và công tác thanh
niên trong thời đại Hồ Chí Minh.
- Văn Tùng: Tư tưởng Hồ Chí Minh về phương pháp công tác thanh
thiếu nhi, Nxb Thanh niên, Hà Nội, 2003; Tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh
niên và công tác thanh niên, Nxb Thanh niên, Hà Nội, 2006. Nội dung hai
cuốn sách đề cập chi tiết những quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về
phƣơng pháp thanh thiếu nhi nói riêng, về thanh niên và công tác thanh niên
nói chung.
- Năm 2002, tác giả Tô Thành Phát đã bảo vệ thành công Luận văn Thạc
sĩ lịch sử, đề tài: Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo công tác thanh niên
trong thời kỳ đổi mới từ 1991 - 2001. Nội dung luận văn góp phần làm rõ sự
lãnh đạo của Đảng trong công tác thanh niên và trình bày một cách hệ thống
những chƣơng trình hành động của thanh niên từ năm 1991 - 2001.
- Năm 2007, tác giả Ngô Thị Khánh đã bảo vệ thành công Luận văn
Thạc sĩ lịch sử với đề tài: Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo công tác thanh
niên từ năm 1986 đến năm 2006.
- Năm 2008, tác giả Nguyễn Thị Khánh Ly đã bảo vệ thành công Luận
văn Thạc sĩ lịch sử, đề tài: Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh lãnh đạo công tác đoàn và
phong trào thanh niên (2001 - 2007). Nội dung luận văn góp phần làm rõ
quan điểm lãnh, chỉ đạo của Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh với công tác thanh niên;
thực trạng hoạt động công tác đoàn và phong trào thanh niên Hà Tĩnh từ năm
2001 đến năm 2007.
* Nhóm thứ ba: nhóm các tác phẩm nghiên cứu về sự lãnh đạo của
Đảng bộ Hà Nội, về các lĩnh vực liên quan đến công tác Thanh niên Hà Nội,
với các công trình tiêu biểu nhƣ:
- Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Hà Nội: Sơ thảo Lịch sử Đảng bộ
Thành phố Hà Nội (1975 - 2000), Nhà xuất bản Hà Nội, 2002.
- Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Hà Nội: Lịch sử Đảng bộ Thành
5
phố Hà Nội (1930 - 2000), Nhà xuất bản Hà Nội, 2004.
- Nguyễn Thị Ngọc Vân (chủ biên), Hà Nội qua số liệu thống kê (1945
- 2010), Nxb Hà Nội, 2010.
- Ban Chấp hành Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Thành phố
Hà Nội, Lịch sử Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Thành phố Hà Nội.
- Ban Chấp hành Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Thành phố Hà
Nội, Chặng đường 72 năm của tuổi trẻ Thủ đô, Nhà xuất bản Hà Nội, 2002.
- Luận văn Thạc sỹ của Tô Thành Phát, Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh
đạo công tác thanh niên trong thời kỳ đổi mới từ 1991 - 2001, Trƣờng Đại
học Khoa học xã hội và Nhân văn, Hà Nội, 2002.
- Luận văn Thạc sỹ của Hoàng Thu Hằng, Nhận thức của sinh viên về tệ
nạn ma túy trên địa bàn Thành phố Hà Nội hiện nay, Trƣờng Đại học Khoa
học xã hội và Nhân văn, Hà Nội, 2008.
Các công trình nghiên cứu trên đã đề cập đến nhiều góc độ khác nhau cả
về phƣơng diện lý luận và thực tiễn trong chỉ đạo và triển khai công tác thanh
niên Việt Nam nói chung, ở địa phƣơng nói riêng. Đây là cơ sở để tác giả kế
thừa tiếp tục nghiên cứu về công tác thanh niên, đồng thời gợi mở những
hƣớng nghiên cứu mới. Tuy nhiên, chƣa có công trình nào nghiên cứu một
cách độc lập, có hệ thống về quá trình Đảng bộ Thành phố Hà Nội lãnh đạo
công tác đoàn và phong trào thanh niên trong thời gian cụ thể từ năm 2001
đến năm 2008. Vì thế, đề tài tác giả lựa chọn là vấn đề mới, không trùng lặp.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Làm rõ quá trình Đảng bộ Thành phố Hà Nội nhận thức, vận dụng chủ
trƣơng chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam trong lãnh đạo công tác đoàn
và phong trào thanh niên ở địa bàn từ năm 2001 đến năm 2008, từ đó nêu lên
những nhận xét và đúc rút một số kinh nghiệm có ý nghĩa tham khảo cho việc
lãnh đạo công tác đoàn và phong trào thanh niên ở Hà Nội hiện nay.
6
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Khái quát bối cảnh lịch sử, những nhân tố tác động đến công tác đoàn
và phong trào thanh niên ở Hà Nội.
- Trình bày hệ thống các quan điểm, đƣờng lối của Đảng Cộng sản Việt
Nam trong lãnh đạo công tác đoàn và phong trào thanh niên từ năm 2001 đến
năm 2008.
- Phân tích chủ trƣơng và sự chỉ đạo của Đảng bộ Hà Nội về công tác
đoàn và phong trào thanh niên từ năm 2001 đến năm 2008.
- Trình bày nội dung hoạt động, kết quả công tác đoàn và phong trào
thanh niên Hà Nội từ năm 2001 - 2008.
- Nhận xét và đúc rút một số kinh nghiệm từ quá trình Đảng bộ
Thành phố lãnh đạo công tác đoàn và phong trào thanh niên từ năm 2001
đến năm 2008.
4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu chủ yếu của luận văn là hệ thống các chủ trƣơng,
quá trình lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng bộ thành phố Hà Nội về công tác đoàn
và phong trào thanh niên; các chƣơng trình hành động và thực tiễn hoạt động
trong công tác đoàn và phong trào thanh niên từ năm 2001 đến năm 2008.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Nghiên cứu sự lãnh đạo (bao gồm chủ trƣơng, chính sách,
chỉ đạo tổ chức, kết quả thực hiện) của Đảng bộ thành phố Hà Nội trong công
tác đoàn và phong trào thanh niên, tập trung vào các nội dung cơ bản là:
+ Công tác giáo dục chính trị, tƣ tƣởng; công tác tuyên truyền;
+ Phong trào “Xung kích tình nguyện phát triển kinh tế - xã hội và bảo
vệ Tổ quốc”;
+ Các phong trào đồng hành với thanh niên;
7
+ Công tác xây dựng tổ chức Đoàn, Hội, Đội;
+ Thanh niên tham gia xây dựng Đảng, chính quyền; tham gia quản lý
- Về thời gian: Từ năm 2001 đến năm 2008.
Nhà nƣớc.
- Về không gian: Tập trung nghiên cứu trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Từ năm 2008, Hà Nội mở rộng địa giới hành chính theo Nghị quyết số
15/2008/QH12 ngày 29/5/2008 của Quốc hội nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam, do đó trong phạm vi luận văn, từ năm 2001 đến năm 2008 là
nghiên cứu trên địa bàn Hà Nội trƣớc khi mở rộng.
5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
Luận văn đƣợc hoàn thành trên cơ sở lý luận chủ nghĩa Mác-Lênin, tƣ
tƣởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đƣờng lối của Đảng Cộng sản Việt Nam
về công tác thanh niên.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Phƣơng pháp lôgic và phƣơng pháp lịch sử là hai phƣơng pháp chủ yếu
đƣợc luận văn sử dụng trong quá trình nghiên cứu và trình bày, đồng thời kết
hợp các phƣơng pháp khác nhƣ phân tích, tổng hợp, so sánh, thống kê để làm
sáng tỏ nội dung của luận văn.
6. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận văn đƣợc chia thành 3 chƣơng nhƣ sau:
Chương 1: Chủ trƣơng và sự chỉ đạo của Đảng bộ thành phố Hà Nội
trong công tác đoàn và phong trào thanh niên từ năm 2001 đến năm 2008
Chương 2: Công tác đoàn và phong trào thanh niên Thủ đô dƣới sự
lãnh đạo của Đảng bộ thành phố Hà Nội từ năm 2001 đến năm 2008
Chương 3: Nhận xét và kinh nghiệm đúc rút từ quá trình Đảng bộ
Thành phố Hà Nội lãnh đạo công tác đoàn và phong trào thanh niên
8
(2001 - 2008)
Chƣơng 1
CHỦ TRƢƠNG VÀ SỰ CHỈ ĐẠO CỦA ĐẢNG BỘ
THÀNH PHỐ HÀ NỘI TRONG CÔNG TÁC ĐOÀN VÀ
PHONG TRÀO THANH NIÊN TỪ NĂM 2001 ĐẾN NĂM 2008
1.1. Tình hình công tác đoàn và phong trào thanh niên Hà Nội trƣớc năm 2001
1.1.1 Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tác động đến tình
hình thanh niên
Hà Nội từ xa xƣa đã là trung tâm chính trị - kinh tế - văn hóa của đất
nƣớc. Vị trí trung tâm của Hà Nội đối với cả nƣớc đƣợc tạo lập qua ngàn năm
lịch sử. Năm 1010, Lý Công Uẩn, vị vua đầu tiên của nhà Lý quyết định xây
dựng kinh đô mới ở vùng Hà Nội với tên gọi Thăng Long. Các triều đại Lý,
Trần, Lê, Mạc, kinh thành Thăng Long là nơi buôn bán, trung tâm văn hóa,
giáo dục của cả nƣớc. Thăng Long bắt đầu mang tên Hà Nội từ năm 1831,
dƣới thời vua Minh Mạng. Năm 1902, Hà Nội trở thành thủ phủ của 03 nƣớc
Đông Dƣơng và đƣợc ngƣời Pháp xây dựng, quy hoạch lại. Từ Cách mạng
Tháng Tám 1945, Hà Nội là Thủ đô của nƣớc Việt Nam mới.
Ngày 21/12/1978, Quốc hội Việt Nam phê chuẩn mở rộng địa giới Hà
Nội, sáp nhập thêm 5 huyện Ba Vì, Thạch Thất, Phúc Thọ, Đan Phƣợng, Hoài
Đức và thị xã Sơn Tây của tỉnh Hà Sơn Bình cùng 2 huyện Mê Linh, Sóc Sơn
của tỉnh Vĩnh Phú. Dân số Hà Nội lên tới con số 2,5 triệu ngƣời.
Ngày 12/8/1991, ranh giới Hà Nội đƣợc điều chỉnh, chuyển lại 5 huyện
và 1 thị xã của Hà Sơn Bình từ năm 1978 về tỉnh Hà Tây và huyện Mê Linh
đƣợc nhập về tỉnh Vĩnh Phú, Hà Nội còn lại 4 quận nội thành và 5 huyện ngoại thành với diện tích đất tự nhiên 924 km2.
Ngày 29/5/2008, Quốc hội Việt Nam thông qua nghị quyết điều chỉnh
9
địa giới hành chính Thủ đô Hà Nội và các tỉnh, có hiệu lực từ ngày
01/8/2008. Theo đó, toàn bộ tỉnh Hà Tây, huyện Mê Linh của tỉnh Vĩnh Phúc
và 4 xã Đông Xuân, Tiến Xuân, Yên Bình, Yên Trung thuộc huyện Lƣơng
Sơn, tỉnh Hòa Bình sáp nhập về Hà Nội. Từ diện tích gần 1.000 km² và dân số
khoảng 3,4 triệu ngƣời, Hà Nội sau khi mở rộng có diện tích 3.324,92 km² và
dân số 6.232.940 ngƣời. Hiện nay, Hà Nội có 30 đơn vị hành chính, gồm 12
quận, 17 huyện, 01 thị xã.
Sau khi mở rộng địa giới hành chính, với hơn 6 triệu dân, Hà Nội có 3,2
triệu ngƣời đang trong độ tuổi lao động. Tuy nhiên, thành phố vẫn thiếu lao
động có trình độ chuyên môn cao, cơ cấu và chất lƣợng nguồn lao động chƣa
dịch chuyển kịp theo yêu cầu cơ cấu kinh tế. Năng lực cạnh tranh của nhiều sản
phẩm dịch vụ cũng nhƣ sức hấp dẫn môi trƣờng đầu tƣ của thành phố còn thấp,
chƣa huy động tốt tiềm năng kinh tế trong dân cƣ. Việc chuyển dịch cơ cấu
kinh tế vẫn chậm, đặc biệt cơ cấu ngành công nghiệp, dịch vụ và các sản phẩm
chủ lực mũi nhọn. Vấn đề gia tăng dân số quá nhanh cùng quá trình đô thị
hóa thiếu quy hoạch tốt đã khiến Hà Nội trở nên chật chội, ô nhiễm và giao
thông nội đô thƣờng xuyên ùn tắc, nhiều di sản kiến trúc đang dần biến mất,
giữa các khu vực trong thành phố phát triển không đồng đều.
1.1.2. Một vài nét về công tác đoàn và phong trào thanh niên thành
phố trước năm 2001
Thực hiện kế hoạch 5 năm (1976 - 1980), triển khai chủ trƣơng của
Trung ƣơng Đoàn và Chỉ thị, Nghị quyết của Thành ủy, thanh niên Hà Nội
dƣới sự lãnh đạo của Thành đoàn hăng hái tham gia phong trào “Lao động
sáng tạo, tình nguyện vượt mức kế hoạch”, “Ba xung kích làm chủ tập thể”.
Nhiều cơ sở đoàn xung phong đảm nhận các công việc khó khăn; thành lập
các ban khoa học kỹ thuật trẻ; mở triển lãm sáng kiến của thanh niên công
nhân. Hàng nghìn thanh niên ngoại thành thi đua đăng ký vƣợt ngày công,
vƣợt định mức lao động của hợp tác xã. Các Ban cán sự đoàn tiểu khu tích
10
cực vận động thanh niên tham gia công trƣờng lao động xây dựng, kiến thiết
thành phố. Hàng nghìn công trình thanh niên đã ra đời, thể hiện tinh thần hăng
say lao động của tuổi trẻ Thủ đô. Không quản ngại khó khăn, hàng trăm đoàn
viên, thanh niên các khu phố, các huyện tình nguyện tham gia xây dựng vùng
kinh tế mới Lâm Đồng, khai thác than ở Quảng Ninh. Khi chiến tranh biên
giới xảy ra, hàng nghìn đoàn viên, thanh niên hăng hái tham gia lực lƣợng vũ
trang, luyện tập quân sự, xây dựng phòng tuyến.
Những năm 1981 - 1983, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh thành
phố đẩy mạnh phong trào “Ba xung kích làm chủ tập thể”, “Ba mũi tiến công
chống tiêu cực” với những nội dung cụ thể, thiết thực, hình thức phong phú,
bám sát những mục tiêu chính trị, kinh tế, văn hóa của thành phố. Trong 3 năm
(1981 - 1983), Đoàn Thanh niên đã đảm nhận 14.200 công trình thanh niên giải
quyết việc mới, việc khó, phát huy 87.500 sáng kiến; 90% thanh niên nông
thôn đăng ký phong trào “Nhận khoán, vượt khoán, bán nhiều sản phẩm”. Vai
trò xung kích, nòng cốt trong lao động sản xuất, xây dựng lực lƣợng vũ trang,
góp phần giữ gìn an ninh Thủ đô của thế hệ trẻ đƣợc biểu hiện đậm nét. Trƣởng
thành từ các hoạt động thực tiễn, trong 3 năm, 14 vạn thanh niên đƣợc kết nạp
Đoàn, 6.000 đoàn viên ƣu tú đƣợc kết nạp Đảng.
Trong 2 năm (1984 - 1985), Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh
thành phố tập trung phát triển các tổ đội thanh niên lao động xung kích. Hơn
60 đội với gần 1.226 đội viên xung kích đã tham gia công trình làm kè
Chƣơng Dƣơng (1984). Thành đoàn thành lập Tổng đội thanh niên xung
phong xây dựng Thủ đô với 5 xí nghiệp, công trƣờng trực thuộc (Xí nghiệp
khai thác than, Xí nghiệp xây dựng thanh niên, Lâm trƣờng thanh niên Ba Vì,
Mỏ than thanh niên liên kết với đơn vị 917 Tổng cục địa chất). Các xí nghiệp
khai thác than thanh niên hoàn thành kế hoạch Nhà nƣớc, đã có 9.798 sáng
kiến cải tiến kỹ thuật của thanh niên đƣợc áp dụng, 268 đề tài đƣợc lựa chọn
11
tham gia hội thi “Hội thi tuổi trẻ sáng tạo” toàn quốc lần thứ nhất.
Ngày 28-6-1987, Đại hội Đoàn Thanh niên thành phố lần thứ IX khai
mạc. Đại hội đề ra những nhiệm vụ chủ yếu trong các năm 1987 - 1991 là:
- Động viên thanh niên tham gia lao động, sáng tạo, thực hiện ba chƣơng
trình kinh tế lớn của Đảng và hai nhiệm vụ cấp bách của thành phố;
- Giáo dục lý tƣởng cách mạng và lập trƣờng giai cấp công nhân cho tuổi
trẻ, giáo dục đạo đức và lối sống xã hội chủ nghĩa, xây dựng nếp sống văn
minh, chống các tệ nạn xã hội trong thanh niên;
- Tạo điều kiện cho thanh niên, thiếu nhi, tham gia vào việc củng cố tổ
chức Đoàn, Đội, không ngừng xây dựng Đoàn vững mạnh.
Tháng 11/1987, Đại hội Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh toàn
quốc lần thứ V tổ chức tại Hà Nội. Đại hội chỉ rõ mục tiêu, phƣơng hƣớng
công tác đoàn trong thời kỳ đổi mới là: Động viên tuổi trẻ cả nƣớc, tạo phong
trào hành động cách mạng sôi nổi, rộng khắp, nhằm thực hiện hai nhiệm vụ
chiến lƣợc - xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thực hiện ba chƣơng trình kinh tế
lớn của Đảng với năng suất và chất lƣợng, hiệu quả cao nhất.
Sau các đại hội quan trọng trên, Thành đoàn triển khai đƣa các nghị
quyết của Đảng và Trung ƣơng Đoàn vào thực tiễn bằng nhiều đợt khảo sát cơ
sở, tọa đàm và hội thảo, bàn những giải pháp hữu hiệu để tạo sự chuyển biến
về chất trong công tác đoàn và phong trào thanh niên Thủ đô. Mặt khác,
Thành đoàn cũng nghiêm túc đánh giá những mặt hạn chế của công tác đoàn
thành phố để khắc phục.
Nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Bác Hồ (19/5/1990), Thành
đoàn phát động phong trào thi đua “Tuổi trẻ làm theo lời Bác”, đƣợc hàng
vạn đoàn viên, thanh niên nhiệt liệt hƣởng ứng từ các cơ sở đoàn nội thành
đến các cơ sở đoàn ngoại thành. Trong thanh niên công nhân, nhiều cơ sở
đoàn chủ động, tích cực tham gia tháo gỡ khó khăn trong sản xuất, tìm và giải
12
quyết việc làm cho thanh niên, tham gia sản xuất hàng hóa, tiêu thụ sản phẩm,
tiết kiệm nguyên vật liệu, hạ giá thành sản phẩm… Qua phong trào, nhiều tập
thể và cá nhân giỏi đã xuất hiện.
Trƣớc đòi hỏi của công cuộc đổi mới đất nƣớc, công nghiệp hóa, hiện
đại hóa (1991 - 2000), các hoạt động của đoàn viên, thanh niên cần phải đổi
mới mạnh mẽ hơn nữa về nội dung và hình thức, phù hợp với tình hình cách
mạng mới. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh thành phố phát động các
phong trào: “Xây dựng chi đoàn vững mạnh”, tổ chức các cuộc thi “Bí thư
đoàn giỏi”, “Cán bộ đoàn giỏi”, “Chi đội trưởng giỏi”, “Phụ trách đoàn
giỏi”… Thực hiện chủ trƣơng của Thành ủy, cơ quan Thành đoàn tiến hành
sắp xếp, đổi mới tổ chức bộ máy, giảm từ 10 ban xuống còn 7 ban. Thành phố
quyết định thành lập Hội sinh viên, Hội liên hiệp thanh niên để mở rộng tổ
chức tập hợp, đoàn kết thanh niên Thủ đô. Qua hoạt động, các hội phát triển
tốt, từng bƣớc khẳng định vị trí của mình trong thanh niên, sinh viên và trong
xã hội.
Trên cơ sở nghiên cứu tổng kết những mô hình sáng tạo trong các lĩnh
vực hoạt động của hai phong trào “Thanh niên lập nghiệp” và “Tuổi trẻ giữ
nước”, tuổi trẻ Thủ đô phát triển lên tầm cao mới với phong trào “Thanh niên
Hà Nội xung phong tình nguyện xây dựng, phát triển Thủ đô và đất nước”,
chào mừng 990 năm Thăng Long - Hà Nội, chào thế kỷ mới, gọi tắt là phong
trào “Thanh niên tình nguyện” do Ban Chấp hành Thành đoàn Hà Nội phát
động. Tuổi trẻ Thủ đô với nhiệt huyết và sức trẻ kế tục và phát huy hào khí
Thăng Long - Hà Nội, góp phần vô cùng quan trọng trong sự nghiệp công
nghiệp hóa - hiện đại hóa Thủ đô.
Năm 2000 là năm đặc biệt có ý nghĩa, đƣợc Đảng, Nhà nƣớc xác định là
“Năm Thanh niên”, năm cả nƣớc kỷ niệm 990 năm Thăng Long - Hà Nội và
các ngày lễ lớn của dân tộc, năm diễn ra Đại hội Đảng các cấp tiến tới Đại hội
Đảng bộ thành phố lần thứ XIII, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, Đại hội
13
thi đua yêu nƣớc toàn quốc lần thứ VI. Năm 2000 cũng là năm tuổi trẻ Thủ đô
hƣởng ứng lời kêu gọi, phát động của Trung ƣơng Đoàn Thanh niên Cộng sản
Hồ Chí Minh tiếp tục đẩy mạnh phong trào “Thanh niên tình nguyện” với khí
thế mới, sáng tạo mới và quyết tâm mới.
Tuổi trẻ Thủ đô với khí thế và nhiệt huyết cách mạng gửi Quyết tâm thư
lên Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng Cộng sản Việt Nam bày tỏ lòng biết ơn,
khẳng định niềm tin của tuổi trẻ, học sinh, sinh viên Thủ đô vào sự lãnh đạo
của Đảng; đồng thời khẳng định: Tình nguyện, xông pha, sẵn sàng khắc phục
khó khăn, phát huy sức trẻ và hoài bão cách mạng cùng với nhân dân và tuổi
trẻ cả nƣớc quyết thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ đƣợc Đảng, Nhà nƣớc giao
cho, để năm 2000 giành thắng lợi to lớn và toàn diện. Từ quyết tâm đó, trên các
lĩnh vực hoạt động của Đoàn thanh niên xuất hiện hàng ngàn công trình phần
việc, đội hình thanh niên tình nguyện xung kích đảm nhận các khâu khó việc
mới, các vấn đề bức xúc của xã hội; nhiều tài năng trẻ trên các lĩnh vực, các
tấm gƣơng tình nguyện đi phục vụ nhân dân vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải
đảo, dũng cảm quên mình bảo vệ tài sản nhân dân, truy bắt tội phạm bảo vệ
cuộc sống bình yên xuất hiện. Đó là những việc làm thiết thực nối tiếp truyền
thống của các thế hệ cha anh đi trƣớc.
Đại bộ phận thanh niên luôn tin tƣởng vào đƣờng lối và sự lãnh đạo của
Đảng, tích cực học tập, rèn luyện, phấn đấu và trƣởng thành. Thông qua
phong trào thanh niên tình nguyện, vai trò, uy tín của đoàn viên đƣợc nâng
lên. Tuy nhiên, tệ nạn xã hội, đặc biệt là tệ nạn ma túy trong thanh, thiếu niên
vẫn diễn biến hết sức phức tạp, vấn đề đời sống, việc làm, thu nhập còn nhiều
khó khăn. Một bộ phận thanh, thiếu niên chậm tiến, thanh niên trong các đơn
vị kinh tế ngoài quốc doanh và liên doanh với nƣớc ngoài, thanh niên tôn giáo
chƣa đƣợc tập hợp, thu hút vào các hoạt động của Đoàn, Hội.
Trƣớc những thời cơ thuận lợi và yêu cầu của Năm Thanh niên, Ban
Thƣờng vụ Thành đoàn đã chủ động xây dựng chƣơng trình công tác, báo cáo
14
và tham mƣu với Thƣờng vụ Thành ủy Hà Nội ban hành các văn bản nhằm
tăng cƣờng sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, sự quan tâm tạo điều kiện, phối
hợp giúp đỡ của các cấp chính quyền, các ban ngành, đoàn thể và các tổ chức
xã hội đối với phong trào và các hoạt động của tuổi trẻ Thủ đô. Đặc biệt,
Thành đoàn đã chủ động đề xuất với Thành ủy kế hoạch sơ kết Nghị quyết
Trung ƣơng 4 (khóa VII) về công tác thanh niên trong thời kỳ mới, chủ động
tham mƣu với Ủy ban nhân dân thành phố ban hành kế hoạch tổ chức hoạt
động Đội sinh viên tình nguyện làm công tác văn hóa - xã hội trên địa bàn dân
cƣ và tổ chức các hoạt động chào mừng kỷ niệm 990 năm Thăng Long - Hà
Nội; phối hợp với Sở Giao thông công chính đảm nhận công trình thanh niên
tình nguyện trồng cây xanh ở hồ Yên Sở; làm việc với Ban chỉ đạo lao động
công ích thành phố thống nhất tham mƣu với Ủy ban nhân dân thành phố chỉ
đạo chính quyền các cấp quan tâm tạo điều kiện cho tổ chức Đoàn đảm nhận,
thực hiện các công trình, phần việc thanh niên tình nguyện… Nhờ đó, công
tác đoàn và phong trào thanh thiếu niên Thủ đô nhận đƣợc sự quan tâm lãnh
đạo sâu sát hơn của các cấp ủy đảng; sự phối hợp tạo điều kiện thuận lợi của
các cấp chính quyền và các sở, ban ngành, đoàn thể, các tổ chức xã hội. Tổ
chức Đoàn chủ động hơn, tích cực hơn trong việc tham mƣu đề xuất và tổ
chức thực hiện sáng tạo 3 trọng tâm công tác và 4 nhiệm vụ cơ bản với những
kết quả rất đáng khích lệ cả về nội dung và hình thức.
Đảng bộ thành phố chỉ đạo Thành đoàn chú trọng công tác tuyên truyền,
vận động mạnh mẽ, khơi dậy sức mạnh thanh niên tiến công vào tất cả các
lĩnh vực kinh tế - xã hội, thu hút đông đảo các cấp bộ đoàn, đoàn viên thanh
niên thành phố tham gia, tạo ấn tƣợng tốt đẹp về lớp thanh niên Việt Nam thời
kỳ mới.
Có thể khẳng định, trong bất kỳ hoàn cảnh nào, tuổi trẻ Hà Nội tự hào
phát huy truyền thống cách mạng vẻ vang của Đảng và dân tộc; truyền thống
ngàn năm văn hiến anh hùng của Thủ đô; truyền thống xung kích cách mạng,
15
dũng cảm, kiên cƣờng, năng động, sáng tạo của các thế hệ cha anh đi trƣớc;
truyền thống đoàn kết, tinh thần tƣơng thân tƣơng ái và nhân đạo cao cả;
truyền thống hiếu học, hào hoa, thanh lịch; ý chí vƣợt khó, cần cù, sáng tạo,
dám nghĩ, dám làm, kiên định với con đƣờng mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân
ta đã lựa chọn, phấn đấu cho sự phồn vinh của dân tộc.
1.2. Đảng bộ thành phố Hà Nội quán triệt và cụ thể hóa chủ trƣơng
của Đảng trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác Đoàn và phong trào thanh niên
từ năm 2001 đến năm 2008
1.2.1. Yêu cầu mới trong công tác đoàn và phong trào thanh niên Thủ
đô những năm đầu thế kỷ XXI
Xu thế toàn cầu hóa kinh tế và hội nhập quốc tế là một xu thế khách
quan, mở ra nhiều cơ hội thu hút đầu tƣ, mở rộng thị trƣờng, nâng cao công
nghệ, thúc đẩy kinh tế phát triển, tạo nhiều việc làm cho các quốc gia trong đó
có Việt Nam. Tuy nhiên, mặt trái của toàn cầu hóa cũng đặt ra những khó
khăn thách thức mới cho các quốc gia, sự cạnh tranh lẫn nhau và khoảng cách
phân hóa giàu nghèo ngày càng lớn. Bên cạnh đó, những biến động nhanh
chóng, khó lƣờng của tình hình thế giới nhƣ suy thoái kinh tế, bất ổn về chính
trị, xung đột vũ trang và dịch bệnh, thiên tai ảnh hƣởng không nhỏ đến sự
phát triển kinh tế cũng nhƣ việc thực hiện các mục tiêu phát triển xã hội của
mỗi quốc gia.
Thủ đô Hà Nội sau 15 năm đổi mới đạt đƣợc nhiều thành tựu quan trọng
nhƣng do quá trình phát triển kinh tế, đô thị hóa nhanh đã tạo ra tình trạng
thiếu việc làm và phát sinh các tệ nạn xã hội. Hà Nội là Thủ đô của cả nƣớc,
trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế, có
sức thu hút đối với ngƣời di dân tự do từ các tỉnh về thành phố. Xu thế mở
cửa, hội nhập vào nền kinh tế thế giới và tác động mặt trái của nền kinh tế
thị trƣờng đã phát sinh nhiều vấn đề xã hội mới phức tạp. Thực trạng công
tác đoàn và phong trào thanh niên thành phố Hà Nội đặt ra nhiều vấn đề
16
cần giải quyết:
- Một bộ phận thanh niên lập trƣờng tƣ tƣởng chính trị không vững vàng,
thiếu bản lĩnh, không có chí tiến thủ, chƣa thực sự năng động, chậm tiếp thu
cái mới. Một bộ phận không nhỏ thanh niên thoái hóa, hƣ hỏng, sống thực
dụng, vƣớng vào các tệ nạn xã hội. Một bộ phận thanh niên trình độ văn hóa,
trình độ học vấn thấp.
- Trình độ chuyên môn kỹ thuật của lực lƣợng lao động trẻ chƣa cân đối,
chuộng bằng cấp; nhiều sinh viên tốt nghiệp đại học - cao đẳng loại giỏi
không muốn trở về quê hƣơng lập nghiệp. Các mô hình thanh niên làm kinh tế
giỏi ít, nhiều thanh niên có chí làm giàu nhƣng không có vốn. Các chính sách
của Nhà nƣớc, các ngân hàng chƣa thực sự hỗ trợ thanh niên trong giải quyết
vấn đề vốn. Tỷ lệ thanh niên thất nghiệp còn cao;
- Nội dung, phƣơng thức hoạt động của Đoàn Thanh niên thành phố còn
lúng túng, chƣa thực sự sáng tạo, các cơ sở đoàn chƣa có nhiều chƣơng trình
thiết thực, hiệu quả. Chất lƣợng đội ngũ cán bộ đoàn, đặc biệt là cấp đoàn cơ
sở chƣa phát huy đƣợc vai trò xung kích, chƣa tƣơng xứng với nhiệm vụ đƣợc
giao phó. Sự phối kết hợp giữa Đoàn Thanh niên và chính quyền, các đoàn
thể nhân dân, Mặt trận Tổ quốc chƣa chặt chẽ, thiếu tính đồng bộ…
Bƣớc sang thế kỷ XXI, những yêu cầu và nhiệm vụ mới đặt ra đối với
Đảng bộ thành phố Hà Nội trong việc lãnh chỉ đạo thực hiện công tác đoàn và
phong trào thanh niên là:
- Tăng cƣờng và nâng cao hơn nữa công tác giáo dục chính trị tƣ tƣởng,
đạo đức, lối sống và truyền thống cách mạng cho thanh niên.
- Quan tâm thiết thực đến công tác giải quyết việc làm, cơ chế trọng
dụng nhân tài, phát huy nguồn nhân lực trẻ trong thanh niên; điều chỉnh các
chính sách trong công tác hỗ trợ vốn; khuyến khích thanh niên nâng cao trình
độ tay nghề, phát triển tƣ duy kinh tế.
- Đổi mới nội dung và phƣơng thức hoạt động trong công tác đoàn và
17
phong trào thanh niên thành phố; nâng cao chất lƣợng cán bộ và hoạt động
của đoàn cơ sở; tăng cƣờng sự phối hợp giữa đoàn với chính quyền, các đoàn
thể quần chúng để công tác đoàn và phong trào thanh niên thực sự đi vào
chiều sâu.
- Phát huy vai trò nòng cốt của tổ chức đoàn trong mối quan hệ với Hội
Liên hiệp Thanh niên thành phố, Hội Sinh viên thành phố nhằm làm tốt vai
trò tập hợp, mở rộng lực lƣợng thanh niên.
- Đẩy mạnh công tác phát triển đảng trong thanh niên, đƣa số lƣợng
thanh niên đƣợc đứng trong hàng ngũ của Đảng ngày càng tăng.
- Tận dụng thời cơ, phát huy những thành tựu đã đạt đƣợc, vận dụng
sáng tạo các chủ trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc để triển khai
thắng lợi các chƣơng trình hành động của Đảng bộ thành phố Hà Nội về công
tác đoàn và phong trào thanh niên trong những năm 2001 - 2008.
Trên cơ sở những thành tựu đã đạt đƣợc cũng nhƣ những hạn chế của
tình hình thanh niên, của công tác đoàn và phong trào thanh niên Thủ đô,
những năm 2001 - 2008, trong điều kiện Hà Nội tiếp tục đẩy mạnh công
nghiệp hóa - hiện đại hóa, Đảng bộ Thành phố chủ trƣơng tăng cƣờng hơn
nữa việc lãnh đạo công tác đoàn và phong trào thanh niên, coi đây là nhân tố
quan trọng thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô.
1.2.2. Quan điểm chỉ đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam về công tác
thanh niên
Từ khi thành lập đến năm 2008, Đảng đã trải qua 10 kỳ đại hội toàn
quốc. Mỗi kỳ Đại hội, để định hƣớng tốt cho công tác đoàn và phong trào
thanh niên, Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng đều có đánh giá về tình hình
thanh niên, công tác thanh niên trong nhiệm kỳ, qua đó, đánh giá những điểm
tích cực, những thành tựu đã đạt đƣợc, đồng thời thẳng thắn nhìn nhận những
hạn chế trong công tác chăm lo, giáo dục thanh niên, xây dựng Đoàn Thanh
niên; đồng thời xác định phƣơng hƣớng, nhiệm vụ, chƣơng trình công tác của
18
Đoàn, nhằm phát triển tổ chức Đoàn và phong trào thanh niên. Các nghị quyết
chuyên đề về công tác đoàn và phong trào thanh niên đƣợc ban hành bám sát
tình hình quốc tế cũng nhƣ trong nƣớc, nhanh chóng triển khai đi vào thực
tiễn, tạo nên những chuyển biến mạnh mẽ, đƣa công tác đoàn và phong trào
thanh niên ngày càng khởi sắc.
Trƣớc thềm của công cuộc đổi mới toàn diện đất nƣớc, Nghị quyết số
26/NQ-TW, ngày 04/7/1985 của Bộ Chính trị khoá V về tăng cường sự lãnh
đạo của Đảng đối với công tác thanh niên khẳng định: Vận động thanh niên
là một nhiệm vụ hết sức quan trọng của Đảng. Làm tốt công tác thanh niên là
đảm bảo sự kế tục và phát triển không ngừng của chế độ ta, đảm bảo hiện tại
cũng nhƣ tƣơng lai tƣơi sáng của dân tộc Việt Nam. Nghị quyết 26 chỉ rõ:
“Các cấp ủy Đảng trực tiếp chăm lo xây dựng Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ
Chí Minh vững mạnh về chính trị, tƣ tƣởng và tổ chức để Đoàn thực sự là đội
quân xung kích cách mạng, là đội dự bị chiến đấu của Đảng, là trƣờng học
cộng sản chủ nghĩa của thanh niên, đại diện cho lợi ích và quyền làm chủ tập
thể của thế hệ trẻ, phát huy vai trò Đoàn tham gia xây dựng Đảng, xây dựng
chính quyền” [51, tr. 211].
Khi công cuộc đổi mới đất nƣớc đang đƣợc tiến hành toàn diện trên
nhiều lĩnh vực, tình hình thế giới diễn biến ngày càng phức tạp sau sự sụp đổ
của Liên Xô và Đông Âu, Nghị quyết số 25-NQ/TW (ngày 09/02/1991) Về
đổi mới và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên của
Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng khóa VI đã xác định những
quan điểm cơ bản, mang tính quy luật trong điều kiện mới, nhằm định hƣớng
đúng đắn cho tƣ duy và hành động của Đảng trong quá trình lãnh đạo Đoàn và
phong trào thanh niên. Nghị quyết khẳng định: “Đảng, Nhà nƣớc và toàn dân
ta phải hết lòng bồi dƣỡng, phát huy tiềm năng và vai trò chủ động của thanh
niên trên mọi lĩnh vực của công cuộc đổi mới, coi đó là nhiệm vụ ƣu tiên
trong chiến lƣợc con ngƣời” [53, tr. 537]. “Xây dựng Đoàn Thanh niên cộng
19
sản Hồ Chí Minh vững mạnh làm hạt nhân nòng cốt của phong trào thanh
niên và làm lực lƣợng kế tục sự nghiệp cách mạng của dân tộc và của Đảng”
[53, tr. 37-538].
Nghị quyết số 04-NQ/HNTW, ngày 14/01/1993 Về công tác thanh niên
trong thời kỳ mới của Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng khóa VII nêu bật vai
trò quan trọng của thanh niên khi đặt vấn đề: “Sự nghiệp đổi mới có thành
công hay không, đất nƣớc bƣớc vào thế kỷ XXI có vị trí xứng đáng trong
cộng đồng thế giới hay không, cách mạng Việt Nam có vững bƣớc theo con
đƣờng xã hội chủ nghĩa hay không phần lớn tùy thuộc vào lực lƣợng thanh
niên, vào việc bồi dƣỡng, rèn luyện thế hệ thanh niên…” [54, tr. 538-539].
Nghị quyết khẳng định: “Đảng lãnh đạo hệ thống chính trị thực hiện nhiệm vụ
công tác thanh niên. Các cấp ủy từ trung ƣơng đến cơ sở có chƣơng trình công
tác thanh niên trong nhiệm kỳ, lãnh đạo các cơ quan nhà nƣớc xây dựng luật
pháp, chính sách, chƣơng trình, kế hoạch công tác thanh niên. Các tổ chức
đảng chăm lo củng cố Đoàn, xây dựng mặt trận thanh niên và đẩy mạnh
phong trào hành động cách mạng trong thanh niên. Đảng viên phải là ngƣời
lãnh đạo, là tấm gƣơng, là ngƣời bạn của giới trẻ” [54, tr. 541-542]. Có thể
thấy, Nghị quyết số 04-NQ/HNTW, ngày 14/01/1993 của Ban Chấp hành
Trung ƣơng Đảng thể hiện sự nhất quán của Đảng trong công tác lãnh đạo
thanh niên thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nƣớc, khẳng định tiềm
năng to lớn của thanh niên trong chiến lƣợc phát huy nhân tố và nguồn lực
con ngƣời.
Bƣớc vào thời kỳ hội nhập mạnh mẽ kinh tế toàn cầu, Đảng ta càng coi
trọng hơn nữa công tác chỉ đạo xây dựng Đoàn Thanh niên và phong trào tuổi
trẻ, nhằm thực hiện sứ mệnh đào tạo thế hệ cách mạng cho tƣơng lai, coi sự
nghiệp xây đắp sức trẻ là tiềm lực, là sức bật cho sự phát triển của quốc gia.
Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ VIII, tháng 6/1996 nhấn mạnh: “Đối với
thanh niên, tăng cƣờng sự lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn Thanh niên cộng
20
sản Hồ Chí Minh ở mọi cấp, mọi ngành. Coi trọng hơn nữa việc giáo dục, rèn
luyện thế hệ trẻ về chính trị, tƣ tƣởng, văn hóa nghề nghiệp, đạo đức, lối sống.
Quan tâm đào tạo nghề và giải quyết việc làm, đáp ứng nhu cầu học tập, lao
động sáng tạo, hoạt động văn hóa nghệ thuật, thể thao và giải trí lành mạnh
cho thanh, thiếu niên. Tạo điều kiện giúp cho Đoàn thực hiện tốt trách nhiệm
của mình” [60, tr. 138].
Cụ thể hóa các nghị quyết của Đảng, Nhà nƣớc ta đã ban hành nhiều
chỉ thị, quyết định về công tác đoàn và phong trào thanh niên nhƣ: Chỉ thị
145/TTg của Thủ tƣớng Chính phủ về việc thanh niên tham gia thực hiện
các chƣơng trình kinh tế - xã hội; Quyết định 334/TTg của Thủ tƣớng Chính
phủ về việc tổ chức đội trí thức trẻ tình nguyện tham gia phát triển nông
thôn; một số văn bản về chế độ, tổ chức và chính sách đối với thanh niên
xung phong (Quyết định 182, 770 của Thủ tƣớng Chính phủ); Quyết định số
70/2003/QĐ-TTg (ngày 24/04/2003) của Thủ tƣớng Chính phủ về Chiến
lược phát triển thanh niên Việt Nam đến năm 2010 với mục tiêu tăng cƣờng
giáo dục, bồi dƣỡng, đào tạo thế hệ thanh niên Việt Nam phát triển toàn
diện, trở thành nguồn nhân lực trẻ có chất lƣợng cao và phát huy vai trò
xung kích, sáng tạo của thanh niên trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện
đại hoá đất nƣớc.
Ngoài ra, Thủ tƣớng Chính phủ còn dành thời gian làm việc với Trung
ƣơng Đoàn Thanh niên, tạo điều kiện về cơ chế, chính sách và các chƣơng
trình, dự án phù hợp để thanh niên tham gia phát triển kinh tế - xã hội…
Chính phủ cũng chỉ đạo, định hƣớng cho lãnh đạo các địa phƣơng trong cả
nƣớc phải thƣờng xuyên có các cuộc họp thƣờng niên với lãnh đạo Đoàn
Thanh niên, đề ra các chính sách chiến lƣợc, từ đó giao cho Đoàn Thanh niên
triển khai các chƣơng trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội ở từng địa
phƣơng, thông qua đó rèn giũa thanh niên, phát huy tối đa sức mạnh của
21
thanh niên trong sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất
nƣớc. Những chủ trƣơng đó khẳng định Đảng và Nhà nƣớc luôn luôn coi
trọng công tác Đoàn và phong trào thanh niên.
Bƣớc sang thế kỷ XXI, xuất phát từ yêu cầu đẩy mạnh hơn nữa sự
nghiệp đổi mới đất nƣớc, Đảng Cộng sản Việt Nam tăng cƣờng lãnh đạo, chỉ
đạo công tác Đoàn và phong trào thanh niên.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng họp vào thời điểm có ý
nghĩa vô cùng trọng đại, tháng 4/2001. Toàn Đảng, toàn dân ta vừa trải qua 5
năm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ VIII, 10 năm thực hiện chiến
lƣợc ổn định và phát triển kinh tế - xã hội (1991 - 2000) và 15 năm đổi mới
toàn diện đất nƣớc (1986 - 2000). Đại hội có nhiệm vụ kiểm điểm và đánh giá
những thành tựu, khuyết điểm của nhiệm kỳ Đại hội lần thứ VIII; đề ra phƣơng
hƣớng, đƣờng lối trong nhiệm kỳ mới với mục tiêu phấn đấu nâng cao hơn nữa
năng lực và sức chiến đấu của Đảng, động viên và phát huy sức mạnh toàn dân
tộc, tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa, xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Nghị quyết Đại hội IX của Đảng đề ra chiến lƣợc phát triển kinh tế - xã
hội trong 10 năm (2001 - 2010) là: “Đƣa nƣớc ta ra khỏi tình trạng kém phát
triển, nâng cao rõ rệt đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, tạo nền tảng
để đến năm 2020 nƣớc ta cơ bản trở thành một nƣớc công nghiệp theo hƣớng
hiện đại. Nguồn lực con ngƣời, năng lực khoa học và công nghệ, kết cấu hạ
tầng, tiềm lực kinh tế, quốc phòng, an ninh đƣợc tăng cƣờng, thể chế kinh tế
thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa đƣợc hình thành về cơ bản; vị thế của
nƣớc ta trên trƣờng quốc tế đƣợc nâng cao” [55, tr. 502].
Đảng tiếp tục quán triệt quan điểm giáo dục là quốc sách hàng đầu, là
khâu then chốt để nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực, phát triển toàn diện
thế hệ trẻ. Quan điểm của Đảng về thanh niên trong Nghị quyết Đại hội IX đã
thể hiện sự quan tâm toàn diện các vấn đề nhƣ: Bồi dƣỡng lập trƣờng tƣ
22
tƣởng, mục tiêu lý tƣởng, đạo đức, lối sống, thể chất, nghề nghiệp và việc
làm. Trong đó, Đảng thực hiện phƣơng châm: “Cả nƣớc trở thành một xã hội
học tập”; “Học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, nhà trƣờng gắn với xã hội” [55, tr. 473]. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành
Trung ƣơng Đảng (khóa VIII) tại Đại hội IX (2001) nêu rõ: “Tăng cƣờng giáo
dục chính trị, tƣ tƣởng, đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên”; “Coi trọng
công tác hƣớng nghiệp và phân luồng học sinh trung học, chuẩn bị cho thanh
niên, thiếu niên đi vào lao động nghề nghiệp phù hợp với sự chuyển dịch cơ
cấu kinh tế trong cả nƣớc và từng vùng địa phƣơng” [55, tr. 473]. Mục đích
của sự nghiệp giáo dục mà Đại hội Đảng IX hƣớng đến là: “Bồi dƣỡng cho thế
hệ trẻ tinh thần yêu nƣớc, yêu quê hƣơng, gia đình và tự tôn dân tộc, lý tƣởng
xã hội chủ nghĩa, lòng nhân ái, ý thức tôn trọng pháp luật, tinh thần hiếu học,
chí tiến thủ lập nghiệp, không cam chịu nghèo khó. Đào tạo lớp ngƣời lao động
có kiến thức cơ bản, làm chủ kỹ năng nghề nghiệp, quan tâm hiệu quả thiết
thực, nhạy cảm với cái mới, có ý thức vƣơn lên về khoa học công nghệ…”;
“Đối với thế hệ trẻ, chăm lo giáo dục, bồi dƣỡng đào tạo, phát triển toàn diện
về chính trị, tƣ tƣởng, đạo đức, lối sống, văn hóa, sức khỏe, nghề nghiệp, giải
quyết việc làm, phát triển tài năng và sức sáng tạo, phát huy vai trò xung kích
trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” [55, tr. 483].
Vấn đề giải quyết việc làm cho thanh niên đƣợc Đại hội xác định là vấn
đề cần kíp, phải làm ngay, cần “khuyến khích phát triển hệ thống các trƣờng,
lớp dạy nghề dân lập và tƣ thục, trang bị cho thanh niên những kiến thức sản
xuất, kỹ năng lao động và năng lực tiếp thu công nghệ mới để tự tạo việc làm,
chủ động tìm kiếm cơ hội lập nghiệp” [55, tr. 473].
Trong công tác lãnh đạo tổ chức Đoàn, Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ
IX đã chỉ rõ: “Cấp ủy định kỳ làm việc với Ban Chấp hành các đoàn thể, tôn
trọng và phát huy quyền làm chủ, vai trò chủ động, sáng tạo của Mặt trận Tổ
23
quốc và các đoàn thể nhân dân. Chăm lo xây dựng Đoàn thanh niên cộng sản
Hồ Chí Minh vững mạnh, phát huy vai trò của Đoàn là đội quân xung kích và
lực lƣợng dự bị, kế tục sự nghiệp cách mạng lâu dài của Đảng” [55, tr. 495].
Trƣớc thời điểm lịch sử trọng đại của đất nƣớc bƣớc vào thế kỷ mới,
thiên niên kỷ mới, Đại hội Đảng IX đƣợc xem là Đại hội trí tuệ, dân chủ, đoàn
kết, đổi mới, thể hiện quyết tâm của toàn Đảng, toàn dân ta trong việc nắm bắt
cơ hội, vƣợt qua thử thách, vững bƣớc đi tới tƣơng lai, vì sự thắng lợi của
công cuộc công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nƣớc, hƣớng tới mục tiêu dân
giàu, nƣớc mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Sự quan tâm chỉ đạo
của Đảng trong công tác Đoàn và phong trào thanh niên đƣợc thể hiện rõ nét,
nhằm đƣa công tác thanh niên đồng hành với sự phát triển kinh tế - xã hội của
đất nƣớc.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng họp vào thời điểm toàn
Đảng, toàn dân ta kết thúc 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội IX và trải qua
20 năm đổi mới (1986 - 2005). Đại hội đánh giá kết quả 20 năm đổi mới;
kiểm điểm việc thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, kế
hoạch phát triển kinh tế, xã hội 5 năm (2001 - 2005) và chiến lƣợc phát triển
kinh tế, xã hội 10 năm (2001 - 2010); đồng thời xác định mục tiêu và phƣơng
hƣớng tổng quát của 5 năm (2006 - 2010) là: “Nâng cao năng lực lãnh đạo và
sức chiến đấu của Đảng, phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện
công cuộc đổi mới, huy động và sử dụng tốt mọi nguồn lực cho công nghiệp
hóa - hiện đại hóa đất nƣớc; phát triển văn hóa; thực hiện tiến bộ và công bằng
xã hội; tăng cƣờng quốc phòng và an ninh, mở rộng quan hệ đối ngoại; chủ
động và hội nhập kinh tế quốc tế; giữ vững ổn định chính trị - xã hội; sớm đƣa
nƣớc ta ra khỏi tình trạng kém phát triển; tạo nền tảng để đến năm 2020 nƣớc ta
cơ bản trở thành một nƣớc công nghiệp theo hƣớng hiện đại” [55, tr. 625].
Tiếp tục quan điểm coi trọng công tác giáo dục đào tạo đối với thế hệ trẻ
của các kỳ đại hội trƣớc, Đại hội X nhấn mạnh đến việc đổi mới cơ cấu tổ
24
chức, cơ chế quản lý, nội dung, phƣơng pháp nhằm chấn hƣng nền giáo dục
Việt Nam: “Chuyển dần mô hình giáo dục hiện nay sang mô hình giáo dục
mở - mô hình xã hội học tập với hệ thống học tập suốt đời, đào tạo liên tục,
liên thông giữa các bậc học, ngành học; xây dựng và phát triển hệ thống học
tập cho mọi ngƣời và những hình thức học tập, thực hành linh hoạt, đáp ứng
nhu cầu học tập thƣờng xuyên; tạo nhiều khả năng, cơ hội khác nhau cho
ngƣời học, bảo đảm sự công bằng xã hội trong giáo dục” [55, tr. 636].
Phƣơng thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân,
trong đó có Đoàn Thanh niên đƣợc đề cập trong Nghị quyết Đại hội X với
phƣơng châm tiếp tục đổi mới. Đại hội nhấn mạnh: Mặt trận và các đoàn thể
nhân dân, trong đó có Đoàn Thanh niên có vai trò quan trọng trong việc tập
hợp, vận động, đoàn kết rộng rãi các tầng lớp nhân dân; đại diện cho quyền
lợi và lợi ích hợp pháp của nhân dân, góp phần đƣa chủ trƣơng, chính sách
của Đảng và Nhà nƣớc vào cuộc sống. “Các cấp ủy Đảng và cấp chính quyền
có chế độ tiếp xúc, đối thoại trực tiếp với nhân dân; thƣờng xuyên lắng nghe ý
kiến của Mặt trận và các đoàn thể nhân dân phản ánh với Đảng, Nhà nƣớc
những vấn đề mà nhân dân quan tâm, tham gia xây dựng chủ trƣơng, chính
sách, pháp luật…” [55, tr. 636]. Trong công tác thanh niên, Nghị quyết Đại
hội Đảng X chủ trƣơng: “Thƣờng xuyên giáo dục chính trị, truyền thống, lý
tƣởng đạo đức và lối sống; tạo điều kiện học tập, lao động, giải trí, phát triển
thể lực, trí tuệ, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Khuyến khích thanh
niên tự học, tự nâng cao tay nghề, tự tạo việc làm. Chú trọng bồi dƣỡng nguồn
cán bộ, đào tạo thanh niên trong lực lƣợng vũ trang có nghề khi hết hạn nghĩa
vụ quân sự. Tạo cơ hội cho thanh niên có tài năng đi học ở nƣớc ngoài về
phục vụ đất nƣớc. Thu hút rộng rãi thanh niên, thiếu niên và nhi đồng vào các
tổ chức do Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh làm nòng cốt và phụ
trách” [55, tr. 636].
Đại hội X là Đại hội nêu cao ý chí của toàn Đảng, toàn dân trong quyết
25
tâm đổi mới toàn diện và mạnh mẽ đất nƣớc theo con đƣờng xã hội chủ nghĩa.
Vấn đề thanh niên, công tác thanh niên ngày càng đƣợc Đảng tăng cƣờng đầu
tƣ, quan tâm chỉ đạo.
Kế thừa và phát triển các quan điểm của Đảng, Hội nghị lần thứ bảy Ban
Chấp hành Trung ƣơng khoá X ban hành Nghị quyết số 25-NQ/TW (ngày
25/7/2008) về Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên
trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Nghị quyết 25 là kết
tinh của các nghị quyết trƣớc đó của Đảng về công tác thanh niên. Nghị quyết
đánh giá cao vai trò của thanh niên Việt Nam và tầm quan trọng của công tác
thanh niên: “Thanh niên là rƣờng cột của nƣớc nhà, chủ nhân tƣơng lai của
đất nƣớc, là lực lƣợng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một
trong những nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nƣớc, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Thanh
niên đƣợc đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lƣợc bồi dƣỡng phát huy nhân tố và
nguồn lực con ngƣời. Chăm lo, phát triển thanh niên vừa là mục tiêu, vừa là
động lực bảo đảm cho ổn định và phát triển vững bền của đất nƣớc” [86, tr. 118].
Nghị quyết xác định: “Đảng lãnh đạo công tác thanh niên và trực tiếp
lãnh đạo Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh. Xây dựng Đoàn vững
mạnh là nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, là xây dựng
Đảng trƣớc một bƣớc. Đảng đề ra đƣờng lối, chủ trƣơng định hƣớng cho
thanh niên hành động, xác định các chuẩn mực cho thanh niên phấn đấu; xây
dựng các tấm gƣơng điển hình tiêu biểu cho thanh niên học tập và noi theo”
[86, tr. 118-119].
Đối với công tác tập hợp thanh niên và mối quan hệ Đoàn - Hội, Nghị
quyết 25 đƣa ra nhiệm vụ cụ thể: “Bảo đảm vai trò nòng cốt của Đoàn Thanh
niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong xây dựng Hội Liên hiệp Thanh niên Việt
Nam, Hội Sinh viên Việt Nam vững mạnh; đổi mới phƣơng thức vận động, đa
26
dạng hóa các loại hình tập hợp để thu hút rộng rãi các đối tƣợng thanh niên.
Tăng cƣờng xây dựng lực lƣợng thanh niên nòng cốt để thành lập tổ chức cơ
sở của Đoàn, Hội ở mọi lĩnh vực” [86, tr. 125 ].
Trên cơ sở mục tiêu chung, Nghị quyết 25 nêu rõ quan điểm của Đảng
đối với công tác thanh niên thế kỷ XXI:
- Tăng cƣờng giáo dục lý tƣởng, đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa,
ý thức công dân để hình thành thế hệ thanh niên có phẩm chất tốt đẹp, có
khí phách và quyết tâm hành động thực hiện thành công sự nghiệp công
nghiệp hoá, hiện đại hoá.
- Đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo, tạo cơ hội cho mọi thanh niên
đƣợc học tập, không ngừng nâng cao trình độ, có tri thức và kỹ năng, vƣơn
lên ngang tầm với thanh niên các nƣớc tiên tiến trên thế giới.
- Nâng cao chất lƣợng lao động trẻ, giải quyết việc làm, tăng thu nhập và
cải thiện đời sống cho thanh niên.
- Xây dựng môi trƣờng xã hội lành mạnh, tạo điều kiện cho thanh niên
nâng cao đời sống văn hoá tinh thần, phát triển toàn diện.
- Coi trọng hơn nữa việc trọng dụng tài năng trẻ,tạo bƣớc chuyển có tính
đột phá trong bố trí và sử dụng cán bộ trẻ trên tất cả các lĩnh vực.
- Xây dựng Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh vững mạnh thực sự
là trƣờng học xã hội chủ nghĩa của thanh niên, đội dự bị tin cậy của Đảng.
- Tăng cƣờng vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, tổ chức kinh tế
- xã hội và gia đình, phối hợp giáo dục, bồi dƣỡng, phát huy thanh niên.
- Phát huy sự nỗ lực phấn đấu của mỗi thanh niên trong học tập, lao động
và cuộc sống; không ngững rèn luyện đạo đức, lối sống, hoàn thiện nhân cách
trở thành công dân hữu ích, thành viên tốt trong gia đình, tích cực đóng góp
cho sự phát triển của đất nƣớc.
- Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nƣớc về thanh niên và công
27
tác thanh niên [86, tr. 120-127].
Tăng cƣờng sự lãnh đạo của Đảng đối với thanh niên và công tác thanh
niên là nhân tố quyết định sự phát triển thanh niên; sự quản lý nhà nƣớc về
thanh niên và công tác thanh niên là điều kiện quan trọng để vận động, tập
hợp và đoàn kết thanh niên; xã hội hóa công tác thanh niên là giải pháp quan
trọng để phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị trong việc chăm lo, bồi
dƣỡng và đào tạo thanh niên. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam là coi
trọng vai trò của thanh niên đối với sự nghiệp cách mạng, đối với sự tồn vong
của quốc gia, dân tộc. Đảng Cộng sản nắm vai trò lãnh đạo, chỉ đạo cho thanh
niên thông qua việc xây dựng, dẫn dắt Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí
Minh. Thanh niên là những ngƣời trẻ tuổi, do vậy, phải định hƣớng, dẫn dắt
thanh niên để họ phát huy cao độ sức mạnh của mình phục vụ cho mục đích
chung của dân tộc. Tổ chức Đoàn có vai trò trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo thanh
niên, phong trào thanh niên xung kích, đi đầu thực hiện đƣờng lối, chính sách
của Đảng; đồng thời là đội hậu bị tin cậy của Đảng, bổ sung lực lƣợng thƣờng
xuyên cho Đảng.
Với những chủ trƣơng, đƣờng lối đúng đắn, sáng tạo, trải qua các thời
kỳ cách mạng, Đảng đã thể hiện khả năng chèo lái của mình, trở thành nhân
tố quyết định cho mọi bƣớc phát triển và thắng lợi của hoạt động Đoàn và
phong trào thanh niên trong gần 80 năm qua (1930 - 2008). Thế hệ trẻ Việt
Nam ngày càng giàu tri thức hơn, bản lĩnh, năng động, sáng tạo, chủ động
nắm giữ vai trò làm chủ, góp phần quan trọng trong quá trình xây dựng và
phát triển đất nƣớc ngày càng giàu mạnh.
1.2.3. Quan điểm chỉ đạo của Đảng bộ thành phố Hà Nội về công tác
đoàn và phong trào thanh niên
Thấm nhuần tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản
Việt Nam về công tác đoàn và phong trào thanh niên, Đảng bộ thành phố Hà
28
Nội xác định công tác thanh niên có vị trí hết sức quan trọng, ảnh hƣởng trực
tiếp đến đời sống chính trị, kinh tế - xã hội của Thủ đô. Thành ủy Hà Nội đã
cụ thể hóa, vận dụng một cách linh hoạt các chủ trƣơng, chính sách của Đảng
và Nhà nƣớc về công tác thanh niên; đồng thời ban hành nhiều chủ trƣơng
sáng tạo, phù hợp với tình hình thực tế của Thủ đô, tạo điều kiện cho thanh
niên Hà Nội rèn luyện, trƣởng thành và cống hiến. Trong hai kỳ Đại hội Đảng
bộ thành phố lần thứ XIII (nhiệm kỳ 2001 - 2005) và lần thứ XIV (nhiệm kỳ
2006 - 2010), những chủ trƣơng, đƣờng lối trong lãnh, chỉ đạo công tác thanh
niên của Đảng bộ thành phố Hà Nội có nhiều chuyển biến mới mẻ.
Thực hiện Chỉ thị 54-CT/TW (ngày 22/5/2000) của Bộ Chính trị Ban
Chấp hành Trung ƣơng Đảng về Đại hội Đảng các cấp tiến tới Đại hội đại biểu
toàn quốc lần thứ IX của Đảng, Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần
thứ XIII diễn ra từ ngày 27 đến ngày 30/12/2000. Đại hội tổng kết việc thực
hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XII (nhiệm
kỳ 1996 - 2000); đánh giá thực trạng tình hình kinh tế - xã hội của thành phố,
nghiêm túc nhìn nhận những kết quả đã đạt đƣợc cũng nhƣ những hạn chế cần
phải giải quyết; xác định mục tiêu, phƣơng hƣớng, nhiệm vụ, giải pháp cụ thể
trong những năm 2001 - 2005.
Về kinh tế, trong 5 năm (1996 - 2000), cơ cấu kinh tế thành phố có bƣớc
chuyển quan trọng theo hƣớng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Tổng sản phẩm
xã hội (GDP) tăng trƣởng bình quân hàng năm đạt 10,6%; kim ngạch xuất
khẩu bình quân hằng năm tăng 14,91%; bƣớc đầu hình thành những mặt hàng
có kim ngạch xuất khẩu và thị trƣờng tƣơng đối ổn định nhƣ dệt - may - da
giày, điện - điện tử, nông - thủy sản, thủ công mỹ nghệ… Nhiều ngành nghề
truyền thống đƣợc khôi phục. Môi trƣờng đầu tƣ ổn định, thành phố đã thu
hút đƣợc 4,29 tỷ USD vốn đầu tƣ nƣớc ngoài; tổng giá trị ODA đạt 423 triệu
USD với các dự án tập trung vào phát triển kết cấu hạ tầng đô thị, bảo vệ môi
trƣờng và phúc lợi công cộng. 22 nghìn lao động đã có công ăn việc làm ổn
29
định. Giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp và dịch vụ tăng bình quân từ 23,2
triệu đồng/ha lên 40,4 triệu đồng/ha. Năm 2000, tỷ lệ hộ giàu ở nông thôn
chiếm 24%, tỷ lệ hộ nghèo còn 03% (toàn thành phố là 01%).
Với vị trí trung tâm, Thủ đô của đất nƣớc, Hà Nội là địa bàn trọng điểm
chống phá của các thế lực thù địch. Đảng bộ thành phố Hà Nội vừa chỉ đạo
phát triển kinh tế, vừa chăm lo ổn định chính trị, củng cố và tăng cƣờng an
ninh, quốc phòng. Công tác giáo dục, nâng cao tri thức, đặc biệt là thế hệ trẻ
và công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân đƣợc Thành ủy quan
tâm sâu sắc. Năm 1999, thành phố hoàn thành phổ cập trung học cơ sở. 100%
các trạm y tế xã, phƣờng có biên chế bác sĩ. Tỷ suất sinh, tỷ lệ sinh con thứ 3
giảm, tỷ lệ tăng dân số tự nhiên giảm từ 1,46% năm 1995 xuống còn 1,09%
năm 2000… Chất lƣợng giáo dục đại trà và chất lƣợng giáo dục mũi nhọn đều
đƣợc nâng lên, từng bƣớc đa dạng hóa các loại hình giáo dục - đào tạo, góp
phần đào tạo và đào tạo lại cán bộ, công nhân viên cũng nhƣ hƣớng nghiệp
đào tạo nghề cho học sinh, sinh viên. Đặc biệt, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ
Chí Minh thành phố Hà Nội đã có nhiều hình thức đổi mới, phong phú trong
công tác giáo dục tƣ tƣởng cho thế hệ trẻ, tạo điều kiện cho đoàn viên, hội
viên phấn đấu và trƣởng thành về mọi mặt. Tuy nhiên, chất lƣợng phong trào
quần chúng chƣa đồng đều, nhất là ở cơ sở. Tỉ lệ tập hợp, thu hút đoàn viên,
hội viên trong thực tế còn thấp, nhất là Đoàn Thanh niên. Một số nội dung
hoạt động chƣa thiết thực, thiếu gắn bó và hấp dẫn quần chúng. Nhiều cấp ủy
chƣa thực sự quan tâm đến hoạt động của các tổ chức quần chúng. Việc phân
công, bố trí cán bộ làm công tác đoàn thể còn bị động…
Trên cơ sở phân tích tình hình chính trị, kinh tế, xã hội của Thủ đô, Nghị
quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố lần thứ XIII nhấn mạnh về định hƣớng phát
triển kinh tế - xã hội Thủ đô giai đoạn 2001 - 2010: tiếp tục xây dựng và phát
triển kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa, xây dựng nền văn hóa
tiên tiến, giàu bản sắc ngàn năm văn hiến, giải quyết tốt những vấn đề văn hóa
30
- xã hội, giảm tỷ lệ thất nghiệp đô thị còn 5,5 - 6%, tăng cƣờng tiềm lực quốc
phòng, an ninh, đảm bảo ổn định vững chắc về chính trị, trật tự an toàn xã hội,
xây dựng về cơ bản nền tảng vật chất, kỹ thuật và xã hội, phát triển Thủ đô xã
hội chủ nghĩa giàu đẹp, văn minh, thanh lịch, hiện đại. Đại hội xác định một
số mục tiêu, chỉ tiêu tổng quát đến năm 2005: “Tốc độ tăng GDP bình quân
hàng năm: 10 - 11%; Tốc độ tăng giá trị sản xuất công nghiệp bình quân hàng
năm: 14,5 - 15,5%; Tốc độ tăng giá trị sản xuất của ngành dịch vụ bình quân
hàng năm: 9 - 10%; Tốc độ tăng giá trị sản xuất nông nghiệp bình quân hàng
năm: 3,5 - 4%; Tỷ lệ phổ cập trung học phổ thông và tƣơng đƣơng năm 2005:
70%; Tỷ lệ lao động đã qua đào tạo đến năm 2005: 40 - 50%: Tỷ lệ thất
nghiệp đô thị đến năm 2005: 5,5 - 6,5%” [2, tr. 60-61].
Từ phƣơng hƣớng, mục tiêu chung, Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố
đƣa ra giải pháp chủ yếu cho từng mặt, từng lĩnh vực cụ thể. Quan tâm đến
công tác đoàn và phong trào thanh niên, Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành
Đảng bộ thành phố lần thứ XIII nêu rõ các đƣờng hƣớng cụ thể, cần thiết
trƣớc mắt và lâu dài: “Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh thành phố
làm tốt công tác giáo dục lý tƣởng và đạo đức cho thanh, thiếu niên; tổ chức,
động viên thế hệ trẻ xung kích trong những việc mới, việc khó, đi đầu trong
công tác phòng chống tệ nạn xã hội, đặc biệt là tệ nạn ma túy; tích cực lao
động, học tập, rèn luyện, phát huy tài năng, xứng đáng là chủ nhân Thăng
Long một nghìn năm. Nâng cao chất lƣợng hoạt động của tổ chức Đoàn - Hội
- Đội các cấp. Giáo dục, cải hóa thanh, thiếu niên chậm tiến; tuyên truyền,
nhân rộng các điển hình tập thể và cá nhân tiên tiến; tập trung chỉ đạo những
phong trào chủ lực, có tác dụng đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa Thủ
đô” [2, tr. 106].
Đảng bộ thành phố chủ trƣơng chú trọng đến công tác giáo dục, đào tạo
cho thanh niên, đẩy nhanh tiến trình xã hội hóa các hình thức giáo dục nhằm
mục đích nâng cao chất lƣợng toàn diện con ngƣời Thủ đô cả về đạo đức, tri
31
thức, nghề nghiệp, sức khỏe, năng lực hoạt động thực tiễn, năng lực ứng xử
văn hóa, đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội của
thành phố. Đảng bộ thành phố đề ra một số mục tiêu cụ thể: phấn đấu đến
năm 2005, tỷ lệ phổ cập trung học phổ thông và tƣơng đƣơng trên toàn thành
phố đạt 70%; xây dựng và triển khai hiệu quả chiến lƣợc đào tạo nghề, khắc
phục tình trạng mất cân đối nghiêm trọng về cơ cấu đào tạo “thừa thầy, thiếu
thợ” và tâm lý chạy theo bằng cấp; khuyến khích các thành phần kinh tế, các
cơ sở sản xuất, kinh doanh tham gia đào tạo nghề, gắn với giải quyết công ăn
việc làm; đầu tƣ xây dựng một số trung tâm đào tạo nghề chất lƣợng cao phù
hợp với định hƣớng phát triển các ngành, sản phẩm chủ lực; đƣa tỷ lệ lao
động đã qua đào tạo đạt 40 - 50%, từng bƣớc cơ cấu lại lực lƣợng lao động
theo hƣớng cân đối tỷ lệ có trình độ đại học, cao đẳng - trung học chuyên
nghiệp - công nhân kỹ thuật.
Đảng bộ thành phố xác định giải quyết tốt vấn đề việc làm cho thanh
niên là giải quyết đƣợc hàng loạt các vấn đề khác trên các lĩnh vực kinh tế,
văn hóa, xã hội của Thủ đô. Vì vậy, Đảng bộ thành phố chủ trƣơng huy động
mọi nguồn lực tập trung giải quyết việc làm cho thanh niên, mục tiêu phấn
đấu đến năm 2005: tạo việc làm mới cho 60.000 ngƣời/năm, giảm tỷ lệ thất
nghiệp đô thị còn 5,5 - 6,5%; đẩy mạnh công tác xuất khẩu lao động; phổ biến
kinh nghiệm làm ăn và cho vay vốn lãi suất thấp đối với ngƣời nghèo; tạo lập
các ngành nghề mới để thu hút các lực lƣợng lao động chƣa có hoặc thiếu
việc làm…
Về phƣơng thức hoạt động của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
thành phố Hà Nội, Ban Chấp hành Đảng bộ Thành phố định hƣớng rõ: Các
cấp ủy Đảng phải luôn quan tâm công tác giáo dục lý tƣởng và củng cố tổ
chức đoàn; quan tâm công tác tập hợp thanh niên và giáo dục thiếu niên, nhi
đồng; tạo việc làm, đƣa thanh niên vào các hoạt động trong các đội hình mang
màu sắc tuổi trẻ để thanh niên đƣợc rèn luyện và nhanh chóng trƣởng thành
32
về mọi mặt, tạo nguồn phát triển đảng viên mới.
Những quan điểm chỉ đạo về công tác thanh niên trong Báo cáo chính trị
của Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Hà Nội tại Đại hội đại biểu lần thứ
XIII là định hƣớng chiến lƣợc cho công tác đoàn và phong trào thanh niên
Thủ đô trong những năm đầu thế kỷ XXI.
Thực hiện chƣơng trình làm việc toàn khoá, quan tâm đặc biệt đến công
tác thanh niên, ngày 02/5/2001, Ban Thƣờng vụ Thành uỷ ra Chỉ thị số 04-
CT/TU Về tăng cường sự lãnh đạo đối với công tác thanh niên. Chỉ thị yêu
cầu các cấp uỷ Đảng, chính quyền tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 04-
NQ/HNTW ngày 14/01/1993 của Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng (khoá
VII) Về công tác thanh niên trong thời kỳ mới, đồng thời nhấn mạnh, trong
những năm tiếp theo cần hƣớng vào những trọng điểm sau:
- Tăng cƣờng giáo dục lý tƣởng của Đảng, giáo dục truyền thống cách
mạng, đạo đức, nếp sống cho thanh, thiếu niên; chống âm mƣu lôi kéo thanh,
thiếu niên xa rời định hƣớng xã hội chủ nghĩa; xây dựng thế hệ trẻ Thủ đô văn
minh - thanh lịch - hiện đại, xứng đáng là chủ nhân Thăng Long - Hà Nội
1000 năm.
- Ƣu tiên đầu tƣ nâng cấp, xây dựng cơ sở vật chất các điểm vui chơi,
giải trí, các trung tâm giáo dục, bồi dƣỡng... nhằm chăm lo tốt hơn đời sống
văn hoá tinh thần nâng cao trình độ nghệ thuật, khoa học - kỹ thuật, chuyên
môn nghiệp vụ, ngoại ngữ cho thanh, thiếu niên, tạo điều kiện thuận lợi để thế
hệ trẻ vƣơn lên làm chủ khoa học - kỹ thuật, công nghệ tiên tiến, tiếp cận kinh
tế tri thức. Phấn đấu đến hết năm 2005, thanh niên Hà Nội đạt chuẩn phổ cập
trung học phổ thông.
- Có kế hoạch dạy nghề, giải quyết việc làm cho thanh niên; mạnh dạn
giao nhiệm vụ, tạo điều kiện cho Đoàn Thanh niên, Hội liên hiệp Thanh niên
33
trực tiếp tham gia các chƣơng trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội.
- Các cấp uỷ Đảng có quy chế định kỳ làm việc với Đoàn Thanh niên,
Uỷ ban nhân dân các cấp phân công một đồng chí Phó Chủ tịch thƣờng xuyên
phối hợp với Đoàn Thanh niên cùng cấp chăm lo công tác thanh, thiếu niên.
Tiếp tục đổi mới nội dung, phƣơng thức, nâng cao chất lƣợng hoạt động
của Đoàn Thanh niên, Hội liên hiệp Thanh niên, Hội sinh viên, Đội thiếu niên
tiền phong Hồ Chí Minh.
- Các cấp uỷ Đảng chăm lo phát triển đảng viên từ đoàn viên thanh niên
ƣu tú, chú trọng khu vực thanh niên công nhân, trí thức trẻ và học sinh, sinh
viên; đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ cán bộ Đoàn - Hội - Đội và tạo nguồn cán bộ
kế cận cho Đảng, chính quyền [34].
Ngay sau Chỉ thị này, ngày 08/5/2001, Thành uỷ họp hội nghị chuyên đề
sơ kết 7 năm thực hiện Nghị quyết Trung ƣơng 4 (Khoá VII) về công tác
thanh niên.
Báo cáo sơ kết tại hội nghị tập trung làm rõ tình hình triển khai, kết quả
sau 7 năm (1993-2000) thực hiện và đề ra mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể tiếp tục
đẩy mạnh công tác thanh niên trong tình hình mới.
Hội nghị đã phân tích những nguyên nhân, khuyết điểm, yếu kém và đề
ra mục tiêu trong thời kỳ tới là: nâng cao nhận thức, xây dựng bản lĩnh chính
trị, tạo điều kiện cho thanh niên phấn đấu, rèn luyện, trƣởng thành, nhằm hình
thành một thế hệ thanh niên sống có lý tƣởng, giàu lòng yêu nƣớc, có tri thức,
có sức khoẻ, có trình độ khoa học - kỹ thuật, chuyên môn tay nghề cao, lao
động giỏi, có lối sống văn minh, thanh lịch, hiện đại.
Từ ngày 15 đến ngày 16/11/2002 tại Cung Thiếu nhi Hà Nội, 381 đại
biểu đại diện cho hơn 30 vạn đoàn viên Thủ đô đã dự Đại hội đại biểu lần thứ
XII Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh thành phố.
Thay mặt Đảng bộ, chính quyền thành phố, đồng chí Nguyễn Phú
Trọng, Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thƣ Thành uỷ đã phát biểu đánh giá cao
34
những đóng góp của tuổi trẻ trong nhiệm kỳ qua và trao tặng tuổi trẻ Thủ
đô bức trƣớng mang dòng chữ “Tuổi trẻ Thủ đô đoàn kết, sáng tạo, xung
kích đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá”.
Cũng tại Đại hội, đồng chí Hoàng Bình Quân, Uỷ viên Trung ƣơng
Đảng, Bí thƣ thứ nhất Trung ƣơng Đoàn biểu dƣơng tinh thần xung phong
tình nguyện của tuổi trẻ Thủ đô thời gian qua. Tinh thần đó đã lan toả khắp
đất nƣớc để trở thành phong trào thanh niên tình nguyện của tuổi trẻ Việt
Nam [100].
Thực hiện Chỉ thị 46-CT/TW, ngày 06/12/2005 của Bộ Chính trị Ban
Chấp hành Trung ƣơng Đảng, Đảng bộ thành phố Hà Nội đã tiến hành tổ chức
Đại hội đại biểu lần thứ XIV từ ngày 21 đến ngày 23/12/2005.
Thông qua Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố lần
thứ XIII, Đại hội đánh giá những thành tựu và hạn chế trong việc thực hiện
Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội nhiệm kỳ 2001 - 2005 và tổng
kết 20 năm đổi mới (1986 - 2005).
Về kinh tế, bình quân 5 năm (2001 - 2005), tổng sản phẩm quốc nội của
thành phố (GDP) tăng 11,1%/năm. Tỷ trọng ngành dịch vụ chiếm 57,5%,
công nghiệp là 40,5% , nông nghiệp là 2%. Giá trị sản xuất tăng bình quân
19%/năm, trong đó các ngành công nghiệp chủ lực tăng 19,7%/năm. Thành
phố đã huy động vốn đầu tƣ xây dựng 04 khu công nghiệp tập trung và 16
khu, cụm công nghiệp vừa và nhỏ; di chuyển 80 cơ sở sản xuất công nghiệp
gây ô nhiễm ra khỏi nội thành và các khu dân cƣ. Hệ thống kết cấu hạ tầng đô
thị phát triển theo hƣớng đồng bộ, hiện đại.
Văn hóa - xã hội có tiến bộ, đời sống nhân dân ngày càng đƣợc nâng
cao. Chăm lo đến sự phát triển của thanh niên, Đảng bộ Thành phố Hà Nội
quan tâm đầu tƣ đến công tác giáo dục - đào tạo với quy mô ngày càng mở
rộng, xã hội hóa giáo dục - đào tạo đạt kết quả khá. Tỷ lệ đầu tƣ cho giáo dục
từ 20% tổng chi ngân sách (năm 2000) tăng lên 22,5% (năm 2005). Đổi mới
35
hoạt động khoa học - công nghệ theo hƣớng chú trọng công tác quản lý chất
lƣợng, mở rộng hình thức tuyển chọn đề tài khoa học; tạo chuyển biến trong
việc ứng dụng, triển khai kết quả nghiên cứu vào thực tiễn. Năm 2005, tỷ lệ
hộ nghèo toàn thành phố giảm xuống còn 0,3% (theo chuẩn cũ), bình quân
hằng năm giải quyết việc làm cho khoảng 70.000 lao động; tỷ lệ thất nghiệp
đô thị giảm xuống 6,2% năm 2005 (năm 2000 là 7,95%).
Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân có nhiều hình thức tập hợp
quần chúng phong phú, đa dạng, hiệu quả; đổi mới về nội dung, phƣơng thức
hoạt động; coi trọng dân chủ, góp phần giải quyết hiệu quả những vấn đề bức
xúc của nhân dân và tăng cƣờng khối đại đoàn kết toàn dân, thực hiện nhiệm
vụ chính trị địa phƣơng.
Bên cạnh những thành tựu đã đạt đƣợc, Đại hội XIV thẳng thắn thừa
nhận những khuyết điểm: chất lƣợng phát triển kinh tế chƣa cao, vai trò của
các ngành chủ lực chƣa rõ nét; hạ tầng cơ sở ở Thủ đô chƣa theo kịp yêu cầu
phát triển và tốc độ tăng dân cƣ, đô thị hóa; nguồn nhân lực và thiết bị, công
nghệ phổ biến ở trình độ trung bình, ảnh hƣởng đến chất lƣợng phát triển và
sức cạnh tranh của nền kinh tế; các vấn đề tệ nạn xã hội diễn biến phức tạp…
Trên cơ sở nhìn nhận, đánh giá những thành tựu và hạn chế trong nhiệm
kỳ 2001 - 2005, Đại hội xác định phƣơng hƣớng chung trong nhiệm kỳ 2006 -
2010 là: Tiếp tục đổi mới đồng bộ hơn, phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô gắn
với chiến lƣợc phát triển kinh tế vùng; chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hƣớng
nâng cao chất lƣợng phát triển và sức cạnh tranh, đặc biệt chú trọng phát triển
kinh tế tri thức. Đại hội cũng đề ra phƣơng châm hành động là: phát triển kinh
tế là nhiệm vụ trung tâm; xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt; quản lý đô
thị là nhiệm vụ thƣờng xuyên quan trọng; phát triển văn hóa là nền tảng tinh
thần của xã hội; thực hiện mục tiêu đƣa Hà Nội trở thành đầu não chính trị -
hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và
36
giao dịch quốc tế của cả nƣớc.
Đại hội đƣa ra các chỉ tiêu tăng trƣởng kinh tế - xã hội đến năm 2010 cụ
thể nhƣ sau: tốc độ tăng GDP bình quân hàng năm: 11 - 12%; tỷ lệ lao động qua
đào tạo: 55 - 56%; tỷ lệ thất nghiệp đô thị: dƣới 5,5%; tỷ lệ hộ nghèo (theo chuẩn
mới): khoảng 1%; tỷ lệ tăng dân số tự nhiên hàng năm: 1,05 - 1,1%...
Định hƣớng cho hoạt động của các tổ chức đoàn thể quần chúng, đặc biệt
là hoạt động của Đoàn và phong trào thanh niên, Báo cáo của Ban Chấp hành
Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XIV chỉ rõ:
- Trong công tác giáo dục tƣ tƣởng chính trị: Đẩy mạnh học tập, tuyên
truyền giáo dục về chủ nghĩa Mác-Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, đƣờng lối,
chính sách của Đảng trong quần chúng nhân dân, nhất là lực lƣợng đoàn viên,
thanh niên. Tăng cƣờng tổ chức hoạt động kỷ niệm các ngày lễ lớn, các sự kiện
trọng đại của thành phố, của đất nƣớc nhằm phục vụ tốt các nhiệm vụ chính trị
và công tác giáo dục truyền thống. Đổi mới nội dung, phƣơng pháp, chất lƣợng
dạy và học, chú ý đến công tác giảng dạy chính trị trong các trƣờng đại học,
cao đẳng, trung học chuyên nghiệp.
- Công tác giáo dục - đào tạo: Thanh niên là lực lƣợng chính tạo nên sức
mạnh của đất nƣớc trong tƣơng lai, vì vậy, cần chăm lo, bồi dƣỡng thanh niên
cả về trí tuệ và phẩm chất đạo đức. Con đƣờng hiệu quả nhất là Đảng, chính
quyền và nhân dân chung tay đầu tƣ cho giáo dục - đào tạo. Giáo dục - đào
tạo phải đáp ứng nhu cầu cung cấp nguồn nhân lực chất lƣợng cao cho phát
triển kinh tế - xã hội Thủ đô và cả nƣớc, là nòng cốt để xây dựng ngƣời Hà
Nội thanh lịch, văn minh, xây dựng xã hội học tập và tạo tiền đề phát triển
kinh tế tri thức. Tăng cƣờng giáo dục chủ nghĩa yêu nƣớc, yêu chủ nghĩa xã
hội, lòng tự hào dân tộc, truyền thống Thủ đô văn hiến, anh hùng và nếp sống
văn hóa cho thanh niên, học sinh. Xây dựng một số trƣờng trung học phổ
thông, trung học chuyên nghiệp và đại học chất lƣợng cao, đạt tình độ tiên
37
tiến trong khu vực; nâng cao chất lƣợng quản lý sinh viên, phát huy tiềm năng
các trƣờng đại học, cao đẳng trên địa bàn nhằm nâng cao chất lƣợng giáo dục,
đào tạo và phục vụ trực tiếp nhiệm vụ phát triển Thủ đô.
- Công tác giải quyết việc làm: Để thực hiện mục tiêu giải quyết việc làm
và tái tạo việc làm cho 90.000 lao động mỗi năm, trong đó lực lƣợng thiếu
việc làm đông đảo nhất là thanh niên, Đại hội đƣa ra giải pháp: Huy động các
doanh nghiệp, các tổ chức, đoàn thể tham gia giải quyết việc làm, đẩy mạnh
xuất khẩu lao động, đặc biệt là xuất khẩu lao động chất lƣợng cao, xuất khẩu
chuyên gia. Chú trọng giải quyết các vấn đề liên quan đến chuyển đổi nghề
nghiệp, giảm thất nghiệp, tạo thêm việc làm, khuyến khích các hình thức tạo
việc làm tại chỗ. Xây dựng hệ thống thông tin lao động - việc làm của thành
phố, cập nhật thƣờng xuyên, kịp thời về cung - cầu lao động. Định kỳ 6 tháng
một lần tổ chức Hội chợ việc làm ở Hà Nội.
- Hoạt động của các đoàn thể nhân dân: tiếp tục củng cố, đổi mới cả về
nội dung, cách thức hoạt động. Đặc biệt, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh cần chú trọng công tác giáo dục chính trị, tƣ tƣởng, rèn luyện đạo đức
cách mạng, lối sống lành mạnh cho thanh thiếu niên, tạo điều kiện để thanh
niên thực hiện nguyện vọng, lợi ích chính đáng trong học tập, lao động,
nghiên cứu khoa học, phục vụ lực lƣợng vũ trang và hƣởng thụ các nhu cầu
về văn hóa, tinh thần, vui chơi giải trí lành mạnh. Đẩy mạnh phong trào thanh
niên tình nguyện, tích cực tham gia phòng ngừa vi phạm pháp luật, phòng
chống tệ nạn xã hội. Chú trọng xây dựng tổ chức đoàn, tổ chức hội trong các
thành phần kinh tế ngoài quốc doanh.
Những chủ trƣơng về công tác đoàn và phong trào thanh niên tại Đại hội
đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XIV là kim chỉ nam cho mọi hoạt
động của thanh niên, của tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
thành phố. Công tác thanh niên đƣợc Đảng bộ Hà Nội quan tâm, là khâu đột
phá quan trọng trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển toàn diện kinh tế -
38
xă hội trong những năm 2006 - 2010.
Sau Đại hội, chƣa đầy hai tháng sau, quan tâm đặc biệt đến Đoàn Thanh
niên Cộng sản Hồ Chí Minh thành phố, Thƣờng trực Thành uỷ do đồng chí
Nguyễn Phú Trọng, Bí thƣ Thành uỷ - chủ trì đã làm việc với Ban Thƣờng vụ
Thành đoàn Hà Nội về công tác thanh niên và các hoạt động kỷ niệm 75 năm
ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (26/3/1931 -
26/3/2006).
Đồng chí Bí thƣ Thành đoàn báo cáo công tác đoàn và phong trào thanh,
thiếu nhi Thủ đô năm 2005, nhiệm vụ trọng tâm năm 2006. Sau khi nghe báo
cáo và các ý kiến phát biểu, thay mặt Thƣờng trực Thành ủy, Bí thƣ Thành ủy
Nguyễn Phú Trọng đánh giá cao những mặt đạt đƣợc của Thành đoàn trong
năm 2005, các nhiệm vụ trọng tâm năm 2006, đồng thời chỉ ra những mặt hạn
chế: Phong trào thanh niên chƣa đều, chƣa sâu và chƣa mạnh; tác dụng, hiệu
quả ở một số nơi, một số lĩnh vực chƣa rõ; hoạt động Đoàn ở các doanh
nghiệp ngoài quốc doanh, liên doanh, cơ quan hành chính còn lúng túng; một
số mô hình hoạt động của tổ chức Đoàn cấp 2 vẫn còn yếu.
Về phƣơng hƣớng công tác của Thành đoàn năm 2006, Bí thƣ Thành ủy
lƣu ý: Thành đoàn cần chú ý tính chính trị, tính tƣ tƣởng, tính giáo dục qua
các hoạt động của Đoàn, từ đó hình thành lên ý tƣởng, hoài bão của tuổi trẻ để
thanh niên tự “đề kháng” trƣớc những luồng thông tin độc hại, phản động;
chú ý các tổ chức Đoàn ở nông thôn, hƣớng mạnh về cơ sở; bám sát các
nhiệm vụ trọng tâm của thành phố, có nhiều việc làm cụ thể, qua đó giáo dục
nếp sống, lối sống lành mạnh, trong sáng cho thanh, thiếu nhi Thủ đô.
Về xây dựng các tổ chức đoàn, đội, Thành đoàn phải có nhiều hình thức
thu hút, tập hợp thanh, thiếu niên hơn nữa; chăm lo đội ngũ cán bộ đoàn, nhất
là cán bộ cơ sở; tiếp tục mở rộng quan hệ đối ngoại, quan hệ xã hội, tăng cƣờng
sự phối hợp với các ban, ngành, cấp ủy các cấp, Thành đoàn phải chủ động hơn,
39
mạnh dạn và sáng tạo hơn, chỉ đạo có trọng tâm, trọng điểm [40, tr. 110].
Nhận thức sâu sắc ý nghĩa việc kết nạp đảng viên lớp Hồ Chí Minh theo
Chỉ thị số 44-CT/TW (ngày 12/10/2004) của Ban Bí thƣ Trung ƣơng Đảng,
ngày 09/11/2004, Ban Thƣờng vụ Thành ủy ban hành Kế hoạch số 65-
KH/TU, đồng thời tập trung làm tốt công tác tƣ tƣởng, tuyên truyền mục đích,
ý nghĩa về kết nạp đảng viên lớp Hồ Chí Minh đến từng tổ chức cơ sở đảng,
chính quyền, các đoàn thể chính trị xã hội, đặc biệt là tổ chức Đoàn Thanh
niên Cộng sản Hồ Chí Minh.
Hơn một năm thực hiện Chỉ thị của Ban Bí thƣ Trung ƣơng, ngày
30/6/2006 Ban Thƣờng vụ Thành uỷ tổng kết thực hiện Chỉ thị của Ban Bí
thƣ “Về kết nạp đảng viên lớp Hồ Chí Minh nhân dịp kỷ niệm 115 năm ngày
sinh của Ngƣời”. 43.536 quần chúng ƣu tú đã đƣợc đƣa vào danh sách cảm
tình Đảng, trong đó hơn 30.000 quần chúng đã đƣợc cử đi dự lớp bồi dƣỡng
nhận thức về Đảng.
Đảng bộ đã kết nạp 11.573 quần chúng ƣu tú vào Đảng; trong đó, là
đoàn viên thanh niên 5.834 đồng chí, đạt tỷ lệ 50,42% [35].
Cùng với việc quan tâm đặc biệt những vấn đề kinh tế - xã hội, văn hoá,
an ninh - quốc phòng rất cấp bách, theo chƣơng trình làm việc toàn khoá, đầu
tháng 5/2007, Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố đã họp chuyên đề và ra
Nghị quyết số 07-NQ/TU (ngày 02/5/2007) Về đẩy mạnh công tác thanh niên
trong tình hình mới. Thành ủy nhận định tình hình thanh niên và công tác
thanh niên ở Thủ đô những năm qua có nhiều mặt mạnh cơ bản nhƣ trình độ
học vấn, bản lĩnh chính trị, tính năng động, ý chí tự lực tự cƣờng, tinh thần thi
đua tình nguyện... đƣợc khẳng định và phát huy. Nhiều tấm gƣơng tiêu biểu
của thế hệ trẻ xuất hiện trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày
càng nhiều. Dƣới sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, công tác thanh niên có
những chuyển biến, tổ chức thực hiện có hiệu quả nhiều chƣơng trình, kế
hoạch cụ thể, thiết thực để chăm lo xây dựng tổ chức Đoàn - Hội - Đội và
40
phát triển phong trào thanh niên Thủ đô. Tuy nhiên, trƣớc những yêu cầu
ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa Thủ đô và đất
nƣớc, thanh niên và công tác thanh niên của thành phố còn nhiều hạn chế.
Thành ủy đề ra phƣơng hƣớng, nhiệm vụ chủ yếu về công tác thanh niên
trong những năm tới là:
- Chăm lo phát triển thanh niên Thủ đô một cách toàn diện trên các mặt
chính trị, tƣ tƣởng, phẩm chất, đạo đức, lối sống, thể chất, trí thức, kỹ năng,
nghề nghiệp và thẩm mỹ, tiếp tục thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 23-CT/TW
của Ban Bí thƣ về “Đẩy mạnh nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng
Hồ Chí Minh trong giai đoạn mới”; Chỉ thị số 06-CT/TW của Bộ Chính trị về
tổ chức cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh”.
- Tập trung xây dựng tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
từ thành phố tới cơ sở vững mạnh, trở thành lực lƣợng chính trị hùng hậu của
tuổi trẻ, là lực lƣợng tin cậy, nòng cốt, kế tục sự nghiệp cách mạng của Đảng.
- Thực hiện tốt các chính sách bảo đảm quyền lợi chính đáng và nghĩa vụ
của tuổi trẻ, nhất là chính sách đào tạo nguồn nhân lực trẻ có chất lƣợng cao
đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng môi trƣờng xã hội
thuận lợi để thanh niên Thủ đô có điều kiện phát triển toàn diện, cống hiến
cho xã hội. Tăng cƣờng cơ sở vật chất cho việc thu hút, tập hợp thanh niên,
giải quyết việc làm cho thanh niên [40, tr.13].
Ngày 14, 15/11/2007, Đại hội đại biểu Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ
Chí Minh thành phố Hà Nội lần thứ XIII khai mạc trọng thể với sự tham gia
của 277 đại biểu, đại diện cho các tầng lớp thanh niên Thủ đô. Đại hội xác
định nhiều vấn đề mới trong công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu niên
thành phố nhiệm kỳ 2007 - 2012.
Kế thừa và phát huy kết quả công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi
nhiệm kỳ 2002 - 2007, xuất phát từ tình hình thực tiễn, Đại hội xác định mục
41
tiêu của công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi Thủ đô giai đoạn 2007 -
2012 là: Nâng cao chất lượng tổ chức Đoàn, mở rộng mặt trận đoàn kết, tập
hợp thanh niên; tích cực tham gia xây dựng Đảng, chính quyền và hệ thống
chính trị; tăng cường bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, nâng cao bản lĩnh chính
trị, lòng tự hào dân tộc, trình độ học vấn, nghề nghiệp, hiểu biết pháp luật,
năng lực hội nhập cho thanh niên; chủ động phối hợp với các cơ quan nhà
nước, các tổ chức chính trị, xã hội chăm lo giải quyết những nhu cầu, nguyện
vọng và lợi ích chính đáng của thanh niên; đồng hành với thanh niên lập
thân, lập nghiệp, xung kích phát triển Thủ đô nghìn năm văn hiến - anh hùng.
Thay mặt Đảng bộ thành phố, đồng chí Phạm Quang Nghị - Uỷ viên Bộ
Chính trị, Bí thƣ Thành uỷ Hà Nội phát biểu chỉ đạo Đại hội. Đồng chí nhấn
mạnh trên cơ sở mục tiêu, phƣơng hƣớng chung, công tác Đoàn và phong trào
thanh thiếu nhi Thủ đô nhiệm kỳ 2007 - 2012 là:
- Đổi mới toàn diện công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi trên các
mặt tƣ tƣởng, tổ chức, nội dung và phƣơng thức hoạt động; phối hợp chặt chẽ
với các lực lƣợng và huy động rộng rãi các nguồn lực xã hội trong giáo dục
thanh, thiếu niên.
- Nâng cao chất lƣợng tổ chức cơ sở đoàn; tăng cƣờng tập hợp, đoàn kết
thanh niên, phát triển Hội Liên hiệp Thanh niên, Hội Sinh viên thành phố;
nâng cao trách nhiệm của Đoàn trong công tác phụ trách thiếu nhi, góp phần
xây dựng Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh vững mạnh; tích cực tham
gia xây dựng Đảng, chính quyền và các đoàn thể nhân dân.
- Tổ chức rộng rãi phong trào “Năm xung kích phát triển kinh tế - xã hội
Thủ đô” và phong trào “Bốn đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp”.
- Khẩu hiệu hành động: Tuổi trẻ Thủ đô đoàn kết, sáng tạo - thanh lịch,
tình nguyện - hội nhập, phát triển.
Đại hội đại biểu Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh thành phố Hà
Nội lần thứ XIII nêu cao tinh thần đoàn kết - đổi mới - hội nhập - phát triển.
42
Đại hội đã chỉ rõ mục tiêu, nhiệm vụ của công tác Đoàn và phong trào thanh
thiếu nhi Thủ đô trong giai đoạn 2007 - 2012 là: “Nâng cao chất lƣợng tổ
chức Đoàn, tăng cƣờng bồi dƣỡng lý tƣởng cách mạng, đồng hành với thanh
niên lập thân, lập nghiệp, xung kích phát triển Thủ đô nghìn năm văn hiến -
anh hùng”. Với nhận thức sâu sắc về trách nhiệm trƣớc sự nghiệp đổi mới của
Thủ đô, đất nƣớc và niềm tin vững chắc dƣới sự lãnh đạo của Đảng, tuổi trẻ
Thủ đô quyết tâm thi đua, tình nguyện, đoàn kết, sáng tạo thực hiện các
chƣơng trình hành động cách mạng, góp phần hoàn thành thắng lợi các nhiệm
vụ chính trị và các chỉ tiêu kinh tế, văn hóa, xã hội của Thủ đô, thiết thực kỷ
niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, xứng đáng là thế hệ trẻ của Thủ đô anh
hùng - Thành phố vì hòa bình [17].
Tiểu kết: Những năm 2001 - 2008, hòa mình vào bối cảnh chung của thế
giới và đất nƣớc, dựa trên những điều kiện thuận lợi về mặt tự nhiên, kinh tế,
xã hội, căn cứ vào chiến lƣợc phát triển của Thủ đô, Đảng bộ thành phố Hà
Nội quán triệt nghiêm túc đƣờng lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về vấn đề
thanh niên. Trên cơ sở đánh giá sát sao thực tiễn hoạt động của thanh niên và
các tổ chức đoàn, Đảng bộ Thành phố Hà Nội đã ban hành các chủ trƣơng,
chính sách, chỉ thị, thông tƣ, thông báo vừa cụ thể, chi tiết, vừa bao quát, tổng
thể. Thành phố đã khai thác đƣợc các nguồn lực, xã hội hóa trong quá trình
lãnh đạo, chỉ đạo công tác thanh niên, có sự liên hoàn, đồng bộ giữa các ban
ngành liên quan. Giao việc gắn trực tiếp với trách nhiệm, đảm bảo nguyên tắc
tập trung dân chủ, mục tiêu hàng đầu là phát huy tối đa vai trò chủ động của
các tổ chức đoàn cơ sở, tính xung kích, tình nguyện nguyện của đoàn viên
thanh niên.
Các buổi họp bàn, hội nghị giữa Thành ủy Hà Nội với Thành Đoàn đƣợc
tổ chức trên cơ sở khảo sát thực tế ở các chi đoàn, lấy ý kiến của cơ quan
chức năng có liên quan, đƣa ra thảo luận, có kết luận cuối cùng thông báo
43
bằng văn bản công khai gửi về các cơ sở đoàn. Điều đó góp phần nâng cao
năng lực lãnh đạo của Đảng, đi sâu đi sát, nắm chắc tình hình đoàn viên thanh
niên ở cơ sở. Từ nhận thức đến hành động, từ chỉ đạo đến thực tiễn cho thấy,
Đảng bộ thành phố đặc biệt quan tâm chỉ đạo công tác thanh niên, khẳng định
vai trò là cánh tay đắc lực của Đảng của thanh niên Thủ đô. Lực lƣợng thanh
niên dƣới sự dìu dắt của Đảng, trở thành một trong những nhân tố quyết định
trong quá trình xây dựng Hà Nội phát triển toàn diện, bền vững, là trung tâm
44
chính trị, kinh tế, văn hóa của cả nƣớc.
Chƣơng 2
CÔNG TÁC ĐOÀN VÀ PHONG TRÀO THANH NIÊN
THỦ ĐÔ DƢỚI SỰ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG BỘ
THÀNH PHỐ HÀ NỘI TỪ NĂM 2001 ĐẾN NĂM 2008
Bƣớc vào thời kỳ đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới toàn diện, thực hiện công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc (2001 - 2008), tình hình chính trị, xã hội ổn
định, kinh tế tiếp tục tăng trƣởng, đời sống nhân dân từng bƣớc nâng cao, góp
phần tạo môi trƣờng thuận lợi thúc đẩy công tác đoàn và phong trào thanh
niên Thủ đô. Xu thế hoà bình, hợp tác và phát triển là xu thế chủ đạo, cùng
với quá trình toàn cầu hoá và hội nhập kinh tế quốc tế tạo ra nhiều cơ hội
thuận lợi cho thanh niên Hà Nội giao lƣu, học hỏi, tiếp cận với khoa học,
công nghệ hiện đại. Tuy nhiên, sức cạnh tranh của nền kinh tế nƣớc ta chƣa
cao, thiên tai, dịch bệnh thƣờng xuyên xảy ra, tình hình tai nạn giao thông, tệ
nạn xã hội chƣa giảm, sự suy thoái đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ,
đảng viên còn nghiêm trọng; các hoạt động lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo,
sự chống phá cách mạng Việt Nam của các thế lực thù địch diễn ra gay gắt...
đã ảnh hƣởng trực tiếp đến tình hình thanh niên, nhất là về đời sống, tƣ tƣởng,
lối sống, niềm tin, lý tƣởng.
Đảng bộ thành phố Hà Nội nắm chắc diễn biến tƣ tƣởng của đảng viên
và nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, ban hành các chủ trƣơng, đƣờng lối nhằm
khắc phục mọi khó khăn, phát huy tối đa sức mạnh và sứ mệnh lịch sử của
thanh niên. Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh thành phố là cánh tay
đắc lực triển khai mọi chỉ thị, nghị quyết, kế hoạch chỉ đạo của Thành ủy.
Phong trào thanh niên Thủ đô, công tác đoàn từ cấp thành phố xuống cơ sở
đều phát triển vững mạnh, đào tạo và bồi dƣỡng một thế hệ thanh niên mới đủ
45
năng lực và phẩm chất để tiếp tục kế thừa sự nghiệp của Đảng và dân tộc.
2.1. Công tác giáo dục chính trị, tƣ tƣởng; công tác tuyên truyền
2.1.1. Giáo dục truyền thống cách mạng, ý thức tự hào dân tộc
Nhằm hình thành nhân cách con ngƣời mới xã hội chủ nghĩa cho đoàn
viên thanh niên - những chủ nhân tƣơng lai của đất nƣớc, Đảng bộ thành phố
đặc biệt coi trọng công tác giáo dục truyền thống cách mạng và ý thức tự hào
dân tộc. Việc thanh niên tiếp thu, lĩnh hội đƣợc lý tƣởng cách mạng là một
quá trình tự giác, dƣới sự lãnh đạo của Đảng, thông qua công tác giáo dục
chính trị tƣ tƣởng và hoạt động thực tiễn phong phú.
Đảng bộ thành phố không ngừng đổi mới về cả nội dung và hình thức
giáo dục, bám sát chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp luật của
Nhà nƣớc. Nội dung giáo dục đƣợc hiện đại hóa, thƣờng xuyên cập nhật, gắn
với nhiệm vụ chính trị của Thủ đô. Phƣơng thức giáo dục phong phú, đa dạng,
chú trọng các hình thức giáo dục thân thiện, cởi mở nhƣng vẫn đảm bảo tính
định hƣớng.
Là đơn vị trực tiếp lĩnh hội và triển khai những quyết sách của Đảng bộ
thành phố về công tác đoàn và phong trào thanh niên, Đoàn Thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh thành phố tổ chức nhiều chƣơng trình, hoạt động thiết thực,
mục tiêu nhằm khơi dậy và phát huy truyền thống cách mạng anh hùng của
dân tộc, truyền thống Thủ đô văn hiến, vai trò xung kích cách mạng của tuổi
trẻ, từ đó nâng cao nhận thức cho đoàn viên thanh niên về con đƣờng đi lên xã
hội chủ nghĩa của đất nƣớc, củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng.
Năm 2001 là năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành
phố lần thứ XIII, Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, kỷ niệm 70
năm ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, kỷ niệm 45
năm ngày truyền thống Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam. UNESCO cũng
xác định 2001 là “Năm quốc tế những người tình nguyện”; Trung ƣơng Đoàn
phát động “Năm xã hội tình nguyện vì trẻ em đặc biệt khó khăn”; Hội đồng
46
nhân dân thành phố ra Nghị quyết“Năm gia đình và trẻ em Hà Nội”. Tình
hình kinh tế Hà Nội tăng trƣởng khá, tổng sản phẩm nội địa GDP trên địa bàn
thành phố tăng 10,03% so với năm 2000. Các vấn đề bức xúc của xã hội nhƣ
giải quyết việc làm, xóa đói giảm nghèo, tệ nạn xã hội đƣợc tập trung giải
quyết… Những yếu tố thuận lợi đó tạo môi trƣờng thuận lợi để các cấp bộ
đoàn trên địa bàn thành phố đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nƣớc, mở
rộng mặt trận tập hợp đoàn kết thanh niên, củng cố xây dựng tổ chức Đoàn -
Hội - Đội vững mạnh, góp phần thực hiện thắng lợi những nhiệm vụ chính trị
của Đảng bộ thành phố đề ra. Nổi bật là các phong trào:
- Lễ hội tuổi trẻ Thủ đô “Chào thế kỷ mới” phát động song song với
phong trào “70 ngày đêm thi đua làm nghìn việc tốt” . Các cơ sở đoàn - hội -
đội chọn lọc, tổ chức cho hơn 60.000 đoàn viên thanh niên tham quan Bảo
tàng Cách mạng, Bảo tàng Lịch sử, Bảo tàng Quân đội; hơn 8.000 buổi sinh
hoạt, mít tinh kỷ niệm, hội trại, gặp mặt các thế hệ cán bộ đoàn - hội - đội đã
diễn ra. Cấp chi đoàn cơ sở có 126.352 việc tốt, cấp Đoàn cơ sở có 45.000
việc tốt, cấp quận - huyện trực thuộc có 40.648 việc tốt, cấp thành phố có 82
việc tốt.
- Cuộc thi tìm hiểu “Tuổi trẻ Việt Nam 70 năm cống hiến và trưởng
thành” thu hút 63.112 bài tham dự, góp phần giáo dục truyền thống cách
mạng của các thế hệ cha anh, đồng thời tạo góc nhìn đa dạng, nhiều chiều về
những kết quả, những chƣơng trình hành động của thanh niên Việt Nam trong
suốt 70 năm (1930 - 2000).
Đảng bộ thành phố chỉ đạo Thành đoàn triển khai các hoạt động kỷ niệm
thƣờng xuyên, có sự phối kết hợp với các cơ quan, đơn vị đóng trên địa bàn,
tạo sức mạnh xã hội hóa trong việc thực hiện công tác thanh niên. Thành đoàn
Hà Nội đã phối hợp với Bảo tàng Hồ Chí Minh tổ chức thi tìm hiểu “Bác Hồ
với tuổi trẻ - Tuổi trẻ với Bác Hồ” kết hợp các hoạt động kỷ niệm tại từng chi
đoàn cơ sở (năm 2001), thu hút hơn 40.000 đoàn viên thanh niên tham gia;
47
Phối hợp với Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam tổ chức kỷ niệm 45 năm
ngày truyền thống Hội và lễ đón nhận Huân chƣơng lao động hạng Ba của
Hội [18].
Năm 2003, dƣới sự chỉ đạo của Thành ủy Hà Nội, Thành Đoàn triển khai
trong đoàn viên thanh niên các đợt cao điểm: “Tuổi trẻ Thủ đô mừng Đảng,
mừng Xuân, mừng Đoàn, mừng Thủ đô đổi mới”, kỷ niệm 73 năm ngày thành
lập Đảng, 72 năm ngày thành lập Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, 62
năm ngày thành lập Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh, 58 năm Cách
mạng tháng Tám và Quốc khánh (2/9), 49 năm ngày giải phóng Thủ đô, 47
năm ngày truyền thống Hội Liên hiệp Thanh niên. Rất nhiều hoạt động thi
đua của đoàn viên thanh niên thành phố diễn ra sôi nổi, rộng khắp. “Hội khỏe
thanh niên Thủ đô lần thứ VI” với tinh thần “Khỏe để lập nghiệp và bảo vệ
Tổ quốc” đƣợc phát động hƣớng tới SEA Games 22 đã thu hút hơn 20.000
vận động viên là đoàn viên thanh niên tham gia luyện tập, thi đấu, bƣớc đầu
hình thành phong trào thể dục thể thao lành mạnh trong đoàn viên thanh niên
Thủ đô.
Đảng bộ thành phố đặc biệt quan tâm chỉ đạo Thành đoàn xây dựng các
tiêu chí “Thế hệ trẻ Thủ đô văn minh - lịch sự - hiện đại hướng tới 1000 năm
Thăng Long - Hà Nội”. Các buổi tọa đàm lấy ý kiến đóng góp xây dựng tiêu
chí thanh niên Thủ đô trong giai đoạn mới thu hút hơn 10.000 ý kiến, qua đó
thế hệ trẻ có sự chuyển biến sâu sắc trong nhận thức về vai trò, trách nhiệm
của mình trong xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở, giữ gìn và phát huy những
giá trị truyền thống của dân tộc gắn với việc xây dựng thanh niên Hà Nội văn
minh - thanh lịch - hiện đại [20].
Năm 2005, Đảng bộ thành phố chủ trƣơng thanh niên thi đua lập thành
tích chào mừng kỷ niệm 60 năm Cách mạng Tháng Tám (19/8) và Quốc
khánh (2/9). Thành đoàn Hà Nội lên kế hoạch triển khai đến từng chi đoàn cơ
48
sở các buổi tọa đàm “Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh thành phố Hà
Nội trong giai đoạn Cách mạng tháng Tám”, tổ chức cuộc thi tìm hiểu “60
năm nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” thu hút hơn 400.000 bài dự
thi của đoàn viên, thanh niên tham gia. Đoàn thanh niên - Hội đồng Đội thành
phố đã tập huấn và cử 360 thiếu nhi tham gia Lễ diễu hành chào mừng 60
năm ngày Quốc khánh (2/9); tham mƣu, đề xuất với Ủy ban nhân dân Thành
phố, tổ chức thành công Chƣơng trình Lễ tuyên dƣơng thủ khoa xuất sắc tốt
nghiệp các trƣờng Đại học ở Hà Nội.
Hƣởng ứng phong trào “Tiếp lửa truyền thống mãi mãi tuổi 20” do
Trung ƣơng Đoàn phát động (năm 2005), Ban Thƣờng vụ Thành đoàn triển
khai sớm nhất toàn quốc đợt sinh hoạt chính trị học tập theo gƣơng các anh
hùng liệt sĩ trẻ tuổi với các nội dung: tuyên truyền, giới thiệu về hai cuốn sách
“Mãi mãi tuổi 20” và “Nhật ký Đặng Thùy Trâm”; tổ chức trao đổi, gặp mặt
các nhân chứng lịch sử; phát động và tham gia xây dựng các công trình phúc
lợi mang tên các liệt sĩ trẻ tuổi và các công trình thanh niên của tuổi trẻ Thủ
đô; phối hợp với báo Hà Nội mới mở chuyên mục “Khát vọng tuổi 20”; tham
gia tổ chức lễ ra mắt quỹ “Mãi mãi tuổi 20”; khánh thành Nhà văn hóa tuổi
20 ở Đông Anh, lên kế hoạch chuẩn bị xây Nhà văn hóa Nguyễn Văn Thạc tại
huyện Từ Liêm [20].
Hình thức giáo dục truyền thống cách mạng, ý thức tự hào dân tộc cho
thanh niên ngày càng đƣợc Đảng bộ thành phố quan tâm chỉ đạo đổi mới về
nội dung và hình thức, mở rộng về cấp độ và quy mô. Các cấp bộ đoàn, nhất
là Thành đoàn Hà Nội đã cụ thể hóa các chỉ đạo của Thành ủy bằng các hoạt
động cụ thể vừa có chiều sâu, vừa toàn diện ở khắp các cơ sở đoàn. Thanh
niên vừa đƣợc giáo dục vừa đƣợc rèn luyện, đƣợc bồi dƣỡng về nhận thức
chính trị và lý tƣởng cách mạng, qua đó nâng cao năng lực và trình độ hiểu
49
biết của cá nhân.
Năm 2006, thanh niên Hà Nội hăng hái hƣởng ứng 3 đợt hoạt động với
quy mô lớn, nội dung đa dạng trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn
hóa, xã hội, lịch sử:
- Đợt 1 gồm các phong trào thi đua: Tự hào thanh niên Việt Nam, Rực
sáng lửa truyền thống “Đâu cần là thanh niên có - đâu khó có thanh niên”;
“Chào Thủ đô anh hùng - Thành phố vì hòa bình”; tìm hiểu “75 năm lịch sử
vẻ vang của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh” và “75 năm vinh
quang Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh thành phố”.
- Đợt 2 gồm các hoạt động: đoàn viên thanh niên quyên góp quỹ và tham
gia xây dựng nhà văn hóa Nguyễn Văn Thạc ở xã Cổ Nhuế - Từ Liêm, nhà
văn hóa thanh thiếu niên huyện Đông Anh và xây dựng bƣu điện văn hóa
Nguyễn Văn Thạc.
- Đợt 3 gồm các hoạt động: tham gia hội trại thanh niên “75 năm vang
mãi bản hùng ca” do Trung ƣơng Đoàn tổ chức; tham gia đóng góp ý kiến
xây dựng công tác thanh niên tại buổi tọa đàm giữa Chủ tịch Ủy ban nhân dân
thành phố với Bí thƣ Đoàn thanh niên thành phố.
Đây là một đợt triển khai trên quy mô rộng, thu hút đông đảo lực lƣợng
đoàn viên thanh niên thành phố tham gia cả về vật chất và tinh thần. Chỉ tính
riêng cuộc thi tìm hiểu “75 năm lịch sử vẻ vang của Đoàn Thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh” và “75 năm vinh quang Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ
Chí Minh thành phố”, đã có hơn 400.000 bài viết tham gia, qua đó trực tiếp
trang bị cho đoàn viên thanh niên kiến thức cơ bản nhất về truyền thống, lịch
sử đoàn thanh niên Việt Nam nói chung, đoàn thanh niên thành phố Hà Nội
nói riêng từ những ngày đầu thành lập, trƣởng thành và phát triển dƣới sự
lãnh đạo của Đảng.
Dịp thi đua lập thành tích chào mừng kỷ niệm 50 năm ngày truyền thống
50
Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam (15/10/1956 - 15/10/2006) và 15 năm
ngày tái thành lập Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam Thành phố Hà Nội
(26/10/1991 - 26/10/2006), đón nhận Huân chƣơng Lao động hạng Nhì - danh
hiệu cao quý của Đảng và Nhà nƣớc trao tặng do Thành đoàn phối hợp với
Hội Liên hiệp Thanh niên Hà Nội phát động đƣợc Đảng bộ thành phố đánh
giá cao về ý nghĩa và sức lan tỏa của sự kiện. 77 gƣơng mặt thanh niên tiêu
biểu là các đoàn viên, cán bộ đoàn, hội đạt nhiều thành tích xuất sắc trên các
lĩnh vực phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo vệ an ninh quốc phòng, tham
gia tích cực các hoạt động tập thể đã vinh dự đƣợc tuyên dƣơng. Tại cuộc thi
tìm hiểu “60 năm ngày toàn quốc kháng chiến - Hà Nội quyết tử cho Tổ quốc
quyết sinh” (19/12/1946 - 19/12/2006), hơn 300.000 bài thi có chất lƣợng
tham gia. Các cơ sở đoàn trong toàn thành phố tổ chức đƣợc nhiều hoạt động
thiết thực nhƣ: giao lƣu, gặp mặt nhân chứng lịch sử, thăm quan bảo tàng
cách mạng, nói chuyện truyền thống… thu hút hàng nghìn đoàn viên thanh
thiếu niên và nhân dân tham gia.
Ngày 15/9/2006, Ủy ban nhân dân thành phố ban hành Quyết định số
4043/QĐ-UBND về việc phát hành xổ số “Vì sự nghiệp phát triển tài năng
trẻ Thủ đô”. Ban Thƣờng vụ Thành đoàn triển khai đợt phát hành xổ số tới
100% cơ sở đoàn trực thuộc trên nguyên tắc tự nguyện đƣợc 3.000.000 vé,
nhằm tạo nguồn kinh phí cho Quỹ phát triển tài năng trẻ Thủ đô [23]. Từ
nguồn quỹ này, công tác phát hiện, bồi dƣỡng, sử dụng tài năng trẻ trên tất cả
các lĩnh vực học tập, nghiên cứu khoa học, lao động sản xuất kinh doanh,
quản lý đô thị, phòng chống các loại tội phạm, giữ gìn an ninh chính trị vì sự
bình yên của Tổ quốc của thành phố hoạt động hiệu quả, kịp thời động viên
những trƣờng hợp có thành tích học tập xuất sắc, những học sinh có hoàn
cảnh khó khăn vƣơn lên vƣợt khó, rèn luyện. Tiềm năng của thế hệ trẻ đƣợc
51
khơi dậy và phát huy mạnh mẽ trong quá trình xây dựng thành phố, tiếp thêm
tinh thần tự hào dân tộc và ý chí phấn đấu, xứng đáng với truyền thống anh
dũng của cha ông trong lớp lớp thể hệ trẻ Thủ đô.
2.1.2. Giáo dục chính trị, tư tưởng
Thực hiện Nghị quyết của Thành ủy về Đại hội Đảng các cấp hƣớng tới
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, năm 2001, Đảng bộ thành phố chỉ đạo các
đơn vị trực thuộc làm tốt công tác chuẩn bị. Thành đoàn Hà Nội triển khai đến
các cấp bộ đoàn tổ chức diễn đàn, hội nghị lấy ý kiến xây dựng Dự thảo văn
kiện trình Đại hội Đảng lần thứ IX. Đã có 12.000 ý kiến tham gia của thanh
niên, hơn 1.000 bài dự thi tìm hiểu về Đảng Cộng sản Việt Nam. Tại Lễ hội
tuổi trẻ Thủ đô chào mừng thành công Đại hội Đảng IX, nhiều nội dung, chủ
đề đƣợc các đoàn viên thanh niên thể hiện mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Các
cấp bộ đoàn của thành phố tổ chức tuyên truyền, học tập, quán triệt Nghị
quyết Đại hội Đảng các cấp đến toàn thể cán bộ, đoàn viên, thanh niên bằng
nhiều hình thức phong phú, sáng tạo nhƣ thi hùng biện, hỏi đáp, sân khấu hóa,
mở các lớp tập huấn cho đội ngũ cán bộ chủ chốt, tuần sinh hoạt công dân -
sinh viên, đƣa vào nội dung sinh hoạt chi đoàn, chƣơng trình học chính trị đầu
khóa cho học sinh, sinh viên… Kết quả đã tổ chức đƣợc 1.236 buổi học tập,
1.691 buổi sinh hoạt chuyên đề với tổng số trên 200.000 lƣợt đoàn viên, thanh
niên tham gia.
Cuộc thi “Tuổi trẻ Thủ đô với Nghị quyết Đại hội IX của Đảng” đƣợc tổ
chức trải qua ba vòng thi cấp trƣờng, cấp cụm trƣờng, cấp thành phố với sự
tham gia của hơn 50 lƣợt đơn vị các trƣờng đại học - cao đẳng, thu hút đông
đảo đoàn viên, thanh niên, sinh viên và quần chúng nhân dân Thủ đô nhiệt
tình hƣởng ứng [18]. Những hoạt động đó góp phần nâng cao nhận thức, xây
dựng bản lĩnh chính trị và củng cố niềm tin của thế hệ trẻ vào Đảng quang
52
vinh, nuôi dƣỡng khát vọng vƣơn lên của tuổi trẻ vì Tổ quốc.
Công tác tuyên truyền, phục vụ và tham gia bầu cử đại biểu Quốc hội
khóa XI (năm 2002) đƣợc tuổi trẻ thành phố triển khai với tinh thần chủ động,
nhiệt tình và sáng tạo. Dƣới sự chỉ đạo của Thành ủy, Thành đoàn Hà Nội tổ
chức căng treo 22.860 băng-zôn, khẩu hiệu; đảm nhận 26.700 buổi phát
thanh; cử 300 đội nghi thức thiếu nhi tham gia cổ động trong ngày bầu cử; tổ
chức 250 buổi giao lƣu gặp mặt gần 2 vạn cử tri trẻ lần đầu đi bầu cử. 200 đội
thanh niên tình nguyện, thanh niên xung kích đƣợc thành lập tham gia phối
hợp với các lực lƣợng chức năng bảo đảm công tác an ninh trật tự, hƣớng dẫn
cử tri bỏ phiếu đúng luật, đúng địa điểm… Đặc biệt, tại dạ hội Tuổi trẻ Thủ
đô chào mừng bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa XI và Kỷ niệm 112 năm ngày
sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh với sự góp mặt của hơn 1.000 đoàn viên thanh
niên, tuổi trẻ Thủ đô vinh dự đƣợc đón Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An
đến dự. Đây là sự kiện có ý nghĩa chính trị quan trọng, thể hiện sự quan tâm
của Thành phố đối với công tác thanh niên.
Hƣớng tới Đại hội Đoàn thành phố lần thứ XII và Đại hội Đoàn toàn
quốc lần thứ VIII (2002), Thành đoàn Hà Nội xây dựng kế hoạch, hƣớng dẫn
các cơ sở đẩy mạnh sinh hoạt chính trị chào mừng Đại hội bằng nhiều nội
dung thiết thực: tổ chức 12 diễn đàn thanh niên lấy ý kiến đóng góp của đoàn
viên thanh niên xây dựng Dự thảo văn kiện trình Đại hội Đoàn thành phố lần
thứ XII, Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ VIII; bình chọn, biểu dƣơng 9 công
trình phần việc và 12 tấm gƣơng thanh niên tình nguyện tiêu biểu trong nhiệm
kỳ 1997-2000; tổ chức Festival Tài năng lao động sáng tạo trẻ; khai trƣơng
website Thành đoàn Hà Nội; biên soạn và phát hành cuốn sách Chặng đường
72 năm Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh thành phố Hà Nội, Thanh
niên xung phong Thủ đô những năm tháng hào hùng… Thành đoàn xây dựng
Dự thảo báo cáo chính trị Đại hội Đoàn thành phố lần thứ XII và hƣớng dẫn
53
các cơ sở, đoàn viên tham gia góp ý, xây dựng; tiến hành kiện toàn Ban Chấp
hành Thành đoàn và các chức danh chủ chốt; thành lập Ban tổ chức Đại hội
Đoàn thành phố lần thứ XII, phân công nhiệm vụ trong các tiểu ban Đại hội;
xây dựng hệ thống văn bản, nâng cao kỹ năng nghiệp vụ cho cán bộ đoàn; tổ
chức các hội nghị giao ban chuyên đề, thành lập các tổ công tác, chỉ đạo,
hƣớng dẫn chi đoàn cơ sở tổ chức đại hội đảm bảo đúng quy trình, thời gian
và chất lƣợng.
Từ ngày 14 - 16/11/2002, Đại hội Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh Thành phố lần thứ XII diễn ra tại Cung Thiếu nhi Hà Nội với sự tham
gia của 381 đại biểu, đại diện cho hơn 3 vạn đoàn viên, thanh thiếu niên. Đại
hội đã lựa chọn và bầu Ban Chấp hành Thành đoàn nhiệm kỳ XII gồm 51
đồng chí, bầu 23 đại biểu ƣu tú đại diện cho tuổi trẻ Thủ đô tham dự Đại hội
Đoàn toàn quốc lần thứ VIII. Tại kỳ họp thứ nhất, Ban Chấp hành Thành đoàn
khóa XII bầu ra 12 đồng chí tham gia Ban Thƣờng vụ, bầu 01 đồng chí giữ
chức danh Bí thƣ và 02 đồng chí giữ chức danh Phó Bí thƣ.
Các hoạt động chào mừng thành công Đại hội Đoàn thành phố và Đại
hội Đoàn toàn quốc diễn ra sôi nổi. Ngày 11/12/2002, Lễ hội tuổi trẻ Thủ đô
chào mừng thành công Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ VIII đƣợc tổ chức tại
Cung văn hóa Hữu nghị Hà Nội với sự tham gia của hơn 3.000 đoàn viên
thanh, thiếu niên, thể hiện sự phấn khởi của tuổi trẻ trƣớc sự kiện quan trọng
của Đoàn, đồng thời khẳng định sự tin tƣởng của tuổi trẻ Thủ đô dƣới sự dẫn
dắt của Đảng [19]. Tiếp đó, năm 2003, Thành đoàn triển khai đợt sinh hoạt
chính trị “Tuổi trẻ Thủ đô học tập, quán triệt Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn
quốc lần thứ VIII, Đại hội Đoàn thành phố lần thứ XII”. 13.000 cuốn tài liệu
“Những nội dung cơ bản của Nghị quyết Đại hội Đoàn thành phố lần thứ
XII” đƣợc Thành đoàn Hà Nội biên soạn và chuyển tới 100% các chi đoàn cơ
sở. Hơn 1.000 buổi học Nghị quyết, tìm hiểu về Nghị quyết đã đƣợc tổ chức
54
cho hơn 250.000 lƣợt đoàn viên, thanh niên tham gia dƣới nhiều hình thức
nhƣ sinh hoạt chuyên đề, tập huấn, trao đổi tọa đàm, thi viết, sinh hoạt định
kỳ, sân khấu hóa… Trong tháng 11/2003 diễn ra sự kiện quan trọng trong đời
sống chính trị của tuổi trẻ Hà Nội: chào mừng Đại hội đại biểu Hội sinh viên
thành phố lần thứ VI, tiến tới Đại hội Hội sinh viên Việt Nam lần thứ VII và
kỷ niệm 15 năm ngày tái thành lập Hội sinh viên thành phố (17/11/1988 -
17/11/2003). Nhiều hoạt động tập trung với quy mô lớn đã diễn ra nhƣ xây
dựng mô hình ký túc xá văn hóa, liên hoan “Bài ca học sinh - sinh viên Hà
Nội 2003”; ra mắt website Hội sinh viên Thành phố Hà Nội... 04 Diễn đàn
sinh viên đƣợc tổ chức tại 04 cụm trƣờng Đại học - Cao đẳng là dịp để sinh
viên Hà Nội đƣợc trực tiếp bày tỏ những suy nghĩ, nguyện vọng của mình với
tổ chức Đoàn, Hội, đồng thời khẳng định quyết tâm rèn luyện, phấn đấu đóng
góp vào sự nghiệp xây dựng Thủ đô và đất nƣớc của tuổi trẻ thành phố [20].
Trƣớc thành công Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng và Hội
nghị cấp cao APEC 2006, Đảng bộ thành phố Hà Nội chỉ đạo các đơn vị trực
thuộc triển khai kế hoạch chào mừng. Đoàn viên thanh thiếu niên thành phố
xung kích đi đầu trong việc dọn vệ sinh môi trƣờng, góp phần tạo cảnh quan
đô thị sạch đẹp, phối kết hợp với các lực lƣợng chức năng đảm bảo đƣờng
thông hè thoáng trƣớc, trong Đại hội và Hội nghị. Nhiều cuộc thi, diễn đàn và
liên hoan đƣợc tổ chức giữa Thành phố, Thành đoàn và các cơ quan truyền
thông nhƣ thi “Tìm hiểu về APEC” trên truyền hình, diễn đàn“Nét thanh lịch
của thiếu nhi Thủ đô”, liên hoan “Giai điệu bạn bè”, Ngày hội vì hòa bình…,
nhận đƣợc sự hƣởng ứng nhiệt tình của đoàn viên, thanh thiếu niên thành phố.
Với những đóng góp thiết thực đó, Thành đoàn Hà Nội vinh dự đƣợc Ủy ban
nhân dân Thành phố tặng bằng khen vì đã có những thành tích xuất sắc trong
55
tổ chức lễ hội và phục vụ năm APEC - Hà Nội 2006 [23].
2.1.3. Nắm tình hình tư tưởng, dư luận xã hội trong thanh niên
Công tác nắm tình hình tƣ tƣởng, dƣ luận xã hội trong thanh niên là một
trong những nội dung vô cùng quan trọng của công tác giáo dục chính trị đối
với thế hệ trẻ, đƣợc Đảng bộ thành phố đặc biệt quan tâm chỉ đạo. Mạng lƣới
cán bộ đoàn làm công tác tƣ tƣởng có nhiệm vụ nắm bắt tình hình tƣ tƣởng
đoàn viên thanh niên, phản ánh lên Đoàn cấp trên; đồng thời là lực lƣợng
tuyên truyền viên trực tiếp truyền đạt các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Đoàn
tới đoàn viên, thanh niên ở cơ sở. Đội ngũ cán bộ Đoàn, Hội, các tổ, đội nắm
bắt dƣ luận xã hội đƣợc tăng cƣờng về số lƣợng và ngày càng nâng cao về
chất lƣợng hoạt động. Hệ thống tài liệu phục vụ sinh hoạt chi đoàn, sinh hoạt
Đội, Hội hoàn thiện về nội dung, phong phú hơn về thể loại, kịp thời truyền
tải các chủ trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc, thông tin tình hình thời
sự trong nƣớc và quốc tế đến đoàn viên thanh thiếu niên.
Năm 2002, Hà Nội có 158 mô hình tổ, đội, nhóm với sự tham gia của
hơn 1.000 hội viên tại 43 trƣờng đại học, cao đẳng và 116 khu vực địa bàn
dân cƣ. Năm 2004, số lƣợng tổ thăm dò dƣ luận trong các trƣờng đại học, cao
đẳng giảm còn 44 tổ, trên địa bàn dân cƣ còn 21 tổ với sự tham gia của 700
đội viên, nhƣng chất lƣợng và hiệu quả hoạt động đƣợc nâng cao rõ rệt với
các đợt tập huấn nghiệp vụ, sinh hoạt mạng lƣới nắm dƣ luận thƣờng xuyên,
liên tục. Các đội viên tham gia đều đƣợc tuyển chọn trong số những đoàn viên
thanh niên ƣu tú, không ngại khó ngại khổ, xung kích, mạnh dạn, tiên phong
đi đầu trong nhiều phong trào. 100% các chi đoàn cơ sở có hòm thƣ giúp bạn,
hòm thƣ tố giác tội phạm đặt công khai, những nội dung phản ánh đƣợc xử lý
theo đúng quy định [18][21].
Các đội tuyên truyền thanh niên, các trung tâm thanh thiếu nhi trên địa
bàn thành phố có sự đầu tƣ đổi mới cả về nội dung và hình thức hoạt động.
56
Dƣới sự chỉ đạo của Đảng bộ thành phố, Thành đoàn lên kế hoạch hoàn thiện
hệ thống website, cập nhật thƣờng xuyên bản tin sinh hoạt chi đoàn; chủ động
phối hợp với các cơ quan báo chí, đặc biệt là báo Tuổi trẻ Thủ đô tuyên truyền
gƣơng đoàn viên thanh thiếu niên ƣu tú, gƣơng ngƣời tốt việc tốt, mở các
website và diễn đàn thanh niên trên mạng, các chuyên mục, diễn đàn giới thiệu
mô hình, điển hình tiên tiến. Những hảnh động tích cực đó góp phần quan
trọng trong việc định hƣớng tƣ tƣởng, cung cấp thông tin, nâng cao đời sống văn
hoá tinh thần, nắm chắc tình hình dƣ luận xã hội cũng nhƣ những vấn đề nổi cộm
trong đoàn viên, thanh thiếu niên của thành phố.
Đảng bộ thành phố đặc biệt lƣu tâm chỉ đạo việc nghiên cứu, điều tra, nắm
bắt tình hình tƣ tƣởng và dƣ luận xã hội trong thanh niên ở những khu vực đối
tƣợng và địa bàn nhạy cảm. Cán bộ phụ trách công tác thanh niên của thành
phố trực tiếp xuống địa bàn cùng cán bộ Thành đoàn và đoàn cơ sở nắm tình
hình, chủ động phát hiện các âm mƣu kích động, lôi kéo thanh niên của các
thế lực phản động và thù địch. Năm 2001, Hạ nghị viện Mỹ thông qua “Đạo
luật nhân quyền ở Việt Nam”. Đảng bộ thành phố chỉ đạo cán bộ phụ trách
các cấp báo cáo tình hình trực tiếp, thƣờng xuyên cập nhật diễn biến, phối hợp
với các cơ quan chức năng lên kế hoạch ứng phó với những tình huống xấu có
thể xảy ra. Nắm chắc bản chất sự việc, đoàn viên thanh niên Hà Nội nói riêng,
đoàn viên thanh niên cả nƣớc nói chung đồng lòng bày tỏ thái độ phản đối,
kịch liệt lên án hành động của Hạ nghị viện Mỹ đã vi phạm trắng trợn, can
thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của một quốc gia độc lập có chủ quyền.
Hàng ngàn chữ ký phản đối của đoàn viên, thanh niên đƣợc chuyển tới Đại sứ
quán Hoa Kỳ tại Việt Nam. Tiếp đó, tháng 3/2003, trên tinh thần ủng hộ hòa
bình, phản đối chiến tranh, Hội Liên hiệp Thanh niên và Hội sinh viên thành
phố ra Tuyên bố chung của thanh niên và sinh viên, kiên quyết đấu tranh bảo
57
vệ hòa bình, phản đối chiến tranh xâm lƣợc Irắc của Mỹ. Nhiều trƣờng đại
học, cao đẳng trên địa bàn thành phố đã tổ chức mít tinh phản đối chiến tranh
với sự tham gia của hàng nghìn lƣợt sinh viên [18][20].
2.2. Phong trào “Xung kích tình nguyện phát triển kinh tế - xã hội
và bảo vệ Tổ quốc”
2.2.1. Xung kích phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: nƣớc nhà thịnh hay suy,
yếu hay mạnh, một phần lớn là ở thanh niên. Ngƣời nhấn mạnh thanh niên vó
vị trí, vai trò hết sức quan trọng trong sự nghiệp cách mạng và tƣơng lai của
đất nƣớc. Quán triệt quan điểm của Đảng ta, Đảng bộ thành phố Hà Nội
khẳng định niềm tin vào thanh niên, trao cho thanh niên trọng trách là “ngƣời
chủ hiện tại và tƣơng lai của nƣớc nhà”, đòi hỏi thanh niên phải phấn đấu
vƣơn lên cùng nhân dân Thủ đô hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ đƣợc giao.
Đứng trƣớc những thời cơ và thách thức của thời đại công nghiệp hóa – hiện
đại hóa đất nƣớc, lực lƣợng thanh niên thành phố sung mãn về thể lực, giàu
khát vọng, có hoài bão, có nhu cầu, có khả năng tiếp thu nhanh nhạy những
thành tựu hoa học công nghệ, kỹ thuật và quản lý hiện đại trên thế giới, năng
động sáng tạo, chủ động học hỏi những cái mới, tiến bộ của nhân loại. Cùng
với sự phát triển của đất nƣớc, thái độ và ý thức chính trị của thanh niên thành
phố có những chuyển biến tích cực, ngày càng quan tâm và có trách nhiệm
đối với những vấn đề của thành phố, của đất nƣớc, của khu vực và thế giới.
Đoàn thanh niên thành phố xác định hội nhập quốc tế là một mũi xung
kích, đo đó, công tác cung cấp thông tin cập nhật cho thanh niên, phát động
phong trào và cổ vũ thanh niên học ngoại ngữ, tin học, rèn luyện các kỹ năng
xã hội đƣợc Thành đoàn chú trọng chỉ đạo. Thành đoàn đặc biệt quan tâm đến
vấn đề chất lƣợng học tập, chất lƣợng việc làm, thu nhập của thanh niên, nhu
cầu sinh hoạt văn hóa, thể thao và làm tốt hơn chức năng đại diện cho lợi ích
58
chính đáng của thanh niên. Xác định đƣợc những mục tiêu cần hƣớng tới
cũng nhƣ những thời cơ và thách thức của thời đại, đoàn viên thanh niên
thành phố ra sức thi đua học tập, lao động sản xuất.
Năm 2002, nhằm thiết thực hƣớng tới SEA Games 22, các hoạt động văn
hóa thể thao đƣợc tổ chức đồng loạt, rộng khắp tại các cơ sở đoàn của hành
phố, điển hình nhƣ: Hội thi Tuổi trẻ Thủ đô với an toàn giao thông - văn minh
đô thị hƣớng tới SEA Games 22; Liên hoan các đội tuyên truyền ca khúc cách
mạng khối thanh niên công nhân viên chức Thủ đô hƣớng tới SEA Games 22;
Thi tìm hiểu về SEA Games 22 và ASEAN Paragames 2 với 90.000/100.000
bài thi gửi về Ban tổ chức là của đoàn viên thanh niên. Lễ hội đăng ký Hiến
máu nhân đạo phục vụ SEA Games 22 và vì cuộc sống ngƣời bệnh đã có
12.000 đoàn viên thanh niên thành phố tình nguyện đăng ký hiến máu. Lễ hội
“Tuổi trẻ Thủ đô vui cùng SEA Games 22 và ASEAN Paragames 2” đƣợc tổ
chức với nhiều nội dung phong phú hấp dẫn: thi đoàn xe tuyên truyền, thi câu
lạc bộ cổ động viên thiện chí; gặp gỡ giao lƣu, trao đổi kinh nghiệm và hứa
quyết tâm với các đồng chí lãnh đạo Trung ƣơng, Thành phố và nhân dân cả
nƣớc trong việc thực hiện phục vụ SEA Games 22. Những hoạt động đó thể
hiện tình cảm, trách nhiệm, tinh thần xung kích tình nguyện của thanh niên
Thủ đô, quyết tâm thực hiện thắng lợi những nội dung, nhiệm vụ do Ban Tổ
chức SEA Games giao, vì sự thành công của SEA Games 22 - SEA Games
“Đoàn kết, hợp tác vì hòa bình và phát triển”. Thành đoàn Hà Nội đã tiến
hành tổ chức đăng ký tình nguyện viên, thi tuyển chọn; tổ chức tập huấn và
phân công nhiệm vụ cho 2.200 tình nguyện viên trong những ngày diễn ra
SEA Games 22 gồm: lực lƣợng tình nguyện viên phục vụ an toàn giao thông
– văn minh đô thị, lực lƣợng tình nguyện viên phục vụ trực tiếp tại Sân vận
động Mỹ Đình, hƣớng dẫn khách trên xe buýt, hƣớng dẫn tại khách sạn, phục
59
vụ trung tâm báo chí, phục vụ y tế… Lực lƣợng tình nguyện viên phục vụ
SEA Games 22 đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đƣợc các cấp lãnh đạo,
chính quyền Trung ƣơng, Thành phố, bạn bè quốc tế đánh giá cao [19].
Vào các dịp chào mừng 50 năm ngày Giải phóng Thủ đô, ASEM 5, 60
năm ngày Thăng Long Quân đội nhân dân Việt Nam, 15 năm Ngày hội quốc
phòng toàn dân…, thanh niên thành phố đã có nhiều hoạt động sôi nổi nhằm
giáo dục nâng cao ý thức quốc phòng, an ninh, ý thức pháp luật, đấu tranh làm
thất bại chiến lƣợc “Diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch.
Đoàn viên thanh niên khối lực lƣợng vũ trang với các phong trào “Giành
đỉnh cao quyết thắng”, phong trào “Tuổi trẻ lực lượng vũ trang xung kích
mẫu mực xây dựng chính quy”, phong trào “Thanh niên công an nhân dân
học tập, thực hiện 6 điều Bác Hồ dạy, giai đoạn 2003 – 2008”… luôn là lực
lƣợng xung kích đi đầu trong bảo vệ Tổ quốc, đấu tranh phòng chống tội
phạm và tệ nạn xã hội. Các phong trào đƣợc triển khai sâu rộng, góp phần
giáo dục, rèn luyện thanh niên, giữ vững phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” và hình
ảnh đẹp về cán bộ, chiến sỹ công an trong thời kỳ mới trên mặt trận xây dựng
và bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, phòng
chống thiên tai. Sau một thời gian thực hiện Nghị quyết 13 của Chính phủ,
Mệnh lệnh 04 của Giám đốc công an Thành phố Hà Nội, hiện tƣợng ùn tắc
giao thông, tai nạn giao thông và các vụ cƣớp giật trên địa bàn Thành phố đã
giảm rõ rệt. Đặc biệt, trong thời gian diễn ra SEA Games 22 và ASEAN
Paragames 2, đoàn viên thanh niên lực lƣợng vũ trang đã tích cực tham gia
giữ gìn an ninh, diễn tập các phƣơng án bảo vệ, khắc phục khó khăn, tình
nguyện làm tăng ca thêm giờ; đảm nhận phần việc ở những địa bàn xa, phức
tạp; tình nguyện thực hiện nghiêm kỷ luật trực, ứng trực chiến đấu và mọi
nhiệm vụ đƣợc phân công, góp phần làm cho SEA Games 22 và ASEAN
60
Paragames 2 thành công tốt đẹp.
2.2.2. Xung kích tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng
Trên cơ sở các văn bản chỉ đạo, thông tƣ, chỉ thị, hƣớng dẫn của Thành
ủy Hà Nội, Thành đoàn triển khai các đợt hành động tình nguyện vì cộng
đồng, tăng cƣờng hoạt động phối hợp giữa thanh niên với các ban ngành,
đoàn thể trong các hoạt động từ thiện xã hội nhƣ chăm sóc trẻ em nghèo có
hoàn cảnh khó khăn, thƣơng bệnh binh, nhận chăm sóc phụng dƣỡng Mẹ Việt
Nam anh hùng, giúp đỡ gia đình có hoàn cảnh khó khăn, gia đình có công với
cách mạng, xây dựng nhà tình nghĩa, tình thƣơng… Năm 2001, đoàn viên
thanh niên thành phố đã trồng đƣợc hơn 40.000 cây xanh, tham gia đảm nhận
giữ gìn hơn 300 đoạn đƣờng, tuyến phố xanh sạch đẹp; nạo vét khơi thông
1.000 km kênh mƣơng sông ngòi, cống rãnh. Hơn 2.000 sinh viên các trƣờng
đại học, cao đẳng của thành phố tham gia tổng vệ sinh ký túc xá, giảng
đƣờng, phòng ở trƣớc khi nghỉ hè. Thành đoàn Hà Nội phối hợp với Sở Giao
thông Công chính thành phố huy động 500 thanh niên, sinh viên tình nguyện và công nhân môi trƣờng đô thị thu gom, vận chuyển hơn 300 m3 rác thải, góp
phần làm sạch môi trƣờng khu vực gầm cầu Long Biên. Huyện đoàn Đông
Anh tổ chức trồng 28.760 cây xanh, đảm nhận 32 đoạn đƣờng thanh niên, đào
hố chứa rác thải, đảm nhận dự án trang bị 140 xe chở rác chuyên dùng cho
các thôn làng [18]. Khối thanh niên công nhân viên chức đảm nhận công trình
“Quyên góp tặng tủ sách thanh niên cho các Đoàn xã ngoại thành Hà Nội”
với kết quả bàn giao đợt I/2003 gồm 51 tủ và sách, với tổng trị giá 77,316
triệu đồng; “Quyên góp xây dựng 5 nhà tình nghĩa” tặng cựu thanh niên xung
phong thuộc 02 tỉnh Lai Châu và Hà Giang với số tiền 150 triệu đồng [20].
Đƣợc sự phê duyệt của lãnh đạo các ban ngành liên quan, Thành đoàn
Hà Nội tiếp tục phối hợp với các sở, ngành xây dựng Đề án “Tổ chức các đội
trí thức trẻ tình nguyện tham gia phát triển nông thôn Thủ đô”. Nội dung của
61
đề án tập trung vào đối tƣợng là những trí thức trẻ tại các trƣờng đào tạo các
chuyên ngành liên quan đến nông nghiệp, sau khi tốt nghiệp tình nguyện tham
gia hoạt động trực tiếp tại 17 xã khó khăn trên địa bàn huyện Sóc Sơn và tại
các Trung tâm giáo dục lao động xã hội trên địa bàn thành phố. Đề án nhận
đƣợc sự hƣởng ứng nhiệt tình của những sinh viên trẻ có nhiệt huyết, muốn
cống hiến, không ngại khó ngại khổ. Từ những đội trí thức trẻ này, kiến thức
khoa học trong ứng dụng công nghệ vào nuôi trồng, sản xuất nông nghiệp
đƣợc truyền đạt đến ngƣời nông dân, góp phần quan trọng trong việc nâng cao
dân trí, trình độ sản xuất và mức độ an toàn của nông thôn Thủ đô nói riêng,
nông thôn cả nƣớc nói chung. Điều này cũng chứng tỏ vai trò xung kích mạnh
mẽ của tuổi trẻ đƣợc tạo điều kiện cống hiến và đƣợc Đảng, Nhà nƣớc quan
tâm, ghi nhận.
Song song với hoạt động xung kích lao động sản xuất, các phong trào
“Đền ơn đáp nghĩa”, “Uống nước nhớ nguồn” thu hút đông đảo đoàn viên
thanh thiếu niên tham gia hàng năm. Phong trào mang ý nghĩa giáo dục cội
nguồn và truyền thống dân tộc sâu sắc, đồng thời khơi dậy tinh thần tƣơng
thân tƣơng ái trong giới trẻ giữa thời đại công nghiệp hóa - hiện đại hóa. Hoạt
động “về nguồn” đƣợc tổ chức vào các dịp kỷ niệm, điển hình nhƣ dịp kỷ
niệm ngày Thƣơng binh liệt sĩ, Ngày hội đại đoàn kết…. Hình thức thăm hỏi,
động viên, tặng quà phong phú theo tổ chức, tập thể, theo đoàn hoặc hội, cơ
quan, có sự tham gia của hàng nghìn lƣợt đoàn viên thanh niên. Năm 2005,
Đoàn đại biểu thanh niên Thủ đô đã tổ chức thăm và tặng 150 suất quà cho trẻ
em nhiễm chất độc màu da cam tại làng Hữu Nghị - Từ Liêm; Quận Đoàn
Thanh Xuân thăm hỏi và tặng quà cho 22 gia đình nạn nhân bị nhiễm chất độc
màu da cam, có hoàn cảnh khó khăn; Đoàn Thanh niên Ngân hàng Trung
ƣơng chi nhánh Cầu Giấy tổ chức thăm hỏi, tặng quà trẻ em là nạn nhân chất
độc màu da cam tại Trung tâm phục hồi chức năng tỉnh Thừa Thiên Huế và
62
trẻ em khuyết tật tại phƣờng Trung Tự; Đoàn khối Dân - Chính - Đảng thành
phố tổ chức buổi giao lƣu, kết nghĩa và tặng quà các đối tƣợng là ngƣời già
không nơi nƣơng tựa và trẻ em thiệt thòi đang đƣợc nuôi dƣỡng tại Trung tâm
Bảo trợ xã hội số 4 Hà Nội…[18] Đây là những hoạt động vô cùng tích cực,
đƣợc tổ chức quy mô, có đối tƣợng rõ ràng, cụ thể, tập hợp đƣợc nhiều đoàn
viên thanh niên ở nhiều khối tham gia, qua đó tạo tính liên kết chặt chẽ, bền
vững giữa thanh niên với cộng đồng.
Phong trào “Mùa hè thanh niên tình nguyện” của đoàn viên thanh niên
thành phố ngày càng đƣợc nhân rộng, nhận đƣợc sự quan tâm sâu sát của lãnh
đạo thành phố và sự hƣởng ứng tham gia của hàng nghìn lƣợt đoàn viên thanh
niên. Năm 2002, dƣới sự chỉ đạo của Thành ủy, Thành đoàn Hà Nội triển khai
chƣơng trình “Nâng cao chất lượng hoạt động của thanh niên sinh viên trên
địa bàn dân cư” kết hợp chiến dịch Mùa hè thanh niên tình nguyện. Đã có
2.846 sinh viên tình nguyện với hơn 3 vạn đội viên hoạt động tại địa bàn
thành phố và 27 tỉnh thành khu vực phía Bắc, trong đó tập trung nhiều là các
tỉnh Hà Giang, Lào Cai, Lai Châu, Hà Tây, Bắc Ninh, Bắc Giang, Vĩnh Phúc,
Cao Bằng, Thái Nguyên. Chất lƣợng của các đội thanh niên tình nguyện đƣợc
nâng cao hơn qua 402 lớp bồi dƣỡng kỹ năng, nghiệp vụ công tác cơ sở, tập
huấn cho 15.701 đội viên về kỹ năng công tác xã hội, mở 15 lớp tập huấn cho
750 đoàn viên, thanh niên về công tác khuyến nông [19].
Với ý nghĩa và sức lan tỏa mạnh mẽ của phong trào thanh niên tình
nguyện, đợt “Tiếp sức mùa thi 2004” đã thu hút hơn 7.000 lƣợt sinh viên các
trƣờng đại học, cao đẳng của thành phố tham gia. Thành đoàn phối hợp với
Đoàn thanh niên các trƣờng tổ chức 600 buổi phát thanh giới thiệu về chƣơng
trình, quy định của kỳ thi tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2004 cho các sinh
viên tham gia tiếp sức; phân công các tổ, đội nhóm hoạt động ở các địa điểm
tuyển sinh. Kết quả, các đồng chí sinh viên tình nguyện đã tƣ vấn giúp đỡ hơn
63
10.000 lƣợt thí sinh và ngƣời nhà thí sinh, giới thiệu hơn 10.000 nhà trọ giá
rẻ, phát 4.000 tờ rơi, hơn 1.200 cuốn cẩm nang, 6.000 sơ đồ địa điểm thi và
hƣớng dẫn đi lại. Đây là hoạt động mang ý nghĩa vô cùng thiết thực của đoàn
viên thanh niên Thủ đô, đƣợc nhân dân cả nƣớc ủng hộ và đánh giá cao [21].
Thực tế cho thấy, hoạt động tình nguyện của thanh niên thành phố đã có nhiều
đóng góp tích cực đối với cuộc sống cộng đồng, và chính hoạt động tình
nguyện đã đƣa thanh niên, nhất là đối tƣợng sinh viên tiếp cận gần hơn với
thực tế sinh động của cuộc sống, là môi trƣờng thực tiễn giúp thanh niên rèn
luyện, sống có lý tƣởng, có trách nhiệm với bản thân, gia đình và cộng đồng
xã hội.
Hƣởng ứng các chƣơng trình hƣớng về đồng bào vùng sâu vùng xa,
Thành đoàn triển khai đến các chi đoàn cơ sở 03 chƣơng trình: “12 nghìn lá
cờ Tổ quốc Việt Nam tặng đồng bào vùng sâu, vùng xa”, “12 nghìn việc làm
tình nghĩa hưởng ứng 55 ngày Thương binh liệt sĩ”, “12 nghìn áo trắng tặng
bạn đến trường đón năm học mới 2002 - 2003”. Đợt vận động nhận đƣợc sự
hƣởng ứng của đông đảo đoàn viên thanh thiếu niên toàn thành phố và rất
nhiều đơn vị, tổ chức chính trị - xã hội, nhân dân Thủ đô đồng hành. Kết quả
đạt đƣợc vƣợt kế hoạch đề ra với 13.200 lá cờ Tổ quốc, 18.600 áo trắng đƣợc
trao tặng, thực hiện đƣợc 14.722 việc làm tình nghĩa [19].
2.2.3. Xung kích bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn an ninh chính trị và trật tự
an toàn xã hội
Nhằm phát huy vai trò xung kích của thanh niên trong công tác bảo vệ
Tổ quốc và tham gia giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, Đảng bộ
thành phố chỉ đạo các ban ngành, đoàn thể phối hợp chặt chẽ với các tổ chức
thanh niên trong các đợt cao điểm về an toàn giao thông và thực hiện nghĩa vụ
quân sự, có báo cáo bằng văn bản cụ thể. Đoàn viên thanh niên thành phố tích
cực hƣởng ứng các phong trào do Thành ủy chỉ đạo triển khai, trong đó điển
64
hình là 02 phong trào “Thanh niên lập nghiệp” và “Tuổi trẻ giữ nước”.
Thanh niên thành phố chủ động phối hợp với các đơn vị truyền thông, tuyên
giáo, công an hình thành các đội tƣ vấn viên, tuyên truyền viên, xây dựng mô
hình can thiệp tại cộng đồng về phòng chống ma túy, tội phạm và tệ nạn xã
hội, phòng chống lây nhiễm HIV/AIDS. Đoàn thanh niên tham mƣu cho cấp
ủy và chính quyền, kết hợp cùng các đoàn thể tổ chức các hoạt động cổ vũ
cho đối tƣợng thanh niên nhập ngũ và bộ đội xuất ngũ nhƣ: tuyên truyền, phổ
biến Luật nghĩa vụ quân sự cho đoàn viên, thanh niên tại các cơ sở; động viên
thanh niên đến độ tuổi tình nguyện làm đơn lên đƣờng nhập ngũ; thăm hỏi,
lắng nghe tâm tƣ, tình cảm và tặng quà cho thanh niên nhập ngũ; giới thiệu
việc làm, hƣớng dẫn học nghề cho bộ đội xuất ngũ; thăm, động viên và vận
động nhiều thanh niên xuất ngũ tham gia công tác đoàn tại địa phƣơng.
Năm 2001, thành phố có 502 đội thanh niên tình nguyện phòng ngừa tệ
nạn xã hội với 6.400 đội viên, đã tham gia cảm hóa, giúp đỡ 759 đối tƣợng
nghiện ma túy. Đã có 240 đối tƣợng tiến bộ trong đó có 107 thanh niên tiến
bộ đƣợc giới thiệu việc làm. Các đội viên thanh niên tình nguyện đã kịp thời
cung cấp thông tin về những đối tƣợng nghi vấn cho cơ quan công an; tham
gia hỗ trợ cơ quan công an triệt phá 28 vụ mua bán, sử dụng ma túy trái phép
trên địa bàn thành phố. Điển hình là chi đoàn PC17 Công an thành phố trong
Tháng cao điểm phòng chống ma túy (tháng 6) đã đăng ký 02 chuyên án
thanh niên, khám phá đƣợc 04 chuyên án, thu giữ 365g heroin và 15,5kg
thuốc phiện. Đoàn viên thanh niên thành phố từ cấp cơ sở đến Thành đoàn tổ
chức nhiều hoạt động tích cực hƣởng ứng ngày Toàn dân phòng chống ma túy
(26/6) nhƣ biểu diễn tiểu phẩm sân khấu, tổ chức diễn thuyết, hội trại, thi sáng
tác tranh cổ động phòng chống HIV/AIDS, phát tờ rơi, ký cam kết không mua
bán, tàng trữ, sử dụng ma túy… Nhiều mô hình tiêu biểu đƣợc Thành đoàn
biểu dƣơng nhƣ: Mô hình tiếp nhận đối tƣợng sau cai nghiện đến chữa trị
65
phục hồi sức khỏe, học nghề cho quá trình tái hòa nhập cộng đồng của Trung
tâm lao động giáo dục 06 thanh niên Hà Nội. Năm 2001, Trung tâm đã tiếp
nhận 400 đối tƣợng, hoàn thành công tác giáo dục tƣ tƣởng và đào tạo nghề
cho các đối tƣợng; Mô hình Câu lạc bộ sau cai nghiện ở quận Tây Hồ, quận
Cầu Giấy. Quận đoàn Cầu Giấy tham mƣu với chính quyền thành lập “Tổ dân
phòng thanh niên” tham gia giữ gìn an ninh trật tự trên địa bàn các phƣờng
thuộc quận. Quận đoàn Ba Đình tổ chức các đội thanh niên tình nguyện tham
gia phục vụ, phối hợp với các lực lƣợng an ninh làm tốt công tác bảo vệ Đại
hội Đảng và các sự kiện chính trị diễn ra trên địa bàn quận. Lực lƣợng xung
kích an ninh thành phố phối hợp vơi các ban ngành chức năng nhắc nhở, xử lý
31.707 trƣờng hợp vi phạm trật tự công cộng, trên 1.000 trƣờng hợp vi phạm
trật tự giao thông, tham gia bắt giữ 72 đối tƣợng buôn bán hêrôin, trộm cắp,
cƣớp giật [18].
Ở đơn vị tổ dân phố, các đội thanh niên cờ đỏ thƣờng xuyên phối hợp
với lực lƣợng xung kích an ninh thành phố và lực lƣợng dân phòng tuần tra
canh gác, nhất là vào khung giờ cao điểm, đêm khuya, dịp kỷ niệm các ngày
lễ lớn, các sự kiện chính trị. Năm 2002, đoàn viên thanh niên thành phố thực
hiện gần 5.000 buổi phát thanh tuyên truyền ngoài trời và ra quân tuyên
truyền, xây dựng mới 50 cụm pa-nô, căng treo 12.000 khẩu hiệu, áp-phích,
phát hơn 200.000 tờ rơi với các nội dung liên quan đến công tác giữ gìn an
ninh trật tự; tham gia phân luồng giao thông và hỗ trợ thi công tại 2 công trình
trọng điểm là nút cầu vƣợt Ngã Tƣ Vọng và nút giao thông Cầu Giấy, góp
phần tích cực giảm thiểu tình trạng ùn tắc giao thông, nhất là vào khung giờ
cao điểm. Hơn 180 đơn vị cấp phƣờng, xã tổ chức sơ kết Nghị quyết liên tịch
02 giữa Đoàn Thanh niên với Công an Thành phố. 35 buổi sinh hoạt giao lƣu
giữa học sinh - sinh viên các trƣờng đại học - cao đẳng với Trung tâm 06 và
các Trung tâm giáo dục lao động xã hội của thành phố đƣợc tổ chức. Lực
66
lƣợng thanh niên xung kích an ninh thành phố phối hợp với lực lƣợng công an
đẩy đuổi 630 đối tƣợng nghiện ma túy ra khỏi khu vực Thanh Nhàn, bắt giữ
86 đối tƣợng buôn bán và sử dụng ma túy trái phép. Các chi đoàn cơ sở xây
dựng mô hình chi đoàn không ma túy theo tiêu chí “hai không một có”, hơn
2.000 chi đoàn đăng ký xây dựng mô hình chi đoàn không ma túy [19].
Thực hiện Nghị quyết 13 của Chính phủ, Chỉ thị 04 của Ủy ban nhân dân
thành phố Hà Nội, hƣớng ứng “Năm giao thông, kỷ cương và văn minh đô thị
2003”, Ban Thƣờng vụ Thành đoàn triển khai chƣơng trình số 04/CT-TNHN
ngày 14/3/2003 với nội dung “Tuổi trẻ Thủ đô hành động vì thành phố an
toàn giao thông - văn minh đô thị hướng tới SEA Games 22”. Chấp hành
nghiêm chỉ đạo của cấp trên, đoàn viên thanh niên thành phố tập trung căng
treo hơn 6.000 băng-zôn, khẩu hiệu, tổ chức hơn 13.000 buổi phát thanh tại
các địa bàn dân cƣ; phối hợp với Sở Giao thông Công chính phát 640.000
cuốn tài liệu và 10.000 tờ rơi tuyên truyền về trật tự an toàn giao thông.
Thành đoàn Hà Nội tham gia ký giao ƣớc thi đua với 3 tỉnh, thành phố là
Hƣng Yên, Hải Dƣơng, Hải Phòng về việc xây dựng Quốc lộ 5 thành tuyến
đƣờng kiểu mẫu. Đoàn thanh niên các trƣờng đại học - cao đẳng của thành
phố phối hợp với các Quận đoàn thƣờng xuyên giữ gìn về sinh môi trƣờng, an
toàn giao thông tại 4 tuyến đƣờng: Xuân Thủy - Cầu Giấy, Liễu Giai -
Nguyễn Chí Thanh, Giải Phóng, Nguyễn Trãi [20].
Ở cấp cơ sở, các chi đoàn tổ chức cho đoàn viên thanh niên đăng ký giao
ƣớc thi đua và cam kết thực hiện “5 không” (Không điều khiển xe mô tô - xe
máy khi chƣa đủ điều kiện; Không phóng nhanh vƣợt ẩu, lạng lách, đánh
võng khi điều khiển các phƣơng tiện giao thông; Không đua xe, cổ vũ đua xe
trái phép; Không điều khiển các phƣơng tiện giao thông khi đã uống rƣợu bia;
Không xả rác bừa bãi và vệ sinh cá nhân không đúng nơi quy định). Định kỳ
vào chiều thứ 6 và sáng thứ 7 hàng tuần, đoàn viên thanh niên thành phố phối
67
hợp với các ban ngành, đoàn thể tổ chức đồng loạt ra quân vệ sinh môi trƣờng
tại các cơ quan, công sở, trƣờng học, khu vực dân cƣ, tuyến phố chính, các
khu tập thể; tham gia đội kiểm tra nếp sống văn hóa cơ sở; đăng ký đoạn
đƣờng tự quản… Tại những điểm nóng về giải phóng mặt bằng, thanh niên
thành phố chấp hành nghiêm chỉ đạo của Thành ủy, không tham gia khiếu
kiện, phối hợp với lực lƣợng công an và chính quyền địa phƣơng trong công
tác bảo vệ và chống lấn chiếm đất công. Thành ủy, UBND thành phố chỉ đạo
Tổng đội Thanh niên xung phong đảm nhận nhiệm vụ xác định mốc giới, quy
hoạch mặt bằng và xây dựng báo cáo khả thi cho dự án xây dựng Trung tâm
lao động giáo dục 06 thanh niên Hà Nội số 2 tại xã Xuân Nộn, huyện Đông
Anh, là nơi tiếp nhận các đối tƣợng thanh niên nghiện ma túy đến học tập cải
tạo theo mô hình mới. Cán bộ đoàn thành phố trực tiếp tham gia đoàn kiểm
tra công tác phục vụ SEA Games 22 tại các đơn vị trọng điểm nhằm chuẩn bị
mọi điều kiện tốt nhất cho kỳ SEA Games 22, thƣờng xuyên nhắc nhở đoàn
viên thanh niên nâng cao hơn nữa ý thức quốc phòng, an ninh, ý thức pháp
luật [20].
Tại kỳ thi tuyển sinh Đại học - Cao đẳng năm 2006, đoàn viên thanh
niên thành phố tham gia 715 tổ, đội, nhóm tình nguyện với 10.000 thành viên,
tiến hành tổng vệ sinh ký túc xá, giảng đƣởng, phòng ở tại các trƣờng đại học
- cao đẳng trên địa bàn; tổ chức tuần tra, bảo vệ an toàn trật tự khu vực tuyển
sinh, ký túc xá, ngăn chặn kịp thời các hiện tƣợng cò mồi, phát tán tài liệu,
trộm cắp. 5.000 sinh viên của thành phố đã tham gia phối hợp với lực lƣợng
công an hƣớng dẫn phân luồng giao thông tại các nút giao thông trọng điểm
và những nơi tổ chức tuyển sinh… Những hành động tích cực đó của đoàn
viên thanh niên thành phố đã góp phần làm giảm đáng kể tình trạng ùn tắc
giao thông trong giờ cao điểm, đảm bảo an toàn cho kỳ thi tuyển sinh. Trong
Tháng an toàn giao thông năm 2006, Thành đoàn Hà Nội vinh dự đƣợc Ủy
68
ban an toàn giao thông quốc gia và Ban chỉ đạo 197 tặng Bằng khen [23].
Với đặc thù riêng, các đoàn viên thanh niên của lực lƣợng vũ trang nhân
dân sôi nổi thi đua “Giành đỉnh cao quyết thắng”, “Tuổi trẻ lực lượng vũ
trang xung kích mẫu mực xây dựng chính quy”, “Thanh niên quân đội thi đua
rèn đức, luyện tài, xung kích, sáng tạo xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”, “Thanh
niên Công an nhân dân học tập, thực hiện 6 điều Bác Hồ dạy - Xung kích,
sáng tạo, tình nguyện, lập công vì an ninh Tổ quốc”. Các đồng chí luôn phát
huy vai trò xung kích trong nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, đấu tranh phòng chống
tội phạm và các tệ nạn xã hội, giữ vững phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, xây dựng
hình ảnh cán bộ, chiến sỹ công an thời kỳ mới. Các chỉ thị, Nghị quyết của
Đảng và Nhà nƣớc đƣợc các đồng chí nghiêm chỉnh chấp hành, điển hình là
Nghị quyết 13 của Chính phủ, Mệnh lệnh 04 của Giám đốc công an thành
phố. Bằng sự quyết tâm và nỗ lực không ngừng của đội ngũ đoàn viên thanh
niên lực lƣợng vũ trang nói riêng, đoàn viên thanh niên thành phố nói chung,
tình trạng ùn tắc giao thông, tai nạn giao thông, hiện tƣợng cƣớp giật trên địa
bàn thành phố đã giảm đi rõ rệt. Đặc biệt, trong suốt thời gian diễn ra SEA
Games 22 và ASEAN Paragames 2, lực lƣợng an ninh của thành phố đã chủ
động phối hợp với các đơn vị, các ban ngành, đảm bảo an ninh trƣớc, trong và
sau sự kiện, thực hiện nghiêm kỷ luật trực, ứng trực chiến đấu, chấp hành mọi
nhiệm vụ đƣợc phân công, góp phần làm cho SEA Games 22 và ASEAN
Paragames 2 thành công tốt đẹp [20].
Năm 2005, Đoàn Thanh niên thành phố Hà Nội phối hợp với Sở Lao
động Thƣơng binh - Xã hội, Ban chỉ đạo phòng chống ma túy thành phố xây
dựng kế hoạch thành lập các đội thanh niên tình nguyện đảm nhận cảm hóa
giáo dục các đối tƣợng nghiện trên địa bàn dân cƣ và các đội hình hoạt động
tại các trung tâm giáo dục lao động xã hội. Sau 01 năm hoạt động, đã có 180
Câu lạc bộ phòng chống tệ nạn xã hội đƣợc thành lập, với 2.450 đoàn viên
69
thanh niên thành phố tham gia, đảm nhận cảm hóa đƣợc 236 đối tƣợng không
tái nghiện trên địa bàn dân cƣ. Ban Thƣờng vụ Thành đoàn Hà Nội chỉ đạo
các chi đoàn cơ sở duy trì công tác quản lý, giáo dục kèm cặp giúp đỡ các học
viên sau cai trở về địa bàn dân cƣ thông qua các đội thanh niên tình nguyện
phòng chống tệ nạn xã hội, đội thanh niên tình nguyện làm công tác văn hóa
xã hội. Đã có 16.750 tờ rơi đƣợc phát, 387 buổi sinh hoạt văn hóa, văn nghệ,
thể dục thể thao, 267 buổi phát thanh, trên 400 buổi vệ sinh môi trƣờng đƣợc
tổ chức với sự góp sức của 36.918 lƣợt đoàn viên thanh niên thành phố
[21][22]. Thành đoàn Hà Nội phối hợp với lực lƣợng công an xây dựng hòm
thƣ tố giác tội phạm và đƣờng dây nóng nhận các thông tin tố giác tội phạm
theo lịch 03 buổi/tuần, 02 giờ/buổi. Đội thanh niên tình nguyện ở các chi đoàn
cơ sở thƣờng xuyên phối hợp với cảnh sát khu vực tiến hành rà soát các khu
vực trọng điểm, lên danh sách thanh niên không có việc làm, ăn chơi đua đòi,
chú ý những thanh niên hay đi chơi về khuya để phân loại, thông báo cho gia
đình có biện pháp xử lý, giáo dục phòng ngừa mắc nghiện [22].
Thực hiện Đề án 55/ĐA/TNHN-CAHN giữa Thành đoàn Hà Nội và
Công an thành phố về việc tuyển chọn đoàn viên thanh niên tiêu biểu tham
gia giữ gìn an toàn giao thông trên địa bàn thành phố từ tháng 12/2005 đến
6/2006, đã có 111 thanh niên tình nguyện tham gia với tinh thần trách nhiệm
cao, tác nghiệp hiệu quả, góp phần tích cực trong việc giữ gìn trật tự an toàn
giao thông trên địa bàn nội thành. Lực lƣợng thanh niên thành phố hình thành
các đội hình ra quân giữ gìn tuyến phố văn minh thƣơng mại, tổ chức 04 đợt
ra quân vì môi trƣờng xanh - sạch - đẹp, góp phần tích cực giữ gìn môi
trƣờng, cảnh quan đô thị của Thủ đô.
2.2.4. Xung kích lao động sáng tạo, làm chủ khoa học công nghệ
Trƣớc yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nƣớc, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, đòi hỏi phải tăng cƣờng hơn nữa
70
sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên, tạo mọi điều kiện tốt để
thanh niên phấn đấu học tập, lao động, cống hiến và trƣởng thành. Với quan
điểm đó, Đảng bộ thành phố đã có nhiều chính sách hỗ trợ thanh niên vay vốn
để học tập và làm giàu; đặc biệt khuyến khích sự sáng tạo, làm chủ khoa học
công nghệ trong thanh niên.
Hàng năm, Sở Giáo dục - Đào tạo, Sở Khoa học - Công nghệ thành phố
phối hợp với Thành đoàn tổ chức Hội thi Tin học trẻ không chuyên, thu hút
đông đảo học sinh từ bậc tiểu học đến trung học phổ thông trên địa bàn thành
phố tham gia. Năm 2002, Hà Nội có 124 học sinh tiêu biểu tham gia dự thi
cấp thành phố, 54 em đạt thành tích xuất sắc đƣợc nhận bằng khen của Thành
Đoàn. Đội tuyển của thành phố Hà Nội gồm 06 em tham dự Hội thi Tin học
trẻ không chuyên toàn quốc lần thứ VIII đã đạt 06 giải thƣởng gồm: 01 giải
nhất, 01 giải nhì khối trung học cơ sở, 03 giải nhất phần mềm sáng tạo, 01
giải ba khối tiểu học [19].
Năm 2004, đội tuyển của Hà Nội tham dự Hội thi tin học trẻ không
chuyên toàn quốc lần thứ X có 03 giải Nhất, 04 giải Nhì, 04 giải Ba và 01 giải
khuyến khích. Trong chiến dịch Mùa hè thanh niên tình nguyện 2004, thành
phố hình thành 40 đội tình nguyện phổ cập tin học - internet với sự tham gia
của 680 đoàn viên thanh niên, sinh viên; tổ chức 118 lớp học với gần 3.000
học viên là các thanh niên và cán bộ đang công tác tại chính quyền của 40 xã,
phƣờng, thị trấn trên địa bàn thành phố. Các chi đoàn , hội cơ sở thành lập
1.018 đội hình thanh niên tình nguyện với gần 42.000 đội viên đăng ký hoạt
động tại địa bàn Hà Nội và 27 tỉnh thành khu vực phía Bắc. 09 mô hình các
đội hình chuyên đƣợc thành lập gồm: phổ cập tin học và internet; tiếp sức
mùa thi; chuyển giao tiến bộ kỹ thuật khoa học công nghệ trong chăn nuôi và
trồng trọt. Đây là mô hình mới, mang tính sáng tạo, phát huy chuyên môn
71
đƣợc đào tạo của đoàn viên, thanh niên; đồng thời thể hiện vai trò của tổ chức
đoàn trong việc góp phần thực hiện xã hội hóa công tác giáo dục, xây dựng xã
hội học tập [19].
Hƣởng ứng phong trào sáng tạo trẻ do Trung ƣơng Đoàn phát động,
Festival tài năng lao động sáng tạo trẻ Thủ đô đƣợc tổ chức hàng năm, nhận
đƣợc sự ủng hộ của đông đảo cán bộ, nhân dân và đoàn viên thanh niên thành
phố. Nhiều nội dung đƣợc triển khai nhƣ: thi thuyết trình bảo vệ đề tài giải
pháp khoa học, kỹ thuật, quản lý; hội thi Tuổi trẻ Thủ đô với công cuộc cải
cách hành chính; hội thi Câu lạc bộ khuyến nông thanh niên; triển lãm Sáng
tạo trẻ…. Năm 2002, 16 đơn vị cấp quận - huyện và tƣơng đƣơng đã tổ chức
festival, thi bảo vệ 42 đề tài giải pháp lựa chọn từ cấp cơ sở; tổ chức thi tin
học văn phòng, nâng cao phần mềm sáng tạo; bình chọn 30 công trình phần
việc thanh niên tiêu biểu trị giá hơn 100 triệu đồng; tổ chức thi Bàn tay vàng
nghề may, tiện, sơn, hàn, nguội, tổ chức triển lãm tuổi trẻ sáng tạo. Năm
2004, đã có 3.689 đề tài nghiên cứu khoa học của sinh viên; hơn 400 buổi tọa
đàm về nâng cao chất lƣợng học tập của sinh viên đƣợc tổ chức; khối trung
học chuyên nghiệp và dạy nghề Hà Nội đạt giải Nhất toàn quốc Hội thi tay
nghề ASEAN; Đại học Bách khoa, Đại học Kinh tế quốc dân là 2 đơn vị đạt
giải nhất và giải nhì cuộc thi Olimpic Mác-Lênin và tƣ tƣởng Hồ Chí Minh
toàn quốc; Đại học Bách khoa đạt giải Nhì cuộc thi Sáng tạo Robot Việt Nam.
Đây là những sân chơi kích thích sự sáng tạo của tuổi trẻ, tạo điều kiện cho
đoàn viên thanh niên học tập và cống hiến trí tuệ cho sự nghiệp xây dựng và
phát triển đất nƣớc [19][21].
Cũng trong năm 2004, lần đầu tiên cuộc thi Ý tƣởng sáng tạo vì sự phát
triển Thủ đô đƣợc tổ chức. Đã có 712 ý tƣởng đƣợc chọn lọc qua các vòng thi,
nhiều sáng kiến, ý tƣởng tại vòng thi chung kết đƣợc các chuyên gia đánh giá
72
là thực sự có ý nghĩa, sát với thực tế xã hội và yêu cầu cấp thiết của thành phố
trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa. Cuộc thi đƣợc nhân
dân và dƣ luận đánh giá cao.
Công tác nghiên cứu khoa học trong khối sinh viên các trƣờng đại học,
cao đẳng trên địa bàn thành phố ngày càng có nhiều khởi sắc. Các trƣờng chủ
động lên kế hoạch mời các chuyên gia tham dự, phối kết hợp tổ chức Tuần lễ
nghiên cứu khoa học sinh viên; các Câu lạc bộ chuyên ngành tổ hội thảo, tọa
đàm “Nâng cao chất lượng học tập”, “Thanh niên đi đầu trong xã hội học
tập”; thi Olimpic các môn khoa học, thi Dynamic “Sinh viên nhà doanh
nghiệp tương lai”, thi “Ý tưởng sáng tạo vì sự phát triển Thủ đô 2005”… góp
phần khuyến khích tính xung kích, sáng tạo, gắn học tập với nghiên cứu thực
tiễn của học sinh, sinh viên. Một số trƣờng đại học - cao đẳng chủ động đăng
cai các hội thảo chuyên ngành, hoạt động nghiên cứu khoa học với quy mô
toàn quốc, qua đó khẳng định vị thế và vai trò tiên phong trong phong trào
nghiên cứu khoa học của sinh viên Thủ đô. Điển hình trong hoạt động này là
Đoàn Thanh niên - Hội Sinh viên các Trƣờng đại học: Đại học Xây dựng, Đại
học Kinh tế quốc dân, Đại học Ngoại thƣơng, Đại học Bách khoa, Đại học
Ngoại ngữ, Đại học Sƣ phạm.
Năm 2005, Hội thao kỹ thuật sáng tạo tuổi trẻ ngành Y tế khu vực Hà
Nội lần thứ XXI đƣợc tổ chức, có gần 200 đề tài kỹ thuật, trong đó có 79 đề
tài kỹ thuật của 35 đơn vị y tế đƣợc lựa chọn tham gia hội thao cấp liên viện.
Có tổng số 52 giải công trình cho các kíp kỹ thuật, trong đó có 13 giải Nhất,
25 giải tập thể và cá nhân có thành tích trong tổ chức hội thao các cấp đƣợc
Ủy ban nhân dân thành phố tặng bằng khen, 37 cá nhân đƣợc Trung ƣơng
Đoàn tặng Huy hiệu Tuổi trẻ sáng tạo, 19 đồng chí đƣợc Trung ƣơng Đoàn
tặng kỷ niệm chƣơng “Vì thế hệ trẻ” và nhiều giải thƣởng, bằng khen của Bộ
73
Y tế, của Thành đoàn đƣợc trao cho các kíp kỹ thuật, tập thể đạt giải [22].
Hoạt động biểu dƣơng, tôn vinh, khuyến khích tài năng trẻ đƣợc đẩy
mạnh thông qua việc trao quỹ khuyến học, khuyến tài, quỹ học sinh - sinh viên
nghèo vƣợt khó, thành lập văn phòng hỗ trợ sinh viên, câu lạc bộ giới thiệu
việc làm cho sinh viên - học sinh, xét giới thiệu cán bộ đoàn - hội nhận các giải
thƣởng Sao Tháng Giêng, Lý Tự Trọng, Trần Văn Ơn. Năm học 2003 - 2004,
12.947 học sinh, sinh viên đƣợc trao học bổng với tổng trị giá 5,202 tỷ đồng.
Năm 2005, 96 sinh viên tốt nghiệp thủ khoa đƣợc thành phố biểu dƣơng khen
thƣởng tại Liên hoan tuyên dƣơng các thủ khoa xuất sắc tốt nghiệp đại học -
cao đẳng ở Hà Nội, 36 sinh viên, cán bộ Hội Sinh viên tiêu biểu của Thủ đô Hà
Nội vinh dự nhận giải thƣởng “Sao Tháng Giêng”, 50 sinh viên nghèo vƣợt
khó đƣợc nhận học bổng “Những trang vàng”.
Chƣơng trình phổ cập tin học và internet đƣợc triển khai rộng rãi tại các
xã ngoại thành Hà Nội. Năm 2007, Thành đoàn Hà Nội phối hợp với Công ty
Tin học CMS hỗ trợ miễn phí 100 máy vi tính cho đoàn viên thanh niên các
xã ngoại thành nâng cao trình độ công nghệ thông tin trong 2 tháng. Đoàn
các trƣờng đại học - cao đẳng trên địa bàn thành phố tham mƣu với Đảng ủy,
Ban Giám hiệu nhà trƣờng trong hoạt động sử dụng máy tính của nhà trƣờng
hỗ trợ tin học cho các địa phƣơng đƣợc trƣờng đăng ký đỡ đầu. Điển hình là
đoàn trƣờng các đơn vị: Đại học Kinh tế quốc dân, Đại học Ngoại thƣơng,
Viện Mở, Đại học dân lập Đông Đô và Học viện Tài chính [19][20].
2.2.5. Xung kích bảo vệ môi trường
Môi trƣờng là vấn đề thách thức lớn nhất đối với toàn cầu, mỗi quốc gia
và khu vực trong thế kỷ XXI, đặc biệt ở những thành phố đông dân cƣ nhƣ Hà
Nội. Bảo vệ môi trƣờng Thủ đô Hà Nội là trách nhiệm chung của cả cộng
đồng. Hình ảnh thanh niên Hà Nội với các phong trào tình nguyện đã trở
thành hình ảnh đẹp của giới trẻ Thủ đô. Lực lƣợng đoàn viên thanh niên từ
74
cấp cơ sở đến cấp thành phố, ở tất cả các khối nông thôn, thành thị, học sinh -
sinh viên… đồng loạt tham gia làm vệ sinh môi trƣờng, giữ gìn vệ sinh công
cộng với khẩu hiệu “Ngày thứ 7 tình nguyện”; “Ngày chủ nhật xanh”. Với
sức mạnh tập thể, phong trào tạo sức lôi cuốn mạnh mẽ, thu hút sự tham gia
của đông đảo mọi tầng lớp nhân dân, nhất là các thành viên của Hội Phụ nữ,
Hội Cựu Chiến binh…. Nhiều nơi, phong trào đƣợc duy trì thƣờng xuyên, liên
tục, góp phần to lớn vào việc giữ gìn vệ sinh môi trƣờng, bảo vệ cảnh quan đô
thị của Thủ đô xanh - sạch - đẹp.
Hƣởng ứng cuộc vận động “Vì môi trường Thủ đô xanh – sạch – đẹp”,
năm 2002, các cơ sở Đoàn trong toàn Thành phố đã tổ chức 2.456 buổi ra
quân vệ sinh môi trƣờng; nhận trồng, chăm sóc và bảo vệ trên 17.000 cây
xanh. Triển khai kế hoạch Năm giao thông và trật tự đô thị, Đoàn thanh niên
Thành phố đã thành lập 102 đội thanh thiếu niên tình nguyện tham gia đảm
nhận giữ gìn an toàn giao thông, trật tự đô thị và văn minh thƣơng mại của 52
tuyến phố.
Năm 2003, chỉ riêng lực lƣợng đoàn viên thanh niên khối công nhân viên
chức đã đảm nhận 930 công trình phần việc thanh niên, đóng góp và cống
hiến 496 đề tài nghiên cứu khoa học. Thành đoàn phối hợp với các đơn vị,
doanh nghiệp tổ chức 54 hội thi tay nghề với sự tham gia của hơn 200 nghìn
lƣợt đoàn viên thanh niên. Qua các đợt thi đua, thành phố đã có nhiều cơ sở
đoàn tiêu biểu nhƣ: Đoàn Thanh niên Tổng công ty sông Đà đẩy nhanh tiến
độ đƣa vào sử dụng Nhà máy thủy điện Nà Lơi vƣợt kế hoạch trƣớc 03 tháng
so với tiến độ quy định, tiết kiệm cho nhà nƣớc 06 tỷ đồng; Đoàn Thanh niên
Bƣu điện Hà Nội đảm nhận công trình “Khảo sát tiếp thị và bán hàng 5 dịch
vụ gia tăng của tổng đài điện tử”, khảo sát đƣợc 10.588 khách hàng, tiếp thị
đƣợc 1.126 khách hàng sử dụng dịch vụ, góp phần giảm tải việc đi lại, làm
các thủ tục hành chính chỉ với một vài thao tác đơn giản trên máy tính
75
[21][18].
Năm 2006, chào mừng thành công của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
X của Đảng và Hội nghị cấp cao APEC 2006, thanh niên thành phố đã tổ
chức ra quân làm vệ sinh môi trƣờng, bóc xóa các biển quảng cáo sai quy
định, gây mất mỹ quan đô thị. Hơn 5.000 đoàn viên thanh niên đã tham gia,
bóc xóa đƣợc 20.000 biển quảng cáo trên các tuyến phố, phối hợp với lực
lƣợng bảo vệ dân phố và công an xã, phƣờng xử lý các trƣờng hợp lấn chiếm
vỉa hè, lòng đƣờng, bán hàng sai quy định… Diễn đàn “Nét thanh lịch của
thiếu nhi Thủ đô” thu hút hàng nghìn bài dự thi, hàng trăm tiết mục đăng ký
tham gia của các em thiếu nhi từ cấp cơ sở Đoàn, Hội, Đội đến cấp thành phố,
đƣợc dƣ luận cả nƣớc quan tâm và đánh giá cao.
Năm 2008, Hà Nội có 5 câu lạc bộ tình nguyện vì môi trƣờng. Tham gia
các câu lạc bộ này, đoàn viên thanh niên thành phố đƣợc thể hiện tình yêu với
môi trƣờng, chung tay hành động bảo vệ, giữ gìn môi trƣờng, đồng thời hình
thành làn sóng “sống xanh” trong giới trẻ, sống quan tâm và có trách nhiệm
với môi trƣờng, trong suy nghĩ, hành động luôn hƣớng tới môi trƣờng sạch và
phát triển bền vững.
2.3. Phong trào đồng hành cùng thanh niên
2.3.1. Đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp
*Đoàn viên, thanh niên khối nông thôn tích cực áp dụng các tiến bộ khoa
học kỹ thuật vào sản xuất, chuyển dịch cơ cấu cây trồng vật nuôi theo hƣớng
sản xuất hàng hóa. Năm 2002, đoàn viên, thanh niên nông thôn trên địa bàn
thành phố đảm nhận 294 công trình thanh niên, tham gia cải tạo hệ thống thủy
lợi nội đồng, xây dựng nông thôn mới với tổng trị giá 21.280 triệu đồng; tham
gia phát triển ngành nghề phụ, nghề truyền thống; thành lập các tổ sản xuất,
kinh doanh dịch vụ, giúp đỡ các hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Thành
đoàn Hà Nội phối hợp với các trung tâm khuyến nông tổ chức 160 lớp tập
76
huấn về kiến thức khoa học kỹ thuật trong nông nghiệp cho 15.000 lƣợt đoàn
viên, thanh niên; xây dựng 430 điểm trình diễn kỹ thuật mô hình ứng dụng
chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp với số tiền
hỗ trợ gần 400 triệu đồng; 104 Câu lạc bộ khuyến nông thanh niên duy trì
hoạt động thƣờng xuyên với 5.038 hội viên. Đã có 15 dự án với tổng số vốn
vay 810 triệu đồng dành cho thanh niên Hà Nội từ nguồn Quỹ quốc gia hỗ trợ
giải quyết việc làm theo kênh Trung ƣơng Đoàn [19].
Các cơ sở đoàn tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chƣơng trình phối hợp giữa
Thành đoàn và Sở Nông nghiệp phát triển nông thôn về “Phát huy vai trò
xung kích của thanh niên tham gia chương trình 12/CTr-TU của Thành ủy Hà
Nội về phát triển kinh tế ngoại thành và từng bước hiện đại hóa nông nghiệp,
nông thôn giai đoạn 2001 - 2005”. Nội dung các buổi tập huấn triển khai theo
trọng tâm của ngành nông nghiệp Thủ đô, góp phần hỗ trợ đoàn viên thanh
niên cả về kiến thức và cơ hội tiếp cận tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất.
Nhiều mô hình thanh niên điển hình trong phát triển kinh tế xuất hiện, hình
thức phong phú nhƣ nuôi trồng thủy sản, cây ăn quả, rau an toàn, chăn nuôi
bò sữa, trồng hoa chất lƣợng cao. Năm 2003, đã có 255 lớp tập huấn, 90 điểm
trình diễn kỹ thuật thu hút sự tham gia của hơn 20.000 lƣợt đoàn viên, thanh
niên. Toàn thành phố có 20 mô hình trang trại thanh niên, hơn 60 dự án của
thanh niên đƣợc vay vốn từ nguồn Quỹ quốc gia hỗ trợ giải quyết việc làm
với tổng số tiền vay hơn 4 tỷ đồng. Năm 2004, số mô hình trang trại trẻ tăng
lên 30 cơ sở, giải quyết việc làm cho gần 600 lao động thanh niên, tổng số
nguồn vốn giúp thanh niên lập nghiệp theo các kênh đạt hơn 3,2 tỷ đồng.
Năm 2005, các cơ sở đoàn trên địa bàn thành phố tổ chức đƣợc 200 lớp
tập huấn khoa học, kỹ thuật cho 10.000 hội viên, đầu tƣ xây dựng và nhân
rộng 46 mô hình thanh niên nông thôn làm kinh tế giỏi, trong đó phát triển 12
77
mô hình mới. Khối thanh niên nông thôn đảm nhận 410 công trình phần việc
thanh niên tình nguyện với các nội dung: tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng,
hiện đại hóa hệ thống thủy lợi, xây dựng nông thôn mới…
Thực hiện kế hoạch liên tịch giữa Đoàn Thanh niên với Ngân hàng chính
sách, Thành đoàn Hà Nội tổ chức tập huấn về công tác vay vốn cho Bí thƣ
Đoàn các xã, phƣờng, thị trấn. Các cơ sở đoàn chủ động đăng ký với Ngân
hàng chính sách vay vốn phát triển kinh tế trong năm 2005 với tổng số vốn
đăng ký gần 8 tỷ đồng. 10 dự án vay vốn phối hợp giữa Thành đoàn với các
ban ngành liên quan đƣợc giải ngân với trị giá 954 triệu đồng, góp phần giải
quyết việc làm cho 173 hộ gia đình. Thành đoàn làm việc với Viện công nghệ
sinh học ký kết chƣơng trình phối hợp xây dựng dự án ứng dụng công nghệ
sinh học xử lý Ni-tơ liên kết trong nƣớc sinh hoạt [23].
Phong trào học để lập nghiệp diễn ra khá sôi nổi, tập trung chủ yếu thông
qua các loại hình hoạt động của Đoàn nhƣ tập huấn, chuyển giao tiến bộ khoa
học kỹ thuật cho thanh niên nông thôn với các câu lạc bộ, trung tâm khuyến
nông, áp dụng các chế phẩm để tăng năng suất cây trồng, vật nuôi… Năm
2006, Thành đoàn Hà Nội chỉ đạo các đơn vị cơ sở, phối kết hợp cùng các cơ
quan liên quan, tổ chức tập huấn cho 3.500 đoàn viên, thanh niên về kiến thức
khoa học, kỹ thuật nghề nông. Phong trào “4 mới” (kỹ thuật mới, ngành nghề
mới, mô hình mới và thị trƣờng mới” đƣợc triển khai rộng khắp các địa
phƣơng. Nguồn vốn hỗ trợ đoàn viên thanh niên phát triển kinh tế từ Quỹ
quốc gia hỗ trợ giải quyết việc làm trị giá 1,246 tỷ đồng, từ Ngân hàng chính
sách xã hội thành phố là hơn 5,781 tỷ đồng. Nhiều mô hình VAC và các chủ
trang trại trẻ với thu nhập hàng trăm triệu đồng/năm đã xuất hiện trong thanh
niên nông thôn. Bên cạnh đó, các cơ sở đoàn tích cực phối hợp tổ chức các
cuộc thi tìm hiểu, trình diễn kỹ thuật nghề nông, thi thanh niên tham gia bảo
vệ thực vật… Qua phong trào học tập để lập nghiệp, đoàn viên, thanh niên
78
nông thôn trên địa bàn Hà Nội không chỉ đi đầu ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào
sản xuất mà c òn đi đầu trong việc sử dụng các giống mới, góp phần chuyển
dịch cơ cấu cây trồng vật nuôi có hiệu quả kinh tế cao ở từng địa phƣơng.
Cũng thông qua phong trào này, nhu cầu tìm hiểu các chủ trƣơng, chính sách
của Nhà nƣớc, học hỏi kiến thức khoa học, kỹ thuật, tham quan, trao đổi kinh
nghiệm trong thanh niên nông thôn phát triển[22].
* Đoàn viên, thanh niên khối đô thị chủ động thành lập các đội hình
thanh niên tình nguyện giữ gìn trật tự an toàn giao thông, tham gia xây dựng
các tuyến phố văn minh thƣơng mại, tuyên truyền vận động nhân dân giữ gìn
vệ sinh môi trƣờng, không lấn chiếm vỉa hè, lòng đƣờng, ứng xử giao tiếp có
văn hóa. Các cơ sở đoàn phối hợp các đơn vị trên địa bàn thành phố tổ chức
các trung tâm giới thiệu việc làm, các buổi giao lƣu tọa đàm giữa thanh niên
với các doanh nghiệp, góp phần tạo cơ hội tìm kiếm việc làm. Nguồn vốn hỗ
trợ thanh niên qua các kênh phát huy tác dụng tích cực, giúp đoàn viên thanh
niên tự mở các tổ sản xuất, dịch vụ, giải quyết việc làm cho hàng trăm ngƣời.
Phong trào thi đua luyện tay nghề, thi thợ giỏi, phát huy sáng kiến cải
tiến kỹ thuật, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh tiếp tục đƣợc
triển khai trong khối đoàn viên, thanh niên đô thị. Chƣơng trình “Thanh niên
xung kích tham gia công cuộc cải cách hành chính nhà nước, xây dựng công
sở văn minh sạch đẹp” giai đoạn 2004 - 2005 do Thành Đoàn - Sở Nội vụ
thành phố Hà Nội phối hợp đƣợc triển khai tới 100% các cơ sở đoàn trực
thuộc nhằm phát huy vai trò xung kích của tuổi trẻ hăng hái tham gia thực
hiện những mục tiêu chiến lƣợc của Chƣơng trình cải cách hành chính, góp
phần nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức trẻ. Thành đoàn phối
hợp với Sở Nội vụ, trong năm 2004, tổ chức lớp tập huấn chuyên đề về cải
cách hành chính cho đội ngũ cán bộ đoàn chủ chốt với sự tham gia của 107
đồng chí. Đợt tập huấn đã giúp các cán bộ đoàn chủ chốt có điều kiện tiếp
79
cận, nắm bắt và tìm hiểu sâu về các chủ trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà
nƣớc, chƣơng trình tổng thể của Chính phủ về cải cách nền hành chính Nhà
nƣớc, cải cách hành chính ở Hà Nội. Năm 2005, xuất hiện nhiều phong trào
tích cực trong đoàn viên thanh niên thành phố, tiêu biểu là phong trào Ngày
thứ 7 tình nguyện tham gia cải cách hành chính với các nội dung: tuyên
truyền về cải cách hành chính, trực tiếp tham gia xây dựng quy trình một cửa,
giải quyết hồ sơ tồn đọng, ứng dụng công nghệ thông tin trong xây dựng hệ
thống quản lý hồ sơ, chấn chỉnh lề lối làm việc tại cơ sở, thái độ tác phong
làm việc của cán bộ công quyền. Qua phong trào, vai trò xung kích của tuổi
trẻ đƣợc phát huy trong việc thực hiện các mục tiêu chiến lƣợc của Chƣơng
trình cải cách hành chính, nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức trẻ.
Các điển hình tiêu biểu là Đoàn Thanh niên Bộ Ngoại giao, Bộ Bƣu chính
viễn thông, Bộ Tài nguyên môi trƣờng, Học viện Hành chính quốc gia và
Đoàn Thanh niên khối Dân - Chính - Đảng [21] [22].
Năm 2005, đoàn viên thanh niên khối đô thị đảm nhận 65 tuyến phố văn
minh đô thị, thƣờng xuyên ra quân làm vệ sinh môi trƣờng, thu gom rác thải,
xóa biển quảng cáo rao vặt, nhắc nhở các hộ kinh doanh không lấn chiếm vỉa
hè lòng đƣờng làm nơi kinh doanh buôn bán, giữ gìn cảnh quan đô thị xanh -
sạch - đẹp. Các đội thanh niên tình nguyện tham gia phân luồng, hƣớng dẫn
giao thông tại 17 nút giao thông trọng điểm, 35 cổng trƣờng học và những
điểm nhạy cảm thƣờng xảy ra đua xe trái phép tiếp tục duy trì hoạt động với
10.976 lƣợt thanh niên, kết hợp tham gia công tác giải phóng mặt bằng tại nút
giao thông Ngã Tƣ Sở, đƣờng vành đai 3 [22].
Chƣơng trình “3 tập trung, 3 tình nguyện” giai đoạn 2006 - 2007 tạo khí
thế, động lực mới cho đoàn viên thanh niên trong việc tổ chức các hoạt động
xung kích, tình nguyện, lập thành tích chào mừng Đại hội Đoàn thành phố lần
thứ XIII, hƣớng tới chào mừng kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội. Thế
80
mạnh tại chỗ của lực lƣợng thanh niên trên địa bàn dân cƣ đƣợc phát huy, các
chi đoàn, chi hội thanh niên trên địa bàn dân cƣ liên tục đổi mới nội dung hoạt
động, đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng chính đáng của đoàn viên thanh niên.
Năm 2006, 128 câu lạc bộ văn hóa trẻ cấp phƣờng đƣợc thành lập, thu hút
6.000 lƣợt đoàn viên, thanh niên sinh hoạt; thành lập 46 đội với 2.000 thanh
niên, sinh viên, lao động nhập cƣ, tự quản trên địa bàn dân cƣ. 1.631 công
trình, phần việc thanh niên tại địa phƣơng đƣợc thực hiện có hiệu quả.
Chƣơng trình thực sự tạo bƣớc chuyển biến tích cực về tổ chức và hoạt động
của đoàn khu vực đô thị, đƣợc lãnh đạo cấp ủy, chính quyền địa phƣơng ghi
nhận và đánh giá cao [21][22].
* Đoàn viên, thanh niên khối trường học tích cực học tập, rèn luyện và
sáng tạo, nâng cao trình độ chuyên môn, chú trọng học ngoại ngữ, tin học và
các ngành nghề kỹ thuật, nhằm đáo ứng yêu cầu lao động của thị trƣờng trong
và ngoài nƣớc.
Năm học 2000 - 2001, với chủ đề “Tuổi trẻ học đường Thủ đô viết tiếp
trang sử vẻ vang của Đoàn, vững bước tiến vào kỷ nguyên mới”, Đoàn Thanh
niên các trƣờng trên địa bàn thành phố chủ động đăng ký với nhà trƣờng đảm
nhận các công trình, phần việc thanh niên, góp phần nâng cao chất lƣợng giáo
dục đào tạo nhƣ: tổ chức “Festival khoa học - học tập” từ chi đoàn đến đoàn
trƣờng, “Hội nghị sinh viên nghiên cứu khoa học”, phát động “Mùa thi
nghiêm túc đạt chất lượng cao”, vận động “Đoàn viên, thanh niên tình
nguyện đấu tranh chống các biểu hiện tiêu cực trong thi và kiểm tra”. Kết
quả đã có 5.278 đôi bạn cùng tiến, 11.824 sinh viên, học sinh tham gia 411
các cuộc thi Olimpic; 5.680 đề tài nghiên cứu khoa học của sinh viên đƣợc
đánh giá cao; 31.324 sinh viên, học sinh đạt học lực giỏi; duy trì hoạt động
của 1.848 Câu lạc bộ học tập với sự tham gia của 52.649 hội viên là sinh viên,
học sinh. Các quỹ khuyến học khuyến tài đã trao 5.855 suất học bổng cho học
81
sinh - sinh viên với tổng trị giá 3,3 tỷ đồng.
Hệ thống câu lạc bộ sở thích, câu lạc bộ chuyên ngành hoạt động có hiệu
quả, thu hút đông đảo đoàn viên, học sinh, sinh viên. Năm 2003, toàn thành
phố có 3.960 đề tài nghiên cứu khoa học thu hút hơn 10.000 sinh viên tham
gia; 83 đợt tổ chức thi sinh viên giỏi, Olimpic các môn học với 1.116 giải
thƣởng cấp trƣờng, 279 giải thƣởng cấp bộ, 51 học sinh vinh dự đƣợc nhận
giải thƣởng “Sao Tháng Giêng”; 12 em học sinh trung học phổ thông đƣợc
nhận giải thƣởng Lý Tự Trọng. Thành đoàn Hà Nội tham gia xây dựng quy
chế tuyên dƣơng khen thƣởng thủ khoa xuất sắc, tham mƣu với Thành ủy, Hội
đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân thành phố tổ chức liên hoan tuyên dƣơng
101 thủ khoa xuất sắc tốt nghiệp các trƣờng đại học - cao đẳng ở Hà Nội (năm
2003), góp phần tạo khí thế thi đua sôi nổi trong phong trào “Học tập, rèn
luyện vì ngày mai lập nghiệp”, xác định trách nhiệm của trí thức trẻ đối với sự
nghiệp xây dựng và phát triển Thủ đô và đất nƣớc. Hoạt động liên hoan tuyên
dƣơng nhận đƣợc sự quan tâm ủng hộ sâu sắc của nhân dân cả nƣớc, là hành
động thiết thực động viên, cổ vũ học sinh - sinh viên nỗ lực học tập, phấn đấu
[18-23].
* Đoàn viên, thanh niên khối công nhân, viên chức đẩy mạnh phong trào
học tập nâng cao trình độ, tay nghề, cải tiến kỹ thuật, ứng dụng công nghệ
mới vào sản xuất kinh doanh. Nhiều đơn vị đoàn chủ động đề xuất với các cơ
quan chuyên môn tổ chức hội thi sáng tạo kỹ thuật, góp phần làm lợi cho cơ
quan, doanh nghiệp hàng tỷ đồng. Năm 2002, đoàn viên, thanh niên khối công
nhân viên chức thành phố đảm nhận 408 đề tài sáng kiến cải tiến kỹ thuật,
1.962 công trình phần việc thanh niên trị giá hơn 350 tỷ đồng, thu hút hơn
20.000 đoàn viên, thanh niên tham gia. Khối công nhân viên chức quận Đống
Đa đảm nhận 213 công trình phần việc thanh niên tình nguyện; khối công
nhân viên chức quận Thanh Xuân có 194 sáng kiến cải tiến kỹ thuật, đảm
82
nhận 108 công trình phần việc thanh niên, làm lợi cho Nhà nƣớc 2,5 tỷ đồng.
Hội thao Liên viện ngành Y lần thứ XIX có 73 đề tài kỹ thuật của 33 đơn vị y
tế đóng trên địa bàn thành phố tham gia, kết quả có 13 đoàn viên đƣợc nhận
Huy chƣơng tuổi trẻ sáng tạo, nhiều cá nhân và tập thể có thành tích xuất sắc
đƣợc Trung ƣơng Đoàn, Ủy ban nhân dân thành phố, Thành đoàn Hà Nội tặng
bằng khen.
Năm 2003, đoàn viên, thanh niên khối công nhân viên chức đảm nhận
930 công trình phần việc thanh niên, 496 đề tài nghiên cứu khoa học; tổ chức
54 hội thi tay nghề với trên 200 nghìn lƣợt đoàn viên, thanh niên tham gia.
Nhiều cơ sở đoàn tiêu biểu xuất hiện nhƣ: Đoàn Thanh niên Tổng công ty
sông Đà đẩy nhanh tiến độ đƣa vào sử dụng Nhà máy thủy điện Nà Lơi vƣợt
kế hoạch trƣớc 3 tháng so với tiến độ quy định, tiết kiệm cho nhà nƣớc 6 tỷ
đồng; Đoàn Thanh niên Bƣu điện Hà Nội đảm nhận công trình “Khảo sát tiếp
thị và bán hàng 5 dịch vụ gia tăng của tổng đài điện tử”, khảo sát đƣợc
10.588 khách hàng, tiếp thị đƣợc 1.126 khách hàng sử dụng dịch vụ [21][18].
2.3.2. Đồng hành với thanh niên trong nghề nghiệp, việc làm
Trƣớc yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa, sự
thay đổi cơ cấu kinh tế, quá trình chuyển đổi công nghệ đã và đang đặt ra yêu
cầu phải tăng cƣờng sự chỉ đạo của Đảng trên tất cả các lĩnh vực của công tác
đoàn và phong trào thanh niên. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung
ƣơng Đảng (khóa VIII) tại Đại hội IX (2001) nêu rõ: “Coi trọng công tác
hƣớng nghiệp và phân luồng học sinh trung học, chuẩn bị cho thanh niên, thiếu
niên đi vào lao động nghề nghiệp phù hợp với sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế
trong cả nƣớc và từng vùng địa phƣơng”. “Bồi dƣỡng cho thế hệ trẻ tinh thần
yêu nƣớc, yêu quê hƣơng, gia đình và tự tôn dân tộc, lý tƣởng xã hội chủ nghĩa,
lòng nhân ái, ý thức tôn trọng pháp luật, tinh thần hiếu học, chí tiến thủ lập
nghiệp, không cam chịu nghèo khó. Đào tạo lớp ngƣời lao động có kiến thức
83
cơ bản, làm chủ kỹ năng nghề nghiệp, quan tâm hiệu quả thiết thực, nhạy cảm
với cái mới, có ý thức vƣơn lên về khoa học công nghệ…”. Vấn đề giải quyết
việc làm cho thanh niên đƣợc Đại hội xác định là vấn đề cần kíp, phải làm
ngay. Các cấp các ngành cần chung tay hỗ trợ, “khuyến khích phát triển hệ
thống các trƣờng, lớp dạy nghề dân lập và tƣ thục, trang bị cho thanh niên
những kiến thức sản xuất, kỹ năng lao động và năng lực tiếp thu công nghệ
mới để tự tạo việc làm, chủ động tìm kiếm cơ hội lập nghiệp” [55, tr. 473].
Với đặc thù là địa bàn có số lƣợng đoàn viên thanh niên khắp cả nƣớc
tập trung về học tập, công tác, lao động đông, tăng mạnh qua từng năm, vấn
đề giải quyết việc làm cho thanh niên trở thành vấn đề bức xúc cần giải quyết.
Tốc độ đô thị hóa nhanh, việc giải phóng mặt bằng để thực hiện các dự án
phát sinh nhiều vấn đề về nhà ở, quản lý hành chính, trật tự công cộng, gây
khó khăn trong công tác quản lý, đồng thời tác động lớn đến tƣ tƣởng thanh
niên. Giải quyết tốt vấn đề việc làm cho thanh niên là giải quyết đƣợc hàng
loạt các vấn đề khác trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội của Thủ đô. Vì
vậy, Đảng bộ thành phố chủ trƣơng huy động mọi nguồn lực tập trung giải
quyết việc làm cho thanh niên.
Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố lần thứ XIII
nêu rõ: “Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh thành phố làm tốt công tác
giáo dục lý tƣởng và đạo đức cho thanh, thiếu niên; tổ chức, động viên thế hệ
trẻ xung kích trong những việc mới, việc khó, đi đầu trong công tác phòng
chống tệ nạn xã hội, đặc biệt là tệ nạn ma túy; tích cực lao động, học tập, rèn
luyện, phát huy tài năng, xứng đáng là chủ nhân Thăng Long một nghìn
năm…; tập trung chỉ đạo những phong trào chủ lực, có tác dụng đẩy mạnh
công nghiệp hóa, hiện đại hóa Thủ đô” [2, tr. 106].
Đảng bộ thành phố đề ra một số mục tiêu cụ thể: xây dựng và triển khai
hiệu quả chiến lƣợc đào tạo nghề, khắc phục tình trạng mất cân đối nghiêm
84
trọng về cơ cấu đào tạo “thừa thầy, thiếu thợ” và tâm lý chạy theo bằng cấp;
khuyến khích các thành phần kinh tế, các cơ sở sản xuất, kinh doanh tham gia
đào tạo nghề, gắn với giải quyết công ăn việc làm; đầu tƣ xây dựng một số
trung tâm đào tạo nghề chất lƣợng cao phù hợp với định hƣớng phát triển các
ngành, sản phẩm chủ lực; đƣa tỷ lệ lao động đã qua đào tạo đạt 40 - 50%,
từng bƣớc cơ cấu lại lực lƣợng lao động theo hƣớng cân đối tỷ lệ có trình độ
đại học, cao đẳng - trung học chuyên nghiệp - công nhân kỹ thuật.
Quán triệt quan điểm chỉ đạo của Đảng, của Thành ủy Hà Nội, đoàn viên
thanh niên thành phố thi đua học tập, nâng cao trình độ tay nghề. Xuất hiện
nhiều tài năng trẻ và những tấm gƣơng hiếu học đạt thành tích cao trong các
kỳ thi trong nƣớc và quốc tế. Việc ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ
sinh học và các thành tựu khoa học kỹ thuật vào lao động sản xuất và học tập,
công tác trong thanh niên ngày càng tăng.
Năm 2001, đoàn viên thanh niên thành phố khối nông thôn đảm nhận
457 công trình phần việc cải tạo hệ thống thủy lợi nội đồng, xây dựng cơ sở
hạ tầng nông thôn mới, phát triển ngành nghề phụ, nghề truyền thống. Thanh
niên khối đô thị thành lập thêm nhiều tổ sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, góp
phần giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động. Điển hình là Huyện đoàn
Thanh Trì đầu tƣ triển khai 06 dự án ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào
sản xuất nông nghiệp tại 03 xã Đông Mỹ, Ngọc Hồi, Tứ Hiệp với tổng số vốn
đầu tƣ 300 triệu đồng.
Các cơ sở đoàn phối hợp với Trung tâm dịch vụ việc làm thanh niên Hà
Nội giới thiệu việc làm cho hơn 10.000 thanh niên, trong đó đối tƣợng nghiện
hút sau cai là 107 thanh niên; tổ chức dạy nghề cho hơn 8.045 đoàn viên,
thanh niên. 452 lao động thanh niên của thành phố trực tiếp đƣợc vay vốn từ
Quỹ quốc gia hỗ trợ giải quyết việc làm theo kênh Trung ƣơng đoàn. Các
quận, huyện đoàn chủ động khai thác vốn theo kênh địa phƣơng với gần 2 tỷ
85
đồng, thu hút 5.000 lao động trực tiếp tham gia, tiêu biểu là Huyện đoàn Gia
Lâm, Đông Anh… Các doanh nghiệp của Thành đoàn tiếp tục đƣợc củng cố,
bổ sung vốn, mở rộng sản xuất kinh doanh, tổng doanh thu đạt 334,733 triệu
đồng, giải quyết cho gần 3.000 lao động có việc làm ổn định [18].
Hoạt động giới thiệu việc làm đƣợc tổ chức tốt tại một số cơ sở, điển
hình năm 2005 có: Đại học quốc gia Hà Nội, Đại học Kinh tế Quốc dân tổ
chức Hội chợ việc làm thanh niên sinh viên, thu hút sự tham gia của hàng
trăm sinh viên và nhiều doanh nghiệp trên địa bàn thành phố; Quận đoàn Cầu
Giấy tổ chức Hội chợ tuyển dụng lao động, trực tiếp giải quyết việc làm cho
2.000 thanh niên; Huyện đoàn Sóc Sơn phối hợp với Bộ Chỉ huy Quân sự
huyện tổ chức gặp mặt, tƣ vấn, giới thiệu việc làm cho 120 đồng chí thanh
niên là quân nhân xuất ngũ… Đây là hoạt động có ý nghĩa thiết thực, tạo cơ
hội cho thanh niên, sinh viên tiếp xúc với nhà tuyển dụng, luyện tập kỹ năng
giao tiếp, có điều kiện cọ xát thực tế, chủ động nắm bắt cơ hội việc làm, góp
phần giảm thiểu tình trạng thất nghiệp.
Hoạt động dạy nghề và tƣ vấn nghề nghiệp đƣợc các cơ sở đoàn triển
khai gắn liền với nhu cầu về lao động, việc làm của thị trƣờng. Chỉ tính riêng
trong năm 2005, Trung tâm xúc tiến việc làm thanh niên Hà Nội đào tạo thành
nghề cho 493 đoàn viên thanh niên, tổ chức các buổi tƣ vấn giới thiệu việc
làm cho 4.714 đoàn viên thanh niên, trong đó 32,6% đoàn viên thanh niên đã
tìm đƣợc việc làm. Đoàn Thanh niên các quận, huyện trên địa bàn thành phố
tổ chức tƣ vấn nghề nghiệp cho hơn 30.000 đoàn viên thanh niên, chủ động
phối hợp với các doanh nghiệp lớn tổ chức Hội chợ việc làm, thu hút hơn
10.000 thanh niên tham gia, trong đó đã có 45% đoàn viên thanh niên đƣợc
tuyển dụng trực tiếp [22].
2.3.3. Đồng hành với thanh niên trong nâng cao sức khỏe
Quan tâm đến vấn đề nâng cao sức khỏe cho đoàn viên thanh niên,
86
Thành ủy, Ủy ban nhân dân thành phố chỉ đạo các quận, huyện, xã, phƣờng,
thị trấn, các sở, ban ngành, các trƣờng học đảm bảo cơ sở vật chất (sân bãi,
nhà thể chất, dụng cụ luyện tập) trong thể dục thể thao. Quán triệt quan điểm
đó, 100% các quận, huyện, thị xã trên địa bàn thành phố đã có trung tâm văn
hóa, địa điểm vui chơi cho thanh thiếu nhi. 80% khu đô thị, khu công nghiệp,
khu chế xuất có trung tâm hoặc điểm sinh hoạt, câu lạc bộ văn hóa...
Năm 2003, dƣới sự chỉ đạo của Đảng bộ Thành phố, sự phối kết hợp của
các đơn vị, ban ngành, Thành Đoàn Hà Nội tổ chức trong đoàn viên thanh
niên các đợt cao điểm: “Tuổi trẻ Thủ đô mừng Đảng, mừng Xuân, mừng
Đoàn, mừng Thủ đô đổi mới”, Lễ kỷ niệm 73 năm ngày thành lập Đảng, 72
năm ngày thành lập Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, 62 năm ngày
thành lập Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh, 58 năm Cách mạng tháng
Tám và Quốc khánh 2/9, 49 năm ngày giải phóng Thủ đô, 47 năm ngày
truyền thống Hội Liên hiệp Thanh niên…. Hàng loạt các hoạt động của đoàn
viên, thanh thiếu niên diễn ra, trong đó điển hình là: Hội trại “Tin ở chính
mình”; Giải bóng đá học sinh trung học chuyên nghiệp và dạy nghề Hà Nội
2003. Đặc biệt Hội khỏe Thanh niên Thủ đô lần thứ VI (năm 2003) với tinh
thần “Khỏe để lập nghiệp và bảo vệ Tổ quốc”, hƣớng tới SEA Games 22 đã
thu hút trên 20.000 vận động viên là đoàn viên thanh niên thuộc các cơ sở
Đoàn, Hội trong toàn thành phố tham gia luyện tập, thi đấu và hàng vạn lƣợt
khan giả đến cổ vũ, động viên. Hội khỏe đã tạo nên khí thế thi đua sôi nổi,
hào hứng, góp phần tích cực trong việc nâng cao tinh thần thi đua, rèn luyện
sức khỏe và hình thành phong trào thể dục thể thao lành mạnh trong thanh
niên Thủ đô [20].
Hội khỏe thanh niên Thủ đô truyền thống lần thứ VII năm 2005 đƣợc tổ
87
chức thành 3 giai đoạn:
- Hội khỏe cấp cơ sở diễn ra từ tháng 01/2005 - 30/4/2005 với hơn 600
phƣờng - xã - thị trấn, các đơn vị tham gia đã thu hút trên 20.000 vận động
viên là đoàn viên thanh niên tham gia;
- Cấp quận huyện và tƣơng đƣơng diễn ra vào dịp kỷ niệm 115 năm ngày
sinh nhật Bác với sự tham gia của 10.000 đoàn viên thanh niên;
- Vòng chung kết diễn ra từ ngày 16/8 - 24/9/2005 với sự tham gia của
14 quận, huyện và 25 cơ sở công nhân viên chức trực thuộc với tổng số trên
2.000 vận động viên.
Thông qua Hội thi, nhiều tài năng trẻ đã đƣợc phát hiện, bồi dƣỡng, đóng
góp cho nền thể dục thể thao và tạo môi trƣờng sinh hoạt lành mạnh, góp
phần tích cực vào việc thu hút, tập hợp, mở rộng mặt trận đoàn kết thanh niên.
Hội khỏe còn là nòng cốt cho Đại hội thể dục thể thao các cấp [22].
2.3.4. Đồng hành với thanh niên trong phát triển kỹ năng xã hội
Với đặc điểm là trung tâm chính trị, kinh tế, xã hội lớn của cả nƣớc,
quan điểm chỉ đạo của Thành ủy Hà Nội trong vấn đề đồng hành cùng thanh
niên phát triển kỹ năng xã hội đƣợc quán triệt và xuyên suốt các nhiệm kỳ.
Tại Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố lần thứ XIII, báo cáo chính trị của
Đại hội nêu rõ: tập trung chú trọng đến công tác giáo dục, đào tạo cho thanh
niên, đẩy nhanh tiến trình xã hội hóa các hình thức giáo dục nhằm mục đích
nâng cao chất lƣợng toàn diện con ngƣời Thủ đô cả về đạo đức, tri thức, nghề
nghiệp, sức khỏe, năng lực hoạt động thực tiễn, năng lực ứng xử văn hóa, đáp
ứng yêu cầu xây dựng và phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội của thành phố
[2, tr. 106].
Với chủ trƣơng trên, Đảng bộ thành phố chỉ đạo các cấp, các ngành, đặc
biệt là Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh thành phố tăng cƣờng hơn
nữa các hoạt động nâng cao đời sống văn hóa tinh thần và các kỹ năng xã hội
88
trong thời đại công nghiệp hóa - hiện đại hóa cho đoàn viên thanh niên. Các
cấp bộ đoàn của thành phố chủ động đề xuất, phối hợp tổ chức các hoạt động
thể thao, văn hóa, giải trí, tạo sân chơi lành mạnh cho đoàn viên, thanh thiếu
niên, đồng thời tham mƣu với cấp ủy, chính quyền và các cơ quan chuyên
môn tạo điều kiện về cơ sở vật chất, kinh phí, thời gian để các hoạt động của
công tác đoàn và phong trào thanh niên ngày càng có chất lƣợng và chiều sâu
hơn, từ đó góp phần hình thành thế hệ thanh niên mới đảm bảo sức khỏe, có
tri thức, kỹ năng giao tiếp, đời sống tinh thần phong phú.
Thành đoàn Hà Nội mở các lớp tập huấn cho đoàn viên thanh niên thành
phố tham gia với nhiều hình thức sáng tạo, phong phú nhƣ: bổ sung kiến thức
về các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, pháp luật; rèn luyện kỹ năng nói, trình bày
trƣớc đám đông, phân tích, bày tỏ ý kiến; trang bị cho đoàn viên thanh niên
kỹ năng xây dựng kế hoạch và làm việc theo nhóm, kỹ năng xử lý tình huống,
kỹ năng tìm kiếm việc làm và giao tiếp với nhà tuyển dụng… Các trƣờng đại
học - cao đẳng trên địa bàn thành phố tích cực xây dựng và hoàn thiện,
thƣờng xuyên cập nhật đƣa vào giảng dạy cho sinh viên các kỹ năng giao tiếp
xã hội, sáng tạo trong cách truyền tải nội dung đến với sinh viên bằng nhiều
hình thức nhƣ: giảng dạy thực tế, tổ chức cho sinh viên đi thực địa, hoàn
thành nhiệm vụ nhóm bằng hình thức sân khấu hóa, thuyết trình… Những
hoạt động đó vừa kích thích sức sáng tạo, yêu cầu sinh viên học tập thật sự
trên tinh thần tập thể, vừa tạo điều kiện cho các đoàn viên thanh niên có cơ
hội cọ xát với thực tế, tiếp thu kiến thức nhanh, không gây nhàm chán.
Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, về dân số - sức khỏe - môi
trƣờng, về cách phòng chống HIV/AIDS và các tệ nạn xã hội cho đoàn viên
thanh niên có nhiều tiến bộ. Nhiều bộ luật, chủ trƣơng, nghị quyết của Trung
ƣơng và thành phố đƣợc triển khai qua kênh sinh viên nhƣ: Thanh niên tham
gia phối hợp với lực lƣợng công an triển khai Kế hoạch liên tịch về giữ gìn
89
trật tự giao thông, phòng chống đua xe và cổ vũ đua xe trái phép; Phối hợp
với Sở Tƣ pháp tổ chức các cuộc thi tìm hiểu luật (riêng cuộc thi tìm hiểu
Luật phòng chống ma túy năm 2001 đã có 74.643 bài dự thi của đoàn viên,
thanh niên); Thi tiểu phẩm truyền thông, thi vẽ tranh áp-phích, ký cam kết, tổ
chức dạ hội phòng chống HIV/AIDS và các tệ nạn xã hội; Tổ chức cho đoàn
viên thanh niên giao lƣu với các đối tƣợng của Trung tâm 06 thanh niên Hà
Nội… Chỉ riêng năm 2001, hơn 13.000 buổi phát thanh tuyên truyền, gần
3.000 buổi sinh hoạt chuyên đề đã diễn ra, 1.986 băng rôn, 1.541 áp phích,
panô đƣợc căng treo, hơn 50.000 đoàn viên, thanh niên ký cam kết không
tham gia đua xe và cổ vũ đua xe trái phép. Những hành động thiết thực đó đã
góp phần nâng cao nhận thức, xây dựng ý thức tự giác trong việc chấp hành
các chủ trƣơng, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nƣớc, đồng thời hạn
chế sự gia tăng tội phạm và tệ nạn xã hội trong thanh niên [18].
Triển khai thực hiện tiêu chí xây dựng thế hệ trẻ Thủ đô văn minh - thanh
lịch - hiện đại gắn với việc tiếp tục thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn
kết xây dựng đời sống văn hóa”, năm 2004, nhiều chƣơng trình sôi nổi đã
diễn ra: xây dựng mô hình điểm sân khấu học đƣờng; tuyên truyền giới thiệu
về khu di tích Hoàng Thành Thăng Long, trao đổi tọa đàm giữa tuổi trẻ với
các nhà khoa học, các nhà quản lý về việc bảo tồn, phát huy di sản quý báu
đó; thảo luận chƣơng trình kỷ niệm 995 năm và 1000 năm Thăng Long - Hà
Nội. Công tác giáo dục pháp luật, ý thức công dân tập trung tuyên truyền về
Luật giao thông, Luật bầu cử Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân các
cấp, Luật dân sự sửa đổi; thành lập các “Đội hình chuyên thanh niên tình
nguyện tuyên truyền phổ biến pháp luật” trong chiến dịch Mùa hè thanh niên
tình nguyện 2004. Mô hình chi đoàn văn hóa, câu lạc bộ thanh niên, nhóm
thanh niên hoạt động xã hội… bƣớc đầu phát huy tác dụng trên lĩnh vực sinh
90
hoạt văn hóa và đấu tranh chống các tệ nạn xã hội [21].
Thực hiện Chỉ thị số 23-CT/TW của Ban Bí thƣ Trung ƣơng Đảng về
Đẩy mạnh nghiên cứu, tuyên truyền giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong
giai đoạn mới, Ban Thƣờng vụ Thành đoàn Hà Nội phát động và triển khai
đợt sinh hoạt chính trị “Tuổi trẻ Thủ đô học tập và hành động theo tư tưởng
Hồ Chí Minh” (năm 2003). Ngoài hình thức tổ chức thi viết triển khai trong
toàn Đoàn thu hút hơn 400.000 bài dự thi, nhiều đơn vị cơ sở tổ chức cho
đoàn viên, thanh niên tham quan các di tích lịch sử văn hóa, các địa danh gắn
liền với cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Gần 2.500 buổi học
tập, sinh hoạt chuyên đề tìm hiểu về tƣ tƣởng của Ngƣời đƣợc tổ chức với sự
tham gia của hơn 135.000 đoàn viên, thanh niên. Quận đoàn các quận Hoàn
Kiếm, Ba Đình, Hai Bà Trƣng là những đơn vị có phong trào sôi nổi nhất
[20]. Thành đoàn tổ chức báo công trƣớc Lăng Hồ Chủ tịch, tổ chức cho đảng
viên thanh niên xem và thuyết trình bộ phim “Hồ Chí Minh chân dung một con
người”. Đảng bộ thành phố lên kế hoạch tổ chức “Hội thi báo cáo viên tư
tưởng Hồ Chí Minh” triển khai xuống các cấp đoàn cơ sở, các đồng chí cán bộ
thanh niên nghiêm túc bố trí thời gian, nội dung chi tiết tham gia. Thành đoàn
vinh dự đạt giải Ba trong Hội thi tuyên truyền tƣ tƣởng Hồ Chí Minh năm
2004. Nhiều cơ sở đoàn tổ chức hoạt động “Về nguồn” gắn với thăm hỏi tặng
quà các gia đình chính sách và các hoạt động từ thiện xã hội; tham gia ủng hộ
quỹ “Vì tuổi trẻ Điện Biên - Lai Châu” với hơn 50 triệu đồng, hoàn thành
vƣợt mức chỉ tiêu của Trung ƣơng Đoàn và Ban Chỉ đạo thành phố giao.
Cuộc thi “Âm vang Điện Biên” do Thành đoàn phối hợp với Đài phát thanh
và truyền hình Hà Nội, Sở Giáo dục - Đào tạo, Hội Cựu chiến binh, Ban Chỉ
huy quân sự thành phố và Báo Hà Nội mới thu hút 532.825 bài dự thi của
đoàn viên, thanh niên và nhân dân Thủ đô. “Liên hoan chiến sỹ nhỏ Điện
Biên” diễn ra sôi nổi và đều khắp tại 14 quận huyện và 187 liên đội trong toàn
91
thành phố, 27.100 danh hiệu chiến sỹ nhỏ Điện Biên tiêu biểu cấp quận,
huyện đƣợc trao cho các em là thiếu niên, nhi đồng, cán bộ Đội, phụ trách Sao
có thành tích xuất sắc trên các lĩnh vực: học tập, văn nghệ, thể dục thể thao,
giúp bạn vƣợt khó, học sinh nghèo vƣợt khó, ngƣời tốt việc tốt… [21].
2.4 Công tác xây dựng tổ chức Đoàn, Hội, Đội
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là nguồn cung cấp và bổ sung
cho Đảng những đảng viên trẻ. Đảng bộ thành phố Hà Nội và các cấp ủy đảng
trực thuộc luôn dành sự quan tâm đặc biệt đến công tác bồi dƣỡng, tạo nguồn,
phát triển đảng trong đoàn viên, thanh niên. Qua thực tiễn công tác, thanh
niên có cơ hội rèn luyện, cống hiến và trƣởng thành. Chất lƣợng đoàn viên,
cán bộ đoàn đƣợc nâng lên, số thanh niên đƣợc kết nạp vào Đoàn, Đảng tăng
nhanh hàng năm. Vai trò nòng cốt của Đoàn trong xây dựng tổ chức và hoạt
động của Hội Liên hiệp thanh niên, Hội Sinh viên, Hội doanh nghiệp trẻ thành
phố đƣợc khẳng định rõ nét.
Phƣơng châm cơ bản xây dựng tổ chức Đoàn là mặt trận tập hợp, đoàn
kết thanh niên phải rộng rãi; Đoàn phải mạnh; đoàn viên phải tiêu biểu trong
mỗi tập thể thanh niên và ở cộng đồng dân cƣ. Để làm đƣợc điều đó, cần tập
trung nâng cao chất lƣợng đoàn viên, xác định giải pháp rèn luyện đoàn viên
cả về nhận thức và hành động để nâng cao bản lĩnh chính trị, tính tiên phong
gƣơng mẫu và sức quy tụ thanh niên của ngƣời đoàn viên. Thành đoàn Hà
Nội đã triển khai cuộc vận động “Xây dựng chi đoàn mạnh” nhằm nâng cao
chất lƣợng chi đoàn, đoàn cơ sở; xây dựng phong cách, phƣơng pháp công tác
của cán bộ đoàn với yêu cầu: tôn trọng, gần gũi và có trách nhiệm với thanh
niên, phải thực sự dám đổi mới, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm,
“nói đi đôi với làm”. Công tác đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ đƣợc Thành đoàn
quan tâm chú ý, chú trọng đào tạo kỹ năng, nghiệp vụ công tác song song với
92
bồi dƣỡng kiến thức kinh tế, quản lý; đào tạo cán bộ gắn với quy hoạch, sử
dụng cán bộ; xây dựng chế độ học tập bắt buộc hàng năm đối với chức danh
lãnh đạo các cấp của Đoàn.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt đƣợc, công tác kết nạp Đảng
trong đoàn viên, thanh niên vẫn còn những hạn chế nhất định. Hầu hết số
lƣợng đoàn viên, thanh niên đƣợc kết nạp Đảng đang công tác tại các cơ quan
hành chính sự nghiệp, là cán bộ đoàn hoặc sinh viên tiêu biểu tại các trƣờng
đại học - cao đẳng; tỷ lệ đoàn viên đƣợc kết nạp Đảng từ các tổ dân phố, đoàn
viên sinh hoạt tại cơ sở đoàn phƣờng, xã, thị trấn còn thấp. Một số cấp ủy
Đảng chƣa dành sự quan tâm đúng mức trong công tác bồi dƣỡng, đào tạo
đoàn viên, thanh niên đứng vào hàng ngũ của Đảng. Một số đoàn viên, thanh
niên chƣa nhận thức đúng đắn vai trò, ý nghĩa khi đứng trong hàng ngũ của
Đảng, dẫn đến tình trạng không hoàn thành niệm vụ…
2.4.1. Công tác đoàn viên
Công tác bồi dƣỡng phát triển đoàn viên mới và công tác quản lý đoàn
viên luôn đƣợc các cấp bộ đoàn trong thành phố quan tâm. Số đoàn viên mới
đƣợc kết nạp có xu hƣớng tăng, quy trình kết nạp thực hiện khá nghiêm túc, lễ
kết nạp đoàn viên đƣợc tổ chức trang trọng. Tình hình tƣ tƣởng của đoàn viên,
thanh niên ổn định, trình độ văn hoá, chuyên môn, tinh thần dân chủ, ý thức về
quyền và trách nhiệm cá nhân và nhận thức chính trị của đoàn viên đƣợc thể
hiện rõ. Vai trò tiên phong gƣơng mẫu của ngƣời đoàn viên trong các phong
trào thanh niên đƣợc khẳng định. Chƣơng trình rèn luyện đoàn viên với 5 tiêu
chí rèn luyện, 10 tiêu chí hành động đƣợc nhiều đơn vị trên địa bàn thành phố
thực hiện phù hợp với điều kiện thực tiễn.
Năm 2001, Thành đoàn Hà Nội chỉ đạo các cơ sở tiến hành sơ kết đánh
giá 2 năm thực hiện Nghị quyết 07 Ban Chấp hành Trung ƣơng Đoàn và hai
cuộc vận động: “Đoàn viên, thanh niên phấn đấu trở thành đảng viên Đảng
93
cộng sản Việt Nam” , “Xây dựng tổ chức Đoàn vững mạnh”. Những kết quả
trong đợt sơ kết đã khẳng định chất lƣợng đoàn viên đƣợc nâng lên cả về nhận
thức và hành động, toàn thành phố có 36.353 đoàn viên mới đƣợc kết nạp,
30.385 đoàn viên đƣợc phát thẻ đoàn. Năm 2002, các cơ sở đoàn đã kết nạp
đƣợc 22.665 đoàn viên mới; phát thẻ đoàn cho 51.398 đoàn viên; giới thiệu
20.258 đoàn viên ƣu tú cho Đảng, trong đó 2.095 đồng chí vinh dự đƣợc đứng
trong hàng ngũ của Đảng. Năm 2003, Thành đoàn đã tiếp nhận và thành lập
mới 4 cơ sở đoàn trực thuộc, kết nạp đƣợc 37.563 đoàn viên mới, giới thiệu
5.937 đoàn viên ƣu tú cho Đảng, trong đó có 2.375 đồng chí đƣợc kết nạp
Đảng.
Năm 2005, Thành đoàn và Hội sinh viên thành phố chỉ đạo 10 cơ sở trực
thuộc tổ chức Đại hội Đoàn - Hội nhiệm kỳ; thành lập mới 2 cơ sở và nâng
cấp 3 cơ sở khối công nhân viên chức tƣơng đƣơng quận, huyện trực thuộc
Thành đoàn Hà Nội, bàn giao 5 đơn vị về chuyên đề theo chƣơng trình công
tác; chỉ đạo các quận, huyện đoàn giải quyết chế độ chính sách cho thanh niên
xung phong; tham mƣu tổ chức Đại hội cựu Thanh niên xung phong và thành
lập Hội Thanh niên xung phong thành phố; thành lập 313 tổ chức đoàn, chi
hội thanh niên với tổng số gần 10 nghìn đoàn viên, thanh niên. Các cơ sở
đoàn trên địa bàn thành phố triển khai tổ chức tổng kết 12 năm thực hiện Nghị
quyết Trung ƣơng 4 của Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng khóa VII về công
tác thanh niên trong thời kỳ mới (1993 - 2005), sơ kết công tác đoàn và phong
trào thanh niên Thủ đô giữa nhiệm kỳ Đại hội Đoàn thành phố lần thứ XII,
Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ VIII, trên cơ sở đó phân tích nguyên nhân và
thống nhất các biện pháp nhằm nâng cao chất lƣợng về công tác thanh niên
trong những năm tiếp theo [18-23].
2.4.2. Công tác chi đoàn và đoàn cơ sở
Nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và công tác quản lý đoàn viên thanh
94
niên trong các khu vực đặc thù, Thành đoàn Hà Nội ban hành nghị quyết chuyên
đề về nâng cao chất lƣợng tổ chức và hoạt động chi đoàn. Các buổi sinh hoạt chi
đoàn có sự chuyển biến mạnh mẽ, tài liệu sinh hoạt phát miễn phí cho đoàn viên,
nội dung trao đổi thiết thực, gắn với nhiệm vụ của đơn vị và hƣớng đến nhu cầu,
nguyện vọng của đoàn viên, thanh niên.
Triển khai thực hiện Nghị quyết 07 của Ban Chấp hành Trung ƣơng
Đoàn khoá VII về “Nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở đoàn, trọng tâm là
củng cố và xây dựng Đoàn ở địa bàn dân cư” và cuộc vận động “Xây dựng tổ
chức cơ sở đoàn vững mạnh”, các đợt sinh hoạt chính trị truyền thống nhằm
xây dựng thế hệ trẻ Thủ đô văn minh - thanh lịch - hiện đại đƣợc tổ chức
thƣờng xuyên. 100% chi đoàn trang bị tài liệu hƣớng dẫn phục vụ sinh hoạt;
60% cơ sở có báo đoàn; Tờ tin sinh hoạt chi đoàn tiếp tục cải tiến, đổi mới nội
dung. Số lƣợng và chất lƣợng hoạt động các chi đoàn cấp cơ sở ngày càng
đƣợc nâng lên, hoạt động sinh động hơn nhờ sự phối hợp chặt chẽ với các đội
sinh viên tình nguyện hoạt động xã hội trên địa bàn dân cƣ và lực lƣợng sinh
viên ngoại tỉnh ngoại trú.
Năm 2002, Thành đoàn Hà Nội đã thành lập và tiếp nhận 5 đơn vị cơ sở
đoàn về trực thuộc; năm 2004 thành lập mới 2 cơ sở đoàn trực thuộc là Đoàn
Khối công nghiệp Hà Nội và Đoàn Tổng công ty xây dựng Công trình giao
thông I; triển khai Đề án số 16/ĐA-TU của Thành ủy Hà Nội về xây dựng và
ban hành hƣớng dẫn về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và các mối quan hệ
công tác của Đoàn phƣờng, xã, thị trấn và chi đoàn trên địa bàn dân cƣ
[19][21].
2.4.3. Phát huy vai trò nòng cốt chính trị của Đoàn Thanh niên thành
phố đối với các tổ chức hội
Vai trò nòng cốt của Đoàn Thanh niên thành phố trong xây dựng tổ chức
và hoạt động của Hội Liên hiệp Thanh niên, Hội Sinh viên thành phố đƣợc
95
khẳng định rõ nét. Đoàn thanh niên các cấp phát huy tốt vai trò nòng cốt
chính trị trong công tác hội, tập trung hoàn thành việc xây dựng 100%
phƣờng, xã có Uỷ ban Hội Liên hiệp thanh niên. Năm 2001, thành phố phát
triển thêm 8 tổ chức Hội sinh viên các trƣờng đại học - cao đẳng, nâng tổng số
tổ chức hội trực thuộc Hội sinh viên thành phố là 38 đơn vị. Năm 2002, toàn
thành phố kết nạp mới 83.090 hội viên Hội Liên hiệp thanh niên, 9 cơ sở đoàn
- hội đƣợc thành lập mới, nâng tổng số cơ sở đoàn trong toàn thành phố lên 42
đơn vị.
Năm học 2001 - 2002, thông qua hoạt động của Hội Liên hiệp Thanh
niên, các trƣờng trung học cơ sở trên địa bàn Hà Nội thành lập 1.285 chi hội,
câu lạc bộ, đội, nhóm khối học sinh lớp 9 với 33.681 thanh niên, học sinh
tham gia, qua đó giới thiệu và kết nạp đƣợc 14.120 hội viên thanh niên vào
Đoàn. Toàn thành phố có 8.124 chi hội câu lạc bộ thanh niên, sinh viên trên
địa bàn dân cƣ, 1.448 câu lạc bộ đội nhóm theo nguyện vọng sở thích.
Hội Liên hiệp Thanh niên thành phố chú trọng phát triển các chi hội, đội,
nhóm thanh niên theo ngành, nghề sở thích, dân tộc, tôn giáo, thanh niên yếu
thế trong cơ hội phát triển, thanh niên trong các doanh nghiệp ngoài quốc
doanh. Hội Sinh viên thành phố tiếp tục khẳng định tính nhạy bén, sáng tạo,
chủ động xây dựng và thực hiện có hiệu quả các chƣơng trình hành động của
hội đề ra. Hoạt động của Hội Sinh viên ngày càng thiết thực với phƣơng châm:
do sinh viên và vì sinh viên; tăng cƣờng các hoạt động hỗ trợ trực tiếp cho sinh
viên về học tập, nhu cầu hƣởng thụ văn hoá, giải trí và hoạt động xã hội. Việc
xây dựng cụm hội và ban hành quy chế hoạt động các cụm hội là một giải pháp
hiệu quả tiếp tục củng cố và xây dựng tổ chức Hội Sinh viên thành phố vững
mạnh. Đoàn Thanh niên thành phố phát huy vai trò nòng cốt chính trị, thành
viên tập thể trong việc phối hợp cùng Hội Liên hiệp Thanh niên, Hội Sinh viên
tổ chức thành công Đại hội nhiệm kỳ của hai tổ chức hội trong năm 2008 -
96
2009.
Hội Doanh nghiệp trẻ thành phố tiếp tục phát triển cùng với phong trào
“Ba xung kích phát triển kinh tế, hai tình nguyện phát triển cộng đồng” và
cuộc vận động “Thanh niên Việt Nam chủ động hội nhập kinh tế quốc tế”.
Công tác xây dựng tổ chức đoàn, hội trong các doanh nghiệp ngoài quốc
doanh bƣớc đầu thu đƣợc kết quả. Năm 2002 đã có 23 tổ chức đoàn, 3 chi hội
thanh niên trong các doanh nghiệp kinh tế tƣ nhân và doanh nghiệp có vốn
đầu tƣ nƣớc ngoài đƣợc thành lập. Hội Doanh nghiệp trẻ Hà Nội đã chỉ đạo
các doanh nghiệp thành viên thành lập đƣợc 3 chi hội thanh niên với 177 hội
viên tham gia.
Các cơ sở đoàn phối hợp với Hội Liên hiệp Thanh niên tiếp tục triển khai
chuyên đề “Tăng cƣờng công tác tập hợp đoàn kết thanh niên và phát triển tổ
chức Đoàn - Hội trong các doanh nghiệp tƣ nhân và doanh nghiệp có vốn đầu
tƣ nƣớc ngoài”. Năm 2003, thành phố đã có 17 tổ chức đoàn, 25 chi hội thanh
niên trong các doanh nghiệp tƣ nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tƣ nƣớc
ngoài đƣợc thành lập. 100% phƣờng, xã, thị trấn trên địa bàn thành phố tổ
chức xong Đại hội Hội Liên hiệp Thanh niên cấp phƣờng, xã, thị trấn theo
điều lệ Hội Liên hiệp Thanh niên. Phối hợp với Hội Liên hiệp Thanh niên,
Thành phố đã tổ chức tuyên dƣơng doanh nghiệp trẻ tiêu biểu, trao danh hiệu
“Doanh nhân trẻ Thăng Long” cho 10 doanh nhân, tuyên dƣơng 65 doanh
nghiệp trẻ tiêu biểu.
Công tác đoàn kết, tập hợp thanh niên tín đồ tôn giáo đƣợc các cấp ủy
đảng thƣờng xuyên quan tâm. Thành ủy Hà Nội tổ chức giao ban thƣờng
xuyên về tình hình thanh niên tôn giáo, kịp thời có các giải pháp nhằm ngăn
chặn âm mƣu lợi dụng tôn giáo để lôi kéo, kích động thanh niên của các thế
lực thù địch. Năm 2002, Đoàn Thanh niên - Hội Liên hiệp Thanh niên thành
phố đã phối hợp với Ban Tôn giáo Thành uỷ tổ chức tập huấn cho 187 cán bộ
97
đoàn - hội về công tác tôn giáo.
Ngày 15 - 16-11-2003, Đại hội Hội Sinh viên thành phố Hà Nội lần thứ
IV diễn ra với sự tham dự của 252 đại biểu tiêu biểu, đại diện cho hơn 20 vạn
sinh viên Thủ đô. Đại hội đã tiến hành đánh giá kết quả 5 năm thực hiện Nghị
quyết Đại hội Hội Sinh viên thành phố lần thứ III; xác định phƣơng hƣớng,
nhiệm vụ nhiệm kỳ 2003 - 2008; hiệp thƣơng giới thiệu Ban Chấp hành Hội
Sinh viên thành phố khóa IV gồm 35 đồng chí.
Ngày 21 - 22-10-2004, Đại hội Hội Liên hiệp Thanh niên Thành phố Hà
Nội lần thứ IV đƣợc tổ chức với sự tham dự của 252 đại biểu, đại diện cho
gần 200.000 cán bộ, hội viên thanh niên Thủ đô. Đại hội đã đánh giá kết quả 5
năm thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ III, xác định phƣơng hƣớng nhiệm
vụ cho nhiệm kỳ 2004 - 2009, tiến hành hiệp thƣơng nhân sự Ủy ban Hội
Liên hiệp Thanh niên thành phố Hà Nội khóa IV đảm bảo theo đúng nguyên
tắc, điều lệ Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam. Nhiều hoạt động chào mừng
Đại hội đã diễn ra, tiêu biểu là bốn diễn đàn thanh niên tiến tới Đại hội Hội
Liên hiệp Thanh niên Thành phố lần thứ IV: “Thanh niên Hà Nội thi đua học
tập, sáng tạo vì sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa Thủ đô và đất
nước”, “Thanh niên tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng”, “Mở rộng mặt
trận đoàn kết tập hợp thanh niên - xây dựng tổ chức Hội Liên hiệp Thanh
niên vững mạnh”, “Giúp nhau lập thân, lập nghiệp, tham gia phát triển kinh
tế Thủ đô và đất nước”; Lễ hội chào mừng thành công Đại hội [18-23].
2.4.4. Công tác kiểm tra của Đoàn
Hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của Đoàn Thanh niên thành phố
hƣớng trọng tâm vào việc kiểm tra, giám sát thực hiện các chủ trƣơng công
tác của Đoàn, đánh giá hiệu quả thực hiện cũng nhƣ tính thiết thực của các
chủ trƣơng do cấp bộ đoàn ban hành; kiểm tra, giám sát việc chấp hành Điều
lệ Đoàn và kịp thời giải quyết khiếu nại, tố cáo, góp phần bảo vệ quyền lợi
98
hợp pháp của đoàn viên, thanh niên thành phố.
Năm 2003, Ủy ban Kiểm tra Thành đoàn tham mƣu cho Bí thƣ Thành
đoàn tổ chức tập huấn cho hơn 150 cán bộ làm công tác kiểm tra các cấp; xây
dựng kế hoạch và tiến hành kiểm tra 80 đầu mối cơ sở đoàn trong toàn thành
phố với nội dung về thực hiện Nghị quyết Đại hội Đoàn các cấp và chƣơng
trình công tác đoàn và phong trào thanh niên. Các cấp bộ đoàn đã thực hiện
tốt các trọng tâm công tác kiểm tra của Trung ƣơng và thành phố: hình thức
kiểm tra đổi mới, kiểm tra chuyên đề, kiểm tra 6 tháng, kiểm tra năm đƣợc
tiến hành bài bản và thực chất; tài liệu về công tác kiểm tra đƣợc cung cấp tới
100% các cơ sở đoàn; các cán bộ đoàn làm công tác kiểm tra đƣợc tập huấn
nghiệp vụ thƣờng xuyên. Năm 2004, bốn đoàn kiểm tra công tác đoàn đƣợc
thành lập, qua kiểm tra, nhiều khó khăn của các cơ sở đƣợc tháo gỡ, những
mô hình tốt, cách làm hay đƣợc nhân rộng. Năm 2007, Thành đoàn đã tổ chức
hai đợt kiểm tra công tác đoàn và một đợt kiểm tra chuyên đề phát triển đoàn
viên mới tại 52 cơ sở trực thuộc, giải quyết 7 đơn thƣ khiếu nại [18-23].
2.5 Thanh niên tham gia xây dựng Đảng, chính quyền; tham gia
quản lý Nhà nƣớc
Các cấp bộ Đoàn trên địa bàn thành phố làm tốt công tác giới thiệu
những cán bộ, đảng viên trẻ có đủ năng lực, trình độ, đạo đức tham gia các
cấp lãnh đạo, đặc biệt là cấp ủy và hội đồng nhân dân các cấp. Việc đóng góp
ý kiến vào các dự thảo văn kiện, báo cáo, nghị quyết của Đảng đƣợc các cơ sở
đoàn của thành phố đƣợc triển khai thƣờng xuyên. Cán bộ, đoàn viên tích cực
tham gia vào bộ máy cơ quan nhà nƣớc; thƣờng xuyên tự mình hoặc thông
qua Mặt trận Tổ quốc để thực hiện chức năng giám sát và phản biện xã hội. Ý
thức tự giác tìm hiểu về Đảng trong đoàn viên thanh niên đƣợc nâng lên rõ
rệt; số đoàn viên, thanh niên có nguyện vọng phấn đấu, rèn luyện để sớm trở
thành đảng viên trong bộ phận thanh niên tiên tiến ngày càng tăng. Số lƣợng
99
đảng viên trẻ đƣợc kết nạp từ sinh viên, trí thức trẻ ngày càng nhiều hơn.
Năm 2001, Đoàn thành phố giới thiệu đƣợc 18.416 đoàn viên ƣu tú với
Đảng, đã có 2.954 đồng chí đƣợc đứng trong hàng ngũ của Đảng, tăng 9,5%
so với năm 2000.
Tiếp tục thực hiện cuộc vận động “Đoàn viên, thanh niên phấn đấu trở
thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam”, năm 2004, toàn thành phố giới
thiệu đƣợc 9.430 đoàn viên ƣu tú vào Đảng, trong đó có 2.821 đoàn viên vinh
dự đƣợc đứng trong hàng ngũ của Đảng. 14/14 quận, huyện tổ chức hội thảo
về phát triển Đảng trong đoàn viên, thanh niên khối trung học phổ thông,
trung học chuyên nghiệp và dạy nghề. Năm 2005, số lƣợng đảng viên đƣợc
kết nạp của toàn thành phố là 25.705 đồng chí, trong đó, Đoàn giới thiệu
8.023 đồng chí và đã có 3.100 đồng chí vinh dự đƣợc kết nạp Đảng [21-22].
Chào mừng bầu cử Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2004 - 2009,
các cơ sở đoàn trong thành phố đẩy mạnh tuyên truyền, giới thiệu Luật bầu
cử, Luật tổ chức Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, quyền và nghĩa vụ
của cử tri qua các hình thức nói chuyện, tọa đàm, sân khấu hóa; tổ chức gặp
mặt các ứng viên trẻ và cử tri trẻ lần đầu đi bỏ phiếu; tổ chức hội thi báo cáo
viên giỏi tuyên truyền pháp luật; phối hợp với Mặt trận Tổ quốc cùng cấp
hiệp thƣơng giới thiệu đại biểu là thanh niên tham gia ứng cử đại biểu Hội
đồng nhân dân các cấp đảm bảo số lƣợng và chất lƣợng. 2.126 ứng cử viên trẻ
trong độ tuổi thanh niên đƣợc giới thiệu tham gia ứng cử đại biểu Hội đồng
nhân dân các cấp.
Tiểu kết: Bối cảnh chính trị - kinh tế - xã hội trong nƣớc và quốc tế giai
đoạn 2001 - 2008 có tác động rất lớn đến quan điểm lãnh đạo của Đảng bộ
thành phố Hà Nội đối với công tác đoàn và phong trào thanh niên, sao cho
vừa phù hợp với xu thế chung của thế giới, vừa phát huy đƣợc sức mạnh tập
thể và vai trò xung kích, tiên phong của thế hệ trẻ thành phố. Đƣờng lối lãnh
100
đạo, chỉ đạo công tác thanh niên đề ra trong nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ thành
phố khóa XIII (2000 - 2005) và khóa XIV (2005 - 2010) của Thành ủy Hà
Nội đƣợc các ban ngành, đoàn thể, đặc biệt là Thành đoàn, Hội Liên hiệp
thanh niên, Hội sinh viên thành phố nghiêm túc quán triệt, triển khai thành
nhiều chƣơng trình hành động cụ thể trên cơ sở thực tế tình hình thanh niên ở
từng khu vực. Công tác đoàn và phong trào thanh niên thành phố có nhiều
khởi sắc, nhiều chỉ tiêu hoàn thành vƣợt mức kế hoạch. Tuy vẫn còn một bộ
phận thanh niên chậm tiến, nhƣng rất nhiều thành tựu của công tác đoàn và
phong trào thanh niên đã đƣợc Đảng bộ thành phố, các cấp, các ngành ghi
nhận, trong đó nổi bật nhất là đã giải quyết có hiệu quả vấn đề việc làm và
định hƣớng việc làm cho thanh niên. Tỷ lệ thanh niên thất nghiệp thành thị
giảm, hệ số sử dụng thời gian lao động tăng. Số thanh niên nghiện mới đƣợc
kiềm chế, tỷ lệ thanh niên tái nghiện giảm. Công tác giáo dục tƣ tƣởng, chính
trị, trang bị kỹ năng xã hội và các chƣơng trình đồng hành cùng thanh niên
đƣợc triển khai sâu rộng, đổi mới về cả nội dung và hình thức, tạo điều kiện
cho đoàn viên, thanh thiếu niên sinh hoạt, học tập và cống hiến. Nhìn chung,
công tác đoàn và phong trào thanh niên thể hiện rõ nét sự quan tâm và phối
hợp đồng bộ giữa Thành ủy, Thành đoàn, Thành hội và các ban ngành liên
quan. Những đoàn viên thanh niên ƣu tú, những nhân tài trẻ đƣợc trọng dụng;
đoàn viên thanh niên có nhiều cơ hội giao lƣu, học hỏi, tìm kiếm việc làm,
đƣợc hỗ trợ vay vốn làm giàu. Đảng bộ thành phố Hà Nội từng bƣớc chấn
chỉnh những quan điểm nặng về khai thác sử dụng hoặc thiếu niềm tin vào
thanh niên, tập trung đào tạo, bồi dƣỡng, giúp đỡ, đề bạt, sử dụng cán bộ trẻ;
quan tâm sát sao đến tâm tƣ, nguyện vọng, lợi ích của tuổi trẻ, tạo điều kiện
để thanh niên phấn đấu, rèn luyện. Tất cả những kết quả đó cho thấy vai trò
của thanh niên đƣợc Đảng bộ thành phố đề cao, ghi nhận, đã và đang phát huy
101
vị trí quan trọng trong chiến lƣợc phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô.
Chƣơng 3
NHẬN XÉT VÀ KINH NGHIỆM ĐÚC RÚT
TỪ QUÁ TRÌNH ĐẢNG BỘ THÀNH PHỐ HÀ NỘI
LÃNH ĐẠO CÔNG TÁC ĐOÀN VÀ PHONG TRÀO
THANH NIÊN (2001 - 2008)
3.1. Nhận xét quá trình Đảng bộ Thành phố Hà Nội lãnh đạo công
tác Đoàn và phong trào thanh niên từ năm 2001 đến năm 2008
3.1.1. Nhận xét về thành tựu
Trong những năm 2001 - 2008, nhờ đƣờng lối lãnh đạo đúng đắn, sáng tạo
của Đảng bộ thành phố, công tác Đoàn và phong trào thanh niên Thủ đô đã gặt
hái đƣợc những kết quả quan trọng, đi vào chiều sâu, bám sát nhiệm vụ chính trị
của thành phố, bám sát nội dung Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ thành
phố Hà Nội lần thứ XIII, XIV, Nghị quyết Đại hội Đoàn Thanh niên Cộng sản
Hồ Chí Minh Thành phố Hà Nội lần thứ XII, lần thứ XIII, Nghị quyết Đại hội
Đoàn toàn quốc lần thứ VIII, IX. Chất lƣợng tổ chức đoàn và cơ sở đoàn trong
toàn thành phố đƣợc củng cố, kiện toàn và nâng cao. Phƣơng thức hoạt động có
nhiều đổi mới, gắn với nhu cầu, nguyện vọng và lợi ích của đoàn viên thanh
niên. Các cấp bộ đoàn Thành phố làm tốt công tác chăm lo, hỗ trợ thanh niên,
đồng thời phát huy tốt hơn vai trò xung kích của thanh niên trên mọi lĩnh vực.
Tính kỷ cƣơng, nề nếp, phong cách, lề lối làm việc của tổ chức đoàn cũng nhƣ
của đoàn viên thanh niên đƣợc cải thiện một bƣớc. Bệnh thành tích, đối phó,
hình thức trong tổ chức đoàn đang dần đƣợc khắc phục, công tác tham mƣu cho
cấp ủy, chính quyền và việc phối hợp với các ngành đƣợc thực hiện tốt hơn. Sự
chỉ đạo của Đảng bộ thành phố trong công tác đoàn và phong trào thanh niên
đã thể hiện sự đổi mới, sáng tạo, quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, coi trọng
102
tính kế hoạch, tính chiến lƣợc. Uy tín, vị thế của Đoàn Thanh niên thành phố
đƣợc nâng lên một bƣớc. Mặc dù còn nhiều khó khăn, hạn chế, song với sự cố
gắng của Đảng bộ thành phố, sự nỗ lực không ngừng của cả hệ thống và sự
hƣởng ứng tích cực, trách nhiệm của đại bộ phận cán bộ đoàn viên, thanh niên
Thủ đô, công tác Đoàn và phong trào thanh niên Thủ đô đã đóng vai trò quan
trọng trong việc thực hiện các nhiệm vụ chung của thành phố và phong trào
thanh niên cả nƣớc.
Có thể khái quát những thành tựu trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của
Đảng bộ thành phố Hà Nội với công tác đoàn và phong trào thanh niên qua
những nội dung sau:
Thứ nhất, Đảng bộ thành phố Hà Nội đã vận dụng sáng tạo quan điểm
của Đảng Cộng sản Việt Nam vào việc đề ra chủ trương, giải pháp phù hợp
trong lãnh đạo công tác Đoàn và phong trào thanh niên.
Kết quả đạt đƣợc trên các mặt của công tác Đoàn và phong trào thanh niên
trên địa bàn thành phố trong những năm 2001 - 2008 là kết quả của nhiều yếu tố,
trong đó có sự vận dụng đúng đắn, sáng tạo chủ trƣơng của Đảng phù hợp với
đặc điểm tình hình của thành phố. Cùng với đƣờng lối đổi mới toàn diện đất
nƣớc, nhận thức và những quan điểm về thanh niên đã đƣợc Đảng ta bổ sung và
ngày càng hoàn chỉnh qua các kỳ Đại hội. Điển hình là Nghị quyết số 26/CT-
TW (ngày 04/7/1985); Nghị quyết số 25-NQ/TW (ngày 09/12/1991) Về công
tác thanh niên của Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng khóa VI;
Nghị quyết số 04-NQ/HNTW (ngày 14/1/1993) Về công tác thanh niên trong
tình hình mới của Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng khóa VII; Nghị quyết Đại
hội Đảng lần thứ VIII (tháng 6/1996); Chỉ thị 145/TTg của Thủ tƣớng Chính
phủ về việc thanh niên tham gia thực hiện các chƣơng trình kinh tế - xã hội;
Quyết định 334/TTg của Thủ tƣớng Chính phủ về việc tổ chức đội trí thức trẻ
tình nguyện tham gia phát triển nông thôn; một số văn bản về chế độ, tổ chức
103
và chính sách đối với thanh niên xung phong (Quyết định 182, 770 của Thủ
tƣớng Chính phủ); Quyết định số 70/2003/QĐ-TTg (ngày 24/4/2003) của Thủ
tƣớng Chính phủ về Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam đến năm
2010; Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ VIII, IX, Nghị quyết số 25-
NQ/TW (ngày 25/7/2008) về Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công
tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Mục
tiêu chung trong lãnh chỉ đạo công tác thanh niên của Đảng và Nhà nƣớc là
xây dựng một thế hệ thanh niên Việt Nam phát triển toàn diện, trở thành
nguồn nhân lực trẻ có chất lƣợng cao và phát huy vai trò xung kích, sáng tạo
của thanh niên trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nƣớc.
Trên cơ sở chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng, căn cứ vào tình hình chính
trị, kinh tế, xã hội và thực tiễn công tác Đoàn và phong trào thanh niên Thủ
đô, Thành ủy Hà Nội từng bƣớc lãnh đạo các cấp ủy Đảng, chính quyền, các
ngành, đoàn thể từ thành phố đến cơ sở tăng cƣờng quan tâm hơn nữa đến
công tác thanh niên, cụ thể hóa và đƣa các nghị quyết về thanh niên đi vào
cuộc sống. Điều này thể hiện trực tiếp trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ
thành phố lần thứ XIII, XIV, Nghị quyết Đại hội Đoàn Thanh niên thành phố
lần thứ XII, XIII, trong các kế hoạch, giải pháp, chƣơng trình hành động đúng
đắn, phù hợp, có sự phối hợp đồng bộ của nhiều ngành, nhiều cấp nhằm hỗ
trợ tốt nhất cho sự phát triển toàn diện của thanh niên.
Thứ hai, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ thành phố, công tác đoàn và
phong trào thanh niên Thủ đô từng bước được đổi mới, phát huy sức trẻ,
xung kích trên mọi mặt trận, xứng đáng là “cánh tay phải của Đảng bộ”, là
lực lượng “rường cột của Thủ đô”.
Thực tế hoạt động của đoàn viên thanh niên Thủ đô cho thấy, các cấp ủy
Đảng đã mạnh dạn giao việc mới, việc khó cho thanh niên. Công tác tập hợp,
vận động thanh niên tham gia các hoạt động xã hội đƣợc triển khai rộng khắp,
104
mang lại hiệu quả thiết thực. Các cấp ủy Đảng, các cơ sở Đoàn và các ban
ngành đoàn thể có kế hoạch đào tạo, sử dụng cán bộ trẻ đã qua công tác đoàn;
triển khai tốt vấn đề luân chuyển, cất nhắc, đề bạt các cán bộ đoàn có năng lực
thực sự... Công tác chỉ đạo Đoàn, Hội thanh niên sâu sát; đội ngũ cán bộ
chuyên trách nhiệt tình gần gũi với quần chúng, gần gũi với đoàn viên thanh
niên nhằm thấu hiểu tâm tƣ, nguyện vọng của thanh niên, từ đó tham mƣu cho
cấp ủy trong việc đƣa ra những phƣơng hƣớng kịp thời, hợp lý, giải quyết đƣợc
những bức xúc và nhu cầu chính đáng của thanh niên.
Dƣới sự chỉ đạo của Thành ủy nói riêng, cả hệ thống chính trị cộng tác,
giúp đỡ, trong những năm 2001 - 2008, công tác Đoàn và phong trào thanh
niên thành phố ngày càng hoàn thiện về nội dung và phƣơng thức hoạt động,
lực lƣợng thanh niên phát huy đƣợc vai trò tiên phong cách mạng, xung kích
trong mọi lĩnh vực, góp phần quan trọng vào việc thực hiện thắng lợi các
nhiệm vụ chính trị, kinh tế, xã hội mà Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà
Nội lần thứ XII và XIII đã đề ra.
Trong mọi hoàn cảnh, Đảng bộ thành phố đều chú trọng chỉ đạo các cấp
các ngành đầu tƣ cho giáo dục - đào tạo, coi đây là bƣớc đi quan trọng để nâng
cao kiến thức cho thanh niên, nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực trẻ. Thông
qua việc đầu tƣ kiên cố cơ sở hạ tầng các trƣờng học, các trung tâm văn hóa -
thể thao, các địa điểm vui chơi giải trí, mở các trung tâm giới thiệu việc làm,
phối hợp giữa thanh niên với các trung tâm khuyến nông, hỗ trợ chuyển giao
khoa học kỹ thuật vào sản xuất, những nhu cầu cấp bách, chính đáng cả về vật
chất và tinh thần của thanh niên nhƣ: việc làm, học tập, nâng cao tay nghề, vui
chơi lành mạnh từng bƣớc đƣợc giải quyết.
Chất lƣợng giáo dục thanh niên ngày càng đƣợc nâng lên, Đảng bộ thành
phố chỉ đạo các cấp các ngành phối hợp với hệ thống chính trị, các đơn vị đào
tạo chú trọng giáo dục thanh niên về truyền thống cách mạng, giáo dục đạo
105
đức, tƣ tƣởng, chính trị, lối sống lành mạnh; giáo dục thanh niên về tri thức,
có nhiều hình thức khuyến khích học tập, lao động, sáng tạo trên tất cả các
lĩnh vực… Dƣới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng bộ thành phố cùng sự nỗ lực
của đại đa số đoàn viên thanh niên đã phát huy sức mạnh của thế hệ trẻ Thủ
đô, góp phần hình thành lớp thanh niên Hà Nội tri thức - văn minh - thanh
lịch - hiện đại, đủ sức đảm nhận sứ mạng nắm giữ vận mệnh dân tộc. Qua các
hoạt động tích cực, bổ ích này, tuyệt đại đa số đoàn viên thanh niên xác định
đƣợc mục đích, lý tƣởng của mình, nâng cao bản lĩnh chính trị, vững vàng, tin
tƣởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng. Lực lƣợng thanh niên từng bƣớc
hoàn thiện về mọi mặt: nâng cao phẩm chất chính trị; nâng cao tƣ duy kinh tế;
nâng cao trình độ học vấn, từng bƣớc thích ứng với tình hình phát triển mới
của thành phố nói riêng và đất nƣớc nói chung.
Đặc biệt, trong hoạt động dạy nghề và tƣ vấn nghề nghiệp, Đảng bộ
thành phố chỉ đạo các đơn vị, cơ sở gắn hoạt động định hƣớng nghề nghiệp và
dạy nghề với nhu cầu về lao động, việc làm của thị trƣờng. Chỉ riêng Trung
tâm xúc tiến việc làm thanh niên Hà Nội, mỗi năm đã đào tạo thành nghề, tƣ
vấn giới thiệu việc làm cho hàng nghìn thanh niên. Cơ sở Đoàn các cấp chủ
động phối hợp với các doanh nghiệp tổ chức Hội chợ việc làm, thu hút đông
đảo thanh niên tham gia. Năm 2003, các cơ sở Đoàn và Trung tâm dịch vụ
việc làm thanh niên Hà Nội đã tƣ vấn lao động cho 11.745 ngƣời, giới thiệu
việc làm cho 3.836 ngƣời; tổ chức đào tạo nghề ngắn hạn cho 1.238 ngƣời,
liên kết đào tạo nghề cho 595 học sinh. Năm 2005, Trung tâm xúc tiến việc
làm thanh niên Hà Nội đã đào tạo thành nghề cho 493 đoàn viên thanh niên,
tƣ vấn giới thiệu việc làm cho 4.714 đoàn viên thanh niên, trong đó 32,6% số
đó đã tìm đƣợc việc làm. Đoàn thanh niên cấp quận, huyện tổ chức tƣ vấn
nghề nghiệp cho hơn 30.000 đoàn viên thanh niên; phối hợp với các doanh
nghiệp lớn mở các Hội chợ việc làm, thu hút hơn 10.000 thanh niên tham gia,
106
trong đó 45% đoàn viên thanh niên đã đƣợc tuyển dụng trực tiếp từ hội chợ.
Thứ ba, Đảng bộ thành phố làm tốt công tác lãnh đạo, định hướng
cho tổ chức Đoàn Thanh niên, góp phần làm cho Đoàn Thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh thành phố ngày càng vững mạnh.
Đƣợc sự quan tâm của Đảng bộ thành phố, Đoàn Thanh niên Cộng sản
Hồ Chí Minh thành phố Hà Nội ngày càng vững về tƣ tƣởng chính trị, mạnh
về tổ chức, là nòng cốt trong việc lãnh đạo thanh niên thực hiện các chủ
trƣơng, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc. Những năm
2001 - 2008, Đoàn Thanh niên thành phố luôn sát cánh bên đoàn viên thanh
niên, giữ vai trò hƣớng dẫn, chỉ đạo, nâng đỡ, cổ vũ, động viên thanh niên Hà
Nội tham gia trên tất cả các phong trào hành động trong mọi lĩnh vực. Bộ máy
lãnh đạo ngày càng kiện toàn từ thành phố xuống cơ sở; coi trọng công tác
cán bộ, đánh giá đạo đức và sử dụng đúng năng lực, trình độ cán bộ, từ đó tạo
nguồn, bồi dƣỡng, sử dụng và trƣởng thành. Sự kế thừa trong công tác cán bộ
là một trong những nhân tố có ý nghĩa quyết định đến việc duy trì và phát
triển công tác đoàn và phong trào thanh niên thành phố.
Đội ngũ cán bộ Đoàn chuyên trách ngày càng năng động, có trách
nhiệm, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ ngày càng cao, chủ động trong việc vận
động, tập hợp thanh niên đi đầu, xung kích trong mọi nhiệm vụ. Đoàn Thanh
niên cũng đã tích cực tham mƣu cho các cấp ủy Đảng và chính quyền trong chỉ
đạo thực hiện công tác Đoàn và phong trào thanh niên. Qua đó, thanh niên Hà
Nội có điều kiện tốt nhất để phát triển toàn diện về sức khỏe, đạo đức, trí tuệ;
hƣớng đến con đƣờng học tập, lao động hăng say, có lối sống lành mạnh, có
môi trƣờng năng động, hoàn thiện để sống, trƣởng thành và cống hiến; tạo
cho thanh niên chỗ đứng ngày càng quan trọng, vững vàng trong quá trình
phát triển kinh tế, ổn định chính trị - xã hội của Thủ đô.
107
Nguyên nhân của thành tựu:
- Thứ nhất, Đảng bộ thƣờng xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo Hội đồng
nhân dân, Ủy ban nhân dân thành phố, sự phối hợp, giúp đỡ có hiệu quả của các
sở, ban, ngành, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể Thành phố.
- Thứ hai, công tác giáo dục, tuyên truyền về vị trí, vai trò của thanh niên
đƣợc đẩy mạnh và thƣờng xuyên trên các phƣơng tiện thông tin đại chúng. Môi
trƣờng học tập, rèn luyện, cống hiến và trƣởng thành của thanh niên ngày càng
lành mạnh. Đảng bộ, Ủy ban nhân dân thành phố và các sở, ban ngành, đoàn thể
có nhiều chƣơng trình, chính sách hỗ trợ giải quyết các nhu cầu chính đáng của
thanh niên về phát triển kinh tế, học tập, vui chơi giải trí, đặc biệt là vấn đề giải
quyết việc làm.
- Thứ ba, sự cố gắng, nỗ lực phấn đấu của toàn thể đội ngũ cán bộ đoàn,
đoàn viên thanh niên và nhân dân Thủ đô, đặc biệt là bộ máy lãnh đạo của Đảng,
chính quyền, đội ngũ cán bộ các cấp, đội ngũ cán bộ chuyên trách từ Thành phố
đến cơ sở thƣờng xuyên đƣợc củng cố, kiện toàn, có chuyên môn, nghiệp vụ
ngày càng cao và đã tham mƣu tích cực cho cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp
trong tổ chức và chỉ đạo thực hiện công tác đoàn và phong trào thanh niên.
3.1.2. Nhận xét về hạn chế
Bên cạnh những kết quả quan trọng đạt đƣợc là chủ yếu, trong quá trình
lãnh đạo công tác đoàn và phong trào thanh niên, Đảng bộ Hà Nội còn tồn tại
một số hạn chế:
Thứ nhất, công tác chỉ đạo giáo dục tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối
sống, nắm bắt tình hình diễn biến tư tưởng các đối tượng thanh niên của
Đảng bộ chưa thực sự toàn diện, triệt để.
Dƣới tác động của nền kinh tế thị trƣờng, ảnh hƣởng của lối sống đô thị
hiện đại, công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Thành ủy chƣa thực sự bao quát hết
đƣợc các khu vực và các đối tƣợng thanh niên; chƣa chỉ đạo cụ thể Đoàn
108
Thanh niên thành phố xây dựng một chiến lƣợc lâu dài và sáng tạo trong việc
giáo dục tƣ tƣởng, chính trị, đạo đức, lối sống cho thanh niên. Công tác giáo
dục chƣa tạo ra đƣợc sự kết hợp đồng bộ, thƣờng xuyên, liên tục giữa gia
đình, nhà trƣờng và xã hội trong việc giáo dục thế hệ trẻ. Thành đoàn Hà Nội
là đơn vị thực hiện trực tiếp việc nghiên cứu các mô hình hoạt động, các giải
pháp nhằm thu hút, tập hợp, giáo dục, giúp đỡ các đối tƣợng thanh niên đặc
thù nhƣ sinh viên ngoại trú, lao động ngoại tỉnh, thanh niên trong các đơn vị
kinh tế ngoài quốc doanh và liên doanh với nƣớc ngoài, thanh niên tôn giáo,
thanh niên chậm tiến, nhƣng cũng chƣa rà soát, bao quát đƣợc hết các đối
tƣợng này. Cần đổi mới tƣ duy trong phƣơng thức tập hợp thanh niên theo
phƣơng châm: ở đâu có thanh niên, ở đó phải có những hoạt động thu hút
thanh niên.
Thực tế hoạt động ở cấp cơ sở cho thấy, các cấp ủy Đảng còn nặng tính
hành chính, chậm đổi mới trong phƣơng thức lãnh đạo tổ chức Đoàn Thanh
niên. Một số địa phƣơng, vào một số thời điểm, công tác tuyên truyền, vận
động đoàn viên thanh niên còn hời hợt, nội dung và hình thức tuyên truyền
lặp đi lặp lại, thiếu sự sáng tạo, không có sức thu hút. Một số cán bộ đoàn
chuyên trách chƣa thực sự gắn bó với vai trò, trách nhiệm. Một bộ phận
không nhỏ đoàn viên thanh niên thiếu ý thức rèn luyện, bản lĩnh chính trị, đạo
đức non kém, không chịu trau dồi kiến thức, chƣa coi trọng truyền thống gia
đình, quê hƣơng, dẫn đến tình trạng thiếu niềm tin vào bản thân, vào cuộc
sống, suy nghĩ tiêu cực, sa vào tệ nạn xã hội; lƣời lao động, lƣời học tập, rèn
luyện, sống thực dụng, thích hƣởng thụ. Ở khu vực thành thị, tỷ lệ thanh niên
vi phạm pháp luật, sử dụng ma túy, sa vào lối sống không lành mạnh chiếm tỷ
lệ cao.
Thứ hai, sự kết hợp giữa cơ quan Đảng, chính quyền với các ban
ngành, đoàn thể trong công tác đoàn và phong trào thanh niên chưa đồng
109
bộ, chưa chặt chẽ.
Ở một số địa phƣơng, đơn vị trên địa bàn thành phố, công tác triển khai,
cụ thể hóa các chính sách về thanh niên của Thành ủy, Ủy ban nhân dân thành
phố, Thành đoàn còn chậm chạp. Đánh giá vai trò thanh niên và công tác
đoàn viên thanh niên của một số cấp ủy chƣa đầy đủ, toàn diện nên khả năng
xã hội hóa công tác thanh niên còn hạn chế. Sự liên kết, phối hợp giữa cấp ủy,
Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân với Đoàn Thanh niên và các ban ngành,
đoàn thể ở một số nơi chƣa thống nhất, chƣa đồng bộ, kết hợp nhỏ lẻ nên sức
mạnh liên kết và tính hiệu quả chƣa cao. Một số ngành phối hợp với tổ chức
Đoàn nhƣng chỉ đơn thuần là hỗ trợ kinh phí, nhiều chƣơng trình hành động
còn khoán trắng cho thanh niên. Đoàn Thanh niên một số địa phƣơng trong
thành phố chƣa có nhiều đổi mới trong nội dung và hình thức hoạt động, chƣa
thu hút đƣợc đông đảo đoàn viên thanh niên tham gia hoạt động tích cực.
Công tác chỉ đạo của cấp ủy trong việc đổi mới hoạt động tổ chức Đoàn cho
phù hợp với sự thay đổi của thời đại chƣa thực sự nhanh nhạy, lãnh đạo chung
chung trong khi tính độc lập của tổ chức Đoàn Thanh niên cao. Hoạt động của
Hội Liên hiệp Thanh niên còn mờ nhạt, chƣa làm tốt vai trò tập hợp đông đảo
lực lƣợng thanh niên vào các phong trào hoạt động.
Nguyên nhân hạn chế:
* Nguyên nhân khách quan:
- Sự quan tâm lãnh đạo một số cấp uỷ và tạo điều kiện của chính quyền,
phối hợp và chung tay của các lực lƣợng xã hội trong công tác giáo dục đoàn
viên thanh niên ở nhiều nơi chƣa đƣợc chú trọng.
- Ảnh hƣởng của mặt trái cơ chế kinh tế thị trƣờng, quá trình mở cửa và
hội nhập đã tác động không nhỏ đến nhận thức của thanh niên nói riêng, hoạt
động công tác đoàn và phong trào thanh niên nói chung.
- Sau thời điểm mở rộng địa giới hành chính Thủ đô năm 2008, các cơ sở
110
Đoàn có sự không đồng đều về công tác cán bộ, điều kiện tổ chức hoạt động và
chất lƣợng phong trào. Tuy nhiên, sự không đồng đều này dần dần cũng đã đƣợc
khắc phục.
Nguyên nhân chủ quan:
- Sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng bộ thành phố đối với công tác đoàn và
phong trào thanh niên chƣa thực sự triệt để, nhất là ở các xã ngoại thành. Một
số cấp ủy ở một số nơi chậm cải tiến trong cách thức điều hành và phát huy
vai trò của thanh niên và tổ chức Đoàn Thanh niên.
- Sự kết hợp giữa cơ quan Đảng, chính quyền với các ban ngành, đoàn
thể trong công tác đoàn và phong trào thanh niên chƣa đồng bộ, chƣa chặt
chẽ, còn mang tính hình thức, nhiều phong trào, hoạt động khoán trắng cho
thanh niên.
3.2. Một số kinh nghiệm
Nghị quyết Trung ƣơng 7 (khóa X) Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng
đối với công tác thanh niên tiếp tục khẳng định: Thanh niên là lực lƣợng xã
hội to lớn, một trong những nhân tố quan trọng quyết định tƣơng lai, vận
mệnh dân tộc; là lực lƣợng chủ yếu trên nhiều lĩnh vực, đảm nhận những công
việc đòi hỏi hy sinh, gian khổ, sức khỏe và sáng tạo. Thanh niên là độ tuổi
sung sức nhất về thể chất và phát triển trí tuệ, luôn năng động, sáng tạo, muốn
tự khẳng định mình. Tuy nhiên không phải lúc nào xã hội và các cấp ủy đảng
cũng có nhận thức đầy đủ về vai trò, vị trí của thanh niên và tầm quan trọng
của công tác lãnh đạo đoàn thanh niên. Trƣớc yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc, quá trình hội nhập quốc tế ngày càng
sâu rộng và sự biến đổi nhanh chóng của tình hình đòi hỏi phải tăng cƣờng sự
lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên nhằm chăm lo, bồi dƣỡng và
phát huy cao nhất vai trò, sức mạnh của thanh niên trong công cuộc xây dựng
111
và bảo vệ Tổ quốc.
Từ thực tiễn hoạt động của công tác Đoàn và phong trào thanh niên Thủ
đô dƣới sự lãnh đạo của Đảng bộ Thành phố Hà Nội những năm 2001 - 2008,
có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm:
Thứ nhất, các cấp ủy Đảng cần quán triệt sâu sắc quan điểm của
Đảng về vai trò, vị trí của thanh niên và tổ chức Đoàn Thanh niên trong
tình hình mới.
Phong trào thanh niên luôn gắn liền với sự lãnh đạo của Đảng. Nâng cao
nhận thức về vai trò, vị trí của thanh niên là một yếu tố rất quan trọng trong
việc tăng cƣờng sự lãnh đạo của Đảng đối với phong trào thanh niên và tổ
chức Đoàn Thanh niên. Đây không chỉ là nhu cầu tồn tại có tính chất nguyên
lý mà còn là giải pháp thực tiễn rất quan trọng để đẩy mạnh công tác đoàn và
phong trào thanh niên thành phố trong thời gian tới.
Cần nắm vững các nghị quyết, chỉ thị của Đảng về thanh niên và công
tác thanh niên, trên cơ sở đó, thống nhất trong nhận thức của các cấp ủy đảng,
của cán bộ đảng viên trong đánh giá, nhìn nhận vị trí, vai trò của thanh niên
và xác định rõ trách nhiệm của từng cấp ủy, từng cán bộ, đảng viên trong sự
nghiệp giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ và củng cố tổ chức Đoàn. Coi việc xây
dựng tổ chức Đoàn làm hạt nhân đoàn kết, tập hợp rộng rãi các tầng lớp thanh
niên cũng quan trọng nhƣ xây dựng tổ chức Đảng. Công tác đoàn kết, tập hợp
thanh niên là một bộ phận quan trọng, không tách rời trong toàn bộ công tác
dân vận của Đảng, luôn luôn là nhiệm vụ cách mạng có tính chiến lƣợc. Phải
đặc biệt coi trọng vai trò của tổ chức Đoàn trong việc tham mƣu cho Đảng về
lãnh đạo công tác thanh niên.
Các cấp ủy Đảng phải thƣờng xuyên đôn đốc, kiểm tra, tổ chức sơ kết,
đánh giá, rút kinh nghiệm đối với công tác đoàn và phong trào thanh niên.
112
Trên cơ sở nắm chắc đặc điểm của thanh niên, nhận thức đúng vai trò, vị trí
và lợi ích của thanh niên, Đảng hoạch định chủ trƣơng, chính sách về công tác
thanh niên, đáp ứng đƣợc yêu cầu và quyền lợi chính đáng của thế hệ trẻ.
Thứ hai, quán triệt sâu sắc nhiệm vụ lãnh đạo tổ chức Đoàn Thanh
niên là một nhiệm vụ hết sức quan trọng trong công tác xây dựng Đảng.
Đoàn viên thanh niên là cánh tay đắc lực, là đội ngũ kế thừa sự nghiệp
cách mạng của Đảng. Đảng bộ thành phố luôn quan tâm chỉ đạo sát sao công
tác xây dựng Đoàn vững mạnh và coi xây dựng Đoàn là xây dựng Đảng
trƣớc một bƣớc. Quá trình xây dựng, củng cố tổ chức đoàn cũng đồng thời là
quá trình tăng cƣờng sự lãnh đạo trực tiếp và toàn diện của Đảng đối với tổ
chức đoàn. Đảng bộ thành phố chỉ đạo các cấp ủy đảng trực tiếp lãnh đạo Ban
Thƣờng vụ Đoàn các cấp, quán triệt các Chỉ thị, Nghị quyết về thanh niên
trong giai đoạn mới. Định kỳ, Ban Thƣờng vụ Đảng bộ nghe Thƣờng trực
Thành đoàn báo cáo kết quả hoạt động và phƣơng hƣớng nhiệm kỳ mới, trên
cơ sở đó có định hƣớng kịp thời. Tổ chức hội nghị bàn về công tác thanh niên
cho các Bí thƣ quận, huyện đoàn, đoàn trực thuộc, tạo cơ chế hoạt động thông
thoáng cho Đoàn Thanh niên thành phố.
Hàng năm, Đảng bộ thành phố cũng nhƣ các Quận ủy, Huyện ủy, Đảng
ủy khối trực thuộc đều có chƣơng trình gặp mặt, tiếp xúc với đại diện thanh
niên để tìm hiểu tâm tƣ, nguyện vọng chính đáng của tuổi trẻ, từ đó kịp thời
nắm bắt những vấn đề nổi cộm, kịp thời có hƣớng chỉ đạo. Thành đoàn chủ
động phối hợp với các đơn vị liên quan xây dựng chƣơng trình hỗ trợ thanh
niên nhƣ: miễn giảm học phí, tuyên dƣơng những đoàn viên, đội viên, thanh
niên tiêu biểu trên các mặt trận, tổ chức giao lƣu, gặp mặt cựu cán bộ đoàn,
tìm hiểu về tổ chức Đoàn và Đảng…
Các cấp bộ đoàn đã tổ chức cho đoàn viên, thanh niên tham gia đóng góp
ý kiến vào các Dự thảo Nghị quyết của Đảng; tham gia bầu cử Hội đồng nhân
113
dân các cấp; cử chọn, giới thiệu cán bộ trẻ tham gia ứng cử vào cấp ủy Đảng
và bộ máy Nhà nƣớc các cấp; triển khai và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở;
tham gia thực hiện các chƣơng trình, dự án ở địa phƣơng; triển khai thực hiện
các cuộc vận động. Qua đó, đoàn viên thanh niên có điều kiện giao lƣu học
hỏi, kịp thời nắm bắt diễn biến thời sự trong và ngoài nƣớc, hoàn thiện kiến
thức xã hội, có cơ hội tham gia đóng góp ý kiến xây dựng Đảng, xây dựng
chính quyền, từ đó củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng.
Thứ ba, đẩy mạnh hơn nữa việc giáo dục chính trị, tư tưởng, xây dựng
bản lĩnh cho thanh niên trong thời đại công nghiệp hóa - hiện đại hóa.
Thực tế xã hội cho thấy, thanh niên với những đặc trƣng về lứa tuổi, sức
khỏe tâm lý và nhận thức, thƣờng có những hành vi, lối sống, quan niệm, cảm
thụ và sáng tạo văn hóa riêng mà không phải lúc nào cũng đƣợc thừa nhận.
Lối sống hay văn hóa thanh niên là một hiện tƣợng văn hóa đặc biệt gắn liền
với tuổi trẻ, trong đó sự sáng tạo và đổi mới luôn là những đặc trƣng cơ bản.
Điều đó làm nên bản chất của văn hóa thanh niên. Bên cạnh sự định hƣớng
cho thanh niên hƣớng tới những cảm thụ văn hóa lành mạnh, cần phải tin
tƣởng vào bản chất tốt đẹp của thanh niên, tạo ra môi trƣờng thuận lợi để giao
nhiệm vụ và giúp thanh niên nỗ lực vƣợt qua khó khăn, vƣơn lên trong cuộc
sống.
Trong điều kiện tình hình thế giới có nhiều diễn biến phức tạp, cũng nhƣ
sự bùng nổ của các phƣơng tiện truyền thông, nhiều luồng thông tin tác động
nhiều chiều khác nhau, vấn đề cốt yếu đặt ra trong công tác giáo dục chính trị,
tƣ tƣởng cho thanh niên của Đảng bộ thành phố, của Đoàn Thanh niên thành
phố là phải trang bị cho Đoàn Thanh niên những nhận thức, hiểu biết cơ bản
về lý luận chính trị để thanh niên chủ động, tự nhận biết, tự lý giải đƣợc các
vấn đề, các biến động về kinh tế, chính trị, xã hội diễn ra trong cuộc sống.
Làm sao để lực lƣợng thanh niên rèn luyện đƣợc bản lĩnh vững vàng, phát huy
114
tài năng, sức sáng tạo, nắm bắt thành tựu khoa học kỹ thuật, công nghệ thông
tin; vững vàng trƣớc những cám dỗ của tệ nạn xã hội, của lối sống hƣởng thụ,
lƣời lao động; vững vàng trƣớc “Diễn biến hòa bình” của các thế lực thù
địch, nhanh chóng thích ứng trƣớc sự thay đổi từng ngày của tình hình trong
nƣớc và quốc tế.
Thanh niên là đối tƣợng rất nhạy cảm với thời cuộc nên những hành
động, biểu hiện của thế hệ đi trƣớc rất dễ ảnh hƣởng đến thanh niên. Sinh thời
Chủ tịch Hồ Chí Minh thƣờng nhắc nhở: Lấy gƣơng ngƣời tốt, việc tốt để
hằng ngày giáo dục lẫn nhau là một trong những cách tốt nhất để xây dựng
Đảng, xây dựng các tổ chức cách mạng, xây dựng con ngƣời mới, cuộc sống
mới. Cần đẩy mạnh thực hiện việc học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ
Chí Minh, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, xử lý nghiêm những cán
bộ đảng viên thoái hóa, biến chất, vi phạm pháp luật, tạo môi trƣờng chính trị
và đạo đức cách mạng lành mạnh, củng cố niềm tin cho thanh niên. Phải phấn
đấu để mỗi cán bộ, đảng viên là một tấm gƣơng sáng về đạo đức, lối sống, nói
đi đôi với làm để thanh niên học tập và noi theo.
Thứ tư, phát huy vai trò xung kích của thanh niên và các tổ chức
thanh niên, đặc biệt là tổ chức Đoàn Thanh niên.
Đảng bộ thành phố lãnh, chỉ đạo các tổ chức của thanh niên triển khai
các chƣơng trình hành động bằng nhiều biện pháp, mô hình cụ thể, có sức hút
đông đảo thanh niên tham gia. Từ những phong trào, mô hình đó, đoàn viên
thanh niên có điều kiện rèn luyện, dám nói, dám làm, thể hiện khả năng xung
kích, đi đầu trong học tập, lao động, sản xuất, nhất là xung kích bảo vệ Tổ
quốc, tham gia giữ gìn an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội. Nội dung
của các phong trào thanh niên tình nguyện phát triển theo chiều sâu, yêu cầu
chất lƣợng thay vì số lƣợng, tạo điều kiện cho đoàn viên thanh niên chủ động
nắm bắt thông tin quốc tế, có cơ hội hoàn thiện các kiến thức xã hội nhƣ ngoại
115
ngữ, tin học, luật pháp, nâng cao năng lực hội nhập…
Quá trình xây dựng chƣơng trình hành động của thanh niên, của tổ chức
Đoàn từ cấp cơ sở đến thành phố, cấp Trung ƣơng đoàn phải dựa trên nhu
cầu, lợi ích thiết thực của thanh niên, phải góp phần giải quyết những vấn đề
bức thiết trong thanh niên. Có nhƣ vậy mới thu hút đƣợc đoàn viên thanh niên
tham gia, mới phát huy đƣợc vai trò và sức mạnh to lớn của thanh niên, mới
hình thành đƣợc mối liên kết chặt chẽ giữa Đảng, chính quyền, các ban
ngành, đoàn thể với tổ chức Đoàn và đoàn viên thanh niên. Thanh niên đƣợc
học tập, rèn luyện, lao động và cống hiến sẽ nhanh chóng trƣởng thành cả về
tri thức và các kỹ năng sống, kỹ năng xã hội, thực sự trở thành cánh tay phải
của Đảng, là lực lƣợng dự bị tin cậy, kế thừa sự nghiệp cách mạng vẻ vang
của Đảng và dân tộc.
Thứ năm, phải coi trọng công tác cán bộ đoàn, đặc biệt là cấp cơ sở;
chăm lo thường xuyên việc tạo nguồn, bảo đảm sự kế thừa trong công tác
cán bộ của các tổ chức thanh niên.
Trong thời gian qua, nhiệm vụ xây dựng và củng cố, nâng cao chất lƣợng
hoạt động của tổ chức Đoàn, Hội đã đƣợc các cấp bộ Đảng trong thành phố
chú trọng. Nhờ vậy mà Đoàn đã không ngừng trƣởng thành, lớn mạnh về
nhiều mặt và thực hiện tốt vai trò của mình. Tuy nhiên, mỗi giai đoạn cách
mạng đều đặt ra những nhiệm vụ mới, với những yêu cầu ngày càng cao hơn,
đòi hỏi việc xây dựng, củng cố tổ chức cũng phải đổi mới cho phù hợp và
tƣơng xứng với yêu cầu đó. Nhiệm vụ của thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại
hóa đất nƣớc yêu cầu các tổ chức Đoàn, Hội phải đƣợc tinh gọn và hoạt động
có hiệu quả, đông về số lƣợng nhƣng phải đảm bảo về chất lƣợng.
Việc hoàn thiện và củng cố các tổ chức Đoàn, Hội, Đội không chỉ đơn
thuần là thay đổi, sắp xếp lại đội ngũ cán bộ hiện hành, mà cốt yếu phải đào
tạo và nuôi dƣỡng đƣợc đội ngũ cán bộ nguồn tâm huyết, sử dụng những cán
116
bộ thực sự có trách nhiệm, tâm huyết với phong trào, toàn tâm toàn ý cho
công việc. Đặc biệt ƣu tiên và có chế độ đãi ngộ với những cán bộ thanh niên
có kiến thức và năng lực, nhất là năng lực tập hợp, vận động thanh niên.
Những ngƣời đứng đầu các tổ chức của thanh niên phải là tấm gƣơng sáng về
mọi mặtđể đoàn viên, thanh niên noi theo. Cán bộ đoàn, hội, đội phải thể hiện
đƣợc tính tiên phong so với các đội viên, đoàn viên thanh niên trong tổ chức.
Muốn đảm bảo những tiêu chí đó trong sử dụng cán bộ của các tổ chức
thanh niên, Đảng bộ thành phố đã đẩy mạnh chỉ đạo Thành đoàn, Hội Liên
hiệp thanh niên, Hội sinh viên thành phố lên kế hoạch, báo cáo tình hình thực
tế cán bộ cơ sở, đồng thời có kế hoạch bồi dƣỡng cán bộ đoàn chủ chốt, cán
bộ nguồn. Thành đoàn Hà Nội phối hợp với các trƣờng chính trị, các trung
tâm bồi dƣỡng chính trị trên địa bàn thành phố mở các lớp chính trị phổ
thông, các lớp tập huấn ngắn hạn, dài hạn về kỹ năng và nghiệp vụ công tác
thanh niên, công tác đoàn, hội, qua đó nâng cao trình độ hiểu biết, nhận thức
chính trị và năng lực vận động thanh niên của đội ngũ cán bộ. Đảng bộ thành
phố đặc biệt quan tâm đến chế độ, chính sách dành cho cán bộ đoàn, nhất là ở
cấp chi đoàn cơ sở, giúp cho đội ngũ cán bộ đoàn gắn bó hơn với nhiệm vụ,
yên tâm công tác, cống hiến và phát triển.
Các buổi sinh hoạt chi đoàn ngày càng đổi mới hơn về nội dung cũng
nhƣ hình thức truyền tải, ngoài việc giáo dục chính trị, tƣ tƣởng cho đoàn viên
thanh niên, tuyên truyền chủ trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc, đã và
đang đi sâu vào đề cập đến những vấn đề bức xúc trong thanh niên hiện nay,
đề cập trực tiếp đến nhiệm vụ và quyền lợi của thanh niên. Thanh niên đƣợc
lên tiếng thể hiện quan điểm của mình trong nhiều lĩnh vực và đội ngũ cán bộ
đoàn, hội, đội là ngƣời trực tiếp ghi nhận những ý kiến đó, kịp thời phản ánh
lên cấp trên, đồng thời là ngƣời định hƣớng ban đầu cho đoàn viên thanh niên
trong nhiều sự kiện chính trị - xã hội của địa phƣơng, của thành phố và của
117
đất nƣớc.
KẾT LUẬN
1. Đảng bộ thành phố Hà Nội với vai trò lãnh đạo toàn diện tất cả các
lĩnh vực đời sống xã hội, là thành viên trong hệ thống chính trị Thủ đô, đồng
thời là hạt nhân lãnh đạo hệ thống chính trị ấy, lãnh đạo thành công công cuộc
đổi mới trên mảnh đất Thủ đô Thăng Long ngàn năm văn hiến, anh hùng,
trong đó có việc lãnh đạo tổ chức Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh
thành phố và phong trào thanh niên ngày càng mạnh mẽ, sôi nổi. Sự quan tâm
đến công tác đoàn và phong trào thanh niên Thủ đô không chỉ đƣợc thể hiện
qua việc Đảng bộ thành phố quán triệt tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, cụ thể hóa các
quan điểm, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc về công tác đoàn, phong trào
thanh niên mà còn thể hiện ở việc Đảng bộ thành phố chủ động lãnh đạo công
tác thanh niên, đƣa ra những quyết sách cụ thể, tích cực, thƣờng xuyên, phù
hợp với thực trạng thanh niên Thủ đô.
2. Về chủ trƣơng lãnh đạo, những năm 2001 - 2008, Đảng bộ thành phố
Hà Nội đã đƣa ra những chỉ thị, nghị quyết, chƣơng trình hành động cụ thể,
quan tâm đến sự phát triển toàn diện trên tất cả các lĩnh vực của thanh niên.
Điển hình là các chính sách quan tâm đến việc hình thành lớp thanh niên có lý
tƣởng cách mạng, có bản lĩnh vững vàng, giàu lòng yêu nƣớc và tự hào dân
tộc, có ý chí lập thân lập nghiệp, nhanh nhạy trƣớc mọi diễn biến của thời đại;
các chính sách phát triển thanh niên về học tập, lao động, sáng tạo, về sức
khỏe, về văn hóa tinh thần; các chính sách giải quyết việc làm, làm giàu chính
đáng… Hệ thống chủ trƣơng, chính sách của Đảng bộ Thành phố Hà Nội
trong công tác thanh niên đã quán triệt sâu sắc quan điểm, đƣờng lối của
Đảng và tƣ tƣởng Hồ Chí Minh; coi trọng tính thực thi của các chỉ thị, nghị
quyết qua việc triển khai sâu rộng đến các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận
118
Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân. Đảng bộ thành phố coi trọng việc tăng
cƣờng sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng đối với công tác đoàn và phong trào
thanh niên; tăng cƣờng sự phối hợp giữa Đoàn Thanh niên với các ban ngành
đoàn thể, mở rộng mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên; xây dựng tổ chức
Đoàn vững mạnh.
3. Tuy vẫn còn những hạn chế nhất định, nhƣng thực tiễn hoạt động của
công tác đoàn và phong trào thanh niên thành phố Hà Nội từ năm 2001 đến
năm 2008 cho thấy, Đảng bộ thành phố lãnh đạo, chỉ đạo các ban ngành, đoàn
thể, đặc biệt là Đoàn Thanh niên thành phố, triển khai tốt các chủ trƣơng đề
ra, chăm lo đến sự phát triển của thanh niên trên mọi mặt: Xây dựng, củng cố
tổ chức Đoàn Thanh niên, Hội Liên hiệp Thanh niên, Hội sinh viên thành phố
vững mạnh; vận động thanh niên tham gia xây dựng tổ chức Đoàn, tham gia
xây dựng Đảng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, giữ vững quốc phòng - an ninh;
quan tâm đến công tác giáo dục chính trị tƣ tƣởng, đạo đức, lối sống lành
mạnh cho thanh niên; tạo môi trƣờng lành mạnh cho thanh niên học tập, nâng
cao tri thức, lao động, rèn luyện, cống hiến và trƣởng thành; quan tâm đến vấn
đề phát triển nguồn nhân lực trẻ có chất lƣợng, có tay nghề, năng động, sáng
tạo; quan tâm giải quyết việc làm, trọng dụng nhân tài, tạo điều kiện và
khuyến khích thanh niên làm giàu chính đáng; quan tâm đến việc giải quyết
các nhu cầu chính đáng của thanh niên trong lĩnh vực văn hóa tinh thần…
4. Công tác đoàn và phong trào thanh niên trong giai đoạn hiện nay là mối
quan tâm thƣờng xuyên của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố. Tuy
nhiên, để có phƣơng hƣớng, giải pháp thực hiện cũng nhƣ phát huy đƣợc tối đa
sức mạnh và hiệu quả hoạt động của công tác thanh niên, cần tiếp tục đổi mới tƣ
duy, nâng cao hơn nữa nhận thức về vai trò, vị trí, sứ mệnh của thanh niên, nhất
là trong giai đoạn đất nƣớc đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa, hội nhập
119
toàn cầu nhƣ hiện nay.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Hà Nội (1996), Văn kiện Đại hội đại
biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XII, Nxb Hà Nội.
2. Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Hà Nội (2001), Văn kiện Đại hội đại
biểu lần thứ XIII Đảng bộ thành phố Hà Nội, Hà Nội.
3. Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Hà Nội (2004), Lịch sử Đảng bộ thành
phố Hà Nội (1930 - 2000), Hà Nội.
4. Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Hà Nội (2010), Văn kiện Đại hội đại
biểu lần thứ XV Đảng bộ thành phố Hà Nội, Nxb Hà Nội.
5. Ban Chấp hành Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh (2000), Lịch sử
Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh và phong trào thanh niên Việt
Nam (1925 - 1999), Nxb Thanh niên, Hà Nội.
6. Ban Chấp hành Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh thành phố Hà Nội
(2002), Chặng đường 72 năm của tuổi trẻ Thủ đô, Nxb Hà Nội, Hà Nội.
7. Ban Chấp hành Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh (2004), Đoàn
Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh với việc tham gia phát triển tài năng
trẻ trong sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước, Nxb Thanh
niên, Hà Nội.
8. Ban Chấp hành Thành Đoàn Hà Nội (2002), Báo cáo tổng kết công tác
đoàn và phong trào thanh thiếu nhi của Ban Chấp hành Thành Đoàn Hà
Nội năm 2001, Phòng Lƣu trữ Thành đoàn.
9. Ban Chấp hành Thành Đoàn Hà Nội (2002), Báo cáo công tác Đoàn và
phong trào thanh niên Hà Nội (nhiệm kỳ 2002 - 2007), Phòng Lƣu trữ
120
Thành đoàn.
10. Ban Chấp hành Thành Đoàn Hà Nội (2003), Báo cáo tổng kết công tác
đoàn và phong trào thanh thiếu nhi của Ban Chấp hành Thành Đoàn Hà
Nội năm 2002, Phòng Lƣu trữ Thành đoàn.
11. Ban Chấp hành Thành Đoàn Hà Nội (2004), Báo cáo tổng kết công tác
đoàn và phong trào thanh thiếu nhi của Ban Chấp hành Thành Đoàn Hà
Nội năm 2003, Phòng Lƣu trữ Thành đoàn.
12. Ban Chấp hành Thành Đoàn Hà Nội (2005), Báo cáo tổng kết công tác
đoàn và phong trào thanh thiếu nhi của Ban Chấp hành Thành Đoàn Hà
Nội năm 2004, Phòng Lƣu trữ Thành đoàn.
13. Ban Chấp hành Thành Đoàn Hà Nội (2006), Báo cáo tổng kết công tác
đoàn và phong trào thanh thiếu nhi của Ban Chấp hành Thành Đoàn Hà
Nội năm 2005, Phòng Lƣu trữ Thành đoàn.
14. Ban Chấp hành Thành Đoàn Hà Nội (2007), Báo cáo tổng kết công tác
đoàn và phong trào thanh thiếu nhi của Ban Chấp hành Thành Đoàn Hà
Nội năm 2006, Phòng Lƣu trữ Thành đoàn.
15. Ban Chấp hành Thành Đoàn Hà Nội (2008), Báo cáo tổng kết công tác
đoàn và phong trào thanh thiếu nhi của Ban Chấp hành Thành Đoàn Hà
Nội năm 2007, Phòng Lƣu trữ Thành đoàn.
16. Ban Chấp hành Thành Đoàn Hà Nội (2009), Báo cáo tổng kết công tác
đoàn và phong trào thanh thiếu nhi của Ban Chấp hành Thành Đoàn Hà
Nội năm 2008, Phòng Lƣu trữ Thành đoàn.
17. Ban Chấp hành Thành Đoàn Hà Nội, Báo cáo của Ban Chấp hành Thành
đoàn Hà Nội tại Đại hội lần thứ XIII nhiệm kỳ 2007 - 2012, lƣu trữ tại
Thành đoàn Hà Nội.
18. Ban Chấp hành thành phố Hà Nội, Báo cáo số 320/BC-TNHN, ngày 22-2-
121
2002, Lƣu trữ tại Văn phòng Thành đoàn Hà Nội.
19. Ban Chấp hành thành phố Hà Nội, Báo cáo số 05-BC/TNHN, ngày 01-1-
2003, Lƣu trữ tại Văn phòng Thành đoàn Hà Nội.
20. Ban Chấp hành thành phố Hà Nội, Báo cáo số 77/BC-TNHN, ngày 19-12-
2003, Lƣu trữ tại Văn phòng Thành đoàn Hà Nội.
21. Ban Chấp hành thành phố Hà Nội, Báo cáo số 102/BC-TNHN, ngày 15-2-
2005, Lƣu trữ tại Văn phòng Thành đoàn Hà Nội.
22. Ban Chấp hành thành phố Hà Nội, Báo cáo số 197-BC/TNHN, ngày 09-2-
2006, Lƣu trữ tại Văn phòng Thành đoàn Hà Nội.
23. Ban Chấp hành thành phố Hà Nội, Báo cáo số 355/BC-TNHN, ngày 15-
12-2006, Lƣu trữ tại Văn phòng Thành đoàn Hà Nội.
24. Ban Chấp hành Trung ƣơng Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh
(2001), Báo cáo công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2000,
chương trình công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2001, Hà
Nội.
25. Ban Chấp hành Trung ƣơng Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh
(2002), Báo cáo công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2001,
chương trình công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2002, Hà
Nội.
26. Ban Chấp hành Trung ƣơng Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh
(2003), Báo cáo công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2002,
chương trình công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2003, Hà
Nội.
27. Ban Chấp hành Trung ƣơng Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh
(2004), Báo cáo công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2003,
chương trình công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2004, Hà
122
Nội.
28. Ban Chấp hành Trung ƣơng Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh
(2005), Báo cáo công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2004,
chương trình công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2005, Hà
Nội.
29. Ban Chấp hành Trung ƣơng Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh
(2006), Báo cáo công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2005,
chương trình công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2006, Hà
Nội.
30. Ban Chấp hành Trung ƣơng Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh
(2007), Báo cáo công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2006,
chương trình công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2007, Hà
Nội.
31. Ban Chấp hành Trung ƣơng Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh
(2008), Báo cáo công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2007,
chương trình công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2008, Hà
Nội.
32. Ban Chấp hành Trung ƣơng Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh
(2009), Báo cáo công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2008,
chương trình công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2009, Hà
Nội.
33. Ban chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở Trung ƣơng, Tổng điều tra dân
số và nhà ở Việt Nam năm 2009, Truy cập ngày 26 tháng 12 năm 2010.
34. Ban Thƣờng vụ Thành ủy Hà Nội, Chỉ thị số 04-CT/TƯ, ngày 2-5-2001,
Lƣu trữ Văn phòng Thành ủy.
35. Ban Thƣờng vụ Thành ủy Hà Nội, Báo cáo số 13-BC/TU, ngày 30-6-
2006, Lƣu trữ Văn phòng Thành ủy.
123
36. Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam:
Website:http://w.w.w.dangcongsan.vn
37. Phạm Bằng - Nguyễn Hồng Thanh (2005), Tình hình thanh niên Việt Nam
thế kỷ XX những sự kiện quan trọng nhất, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
38. Nguyễn Văn Buồm (2005), Tình hình thanh niên Việt Nam, số liệu và
phân tích, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
39. Các báo cáo, chƣơng trình, nghị quyết của Thành ủy Hà Nội về công tác
Đoàn, về phong trào thanh niên, phát huy sức mạnh của thanh niên trong thời
đại mới.
40. Các văn bản chủ yếu của Thành uỷ Hà Nội khoá XIV (2006), tập 1.
41. Cổng thông tin điện tử Thành đoàn Hà Nội:
http://thanhdoanhanoi.gov.vn/
42. Cổng thông tin điện tử Tổng cục dân số - Kế hoạch hóa gia đình:
http://www.gopfp.gov.vn
43. Cổng thông tin điện tử Trung ƣơng Đoàn TNCS Hồ Chí Minh:
http://doanthanhnien.vn/default.aspx
44. Hoàng Đình Cúc (2007), Xây dựng, củng cố thế giới quan khoa học cho
thanh niên, sinh viên nước ta hiện nay, Tạp chí Lý luận chính trị, số 3.
45. Phạm Tất Dong (1991), Vấn đề việc làm cho thanh niên, Tạp chí Cộng
sản, số 01.
46. Đào Ngọc Dung (2006), Phát triển tư duy lý luận của Đảng về sự tham
gia của Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh trong hoạt động quản lý
nhà nước về công tác thanh niên, Tạp chí Thanh niên.
47. Dƣơng Tự Đam (2005), Lãnh đạo và quản lý về công tác thanh niên trong
thời kỳ đổi mới, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
48. Đoàn Nam Đàn (2001), Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục thanh niên,
124
Nxb Thanh niên, Hà Nội.
49. Đảng Cộng sản Việt Nam (1993), Văn kiện Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp
hành Trung ương khóa VII, lƣu hành nội bộ.
50. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ IX, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội.
51. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đảng toàn tập, Tập 46, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội.
52. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội Đảng bộ toàn quốc
lần thứ X, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
53. Đảng Cộng sản Việt Nam (2007), Văn kiện Đảng toàn tập, Tập 50, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội.
54. Đảng Cộng sản Việt Nam (2007), Văn kiện Đảng toàn tập, Tập 52, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội.
55. Đảng Cộng sản Việt Nam (2013), Văn kiện Đại hội Đảng thời kỳ đổi mới
và hội nhập (Đại hội VI, VII, VIII, IX, X, XI), Nxb Chính trị quốc gia, Hà
Nội.
56. Lã Quý Đô (2007), Chăm lo bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau
trong tư tưởng Hồ Chí Minh, Tạp chí Lịch sử Đảng, số 9.
57. Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh (1997), Báo cáo của Ban Chấp
hành Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh tại Đại hội
Đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đoàn.
58. Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh (2002), Báo cáo của Ban Chấp
hành Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh tại Đại hội
Đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Đoàn.
59. Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh (20/4/2004), Nghị quyết số
04/NQ/TWĐTN: Tăng cường vai trò của Đoàn Thanh niên trong việc vận
125
động hỗ trợ tổ chức thanh niên tham gia phát triển kinh tế.
60. Nguyễn Hữu Đức (chủ biên, 2003), Giáo dục, rèn luyện thanh niên theo
tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nxb
Quân đội Nhân dân, Hà Nội.
61. Hồ Chí Minh (1970), Bàn về thanh niên, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
62. Hồ Chí Minh (1980), Bốn mươi năm đấu tranh cách mạng vẻ vang vì giáo
dục thanh niên, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
63. Hồ Chí Minh (1980), Về giáo dục thanh niên, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
64. Hồ Chí Minh (1983), Về giáo dục thanh niên, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
65. Hồ Chí Minh toàn tập (1995), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
66. Học viện Thanh Thiếu niên Việt Nam, Trƣờng Đào tạo cán bộ Thanh
thiếu niên I (1996), Vấn đề thanh niên nhìn nhận và dự báo, Nxb Thanh
niên, Hà Nội.
67. Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam, Viện nghiên cứu thanh niên (2006),
Những vấn đề nghiên cứu thanh niên trong sự nghiệp công nghiệp hóa,
hiện đại hóa, Nxb Lao động xã hội, Hà Nội.
68. Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam (2004), Lịch sử Hội Liên hiệp thanh
niên Việt Nam và phong trào thanh niên Việt Nam, Nxb Thanh niên, Hà
Nội.
69. Nguyễn Văn Hùng (chủ biên) (2001), Đảng Cộng sản Việt Nam với công
tác vận động thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa
đất nước, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
70. Phạm Tiến Hùng (2010), Tìm hiểu Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí
Minh - 80 năm một chặng đường lịch sử, Nxb Dân Trí, Hà Nội.
71. Vũ Trọng Kim (chủ biên, 1999), Quản lý Nhà nước về công tác thanh
niên trong thời kỳ mới, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
72. Lênin (1981), Bàn về thanh niên, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
126
73. Lênin và Stalin (1985), Bàn về vai trò và nhiệm vụ của thanh niên.
74. Nguyễn Quang Liệu (2008), Cuộc vận động thanh niên của Đảng ở miền
Bắc giai đoạn 1965 - 1975, Luận văn Tiến sỹ Lịch sử Đảng Cộng sản Việt
Nam, Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà
Nội.
75. Đỗ Thị Thanh Loan (2003), Đảng bộ Hà Tây lãnh đạo công tác Đoàn và
phong trào thanh niên thời kỳ 1991 - 2000, Luận văn Thạc sĩ khoa học,
Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
76. Nguyễn Văn Lộc (2006), Tổng quan tình hình thanh niên, công tác Đoàn
và phong trào thanh thiếu nhi nửa nhiệm kỳ Đại hội toàn quốc lần thứ
VIII (2002 - 2005), Nxb Thanh niên, Hà Nội.
77. Nguyễn Thị Khánh Ly (2008), Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh lãnh đạo công tác
Đoàn và phong trào thanh niên (2001 - 2007), Luận văn Thạc sĩ khoa học,
Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
78. Mác - Enghen (1981), Bàn về thanh niên, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
79. Trần Văn Miều (2001), Phong trào thanh niên với việc đào tạo nguồn
nhân lực trẻ, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
80. Bùi Ngọc Minh (2004), Giáo dục các giá trị truyền thống dân tộc cho
thanh niên hiện nay, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
81. Đoàn Văn Thái (2002), Nhiệm vụ cơ bản của thanh niên Việt Nam trong
thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
82. Đoàn Văn Thái (2006), Quản lý Nhà nước đối với công tác thanh niên
trong giai đoạn hiện nay, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
83. Phạm Nguyên Thái (2003), Một số giải pháp tăng cường quản lý Nhà
nước và công tác thanh niên, Tạp chí Quản lý Nhà nước, số 3.
84. Thành ủy Hà Nội (2005), Báo cáo tổng kết 12 năm thực hiện Nghị quyết
Hội nghị lần thứ 4 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa VII) về
127
“Công tác thanh niên trong thời kỳ mới”, Phòng lƣu trữ Thành ủy.
85. Thành ủy Hà Nội (2002), các báo cáo, nghị quyết của Đảng bộ thành phố
Hà Nội về công tác Đoàn và phong trào thanh niên, Phòng lƣu trữ Thành
ủy.
86. Thành ủy Hà Nội (2011), Một số văn bản của Trung ương và Thành ủy
Hà Nội về công tác dân vận, Nxb Hà Nội.
87. Thành ủy Hà Nội (2005), Quy chế phối hợp số 38 QCPH/BTCTU-TĐ (01-
3-2005) về việc tuyển dụng, điều động và quản lý đội ngũ cán bộ Đoàn
các cấp, Phòng lƣu trữ Thành ủy.
88. Thành ủy Hà Nội (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu lần thứ XIV Đảng bộ
thành phố Hà Nội, Hà Nội.
89. Thủ tƣớng Chính phủ (2003), Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam
đến năm 2010 (Ban hành theo Quyết định số 70/2003/QĐ-TTg ngày
29/4/2003 của Thủ tƣớng Chính phủ), Phòng lƣu trữ Thành đoàn.
90. Trung ƣơng Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh (2002), Tổng quan
tình hình thanh niên công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi, Nxb
Thanh niên, Hà Nội.
91. Trung ƣơng Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh (2003), Văn kiện
Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ VIII, Hà Nội.
92. Trung ƣơng Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh (2005), Trích một số
Nghị quyết của Đảng Cộng sản Việt Nam về công tác Thanh niên (tài liệu
tham khảo xây dựng Luật Thanh niên), Hà Nội.
93. Trung ƣơng Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh (2005), Báo cáo tình
hình thanh niên, công tác Đoàn và phong trào Thanh thiếu nhi trong thời
kỳ đổi mới (tài liệu tham khảo xây dựng Luật Thanh niên), Hà Nội.
94. Trung ƣơng Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh (2005), Báo cáo
đánh giá các mặt công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi nửa nhiệm
128
kỳ Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ VIII, Hà Nội.
95. Trung ƣơng Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh (2007), Những nội
dung cơ bản Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ IX, Nxb Thanh
niên, Hà Nội.
96. Văn Tùng (2001), Một số vấn đề về công tác thanh niên trong thời kỳ
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
97. Văn Tùng (2003), Hồ Chí Minh về giáo dục và tổ chức thanh niên, Nxb
Thanh niên, Hà Nội.
98. Văn Tùng (2003), Tư tưởng Hồ Chí Minh về phương pháp công tác thanh
thiếu nhi, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
99. Văn Tùng (2006), Tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh niên và công tác thanh
niên, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
100. Văn kiện Đại hội đại biểu lần thứ XII Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ
Chí Minh thành phố (2002), lƣu trữ Văn phòng Thành đoàn.
101. Hồ Đức Việt (1993), Về công tác thanh niên trong tình hình hiện nay,
Tạp chí Cộng sản, số 3.
102. Hồ Đức Việt (1996), Thanh niên với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
103. Quang Vinh, Văn Song (2003), Hồ Chí Minh về giáo dục và tổ chức
129
thanh niên, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
PHỤ LỤC
Công tác đoàn và phong trào thanh niên Hà Nội (2001 - 2008)
130
Đội Sinh viên tình nguyện Trường ĐH Công nghệ (ĐH Quốc gia Hà Nội)
dọn vệ sinh trên tuyến phố Phan Đình Phùng
Thanh niên tình nguyện tham gia dọn dẹp vệ sinh
131
Sinh viên tình nguyện tham gia phân luồng giao thông tại tuyến phố Đại Cồ Việt
Thanh niên tình nguyện tham gia giữ gìn TTATGT cùng lực lƣợng công an
132
Đội sinh viên tình nguyện trƣờng Đại học Quốc Gia Hà Nội giúp đỡ ngƣời dân
vận chuyển đồ đạc hƣ hỏng ra ngoài sau mƣa bão.
Thanh niên tình nguyện lội suối chảy xiết để vào tận nhà các hộ dân
tham gia cứu trợ mƣa lũ
133
Chƣơng trình giao lƣu khởi nghiệp khu vực Hà Nội tổ chức tại
ĐH Nông nghiệp
Sinh viên trực tiếp tham gia đặt câu hỏi tại Chƣơng trình Giao lƣu
134
khởi nghiệp khu vực Hà Nội
Đào tạo nghề sửa xe cho các học viên tại Trung tâm Dịch vụ việc làm thanh niên Hà Nội
135
Mô hình nuôi gà trang trại của thanh niên làm giàu
Diễn đàn thanh niên sinh viên với bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu
Phần thi chào hỏi của đội thi đến từ Trường đại học Nông nghiệp Hà Nội tại Hội thi ý tưởng sáng tạo bảo vệ môi trường trong thanh niên sinh viên
136
Thanh niên công nhân được tư vấn về chống biến đổi khí hậu, sử dụng túi nilông hợp lý, bảo vệ môi trường
137
Thanh niên tìm hiểu về sức khỏe sinh sản tiền hôn nhân