B(cid:7896) GIÁO D(cid:7908)C VÀ (cid:272)ÀO T(cid:7840)O TR(cid:431)(cid:7900)NG (cid:272)(cid:7840)I H(cid:7884)C KINH T(cid:7870) THÀNH PH(cid:7888) H(cid:7890) CHÍ MINH ---------- o0o ----------

(cid:272)(cid:7894) NAM (cid:272)(cid:7846)U T(cid:431) TR(cid:7920)C TI(cid:7870)P N(cid:431)(cid:7898)C NGOÀI VÀ T(cid:258)NG TR(cid:431)(cid:7902)NG KINH T(cid:7870) C(cid:7910)A VI(cid:7878)T NAM

LU(cid:7852)N V(cid:258)N TH(cid:7840)C S(cid:296) KINH T(cid:7870) . TP. H(cid:7890) CHÍ MINH, THÁNG 12 N(cid:258)M 2012

B(cid:7896) GIÁO D(cid:7908)C VÀ (cid:272)ÀO T(cid:7840)O TR(cid:431)(cid:7900)NG (cid:272)(cid:7840)I H(cid:7884)C KINH T(cid:7870) THÀNH PH(cid:7888) H(cid:7890) CHÍ MINH ---------- o0o ----------

(cid:272)(cid:7894) NAM (cid:272)(cid:7846)U T(cid:431) TR(cid:7920)C TI(cid:7870)P N(cid:431)(cid:7898)C NGOÀI VÀ T(cid:258)NG TR(cid:431)(cid:7902)NG KINH T(cid:7870) C(cid:7910)A VI(cid:7878)T NAM

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng. Mã s(cid:7889) : 60340201

LU(cid:7852)N V(cid:258)N TH(cid:7840)C S(cid:296) KINH T(cid:7870)

Ng(cid:432)(cid:7901)i h(cid:432)(cid:7899)ng d(cid:7851)n khoa h(cid:7885)c: TS. Nguy(cid:7877)n (cid:272)(cid:7913)c Thanh TP. H(cid:7890) CHÍ MINH, THÁNG 12 N(cid:258)M 2012

i

M(cid:7908)C L(cid:7908)C

TÓM T(cid:7854)T...................................................................................................................1

1. GI(cid:7898)I THI(cid:7878)U..........................................................................................................2

1.1 Lý do ch(cid:7885)n (cid:273)(cid:7873) tài.................................................................................................2

1.2 M(cid:7909)c tiêu nghiên c(cid:7913)u............................................................................................3

1.3 (cid:272)(cid:7889)i t(cid:432)(cid:7907)ng nghiên c(cid:7913)u..........................................................................................3

1.4 Ph(cid:7841)m vi nghiên c(cid:7913)u.............................................................................................4

1.5 Ph(cid:432)(cid:417)ng pháp nghiên c(cid:7913)u.....................................................................................4

1.6 D(cid:7919) li(cid:7879)u nghiên c(cid:7913)u..............................................................................................4

1.7 N(cid:7897)i dung chính và k(cid:7871)t c(cid:7845)u (cid:273)(cid:7873) tài .........................................................................4

2. T(cid:7892)NG QUAN CÁC K(cid:7870)T QU(cid:7842) NGHIÊN C(cid:7912)U TR(cid:431)(cid:7898)C (cid:272)ÂY ..........................6

2.1 Các nghiên c(cid:7913)u c(cid:7911)a tác gi(cid:7843) n(cid:432)(cid:7899)c ngoài................................................................6

2.2 Các nghiên c(cid:7913)u c(cid:7911)a tác gi(cid:7843) ng(cid:432)(cid:7901)i Vi(cid:7879)t Nam......................................................12

3. PH(cid:431)(cid:416)NG PHÁP NGHIÊN C(cid:7912)U ........................................................................14

3.1 D(cid:7919) li(cid:7879)u và bi(cid:7871)n nghiên c(cid:7913)u ...............................................................................14

3.2 Ph(cid:432)(cid:417)ng trình (cid:432)(cid:7899)c l(cid:432)(cid:7907)ng ....................................................................................14

3.3 Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883)..................................................................................15

3.4 Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t ....................................................................................16

3.5 Mô hình vector hi(cid:7879)u ch(cid:7881)nh sai s(cid:7889) VECM...........................................................17

3.6 Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh m(cid:7889)i quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) Granger ........................................................18

4. CÁC K(cid:7870)T QU(cid:7842) NGHIÊN C(cid:7912)U TH(cid:7920)C NGHI(cid:7878)M............................................20

4.1 Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883):.................................................................................20

4.2 Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t ....................................................................................23

4.3 Mô hình VECM ................................................................................................25

4.4 Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nhân qu(cid:7843) Granger ............................................................................26

5. K(cid:7870)T LU(cid:7852)N ...........................................................................................................28

5.1 T(cid:7893)ng k(cid:7871)t k(cid:7871)t qu(cid:7843) th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m ...........................................................................28

ii

5.2 H(cid:7841)n ch(cid:7871) c(cid:7911)a (cid:273)(cid:7873) tài và h(cid:432)(cid:7899)ng nghiên c(cid:7913)u ti(cid:7871)p theo.............................................28

DANH M(cid:7908)C TÀI LI(cid:7878)U THAM KH(cid:7842)O .................................................................30

PH(cid:7908) L(cid:7908)C

iii

DANH M(cid:7908)C B(cid:7842)NG

- B(cid:7843)ng 4.1 Tóm t(cid:7855)t k(cid:7871)t qu(cid:7843) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) (chu(cid:7895)i g(cid:7889)c)............................. 21

- B(cid:7843)ng 4.2 Tóm t(cid:7855)t k(cid:7871)t qu(cid:7843) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) (chu(cid:7895)i sai phân b(cid:7853)c 1) ............ 22

- B(cid:7843)ng 4.3. Tóm t(cid:7855)t k(cid:7871)t qu(cid:7843) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t................................................. 23

- B(cid:7843)ng 4.4 Vector (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t ................................................................................ 24

- B(cid:7843)ng 4.5 Tóm t(cid:7855)t k(cid:7871)t qu(cid:7843) c(cid:7911)a VECM..................................................................... 26

- B(cid:7843)ng 4.6 Nhân qu(cid:7843) Granger .................................................................................. 27

iv

DANH M(cid:7908)C CH(cid:7918) VI(cid:7870)T T(cid:7854)T

ADB : Ngân hàng Phát tri(cid:7875)n châu Á

ADF : Tiêu chu(cid:7849)n Augmented Dickey- Fuller

AIC : Tiêu chu(cid:7849)n thông tin Akaike

FDI : (cid:272)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài

GDP : T(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i

MNCs : Công ty (cid:273)a qu(cid:7889)c gia

OECD : T(cid:7893) ch(cid:7913)c H(cid:7907)p tác Phát tri(cid:7875)n Kinh t(cid:7871)

OLS : Ph(cid:432)(cid:417)ng pháp bình ph(cid:432)(cid:417)ng nh(cid:7887) nh(cid:7845)t

R&D : nghiên c(cid:7913)u và phát tri(cid:7875)n

SUR : h(cid:7891)i quy có v(cid:7867) không quan h(cid:7879)

VAR : Mô hình t(cid:7921) h(cid:7891)i quy VAR

VECM: Mô hình vector hi(cid:7879)u ch(cid:7881)nh sai s(cid:7889)

WB : Ngân hàng Th(cid:7871) gi(cid:7899)i

1

TÓM T(cid:7854)T

M(cid:7909)c tiêu c(cid:7911)a (cid:273)(cid:7873) tài là (cid:273)(cid:7875) nghiên c(cid:7913)u m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và

t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i (GDP) (cid:7903) Vi(cid:7879)t Nam b(cid:7857)ng cách s(cid:7917) d(cid:7909)ng d(cid:7919) li(cid:7879)u h(cid:7857)ng n(cid:259)m t(cid:7915)

n(cid:259)m 1987 (cid:273)(cid:7871)n n(cid:259)m 2011. Mô hình VAR v(cid:7899)i k(cid:7929) thu(cid:7853)t (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c áp d(cid:7909)ng (cid:273)(cid:7875)

nghiên c(cid:7913)u s(cid:7921) tác (cid:273)(cid:7897)ng c(cid:7911)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài vào t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i

t(cid:7841)i Vi(cid:7879)t Nam. Mô hình vector hi(cid:7879)u ch(cid:7881)nh sai s(cid:7889) (VECM) (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c s(cid:7917) d(cid:7909)ng (cid:273)(cid:7875) phân tích tác

(cid:273)(cid:7897)ng ng(cid:7855)n h(cid:7841)n c(cid:7911)a hai bi(cid:7871)n (cid:7903) Vi(cid:7879)t Nam. Quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) Granger c(cid:361)ng (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c s(cid:7917)

d(cid:7909)ng (cid:273)(cid:7875) xem m(cid:7889)i quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) c(cid:7911)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m

trong n(cid:432)(cid:7899)c. Nh(cid:7919)ng phát hi(cid:7879)n chính c(cid:7911)a (cid:273)(cid:7873) tài này cho th(cid:7845)y r(cid:7857)ng s(cid:7921) gia t(cid:259)ng (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432)

tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài (cid:273)ã (cid:273)(cid:432)a ra m(cid:7897)t tác (cid:273)(cid:7897)ng t(cid:7889)t v(cid:7873) t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) Vi(cid:7879)t Nam. C(cid:7909)

th(cid:7875), (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài gia t(cid:259)ng 1% t(cid:7841)o ra t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i c(cid:7911)a Vi(cid:7879)t

Nam gia t(cid:259)ng lên 12,196%. B(cid:7857)ng cách s(cid:7917) d(cid:7909)ng m(cid:7889)i quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) Granger, (cid:273)(cid:7873) tài

này (cid:273)ã tìm th(cid:7845)y r(cid:7857)ng có nhân qu(cid:7843) Granger t(cid:7915) FDI (cid:273)(cid:7871)n GDP và ng(cid:432)(cid:7907)c l(cid:7841)i.

2

1. GI(cid:7898)I THI(cid:7878)U

1.1 Lý do ch(cid:7885)n (cid:273)(cid:7873) tài

Vai trò c(cid:7911)a v(cid:7889)n (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) n(cid:432)(cid:7899)c ngoài trong quá trình t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng là m(cid:7897)t (cid:273)(cid:7873) tài th(cid:7843)o

lu(cid:7853)n nóng b(cid:7887)ng (cid:7903) m(cid:7897)t s(cid:7889) n(cid:432)(cid:7899)c trong (cid:273)ó có Vi(cid:7879)t Nam. (cid:272)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài là

m(cid:7897)t thành ph(cid:7847)n quan tr(cid:7885)ng trong nh(cid:7919)ng n(cid:7895) l(cid:7921)c toàn c(cid:7847)u hóa c(cid:7911)a n(cid:7873)n kinh t(cid:7871) th(cid:7871) gi(cid:7899)i.

S(cid:7921) t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng c(cid:7911)a s(cid:7843)n xu(cid:7845)t qu(cid:7889)c t(cid:7871) (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c thúc (cid:273)(cid:7849)y b(cid:7903)i các tác (cid:273)(cid:7897)ng kinh t(cid:7871) và công

ngh(cid:7879). Nó c(cid:361)ng thúc (cid:273)(cid:7849)y t(cid:7921) do hóa (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và các chính sách th(cid:432)(cid:417)ng

m(cid:7841)i. M(cid:7897)t trong nh(cid:7919)ng (cid:273)(cid:7863)c (cid:273)i(cid:7875)m n(cid:7893)i b(cid:7853)t c(cid:7911)a th(cid:7871) gi(cid:7899)i ngày nay là s(cid:7921) l(cid:432)u thông c(cid:7911)a dòng

v(cid:7889)n t(cid:432) nhân trong các hình th(cid:7913)c (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài t(cid:7841)i các n(cid:432)(cid:7899)c (cid:273)ang phát

tri(cid:7875)n.

K(cid:7875) t(cid:7915) cu(cid:7897)c kh(cid:7911)ng ho(cid:7843)ng tài chính (cid:272)ông Nam Á n(cid:259)m 1997, m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a

(cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài, xu(cid:7845)t kh(cid:7849)u và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (cid:273)ã có (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c t(cid:7847)m quan

tr(cid:7885)ng và s(cid:7921) chú ý gi(cid:7919)a các nhà ho(cid:7841)ch (cid:273)(cid:7883)nh chính sách và các nhà nghiên c(cid:7913)u. Khái

ni(cid:7879)m (cid:8220)(cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) d(cid:7851)n d(cid:7851)n d(cid:7855)t phát tri(cid:7875)n kinh t(cid:7871)(cid:8221) (cid:273)ã thúc (cid:273)(cid:7849)y ý t(cid:432)(cid:7903)ng r(cid:7857)ng v(cid:7883) th(cid:7871) dòng (cid:273)(cid:7847)u

t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài ch(cid:7843)y vào và ch(cid:7843)y ra c(cid:7911)a m(cid:7897)t qu(cid:7889)c gia (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c k(cid:7871)t n(cid:7889)i v(cid:7899)i phát

tri(cid:7875)n kinh t(cid:7871) c(cid:7911)a chính qu(cid:7889)c gia (cid:273)ó liên quan v(cid:7899)i ph(cid:7847)n còn l(cid:7841)i c(cid:7911)a th(cid:7871) gi(cid:7899)i.

M(cid:7863)c dù các mô hình (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài (cid:273)ã thay (cid:273)(cid:7893)i chút ít theo th(cid:7901)i

gian, (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài v(cid:7851)n là m(cid:7897)t công c(cid:7909) quan tr(cid:7885)ng (cid:273)(cid:7875) t(cid:7841)o ra t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng

kinh t(cid:7871) (GDP) trong h(cid:7847)u h(cid:7871)t các n(cid:432)(cid:7899)c. N(cid:259)m 2002, T(cid:7893) ch(cid:7913)c H(cid:7907)p tác Phát tri(cid:7875)n Kinh t(cid:7871)

(OECD) báo cáo r(cid:7857)ng các n(cid:432)(cid:7899)c có n(cid:7873)n kinh t(cid:7871) kém h(cid:417)n, th(cid:432)(cid:7901)ng hay xem (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c

ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài là ngu(cid:7891)n duy nh(cid:7845)t c(cid:7911)a s(cid:7921) phát tri(cid:7875)n và hi(cid:7879)n (cid:273)(cid:7841)i hóa n(cid:7873)n kinh t(cid:7871). Nh(cid:432)

v(cid:7853)y, chính ph(cid:7911), (cid:273)(cid:7863)c bi(cid:7879)t là (cid:7903) các n(cid:432)(cid:7899)c (cid:273)ang phát tri(cid:7875)n, (cid:273)ang t(cid:7853)p trung vào v(cid:7889)n n(cid:432)(cid:7899)c

ngoài (cid:273)(cid:7875) góp ph(cid:7847)n t(cid:7841)o ra t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (Carkovic & Levine, 2002). Theo Hansen

và Rand (2006), (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài (cid:273)ã có m(cid:7897)t tác (cid:273)(cid:7897)ng quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843)

m(cid:7841)nh m(cid:7869) lên t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) trong ng(cid:7855)n h(cid:7841)n và các qu(cid:7889)c gia (cid:273)ang phát tri(cid:7875)n. Cho

3

nên vi(cid:7879)c nghiên c(cid:7913)u tác (cid:273)(cid:7897)ng c(cid:7911)a FDI lên GDP và ng(cid:432)(cid:7907)c l(cid:7841)i là v(cid:7845)n (cid:273)(cid:7873) c(cid:7847)n thi(cid:7871)t c(cid:7911)a các

n(cid:432)(cid:7899)c (cid:273)ang phát tri(cid:7875)n nói chung và c(cid:7911)a Vi(cid:7879)t Nam nói riêng.

Xu(cid:7845)t phát t(cid:7915) quan (cid:273)i(cid:7875)m (cid:7903) trên, (cid:273)(cid:7873) tài này cung c(cid:7845)p cái nhìn sâu s(cid:7855)c phong phú

v(cid:7873) m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871). Vì v(cid:7853)y, (cid:273)(cid:7873) tài

này (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c th(cid:7921)c hi(cid:7879)n (cid:273)(cid:7875) phân tích m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:259)ng

tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (cid:7903) Vi(cid:7879)t Nam. Bên c(cid:7841)nh (cid:273)ó, (cid:273)(cid:7873) tài c(cid:361)ng c(cid:7889) g(cid:7855)ng phân tích và (cid:432)(cid:7899)c l(cid:432)(cid:7907)ng

th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m tác (cid:273)(cid:7897)ng c(cid:7911)a FDI (cid:273)(cid:7871)n t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (cid:7903) Vi(cid:7879)t Nam, b(cid:7857)ng cách s(cid:7917) d(cid:7909)ng

ph(cid:432)(cid:417)ng pháp (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t cho giai (cid:273)o(cid:7841)n 1987-2011. Mô hình vector hi(cid:7879)u ch(cid:7881)nh sai s(cid:7889)

(VECM) (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c s(cid:7917) d(cid:7909)ng (cid:273)(cid:7875) phân tích tác (cid:273)(cid:7897)ng ng(cid:7855)n h(cid:7841)n c(cid:7911)a hai bi(cid:7871)n (cid:7903) Vi(cid:7879)t Nam. Quan

h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) Granger c(cid:361)ng (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c s(cid:7917) d(cid:7909)ng (cid:273)(cid:7875) xem m(cid:7889)i quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) c(cid:7911)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c

ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m trong n(cid:432)(cid:7899)c. B(cid:7857)ng cách s(cid:7917) d(cid:7909)ng m(cid:7889)i quan h(cid:7879) nhân

qu(cid:7843) Granger, (cid:273)(cid:7873) tài này (cid:273)ã tìm th(cid:7845)y r(cid:7857)ng có nhân qu(cid:7843) Granger t(cid:7915) FDI (cid:273)(cid:7871)n GDP và

ng(cid:432)(cid:7907)c l(cid:7841)i.

1.2 M(cid:7909)c tiêu nghiên c(cid:7913)u

M(cid:7909)c tiêu c(cid:7911)a (cid:273)(cid:7873) tài là (cid:273)(cid:7875) nghiên c(cid:7913)u m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c

ngoài và t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i (GDP) (cid:7903) Vi(cid:7879)t Nam b(cid:7857)ng cách s(cid:7917) d(cid:7909)ng d(cid:7919) li(cid:7879)u h(cid:7857)ng

n(cid:259)m t(cid:7915) n(cid:259)m 1987 (cid:273)(cid:7871)n n(cid:259)m 2011. T(cid:7915) (cid:273)ó, (cid:273)(cid:7873) tài phân tích th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a

(cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) c(cid:7911)a Vi(cid:7879)t Nam.

1.3 (cid:272)(cid:7889)i t(cid:432)(cid:7907)ng nghiên c(cid:7913)u

(cid:272)(cid:7875) (cid:273)(cid:7841)t m(cid:7909)c tiêu nghiên c(cid:7913)u nh(cid:432) nêu trên, (cid:273)(cid:7873) tài h(cid:432)(cid:7899)ng (cid:273)(cid:7871)n các (cid:273)(cid:7889)i t(cid:432)(cid:7907)ng nghiên

c(cid:7913)u là (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) c(cid:7911)a Vi(cid:7879)t Nam trong giai (cid:273)o(cid:7841)n

1987-2011.

4

1.4 Ph(cid:7841)m vi nghiên c(cid:7913)u

(cid:272)(cid:7873) tài t(cid:7853)p trung nghiên c(cid:7913)u m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và

t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) t(cid:7841)i Vi(cid:7879)t Nam trong giai (cid:273)o(cid:7841)n t(cid:7915) n(cid:259)m 1987, khi n(cid:7873)n kinh t(cid:7871) trong

giai (cid:273)o(cid:7841)n b(cid:7855)t (cid:273)(cid:7847)u m(cid:7903) c(cid:7917)a cho (cid:273)(cid:7871)n h(cid:7871)t n(cid:259)m 2011.

1.5 Ph(cid:432)(cid:417)ng pháp nghiên c(cid:7913)u

(cid:272)(cid:7875) hoàn thành (cid:273)(cid:7873) tài, tác gi(cid:7843) s(cid:7917) d(cid:7909)ng các ph(cid:432)(cid:417)ng pháp:

- Ph(cid:432)(cid:417)ng pháp phân tích kinh t(cid:7871) l(cid:432)(cid:7907)ng: s(cid:7917) d(cid:7909)ng k(cid:7929) thu(cid:7853)t h(cid:7891)i quy (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t

(cid:273)(cid:7875) phân tích cân b(cid:7857)ng dài h(cid:7841)n và mô hình VECM (cid:273)(cid:7875) phân tích cân b(cid:7857)ng ng(cid:7855)n h(cid:7841)n c(cid:7911)a

FDI và GDP và (cid:273)(cid:7891)ng th(cid:7901)i s(cid:7917) d(cid:7909)ng ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nhân qu(cid:7843) Granger (cid:273)(cid:7875) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh tính hai

chi(cid:7873)u gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài (cid:273)(cid:7871)n t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) và ng(cid:432)(cid:7907)c l(cid:7841)i.

1.6 D(cid:7919) li(cid:7879)u nghiên c(cid:7913)u

Trong (cid:273)(cid:7873) tài, tác gi(cid:7843) (cid:273)ã s(cid:7917) d(cid:7909)ng s(cid:7889) li(cid:7879)u th(cid:7889)ng kê t(cid:7915) Ngân hàng Th(cid:7871) gi(cid:7899)i (WB),

Ngân hàng phát tri(cid:7875)n châu Á (ADB) công b(cid:7889) trong kho(cid:7843)ng th(cid:7901)i gian t(cid:7915) 1987 (cid:273)(cid:7871)n 2011.

1.7 N(cid:7897)i dung chính và k(cid:7871)t c(cid:7845)u (cid:273)(cid:7873) tài

Ngoài ph(cid:7847)n m(cid:7909)c l(cid:7909)c, danh m(cid:7909)c b(cid:7843)ng bi(cid:7875)u, danh m(cid:7909)c ch(cid:7919) vi(cid:7871)t t(cid:7855)t, tóm t(cid:7855)t, danh

m(cid:7909)c các tài li(cid:7879)u tham kh(cid:7843)o và ph(cid:7847)n ph(cid:7909) l(cid:7909)c, (cid:273)(cid:7873) tài (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c chia làm 5 ph(cid:7847)n:

Ph(cid:7847)n 1: Gi(cid:7899)i thi(cid:7879)u

Ph(cid:7847)n này (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c trình bày nh(cid:7857)m gi(cid:7899)i thi(cid:7879)u lý do ch(cid:7885)n (cid:273)(cid:7873) tài, m(cid:7909)c tiêu, (cid:273)(cid:7889)i t(cid:432)(cid:7907)ng,

ph(cid:7841)m vi và ph(cid:432)(cid:417)ng pháp nghiên c(cid:7913)u c(cid:7911)a (cid:273)(cid:7873) tài c(cid:361)ng nh(cid:432) gi(cid:7899)i thi(cid:7879)u n(cid:7897)i dung chính và

k(cid:7871)t c(cid:7845)u c(cid:7911)a (cid:273)(cid:7873) tài.

Ph(cid:7847)n 2: T(cid:7893)ng quan các k(cid:7871)t qu(cid:7843) nghiên c(cid:7913)u tr(cid:432)(cid:7899)c (cid:273)ây.

Gi(cid:7899)i thi(cid:7879)u các k(cid:7871)t qu(cid:7843) nghiên c(cid:7913)u tr(cid:432)(cid:7899)c (cid:273)ây c(cid:7911)a các tác gi(cid:7843) trong và ngoài n(cid:432)(cid:7899)c

v(cid:7873) m(cid:7889)i liên h(cid:7879) gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871). T(cid:7915) (cid:273)ó, (cid:273)(cid:432)a ra

câu h(cid:7887)i nghiên c(cid:7913)u là li(cid:7879)u có m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:259)ng

tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (cid:7903) Vi(cid:7879)t Nam trong giai (cid:273)o(cid:7841)n t(cid:7915) n(cid:259)m 1987-2011 hay không?

5

Ph(cid:7847)n 3: Ph(cid:432)(cid:417)ng pháp nghiên c(cid:7913)u

(cid:272)(cid:7875) nghiên c(cid:7913)u m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871)

c(cid:7911)a Vi(cid:7879)t Nam, (cid:273)(cid:7873) tài s(cid:7917) d(cid:7909)ng ph(cid:432)(cid:417)ng pháp ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) ADF và ch(cid:7881) tiêu

AIC (cid:273)(cid:7875) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh tính d(cid:7915)ng c(cid:7911)a hai bi(cid:7871)n FDI và GDP; ph(cid:432)(cid:417)ng pháp ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:273)(cid:7891)ng

liên k(cid:7871)t c(cid:7911)a Johansen (1988) và Johansen Jesulius (1990) (cid:273)(cid:7875) phân tích s(cid:7921) tác (cid:273)(cid:7897)ng dài

h(cid:7841)n c(cid:7911)a FDI (cid:273)(cid:7871)n GDP; mô hình h(cid:7891)i quy hai bi(cid:7871)n VECM (cid:273)(cid:7875) phân tích tác (cid:273)(cid:7897)ng gi(cid:7919)a hai

bi(cid:7871)n trong ng(cid:7855)n h(cid:7841)n. Cu(cid:7889)i cùng, (cid:273)(cid:7873) tài s(cid:7917) d(cid:7909)ng ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nhân qu(cid:7843) Granger r(cid:7845)t n(cid:7893)i

ti(cid:7871)ng (cid:273)(cid:7875) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) hai chi(cid:7873)u t(cid:7915) FDI (cid:273)(cid:7871)n GDP và ng(cid:432)(cid:7907)c l(cid:7841)i.

Ph(cid:7847)n 4: Các k(cid:7871)t qu(cid:7843) nghiên c(cid:7913)u th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m

T(cid:7915) các ph(cid:432)(cid:417)ng pháp, mô hình (cid:273)(cid:7883)nh l(cid:432)(cid:7907)ng (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c s(cid:7917) d(cid:7909)ng, chúng ta s(cid:7869) có k(cid:7871)t qu(cid:7843)

nghiên c(cid:7913)u th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m cho m(cid:7889)i liên h(cid:7879) gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:259)ng

tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871). D(cid:7921)a vào các k(cid:7871)t qu(cid:7843) này, (cid:273)(cid:7873) tài s(cid:7869) phân tích m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432)

tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) c(cid:7911)a Vi(cid:7879)t Nam trong giai (cid:273)o(cid:7841)n 1987-2011

Ph(cid:7847)n 5: K(cid:7871)t lu(cid:7853)n

Ph(cid:7847)n này s(cid:7869) tóm t(cid:7855)t l(cid:7841)i toàn b(cid:7897) các k(cid:7871)t qu(cid:7843) nghiên c(cid:7913)u chính c(cid:7911)a (cid:273)(cid:7873) tài bao g(cid:7891)m

các k(cid:7871)t qu(cid:7843) phân tích th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh

t(cid:7871) trong dài h(cid:7841)n và trong ng(cid:7855)n h(cid:7841)n c(cid:361)ng nh(cid:432) k(cid:7871)t qu(cid:7843) tác (cid:273)(cid:7897)ng hai chi(cid:7873)u gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c

ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871).. Cu(cid:7889)i cùng nêu ra h(cid:7841)n ch(cid:7871) c(cid:7911)a (cid:273)(cid:7873) tài và (cid:273)(cid:7873) xu(cid:7845)t

h(cid:432)(cid:7899)ng nghiên c(cid:7913)u ti(cid:7871)p theo.

K(cid:7870)T LU(cid:7852)N PH(cid:7846)N 1

Vai trò c(cid:7911)a v(cid:7889)n (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) n(cid:432)(cid:7899)c ngoài trong quá trình t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng là m(cid:7897)t (cid:273)(cid:7873) tài th(cid:7843)o

lu(cid:7853)n nóng b(cid:7887)ng (cid:7903) các n(cid:432)(cid:7899)c (cid:273)ang phát tri(cid:7875)n nói chung và (cid:7903) Vi(cid:7879)t Nam nói riêng. Trong

ph(cid:7847)n 1, (cid:273)(cid:7873) tài (cid:273)ã gi(cid:7899)i thi(cid:7879)u t(cid:7893)ng quan và v(cid:7845)n (cid:273)(cid:7873) nghiên c(cid:7913)u c(cid:7911)a (cid:273)(cid:7873) tài là nghiên c(cid:7913)u

m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) c(cid:7911)a Vi(cid:7879)t Nam.

6

2. T(cid:7892)NG QUAN CÁC K(cid:7870)T QU(cid:7842) NGHIÊN C(cid:7912)U TR(cid:431)(cid:7898)C (cid:272)ÂY

2.1 Các nghiên c(cid:7913)u c(cid:7911)a tác gi(cid:7843) n(cid:432)(cid:7899)c ngoài

M(cid:7889)i quan h(cid:7879) có ý ngh(cid:297)a gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c

n(cid:7897)i (GDP) (cid:273)ã (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c ch(cid:7913)ng minh (cid:7903) nhi(cid:7873)u n(cid:432)(cid:7899)c.

Trong các lý thuy(cid:7871)t t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng n(cid:7897)i sinh, tác (cid:273)(cid:7897)ng c(cid:7911)a FDI (cid:273)(cid:7871)n t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh

t(cid:7871) (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c gi(cid:7843)i thích thông qua các ngo(cid:7841)i tác ki(cid:7871)n th(cid:7913)c và s(cid:7921) t(cid:7891)n t(cid:7841)i c(cid:7911)a ngu(cid:7891)n nhân l(cid:7921)c (cid:7903)

các n(cid:432)(cid:7899)c s(cid:7903) t(cid:7841)i (cid:273)ang phát tri(cid:7875)n. (cid:272)(cid:7875) gi(cid:7843)i thích vai trò c(cid:7911)a FDI trong s(cid:7921) phát tri(cid:7875)n lâu dài

c(cid:7911)a n(cid:432)(cid:7899)c s(cid:7903) t(cid:7841)i, Lucas (1988, 1990), Romer (1986, 1987) và Mankiw (1992) s(cid:7917)a (cid:273)(cid:7893)i

mô hình t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng tân c(cid:7893) (cid:273)i(cid:7875)n, (cid:273)(cid:7863)c bi(cid:7879)t là các mô hình t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng Solow, b(cid:7857)ng cách

bao g(cid:7891)m các y(cid:7871)u t(cid:7889) (cid:273)i(cid:7873)u khi(cid:7875)n t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng c(cid:7911)a ngu(cid:7891)n nhân l(cid:7921)c c(cid:361)ng nh(cid:432) v(cid:7889)n v(cid:7853)t ch(cid:7845)t

(cid:273)(cid:7875) gi(cid:7843)i thích s(cid:7921) hi(cid:7879)n di(cid:7879)n c(cid:7911)a v(cid:7889)n (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) n(cid:432)(cid:7899)c ngoài (cid:7903) các n(cid:432)(cid:7899)c (cid:273)ang phát tri(cid:7875)n.

Balasubramanyam et al. (1996) ch(cid:7881) ra r(cid:7857)ng nhi(cid:7873)u y(cid:7871)u t(cid:7889) (cid:273)i(cid:7873)u khi(cid:7875)n t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c

xác (cid:273)(cid:7883)nh b(cid:7903)i các lý thuy(cid:7871)t t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng m(cid:7899)i có th(cid:7875) (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c b(cid:7855)t (cid:273)(cid:7847)u và nuôi d(cid:432)(cid:7905)ng (cid:273)(cid:7875) thúc

(cid:273)(cid:7849)y t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) thông qua FDI. Trong bài nghiên c(cid:7913)u c(cid:7911)a h(cid:7885), cho th(cid:7845)y r(cid:7857)ng

FDI là m(cid:7897)t công c(cid:7909) chính (cid:273)(cid:7875) thúc (cid:273)(cid:7849)y t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng thông qua h(cid:7885)c t(cid:7853)p b(cid:7857)ng cách th(cid:7921)c

hi(cid:7879)n và lan truy(cid:7873)n ki(cid:7871)n th(cid:7913)c. Blomstrom và Kokko (1998) l(cid:7853)p lu(cid:7853)n r(cid:7857)ng các công ty

(cid:273)a qu(cid:7889)c gia (MNCs) (cid:273)(cid:432)a công ngh(cid:7879) hi(cid:7879)n (cid:273)(cid:7841)i vào n(cid:432)(cid:7899)c s(cid:7903) t(cid:7841)i (cid:273)(cid:7875) cho phép h(cid:7885) c(cid:7841)nh tranh

thành công v(cid:7899)i các các công ty (cid:273)a qu(cid:7889)c gia khác và doanh nghi(cid:7879)p b(cid:7843)n (cid:273)(cid:7883)a. (cid:272)i(cid:7873)u này

bu(cid:7897)c doanh nghi(cid:7879)p trong n(cid:432)(cid:7899)c ph(cid:7843)i tìm ki(cid:7871)m c(cid:361)ng nh(cid:432) làm theo các công ngh(cid:7879) m(cid:7899)i và

công ngh(cid:7879) có hi(cid:7879)u qu(cid:7843) h(cid:417)n. Vai trò c(cid:7911)a v(cid:7889)n (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) n(cid:432)(cid:7899)c ngoài trong vi(cid:7879)c thúc (cid:273)(cid:7849)y

ngu(cid:7891)n nhân l(cid:7921)c (cid:7903) các n(cid:432)(cid:7899)c s(cid:7903) t(cid:7841)i (cid:273)ang phát tri(cid:7875)n (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c hi(cid:7875)u rõ h(cid:417)n trong lý thuy(cid:7871)t t(cid:259)ng

tr(cid:432)(cid:7903)ng n(cid:7897)i sinh. Theo lý thuy(cid:7871)t này, FDI góp ph(cid:7847)n (cid:273)áng k(cid:7875) vào ngu(cid:7891)n nhân l(cid:7921)c nh(cid:432) k(cid:7929)

n(cid:259)ng qu(cid:7843)n lý và nghiên c(cid:7913)u và phát tri(cid:7875)n (R & D). Các công ty (cid:273)a qu(cid:7889)c gia có th(cid:7875) có

m(cid:7897)t tác (cid:273)(cid:7897)ng tích c(cid:7921)c (cid:273)(cid:7871)n ngu(cid:7891)n nhân l(cid:7921)c (cid:7903) các n(cid:432)(cid:7899)c s(cid:7903) t(cid:7841)i thông qua các khóa h(cid:7885)c

(cid:273)ào t(cid:7841)o mà h(cid:7885) cung c(cid:7845)p cho ng(cid:432)(cid:7901)i lao (cid:273)(cid:7897)ng (cid:273)(cid:7883)a ph(cid:432)(cid:417)ng c(cid:7911)a công ty con c(cid:7911)a h(cid:7885). Các

khóa (cid:273)ào t(cid:7841)o (cid:7843)nh h(cid:432)(cid:7903)ng (cid:273)(cid:7871)n h(cid:7847)u h(cid:7871)t các c(cid:7845)p (cid:273)(cid:7897) nhân viên t(cid:7915) nh(cid:7919)ng ng(cid:432)(cid:7901)i có k(cid:7929) n(cid:259)ng

7

(cid:273)(cid:417)n gi(cid:7843)n (cid:273)(cid:7871)n nh(cid:7919)ng ng(cid:432)(cid:7901)i có các k(cid:7929) n(cid:259)ng k(cid:7929) thu(cid:7853)t và k(cid:7929) n(cid:259)ng qu(cid:7843)n lý tiên ti(cid:7871)n. Các

ho(cid:7841)t (cid:273)(cid:7897)ng nghiên c(cid:7913)u và phát tri(cid:7875)n (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c tài tr(cid:7907) c(cid:7911)a các công ty (cid:273)a qu(cid:7889)c gia c(cid:361)ng (cid:273)óng

góp vào ngu(cid:7891)n nhân l(cid:7921)c (cid:7903) các n(cid:432)(cid:7899)c s(cid:7903) t(cid:7841)i và do (cid:273)ó cho phép các n(cid:7873)n kinh t(cid:7871) t(cid:259)ng

tr(cid:432)(cid:7903)ng trong dài h(cid:7841)n (Blomstrom và Kokko 1998; Balasubramanyam et al 1996).

M(cid:7863)t khác, lý thuy(cid:7871)t chi(cid:7871)t trung FDI (Eclectic FDI), (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c phát tri(cid:7875)n b(cid:7903)i Dunning

(1979, 1980, 1985, 1988, và 1993), cung c(cid:7845)p m(cid:7897)t công c(cid:7909) thay th(cid:7871) (cid:273)(cid:7875) phân tích m(cid:7889)i

quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a FDI và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871). D(cid:7921)a trên l(cid:7907)i th(cid:7871) (cid:273)(cid:7883)a (cid:273)i(cid:7875)m, nhi(cid:7873)u nghiên c(cid:7913)u

th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m (cid:273)ã phát hi(cid:7879)n ra r(cid:7857)ng t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) là m(cid:7897)t y(cid:7871)u t(cid:7889) quy(cid:7871)t (cid:273)(cid:7883)nh quan

tr(cid:7885)ng c(cid:7911)a FDI. Chakrabarti (2001), Asiedu (2002) và Zhao (2003) (cid:273)ã ch(cid:7881) ra r(cid:7857)ng k(cid:7871)t

qu(cid:7843) t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) cao h(cid:417)n trong dòng v(cid:7889)n FDI l(cid:7899)n h(cid:417)n nh(cid:432) là m(cid:7897)t th(cid:432)(cid:7899)c (cid:273)o c(cid:7911)a

s(cid:7921) h(cid:7845)p d(cid:7851)n c(cid:7911)a n(cid:432)(cid:7899)c s(cid:7903) t(cid:7841)i. Moore (1993), Lucas (1993), và Cernat và Vranceanu

(2002) l(cid:7853)p lu(cid:7853)n r(cid:7857)ng, c(cid:361)ng nh(cid:432) t(cid:7889)c (cid:273)(cid:7897) t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871), dòng v(cid:7889)n FDI vào các n(cid:432)(cid:7899)c

s(cid:7903) t(cid:7841)i có xu h(cid:432)(cid:7899)ng (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c khuy(cid:7871)n khích

Các nghiên c(cid:7913)u th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m g(cid:7847)n (cid:273)ây (cid:273)ã tìm th(cid:7845)y m(cid:7889)i liên h(cid:7879) gi(cid:7919)a FDI và t(cid:259)ng

tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (cid:7903) các n(cid:432)(cid:7899)c s(cid:7903) t(cid:7841)i. B(cid:7857)ng cách s(cid:7917) d(cid:7909)ng m(cid:7897)t k(cid:7929) thu(cid:7853)t (cid:432)(cid:7899)c l(cid:432)(cid:7907)ng h(cid:7891)i quy v(cid:7873)

ph(cid:432)(cid:417)ng trình (cid:273)(cid:417)n nh(cid:7845)t v(cid:7899)i các d(cid:7919) li(cid:7879)u hàng n(cid:259)m trong giai (cid:273)o(cid:7841)n 1960-1985 cho 78

n(cid:432)(cid:7899)c (cid:273)ang phát tri(cid:7875)n, Blomstr(cid:432)m, Lipsey và Zejan (1992) cho th(cid:7845)y m(cid:7897)t (cid:7843)nh h(cid:432)(cid:7903)ng

tích c(cid:7921)c c(cid:7911)a dòng v(cid:7889)n FDI vào t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871). Bên c(cid:7841)nh (cid:273)ó, Borensztein,

Gregoria, và Lee (1998) c(cid:361)ng (cid:273)ã ti(cid:7871)n hành nghiên c(cid:7913)u trên 69 qu(cid:7889)c gia (cid:273)ang phát

tri(cid:7875)n (cid:273)(cid:7875) ch(cid:7913)ng minh m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và s(cid:7921) t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng

kinh t(cid:7871). Trong phân tích c(cid:7911)a mình, h(cid:7885) (cid:273)ã s(cid:7917) d(cid:7909)ng k(cid:7929) thu(cid:7853)t h(cid:7891)i quy có v(cid:7867) không quan h(cid:7879)

(h(cid:7891)i quy SUR). Rõ ràng, k(cid:7871)t qu(cid:7843) t(cid:432)(cid:417)ng t(cid:7921) (cid:273)ã (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c phát hi(cid:7879)n ra r(cid:7857)ng (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p

n(cid:432)(cid:7899)c ngoài (cid:273)ã có tác (cid:273)(cid:7897)ng tích c(cid:7921)c (cid:273)(cid:7889)i v(cid:7899)i t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) c(cid:7911)a các qu(cid:7889)c gia. Tuy

nhiên, nó ph(cid:7909) thu(cid:7897)c vào ngu(cid:7891)n v(cid:7889)n con ng(cid:432)(cid:7901)i c(cid:7911)a (cid:273)(cid:7845)t n(cid:432)(cid:7899)c c(cid:7911)a mình. (cid:272)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p

n(cid:432)(cid:7899)c ngoài (cid:273)ã có m(cid:7897)t hi(cid:7879)u qu(cid:7843) cao vào t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) c(cid:7911)a m(cid:7897)t qu(cid:7889)c gia khi m(cid:7897)t

qu(cid:7889)c gia có ng(cid:432)(cid:7905)ng t(cid:7889)i thi(cid:7875)u c(cid:7911)a ngu(cid:7891)n nhân l(cid:7921)c. Rõ ràng là (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c

ngoài có th(cid:7875) d(cid:7851)n (cid:273)(cid:7871)n t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) v(cid:7899)i s(cid:7921) h(cid:7895) tr(cid:7907) c(cid:7911)a ngu(cid:7891)n nhân l(cid:7921)c hi(cid:7879)u qu(cid:7843).

8

B(cid:7857)ng cách s(cid:7917) d(cid:7909)ng các d(cid:7919) li(cid:7879)u b(cid:7843)ng cho 18 qu(cid:7889)c gia (cid:7903) châu M(cid:7929) Latinh trong giai (cid:273)o(cid:7841)n

1970-1999, Bengoa và Sancher-Robles (2003) ch(cid:7881) ra r(cid:7857)ng tác (cid:273)(cid:7897)ng c(cid:7911)a FDI vào t(cid:259)ng

tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) là tích c(cid:7921)c ch(cid:7881) khi n(cid:432)(cid:7899)c s(cid:7903) t(cid:7841)i (cid:273)ã có (cid:273)(cid:7911) ngu(cid:7891)n nhân l(cid:7921)c, (cid:7893)n (cid:273)(cid:7883)nh kinh t(cid:7871),

và t(cid:7921) do hóa th(cid:7883) tr(cid:432)(cid:7901)ng. T(cid:432)(cid:417)ng t(cid:7921) nh(cid:432) v(cid:7853)y, b(cid:7857)ng cách s(cid:7917) d(cid:7909)ng m(cid:7897)t m(cid:7851)u c(cid:7911)a 84 qu(cid:7889)c

gia, Wang và Wong (2004) ch(cid:7881) ra r(cid:7857)ng FDI thúc (cid:273)(cid:7849)y t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) ch(cid:7881) khi n(cid:432)(cid:7899)c

s(cid:7903) t(cid:7841)i có m(cid:7897)t m(cid:7913)c (cid:273)(cid:7847)y (cid:273)(cid:7911) ngu(cid:7891)n nhân l(cid:7921)c. B(cid:7857)ng cách s(cid:7917) d(cid:7909)ng d(cid:7919) li(cid:7879)u t(cid:7915) 12 n(cid:7873)n kinh t(cid:7871)

châu Á trong giai (cid:273)o(cid:7841)n 1987-1997, Wang (2003) th(cid:7845)y r(cid:7857)ng FDI trong l(cid:297)nh v(cid:7921)c s(cid:7843)n xu(cid:7845)t

(cid:273)ã có m(cid:7897)t tác (cid:273)(cid:7897)ng (cid:273)áng k(cid:7875) và tích c(cid:7921)c (cid:273)(cid:7871)n t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (cid:7903) các n(cid:7873)n kinh t(cid:7871) s(cid:7903) t(cid:7841)i.

Tuy nhiên, dòng v(cid:7889)n FDI trong l(cid:297)nh v(cid:7921)c phi s(cid:7843)n xu(cid:7845)t (cid:273)ã không (cid:273)óng m(cid:7897)t vai trò quan

tr(cid:7885)ng trong vi(cid:7879)c thúc (cid:273)(cid:7849)y t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871). Alfaro et al. (2002), b(cid:7857)ng cách s(cid:7917) d(cid:7909)ng

b(cid:7843)ng d(cid:7919) li(cid:7879)u chéo cho giai (cid:273)o(cid:7841)n 1975-1995, cho th(cid:7845)y FDI (cid:273)óng m(cid:7897)t vai trò quan tr(cid:7885)ng

trong vi(cid:7879)c góp ph(cid:7847)n t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871), và r(cid:7857)ng các qu(cid:7889)c gia có th(cid:7883) tr(cid:432)(cid:7901)ng tài chính

phát tri(cid:7875)n t(cid:7889)t có s(cid:7921) t(cid:259)ng tích c(cid:7921)c t(cid:7915) FDI, (cid:273)(cid:7891)ng th(cid:7901)i cho th(cid:7845)y r(cid:7857)ng các n(cid:432)(cid:7899)c có h(cid:7879) th(cid:7889)ng

tài chính t(cid:7889)t h(cid:417)n có th(cid:7875) khai thác FDI hi(cid:7879)u qu(cid:7843) h(cid:417)n. K(cid:7871)t qu(cid:7843) là, (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c

ngoài có th(cid:7875) (cid:273)óng góp nhi(cid:7873)u h(cid:417)n (cid:273)(cid:7875) t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (cid:7903) các n(cid:432)(cid:7899)c này. Phát hi(cid:7879)n này

(cid:273)(cid:432)(cid:7907)c h(cid:7895) tr(cid:7907) b(cid:7903)i Hermes và Lensink (2003) b(cid:7857)ng cách s(cid:7917) d(cid:7909)ng m(cid:7897)t d(cid:7919) li(cid:7879)u b(cid:7843)ng c(cid:7911)a

67 n(cid:432)(cid:7899)c (cid:273)ang phát tri(cid:7875)n cho giai (cid:273)o(cid:7841)n 1970-1995, và Aghion et al. (2006) (cid:273)ã s(cid:7917) d(cid:7909)ng

m(cid:7897)t m(cid:7851)u c(cid:7911)a 118 qu(cid:7889)c gia trong giai (cid:273)o(cid:7841)n t(cid:7915) 1960 (cid:273)(cid:7871)n 2000.

Abdus Samad (2008) nghiên c(cid:7913)u m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài

và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871), bao g(cid:7891)m 19 qu(cid:7889)c gia (cid:273)ang phát tri(cid:7875)n c(cid:7911)a (cid:272)ông Nam Á và Châu

M(cid:7929) Latinh. Trong k(cid:7871)t qu(cid:7843) c(cid:7911)a ông, Châu M(cid:7929) Latinh (cid:273)ã có m(cid:7897)t m(cid:7889)i quan h(cid:7879) lâu dài

gi(cid:7919)a t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m trong n(cid:432)(cid:7899)c và (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài. N(cid:259)m n(cid:432)(cid:7899)c (cid:7903) châu M(cid:7929)

Latinh mà có m(cid:7889)i quan h(cid:7879) này nh(cid:432) Argentina, Brazil, Chile, Guatemala, và El-

Salvador và m(cid:7897)t qu(cid:7889)c gia là Sri Lanka c(cid:361)ng cho th(cid:7845)y m(cid:7889)i quan h(cid:7879) t(cid:432)(cid:417)ng t(cid:7921). Bên c(cid:7841)nh

(cid:273)ó, có m(cid:7889)i quan h(cid:7879) hai m(cid:7863)t gi(cid:7919)a t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m trong n(cid:432)(cid:7899)c và (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c

ngoài (cid:7903) khu v(cid:7921)c (cid:272)ông và (cid:272)ông Nam Á là Singapore, Indonesia, (cid:7844)n (cid:272)(cid:7897), Thái Lan, và

Pakistan.

9

Rajit Kumar Sahoo (2005) (cid:273)ã ch(cid:7881) ra r(cid:7857)ng FDI có tác (cid:273)(cid:7897)ng tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p và gián ti(cid:7871)p

và vào m(cid:7897)t s(cid:7889) l(cid:297)nh v(cid:7921)c (cid:273)(cid:7863)c thù nào (cid:273)ó c(cid:7911)a n(cid:7873)n kinh t(cid:7871). M(cid:7897)t nghiên c(cid:7913)u v(cid:7873) tác (cid:273)(cid:7897)ng c(cid:7911)a

FDI vào l(cid:297)nh v(cid:7921)c s(cid:7843)n xu(cid:7845)t phát hi(cid:7879)n r(cid:7857)ng dòng v(cid:7889)n FDI ch(cid:7843)y vào trong l(cid:297)nh v(cid:7921)c hóa

ch(cid:7845)t, (cid:273)i(cid:7879)n và (cid:273)i(cid:7879)n t(cid:7917) cho th(cid:7845)y tác (cid:273)(cid:7897)ng tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p và dòng v(cid:7889)n FDI ch(cid:7843)y vào trong l(cid:297)nh

v(cid:7921)c thu(cid:7889)c và d(cid:432)(cid:7907)c ph(cid:7849)m cho th(cid:7845)y tác (cid:273)(cid:7897)ng gián ti(cid:7871)p (hi(cid:7879)u (cid:7913)ng lan t(cid:7887)a). FDI là m(cid:7897)t

ph(cid:432)(cid:417)ng ti(cid:7879)n quan tr(cid:7885)ng cho vi(cid:7879)c chuy(cid:7875)n giao công ngh(cid:7879) và ki(cid:7871)n th(cid:7913)c và nó ch(cid:7913)ng

minh r(cid:7857)ng nó có th(cid:7875) có (cid:7843)nh h(cid:432)(cid:7903)ng lâu dài (cid:273)(cid:7871)n s(cid:7921) t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng b(cid:7857)ng cách t(cid:7841)o ra gia t(cid:259)ng

l(cid:7907)i nhu(cid:7853)n trong s(cid:7843)n xu(cid:7845)t thông qua các y(cid:7871)u t(cid:7889) bên ngoài tích c(cid:7921)c và lan truy(cid:7873)n s(cid:7843)n

xu(cid:7845)t. Vì v(cid:7853)y, (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài có th(cid:7875) d(cid:7851)n (cid:273)(cid:7871)n m(cid:7897)t s(cid:7921) t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng cao h(cid:417)n

b(cid:7857)ng cách k(cid:7871)t h(cid:7907)p các y(cid:7871)u t(cid:7889) (cid:273)(cid:7847)u vào và k(cid:7929) thu(cid:7853)t m(cid:7899)i (Feenstra và Markusen, 1994).

T(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) có th(cid:7875) (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c c(cid:7843)i thi(cid:7879)n thông qua nhi(cid:7873)u y(cid:7871)u t(cid:7889). M(cid:7897)t trong

nh(cid:7919)ng y(cid:7871)u t(cid:7889) là qua xu(cid:7845)t kh(cid:7849)u cao h(cid:417)n. Xu(cid:7845)t kh(cid:7849)u (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c cho là có m(cid:7897)t m(cid:7889)i quan h(cid:7879) tích

c(cid:7921)c v(cid:7899)i (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài. (cid:272)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài cao h(cid:417)n có th(cid:7875) (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c

c(cid:7843)i thi(cid:7879)n, xu(cid:7845)t kh(cid:7849)u cao h(cid:417)n có th(cid:7875) (cid:273)(cid:7841)t (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c và nh(cid:432) v(cid:7853)y t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871). Dilek và

Aytac (2009) nói r(cid:7857)ng (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài (cid:273)ã tác (cid:273)(cid:7897)ng (cid:273)(cid:7871)n xu(cid:7845)t kh(cid:7849)u nh(cid:432)

chuy(cid:7875)n giao công ngh(cid:7879), thúc (cid:273)(cid:7849)y (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) trong n(cid:432)(cid:7899)c, c(cid:7843)i thi(cid:7879)n ngu(cid:7891)n nhân l(cid:7921)c, c(cid:7843)i thi(cid:7879)n

ki(cid:7871)n th(cid:7913)c hi(cid:7879)n có, và ph(cid:7909)c v(cid:7909) nh(cid:432) là m(cid:7897)t công c(cid:7909) c(cid:7911)a s(cid:7921) t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (cid:7903) Th(cid:7893) Nh(cid:297)

K(cid:7923). Bên c(cid:7841)nh (cid:273)ó, t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) có th(cid:7875) (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c c(cid:7843)i thi(cid:7879)n không ch(cid:7881) b(cid:7903)i (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c

ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài, các y(cid:7871)u t(cid:7889) khác c(cid:7847)n (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c xem xét (cid:273)(cid:7875) có m(cid:7897)t tác (cid:273)(cid:7897)ng tích c(cid:7921)c vào

t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871).

Lheem và Guo (2004) nói r(cid:7857)ng t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) c(cid:361)ng ch(cid:7883)u (cid:7843)nh h(cid:432)(cid:7903)ng b(cid:7903)i

trình (cid:273)(cid:7897) h(cid:7885)c v(cid:7845)n và (cid:273)(cid:7897)ng l(cid:7921)c phát tri(cid:7875)n. Vì v(cid:7853)y, h(cid:7885) tóm t(cid:7855)t r(cid:7857)ng có các ch(cid:7881) s(cid:7889) khác có

th(cid:7875) (cid:7843)nh h(cid:432)(cid:7903)ng (cid:273)(cid:7871)n t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) bên c(cid:7841)nh vi(cid:7879)c (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài.

M(cid:7897)t s(cid:7889) nghiên c(cid:7913)u th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m cho th(cid:7845)y t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) cao h(cid:417)n s(cid:7869) d(cid:7851)n (cid:273)(cid:7871)n

dòng v(cid:7889)n FDI vào các n(cid:432)(cid:7899)c s(cid:7903) t(cid:7841)i l(cid:7899)n h(cid:417)n. Jackson và Markowski (1995) và

Balasubramanyam et al. (1996) (cid:273)ã ch(cid:7881) ra r(cid:7857)ng (cid:7903) m(cid:7897)t s(cid:7889) n(cid:432)(cid:7899)c châu Á t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng

kinh t(cid:7871) cao (cid:273)ã có tác (cid:273)(cid:7897)ng tích c(cid:7921)c (cid:273)(cid:7889)i v(cid:7899)i dòng v(cid:7889)n FDI vào các n(cid:432)(cid:7899)c này. B(cid:7857)ng cách

10

s(cid:7917) d(cid:7909)ng d(cid:7919) li(cid:7879)u b(cid:7843)ng cho 23 n(cid:432)(cid:7899)c (cid:273)ang phát tri(cid:7875)n cho giai (cid:273)o(cid:7841)n 1978-1996, Basu et al.

(2003) (cid:273)ã ch(cid:7881) ra m(cid:7889)i liên h(cid:7879) gi(cid:7919)a GDP và (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài hai chi(cid:7873)u. Tuy

nhiên, Ekanayake et al.(2003) s(cid:7917) d(cid:7909)ng mô hình t(cid:7921) h(cid:7891)i quy VAR và k(cid:7929) thu(cid:7853)t sai s(cid:7889)

hi(cid:7879)u ch(cid:7881)nh (cid:273)(cid:7875) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh s(cid:7921) t(cid:7891)n t(cid:7841)i và b(cid:7843)n ch(cid:7845)t c(cid:7911)a m(cid:7889)i quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) gi(cid:7919)a s(cid:7843)n

l(cid:432)(cid:7907)ng t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng, dòng v(cid:7889)n FDI và xu(cid:7845)t kh(cid:7849)u, s(cid:7917) d(cid:7909)ng d(cid:7919) li(cid:7879)u chéo c(cid:7911)a c(cid:7843) n(cid:432)(cid:7899)c phát

tri(cid:7875)n và (cid:273)ang phát tri(cid:7875)n trong giai (cid:273)o(cid:7841)n n(cid:259)m 1960- 2001. Phát hi(cid:7879)n c(cid:7911)a h(cid:7885) h(cid:7895) tr(cid:7907) m(cid:7889)i

quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) hai chi(cid:7873)u gi(cid:7919)a t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng xu(cid:7845)t kh(cid:7849)u và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871), nh(cid:432)ng

m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a FDI và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (cid:273)ã có nh(cid:7919)ng k(cid:7871)t qu(cid:7843) khác nhau. Tsai

(1994) (cid:273)ã s(cid:7917) d(cid:7909)ng m(cid:7897)t h(cid:7879) ph(cid:432)(cid:417)ng trình (cid:273)(cid:7891)ng th(cid:7901)i (cid:273)(cid:7875) ki(cid:7875)m tra m(cid:7889)i liên h(cid:7879) hai chi(cid:7873)u

gi(cid:7919)a FDI và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) cho 62 qu(cid:7889)c gia trong giai (cid:273)o(cid:7841)n 1975-1978, và cho 51

qu(cid:7889)c gia trong giai (cid:273)o(cid:7841)n 1983-1986. Ông phát hi(cid:7879)n th(cid:7845)y có m(cid:7889)i liên h(cid:7879) gi(cid:7919)a hai chi(cid:7873)u

t(cid:7891)n t(cid:7841)i gi(cid:7919)a FDI và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) trong nh(cid:7919)ng n(cid:259)m 1980. Bende-Nabende et al.

(2001) c(cid:361)ng (cid:273)ã nghiên c(cid:7913)u li(cid:7879)u FDI có gây ra s(cid:7921) t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) c(cid:7911)a 5 n(cid:7873)n kinh t(cid:7871)

ASEAN trong giai (cid:273)o(cid:7841)n 1970-1996, và n(cid:7871)u (cid:273)ó là nh(cid:432) v(cid:7853)y, dù v(cid:7853)y t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871)

c(cid:361)ng (cid:273)ã có m(cid:7897)t tác (cid:273)(cid:7897)ng (cid:273)áng k(cid:7875) trong vi(cid:7879)c thu hút v(cid:7889)n (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) n(cid:432)(cid:7899)c ngoài (cid:273)(cid:7889)i v(cid:7899)i khu

v(cid:7921)c. Các k(cid:7871)t qu(cid:7843) nghiên c(cid:7913)u c(cid:7911)a h(cid:7885) cho th(cid:7845)y r(cid:7857)ng FDI thúc (cid:273)(cid:7849)y t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871)

m(cid:7897)t cách hi(cid:7879)u qu(cid:7843) nh(cid:7845)t thông qua các y(cid:7871)u t(cid:7889) ngu(cid:7891)n nhân l(cid:7921)c, thông qua tác (cid:273)(cid:7897)ng h(cid:7885)c

t(cid:7853)p, và l(cid:7847)n l(cid:432)(cid:7907)t t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (cid:7843)nh h(cid:432)(cid:7903)ng (cid:273)(cid:7871)n FDI. B(cid:7857)ng cách s(cid:7917) d(cid:7909)ng m(cid:7897)t d(cid:7919) li(cid:7879)u

b(cid:7843)ng không (cid:273)(cid:7847)y (cid:273)(cid:7911) hàng n(cid:259)m cho 20 qu(cid:7889)c gia (cid:7903) châu M(cid:7929) Latinh và vùng Caribê cho

giai (cid:273)o(cid:7841)n 1990-2001, Saha (2005) (cid:432)(cid:7899)c l(cid:432)(cid:7907)ng m(cid:7897)t h(cid:7879) hai ph(cid:432)(cid:417)ng trình (cid:273)(cid:7891)ng th(cid:7901)i (cid:273)(cid:7875)

ki(cid:7875)m tra m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a FDI và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871), và th(cid:7845)y r(cid:7857)ng FDI và kinh t(cid:7871) t(cid:259)ng

tr(cid:432)(cid:7903)ng là y(cid:7871)u t(cid:7889) quy(cid:7871)t (cid:273)(cid:7883)nh quan tr(cid:7885)ng c(cid:7911)a nhau trong các qu(cid:7889)c gia này.

Theo nghiên c(cid:7913)u (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c th(cid:7921)c hi(cid:7879)n b(cid:7903)i Pradeep Agrawal (2000) v(cid:7873) tác (cid:273)(cid:7897)ng kinh

t(cid:7871) c(cid:7911)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài t(cid:7841)i Nam Á b(cid:7857)ng cách th(cid:7921)c hi(cid:7879)n phân tích chu(cid:7895)i th(cid:7901)i

gian, phân tích chéo c(cid:7911)a b(cid:7843)ng d(cid:7919) li(cid:7879)u bao g(cid:7891)m n(cid:259)m qu(cid:7889)c gia Nam Á: (cid:7844)n (cid:272)(cid:7897), Pakistan,

Bangladesh, Sri Lanka và Nepal, r(cid:7857)ng có t(cid:7891)n t(cid:7841)i tác (cid:273)(cid:7897)ng b(cid:7893) sung, tác (cid:273)(cid:7897)ng liên k(cid:7871)t

gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) qu(cid:7889)c gia. H(cid:417)n n(cid:7919)a, ông l(cid:7853)p lu(cid:7853)n r(cid:7857)ng, tác (cid:273)(cid:7897)ng c(cid:7911)a

11

dòng v(cid:7889)n FDI (cid:273)(cid:7871)n t(cid:7889)c (cid:273)(cid:7897) t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng GDP là tiêu c(cid:7921)c trong nh(cid:7919)ng n(cid:259)m tr(cid:432)(cid:7899)c n(cid:259)m

1980, có tác (cid:273)(cid:7897)ng tích c(cid:7921)c nh(cid:7865) vào (cid:273)(cid:7847)u th(cid:7853)p niên tám m(cid:432)(cid:417)i và tác (cid:273)(cid:7897)ng tích c(cid:7921)c m(cid:7841)nh

m(cid:7869) trong cu(cid:7889)i th(cid:7853)p niên tám m(cid:432)(cid:417)i và chín m(cid:432)(cid:417)i c(cid:7911)a th(cid:7871) k(cid:7927) 20. Maria Carkovic và

Ross Levine (2002) c(cid:361)ng k(cid:7871)t lu(cid:7853)n trong nghiên c(cid:7913)u c(cid:7911)a h(cid:7885) v(cid:7873) FDI và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng GDP

r(cid:7857)ng bi(cid:7871)n ngo(cid:7841)i sinh FDI không có (cid:7843)nh h(cid:432)(cid:7903)ng m(cid:7841)nh m(cid:7869), (cid:273)(cid:7897)c l(cid:7853)p (cid:273)(cid:7889)i v(cid:7899)i t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng

kinh t(cid:7871).

Nghiên c(cid:7913)u c(cid:7911)a Sarbapriya Ray (2009) phân tích m(cid:7889)i quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) gi(cid:7919)a

(cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài (FDI) và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (cid:7903) (cid:7844)n (cid:272)(cid:7897) và (cid:273)(cid:7891)ng th(cid:7901)i c(cid:7889) g(cid:7855)ng

phân tích và (cid:432)(cid:7899)c l(cid:432)(cid:7907)ng th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m tác (cid:273)(cid:7897)ng c(cid:7911)a FDI (cid:273)(cid:7871)n t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (cid:7903) (cid:7844)n

(cid:272)(cid:7897), b(cid:7857)ng cách s(cid:7917) d(cid:7909)ng ph(cid:432)(cid:417)ng pháp (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t trong giai (cid:273)o(cid:7841)n 1990-91 (cid:273)(cid:7871)n 2010-

11. Phân tích th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m c(cid:7911)a ông d(cid:7921)a trên ph(cid:432)(cid:417)ng pháp OLS cho th(cid:7845)y r(cid:7857)ng có m(cid:7889)i

quan h(cid:7879) tích c(cid:7921)c gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài (FDI) (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) và GDP và ng(cid:432)(cid:7907)c l(cid:7841)i.

Ông (cid:273)ã s(cid:7917) d(cid:7909)ng ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t (cid:273)(cid:7875) xác nh(cid:7853)n s(cid:7921) t(cid:7891)n t(cid:7841)i c(cid:7911)a m(cid:7889)i quan h(cid:7879) cân

b(cid:7857)ng dài h(cid:7841)n gi(cid:7919)a hai bi(cid:7871)n, (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c xác nh(cid:7853)n b(cid:7903)i k(cid:7871)t qu(cid:7843) c(cid:7911)a ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t

Johansen. Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) Granger cu(cid:7889)i cùng (cid:273)ã xác nh(cid:7853)n s(cid:7921) hi(cid:7879)n di(cid:7879)n

c(cid:7911)a quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) hai chi(cid:7873)u t(cid:7915) t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (cid:273)(cid:7871)n (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài

và ng(cid:432)(cid:7907)c l(cid:7841)i

Tuy nhiên, có nh(cid:7919)ng nghiên c(cid:7913)u tuyên b(cid:7889) r(cid:7857)ng không có m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u

t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871). Katherina, John và Athanasios (2004)

(cid:273)ã ti(cid:7871)n hành nghiên c(cid:7913)u trên 17 qu(cid:7889)c gia (cid:7903) M(cid:7929) và Tây Âu, và áp d(cid:7909)ng phân tích h(cid:7891)i

quy Bayesian. Các k(cid:7871)t qu(cid:7843) th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m cho th(cid:7845)y r(cid:7857)ng (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài

không có b(cid:7845)t k(cid:7923) tác (cid:273)(cid:7897)ng (cid:273)áng k(cid:7875) vào s(cid:7921) t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (cid:7903) các n(cid:432)(cid:7899)c (cid:273)ang chuy(cid:7875)n

(cid:273)(cid:7893)i. Nó (cid:273)ã ch(cid:7913)ng minh r(cid:7857)ng nó không ph(cid:7843)i là c(cid:7847)n thi(cid:7871)t (cid:273)(cid:7875) leo thang v(cid:7889)n (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c

ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài (cid:273)(cid:7875) kích thích t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (cid:7903) m(cid:7895)i n(cid:432)(cid:7899)c. Nghiên c(cid:7913)u này (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c h(cid:7895)

tr(cid:7907) thêm b(cid:7903)i G. Jayachandran và A.Seilan (2010).

12

2.2 Các nghiên c(cid:7913)u c(cid:7911)a tác gi(cid:7843) ng(cid:432)(cid:7901)i Vi(cid:7879)t Nam

Ch(cid:7881) có m(cid:7897)t vài nghiên c(cid:7913)u cho th(cid:7845)y tác (cid:273)(cid:7897)ng c(cid:7911)a FDI (cid:273)(cid:7889)i v(cid:7899)i t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh

t(cid:7871) (cid:7903) Vi(cid:7879)t Nam trong nh(cid:7919)ng n(cid:259)m qua. Nh(cid:7857)m m(cid:7909)c (cid:273)ích phân tích các tác (cid:273)(cid:7897)ng c(cid:7911)a FDI

(cid:273)(cid:7871)n s(cid:7921) gi(cid:7843)m nghèo (cid:7903) Vi(cid:7879)t Nam trong nh(cid:7919)ng n(cid:259)m 1990, Hoa và Hemmer (2002) (cid:273)ã

trình bày nh(cid:7919)ng tác (cid:273)(cid:7897)ng gián ti(cid:7871)p c(cid:7911)a dòng v(cid:7889)n FDI vào t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871). Các h(cid:7879)

s(cid:7889) (cid:432)(cid:7899)c l(cid:432)(cid:7907)ng c(cid:7911)a FDI có ý ngh(cid:297)a d(cid:7921)a trên b(cid:7843)ng d(cid:7919) li(cid:7879)u t(cid:7853)p h(cid:7907)p bao g(cid:7891)m 61 t(cid:7881)nh thành

c(cid:7911)a Vi(cid:7879)t Nam trong giai (cid:273)o(cid:7841)n 1990-2000. H(cid:417)n n(cid:7919)a, FDI có t(cid:432)(cid:417)ng tác tích c(cid:7921)c v(cid:7899)i

ngu(cid:7891)n nhân l(cid:7921)c (cid:273)(cid:7883)a ph(cid:432)(cid:417)ng trong tác (cid:273)(cid:7897)ng (cid:273)(cid:7871)n t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871). T(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh

t(cid:7871) sau (cid:273)ó (cid:273)ã (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c (cid:432)(cid:7899)c l(cid:432)(cid:7907)ng (cid:273)(cid:7875) xem tác (cid:273)(cid:7897)ng tích c(cid:7921)c có ý ngh(cid:297)a v(cid:7873) t(cid:7847)m quan tr(cid:7885)ng

c(cid:7911)a k(cid:7871)t qu(cid:7843) xóa (cid:273)ói gi(cid:7843)m nghèo.

(cid:272)(cid:432)a ra cùng m(cid:7897)t k(cid:7871)t lu(cid:7853)n nh(cid:432) nghiên c(cid:7913)u c(cid:7911)a Hoa và Hemmer (2002), Tr(cid:7847)n

Tr(cid:7885)ng H(cid:432)ng (2005) (cid:273)ã s(cid:7917) d(cid:7909)ng ph(cid:432)(cid:417)ng pháp bình ph(cid:432)(cid:417)ng thông th(cid:432)(cid:7901)ng nh(cid:7887) nh(cid:7845)t

(OLS) (cid:273)(cid:7875) ki(cid:7875)m tra tác (cid:273)(cid:7897)ng c(cid:7911)a FDI vào t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) c(cid:361)ng nh(cid:432) các tác (cid:273)(cid:7897)ng c(cid:7911)a

FDI và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (cid:273)(cid:7889)i v(cid:7899)i t(cid:7927) l(cid:7879) nghèo (cid:273)ói c(cid:7911)a m(cid:7895)i t(cid:7881)nh (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c kh(cid:7843)o sát. Các

nghiên c(cid:7913)u cho th(cid:7845)y r(cid:7857)ng FDI có tác (cid:273)(cid:7897)ng gián ti(cid:7871)p (cid:273)(cid:7871)n xóa (cid:273)ói gi(cid:7843)m nghèo thông qua

t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871), trong (cid:273)ó c(cid:7909) th(cid:7875) là trong vi(cid:7879)c c(cid:7843)i thi(cid:7879)n m(cid:7913)c s(cid:7889)ng, ti(cid:7871)n b(cid:7897) công

ngh(cid:7879), và t(cid:259)ng n(cid:259)ng su(cid:7845)t.

Nguy(cid:7877)n Phi Lân (2006) (cid:273)ã th(cid:7917) nghi(cid:7879)m m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) và

FDI b(cid:7857)ng ph(cid:432)(cid:417)ng pháp (cid:432)(cid:7899)c l(cid:432)(cid:7907)ng GMM. D(cid:7921)a trên d(cid:7919) li(cid:7879)u b(cid:7843)ng thi(cid:7871)t l(cid:7853)p cho 61 t(cid:7881)nh

c(cid:7911)a Vi(cid:7879)t Nam trong giai (cid:273)o(cid:7841)n 1996-2003, nghiên c(cid:7913)u ph(cid:7843)n ánh r(cid:7857)ng FDI có tác (cid:273)(cid:7897)ng

tích c(cid:7921)c và có ý ngh(cid:297)a th(cid:7889)ng kê (cid:273)(cid:7889)i v(cid:7899)i t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871). H(cid:417)n n(cid:7919)a, xu(cid:7845)t kh(cid:7849)u, t(cid:259)ng

tr(cid:432)(cid:7903)ng c(cid:7911)a lao (cid:273)(cid:7897)ng, quá trình v(cid:7915)a h(cid:7885)c v(cid:7915)a làm và ngu(cid:7891)n nhân l(cid:7921)c c(cid:361)ng (cid:273)ã giúp t(cid:259)ng

tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (cid:7903) Vi(cid:7879)t Nam.

Bài nghiên c(cid:7913)u c(cid:7911)a V(cid:361), Noy và Gangnes (2006) (cid:432)(cid:7899)c l(cid:432)(cid:7907)ng tác (cid:273)(cid:7897)ng c(cid:7911)a FDI

(cid:273)(cid:7871)n t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng b(cid:7857)ng cách s(cid:7917) d(cid:7909)ng các d(cid:7919) li(cid:7879)u ngành cho các FDI vào Trung Qu(cid:7889)c và

Vi(cid:7879)t Nam. K(cid:7871)t qu(cid:7843) (cid:273)ã ch(cid:7913)ng minh r(cid:7857)ng FDI có tác (cid:273)(cid:7897)ng tích c(cid:7921)c có ý ngh(cid:297)a th(cid:7889)ng kê

(cid:273)(cid:7871)n ho(cid:7841)t (cid:273)(cid:7897)ng t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) m(cid:7897)t cách tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p và thông qua hi(cid:7879)u su(cid:7845)t lao (cid:273)(cid:7897)ng (cid:7903)

13

c(cid:7843) hai n(cid:432)(cid:7899)c. Tuy nhiên, hi(cid:7879)u qu(cid:7843) không (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c phân b(cid:7893) (cid:273)(cid:7891)ng (cid:273)(cid:7873)u gi(cid:7919)a các ngành. (cid:7902) c(cid:7843)

hai n(cid:432)(cid:7899)c, s(cid:7843)n xu(cid:7845)t d(cid:432)(cid:7901)ng nh(cid:432) là l(cid:297)nh v(cid:7921)c duy nh(cid:7845)t (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c h(cid:432)(cid:7903)ng l(cid:7907)i (cid:273)áng k(cid:7875) t(cid:7915) các

ngu(cid:7891)n v(cid:7889)n FDI, (cid:7903) Vi(cid:7879)t Nam thì còn có thêm l(cid:297)nh v(cid:7921)c d(cid:7847)u khí là (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c h(cid:432)(cid:7903)ng l(cid:7907)i t(cid:7915)

FDI. Các l(cid:297)nh v(cid:7921)c khác (cid:273)(cid:7841)t (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c l(cid:7907)i ích t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng r(cid:7845)t ít t(cid:7915) FDI (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) vào t(cid:7915)ng ngành

c(cid:7909) th(cid:7875).

Trong ng(cid:7855)n h(cid:7841)n, h(cid:7847)u h(cid:7871)t các nghiên c(cid:7913)u th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m v(cid:7873) FDI và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng cho

th(cid:7845)y r(cid:7857)ng tác (cid:273)(cid:7897)ng c(cid:7911)a FDI t(cid:7899)i t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) là tích c(cid:7921)c. Tuy nhiên, có m(cid:7897)t s(cid:7889)

nghiên c(cid:7913)u cung c(cid:7845)p cho các m(cid:7889)i quan h(cid:7879) tiêu c(cid:7921)c và không (cid:273)áng k(cid:7875) gi(cid:7919)a hai bi(cid:7871)n. Vai

trò c(cid:7911)a FDI (cid:273)(cid:7889)i v(cid:7899)i t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) có v(cid:7867) là d(cid:7921)a trên th(cid:7901)i gian phân tích, các l(cid:297)nh

v(cid:7921)c, qu(cid:7889)c gia và khu v(cid:7921)c (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c s(cid:7917) d(cid:7909)ng trong m(cid:7851)u c(cid:361)ng nh(cid:432) các th(cid:7875) ch(cid:7871) kinh t(cid:7871) và (cid:273)i(cid:7873)u

ki(cid:7879)n công ngh(cid:7879) c(cid:7911)a các n(cid:432)(cid:7899)c ti(cid:7871)p nh(cid:7853)n.

Qua các k(cid:7871)t qu(cid:7843) nghiên c(cid:7913)u tr(cid:432)(cid:7899)c (cid:273)ây (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c nêu (cid:7903) trên, li(cid:7879)u có m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a

(cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) c(cid:7911)a Vi(cid:7879)t Nam trong giai (cid:273)o(cid:7841)n 1987-

2011 hay không? Câu tr(cid:7843) l(cid:7901)i s(cid:7869) (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c làm sáng t(cid:7887) (cid:7903) ph(cid:7847)n 4.

K(cid:7870)T LU(cid:7852)N PH(cid:7846)N 2

T(cid:7915) các k(cid:7871)t qu(cid:7843) nghiên c(cid:7913)u tr(cid:432)(cid:7899)c (cid:273)ây c(cid:7911)a các tác gi(cid:7843) ngoài n(cid:432)(cid:7899)c và trong n(cid:432)(cid:7899)c,

ph(cid:7847)n l(cid:7899)n các nghiên c(cid:7913)u (cid:273)(cid:7873)u cho th(cid:7845)y m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và

t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871). Tuy nhiên, v(cid:7851)n có m(cid:7897)t s(cid:7889) ít nghiên c(cid:7913)u cho th(cid:7845)y (cid:273)i(cid:7873)u ng(cid:432)(cid:7907)c l(cid:7841)i

ngh(cid:297)a là không có s(cid:7921) tác (cid:273)(cid:7897)ng (cid:273)áng k(cid:7875) nào gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:259)ng

tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871).

14

3. PH(cid:431)(cid:416)NG PHÁP NGHIÊN C(cid:7912)U

3.1 D(cid:7919) li(cid:7879)u và bi(cid:7871)n nghiên c(cid:7913)u

M(cid:7909)c tiêu c(cid:7911)a (cid:273)(cid:7873) tài này là (cid:273)(cid:7875) xem xét m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c

ngoài FDI và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (cid:7903) Vi(cid:7879)t Nam b(cid:7857)ng cách s(cid:7917) d(cid:7909)ng d(cid:7919) li(cid:7879)u h(cid:7857)ng n(cid:259)m

trong giai (cid:273)o(cid:7841)n t(cid:7915) n(cid:259)m 1987 (cid:8211) 2011. (cid:272)(cid:7873) tài này áp d(cid:7909)ng phân tích th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m và ch(cid:7881)

t(cid:7853)p trung vào hai bi(cid:7871)n là (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871). Mô hình

(cid:273)(cid:432)(cid:7907)c tác gi(cid:7843) s(cid:7917) d(cid:7909)ng t(cid:432)(cid:417)ng t(cid:7921) nh(cid:432) mô hình c(cid:7911)a Mohd Shahidan Bin Shaari, Thien Ho

Hong & Siti Norwahida Shukeri (2012) khi nghiên c(cid:7913)u s(cid:7921) tác (cid:273)(cid:7897)ng hai chi(cid:7873)u gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u

t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (cid:7903) Malaysia. T(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i

th(cid:7921)c (GDP) (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c dùng (cid:273)(cid:7875) (cid:273)(cid:7841)i di(cid:7879)n cho t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (cid:7903) Vi(cid:7879)t Nam. T(cid:7845)t c(cid:7843) các d(cid:7919)

li(cid:7879)u c(cid:7847)n thi(cid:7871)t cho hai bi(cid:7871)n (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c thu th(cid:7853)p t(cid:7915) ngân hàng th(cid:7871) gi(cid:7899)i (WB) và Ngân hàng

phát tri(cid:7875)n châu Á (ADB). T(cid:7845)t c(cid:7843) các giá tr(cid:7883) chu(cid:7895)i d(cid:7919) li(cid:7879)u (cid:273)(cid:7873)u (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c v(cid:7873) d(cid:7841)ng c(cid:417) s(cid:7889) m(cid:361) t(cid:7921)

nhiên (cid:273)(cid:7875) gi(cid:7843)m v(cid:7845)n (cid:273)(cid:7873) c(cid:7911)a hi(cid:7879)p ph(cid:432)(cid:417)ng sai không (cid:273)(cid:7891)ng nh(cid:7845)t (cid:273)(cid:7871)n m(cid:7913)c t(cid:7889)i (cid:273)a có th(cid:7875).

S(cid:7917) d(cid:7909)ng kho(cid:7843)ng th(cid:7901)i gian 1987 (cid:273)(cid:7871)n 2011 cho Vi(cid:7879)t Nam, (cid:273)(cid:7873) tài này nh(cid:7857)m m(cid:7909)c

(cid:273)ích (cid:273)(cid:7875) nghiên c(cid:7913)u các m(cid:7889)i quan h(cid:7879) lâu dài và quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) n(cid:259)ng (cid:273)(cid:7897)ng gi(cid:7919)a m(cid:7913)c

(cid:273)(cid:7897) FDI ch(cid:7843)y vào Vi(cid:7879)t Nam và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871). Các ph(cid:432)(cid:417)ng pháp (cid:432)(cid:7899)c l(cid:432)(cid:7907)ng (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c

s(cid:7917) d(cid:7909)ng trong nghiên c(cid:7913)u này là (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t và mô hình vector hi(cid:7879)u ch(cid:7881)nh sai s(cid:7889)

VECM và ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nhân qu(cid:7843) Granger.

Toàn b(cid:7897) quy trình (cid:432)(cid:7899)c l(cid:432)(cid:7907)ng trong (cid:273)(cid:7873) tài này bao g(cid:7891)m các b(cid:432)(cid:7899)c sau: (cid:273)(cid:7847)u tiên là

ph(cid:432)(cid:417)ng trình (cid:432)(cid:7899)c l(cid:432)(cid:7907)ng (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c s(cid:7917) d(cid:7909)ng cho (cid:273)(cid:7873) tài này, th(cid:7913) hai là ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n

v(cid:7883), th(cid:7913) ba là ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t, th(cid:7913) t(cid:432) là (cid:432)(cid:7899)c l(cid:432)(cid:7907)ng mô hình VECM và cu(cid:7889)i cùng

là ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nhân qu(cid:7843) hai chi(cid:7873)u Granger.

3.2 Ph(cid:432)(cid:417)ng trình (cid:432)(cid:7899)c l(cid:432)(cid:7907)ng

GDP= f(FDI) (3.1)

15

Trong (cid:273)ó:

+ GDP là t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i.

+ FDI là (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài

Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883), ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t, mô hình VECM và ki(cid:7875)m

(cid:273)(cid:7883)nh nhân qu(cid:7843) Granger (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c áp d(cid:7909)ng (cid:273)(cid:7875) tìm ra tác (cid:273)(cid:7897)ng c(cid:7911)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:7921) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c

ngoài (cid:273)(cid:7871)n t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) và ng(cid:432)(cid:7907)c l(cid:7841)i.

3.3 Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883)

Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c s(cid:7917) d(cid:7909)ng (cid:273)(cid:7875) xem tính d(cid:7915)ng c(cid:7911)a chu(cid:7895)i th(cid:7901)i gian

m(cid:7895)i bi(cid:7871)n. Ph(cid:432)(cid:417)ng pháp (cid:273)(cid:7875) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) là ph(cid:432)(cid:417)ng pháp Augmented

Dickey Fuller (ADF) và ch(cid:7881) tiêu Akaike Information Criteria (AIC).

Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) theo ph(cid:432)(cid:417)ng pháp ADF t(cid:432)(cid:417)ng t(cid:7921) nh(cid:432) th(cid:7921)c hi(cid:7879)n c(cid:7911)a

Trung & Vinh (2011). N(cid:7871)u ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh d(cid:7915)ng này có ý ngh(cid:297)a, ngh(cid:297)a là chu(cid:7895)i c(cid:7911)a bi(cid:7871)n

d(cid:7915)ng và không có m(cid:7897)t ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883), nh(cid:432) v(cid:7853)y gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t không (H0) s(cid:7869) b(cid:7883)

bác b(cid:7887), nh(cid:432)ng gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t (cid:273)(cid:7889)i (Ha) (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c ch(cid:7845)p nh(cid:7853)n. N(cid:7871)u ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh d(cid:7915)ng này không có ý

ngh(cid:297)a, ngh(cid:297)a là chu(cid:7895)i c(cid:7911)a bi(cid:7871)n không d(cid:7915)ng và có m(cid:7897)t ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) (nh(cid:432)

v(cid:7853)y gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t không (H0) s(cid:7869) (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c ch(cid:7845)p nh(cid:7853)n).

Gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t c(cid:7911)a ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh:

H0: (cid:948) = 0 (ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) / không d(cid:7915)ng)

H1: (cid:948) (cid:8800) 0 (không ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) / d(cid:7915)ng)

N(cid:7871)u giá tr(cid:7883) th(cid:7889)ng kê t l(cid:7899)n h(cid:417)n giá tr(cid:7883) ADF t-critical , gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t không (H0 )

không b(cid:7883) bác b(cid:7887) (t(cid:7891)n t(cid:7841)i ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883)), nh(cid:432)ng n(cid:7871)u giá tr(cid:7883) th(cid:7889)ng kê t nh(cid:7887)

h(cid:417)n giá tr(cid:7883) ADF t-critical, ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) không t(cid:7891)n t(cid:7841)i (nh(cid:432) v(cid:7853)y, gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t

không H0 s(cid:7869) b(cid:7883) bác b(cid:7887)). Tr(cid:432)(cid:7899)c tiên, ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) s(cid:7869) (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:7903) m(cid:7913)c

chu(cid:7895)i g(cid:7889)c (ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) (cid:7903) m(cid:7913)c v(cid:7899)i h(cid:7857)ng s(cid:7889) và ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) (cid:7903)

m(cid:7913)c v(cid:7899)i h(cid:7857)ng s(cid:7889) và xu h(cid:432)(cid:7899)ng) và sau (cid:273)ó ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) s(cid:7869) (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:7903)

m(cid:7913)c sai ph(cid:7853)n b(cid:7853)c 1 (ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) (cid:7903) m(cid:7913)c sai phân b(cid:7853)c 1 v(cid:7899)i h(cid:7857)ng s(cid:7889) và

16

ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) (cid:7903) m(cid:7913)c sai phân b(cid:7853)c 1 v(cid:7899)i h(cid:7857)ng s(cid:7889) và xu h(cid:432)(cid:7899)ng). Các ph(cid:432)(cid:417)ng

trình sau (cid:273)ây là nh(cid:7919)ng ph(cid:432)(cid:417)ng trình (cid:7903) m(cid:7913)c không h(cid:7857)ng s(cid:7889) và xu h(cid:432)(cid:7899)ng; (cid:7903) m(cid:7913)c ch(cid:7881) có

h(cid:7857)ng s(cid:7889) ; (cid:7903) m(cid:7913)c h(cid:7857)ng s(cid:7889) và xu h(cid:432)(cid:7899)ng:

- Ph(cid:432)(cid:417)ng trình (cid:7903) m(cid:7913)c không có h(cid:7857)ng s(cid:7889) và xu h(cid:432)(cid:7899)ng:

rYt = (cid:948)Yt-1 + Ut (3.2)

- Ph(cid:432)(cid:417)ng trình (cid:7903) m(cid:7913)c ch(cid:7881) có h(cid:7857)ng s(cid:7889):

rYt = (cid:945) + (cid:948)Yt-1 + Ut (3.3)

- Ph(cid:432)(cid:417)ng trình (cid:7903) m(cid:7913)c có h(cid:7857)ng s(cid:7889) và xu h(cid:432)(cid:7899)ng:

rYt = (cid:945) + (cid:946)T + (cid:948)Yt-1 + Ut (3.4)

3.4 Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t

Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c s(cid:7917) d(cid:7909)ng trong (cid:273)(cid:7873) tài này b(cid:7903)i vì nó xem xét m(cid:7889)i

quan h(cid:7879) dài h(cid:7841)n gi(cid:7919)a hai bi(cid:7871)n ((cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i

th(cid:7921)c t(cid:7871)).

Trong ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t , hai ph(cid:432)(cid:417)ng pháp ti(cid:7871)p c(cid:7853)n (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c s(cid:7917) d(cid:7909)ng. M(cid:7897)t

mô hình (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c phát tri(cid:7875)n b(cid:7903)i Engle và Granger (1987) và m(cid:7897)t mô hình khác c(cid:7911)a

Johansen (1988) và Johansen Jesulius (1990).

- Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh Engle và Granger (1987)

Gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t cho ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh này:

H0: (cid:948) = 0 (không d(cid:7915)ng cho (cid:956)^t ho(cid:7863)c không (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t n(cid:7871)u t(cid:948) > (cid:964))

H1: (cid:948) < 0 (d(cid:7915)ng cho (cid:956)^t ho(cid:7863)c có (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t n(cid:7871)u t(cid:948) < (cid:964))

Trong (cid:273)ó:

+ (cid:956)^ : là s(cid:7889) h(cid:7841)ng sai s(cid:7889)

+ (cid:964) : là giá tr(cid:7883) phê phán th(cid:7889)ng kê t

Quá trình ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh c(cid:7911)a Engle và Granger (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c s(cid:7917) d(cid:7909)ng (cid:273)(cid:7875) xem xét tính d(cid:7915)ng

c(cid:7911)a bi(cid:7871)n (cid:7903) m(cid:7913)c ph(cid:7847)n d(cid:432). Tuy nhiên ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh c(cid:7911)a Engle và Granger không gi(cid:7843)i quy(cid:7871)t

(cid:273)(cid:432)(cid:7907)c v(cid:7845)n (cid:273)(cid:7873) n(cid:7871)u có nhi(cid:7873)u bi(cid:7871)n là (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t trong khi chúng ta gi(cid:7843) (cid:273)(cid:7883)nh r(cid:7857)ng ch(cid:7881) có

17

m(cid:7897)t vector là (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t.Vì v(cid:7853)y, ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh Johansen s(cid:7869) (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c s(cid:7917) d(cid:7909)ng trong (cid:273)(cid:7873) tài

này b(cid:7903)i vì nó gi(cid:7843)i quy(cid:7871)t (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c v(cid:7845)n (cid:273)(cid:7873) trên.

- Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh Johansen (1988) và Johansen (cid:8211)Juselius (1990)

Ph(cid:432)(cid:417)ng pháp Johansen (cid:8211)Juselius có hai ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh t(cid:7927) s(cid:7889) h(cid:7907)p lý là ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh giá

tr(cid:7883) v(cid:7871)t và ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh giá tr(cid:7883) riêng c(cid:7921)c (cid:273)(cid:7841)i.

n

T-=

1ln( l- )

Ph(cid:432)(cid:417)ng trình giá tr(cid:7883) v(cid:7871)t: (trace value)

)(l r trace

1

r

t

(3.5)

(cid:229) += Trong (cid:273)ó T là t(cid:7893)ng s(cid:7889) quan sát; n là s(cid:7889) l(cid:432)(cid:7907)ng bi(cid:7871)n. (cid:955) trace (r) có phân ph(cid:7889)i chi bình

ph(cid:432)(cid:417)ng v(cid:7899)i (n-r) b(cid:7853)c t(cid:7921) do. Giá tr(cid:7883) l(cid:7899)n c(cid:7911)a (cid:955)trace (r) s(cid:7869) cho b(cid:7857)ng ch(cid:7913)ng (cid:273)(cid:7889)i v(cid:7899)i gi(cid:7843)

thuy(cid:7871)t c(cid:7911)a r ho(cid:7863)c có ít h(cid:417)n vector (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t.

1ln[

]

l

T-=

Ph(cid:432)(cid:417)ng trình giá tr(cid:7883) riêng c(cid:7921)c (cid:273)(cid:7841)i: (Maximal Eigenvalue)

max

rl +- 1

(3.6)

Trong ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh giá tr(cid:7883) riêng c(cid:7921)c (cid:273)(cid:7841)i, gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t không H0 : r=0 vector (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t

(cid:273)(cid:432)(cid:7907)c ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:7913)ng v(cid:7899)i gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t (cid:273)(cid:7889)i Ha là r=r+1 vector (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t.

3.5 Mô hình vector hi(cid:7879)u ch(cid:7881)nh sai s(cid:7889) VECM

Mô hình VECM (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c s(cid:7917) d(cid:7909)ng trong (cid:273)(cid:7873) tài này (cid:273)(cid:7875) xem xét m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a các

bi(cid:7871)n trong ng(cid:7855)n h(cid:7841)n . (cid:272)(cid:7873) tài th(cid:7921)c hi(cid:7879)n (cid:432)(cid:7899)c l(cid:432)(cid:7907)ng VECM t(cid:432)(cid:417)ng t(cid:7921) nh(cid:432) SheluUsman

(2009):

p

1 -

=

Ph(cid:432)(cid:417)ng trình VAR nh(cid:432) sau :

DU t

i DUG t

i

PU+ t

e+ t

-

1 -

i

1 =

(3.7)

(cid:229)

Trong (cid:273)ó Yt là 2x1 vector t(cid:432)(cid:417)ng (cid:7913)ng (FDI và GDP); r là sai phân b(cid:7853)c 1; (cid:949)t là 2

x 1 vector ph(cid:7847)n d(cid:432). Mô hình VECM có th(cid:7875) gi(cid:7843)i thích m(cid:7889)i quan h(cid:7879) ng(cid:7855)n h(cid:7841)n và (cid:273)i(cid:7873)u

ch(cid:7881)nh trong dài h(cid:7841)n (cid:273)(cid:7875) thay (cid:273)(cid:7893)i trong Yt qua các tham s(cid:7889) (cid:915)i và (cid:8719)Yt-1 là s(cid:7889) h(cid:7841)ng hi(cid:7879)u

ch(cid:7881)nh sai s(cid:7889) và (cid:8719) (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c tính t(cid:7915) các ma tr(cid:7853)n riêng (cid:945) và (cid:946) ((cid:8719)=(cid:945) (cid:946)) và (cid:946) là tham s(cid:7889) vector

18

(cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t và (cid:945) th(cid:7875) hi(cid:7879)n vector h(cid:7879) s(cid:7889) hi(cid:7879)u ch(cid:7881)nh sai s(cid:7889). Nó (cid:273)(cid:7875) (cid:273)o l(cid:432)(cid:7901)ng t(cid:7889)c (cid:273)(cid:7897) h(cid:7897)i t(cid:7909)

(cid:273)(cid:7871)n tr(cid:7841)ng thái (cid:7893)n (cid:273)(cid:7883)nh dài h(cid:7841)n.

3.6 Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh m(cid:7889)i quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) Granger

Sau khi áp d(cid:7909)ng (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t, ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nhân qu(cid:7843) Granger (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c s(cid:7917) d(cid:7909)ng trong

(cid:273)(cid:7873) tài này. (cid:272)i(cid:7873)u này là (cid:273)(cid:7875) xác (cid:273)(cid:7883)nh m(cid:7889)i quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) gi(cid:7919)a các bi(cid:7871)n v(cid:7899)i nhau. Nhân

qu(cid:7843) Granger (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c dùng (cid:273)(cid:7875) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh m(cid:7889)i quan h(cid:7879) dài h(cid:7841)n gi(cid:7919)a FDI và GDP. Quy trình

Granger (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c l(cid:7921)a ch(cid:7885)n b(cid:7903)i vì nó là cách ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) m(cid:7841)nh m(cid:7869) và (cid:273)(cid:417)n

gi(cid:7843)n (nh(cid:432) theo Granger (1986)).

p

q

FDI

=

+

+

GDP t

GDP t

b j

t

j

m t 1

1 -

-

i

i

s i 1 =

1 =

(cid:229)

(cid:229)

Mô hình (cid:432)(cid:7899)c l(cid:432)(cid:7907)ng theo Granger (1986) :

p

q

FDI

FDI

=

+

+

t

GDP t

m 2

t

t

j

1 -

-

i

i

g i 1 =

d j 1 -

(cid:229)

(cid:229)

(3.8)

(3.9)

Trong (cid:273)ó:

Ph(cid:432)(cid:417)ng trình (3.8) : GDPt là bi(cid:7871)n ph(cid:7909) thu(cid:7897)c, FDIt là bi(cid:7871)n (cid:273)(cid:7897)c l(cid:7853)p, (cid:956)1t là s(cid:7889) h(cid:7841)n

sai s(cid:7889) nhi(cid:7877)u tr(cid:7855)ng.

Ph(cid:432)(cid:417)ng trình (3.9) : FDIt là bi(cid:7871)n ph(cid:7909) thu(cid:7897)c, GDPt là bi(cid:7871)n (cid:273)(cid:7897)c l(cid:7853)p, (cid:956)2t là s(cid:7889) h(cid:7841)n

sai s(cid:7889) nhi(cid:7877)u tr(cid:7855)ng.

Gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t trong ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh này có d(cid:7841)ng nh(cid:432) sau:

H0: FDI không nhân qu(cid:7843) Granger GDP n(cid:7871)u giá tr(cid:7883) F < giá tr(cid:7883) F critical

Ha: FDI nhân qu(cid:7843) Granger GDP n(cid:7871)u giá tr(cid:7883) F > giá tr(cid:7883) F critical

H0: GDP không nhân qu(cid:7843) Granger FDI n(cid:7871)u giá tr(cid:7883) F < giá tr(cid:7883) F critical

Ha: GDP nhân qu(cid:7843) Granger FDI n(cid:7871)u giá tr(cid:7883) F > giá tr(cid:7883) F critical

19

(cid:272)(cid:7875) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t trên, s(cid:7917) d(cid:7909)ng ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh th(cid:7889)ng kê F-Wald có d(cid:7841)ng nh(cid:432) sau :

(3.11)

Trong (cid:273)ó:

+ RSSU : t(cid:7893)ng bình ph(cid:432)(cid:417)ng ph(cid:7847)n d(cid:432) t(cid:7915) toàn ph(cid:432)(cid:417)ng trình.(ph(cid:432)(cid:417)ng trình

không b(cid:7883) gi(cid:7899)i h(cid:7841)n)

+ RSSR: t(cid:7893)ng bình ph(cid:432)(cid:417)ng ph(cid:7847)n d(cid:432) t(cid:7915) ph(cid:432)(cid:417)ng trình d(cid:432)(cid:7899)i s(cid:7921) gi(cid:7843) (cid:273)(cid:7883)nh có s(cid:7921)

s(cid:7855)p (cid:273)(cid:7863)t bi(cid:7871)n là d(cid:432) khi s(cid:7921) gi(cid:7899)i h(cid:7841)n là b(cid:7855)t bu(cid:7897)c (ph(cid:432)(cid:417)ng trình b(cid:7883) gi(cid:7899)i h(cid:7841)n)

+ T : kích c(cid:7905) m(cid:7851)u

+ q: (cid:273)(cid:7897) tr(cid:7877).

N(cid:7871)u giá tr(cid:7883) th(cid:7889)ng kê F nh(cid:7887) h(cid:417)n giá tr(cid:7883) F critical (cid:7903) m(cid:7897)t m(cid:7913)c ý ngh(cid:297)a xác (cid:273)(cid:7883)nh thì

ch(cid:7845)p nh(cid:7853)n H0. Ng(cid:432)(cid:7907)c l(cid:7841)i, giá tr(cid:7883) th(cid:7889)ng kê F l(cid:7899)n h(cid:417)n giá tr(cid:7883) F critical (cid:7903) m(cid:7897)t m(cid:7913)c ý ngh(cid:297)a

xác (cid:273)(cid:7883)nh thì bác b(cid:7887) H0, ngh(cid:297)a là ch(cid:7845)p nh(cid:7853)n Ha

K(cid:7870)T LU(cid:7852)N PH(cid:7846)N 3

(cid:272)(cid:7875) nghiên c(cid:7913) m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871)

c(cid:7911)a Vi(cid:7879)t Nam, ph(cid:7847)n này (cid:273)ã trình bày các ph(cid:432)(cid:417)ng pháp (cid:273)(cid:7883)nh l(cid:432)(cid:7907)ng (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c s(cid:7917) d(cid:7909)ng nh(cid:432)

ph(cid:432)(cid:417)ng pháp ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) ADF và ch(cid:7881) tiêu AIC (cid:273)(cid:7875) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh tính d(cid:7915)ng

c(cid:7911)a hai bi(cid:7871)n FDI và GDP; ph(cid:432)(cid:417)ng pháp ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t c(cid:7911)a Johansen (1988)

và Johansen Jesulius (1990) (cid:273)(cid:7875) phân tích s(cid:7921) tác (cid:273)(cid:7897)ng dài h(cid:7841)n c(cid:7911)a FDI (cid:273)(cid:7871)n GDP; mô

hình h(cid:7891)i quy hai bi(cid:7871)n VECM (cid:273)(cid:7875) phân tích tác (cid:273)(cid:7897)ng ng(cid:7855)n h(cid:7841)n gi(cid:7919)a hai bi(cid:7871)n. Cu(cid:7889)i cùng,

s(cid:7917) d(cid:7909)ng ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nhân qu(cid:7843) Granger r(cid:7845)t n(cid:7893)i ti(cid:7871)ng (cid:273)(cid:7875) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) hai

chi(cid:7873)u t(cid:7915) FDI (cid:273)(cid:7871)n GDP và ng(cid:432)(cid:7907)c l(cid:7841)i.

20

4. CÁC K(cid:7870)T QU(cid:7842) NGHIÊN C(cid:7912)U TH(cid:7920)C NGHI(cid:7878)M

K(cid:7871)t qu(cid:7843) th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m trong (cid:273)(cid:7873) tài s(cid:7869) (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c th(cid:7843)o lu(cid:7853)n và gi(cid:7843)i thích trong ph(cid:7847)n 4

này. D(cid:7919) li(cid:7879)u (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c b(cid:7855)t (cid:273)(cid:7847)u t(cid:7915) n(cid:259)m 1987 (cid:273)(cid:7871)n n(cid:259)m 2011 (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c s(cid:7917) d(cid:7909)ng trong (cid:273)(cid:7873) tài cho

hai bi(cid:7871)n FDI và GDP, trong (cid:273)ó GDP là bi(cid:7871)n ph(cid:7909) thu(cid:7897)c và FDI là bi(cid:7871)n (cid:273)(cid:7897)c l(cid:7853)p

Tr(cid:432)(cid:7899)c tiên, ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) d(cid:7921)a trên ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh ADF (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c th(cid:7921)c hi(cid:7879)n (cid:273)(cid:7875)

ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh tính d(cid:7915)ng c(cid:7911)a các chu(cid:7895)i d(cid:7919) li(cid:7879)u th(cid:7901)i gian. Sau (cid:273)ó, ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t

Johansen và Juselius (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c trình bày (cid:273)(cid:7875) xem xét s(cid:7921) t(cid:7891)n t(cid:7841)i m(cid:7889)i quan h(cid:7879) dài h(cid:7841)n gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u

t(cid:7921) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i th(cid:7921)c t(cid:7871). Cu(cid:7889)i cùng, ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nhân

qu(cid:7843) Granger s(cid:7869) (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c th(cid:7921)c hi(cid:7879)n (cid:273)(cid:7875) xác (cid:273)(cid:7883)nh chi(cid:7873)u nhân qu(cid:7843) gi(cid:7919)a hai bi(cid:7871)n này. Nó (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c

dùng (cid:273)(cid:7875) phân tích chi(cid:7873)u nhân qu(cid:7843) gi(cid:7919)a FDI và GDP th(cid:7921)c.

4.1 Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883):

Có nhi(cid:7873)u cách (cid:273)(cid:7875) xem xét m(cid:7897)t chu(cid:7895)i th(cid:7901)i gian là d(cid:7915)ng hay không d(cid:7915)ng, ch(cid:7859)ng

h(cid:7841)n nh(cid:432): phân tích (cid:273)(cid:7891) th(cid:7883), hàm t(cid:7921) t(cid:432)(cid:417)ng quan...Tuy nhiên ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) là

cách ki(cid:7875)m nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c s(cid:7917) d(cid:7909)ng ph(cid:7893) bi(cid:7871)n hi(cid:7879)n nay.

Th(cid:7921)c hi(cid:7879)n ti(cid:7871)n hành ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) c(cid:7911)a t(cid:7915)ng bi(cid:7871)n riêng bi(cid:7879)t (cid:273)(cid:7875) xác

(cid:273)(cid:7883)nh thu(cid:7897)c tính d(cid:7915)ng c(cid:7911)a chu(cid:7895)i s(cid:7889) li(cid:7879)u các bi(cid:7871)n quan sát; (cid:273)(cid:7873) tài s(cid:7917) d(cid:7909)ng ph(cid:432)(cid:417)ng pháp

ph(cid:7893) bi(cid:7871)n (cid:273)(cid:7875) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) là ph(cid:432)(cid:417)ng pháp ADF (Augmented Dickey-

Fuller).

(cid:272)(cid:7889)i v(cid:7899)i chu(cid:7895)i GDP, các tr(cid:7883) th(cid:7889)ng kê t-critical (cid:7903) m(cid:7913)c ý ngh(cid:297)a 1%, 5% và 10%

(cid:273)(cid:432)(cid:7907)c tính b(cid:7903)i Mackinon là -3,737; -2,991, -2,635 t(cid:432)(cid:417)ng (cid:7913)ng (khi có h(cid:7879) s(cid:7889) ch(cid:7863)n) và

-4,394, -3,612, -3,243 t(cid:432)(cid:417)ng (cid:7913)ng (khi có h(cid:7879) s(cid:7889) ch(cid:7863)n và xu h(cid:432)(cid:7899)ng). Do giá tr(cid:7883) th(cid:7889)ng kê

t-Statistic (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c tính ra là 2,956 (khi có h(cid:7879) s(cid:7889) ch(cid:7863)n) và -1,666 (khi có h(cid:7879) s(cid:7889) ch(cid:7863)n và xu

h(cid:432)(cid:7899)ng) (cid:273)(cid:7873)u l(cid:7899)n h(cid:417)n các giá tr(cid:7883) t-critical trên (cid:7903) m(cid:7913)c ngh(cid:297)a 1%, 5% và 10% , do (cid:273)ó

không bác b(cid:7887) gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t không (H0), t(cid:7913)c là chu(cid:7895)i GDP th(cid:7875) hi(cid:7879)n m(cid:7897)t nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883), (cid:273)ây

là m(cid:7897)t cách khác (cid:273)(cid:7875) nói r(cid:7857)ng chu(cid:7895)i GDP là không d(cid:7915)ng.

21

T(cid:432)(cid:417)ng t(cid:7921) nh(cid:432) v(cid:7853)y, (cid:273)(cid:7889)i v(cid:7899)i chu(cid:7895)i FDI, các tr(cid:7883) th(cid:7889)ng kê t-critical (cid:7903) m(cid:7913)c ý ngh(cid:297)a

1%, 5% và 10% (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c tính b(cid:7903)i Mackinon là -3,737; -2,991, -2,635 t(cid:432)(cid:417)ng (cid:7913)ng (khi có h(cid:7879)

s(cid:7889) ch(cid:7863)n) và -4,394, -3,612, -3,243 t(cid:432)(cid:417)ng (cid:7913)ng (khi có h(cid:7879) s(cid:7889) ch(cid:7863)n và xu h(cid:432)(cid:7899)ng). Do giá

tr(cid:7883) th(cid:7889)ng kê t-Statistic (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c tính ra là -0,733 (khi có h(cid:7879) s(cid:7889) ch(cid:7863)n) và -1,801 (khi có h(cid:7879) s(cid:7889)

ch(cid:7863)n và xu h(cid:432)(cid:7899)ng) (cid:273)(cid:7873)u l(cid:7899)n h(cid:417)n các giá tr(cid:7883) t-critical trên (cid:7903) m(cid:7913)c ngh(cid:297)a 1%, 5% và 10% ,

do (cid:273)ó không bác b(cid:7887) gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t không (H0), t(cid:7913)c là chu(cid:7895)i FDI th(cid:7875) hi(cid:7879)n m(cid:7897)t nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n

v(cid:7883), vì v(cid:7853)y chu(cid:7895)i FDI là không d(cid:7915)ng.

K(cid:7871)t qu(cid:7843) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (B(cid:7843)ng 4.1) cho th(cid:7845)y chu(cid:7895)i các bi(cid:7871)n FDI và GDP là chu(cid:7895)i th(cid:7901)i

gian không d(cid:7915)ng.

B(cid:7843)ng 4.1 Tóm t(cid:7855)t k(cid:7871)t qu(cid:7843) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) (chu(cid:7895)i g(cid:7889)c)

Giá tr(cid:7883) t-critical Bi(cid:7871)n ADF K(cid:7871)t lu(cid:7853)n M(cid:7913)c 1% M(cid:7913)c 5% M(cid:7913)c 10%

H(cid:7879) s(cid:7889) ch(cid:7863)n

GDP 2,956 -3,737 -2,991 -2,635 Không d(cid:7915)ng

FDI -0,733 -3,737 -2,991 -2,635 Không d(cid:7915)ng

H(cid:7879) s(cid:7889) ch(cid:7863)n và xu h(cid:432)(cid:7899)ng

GDP -1,666 -4,394 -3,612 -3,243 Không d(cid:7915)ng

FDI -1,801 -4,394 -3,612 -3,243 Không d(cid:7915)ng

(Ngu(cid:7891)n: k(cid:7871)t qu(cid:7843) t(cid:7893)ng h(cid:7907)p t(cid:7915) Eviews 6.0)

Qua b(cid:7843)ng 4.1 có th(cid:7875) nh(cid:7853)n th(cid:7845)y các chu(cid:7895)i quan sát GDP và FDI là không d(cid:7915)ng (cid:7903)

các m(cid:7913)c ý ngh(cid:297)a 1%, 5%, và 10%. Vì v(cid:7853)y, ti(cid:7871)p t(cid:7909)c l(cid:7845)y sai phân b(cid:7853)c 1 c(cid:7911)a chu(cid:7895)i (cid:273)(cid:7875) xem

xét tính d(cid:7915)ng c(cid:7911)a các chu(cid:7895)i này.

Sau khi l(cid:7845)y sai phân b(cid:7853)c 1, (cid:273)(cid:7889)i v(cid:7899)i chu(cid:7895)i GDP, giá tr(cid:7883) t-critical khi có h(cid:7879) s(cid:7889) ch(cid:7863)n

(cid:7903) m(cid:7913)c ý ngh(cid:297)a 1%, 5% và 10% là -3,752, -2,998, -2,638 t(cid:432)(cid:417)ng (cid:7913)ng; còn giá tr(cid:7883) th(cid:7889)ng

kê t tính ra (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c là -2,411 v(cid:7851)n l(cid:7899)n h(cid:417)n các giá t-critical trên nên v(cid:7851)n ch(cid:7845)p nh(cid:7853)n H0 có

ngh(cid:297)a là v(cid:7851)n không d(cid:7915)ng. Ti(cid:7871)p t(cid:7909)c, giá tr(cid:7883) t-critical khi có h(cid:7879) s(cid:7889) ch(cid:7863)n và xu h(cid:432)(cid:7899)ng (cid:7903)

22

m(cid:7913)c ý ngh(cid:297)a 1%,5% và 10% là -4,416, -3,622,-3,248 t(cid:432)(cid:417)ng (cid:7913)ng, trong khi (cid:273)ó giá tr(cid:7883)

th(cid:7889)ng kê t tính ra (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c là -3,644. Giá tr(cid:7883) này nh(cid:7887) h(cid:417)n giá tr(cid:7883) t-critical (cid:7903) m(cid:7913)c ý ngh(cid:297)a 5%

và 10%, do (cid:273)ó có th(cid:7875) bác b(cid:7887) gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t không H0 , t(cid:7913)c là chu(cid:7895)i GDP sai phân b(cid:7853)c 1

không th(cid:7875) hi(cid:7879)n nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883), ho(cid:7863)c có th(cid:7875) nói r(cid:7857)ng d(cid:7919) li(cid:7879)u này d(cid:7915)ng.

(cid:272)(cid:7889)i v(cid:7899)i chu(cid:7895)i FDI khi sai phân b(cid:7853)c 1, các giá tr(cid:7883) th(cid:7889)ng kê t-critical (cid:7903) m(cid:7913)c ý

ngh(cid:297)a 1%, 5% và 10% là -3,752,-2,998 ,-2,638 t(cid:432)(cid:417)ng (cid:7913)ng (khi có h(cid:7879) s(cid:7889) ch(cid:7863)n) và -

4,498, -3,658, -3,268 t(cid:432)(cid:417)ng (cid:7913)ng (khi có h(cid:7879) s(cid:7889) ch(cid:7863)n và xu h(cid:432)(cid:7899)ng). Giá tr(cid:7883) th(cid:7889)ng kê t-

Statistic tính ra là -3,544 (khi có h(cid:7879) s(cid:7889) ch(cid:7863)n) và -3,778 (khi có h(cid:7879) s(cid:7889) ch(cid:7863)n và xu h(cid:432)(cid:7899)ng)

(cid:273)(cid:7873)u nh(cid:7887) h(cid:417)n các giá tr(cid:7883) t-critical trên (cid:7903) m(cid:7913)c ngh(cid:297)a 5% và 10% , do (cid:273)ó bác b(cid:7887) gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t

không (H0), t(cid:7913)c là chu(cid:7895)i FDI không th(cid:7875) hi(cid:7879)n m(cid:7897)t nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883), vì v(cid:7853)y chu(cid:7895)i FDI s(cid:7869) là

d(cid:7915)ng (cid:7903) m(cid:7913)c 5% và 10%.

B(cid:7843)ng 4.2 Tóm t(cid:7855)t k(cid:7871)t qu(cid:7843) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) (chu(cid:7895)i sai phân b(cid:7853)c 1)

Giá tr(cid:7883) t-critical K(cid:7871)t lu(cid:7853)n Bi(cid:7871)n ADF M(cid:7913)c 1% M(cid:7913)c 5% M(cid:7913)c 10%

H(cid:7879) s(cid:7889) ch(cid:7863)n

GDP -2,411 -3,752 -2,998 -2,638 Không d(cid:7915)ng

FDI -3,544 -3,752 -2,998 -2,638 d(cid:7915)ng 5%, 10%

H(cid:7879) s(cid:7889) ch(cid:7863)n và xu h(cid:432)(cid:7899)ng

GDP -3,644 -4,416 -3,622 -3,248 d(cid:7915)ng 5%, 10%

FDI -3,778 -4,498 -3,658 -3,268 d(cid:7915)ng 5%, 10%

(Ngu(cid:7891)n: k(cid:7871)t qu(cid:7843) t(cid:7893)ng h(cid:7907)p t(cid:7915) Eviews 6.0)

K(cid:7871)t qu(cid:7843) cho th(cid:7845)y r(cid:7857)ng, các chu(cid:7895)i c(cid:7911)a bi(cid:7871)n GDP và bi(cid:7871)n FDI sau khi l(cid:7845)y sai phân

b(cid:7853)c 1 thì d(cid:7915)ng (cid:7903) các m(cid:7913)c ý ngh(cid:297)a 5% và 10%.

Tóm l(cid:7841)i, k(cid:7871)t qu(cid:7843) (cid:7903) trên cho th(cid:7845)y t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i và (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) n(cid:432)(cid:7899)c ngoài

c(cid:7911)a Vi(cid:7879)t Nam là không d(cid:7915)ng (cid:7903) chu(cid:7895)i g(cid:7889)c mà d(cid:7915)ng (cid:7903) m(cid:7913)c sai phân b(cid:7853)c 1 (cid:7903) các m(cid:7913)c ý

23

ngh(cid:297)a 5% và 10%. K(cid:7871)t qu(cid:7843) này ng(cid:7909) ý gi(cid:7919)a các bi(cid:7871)n có t(cid:7891)n t(cid:7841)i m(cid:7889)i quan h(cid:7879) (cid:273)(cid:7891)ng liên

k(cid:7871)t. Vì v(cid:7853)y, chúng ta có th(cid:7875) ti(cid:7871)n hành b(cid:432)(cid:7899)c phân tích (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t trong dài h(cid:7841)n.

4.2 Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t

M(cid:7909)c tiêu c(cid:7911)a (cid:273)(cid:7873) tài này là làm th(cid:7871) nào (cid:273)(cid:7875) (cid:273)ánh giá FDI trong th(cid:7901)i gian dài tác

(cid:273)(cid:7897)ng (cid:273)(cid:7871)n GDP là có t(cid:7891)n t(cid:7841)i hay không. Vì v(cid:7853)y, (cid:273)(cid:7875) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh m(cid:7889)i quan h(cid:7879) cân b(cid:7857)ng dài

h(cid:7841)n gi(cid:7919)a FDI và GDP th(cid:7921)c t(cid:7871), ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c s(cid:7917) d(cid:7909)ng trong (cid:273)(cid:7873) tài này.

H(cid:7891)i quy (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t theo ph(cid:432)(cid:417)ng pháp ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh Johansen (cid:8211)Juselius theo t(cid:7927) s(cid:7889) h(cid:7907)p

lý là ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh v(cid:7871)t ma tr(cid:7853)n (Trace) và ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh giá tr(cid:7883) riêng c(cid:7921)c (cid:273)(cid:7841)i c(cid:7911)a ma tr(cid:7853)n

(Maximal eigenvalue). Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t ph(cid:7909) thu(cid:7897)c vào s(cid:7889) b(cid:7853)c tr(cid:7877) trong

ph(cid:432)(cid:417)ng trình ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh, s(cid:7889) b(cid:7853)c tr(cid:7877) này (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c ch(cid:7885)n qua tiêu chu(cid:7849)n thông tin AIC

(Akaike Information Criteria), FPE(final prediction error). Gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t không H0 là có

quan h(cid:7879) (cid:273)(cid:7891)ng k(cid:7871)t h(cid:7907)p có b(cid:7853)c r=0, ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh xác nh(cid:7853)n là có t(cid:432)(cid:417)ng quan (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t

n(cid:7871)u t(cid:7915) ch(cid:7889)i gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t là b(cid:7853)c (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t = 0 và ch(cid:7845)p nh(cid:7853)n gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t b(cid:7853)c liên

k(cid:7871)t =1 (cid:7903) m(cid:7913)c ý ngh(cid:297)a 5%.

K(cid:7871)t qu(cid:7843) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c th(cid:7875) hi(cid:7879)n (cid:7903) b(cid:7843)ng 2:

B(cid:7843)ng 4.3. Tóm t(cid:7855)t k(cid:7871)t qu(cid:7843) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t

Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh v(cid:7871)t ma tr(cid:7853)n (Trace)

Gi(cid:7843) Gi(cid:7843) Giá tr(cid:7883) riêng Giá tr(cid:7883) critical Giá tr(cid:7883) Trace thuy(cid:7871)t thuy(cid:7871)t c(cid:7911)a ma tr(cid:7853)n (Critical Value) (Trace Statistic) (Eigenvalue) (cid:945)=5% H0 Ha

r=0 * r=1 0,738834 40,77682 25,87211

r=1 r=2 0,400041 11,23965 12,51798

(*) gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t H0 b(cid:7883) bác b(cid:7887)

24

Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh giá tr(cid:7883) riêng c(cid:7921)c (cid:273)(cid:7841)i c(cid:7911)a ma tr(cid:7853)n (Maximum Eigenvalue)

Giá tr(cid:7883) riêng c(cid:7921)c Gi(cid:7843) Gi(cid:7843) Giá tr(cid:7883) riêng Giá tr(cid:7883) critical (cid:273)(cid:7841)i c(cid:7911)a ma tr(cid:7853)n thuy(cid:7871)t thuy(cid:7871)t c(cid:7911)a ma tr(cid:7853)n (Critical Value) (Max- (Eigenvalue) (cid:945)=5% H0 Ha Eigen Statistic)

r=0 * r=1 0,738834 29,53717 19,38704

r=1 r=2 0,400041 11,23965 12,51798

(*) gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t H0 b(cid:7883) bác b(cid:7887)

(Ngu(cid:7891)n: k(cid:7871)t qu(cid:7843) t(cid:7893)ng h(cid:7907)p t(cid:7915) Eview 6.0)

Trong ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh v(cid:7871)t c(cid:7911)a ma tr(cid:7853)n, giá tr(cid:7883) v(cid:7871)t là 40,77 cao h(cid:417)n giá tr(cid:7883) critical là

25,87 (cid:7903) m(cid:7913)c ý ngh(cid:297)a là 5%. K(cid:7871)t qu(cid:7843) này cho th(cid:7845)y c(cid:7863)p chu(cid:7895)i t(cid:7915) ch(cid:7889)i gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t H0 có

b(cid:7853)c (cid:273)(cid:7891)ng k(cid:7871)t h(cid:7907)p b(cid:7857)ng zero (cid:273)(cid:7889)i v(cid:7899)i c(cid:7863)p chu(cid:7895)i gi(cid:7919)a GDP và FDI, ngh(cid:297)a là ch(cid:7845)p nh(cid:7853)n gi(cid:7843)

thuy(cid:7871)t (cid:273)(cid:7889)i Ha có b(cid:7853)c (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t b(cid:7857)ng 1. K(cid:7871)t qu(cid:7843) th(cid:7889)ng kê v(cid:7871)t ma tr(cid:7853)n cho th(cid:7845)y

ph(cid:432)(cid:417)ng trình này có m(cid:7889)i quan h(cid:7879) dài h(cid:7841)n gi(cid:7919)a hai bi(cid:7871)n (cid:7903) m(cid:7913)c ý ngh(cid:297)a 5%.

Trong ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh giá tr(cid:7883) riêng c(cid:7921)c (cid:273)(cid:7841)i c(cid:7911)a ma tr(cid:7853)n, k(cid:7871)t qu(cid:7843) th(cid:7889)ng kê c(cid:361)ng cho

th(cid:7845)y m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a các bi(cid:7871)n trong dài h(cid:7841)n (cid:7903) m(cid:7913)c ý ngh(cid:297)a 5%. K(cid:7871)t qu(cid:7843) giá tr(cid:7883) riêng

c(cid:7921)c (cid:273)(cid:7841)i là 29,53 cao h(cid:417)n giá tr(cid:7883) critical là 19,38 (cid:7903) m(cid:7913)c ý ngh(cid:297)a là 5%. K(cid:7871)t qu(cid:7843) này (cid:273)ã

bác b(cid:7887) gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t H0 có b(cid:7853)c (cid:273)(cid:7891)ng k(cid:7871)t h(cid:7907)p b(cid:7857)ng zero (cid:273)(cid:7889)i v(cid:7899)i c(cid:7863)p chu(cid:7895)i gi(cid:7919)a GDP và

FDI, ngh(cid:297)a là ch(cid:7845)p nh(cid:7853)n gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t (cid:273)(cid:7889)i Ha có b(cid:7853)c (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t b(cid:7857)ng 1.

B(cid:7843)ng 4.4 Vector (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t

1 Ph(cid:432)(cid:417)ng trình (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t Log likelihood -377,5424

GDP FDI

1,000000 12,19635

(4,00407)

(Ngu(cid:7891)n: k(cid:7871)t qu(cid:7843) t(cid:7893)ng h(cid:7907)p t(cid:7915) Eview 6.0)

25

GDP là bi(cid:7871)n ph(cid:7909) thu(cid:7897)c, có th(cid:7875) suy ra ph(cid:432)(cid:417)ng trình (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t gi(cid:7919)a GDP và

FDI (cid:7903) Vi(cid:7879)t Nam nh(cid:432) sau:

GDP = 12,196 x FDI

Ph(cid:432)(cid:417)ng trình (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t nói lên r(cid:7857)ng (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài t(cid:259)ng lên 1%

thì t(cid:7841)o ra t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i c(cid:7911)a Vi(cid:7879)t Nam t(cid:259)ng lên 12,196% . K(cid:7871)t qu(cid:7843) cho th(cid:7845)y

r(cid:7857)ng (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c cao h(cid:417)n có th(cid:7875) (cid:273)óng góp cho t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i (cid:7903) Vi(cid:7879)t

Nam.

4.3 Mô hình VECM

Theo quan (cid:273)i(cid:7875)m c(cid:7911)a Granger (1983 và 1986) khái ni(cid:7879)m cân b(cid:7857)ng dài h(cid:7841)n ch(cid:7881)

(cid:273)(cid:7883)nh s(cid:7921) t(cid:432)(cid:417)ng (cid:273)(cid:432)(cid:417)ng v(cid:7873) m(cid:7863)t th(cid:7889)ng kê c(cid:7911)a (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t. Khi có (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t và khi có

m(cid:7897)t cú s(cid:7889)c b(cid:7845)t k(cid:7923) x(cid:7843)y ra gây ra s(cid:7921) m(cid:7845)t cân b(cid:7857)ng thì s(cid:7869) t(cid:7891)n t(cid:7841)i quá trình (cid:273)i(cid:7873)u ch(cid:7881)nh (cid:273)(cid:7897)ng

ng(cid:7855)n h(cid:7841)n nh(cid:432) c(cid:417) ch(cid:7871) hi(cid:7879)u ch(cid:7881)nh sai s(cid:7889). C(cid:417) ch(cid:7871) này s(cid:7869) (cid:273)(cid:432)a h(cid:7879) th(cid:7889)ng tr(cid:7903) l(cid:7841)i cân b(cid:7857)ng dài

h(cid:7841)n. Th(cid:7921)c t(cid:7871) cho th(cid:7845)y, (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t hàm ý s(cid:7921) t(cid:7891)n t(cid:7841)i d(cid:7841)ng hàm hi(cid:7879)u ch(cid:7881)nh sai s(cid:7889) (cid:273)(cid:7897)ng

trong xem xét quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a các bi(cid:7871)n, do v(cid:7853)y mô hình VECM (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c s(cid:7917) d(cid:7909)ng trong (cid:432)(cid:7899)c

l(cid:432)(cid:7907)ng s(cid:7869) cho phép xác (cid:273)(cid:7883)nh cân b(cid:7857)ng dài h(cid:7841)n t(cid:7915) s(cid:7921) v(cid:7853)n (cid:273)(cid:7897)ng ng(cid:7855)n h(cid:7841)n (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c xác (cid:273)(cid:7883)nh t(cid:7915)

d(cid:7919) li(cid:7879)u th(cid:7921)c t(cid:7871).

K(cid:7871)t qu(cid:7843) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) cho th(cid:7845)y các bi(cid:7871)n là chu(cid:7895)i d(cid:7915)ng (cid:7903) sai phân

b(cid:7853)c m(cid:7897)t I(1), và có t(cid:7891)n t(cid:7841)i s(cid:7921) (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t nên có th(cid:7875) s(cid:7917) d(cid:7909)ng mô hình hi(cid:7879)u ch(cid:7881)nh sai

s(cid:7889) VECM, (cid:273)(cid:7875) tính toán m(cid:7913)c (cid:273)(cid:7897) tác (cid:273)(cid:7897)ng (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài (cid:273)(cid:7871)n bi(cid:7871)n (cid:273)(cid:7897)ng c(cid:7911)a

t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) và xác (cid:273)(cid:7883)nh m(cid:7913)c chênh l(cid:7879)ch trong ng(cid:7855)n h(cid:7841)n so v(cid:7899)i m(cid:7913)c cân b(cid:7857)ng

dài h(cid:7841)n c(cid:7911)a ch(cid:7881) s(cid:7889) t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871).

Do v(cid:7853)y, mô hình vector hi(cid:7879)u ch(cid:7881)nh sai s(cid:7889) là xem xét m(cid:7889)i quan h(cid:7879) ng(cid:7855)n h(cid:7841)n gi(cid:7919)a

(cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i th(cid:7921)c t(cid:7871).

K(cid:7871)t qu(cid:7843) (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c th(cid:7875) hi(cid:7879)n (cid:7903) b(cid:7843)ng nh(cid:432) sau:

26

B(cid:7843)ng 4.5 Tóm t(cid:7855)t k(cid:7871)t qu(cid:7843) c(cid:7911)a VECM

Mô hình vector hi(cid:7879)u ch(cid:7881)nh sai s(cid:7889) H(cid:7879) s(cid:7889) Sai s(cid:7889) chu(cid:7849)n t-value

EC(-1) -0,020198 (0,07285) [-0,27724]

rGDP(-1) 0,530413 (0,20206) [ 2,62507]

rFDI(-1) 0,756914 (1,23484) [ 0,61296]

C 2271,183 (1347,76) [ 1,68515]

(Ngu(cid:7891)n: k(cid:7871)t qu(cid:7843) t(cid:7893)ng h(cid:7907)p t(cid:7915) Eview 6.0)

Mô hình VECM là cho m(cid:7889)i quan h(cid:7879) ng(cid:7855)n h(cid:7841)n gi(cid:7919)a FDI và GDP th(cid:7921)c. B(cid:7843)ng 4.5

cho th(cid:7845)y s(cid:7889) h(cid:7841)ng hi(cid:7879)u ch(cid:7881)nh sai s(cid:7889) EC(-1) có giá tr(cid:7883) tuy(cid:7879)t (cid:273)(cid:7889)i r(cid:7845)t nh(cid:7887), mang d(cid:7845)u âm và

có ý ngh(cid:297)a. H(cid:7879) s(cid:7889) này mang giá tr(cid:7883) âm nh(cid:7887) hàm ý r(cid:7857)ng khi (cid:273)(cid:7875) m(cid:7845)t cân b(cid:7857)ng thì quá

trình (cid:273)i(cid:7873)u ch(cid:7881)nh gi(cid:7843)m (cid:273)(cid:7875) tr(cid:7903) v(cid:7873) cân b(cid:7857)ng ng(cid:7855)n h(cid:7841)n là r(cid:7845)t ch(cid:7853)m. Ngh(cid:297)a là nên quan tâm

(cid:273)(cid:7871)n vi(cid:7879)c gi(cid:7919) m(cid:7889)i cân b(cid:7857)ng h(cid:417)n vi(cid:7879)c (cid:273)(cid:7875) x(cid:7843)y ra cú s(cid:7889)c và th(cid:7921)c hi(cid:7879)n các bi(cid:7879)n pháp (cid:273)(cid:7875) (cid:273)(cid:432)a

chúng v(cid:7873) tr(cid:7841)ng thái ban (cid:273)(cid:7847)u vì (cid:273)i(cid:7873)u này m(cid:7845)t r(cid:7845)t nhi(cid:7873)u th(cid:7901)i gian. (cid:272)(cid:7889)i v(cid:7899)i mô hình khi

t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i là bi(cid:7871)n ph(cid:7909) thu(cid:7897)c, k(cid:7871)t qu(cid:7843) cho th(cid:7845)y r(cid:7857)ng t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c

n(cid:7897)i có m(cid:7897)t c(cid:417) ch(cid:7871) t(cid:7921) (cid:273)(cid:7897)ng (cid:273)i(cid:7873)u ch(cid:7881)nh và (cid:273)áp (cid:7913)ng (cid:273)(cid:7897) l(cid:7879)ch hi(cid:7879)u ch(cid:7881)nh t(cid:7915) tr(cid:7841)ng thái cân

b(cid:7857)ng m(cid:7897)t cách cân b(cid:7857)ng. H(cid:7879) s(cid:7889) hi(cid:7879)u ch(cid:7881)nh sai s(cid:7889) -0.02 có ngh(cid:297)a t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c

n(cid:7897)i s(cid:7869) h(cid:7897)i t(cid:7909) h(cid:432)(cid:7899)ng v(cid:7873) cân b(cid:7857)ng dài h(cid:7841)n sau khi có s(cid:7921) thay (cid:273)(cid:7893)i trong (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432).

D(cid:7921)a vào s(cid:7921) phân tích ng(cid:7855)n h(cid:7841)n c(cid:7911)a Vi(cid:7879)t Nam, (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài (cid:273)(cid:432)a

ra (cid:7843)nh h(cid:432)(cid:7903)ng tích c(cid:7921)c (cid:273)(cid:7871)n t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i. Ví d(cid:7909) nh(cid:432) (cid:273)(cid:7847)u t(cid:7921) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c

ngoài t(cid:259)ng 1% thì t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i t(cid:259)ng 0,75%.

4.4 Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nhân qu(cid:7843) Granger

Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) Granger là (cid:273)(cid:7875) xác (cid:273)(cid:7883)nh các c(cid:7863)p d(cid:7919) li(cid:7879)u chu(cid:7895)i th(cid:7901)i

gian có m(cid:7897)t m(cid:7889)i t(cid:432)(cid:417)ng quan hay không (quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) gi(cid:7919)a 2 bi(cid:7871)n). S(cid:7921) t(cid:432)(cid:417)ng quan

(cid:273)(cid:7875) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh m(cid:7889)i quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) Granger áp d(cid:7909)ng cho 2 bi(cid:7871)n là (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p

n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i GDP. N(cid:7871)u các giá tr(cid:7883) th(cid:7889)ng kê F là nh(cid:7887) h(cid:417)n so

v(cid:7899)i F-critical, (cid:273)i(cid:7873)u (cid:273)ó có ngh(cid:297)a ch(cid:7845)p nh(cid:7853)n gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t H0, không có nhân qu(cid:7843) Granger

27

gi(cid:7919)a hai bi(cid:7871)n. Các d(cid:7919) li(cid:7879)u chu(cid:7895)i th(cid:7901)i gian (cid:273)ã (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c ki(cid:7875)m tra b(cid:7857)ng cách áp d(cid:7909)ng ki(cid:7875)m

(cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) và ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t tr(cid:432)(cid:7899)c khi ch(cid:7841)y ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh quan h(cid:7879) nhân

qu(cid:7843).

K(cid:7871)t qu(cid:7843) ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh c(cid:7911)a quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) Granger:

B(cid:7843)ng 4.6 Nhân qu(cid:7843) Granger

F-critical Giá t(cid:7883) F K(cid:7871)t lu(cid:7853)n Gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t không (H0) ((cid:945)=5%)

FDI không nhân qu(cid:7843) Granger v(cid:7899)i GDP 29,1798 4,27 Bác b(cid:7887) H0

GDP không nhân qu(cid:7843) Granger v(cid:7899)i FDI 4,43394 4,27 Bác b(cid:7887) H0

(Ngu(cid:7891)n: k(cid:7871)t qu(cid:7843) t(cid:7893)ng h(cid:7907)p t(cid:7915) Eview 6.0)

B(cid:7843)ng 4.6 trình bày c(cid:7863)p quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) Granger c(cid:7911)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c

ngoài và t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i. Giá tr(cid:7883) th(cid:7889)ng kê F tính ra l(cid:7847)n l(cid:432)(cid:7907)t là 29,17 và 4,43

(cid:273)(cid:7873)u l(cid:7899)n giá tr(cid:7883) F-critical (cid:7903) m(cid:7913)c ý ngh(cid:297)a 5% là 4,27. Do (cid:273)ó, các gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t H0 (cid:273)(cid:7873)u b(cid:7883) bác

b(cid:7887), ngh(cid:297)a là ch(cid:7845)p nh(cid:7853)n gi(cid:7843) thuy(cid:7871)t (cid:273)(cid:7889)i Ha. K(cid:7871)t qu(cid:7843) cho th(cid:7845)y (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài

t(cid:7841)o ra nhân qu(cid:7843) Granger (cid:273)(cid:7871)n t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i và t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i c(cid:361)ng

t(cid:7841)o ra nhân qu(cid:7843) Granger (cid:273)(cid:7871)n (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài. (cid:272)i(cid:7873)u (cid:273)ó có ngh(cid:297)a r(cid:7857)ng hai

bi(cid:7871)n (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c t(cid:432)(cid:417)ng quan l(cid:7851)n nhau.

K(cid:7870)T LU(cid:7852)N PH(cid:7846)N 4

Qua các k(cid:7871)t qu(cid:7843) th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m (cid:7903) trên cho th(cid:7845)y bi(cid:7871)n FDI và GDP không d(cid:7915)ng (cid:7903)

chu(cid:7895)i g(cid:7889)c mà d(cid:7915)ng (cid:7903) sai phân b(cid:7853)c 1 (cid:7903) m(cid:7913)c ý ngh(cid:297)a 5% và 10%. K(cid:7871)t qu(cid:7843) (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t

cho th(cid:7845)y gi(cid:7919)a FDI và GDP có m(cid:7897)t vector (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t. Bên c(cid:7841)nh (cid:273)ó, trong ng(cid:7855)n h(cid:7841)n,

k(cid:7871)t qu(cid:7843) c(cid:7911)a VECM cho th(cid:7845)y (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài c(cid:361)ng (cid:273)(cid:432)a ra (cid:7843)nh h(cid:432)(cid:7903)ng tích

c(cid:7921)c (cid:273)(cid:7871)n t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i. Cu(cid:7889)i cùng, k(cid:7871)t qu(cid:7843) Granger cho th(cid:7845)y s(cid:7921) tác (cid:273)(cid:7897)ng hai

chi(cid:7873)u gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) (cid:7903) Vi(cid:7879)t Nam trong giai

(cid:273)o(cid:7841)n 1987-2011.

28

5. K(cid:7870)T LU(cid:7852)N

5.1 T(cid:7893)ng k(cid:7871)t k(cid:7871)t qu(cid:7843) th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m

(cid:272)(cid:7873) tài này (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c th(cid:7921)c hi(cid:7879)n là (cid:273)(cid:7875) tìm ra các m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p

n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i. Phân tích th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m (cid:273)ã (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c s(cid:7917) d(cid:7909)ng (cid:273)(cid:7875) có

(cid:273)(cid:432)(cid:7907)c k(cid:7871)t qu(cid:7843). Lúc (cid:273)(cid:7847)u (cid:273)(cid:7873) tài (cid:273)ã ti(cid:7871)n hành m(cid:7897)t ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) và nó (cid:273)ã không

không d(cid:7915)ng (cid:7903) m(cid:7913)c chu(cid:7895)i g(cid:7889)c và sau (cid:273)ó d(cid:7915)ng (cid:7903) sai phân b(cid:7853)c 1 (cid:7903) m(cid:7913)c ý ngh(cid:297)a 5% và

10%. VAR v(cid:7899)i mô hình (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t (cid:273)ã (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c áp d(cid:7909)ng và (cid:273)(cid:7873) tài (cid:273)ã cho th(cid:7845)y r(cid:7857)ng (cid:273)(cid:7847)u

t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài (cid:273)ã (cid:273)(cid:432)a ra m(cid:7897)t tác (cid:273)(cid:7897)ng tích c(cid:7921)c (cid:273)(cid:7871)n t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) t(cid:7841)i Vi(cid:7879)t

Nam. (cid:272)i(cid:7873)u này cho th(cid:7845)y 1% gia t(cid:259)ng trong (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài s(cid:7869) t(cid:7841)o ra t(cid:7893)ng

s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i GDP c(cid:7911)a Vi(cid:7879)t Nam t(cid:259)ng 12,196%. Do (cid:273)ó, (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c

ngoài là m(cid:7897)t y(cid:7871)u t(cid:7889) quan tr(cid:7885)ng (cid:273)(cid:7875) thúc (cid:273)(cid:7849)y n(cid:7873)n kinh t(cid:7871) Vi(cid:7879)t Nam t(cid:7915) n(cid:259)m 1987 (cid:273)(cid:7871)n n(cid:259)m

2011. Các phân tích ng(cid:7855)n h(cid:7841)n c(cid:7911)a VECM cho th(cid:7845)y r(cid:7857)ng t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m n(cid:7897)i (cid:273)(cid:7883)a (GDP)

(cid:7903) Vi(cid:7879)t Nam có m(cid:7897)t c(cid:417) ch(cid:7871) t(cid:7921) (cid:273)(cid:7897)ng (cid:273)i(cid:7873)u ch(cid:7881)nh và nó h(cid:7897)i t(cid:7909) theo h(cid:432)(cid:7899)ng cân b(cid:7857)ng dài

h(cid:7841)n. Phân tích c(cid:361)ng cho th(cid:7845)y r(cid:7857)ng (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài có tác (cid:273)(cid:7897)ng (cid:273)áng k(cid:7875) (cid:273)(cid:7871)n

t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i. Cu(cid:7889)i cùng, mô hình quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) Granger (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c s(cid:7917) d(cid:7909)ng

(cid:273)(cid:7875) xem xét m(cid:7889)i quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) c(cid:7911)a t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i và (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c

ngoài. K(cid:7871)t qu(cid:7843) cho th(cid:7845)y (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài t(cid:7841)o ra nhân qu(cid:7843) Granger (cid:273)(cid:7871)n t(cid:7893)ng

s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i và t(cid:7893)ng s(cid:7843)n ph(cid:7849)m qu(cid:7889)c n(cid:7897)i c(cid:361)ng t(cid:7841)o ra nhân qu(cid:7843) Granger (cid:273)(cid:7871)n (cid:273)(cid:7847)u

t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài. Do (cid:273)ó, (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài (FDI) (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c coi là m(cid:7897)t y(cid:7871)u

t(cid:7889) quy(cid:7871)t (cid:273)(cid:7883)nh quan tr(cid:7885)ng (cid:273)(cid:7875) thúc (cid:273)(cid:7849)y t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) t(cid:7841)i Vi(cid:7879)t Nam và ng(cid:432)(cid:7907)c l(cid:7841)i.

5.2 H(cid:7841)n ch(cid:7871) c(cid:7911)a (cid:273)(cid:7873) tài và h(cid:432)(cid:7899)ng nghiên c(cid:7913)u ti(cid:7871)p theo

M(cid:7863)c dù có s(cid:7921) c(cid:7889) g(cid:7855)ng r(cid:7845)t nhi(cid:7873)u trong phân tích th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m b(cid:7857)ng (cid:273)(cid:7883)nh l(cid:432)(cid:7907)ng,

nh(cid:432)ng theo ý ki(cid:7871)n cá nhân, (cid:273)(cid:7873) tài này v(cid:7851)n còn m(cid:7863)t h(cid:7841)n ch(cid:7871).

29

(cid:272)(cid:7873) tài s(cid:7917) d(cid:7909)ng s(cid:7889) li(cid:7879)u h(cid:7857)ng n(cid:259)m trong giai (cid:273)o(cid:7841)n t(cid:7915) n(cid:259)m 1987 (cid:8211) 2011 nên m(cid:7851)u

thu th(cid:7853)p (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c t(cid:432)(cid:417)ng (cid:273)(cid:7889)i nh(cid:7887) (ch(cid:7881) có 25 quan sát), nên khi s(cid:7917) d(cid:7909)ng ph(cid:432)(cid:417)ng pháp (cid:273)(cid:7891)ng

liên k(cid:7871)t c(cid:7911)a Johansen và Juselius (1990) c(cid:361)ng nh(cid:432) quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) Granger có th(cid:7875)

(cid:273)(cid:432)a ra k(cid:7871)t qu(cid:7843) ch(cid:432)a th(cid:7853)t chính xác, khó (cid:273)(cid:7841)t (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c (cid:273)(cid:7897) tin c(cid:7853)y cao.

Do các s(cid:7889) li(cid:7879)u th(cid:7889)ng kê tài chính trong n(cid:432)(cid:7899)c không (cid:273)(cid:7847)y (cid:273)(cid:7911) và r(cid:7845)t khó ti(cid:7871)p c(cid:7853)n

nên (cid:273)(cid:7873) tài ph(cid:7843)i s(cid:7917) d(cid:7909)ng s(cid:7889) li(cid:7879)u t(cid:7915) các t(cid:7893) ch(cid:7913)c tài chính qu(cid:7889)c t(cid:7871) nh(cid:432) s(cid:7889) li(cid:7879)u c(cid:7911)a WB,

ADB(cid:8230) (cid:272)i(cid:7873)u này có th(cid:7875) d(cid:7851)n (cid:273)(cid:7871)n k(cid:7871)t qu(cid:7843) th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m thu (cid:273)(cid:432)(cid:7907)c có s(cid:7921) khác bi(cid:7879)t so v(cid:7899)i

các báo cáo trong n(cid:432)(cid:7899)c.

Sau khi th(cid:7921)c hi(cid:7879)n nghiên c(cid:7913)u m(cid:7889)i quan h(cid:7879) gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài và

t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) trong (cid:273)(cid:7873) tài này, d(cid:7921)a trên các k(cid:7871)t qu(cid:7843) th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m (cid:273)ã ch(cid:7913)ng minh

có t(cid:7891)n t(cid:7841)i m(cid:7889)i quan h(cid:7879) nhân qu(cid:7843) gi(cid:7919)a xu(cid:7845)t kh(cid:7849)u v(cid:7899)i t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871), h(cid:432)(cid:7899)ng nghiên

c(cid:7913)u ti(cid:7871)p theo c(cid:7911)a (cid:273)(cid:7873) tài có th(cid:7875) s(cid:7869) ti(cid:7871)n hành m(cid:7897)t nghiên c(cid:7913)u th(cid:7921)c nghi(cid:7879)m quan h(cid:7879) nhân

qu(cid:7843) gi(cid:7919)a (cid:273)(cid:7847)u t(cid:432) tr(cid:7921)c ti(cid:7871)p n(cid:432)(cid:7899)c ngoài v(cid:7899)i xu(cid:7845)t kh(cid:7849)u và t(cid:259)ng tr(cid:432)(cid:7903)ng kinh t(cid:7871) c(cid:7911)a Vi(cid:7879)t

Nam.

30

DANH M(cid:7908)C TÀI LI(cid:7878)U THAM KH(cid:7842)O

Ti(cid:7871)ng Vi(cid:7879)t

1. Ph(cid:7841)m Trí Cao (cid:8211)V(cid:361) Minh Châu (2010) (cid:8220)Kinh t(cid:7871) l(cid:432)(cid:7907)ng (cid:7913)ng d(cid:7909)ng(cid:8221), NXB Th(cid:7889)ng kê

Tp.HCM.

2. Phùng Thanh Bình (2006) (cid:8220)Ch(cid:432)(cid:417)ng 2 - H(cid:432)(cid:7899)ng d(cid:7851)n s(cid:7917) d(cid:7909)ng Eviews trong phân tích

d(cid:7919) li(cid:7879)u h(cid:7891)i quy(cid:8221), H(cid:432)(cid:7899)ng d(cid:7851)n s(cid:7917) d(cid:7909)ng Eviews 5.1

3. Xuân Thành (cid:8211) Cao Hào Thi, (2011) (cid:8220)Ch(cid:432)(cid:417)ng 21 (cid:8211) Chu(cid:7895)i th(cid:7901)i gian trong kinh t(cid:7871)

l(cid:432)(cid:7907)ng (cid:8211) Ph(cid:7847)n 1: Tính d(cid:7915)ng(t(cid:297)nh t(cid:7841)i), Các nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883) và tính (cid:273)(cid:7891)ng k(cid:7871)t h(cid:7907)p(cid:8221),

Ch(cid:432)(cid:417)ng trình gi(cid:7843)ng d(cid:7841)y kinh t(cid:7871) Fullbright

Ti(cid:7871)ng Anh

1. Abdus. S. (2008). Does FDI Cause Economic Growth? Evidence from South-

East Asia and Latin America. Finance and Economics Department, Utah Valley

University, USA.

2. Antonios Adamopoulos (2010). Financial development and economic growth an

empirical analysis for Ireland. International Journal of Economic Sciences and Applied

Research, Vol. 3, No. 1, pp. 75-88

3. Borenszteina, E., De Gregorio, J., & Lee, J-W. (1998). How Does Foreign Direct

Investment Affect Economic Growth?. Journal of International

Economics, 45, 115-135. http://dx.doi.org/10.1016/S0022-1996(97)00033-0

4. Carkovic, M., & Levine, R. (2002). Does Foreign Direct Investment Accelerate

Economic Growth? University of Minnesota Department of Finance Working Paper.

5. Dilek, T., & Aytaç, G. (2009). Foreign Direct Investment and Export in Turkey:

The Period of 1991-2008. Anadolu International Conference in Economics, June 17-

6. Jayachandran, G., & Seilan, A. (2010). A Causal Relationship between Trade,

31

Foreign Direct Investment and Economic Growth for India. International Research

Journal of Finance and Economics, 42.

7. Katherina, L., John, P., et al. (2004). Foreign Direct Investment and Economic

Growth in Transition Economies. South Eastern Europe journal of economies, 1, 97-

110.

8. Lheem, H. G., & Guo, S. (2004). Political Economy of FDI and Economic Growth

in China: a longitudinal test at provincial level. Journal of Chinese political science,

9(1).

9. Mohd Shahidan Bin Shaari, Thien Ho Hong & Siti Norwahida Shukeri (2012).

Foreign Direct Investment and Economic Growth: Evidence from Malaysia.

International Business Research: Vol 5, No.10; 2012.

10. Nguyen Phi Lan. (2006). Foreign Direct Investment and Its linkage to Economic

Growth in Vietnam: A Provincial Level Analysis. Adelaide, SA 5001, Australia.

11. Sarbapriya Ray (2012). Impact of Foreign Direct Investment on Economic Growth

in India: A Co integration Analysis. Advances in Information Technology and

Management (AITM) Vol. 2, No. 1, 2012, ISSN 2167-6372

12. Thu Thi Hoang; Paitoon Wiboonchutikula; Bangorn Tubtimtong (2010). Does

Foreign Direct Investment Promote Economic Growth in Vietnam? ASEAN Economic

Bulletin;Dec2010, Vol. 27 Issue 3, p295

32

PH(cid:7908) L(cid:7908)C 1 B(cid:7843)ng s(cid:7889) li(cid:7879)u GDP và FDI trong giai (cid:273)o(cid:7841)n 1987 - 2011

Ln(GDP)

Ln(FDI)

N(cid:259)m

1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

GDP (tri(cid:7879)u USD) 36658,1 25423,8 6293,3 6471,7 9613,4 9867 13181 16286,4 20736,2 24657,5 26843,7 27209,6 28683,7 31172,5 32685,2 35058,2 39552,5 45427,9 52917,3 60913,5 71015,6 91094,1 97180,3 106426,8 120714,7

FDI (tri(cid:7879)u USD) 10,4 7,7 4,1 180 375,2 473,9 926,3 1048 1780 2395 2220 1671 1412 1298 1300 1400 1450 1610 1954 2400 6700 9579 7600 8000 6480

10,50939 10,14344 8,747241 8,775194 9,170913 9,196951 9,486532 9,698086 9,939636 10,11284 10,19779 10,21133 10,26408 10,34729 10,39468 10,46476 10,58538 10,72388 10,87649 11,01721 11,17065 11,41965 11,48432 11,57521 11,70119

2,341806 2,041220 1,410987 5,192957 5,927459 6,160996 6,831198 6,954639 7,484369 7,781139 7,705262 7,421178 7,252762 7,168580 7,170120 7,244228 7,279319 7,383989 7,577634 7,783224 8,809863 9,167328 8,935904 8,987197 8,776476

(Ngu(cid:7891)n: Ngân hàng th(cid:7871) gi(cid:7899)i World Bank và Ngân phát tri(cid:7875)n châu Á ADB - 2012)

33

PH(cid:7908) L(cid:7908)C 2

Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883): GDP (cid:8211) H(cid:7857)ng s(cid:7889)

Null Hypothesis: GDP has a unit root

Exogenous: Constant

Lag Length: 0 (Automatic based on AIC, MAXLAG=0)

Prob.*

t-Statistic

1.0000

2.956183

Augmented Dickey-Fuller test statistic

-3.737853

Test critical values:

1% level

-2.991878

5% level

-2.635542

10% level

*MacKinnon (1996) one-sided p-values.

Augmented Dickey-Fuller Test Equation

Dependent Variable: D(GDP)

Method: Least Squares

Date: 12/05/12 Time: 21:59

Sample (adjusted): 1988 2011

Included observations: 24 after adjustments

Variable

Coefficient

Std. Error

t-Statistic

Prob.

GDP(-1)

0.140383

0.047488

2.956183

0.0073

C

-1851.902

2242.977

-0.825644

0.4179

R-squared

0.284297 Mean dependent var

3502.358

Adjusted R-squared

0.251765 S.D. dependent var

7493.158

S.E. of regression

6481.623 Akaike info criterion

20.47098

Sum squared resid

9.24E+08 Schwarz criterion

20.56916

Log likelihood

-243.6518 Hannan-Quinn criter.

20.49703

F-statistic

8.739020 Durbin-Watson stat

1.027521

Prob(F-statistic)

0.007298

34

PH(cid:7908) L(cid:7908)C 3

Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883): FDI (cid:8211) H(cid:7857)ng s(cid:7889)

Null Hypothesis: FDI has a unit root

Exogenous: Constant

Lag Length: 0 (Automatic based on AIC, MAXLAG=0)

Prob.*

t-Statistic

0.8196

-0.733503

Augmented Dickey-Fuller test statistic

-3.737853

Test critical values:

1% level

-2.991878

5% level

-2.635542

10% level

*MacKinnon (1996) one-sided p-values.

Augmented Dickey-Fuller Test Equation

Dependent Variable: D(FDI)

Method: Least Squares

Date: 12/05/12 Time: 22:02

Sample (adjusted): 1988 2011

Included observations: 24 after adjustments

Variable

Coefficient

Std. Error

t-Statistic

Prob.

FDI(-1)

-0.068632

0.093567

-0.733503

0.4710

C

429.1202

330.2513

1.299375

0.2073

R-squared

0.023872

Mean dependent var

269.5667

Adjusted R-squared

-0.020497

S.D. dependent var

1205.085

S.E. of regression

1217.373

Akaike info criterion

17.12643

Sum squared resid

32603929

Schwarz criterion

17.22460

Log likelihood

-203.5172

Hannan-Quinn criter.

17.15248

F-statistic

0.538027

Durbin-Watson stat

1.478829

Prob(F-statistic)

0.470996

35

PH(cid:7908) L(cid:7908)C 4

Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883): GDP (cid:8211) H(cid:7857)ng s(cid:7889) + xu h(cid:432)(cid:7899)ng

Null Hypothesis: GDP has a unit root

Exogenous: Constant, Linear Trend

Lag Length: 0 (Automatic based on AIC, MAXLAG=0)

Prob.*

t-Statistic

Augmented Dickey-Fuller test statistic

0.7345

-1.666699

Test critical values:

1% level

-4.394309

5% level

-3.612199

10% level

-3.243079

*MacKinnon (1996) one-sided p-values.

Augmented Dickey-Fuller Test Equation

Dependent Variable: D(GDP)

Method: Least Squares

Date: 12/05/12 Time: 22:13

Sample (adjusted): 1988 2011

Included observations: 24 after adjustments

Prob.

Variable

Coefficient

Std. Error

t-Statistic

0.1104

GDP(-1)

-0.110201

0.066119

-1.666699

C

-7127.302

2026.584

-3.516905

0.0020

@TREND(1987)

1186.621

266.1210

4.458951

0.0002

3502.358

R-squared

0.632365 Mean dependent var

7493.158

Adjusted R-squared

0.597352 S.D. dependent var

19.88814

S.E. of regression

4754.751 Akaike info criterion

20.03540

Sum squared resid

4.75E+08 Schwarz criterion

19.92721

Log likelihood

-235.6577 Hannan-Quinn criter.

1.489664

F-statistic

18.06091 Durbin-Watson stat

Prob(F-statistic)

0.000027

36

PH(cid:7908) L(cid:7908)C 5

Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883): FDI (cid:8211) H(cid:7857)ng s(cid:7889) + xu h(cid:432)(cid:7899)ng

Null Hypothesis: FDI has a unit root

Exogenous: Constant, Linear Trend

Lag Length: 0 (Automatic based on AIC, MAXLAG=0)

Prob.*

t-Statistic

Augmented Dickey-Fuller test statistic

0.6724

-1.801119

Test critical values:

1% level

-4.394309

5% level

-3.612199

10% level

-3.243079

*MacKinnon (1996) one-sided p-values.

Augmented Dickey-Fuller Test Equation

Dependent Variable: D(FDI)

Method: Least Squares

Date: 12/05/12 Time: 22:06

Sample (adjusted): 1988 2011

Included observations: 24 after adjustments

Prob.

Variable

Coefficient

Std. Error

t-Statistic

0.0861

FDI(-1)

-0.256872

0.142618

-1.801119

C

-295.2775

531.2784

-0.555787

0.5842

@TREND(1987)

92.96115

54.71747

1.698930

0.1041

269.5667

R-squared

0.141825 Mean dependent var

1205.085

Adjusted R-squared

0.060094 S.D. dependent var

17.08098

S.E. of regression

1168.315 Akaike info criterion

17.22824

Sum squared resid

28664160 Schwarz criterion

17.12005

Log likelihood

-201.9718 Hannan-Quinn criter.

1.433152

F-statistic

1.735261 Durbin-Watson stat

Prob(F-statistic)

0.200701

37

PH(cid:7908) L(cid:7908)C 6

Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883): GDP (cid:8211) sai phân b(cid:7853)c 1: H(cid:7857)ng s(cid:7889)

Null Hypothesis: D(GDP) has a unit root

Exogenous: Constant

Lag Length: 0 (Automatic based on AIC, MAXLAG=0)

Prob.*

t-Statistic

Augmented Dickey-Fuller test statistic

0.1498

-2.411049

Test critical values:

1% level

-3.752946

5% level

-2.998064

10% level

-2.638752

*MacKinnon (1996) one-sided p-values.

Augmented Dickey-Fuller Test Equation

Dependent Variable: D(GDP,2)

Method: Least Squares

Date: 12/05/12 Time: 22:16

Sample (adjusted): 1989 2011

Included observations: 23 after adjustments

Variable

Coefficient

Std. Error

t-Statistic

Prob.

D(GDP(-1))

-0.382649

0.158706

-2.411049

0.0251

C

2270.396

1230.065

1.845753

0.0791

R-squared

0.216802 Mean dependent var

1109.661

Adjusted R-squared

0.179507 S.D. dependent var

5993.087

S.E. of regression

5428.601 Akaike info criterion

20.11969

Sum squared resid

6.19E+08 Schwarz criterion

20.21843

Log likelihood

-229.3765 Hannan-Quinn criter.

20.14452

F-statistic

5.813160 Durbin-Watson stat

2.210867

Prob(F-statistic)

0.025149

38

PH(cid:7908) L(cid:7908)C 7

Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883): FDI (cid:8211) sai phân b(cid:7853)c 1: H(cid:7857)ng s(cid:7889)

Null Hypothesis: D(FDI) has a unit root

Exogenous: Constant

Lag Length: 0 (Automatic based on AIC, MAXLAG=0)

Prob.*

t-Statistic

0.0158

-3.544718

Augmented Dickey-Fuller test statistic

-3.752946

Test critical values:

1% level

-2.998064

5% level

-2.638752

10% level

*MacKinnon (1996) one-sided p-values.

Augmented Dickey-Fuller Test Equation

Dependent Variable: D(FDI,2)

Method: Least Squares

Date: 12/05/12 Time: 22:08

Sample (adjusted): 1989 2011

Included observations: 23 after adjustments

Variable

Coefficient

Std. Error

t-Statistic

Prob.

D(FDI(-1))

-0.799544

0.225559

-3.544718

0.0019

C

211.7712

269.5035

0.785783

0.4408

R-squared

0.374349 Mean dependent var

-65.96957

Adjusted R-squared

0.344556 S.D. dependent var

1527.509

S.E. of regression

1236.663 Akaike info criterion

17.16116

Sum squared resid

32116063 Schwarz criterion

17.25990

Log likelihood

-195.3534 Hannan-Quinn criter.

17.18600

F-statistic

12.56503 Durbin-Watson stat

1.840320

Prob(F-statistic)

0.001919

39

PH(cid:7908) L(cid:7908)C 8

Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883): GDP (cid:8211) sai phân b(cid:7853)c 1: H(cid:7857)ng s(cid:7889) + xu h(cid:432)(cid:7899)ng

Null Hypothesis: D(GDP) has a unit root

Exogenous: Constant, Linear Trend

Lag Length: 0 (Automatic based on AIC, MAXLAG=0)

Prob.*

t-Statistic

Augmented Dickey-Fuller test statistic

0.0479

-3.644268

Test critical values:

1% level

-4.416345

5% level

-3.622033

10% level

-3.248592

*MacKinnon (1996) one-sided p-values.

Augmented Dickey-Fuller Test Equation

Dependent Variable: D(GDP,2)

Method: Least Squares

Date: 12/05/12 Time: 22:17

Sample (adjusted): 1989 2011

Included observations: 23 after adjustments

Prob.

Variable

Coefficient

Std. Error

t-Statistic

0.0016

D(GDP(-1))

-0.766646

0.210370

-3.644268

C

-3850.531

2705.303

-1.423327

0.1701

@TREND(1987)

560.4425

226.1976

2.477668

0.0223

1109.661

R-squared

0.400740 Mean dependent var

5993.087

Adjusted R-squared

0.340814 S.D. dependent var

19.93896

S.E. of regression

4865.802 Akaike info criterion

20.08707

Sum squared resid

4.74E+08 Schwarz criterion

19.97621

Log likelihood

-226.2980 Hannan-Quinn criter.

1.882181

F-statistic

6.687258 Durbin-Watson stat

Prob(F-statistic)

0.005972

40

PH(cid:7908) L(cid:7908)C 9

Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh nghi(cid:7879)m (cid:273)(cid:417)n v(cid:7883): FDI (cid:8211) sai phân b(cid:7853)c 1: H(cid:7857)ng s(cid:7889) + xu h(cid:432)(cid:7899)ng

Null Hypothesis: D(FDI) has a unit root

Exogenous: Constant, Linear Trend

Lag Length: 3 (Automatic based on AIC, MAXLAG=3)

Prob.*

t-Statistic

0.0400

-3.778975

Augmented Dickey-Fuller test statistic

-4.498307

Test critical values:

1% level

-3.658446

5% level

-3.268973

10% level

*MacKinnon (1996) one-sided p-values.

Augmented Dickey-Fuller Test Equation

Dependent Variable: D(FDI,2)

Method: Least Squares

Date: 12/05/12 Time: 22:10

Sample (adjusted): 1992 2011

Included observations: 20 after adjustments

Prob.

Coefficient

Std. Error

t-Statistic

Variable

0.0020

-1.981064

0.524233

-3.778975

D(FDI(-1))

1.513847

0.491441

3.080422

0.0081

D(FDI(-1),2)

0.667402

0.336214

1.985051

0.0671

D(FDI(-2),2)

1.490812

0.467460

3.189174

0.0066

D(FDI(-3),2)

-144.3661

737.0311

-0.195875

0.8475

C

@TREND(1987)

46.02450

54.98170

0.837088

0.4166

R-squared

0.654741 Mean dependent var

-85.76000

Adjusted R-squared

0.531435 S.D. dependent var

1642.409

S.E. of regression

1124.259 Akaike info criterion

17.13096

Sum squared resid

17695417 Schwarz criterion

17.42968

Log likelihood

-165.3096 Hannan-Quinn criter.

17.18927

F-statistic

5.309859 Durbin-Watson stat

1.868202

Prob(F-statistic)

0.006078

41

PH(cid:7908) L(cid:7908)C 10

Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh (cid:273)(cid:7891)ng liên k(cid:7871)t

Date: 12/05/12 Time: 22:20

Sample (adjusted): 1990 2011

Included observations: 22 after adjustments

Trend assumption: Linear deterministic trend (restricted)

Series: GDP FDI

Lags interval (in first differences): 1 to 2

Unrestricted Cointegration Rank Test (Trace)

Hypothesized

Trace

0.05

No. of CE(s)

Eigenvalue

Statistic

Critical Value

Prob.**

None *

0.738834

40.77682

25.87211

0.0004

At most 1

0.400041

11.23965

12.51798

0.0810

Trace test indicates 1 cointegrating eqn(s) at the 0.05 level

* denotes rejection of the hypothesis at the 0.05 level

**MacKinnon-Haug-Michelis (1999) p-values

Unrestricted Cointegration Rank Test (Maximum Eigenvalue)

Hypothesized

Max-Eigen

0.05

No. of CE(s)

Eigenvalue

Statistic

Critical Value

Prob.**

None *

0.738834

29.53717

19.38704

0.0012

At most 1

0.400041

11.23965

12.51798

0.0810

Max-eigenvalue test indicates 1 cointegrating eqn(s) at the 0.05 level

* denotes rejection of the hypothesis at the 0.05 level

**MacKinnon-Haug-Michelis (1999) p-values

Unrestricted Cointegrating Coefficients (normalized by b'*S11*b=I):

GDP

FDI

@TREND(88)

-2.72E-05

-0.000332

0.008679

0.000217

-0.001822

-0.353624

42

Unrestricted Adjustment Coefficients (alpha):

D(GDP)

-1938.802

1315.158

D(FDI)

350.5725

673.7763

1 Cointegrating Equation(s):

Log likelihood

-377.5424

Normalized cointegrating coefficients (standard error in parentheses)

GDP

FDI

1.000000

12.19635

(4.00407)

Adjustment coefficients (standard error in parentheses)

D(GDP)

0.052757

(0.01617)

D(FDI)

-0.009540

(0.00738)

43

PH(cid:7908) L(cid:7908)C 11

Mô hình VECM

Vector Error Correction Estimates

Date: 12/05/12 Time: 22:27

Sample (adjusted): 1989 2011

Included observations: 23 after adjustments

Standard errors in ( ) & t-statistics in [ ]

Cointegrating Eq:

CointEq1

GDP(-1)

1.000000

FDI(-1)

-16.34767

(2.88716)

[-5.66219]

C

1444.814

Error Correction:

D(GDP)

D(FDI)

CointEq1

-0.020198

0.035430

(0.07285)

(0.01471)

[-0.27724]

[ 2.40872]

D(GDP(-1))

0.530413

0.023107

(0.20206)

(0.04080)

[ 2.62507]

[ 0.56640]

D(FDI(-1))

0.756914

0.481009

(1.23484)

(0.24932)

[ 0.61296]

[ 1.92930]

C

2271.183

44.22134

(1347.76)

(272.117)

[ 1.68515]

[ 0.16251]

0.438908

0.269159

R-squared

Adj. R-squared

0.350314

0.153763

44

Sum sq. resids

5.97E+08

24354489

S.E. equation

5607.512

1132.173

F-statistic

4.954171

2.332485

Log likelihood

-228.9713

-192.1720

Akaike AIC

20.25837

17.05844

Schwarz SC

20.45585

17.25591

Mean dependent

4143.083

281.4043

S.D. dependent

6956.943

1230.741

Determinant resid covariance (dof adj.)

3.09E+13

Determinant resid covariance

2.11E+13

Log likelihood

-418.0878

Akaike information criterion

37.22503

Schwarz criterion

37.71872

45

PH(cid:7908) L(cid:7908)C 12

Ki(cid:7875)m (cid:273)(cid:7883)nh Granger

Pairwise Granger Causality Tests

Date: 12/05/12 Time: 22:30

Sample: 1987 2011

Lags: 4

Null Hypothesis:

Obs

F-Statistic

Prob.

FDI does not Granger Cause GDP

21

29.1798

4.E-06

GDP does not Granger Cause FDI

4.43394

0.0198