BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
LA THÚY NHÀN
ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN KHU CHẾ XUẤT
TÂN THUẬN ĐẾN NĂM 2015
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP.Hồ Chí Minh, năm 2006
1
MỤC LỤC
Trang
Mục lục Danh mục các chữ viết tắt, ký hiệu Danh mục các bảng trong luận văn Danh mục các hình vẽ, đồ thị MỞ ĐẦU
- Ý nghĩa chọn đề tài - Mục tiêu nghiên cứu của đề tài - Đối tượng-phạm vi nghiên cưu-khả năng ứng dụng của đề tài - Phương pháp nghiên cứu - Bố cục của luận văn
1 1 3 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI 1.1 TỔNG QUAN LÝ LUẬN VỀ KCX, KCN 1.1.1 Khái niệm và mục tiêu của KCX, KCN 1.1.2 Tác động của các nhân tố đến sự hình thành và phát triển KCX, KCN 1.1.3 Những bài học rút ra từ kinh nghiệm xây dựng KCX, KCN 5 trên thế giới
9 16 1.1.4 Tình hình hoạt động của các KCX, KCN Việt Nam 1.1.5 Tình hình hoạt động của các KCX, KCN thành phố Hồ Chí Minh
20 20 20 21 26 1.2 CƠ SỔ LÝ LUẬN VỀ CHIẾN LƯỢC 1.2.1 Các khái niệm về chiến lược, quản trị chiến lược 1.2.2 Quy trình quản trị chiến lược toàn diện 1.2.3 Các công cụ để xây dựng và lựa chọn chiến lược 1.2.4 Vai trò của quản trị chiến lược đối với việc phát triển KCX,
28 KCN Kết luận chương I CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CỦA KCX TÂN THUẬN TRONG THỜI GIAN QUA 2.1 TỔNG QUAN VỀ KCX TÂN THUẬN 2.1.1 Giới thiệu về Công Ty Liên Doanh Xây Dựng và Kinh Doanh KCX Tân Thuận
30 30 31 31 2.1.2 Kết quả hoạt động của KCX Tân Thuận 2.1.2.1 Xây dựng cơ sở hạ tầng và tiện ích công cộng 2.1.2.2 Vận động thu hút đầu tư vào KCX Tân Thuận 2.1.2.3 Tạo nhiều việc làm cho người lao động
2
32 33 35
36 36 37 37 38 38 39 39 39 41 2.1.2.4 Tăng nguồn thu ngoại tệ cho thành phố và quốc gia 2.1.2.5 Tình hình hoạt động của các DN trong khu 2.1.2.6 Vị thế của KCX Tân Thuận 2.2 PHÂN TÍCH NỘI BỘ 2.2.1 Cơ sở hạ tầng kỹ thuật 2.2.2 Nguồn nhân lực 2.2.3 Công tác marketing 2.2.4 Hoạt động quản trị 2.2.5 Hoạt động sản xuất kinh doanh 2.2.6 Hoạt động nghiên cưu phát triển 2.2.7 Hoạt động của hệ thống thông tin 2.2.8 Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong (IFE) 2.3 NHỮNG TÁC ĐỘNG CỦA MÔI TRƯỜNG ĐẾN HOẠT ĐỘNG CỦA KCX TÂN THUẬN
2.3.1 Phân tích môi trường vĩ mô 2.3.1.1 Yếu tố kinh tế và chính trị 2.3.1.2 Yếu tố tự nhiên và xã hội 2.3.1.3 Yếu tố công nghệ và môi trường 2.3.1.4 Mối quan hệ với các ban ngành của thành phố và Trung 41 41 44 43 44 ương
45 45 45 47 48
2.3.2 Phân tích môi trường vi mô 2.3.2.1 Khách hàng 2.3.2.2 Các đối thủ cạnh tranh 2.3.2.3 Ma trận hình ảnh cạnh tranh 2.3.3 Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài Kết luận chương II CHƯƠNG III ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN KCX TÂN THUẬN ĐẾN NĂM 2015 3.1 MỤC TIÊU CỦA KHU CHế XUẤT ĐẾN NĂM 2015 3.1.1 Cơ sở để xây dựng mục tiêu 3.1.1.1 Chủ trương của chính sách Đảng, Nhà nước 3.1.1.2 Mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của thành phố Hồ Chí 51 51 52 Minh 3.1.1.3 Mục tiêu phát triển các KCX, KCN tại TP Hồ Chí Minh 52 đến năm 2020
53
53 3.1.2 Mục tiêu phát triển của KCX Tân Thuận 3.1.2.1 Mục tiêu dài hạn 3.1.2.2 Mục tiêu cụ thể đến năm 2015 3.2 CÁC CHIẾN LƯỢC CỦA KCX TÂN THUẬN Để THỰC HIỆN MỤC TIÊU
3
3.2.1 Hình thành chiến lược qua ma trận kết hợp SWOT 3.2.2 Lựa chọn các chiến lược thích hợp 3.2.2.1 Lựa chọn chiến lược cho nhóm chiến lược kết hợp điểm 53 55 55 mạnh – cơ hội (SO) 3.2.2.2 Lựa chọn chiến lược cho nhóm chiến lược kết hợp điểm 58 mạnh – đe dọa ( ST) 3.2.2.3 Lựa chọn chiến lược cho nhóm chiến lược kết hợp điểm 60 yếu – cơ hội (WO) 3.2.2.4 Lựa chọn chiến lược cho nhóm chiến lược kết hợp điểm 62 yếu – đe dọa (WT )
3.3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỂ THỰC HIỆN CHIẾN LƯỢC 3.3.1 Nhóm giải pháp tăng cường đầu tư xây dựng cơ sở vật chất kỹ 64 64 thuật
65 66 68 68 68 69 70 70 3.3.2 Nhóm giải pháp tăng cường hoạt động thu hút đầu tư 3.3.3 Nhóm giải pháp nâng cao hiệu quả trong quản trị 3.3.4 Nhóm giải pháp hỗ trợ 3.3.4.1 Vấn đề tài chính – kế toán 3.3.4.2 Phát triển nguồn nhân lực 3.3.4.3 Kiện toàn hệ thống thông tin 3.3.4.4 Tăng cường hoạt động nghiên cứu phát triển 3.4 KIẾN NGHỊ
- Đối với Trung ương - Đối với thành phố - Đối với Ban quản lý các KCX, KCN TP Hồ Chí Minh
Kết luận chương III KẾT LUẬN TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
4
DANH MỤC CÁC BẢNG TRONG LUẬN VĂN
1. Bảng 1.1 Kế họach phát triển khu công nghiệp của cả nước
2. Bảng 1.2 Giá trị sản xuất công nghiệp và kim ngạch xuất khẩu của các khu
công nghiệp Việt Nam.
3. Bảng 1.3 Hiệu quả đầu tư của các doanh nghiệp trong khu công nghiệp.
4. Bảng 1.4 Tổng hợp tình hình họat động của các KCX, KCN TP Hồ Chí
Minh từ năm 2001 đến nay.
5. Bảng 1.5 Cơ cấu sản phẩm xuất khẩu theo ngành hàng
6. Bảng 1.9 Ma trận SWOT.
7. Bảng 2.1 Tình hình tăng vốn đầu tư và thuê thêm đất của các doanh nghiệp
trong KCX Tân Thuận.
8. Bảng 2.2 Bảng giá cho thuê đất và phí tại các KCX, KCN
9. Bảng 2.3 Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong của KCX Tân Thuận (IFE).
10. Bảng 2.4 Ma trận hình ảnh cạnh tranh của KCX Tân Thuận
11. Bảng 2.5 Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài của KCX Tân Thuận
(EFE).
12. Bảng 3.1 Ma trận SWOT của KCX Tân Thuận.
13 Bảng 3.2 Ma trận QSPM cho nhóm SO của KCX Tân Thuận.
14. Bảng 3.3 Ma trận QSPM cho nhóm ST của KCX Tân Thuận.
15. Bảng 3.4 Ma trận QSPM cho nhóm WO của KCX Tân Thuận.
16. Bảng 3.5 Ma trận QSPM cho nhóm WT của KCX Tân Thuận.
5
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ
1. Hình 1.1 Các giai đọan phát triển của KCX Đài Loan.
2. Hình 1.2 Phân bổ các KCX, KCN theo vùng.
3. Hình 1.3 Tỷ lệ giá trị nội địa.
4. Hình 1.4 Mô hình quản trị chiến lược tòan diện.
5. Hình 1.5 Quy trình hình thành chiến lược.
6. Hình 1.6 Mô hình 5 tác lực của Michael Porter.
7. Hình 2.1 Cơ cấu tổ chức Của Công ty Liên Doanh Tân Thuận.
8. Hình 2.2 Phân bổ vốn đầu tư theo quốc gia.
9. Hình 2.3 Kim ngạch xuất khẩu của các doanh nghiệp.
10. Hình 2.4 Vốn và số nhà đầu tư phân bổ theo ngành nghề.
6
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT, KÝ HIỆU
Ban quản lý BQL :
Cán bộ công nhân viên CBCNV:
Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa CNH ,HĐH:
Doanh nghiệp DN:
Doanh thu bảo dưỡng DTBD:
Đơn vị tính ĐVT:
Extenal Factor Evaluation (Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài) EFE:
Foreign Direct Investment (Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài) FDI:
Gross Domestic Products (Tổng sản phẩm quốc nội) GDP:
HCM City Export Processing Zones & Industrial Zones Authority HEPZA:
(Ban quản lý các KCX & KCN TP Hồ Chí Minh)
Internal Factor Evaluation (Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong ) IFE:
Khu công nghiệp KCN:
Khu công nghệ cao KCNC:
Khu chế xuất KCX:
QSPM: Quantitative Strategic Planning Matrix (Ma trận hoạch định chiến
lược có thể định lượng)
SWOT: Strengths - Weakness , Opportunity – Threats (Ma trận điểm mạnh
–điểm yếu, cơ hội – đe dọa)
TICC: Tiện ích công cộng
TP HCM: Thành phố Hồ Chí Minh
TTC: Tan Thuan Corporation: Công ty liên doanh xây dựng và kinh doanh
KCX Tân Thuận (Công ty liên doanh Tân Thuận)
UNIDO Theo tổ chức phát triển liên hiệp quốc
XK: Xuất khẩu
WEPZA: World Export Processing Zones (Hiệp hội KCX thế giới)
WTO World Trade Organization (Tổ chức thương mại thế giới)
7
PHỤ LỤC
Cách tính toán các công cụ xây dựng và lựa chọn chiến lược Phụ lục 1 :
Phân bố khu tự do trên thế giới Phụ lục 2 :
Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa TP HCM Phụ lục 3 :
Số lượng lao động tại các KCX – KCN TPHCM Phụ lục 4 :
Tình hình đầu tư tại các KCX – KCN TPHCM năm 2005 Phụ lục 5 :
Tình hình xuất khẩu tại 2 KCX TPHCM Phụ lục 6 :
Phụ lục 7 : Tình hình xử lý nước thải tại các KCX – KCN TPHCM
Phụ lục 8 : Tình hình đầu tư tại KCX Tân Thuận
Phụ lục 9 : Kết quả hoạt động của các KCX, KCN Việt Nam từ năm 1995-2005
Phụ lục 10 : Tình hình hoạt động của các KCN Việt Nam đến tháng 9/2006
8
MỞ ĐẦU
Ý nghĩa chọn đề tài
Khu chế xuất (KCX), khu công nghiệp (KCN) có vai trò rất quan trọng trong
việc thúc đẩy phát triển công nghiệp ở các nước trên thế giới cũng như ở Việt Nam.
Năm 1991, KCX Tân Thuận, KCX đầu tiên của Việt Nam đã được xây dựng tại
thành phố Hồ Chí Minh. Thành công của KCX Tân Thuận trong việc góp phần thúc
đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH – HĐH) tại thành phố Hồ Chí Minh đã có
tác dụng lan tỏa, 47 tỉnh thành của các nước đã thành lập KCN. Sau 15 năm xây
dựng và phát triển, ngoài những thành tựu đạt được, các KCX, KCN của các nước
vẫn còn những tồn tại.
Trong giai đoạn kinh tế toàn cầu hóa, các KCN, KCX các nước trên thế giới
đã chuyển hình, mang thêm những sứ mạng lịch sử mới. Do đó, cần phải nghiên cứu,
tìm chiến lược phát triển đúng đắn và những giải pháp phù hợp không những giúp
cho KCX Tân Thuận, KCX đầu tiên của cả nước tiếp tục phát triển trong giai đoạn
mới mà còn có thể áp dụng cho các KCN, KCX khác trên cả nước.
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Mục tiêu của luận văn này là:
- Nghiên cứu cơ sở lý luận phục vụ cho nghiên cứu đề tài: trong đó nghiên cứu
tổng quan về chiến lược, kinh nghiệm xây dựng KCX, KCN trtên thế giới, tình hình
xây dựng và phát triển KCX, KCN của cả nước và thành phố Hồ Chí Minh.
- Đánh giá điểm mạnh , điểm yếu của KCX Tân Thuận , phân tích các nhân tố
môi trường, đặc biệt là cơ hội và thách thức ảnh hưởng đến hoạt động của KCX.
- Định hướng chiến lược phát triển cho KCX Tân Thuận từ nay đến năm 2015,
đề xuất những giải pháp nhằm thực hiện chiến lược. Đối tượng - phạm vi nghiên cứu - khả năng ứng dụng của đề tài.
Đối tượng nghiên cứu: đề tài là khu chế xuất Tân Thuận và các vấn đề liên
quan đến hoạt động của KCX Tân Thuận.
9
Phạm vi nghiên cứu: đề tài chỉ nghiên cứu chủ yếu về khu chế xuất Tân Thuận
vì đây là một điển hình của họat động khu chế xuất ở Việt Nam
Khả năng ứng dụng của đề tài: Sau khi nghiên cứu về khu chế xuất Tân Thuận,
định hướng chiến lược và đề xuất những giải pháp phát triển KCX Tân Thuận thành
công , có thể ứng dụng tại các KCN khác tại thành phố Hồ Chí Minh và trên cả
nước.
Phương pháp nghiên cứu
* Nguồn tài liệu:
Luận văn được thực hiện dựa vào những nguồn tài liệu chủ yếu:
- Các tài liệu thống kê báo cáo của Công Ty Liên Doanh Tân Thuận.
- Các tài liệu báo cáo tổng kết, đánh giá tình hình hoạt động của các ban ngành
chức năng như: vụ quản lý các KCX và KCN thuộc Bộ Kế Hoạch Đầu Tư , Ban
quản lý các KCX và KCN TPHCM và các ban ngành khác có liên quan.
- Các tài liệu sách báo ấn phẩm, các tài liệu nghiên cứu về loại hình KCX,
KCN lưu hành tại Việt Nam.
- Các tài liệu giới thiệu về mô hình KCX, KCN Đài Loan, Thái Lan,
Malaysia…. Các thông tin qua mạng Internet về hiệp hội các Khu chế xuất thế giới
(Wepza)
* Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp khảo sát thực tiễn: nhằm đánh giá thực trạng và thu thập thông
tin phục vụ nghiên cứu.
- Phương pháp thống kê: thống kê số liệu theo trình tự thời gian, theo từng lĩnh
vực và địa bàn.
- Phương pháp phân tích: trên cơ sở thông tin và số liệu thu thập được, tiến
hành phân tích.
- Phương pháp tổng hợp: kết quả phân tích được tổng hợp theo từng mảng vấn
đề, đánh giá tổng thể và thực trạng, phân tích môi trường bên trong và bên ngoài
doanh nghiệp từ đó kết hợp tìm ra hướng đi phù hợp .
10
- Phương pháp suy luận logic, phương pháp duy vật biện chứng vận dụng các
quan điểm khách quan, toàn diện , lịch sử để đánh giá vấn đề.
- Phương pháp phỏng vấn trực tiếp các chuyên gia, cán bộ lãnh đạo trong Bộ
Kế Hoạch và Đầu Tư, Ban quản lý các KCX, KCN thành phố Hồ Chí Minh cũng
như công ty liên doanh, các chủ doanh nghiệp đang hoạt động và khảo sát đầu
tư...để có được những thông tin và số liệu đáng tin cậy.
Bố cục của luận văn
Đề tài có 73 trang, 16 bảng biểu, 10 hình, 10 phụ lục kết cấu trong 3 chương:
Chương I : Cơ sở lý luận của đề tài :
- Tổng quan lý luận về KCX, KCN
- Cơ sở lý luận về chiến lược
Chương II : Thực trạng hoạt động của KCX Tân Thuận trong thời gian qua.
Chương III : Định hướng phát triển cúa KCX Tân Thuận đến năm 2015
Xin chân thành cám ơn PGS TS Nguyễn Thị Liên Diệp đã tận tình hướng dẫn
cho tôi hoàn thành luận văn này. Xin cám ơn các Thầy Cô giáo của Trường Đại học
Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh đã giảng dạy, truyền đạt kiến thức quý báu cho tôi.
Với thời gian có hạn, luận văn không thể tránh khỏi thiếu sót, rất mong nhận được ý
kiến đóng góp của Thầy Cô, các bạn và đồng nghiệp.
11
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA Đ Ề T ÀI
1.1. TỔNG QUAN LÝ LUẬN VỀ KCX, KCN
1.1.1. Khái niệm và mục tiêu của KCX, KCN
1.1.1.1. Khái niệm của KCX, KCN:
- Khái niệm khu chế xuất (KCX):
Theo tổ chức phát triển liên hiệp quốc (Unido) : KCX là một khu vực tương
đối nhỏ, phân cách về địa lý trong một quốc gia nhằm mục tiêu thu hút các công
nghiệp hướng về xuất khẩu bằng cách cung cấp cho các công nghiệp này những
điều kiện về đầu tư , về mậu dịch thuận lợi đặc biệt so với phần còn lại của nước
chủ nhà. Các doanh nghiệp trong KCX còn được nhập khẩu hàng hóa dùng cho sản
xuất để xuất khẩu miễn thuế trên cơ sở kho quá cảnh (bonded Duty Free Basic).
Theo điều lệ của hiệp hội KCX Thế giới (World Export Processing Zone
Association – WEPZA) ban hành ngày 28/2/1978: KCX bao gồm các khu vực được
chính phủ cho phép thành lập như cảng tự do, khu mậu dịch tự do, khu miễn thuế
hải quan (Custom Free Zone), KCN tự do (Industrial free Zone), khu ngoại thương
(Foreign Trade Zone).. hoặc các loại khu xuất khẩu tự do khác. Hội nghị quốc tế lần
22 của WEPZA, tổ chức ở Istanbul Thổ Nhĩ Kỳ một lần nữa khẳng định như
sau:“Một khu tự do trước hết là một công cụ được các chính phủ sử dụng để thực
hiện việc thí điểm trong không gian địa lý giới hạn các chính sách kinh tế được sáng
tạo ra, khác biệt với những chính sách được áp dụng với phần còn lại của quốc gia.
Trong thời kỳ thay đổi và quá độ, điều này là đặc biệt quan trọng để các chính phủ
có được cơ hội thí điểm các chính sách mới”. (Using EPZs to Build Trade capacity,
Viện xuất bản Flagstaff của WEPZA, trang 79)
Theo nghị định 322/HĐBT ban hành quy chế về KCX ký ngày 18/10/1991
được bổ sung bằng nghị định 36/CP ban hành ngày 24/4/1997 , và Luật Đầu Tư
được ban hành vào ngày 12/12/2005, có hiệu lực từ 1/7/2006, định nghĩa : “Khu chế
12
xuất là khu công nghiệp chuyên sản xuất hàng xuất khẩu, thực hiện dịch vụ cho sản
xuất hàng xuất khẩu và hoạt động xuất khẩu, có ranh giới địa lý xác định, được
thành lập theo quy định của Chính phủ.”
Như vậy, KCX là một vùng đất có ranh giới địa lý, được hưởng những ưu
đãi về thuế quan: miễn thuế nhập khẩu nguyên vật liệu và máy móc thiết bị, miễn
thuế xuất khẩu hàng hóa, thuế giá trị gia tăng, miễn giảm thuế thu nhập doanh
nghiệp…Các doanh nghiệp đầu tư vào KCX còn được hưởng cơ chế quản lý một
cửa, nhà nước ủy quyền cho Ban quản lý các KCX và KCN (BQL) tỉnh thành quản
lý doanh nghiệp theo cơ chế một cửa tại chỗ, giảm bớt phiền hà về thủ tục hành
chánh để các doanh nghiệp có thể chuyên tâm vào sản xuất kinh doanh.
- Khái niệm khu công nghiệp(KCN):
Trên thế giới, KCN được định nghĩa là một khu đất được phân chia và phát
triển có hệ thống theo một kế hoạch tổng thể để cung cấp cơ sở vật chất, kỹ thuật
cần thiết kể cả hạ tầng cơ sở, tiện ích công cộng đầy đủ cho một cộng đồng các
ngành công nghiệp tương ứng.
Nghị định 36/CP ban hành ngày 24/4/1997 , Luật Đầu Tư được ban hành
vào ngày 12/12/2005, có hiệu lực từ 1/7/2006, định nghĩa : “ Khu công nghiệp là
khu chuyên sản xuất hàng công nghiệp và thực hiện các dịch vụ cho sản xuất công
nghiệp, có ranh giới địa lý xác định, được thành lập theo quy định của Chính phủ.”
Khu công nghiệp được thành lập cũng là nơi để di dời các nhà máy trong
thành phố theo tốc độ đô thị hoá hiện nay. KCN có thể được xây dựng trên vùng đất
trống hoặc tại nơi đã tập trung nhiều nhà máy sản xuất, hiện nay đang có xu hướng
xây dựng KCN chuyên môn hóa hoặc KCN sinh thái, đầu ra của nhà máy này sẽ là
đầu vào của doanh nghiệp khác trong cùng KCN để giảm chi phí vận chuyển…
1.1.1.2. Mục tiêu của KCX, KCN:
Mục tiêu chung của việc hình thành KCN/KCX là thúc đẩy quá trình CNH-
HĐH một quốc gia bằng cách làm tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội, góp phần
tích cực trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế (tỷ trọng vốn đầu tư cho công nghiệp, tổng
13
doanh thu và giá trị xuất khẩu, trình độ công nghệ...), bảo vệ môi trường sinh thái,
nâng cao hiệu quả sử dụng đất, thu hút vốn đầu tư, tạo điều kiện cho các DN liên kết,
hợp tác với nhau nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và sức cạnh tranh, tạo điều
kiện hơn cho hội nhập kinh tế quốc tế, tạo việc làm cho người lao động, đô thị hoá
các vùng nông thôn lạc hậu, nâng cao dân trí. KCN phát triển sẽ tác động đến việc
hình thành các vùng nguyên liệu, các vùng công nghiệp vệ tinh, góp phần thúc đẩy
CNH nông nghiệp và nông thôn.
Do tính chất đặc thù, mục tiêu của KCX chú trọng đến việc thu hút vốn đầu
tư nước ngoài, dẫn nhập kỹ thuật tiên tiến và thu hút ngoại tệ, còn KCN thì thu hút
vốn đầu tư trong nước và cả nước ngoài, sản phẩm sản xuất ra chủ yếu tiêu thụ nội
địa, quy hoạch lại sản xuất, đẩy mạnh phát triển công nghiệp trong nước. Hiện nay
doanh nghiệp trong KCN có tỉ lệ xuất khẩu đạt trên 80% thì được hưởng quy chế
KCX. KCX Linh Trung có phần đất xây dựng KCN. Và mới đây nhất, ngày
30/8/2006, được sự chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế Hoạch và Đầu Tư
đã điều chỉnh giấy phép đầu tư, cho phép KCX Tân Thuận dành một phần đất trong
KCX thu hút doanh nghiệp hoạt động theo quy chế KCN. Hiện nay, mục tiêu chung
của KCX và KCN là phối hợp phát triển vì sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa
của đất nước.
l.1.2 Tác động của các nhân tố đến sự hình thành và phát triển các KCX, KCN:
1.1.2.l Môi trường chính trị - xã hội và kinh tế:
Sự ổn định về chính trị - xã hội và kinh tế quyết định sự thành công của KCX,
KCN. Cần phải có một môi trường pháp lý minh bạch, có thể nhìn thấy trước, phù
hợp với nhu cầu phát triển.
1.1.2.2 Môi trường tự nhiên và kết cấu hạ tầng:
Vị trí địa lý thuận lợi cũng tác động lớn đến quá trình hình thành và phát
triển của KCX, KCN. KCX, KCN phải được bố trí tại vị trí có khả năng xây dựng
kết cấu hạ tầng thuận lợi và hiệu quả, có khả năng mở rộng diện tích khi phát triển
14
và có thể liên kết thành các cụm công nghiệp. Địa điểm lý tưởng phải gần các trung
tâm kinh tế các đầu mối giao thông và nguồn cung ứng điện, nước, lao động.
Điều kiện kết cấu hạ tầng cả trong và ngoài hàng rào KCX, KCN hoàn thiện
thì mới có thể thu hút các nhà đầu tư vào. Ngoài cơ sở hạ tầng như đường giao
thông, điện, nước, thông tin liên lạc, phải xây dựng hệ thống xử lý nước thải, rác
thải tốt.
l.1.2.3 Nguyên liệu và lao động :
Các yếu tố đầu vào như nguyên liệu sản xuất, lao động sẽ được các nhà đầu
tư cân nhắc khi quyết định đầu tư vào một KCX, KCN. Vì vậy, các KCX, KCN phải
bảo đảm gần nguồn cung cấp nguyên liệu và lao động với giá cả thích hợp. Ngoài số
lượng lao động, chất lượng của lao động cũng ảnh hưởng rất lớn đến sự thành công
của doanh nghiệp.
1.1.2.4 Môi trường đầu tư:
Các nhà đầu tư vào KCX, KCN quan tâm đến giá thuê đất, giá nhân công và
môi trường đầu tư. Nhà nước phải cải thiện môi trường đầu tư đảm bảo thông
thoáng, giải quyết các thủ tục hành chính đơn giản từ khâu cấp giấy phép đầu tư,
cấp phép xây dựng đến các chính sách về thuế, tín dụng, hải quan. . .
1.1.2.5 Vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng:
Vốn đầu tư cơ sở hạ tầng được xem như tiền đề để thu hút các nguồn vốn đầu
tư khác. Doanh nghiệp chỉ bỏ vốn đầu tư vào KCX,KCN khi đã có cơ sở hạ tầng
hoàn chỉnh. Các doanh nghiệp phát triển hạ tầng KCX, KCN phải có tiềm lực tài
chính tốt nhằm đảm bảo tiến độ đền bù giải toả, xây dựng cơ sở hạ tầng đồng bộ dể
tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp khi vào thuê đất có thể tiến hành xây
dựng nhà máy nhanh chóng .
1.1.2.6 Phát triển khu dân cư:
15
Các khu dân cư và các công trình phúc lợi cần được xây dựng để giải quyết
đời sống cho các công nhân sản xuất trong các KCX, KCN. Việc ổn định nơi ăn, ở
cho lực lượng công nhân sẽ góp phần giúp cho hoạt động sản xuất kinh doanh của
các xí nghiệp được ổn định và phát triển. Ngoài ý nghĩa về mặt kinh tế, việc phát
triển khu dân cư xung quanh các KCX, KCN còn nhằm ổn định về mặt xã hội và an
ninh trật tự.
1.1.2.7 Cơ chế quản lý:
Cơ chế quản lý thông thoáng tạo thuận lợi cho nhà đầu tư đến đầu tư và xây
dựng nhà máy cũng như hoạt động sản xuất.
Cần có sự ủng hộ mạnh mẽ của chính phủ nước sở tại, bởi vì KCX, KCN
được chính phủ lập ra để triển khai một chính sách đặc thù. Do đó sẽ có những bất
cập về chính sách cơ chế, quy trình thủ tục. Sự ủng hộ của Chính phủ sẽ giải quyết
các khó khăn, ách tắc, giúp nhà đầu tư đạt được mục đích đầu tư.
1.1.3. Những bài học rút ra từ kinh nghiệm xây dựng KCX, KCN trên thế giới
1.1.3.1 Lịch sử hình thành và phát triển KCX, KCN trên thế giới:
Các KCN bắt đầu xuất hiện từ cuối thế kỷ XIX, đầu tiên là KCN thành lập ở
Trafford Park thành phố Manchester, nước Anh (1896). Tiếp đó là KCN ở Hoa Kỳ
(1899), Italy (1904)… Tính đến nay, số KCN trên thế giới đã lên tới hàng ngàn.
Năm 1956, mô hình KCX được thành lập đầu tiên ở Shanon thuộc Ireland,
mục tiêu thành lập nhằm miễn thuế quan cho các nhà đầu tư nước ngoài để đẩy
mạnh sản xuất xuất khẩu. Năm 1962 mô hình này lan sang Puerto Rico. Năm 1966,
mô hình này tiếp tục lan tới Đài Loan và Ấn Độ. Vào cuối thập kỷ 60, đã có thêm 5
khu ở Hàn Quốc, Malaysia, Philippin, Trung Quốc, Thái Lan. Cuối năm 1974, tổng
cộng có 34 khu ở 20 nước, lên 79 khu ở 35 nước vào giữa năm 1984 (38 khu ở Châu
Á, 17 ở Trung Mỹ-vùng Caribe, 14 ở Địa Trung Hải và Trung Đông, 9 ở Nam Mỹ,
7 ở Châu Phi-Ấn Độ Dương). Đến năm 1987, đã có 111 khu ở trên 40 nước. Năm
1997, trong danh mục 847 khu trên thế giới, WEPZA đã tiến hành nghiên cứu so
16
sánh 102 quốc gia có khu chế xuất và 126 quốc gia không có khu, kết quả là 102
quốc gia có khu đã chiếm 75 % trong tổng số hàng nhập khẩu vào Mỹ và Châu Âu
từ 228 quốc gia này. Tính năm 2003, đã có 5.174 khu, trong đó 749 khu ở các nước
khu vực Châu Á . (nguồn :WEPZA)
1.1.3.2 Kinh nghiệm xây dựng KCX Đài Loan:
KCX ra đời và thành công sớm nhất trên thế giới là KCX Đài Loan. Tháng
12/1966, KCX Cao Hùng rộng 60 ha được thành lập, 3 năm sau, do hoạt động hiệu
quả, KCX Nam Tử và Đài Trung lần lượt ra đời. Tính đến nay, KCX Đài Loan đã
trải qua 3 giai đoạn phát triển thể hiện trên hình 1.1.
- Giai đoạn 1 (1966-1988) Thời kỳ đầu, diện tích KCX tăng từ 68 ha lên đến
179,69 ha. Doanh số trên 1 ha đất tăng từ 117 ngàn USD lên đến 8,9 triệu USD.
- Giai đoạn 2 (1989-1997): Doanh số trên 1 ha đất tăng từ 10,6 triệu USD lên đến
36,4 triệu USD.
- Giai đoạn 3 (từ 1998 đến nay): Các KCX Đài Loan đang chuyển dịch sang giai
đoạn mới phát triển nghiên cứu, thiết kế, chuyển giao, sản phẩm đòi hỏi hàm lượng
trí tuệ cao và dịch vụ logistic. Năm 2004, doanh số trên 1 ha đất tăng lên đến 40
triệu USD/ha.
HÌNH 1.1: CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CỦA KCX ĐÀI LOAN
Năm 1989-1997
Năm 1998-Nay
Năm 1966-1988
Ngành sản xuất (Gia công) Ngành nghề truyền thống (Như dệt may, da giày, điện tử tiêu dùng…)
Ngành sản xuất (Gia công) Công nghiệp điện tử giá trị cao và công nghiệp dân sinh Mậu dịch
Ngành sản xuất (Nay:Gia công, tiếp thị) (Tương lai: nghiên cứu phát triển,thương hiệu) Ngành logistics, dịch vụ, công nghệ phần mềm
Sản xuất Gia công
Sản xuất Gia công Mậu dịch
Sản xuất, gia công, nghiên cứu, phát triển, tiếp thị, mậu dịch, logistics, đào tạo nguồn nhân lực, thử nghiệm, bán sĩ
I
17
Việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế của ngành công nghiệp trên đã là động lực
tăng doanh số trên mỗi ha đất trong KCX lên 4 lần. Thu nhập bình quân đầu người
từ chưa tới 100 USD lên đến 7500 USD.
Chính phủ Đài Loan không ngừng hoàn thiện bộ máy tổ chức và hệ thống
văn bản quản lý KCX Đài Loan. Từ khi thành lập đến nay, điều lệ thành lập và quản
lý KCX Đài Loan đã được sửa đổi bổ sung 25 lần.
Ngoài ra, chính phủ Đài Loan cũng rất quan tâm đến việc đào tạo nguồn nhân
lực đa dạng, khuyến khích du học nước ngoài, có chính sách thu hút nhân tài hợp lý.
Tính đến tháng 7 năm 2006, các khu chế xuất ở Đài Loan đã thu hút được
310 doanh nghiệp đầu tư với tổng vốn lên đến 6.817.437.000 USD. Tổng kim ngạch
xuất khẩu lũy kế đã đạt 133,68 tỉ USD (tổng kim ngạch nhập khẩu là 85,83 tỉ, xuất
siêu 47,86 tỷ). Riêng trong năm 2005, các doanh nghiệp trong KCX Đài Loan đã có
kim ngạch xuất khẩu đạt 7,84 tỉ USD, kim ngạch nhập khẩu đạt 6,42 tỉ USD.
(Nguồn: Sở quản lý khu chế xuất thuộc Bộ Kinh Tế Đài Loan).
1.1.3.3 Xây dựng khu tự do tại Trung Quốc:
Mặc dù đi sau các KCX ở Đài Loan, nhưng các KCN, KCX, khu tự do ở
Trung Quốc hình thành và phát triển rất nhanh chóng. Năm 1978 mở đầu cho thời
kỳ cải cách mở cửa của Trung Quốc, cũng là mốc đánh dấu cho sự phát triển của hệ
thống khu tự do với nhiều tên gọi khác nhau nhưng thành công như là đặc khu kinh
tế. Mục tiêu ưu tiên hàng đầu của các khu kinh tế ở Trung Quốc là thu hút FDI từ
các công ty đa quốc gia. Trung Quốc có một chính sách ưu đãi đặc biệt nhằm thu
hút đầu tư nước ngoài. Sau 20 năm phát triển, các khu tự do ở Trung Quốc đã đóng
góp trong việc nâng GDP của Trung Quốc lên 4 lần, thu hút được 42 triệu công
nhân (chiếm 1/15 công nhân cả nước). Trở thành thành viên của WTO được 5 năm,
Trung Quốc vẫn duy trì các ưu đãi về thuế hấp dẫn cho các khu tự do của mình mà
vẫn không vi phạm các khoản trợ cấp bị WTO cấm hoặc hạn chế sử dụng, các khu
tiếp tục giúp Trung Quốc đi nhanh hơn trong nền kinh tế hội nhập toàn cầu.
1.1.3.4 Xây dựng KCX ở Philipppines:
18
KCX Bataan được xây dựng trên diện tích 1200ha, nhưng chỉ thu hút được
50 % doanh nghiệp đầu tư. Mục tiêu xây dựng KCX không đạt được: vốn đầu tư
nước ngoài thu hút được quá ít, thu ngoại tệ thấp, số lượng lao động thu hút ít.
Nguyên nhân thất bại của KCX Philippines là do chọn vị trí không phù hợp,
không gần nguồn cung ứng lao động.
1.1.3.5 Kinh nghiệm xây dựng KCX ở Thổ Nhĩ Kỳ:
Các khu kinh tế tự do của Thổ Nhĩ Kỳ phần lớn được thành lập tại các thành
phố có cảng biển. Tính đến năm 1996 có 11.600 công ty hoạt động trong các khu
này (trong đó chỉ có 226 doanh nghiệp nước ngoài). Khu Andana thu hút doanh
nghiệp công nghiệp nặng, khu Istambul sản xuất hàng may mặc và công nghệ cao,
khu Izmira sản xuất công nghiệp điện tử, khu Mersina và Antalic chế biến nông sản.
Đặc trưng nổi bật nhất ở Thổ Nhĩ Kỳ là hướng xây dựng KCN chuyên môn
hóa. Muốn làm tốt điều này cần phải có quy hoạch tốt từ ban đầu, có các điều kiện
phù hợp cho từng ngành, từng KCN.
1.1.3.6 Kinh nghiệm xây dựng KCN sinh thái tại Mỹ:
Theo Hiệp hội phát triển kinh tế ở Mỹ, xây dựng KCN sinh thái là một trong
những nhân tố để phát triển kinh tế bền vững. KCN sinh thái được xây dựng trên ý
tưởng của sự cộng sinh công nghiệp, thay vì liên tục sử dụng đầu vào nguyên liệu
bên ngoài, sau đó xả chất thải ra môi trường, lúc này sản phẩm phụ của nhà máy này
sẽ là nguyên liệu đầu vào của nhà máy khác trong cùng khu công nghiệp. Các KCN
sinh thái ở Mỹ gồm: KCN sinh thái Fairfield ở Baltimore – Maryland; cảng công
nghiệp phát triển bền vững Cape Charles ở Virginia, KCN sinh thái Brownsville ở
Texas; KCN sinh thái Riverside ở Vermont; KCN sinh thái FCN Cheney,
Washington; KCN sinh thái Civano ở Arizona, KCN sinh thái East Bay ở
California…
Việc hình thành KCN sinh thái mang lại nhiều lợi ích kinh tế: giảm chi phí
sản xuất, giảm chi phí xử lý môi trường, góp phần bảo tồn tài nguyên thiên nhiên,
tăng thu nhập cho từng nhà máy nhờ giảm tiêu thụ nguyên liệu thô, giảm chi phí xử
19
lý chất thải đồng thời có thêm thu nhập từ nguồn phế phẩm phế liệu hay chất thải
của nhà máy.
1.1.3.7 Bài học rút ra từ kinh nghiệm xây dựng và phát triển KCX, KCN trên
thế giới:
- Lĩnh vực hoạt động của các doanh nghiệp trong KCX, KCN chuyển hình
liên tục phù hợp các giai đoạn phát triển theo hướng giảm dần các ngành thâm dụng
lao động, chuyển sang thu hút công nghệ cao, phần mềm, công năng đa dạng hóa từ
sản xuất gia công, sang hình thức dịch vụ, thương mại, tạo giá trị gia tăng ngày càng
cao.
- Cơ chế quản lý trong các KCX, KCN không ngừng hoàn thiện theo hướng
tạo điều kiện hoạt động hiệu quả hơn cho nhà đầu tư.
- Quy hoạch ban đầu, vị trí địa lý của KCX, KCN rất quan trọng, quyết định
đến sự thành bại của họ.
- Môi trường đầu tư càng tốt, cơ sở hạ tầng càng hoàn thiện, KCX, KCN
càng dễ thành công.
- Các KCX, KCN ngày càng chú trọng hơn đến vấn đề môi trường, hình
thành các KCN sinh thái nhằm tận dụng nguyên liệu, giảm bớt rác thải, nâng cao
hiệu quả kinh tế.
Tóm lại, thực trạng phát triển của KCX, KCN thế giới cho thấy: “Một
khu tự do trước hết là một công cụ được các chính phủ sử dụng để thực hiện
việc thí điểm trong không gian địa lý giới hạn các chính sách kinh tế được
sáng tạo ra, khác biệt với những chính sách được áp dụng với phần còn lại của
quốc gia”. (Using EPZs to Build Trade capacity, Viện xuất bản Flagstaff của
WEPZA, trang 79). Thực tế cho thấy, khu chế xuất, khu tự do sẽ phát triển
theo một tiến trình đa dạng hóa công năng phù hợp với xu thế nghiêng mạnh
sang lĩnh vực dịch vụ đa dạng của dòng chu chuyển đồng vốn đầu tư trực tiếp
nước ngoài toàn cầu, chịu tác động trực tiếp của những biến động trong môi
20
trường kinh tế thế giới theo hướng đa dạng hóa, đa phương hóa, hợp tác và
toàn cầu hóa.
1.1.4 Tình hình hoạt động của các KCX, KCN Việt Nam:
1.1.4.1 Lịch sử hình thành và phát triển KCX, KCN Việt Nam:
KCN & KCX Việt Nam được hình thành và phát triển gắn liền với công
cuộc Đổi mới bắt đầu từ Đại hội Đại biểu toàn quốc Đảng Cộng sản Việt Nam lần
thứ VI (1986). Đại hội VII đã đề ra những đường lối, chủ trương đổi mới mạnh mẽ
và toàn diện, thực hiện CNH, HĐH đất nước trên cơ sở điều kiện của đất nước và
yêu cầu của thời đại, được cụ thể hóa bằng Chiến lược tổng thể phát triển kinh tế xã
hội 1991 – 2010. Hàng loạt các chương trình kinh tế – xã hội được triển khai để
thực hiện Nghị quyết của Đại hội VII, trong đó có chính sách phát triển KCN, KCX
với sự ra đời của KCX Tân Thuận, Thành phố Hồ Chí Minh (vào năm 1991) và ban
hành Quy chế KCX (Nghị định 322/HĐBT ngày 18/10/1991) và Quy chế KCN
(Nghị định 192/CP ngày 28/12/1994). Sự thành công của KCX Tân Thuận có có tác
dụng lan tỏa mạnh mẽ, các tỉnh thành trên cả nước đều có kế hoạch xây dựng KCN,
KCX của mình:
BẢNG 1.1: KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN KCN CỦA CẢ NƯỚC
1991-1995 1996-2000 2001-2005 2006-2010
Số KCN, KCX 12 42 64 32
Diện tích đất 2.360 7.603 12.894 20.000
(Nguồn: tổng hợp số liệu của Vụ quảnlý KCX, KCN thuộc Bộ Kế Hoạch và Đầu Tư)
Các KCX, KCN được phân bố ở 47 tỉnh thành của cả nước. Trong đó, số
lượng các KCX, KCN tại Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam chiếm tỉ trọng lớn nhất
(57% )
21
HÌNH 1.2: PHÂN BỐ CÁC KCX, KCN THEO VÙNG
13%
20%
5%
6%
9%
44%
3%
Đồng bằng Sông Hồng
Đồng bằng Bắc Bộ
Bắc Trung Bộ
Nam Trung Bộ
Tây nguyên
Đông Nam Bộ
Đồng bằng Sông Cửu Long
(Nguồn: số liệu của Vụ quản lý KCX, KCN thuộc Bộ Kế Hoạch và Đầu Tư)
1.1.4.2 Thành quả đạt được:
Tính đến tháng 9/2006, tổng số KCN, KCX được xây dựng trên cả nước là
136 với diện tích đất là 28.919 ha, trong đó đất công nghiệp có thể cho thuê là
19.313 ha, phân bố trên khắp 47 tỉnh, thành phố. Có 83 KCN trong số 136 KCN này
đang vận hành và lấp đầy khoảng 72% diện tích đất công nghiệp có thể cho thuê,
còn 53 KCN khác đang trong giai đoạn triển khai đền bù giải phóng mặt bằng và
xây dựng cơ sở hạ tầng. 15 năm qua, các KCX, KCN đã đạt được mục tiêu thúc đẩy
quá trình CNH, HĐH đất nước thể hiện ở các mặt sau:
a. Thu hút vốn đầu tư :
Tính đến tháng 9/2006, các KCX, KCN đã thu hút được 2298 dự án đầu tư
nước ngoài với số vốn đầu tư gần 20 tỷ USD, chiếm 37 % số dự án và 30% số vốn
đăng ký của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên cả nước, 2553 dự án
đầu tư trong nước với số vốn 120 nghìn tỷ đồng.
22
b. Tiếp thu kỹ thuật công nghệ mới, góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu
kinh tế :
Các doanh nghiệp trong KCN, KCX đã hiện đại hóa quy trình sản xuất công
nghiệp thông qua việc ứng dụng máy móc thiết bị mới công nghệ hiện đại vào sản
xuất. Đặc biệt, một số nhà đầu tư kỹ thuật cao đã du nhập vào KCN những công
nghệ hiện đại nhất trên thế giới ở những lĩnh vực như điện tử, cơ khí chính xác.
Các dự án FDI đã khiến cho công nghiệp và dịch vụ phát triển nhanh, nông
nghiệp và thủy sản chuyển dịch theo hướng sản xuất gắn với công nghiệp và xuất
khẩu. Trong năm 2005, khu vực FDI chiếm 45% giá trị sản xuất công nghiệp, tăng
trưởng với tốc độ cao 20,9%, góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ
40,21% GDP năm 2004 lên 41,03% năm 2005.
c. Đóng góp vào giá trị sản xuất công nghiệp, kim ngạch xuất khẩu:
Năm 2001, giá trị sản xuất công nghiệp do các KCN tạo ra đạt 4,5 tỷ USD
chiếm 15% giá trị sản xuất công nghiệp của cả nước, đến năm 2005, giá trị sản xuất
của các doanh nghiệp KCN đã đạt 14 tỷ USD, gấp 3 lần so với năm 2001 và chiếm
28% tổng giá trị sản xuất công nghiệp cả nước. Kim ngạch xuất khẩu của doanh
nghiệp KCN trong năm 2005 đạt trên 6 tỷ USD, chiếm 20% tổng số giá trị xuất
khẩu cả nước (riêng đối với giá trị hàng công nghiệp xuất khẩu, chiếm tới 29%)
BẢNG 1.2:GIÁ TRỊ SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP VÀ
KIM NGẠCH XUẤT KHẨU CỦA CÁC KCN VIỆT NAM
Chỉ tiêu 1996 2000 2001 2002 2004 2005
500 3350 4500 trị sản xuất 11187 13425 5600 Đơn vị tính Tr.USD
3050 4949
3200 19,36 19 2170 14,98 19 Tr. USD % 6137 20 421 5
706 370 953 255 201
Giá công nghiệp Xuất khẩu KCN Xuất khẩu KCN/ tổng XK cả nước Số lao động lũy kế 100 người (Nguồn: tổng hợp số liệu của Vụ quản lý KCX, KCN thuộc Bộ Kế Hoạch và Đầu Tư)
d. Thu hút và đào tạo lực lượng lao động có trình độ tay nghề cao:
23
Phát triển KCN để tạo ra nhiều hơn chỗ làm việc là một trong những mục
tiêu quan trọng của nước ta. Hiện có gần 1 triệu người lao động trực tiếp trong các
KCN, nhưng điều quan trọng là số lao động này được tiếp cận với công nghệ hiện
đại, được trực tiếp làm việc trong một môi trường làm việc có kỷ luật cao, yêu cầu
tay nghề cao, đã rèn luyện được những kỹ năng và bản lĩnh làm việc thích ứng với
một nền công nghiệp tiên tiến, hiện đại. Các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài
đã góp sức đào tạo được đội ngũ lao động công nghiệp sử dụng và vận hành thành
thạo các trang thiết bị phục vụ quản lý và sản xuất, nắm vững công nghệ, có tác
động lan toả và nâng trình độ tay nghề của đội ngũ lao động Việt Nam lên một bước.
Một lượng đáng kể người lao động Việt Nam được đảm nhận các vị trí quản lý
doanh nghiệp, được tiếp xúc với phương thức quản trị doanh nghiệp tiên tiến, hiện
đại, kỹ năng marketing, quản lý tài chính, tổ chức nhân sự... giúp người lao động
Việt Nam thích ứng với một nền công nghiệp tiên tiến, hiện đại.
e. Phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng:
Việc đầu tư hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật trong KCN không những thu hút các
dự án đầu tư mới mà còn tạo điều kiện cho các doanh nghiệp mở rộng quy mô để
tăng năng lực sản xuất và cạnh tranh, hoặc di chuyển ra khỏi các khu đông dân cư,
tạo điều kiện để các địa phương giải quyết các vấn đề ô nhiễm, bảo vệ môi trường
đô thị, tái tạo và hình thành quỹ đất mới phục vụ các mục đích khác của cộng đồng
trong khu vực. Quá trình xây dựng kết cấu hạ tầng trong và ngoài hàng rào KCN
còn đảm bảo sự liên thông giữa các vùng, định hướng cho quy hoạch phát triển các
khu dân cư mới, các khu đô thị vệ tinh, hình thành các ngành công nghiệp phụ trợ,
dịch vụ. . . các công trình hạ tầng xã hội phục vụ đời sống người lao động và cư dân
trong khu vực như: nhà ở, trường học, bệnh viện, khu giải trí. . .Tạo điều kiện cho
các doanh nghiệp đón bắt và thu hút đầu tư các ngành như điện, giao thông vận tải,
hệ thống thông tin liên lạc, cảng biển, các hoạt động dịch vụ tài chính, và đẩy nhanh
tốc độ đô thị hóa, góp phần đáng kể vào việc hiện đại hóa hệ thống kết cấu hạ tầng
trong và ngoài khu công nghiệp.
24
f. Hoàn thiện cơ chế quản lý đối với KCN:
Để hấp dẫn và tạo sự thông thoáng cho các nhà đầu tư, Nhà nước đã đổi mới
cơ chế quản lý ''một cửa, tại chỗ'' , có tác dụng đơn giản tối đa các thủ tục hành
chánh; tiết kiệm được nhiều về thời gian, tiền bạc và giảm thiểu phiền hà cho nhà
đầu tư; xoá được cơ chế hành chánh quan liêu bao cấp, tạo điều kiện BQL tiếp cận
với nền kinh tế thị trường và phương thức quản lý hiện đại tiên tiến; rèn luyện tính
năng động, sáng tạo cho đội ngũ cán bộ, công chức; phát huy tối đa sức mạnh tổng
hợp từ trung ương đến địa phương, hoàn thiện cung cách phục vụ đã tạo được lòng
tin cho nhà đầu tư.
g. Thúc đẩy quá trình hội nhập của nền kinh tế Việt Nam với thế giới:
Thông qua KCX, KCN, hàng hóa "made in Viet Nam" xâm nhập thị trường
thế giới, giúp Việt Nam tham gia phân công lao động quốc tế ở một trình độ cao hơn.
Thông qua việc đầu tư của các tập đoàn đa quốc gia, Việt Nam cũng đã tham gia
vào một số mắc xích chuyên môn hóa trong chuỗi hình thành giá trị toàn cầu. Nhờ
đó, mà Việt Nam có thể thực hiện “đi tắt đón đầu“ nhanh chóng CNH, HĐH .
1.1.4.3. Các hạn chế trong phát triển KCN Việt Nam:
Việc phát triển các KCN, KCX trong thời gian qua đã bộc lộ một số hạn chế:
Quy hoạch phát triển KCN, xây dựng cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ: Phân bố KCN
chưa đồng đều, chủ yếu tập trung tại các khu vực kinh tế trọng điểm. Việc quy
hoạch KCN chưa đồng bộ với quy hoạch phát triển hạ tầng kỹ thuật ngoài KCN, cơ
sở hạ tầng chưa đáp ứng nhu cầu nhà đầu tư, thiếu công trình phúc lợi đảm bảo cuộc
sống người lao động. Xuất hiện nhiều vấn đề bức xúc xung quanh KCN, nhiều nơi
đã có đình công… Môi trường trong KCN, KCX còn nhiều vấn đề phải quan tâm
(chỉ có 33 KCN, KCX xây dựng công trình xử lý nước thải tập trung).
25
Hiệu quả thu hút vốn đầu tư chưa cao: Vốn đầu tư FDI phần lớn đến từ Châu Á
(80%), bình quân vốn đầu tư /dự án thấp. Nhiều địa phương vì muốn thu hút đầu tư
nhanh, đã có nhiều ưu đãi “xé rào”, ảnh hưởng đến hiệu quả của KCN, KCX.
BẢNG 1.3 : HIỆU QUẢ ĐẦU TƯ CỦA CÁC DOANH NGHIỆP TRONG KCN
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Triệu USD/ 23 21 3,8 3 4,3 3,2 3,44 4
Dự án
(Nguồn: tổng hợp số liệu của Vụ quản lý KCX, KCN thuộc Bộ Kế Hoạch và Đầu Tư)
Hiệu quả sử dụng đất chưa cao: tỷ lệ lấp đầy của các KCN còn rất thấp, quỹ đất
đưa vào sử dụng chưa hiệu quả, còn nhiều lãng phí. 54/135 khu vẫn còn đền bù giải
tỏa chưa đưa vào vận hành.
Trình độ công nghệ chưa cao: công nghệ trong các KCN đã có những chuyển biến
tích cực nhưng so với các nước trong khu vực như Thái Lan, Singapore, Đài Loan
thì công nghệ trong các KCN Việt Nam chỉ ở mức trung bình. Tỷ lệ doanh nghiệp
công nghệ cao trong KCN chỉ có 20,6%, công nghệ trung bình là 20,7%, trong lúc
doanh nghiệp công nghệ thấp chiếm tới 58,7%.
Chất lượng lao động còn kém: (mới có 4-5% lao động có trình độ đại học, trên đại
học; 4-5% kỹ thuật viên; 30% công nhân kỹ thuật có qua đào tạo; còn lại hơn 60%
là lao động giản đơn); Thực tiễn của quá trình phát triển đã chỉ rõ sự bất cập trong
đào tạo nguồn nhân lực. Nhu cầu lao động của các KCN là rất lớn, nhưng hoặc là
công nhân chưa qua đào tạo, hoặc đào tạo chưa phù hợp với yêu cầu của doanh
nghiệp.
Cơ chế quản lý hành chánh vẫn còn bất cập: Bộ máy quản lý nhà nước về phát
triển các KCN, KCX trong thời gian qua còn chậm được kiện toàn; Ban quản lý
KCN vẫn chưa được ủy quyền đủ để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Quy chế KCN,
KCX chậm được sửa đổi và ban hành phù hợp với thực tiễn. Chua có nghị định mới
thay thế Nghị định 36/CP vừa bị Nghị định 108/2006/NĐ-CP hủy bỏ.
26
Tác dụng lan tỏa thấp: Các công nghiệp phụ trợ chưa được phát triển, giao thương
liên kết giữa KCN và xung quanh còn thấp, tỷ lệ nội địa hóa trong KCX chưa cao.
Nguyên nhân của những hạn chế:
- Thiếu kinh nghiệm tổ chức và quản lý KCN, ngoài ra trong những năm
cuối thể ký thứ 20, tác động của cuộc khủng hoảng tài chính, tiền tệ khu vực, tiếp
đến là giá dầu thô tăng cao, dịch cúm gia cầm…đã làm giảm sút nguồn vốn đầu tư
nước ngoài vào Việt Nam, nên nhu cầu thuê đất của các KCN, KCX có thời gian
chững lại, giảm sút.
- Nhận thức của các nhà hoạch định chính sách còn chưa thật thống nhất và
coi trọng đúng mức vai trò, vị trí của KCN, KCX trong quá trình thực hiện mục tiêu
của sự nghiệp CNH-HĐH để xây dựng các thể chế, chính sách điều chỉnh hoạt động
của KCN, KCX phù hợp với thực tiễn phát triển. Nhận thức của các cơ quan nhà
nước, các doanh nghiệp về mối liên hệ chặt chẽ giữa lợi ích kinh tế với lợi ích xã
hội trong phát triển của các KCN, KCX còn hạn chế.
- Môi trường luật pháp đối với KCN, KCX chưa hoàn chỉnh nên công tác
quy hoạch, xây dựng, hoạt động và quản lý hoạt động các KCN, KCX chưa đi vào
nề nếp, các thủ tục hành chính, các chính sách thuế, xuất nhập khẩu, tín dụng, ngân
hàng, bảo hiểm, dịch vụ tại các KCN, KCX vẫn chưa thông thoáng, chưa thật hợp lý.
Một số địa phương vì lợi ích cục bộ đã ban hành những quy định vượt khung, không
thống nhất, gây ra sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các địa phương, ảnh hưởng
tới môi trường đầu tư chung.
- Về thu hút đầu tư, thường chú trọng đến mục đích trước mắt là lấp đầy
KCN, KCX mà chưa xác định rõ và có chọn lọc ngành nghề đầu tư vào KCN, KCX
phù hợp với lợi thế, tiềm năng và quy hoạch ngành công nghiệp của địa phương.
1.1.5 Tình hình hoạt động của các KCX, KCN thành phố Hồ Chí Minh:
1.1.5.1 Những lợi thế của TP.HCM trong phát triển công nghiệp:
27
TP HCM có lợi thế về vị trí địa lý, nằm ở trung tâm Nam Bộ, là thành phố
Cảng, là đầu mối giao thông lớn, nối liền với các địa phương trong cả nước và quốc
tế, sân bay Tân Sơn Nhất là một trong các sân bay quốc tế lớn trong khu vực, hạ
tầng thương mại dịch vụ, hệ thống giao thông, hệ thống mạng thông tin đạt trình độ
cao, phát triển nhất trong cả nước. Nguồn nhân lực tại chỗ có trình độ chuyên môn
nghiệp vụ dồi dào. Hệ thống đào tạo tiên tiến. Thành phố luôn đi đầu trong công
cuộc Đổi mới, năng động sáng tạo, là địa phương có tốc độ tăng trưởng GDP và giá
trị sản xuất công nghiệp cao nhất của cả nước.
1.1.5.2 Đánh giá thành tựu đạt được của các KCN, KCX TPHCM:
a. Thu hút vốn đầu tư: Tính đến 8/2006, TP. Hồ Chí Minh đã có 15 KCN, KCX
thu hút được 1.083 dự án, tổng vốn đầu tư là 3,2 tỷ USD (trong đó FDI là 1,80 tỷ)
với 828 doanh nghiệp đã đi vào hoạt động sản xuất.
BẢNG 1.4: TỔNG HỢP TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC KCX, KCN
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TỪ NĂM 2001-NAY
KẾT QUẢ
Đvt
2001
2002
2003
2004
2005
9th/2006
tr.USD
327.40
365.09
376.39
472.59
354.06
428.52
Vốn đầu tư (*)
tr.USD
812.43
943.87
1,154.45 1,644.00 1,999.98
1,590.00
Xuất khẩu
tr.USD
651.79
900.00
1,120.73 1,365.00 1,603.00
1,130.00
Nhập khẩu
tỉ.VNĐ
148.74
150.15
241.87
303.22
530.00
501.67
Nộp ngân sách
người
93,627
108,384
132,997
145,696
188,761
210,218
Lao động
(Nguồn: tổng hợp số liệu của HEPZA)
b. Biến đổi vùng đất nông nghiệp, năng suất thấp thành khu đất có cơ sở hạ tầng
đáp ứng nhu cầu công nghiệp, tỷ lệ lấp đầy bình quân của các KCN, KCX TP là
81,97%, tốc độ triển khai nhanh nhất so với các KCN ở tỉnh, thành khác.
c. Đóng góp vào giá trị sản xuất công nghiệp và kim ngạch xuất khẩu của
Thành phố: Giá trị sản xuất công nghiệp thành phố liên tục tăng cao, giai đoạn
1995 – 2000 là 770 ngàn tỉ đồng, giai đoạn 2001 – 2005 tăng gấp đôi; tốc độ tăng
28
trưởng bình quân 14% năm, trong đó các KCN, KCX chiếm trên 20%. Hoạt động
của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trong KCN, KCX đã tạo ra giá trị
kim ngạch xuất khẩu ngày càng chiếm tỉ lệ cao trong kim ngạch xuất khẩu của
doanh nghiệp vốn đầu tư nước ngoài tại thành phố (năm 1996 chiếm 21%, năm
2000 chiếm 59%, năm 2005 chiếm 64,9%). Kim ngạch xuất khẩu do các doanh
nghiệp KCX, KCN tạo ra lũy kế đạt trên 8 tỷ USD; riêng trong năm 2005 đạt gần 2
tỷ USD. Thu Ngân sách tăng qua các năm, năm 2005 đạt là 530 tỷ đồng tăng
74,78% so với năm 2004; đồng thời thúc đẩy các ngành dịch vụ như ngân hàng, bảo
hiểm, ăn uống, đi lại, thương nghiệp … phục vụ cho hoạt động của các doanh
nghiệp và người lao động phát triển, tạo sự chuyển dịch về cơ cấu kinh tế của thành
phố.
d. Thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế của TP:Cơ cấu ngành nghề
đầu tư tại các KCN, KCX thành phố đã có bước chuyển biến:
2002 20% 17.86% 18.70% 1.96% 8.88% 5.87% 3.33% 1.93% 16.64% 4.83%
2001 21.21% 19.85% 15.52% 2.29% 9.3% 5.61% 2.85% 2.11% 14.94% 4.96%
2004 26.31% 19.48% 19.06% 1.87% 8.17% 6.69% 4.23% 1.28% 9.23% 3.69%
2005 25,55% 18,27% 19,68% 1,65% 9,71% 7,10% 5,28% 1,28% 7,63% 3,85%
BẢNG 1.5: CƠ CẤU SẢN PHẨM XUẤT KHẨU THEO NGÀNH HÀNG
TT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Ngành hàng Cơ Khí Điện tử May mặc Sợi dệt Linh phụ kiện xe hơi Tiêu dùng Hàng gỗ Bao bì May giày Loại khác
Tỷ lệ xuất khẩu 2003 22.67% 17.16% 18.24% 2.03% 8.38% 5.69% 3.55% 1.32% 14.25% 6.71% (Nguồn:xử lý số liệu của HEPZA)
Hạn chế dần các ngành thâm dụng nhiều lao động, ngành may mặc lúc năm
1992, 1993 chiếm đến 66,6% tỷ trọng vốn đầu tư nay giảm xuống còn khoảng 20%.
Tập trung thu hút những ngành nghề thâm dụng vốn và hàm lượng kỹ thuật, chất
xám cao như điện - điện tử đã chiếm 30% tổng vốn vốn đầu tư. Tỷ trọng xuất khẩu
29
của ngành cơ khí, cơ khí chính xác đã vượt qua sản phẩm ngành may mặc trong
nhiều năm qua
e. Liên kết nội địa: Các doanh nghiệp trong các KCN, đặc biệt là trong 2 KCX có
vai trò quan trọng trong việc trong việc giao thương, liên kết với nội địa. Nguyên
liệu trong nước được đưa vào KCX để gia công, nâng cao giá trị xuất khẩu thâm
nhập thị trường thế giới. Các doanh nghiệp nước ngoài trong khu ủy thác các
doanh nghiệp gia công, góp phần nâng cao trình độ kỹ thuật của các đơn vị này.
Hình 1.3 cho thấy trong năm 2005, ngành cơ khí, điện tử đã chiếm gần 50% tỷ lệ
gia tăng giá trị nội địa của hai KCX Tân Thuận và Linh Trung.
HÌNH 1.3: TỶ LỆ GIÁ TRỊ NỘI ĐỊA
8.8%
dệt may
7.0%
da giay
32.9%
điện tử
cơ khí
nhựa
1.1%
thực phẩm
30.7%
0.4%
bao bì
1.3%
0.6%
gỗ
17.2%
khac
(Nguồn: xử lý số liệu của HEPZA)
f. Xác lập cơ chế quản lý hiệu quả:Hoạt động của các KCN, KCX TP cùng với
việc quản lý nó trong thực tiễn đã xác lập được cơ chế hoạt động của các thành phần
kinh tế và quan trọng hơn là cơ chế quản lý “một cửa, tại chỗ” vừa tăng cường hiệu
quả quản lý nhà nước, vừa góp phần nhanh chóng giải quyết khó khăn cho nhà đầu
tư, đóng góp vào công cuộc cải cách hành chính của Nhà nước trong việc quản lý
các mặt đời sống xã hội.
30
g. Du nhập công nghệ tiên tiến và đào tạo lực lượng lao động : các KCN, KCX
tại TPHCM đã thu hút các doanh nghiệp có công nghệ ngày càng cao, giải quyết
việc làm cho hơn 210.218 lao động (trong đó có 137.525 là nữ). Thông qua các
doanh nghiệp này, một lực lượng công nhân lành nghề và cán bộ quản lý có trình độ
đã được đào tạo, đang ra sức phấn đấu vì sự nghiệp CNH, HĐH của thành phố và
của cả nước.
1.1.5.3 Hạn chế trong việc xây dựng và phát triển KCX, KCN tại TPHCM:
Công tác vận động thu hút đầu tư chưa hiệu quả, hiệu suất đầu tư chưa cao.
Công tác đền bù giải tỏa còn vướng mắc, việc tạo quỹ đất phục vụ nhà đầu tư còn
chậm, ảnh hưởng đến việc thu hút các dự án có quy mô lớn.
Kết nối hạ tầng trong và ngoài tường rào còn chậm, việc quy hoạch chưa tính đầy
đủ các yếu tố xã hội như xây dựng nhà ở công nhân, các trung tâm sinh hoạt văn
hoá thể thao cho công nhân, khu dịch vụ phụ cận.
Công nghệ du nhập chưa cao, các doanh nghiệp vào đầu tư đa phần là doanh
nghiệp vừa và nhỏ, ngành nghề tổng hợp chưa đảm bảo cơ cấu tỉ lệ hợp lý.
Đào tạo nguồn nhân lực chuyên môn chưa đáp ứng yêu cầu của nhà đầu tư, dẫn tới
tình trạng thừa lao động giản đơn, thiếu lao độ trình độ cao.
Nguyên nhân của những hạn chế:
- Quy hoạch các KCN, KCX chưa tập trung, hợp lý, đồng bộ và chưa mang
tính tổng thể, toàn diện.
- Quản lý nhà nước còn hạn chế, quá chú trọng yếu tố thu hút đầu tư, sớm lắp
đầy KCN mà không điều chỉnh định hướng ngành nghề để phát huy vai trò trọng
tâm kinh tế của Thành phố.
- Đầu tư của Nhà nước về xây dựng hạ tầng ngoài tường rào, giải phóng mặt
bằng, xây dựng các phúc lợi cho người lao động chưa tập trung đúng mức.
1.2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHIẾN LƯỢC
1.2.1 Khái niệm về chiến lược và quản trị chiến lược:
1.2.1.1 Khái niệm về chiến lược:
31
Chiến lược là tập hợp những mục tiêu và các kế hoạch chủ yếu cũng như các
chính sách nhằm đạt được các mục tiêu đó.
Chiến lược kinh doanh của một doanh nghiệp là một chương trình hành động
tổng quát nhằm hướng tới việc thực hiện những mục tiêu của doanh nghiệp
Tuy có nhiều định nghĩa khác nhau, nhưng khái niệm về chiến lược cũng
gồm các nội dung chính như sau:
+ Đặt ra mục tiêu dài hạn cũng như ngắn hạn của tổ chức.
+ Đề ra chương trình hành động chung để thực hiện mục tiêu.
+ Lựa chọn phương án hành động phù hợp, triển khai và phân bổ các nguồn
tài nguyên để thực hiện mục tiêu đó.
1.2.1.2 Khái niệm về quản trị chiến lược:
Theo Fred R. David: Quản trị chiến lược có thể định nghĩa như là một nghệ
thuật và khoa học thiết lập, thực hiện và đánh giá các quyết định liên quan nhiều
chức năng cho phép một tổ chức đạt được những mục tiêu đề ra.
Từ các cách tiếp cận khác nhau, ta có thể đưa ra khái niệm chung: Quản trị
chiến lược là quá trình nghiên cứu các môi trường bên trong, bên ngoài của tổ chức
trong hiện tại cũng như tương lai, hoạch định các mục tiêu của tổ chức; đề ra, thực
hiện và kiểm tra việc thực hiện các quyết định để đạt được các mục tiêu đó trong
môi trường hiện tại cũng như trong tương lai nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh
của doanh nghiệp.
1.2.2 Quy trình quản trị chiến lược toàn diện:
Quy trình quản trị chiến lược gồm có ba giai đoạn chủ yếu:
- Hình thành chiến lược
- Thực hiện chiến lược
- Đánh giá kiểm tra
Các giai đoạn của quy trình quản trị chiến lược toàn diện được thể hiện ở mô
hình sau :
32
Théng tin phÝn phêi
Thiät lâp nhùng mÖc tiãu ngØn hÂn
Thiät lâp mÖc tiãu d¿i hÂn
Thúc hièn vièc nghiãn cöu méi trõñng ½æ x¾c ½Ình c¾c cï hîi - ½e do chÔ yäu
X¾c ½Ình sö mÂng (mission)
}o lõñng v¿ ½¾nh gi¾ kät quÀ
Xem xÃt sö mÂng (mission) mÖc tiãu v¿ chiän lõôc hièn tÂi
PhÝn phêi c¾c nguën lúc
PhÝn tÈch nîi bî ½æ nhân dièn nhùng ½iæm mÂnh yäu
XÝy dúng v¿ lúa chÑn c¾c chiän lõôc ½æ thúc hièn
HÌNH 1.4 : MÔ HÌNH QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC TOÀN DIỆN
}å ra c¾c chÈnh s¾ch
Théng tin phÀn hëi
HÉnh th¿nh chiän lõôc
Thúc hiện chiän lõôc
}¾nh gi¾ chiän lõôc
Các giai đoạn của quá trình quản trị chiến lược toàn diện diễn ra liên tục.
33
Trong phạm vi nghiên cứu của bài luận văn này, chủ yếu tập trung vào việc hoạch
định, xác định giải pháp để thực hiện chiến lược.
1.2.3 Các công cụ để xây dựng và lựa chọn chiến lược: (phụ lục 1)
Sau khi xác định được mục tiêu sứ mạng của tổ chức, qui trình hình thành
một chiến lược tổng quát gồm 3 giai đoạn, sử dụng các công cụ thích hợp
Sứ mạng mục tiêu
Công cụ ma trận QSPM
Công cụ ma trận SWOT, SPACE…
Công cụ ma trận EFE, hình ảnh cạnh tranh, IFE
Giai đoạn nhập vào Giai đoạn kết hợp Giai đoạn quyết định
HÌNH 1.5: QUY TRÌNH HÌNH THÀNH CHIẾN LƯỢC
1.2.3.1 Các công cụ xây dựng chiến lược:
a.Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài( EFE): để xây dựng ma trận EFE, ta cần
phân tích môi trường bên ngoài: bao gồm môi trường vĩ mô và môi trường vi mô.
Mục đích của phân tích môi trường bên ngoài là nhằm nhận định những mối đe doạ
cũng như những cơ hội ảnh hưởng thực sự đến hoạt động của doanh nghiệp.
a1 . Môi trường vĩ mô
Ảnh hưởng kinh tế:
Một số yếu tố căn bản thường được doanh nghiệp quan tâm là: Xu hướng
tổng sản phẩm quốc nội ( GDP ) và tổng sản phẩm quốc dân ( GNP ); lãi suất và xu
hướng lãi suất trong nền kinh tế; xu hướng của tỷ giá hối đoái; xu hướng tăng giảm
của thu nhập khả dụng; xu hướng chi tiêu của người dân; mức độ lạm phát; xu
hướng thất nghiệp; điều kiện kinh tế của các quốc gia nước ngoài, giai đoạn của chu
kỳ kinh tế.... Sự tác động của môi trường này có tính chất trực tiếp, năng động hơn
34
so với những yếu tố khác của môi trường vĩ mô và bao giờ cũng chứa đựng những
cơ hội và đe doạ khác nhau đối với từng doanh nghiệp.
Ảnh hưởng chính trị và luật pháp:
Các yếu tố chính trị và luật pháp bao gồm hệ thống các quan điểm, đường lối
chính sách của chính phủ, hệ thống pháp luật, các xu hướng chính trị, mức ưu đãi
của chính phủ, các thay đổi của luật thuế ... trong nước cũng như toàn thế giới. Với
xu hướng hội nhập kinh tế toàn cầu, đòi hỏi công ty phải chú ý nhiều hơn đến ảnh
hưởng có thể có của các biến số chính trị trong nước cũng như các nước trên thế
giới đối với việc xây dựng và thực hiện chiến lược của mình.
Ảnh hưởng yếu tố xã hội:
Các yếu tố xã hội, nhân khẩu, địa lý, văn hoá này có ảnh hưởng quan trọng
đến các sản phẩm, dịch vụ, thị trường và người tiêu thụ. Các khía cạnh hình thành
môi trường văn hoá xã hội có ảnh hưởng to lớn tới hoạt động kinh doanh như:
những quan niệm về đạo đức, thẩm mỹ, lối sống và nghề nghiệp; những phong tục,
tập quán truyền thống; những quan tâm và ưu tiên của xã hội; trình độ nhận thức,
học vấn chung của xã hội…
Yếu tố dân số:
Đây là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến những yếu tố khác của môi
trường tổng quát. Những khía cạnh quan tâm đến môi trường dân số: Tổng dân số
xã hội; tỷ lệ tăng dân số; kết cấu và xu hướng thay đổi dân số về: tuổi tác, giới tính,
dân tộc, nghề nghiệp và mức độ phân phối thu nhập; tuổi thọ và tỷ lệ sinh sản tự
nhiên; các xu hướng chuyển dịch dân số ở các vùng.
Yếu tố tự nhiên:
Yếu tố tự nhiên bao gồm vị trí địa lý, khí hậu, đất đai, tài nguyên thiên nhiên,
sự trong sạch của môi trường, các điều kiện tự nhiên đôi khi trở thành yếu tố quan
trọng để hình thành lợi thế cạnh tranh của sản phẩm và dịch vụ.
Ảnh hưởng công nghệ và kỹ thuật:
Sẽ luôn có nhiều công nghệ tiên tiến ra đời, đây là một trong những yếu tố
năng động và chứa đựng nhiều cơ hội cũng như đe doạ đối với doanh nghiệp. Sự
tiến bộ kỹ thuật có thể tác động sâu sắc lên những sản phẩm, dịch vụ, thị trường,
35
nhà cung cấp, nhà phân phối, đối thủ cạnh tranh, khách hàng, quá trình sản xuất,
thực tiễn tiếp thị và vị thế cạnh tranh của những tổ chức.
Các yếu tố môi trường vĩ mô không tồn tại độc lập mà tác động qua lại với
nhau, gây hưởng khác nhau đối với doanh nghiệp. Do đó các nhà quản trị phải thật
sự chú ý khi phân tích các yếu tố của môi trường vĩ mô.
a2 . Môi trường vi mô :
Môi trường vi mô là các yếu tố trong ngành, bao gồm những yếu tố ngoại
cảnh có ảnh hưởng trực tiếp lên doanh nghiệp. Phần lớn hoạt động và cạnh tranh của
doanh nghiệp xảy ra trực tiếp tại đây. Các áp lực cạnh tranh tạo thành bối cảnh cạnh
tranh trong một ngành kinh doanh. Có 5 yếu tố cơ bản thể hiện ở sơ đồ sau:
HÌNH 1.6 : MÔ HÌNH 5 TÁC LỰC CỦA MICHAEL PORTER
C¾c ½êi thÔ mði tiåm àn
Ngõñi mua
Ngõñi cung cÞp
Nguy cï cÍ c¾c ½êi thÔ cÂnh tranh mði
KhÀ n×ng thõïng lõông cÔa ngõñi cung cÞp h¿ng
KhÀ n×ng thõïng lõông cÔa ngõñi mua
C¾c ½êi thÔ cÂnh tranh SÀn phàm trong ng¿nh thay thä Sú tranh ½ua giùa c¾c doanh nghièp hièn cÍ mÜt
Nguy cï do c¾c sÀn phàm v¿ dÌch vÖ thay thä
36
- Ma trận hình ảnh cạnh tranh:
Ảnh hưởng của cạnh tranh thường được xem là quan trọng nhất đối với vị trí
chiến lược của một doanh nghiệp. Ma trận hình ảnh cạnh tranh nhận diện được
những nhà cạnh tranh chủ yếu cùng những ưu thế và nhược điểm đặc biệt của họ .
Tổng số điểm được đánh giá của các công ty đối thủ cạnh tranh được đem so sánh
với công ty mẫu. Các yếu tố bao gồm: thị phần, khả năng cạnh tranh, vị trí, tài chính,
chất lượng sản phẩm, lòng trung thành của khách hàng . . .
- Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài ( EFE : External Factor
Evalluaiion ): Ma trận này cho phép DN tóm tắt và đánh giá ảnh hưởng của các yếu
tố môi trường bên ngoài đến hoạt động của doanh nghiệp như các thông tin kinh tế;
xã hội, văn hoá, nhân khẩu, địa lý; chính trị, chính phủ, luật pháp; công nghệ và
cạnh tranh .
b. Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong ( IFE: Internal Factor
Evaluation ) là công cụ được sử dụng để tóm tắt và đánh giá những mặt mạnh và
mặt yếu quan trọng của các bộ phận kinh doanh chức năng và nó cũng cung cấp cơ
sở để xác định và đánh giá mối quan hệ giữa các bộ phận này. Để xây dựng Ma trận
IFE cần phân tích môi trường bên trong ( môi trường nội bộ ). Phân tích môi trường
bên trong bao gồm các yếu tố nội tại của tổ chức nhằm tìm ra những điểm mạnh
điểm yếu của mình, bao gồm việc phân tích:
- Nguồn nhân lực.
- Nguồn lực vật chất: vốn, nhà xưởng, máy móc, nguyên vật liệu, thông tin.
- Nguồn lực vô hình: là kết quả lao động chung của các thành viên trong tổ
chức hay cá nhân ảnh hưởng đến quá trình hoạt động: tư tưởng chỉ đạo, chiến lược
chính sách kinh doanh, cơ cấu tổ chức, uy tín, ý tưởng sáng tạo, văn hóa tổ chức…
- Tính thích ứng của sứ mạng và mục tiêu với môi trường.
- Hoạt động của các bộ phận chức năng: bộ phận marketing, bộ phận nhân sự,
tài chính kế toán, nghiên cứu & phát triển, hoạt động sản xuất kinh doanh, quản trị
chất lượng, hệ thống thông tin…
c. Xây dựng chiến lược -Công cụ ma trận SWOT:
37
Đây là giai đoạn kết hợp của quá trình hình thành chiến lược, rất khó khăn.
Các chiến lược được xây dựng trên cơ sở phân tích và đánh giá môi trường, nhận
biết những: điểm mạnh - điểm yếu; cơ hội và mối đe doạ tác động đến sự tồn tại của
DN. Từ đó xác định các phương án chiến lược để đạt được mục tiêu đã đề ra .
BẢNG 1.6: MA TRẬN SWOT
S: những điểm mạnh W: những điểm yếu O: những cơ hội Các chiến lược SO Các chiến lược WO T: những nguy cơ (thách thức) Các chiến lược ST Các chiến lược WT
- Chiến lược điểm mạnh - cơ hội ( SO ): sử dụng những điểm mạnh bên trong
doanh nghiệp để tận dụng những cơ hội bên ngoài.
- Chiến lược điểm yếu - cơ hội ( WO ): nhằm cải thiện những điểm yếu bên
trong doanh nghiệp bằng cách tận dụng những cơ hội bên ngoài.
- Chiến lược điểm mạnh - nguy cơ ( ST ): sử dụng điểm mạnh của một doanh
nghiệp để tránh đi hay giảm đi ảnh hưởng của những mối đe doạ bên ngoài.
- Chiến lược điểm yếu - nguy cơ ( WT ): là chiến lược phòng thủ nhằm làm
giảm đi điểm yếu bên trong và tránh khỏi những đe doạ từ bên ngoài.
1.2.3.2 Công cụ lựa chọn chiến lược: Có nhiều công cụ để quyết định lựa
chọn chiến lược, trong đó công cụ được nhiều người sử dụng nhất là Ma trận hoạch
định chiến lược có thể định lượng QSPM (Quantitative Strategic Planning Matrix ).
QSPM cho phép đánh giá khách quan các chiến lược có thể thay thế rút ra từ Ma
trận SWOT, dựa trên những yếu tố thành công chủ yếu bên trong và bên ngoài đã
được xác định gồm những thông tin được lấy từ Ma trận EFE và IFE. Cột thứ 2 là
cột phân loại tương ứng của mỗi yếu tố trong ma trận EFE và IFE. (Phụ lục 1)
- Quá trình quản trị chiến lược giúp các nhà quản lý KCN, KCX thấy rõ mục
1.2.4. Vai trò của quản trị chiến lược đối với việc phát triển KCX, KCN
đích và hướng đi của mình. Cụ thể là các KCN có thể thấy rõ những cơ hội và thuận
lợi trong kinh doanh, tận dụng chúng để đưa ra các chiến lược, chính sách phát triển
phù hợp nhằm đạt được mục tiêu đề ra .
38
- Điều kiện môi trường mà các KCN, KCX gặp phải luôn biến đổi. Quản trị
chiến lược giúp các nhà quản trị dự báo được những bất trắc, rủi ro sẽ xảy ra trong
hiện tại cũng như trong tương lai. Từ đó, dựa trên những tiềm lực của mình KCN sẽ
dễ chủ động đối phó với những tình huống bất trắc này .
- Quản trị chiến lược giúp các nhà quản trị KCN sử dụng một cách có hiệu
quả các nguồn lực hiện có của mình và phân bổ chúng một cách có hợp lý.
- Giúp đáp ứng hài hoà nhu cầu của tổ chức. Thông qua đó lôi kéo các nhà
quản trị các cấp vào quá trình quản trị chiến lược để đạt tới mục tiêu chung của tổ
chức.
- Quản trị chiến lược phối hợp các chức năng trong các KCN một cách tốt
nhất trên cơ sở đạt mục tiêu chung của cả nước.
KẾT LUẬN CHƯƠNG I
Vai trò của KCN đã được khẳng định trên thế giới và bước đầu được khẳng
định ở Việt Nam, đặc biệt là tại thành phố Hồ Chí Minh, đó là một đòn bẩy quan
trọng để đẩy nhanh tiến trình CNH, HĐH đất nước. KCN là nơi tập trung các nguồn
lực để phát triển kinh tế, là nơi diễn ra sự phân công lao động xã hội ở trình độ cao,
thực hiện các mối liên kết kinh tế quốc tế. Phát triển KCN là phù hợp với xu thế
kinh tế thế giới, phù hợp với chủ trương ưu tiên phát triển lực lượng sản xuất, phát
huy năng lực của mọi thành phần kinh tế trong và ngoài nước của Đảng và Nhà
nước ta. Trong 15 năm qua, ngoài những thành tựu đạt được, các KCX, KCN ở
thành phố Hồ Chí Minh cũng như ở cả nước đều có những tồn tại nhất định, đòi hỏi
phải nghiên cứu tìm mô hình khắc phục, tiếp tục phát triển bền vững.
Trên cơ sở lý luận về chiến lược, chúng ta hãy phân tích đặc điểm KCX Tân
Thuận, KCX đầu tiên của cả nước. Trước những cơ hội và thách thức của giai đoạn
mới, chúng ta cần phải đánh giá lại điểm mạnh và điểm yếu của KCX Tân Thuận,
tìm ra phương hướng đi phù hợp nhất, tiếp tục dẫn đầu các KCX, KCN trong sự
nghiệp CNH , HĐH của đất nước.
39
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CỦA KHU CHẾ
XUẤT TÂN THUẬN TRONG THỜI GIAN QUA
2.1 TỔNG QUAN VỀ KHU CHẾ XUẤT TÂN THUẬN
2.1.1 Giới thiệu về công ty Liên Doanh Xây Dựng & Kinh Doanh Khu Chế Xuất
Tân Thuận (Công ty Liên Doanh Tân Thuận TTC):
Lịch sử hình thành:
Công ty Liên Doanh Tân Thuận (TTC) được Ủy Ban Hợp Tác & Đầu Tư
(SCCI) cấp giấy phép đầu tư số 245/GP từ ngày 24/9/1991.
Đây là liên doanh giữa bên Việt Nam là Công ty Phát triển công nghiệp Tân
Thuận (IPC) với 31,5% vốn góp là 300 ha đất và 450.000 USD. Bên nước ngoài là
Tập Đoàn Central Trading & Development Group (Taiwan) CT & D với tỷ lệ vốn
góp là 68,5%. (theo giấy phép điều chỉnh số 245/GCNĐC6 ) Tổng vốn đầu tư là 89
triệu USD. Đến năm 1994, hai bên đối tác CT & D và IPC lại thành lập liên doanh
Phú Mỹ Hưng xây dựng đại lộ Nguyễn Văn Linh nối liền KCX Tân Thuận với quốc
lộ 1A cùng khu đô thị mới Nam Sài Gòn. Đến năm 1997, CT & D đã đầu tư Nhà
máy điện Hiệp Phước cung cấp nguồn điện ổn định 375 MW (giai đoạn 1) cho KCX
và Đô thị mới Nam Sài Gòn, còn hoà vào mạng lưới điện quốc gia. Đến năm 2006,
IPC liên doanh với P& O xây dựng cảng container Hiệp Phước, đưa thành phố Hồ
Chí Minh phát triển ra biển đông.
Đặc điểm chức năng nhiệm vụ
Theo giấy phép đầu tư, chức năng nhiệm vụ của TTC là :
- Hoạch định việc phát triển đầu tư và tuyên truyền cổ động thu hút đầu tư vào KCX
- Thiết kế, xây dựng, kinh doanh cơ sở hạ tầng, tiện nghi, tiện ích công cộng của
KCX, bao gồm:
- Kinh doanh dịch vụ xây dựng
- Xây dựng và kinh doanh dịch vụ bến cảng, kho bãi, kho quá cảnh…
40
- Kinh doanh dịch vụ vệ sinh trong KCX Tân Thuận
- Tự đầu tư hoặc gọi vốn đầu tư cho các hoạt động cung ứng điện, nước, hơi đốt
phục vụ nhu cầu của KCX Tân Thuận và cung ứng ra ngoài KCX Tân Thuận.
- Tham gia vận chuyển và giao nhận hàng hóa từ cửa khẩu về khu Tân Thuận và
ngược lại, cũng như từ khu Tân Thuận đến các cơ sở gia công ngoài khu Tân Thuận
và ngược lại.
- Hỗ trợ nhà đầu tư lập hồ sơ xin Ban Quản Lý các KCX & KCN thành phố Hồ Chí
Minh (HEPZA) cấp giấy phép đầu tư thành lập xí nghiệp trong khu Tân Thuận.
TTC được phép ấn định giá biểu, thu tiền cho thuê và các khoản phí về đất,
tiện nghi, tiện ích công cộng trong từng thời điểm; được phép cho thuê hoặc bán nhà
xưởng đã được xây dựng bằng vốn của công ty tại Tân Thuận.
Đến năm 2002, sau 11 năm họat động hiệu quả, KCX Tân Thuận được bổ
sung thêm chức năng theo văn bản số 1395/CP-CN ngày 8/11/2002 của Thủ tướng
Chính phủ; văn bản số 7322/BKH/KCN ngày 8/11/2002 của Bộ Kế Hoạch & Đầu tư,
thông tư số 75/2005/TT-BTC ngày 7/9/2005 của Bộ Tài chính với các nội dung:
1. Dịch vụ cung cấp hàng hóa cho các doanh nghiệp trong KCX Tân Thuận từ
các nguồn trong nước & nước ngoài để phục vụ sản xuất của các doanh nghiệp này;
2. Dịch vụ thương mại quốc tế, cụ thể là mua hàng hóa ở nước ngoài để bán lại
nước thứ ba;
3. Thu mua, bảo quản, gia công tái chế, đóng gói các sản phẩm trong nước và
nước ngoài;
4. Thực hiện các dịch vụ cho các doanh nghiệp trong KCX, trong nước và ở
nước ngoài như dịch vụ tiếp thị, quảng cáo, mở rộng thị trường, tìm kiếm nguồn
hàng; xây dựng; sửa chữa…
5. Nhập hàng hóa từ nước ngoài vào kho của doanh nghiệp chế xuất rồi đưa vào
nội địa (như hình thức thuê kho ngoại quan) và doanh nghiệp chế xuất được thu mua,
bảo quản, gia công tái chế, đóng gói hàng hóa rồi bán vào nội địa.
41
6. Cho thuê lại văn phòng, nhà xưởng dư thừa; đầu tư xây dựng văn phòng, nhà
xưởng tại KCX để cho thuê; thuê văn phòng, nhà xưởng xây sẵn của các công ty
phát triển và quy hoạch hạ tầng để cho thuê lại.
Sơ đồ tổ chức : Số lượng CBCNV tính đến ngày 31-8-2006 là 389 người. Lúc mới
thành lập mỗi phòng ban đều có chuyên gia nước ngoài, nay chỉ còn có 5 người .
Tình hình tài chính của công ty liên doanh Tân Thuận:
Kế từ năm 1993 (chua tới 2 năm từ khi khởi công xây dựng KCX), công ty
liên doanh Tân Thuận đã bắt đầu có lãi. Doanh thu tăng nhanh qua các năm. Phân
tích chỉ số tài chính trong năm 2005 của công ty , ta có:
- Tỷ suất vốn chủ sở hữu :
Vốn chủ sở hữu/ Nguồn vốn = 35.942.303/45.925.086=78,26%
- Tỷ suất lợi nhuận (không kể thu nhập hoạt động tài chính) / doanh thu =
714.681 / 2.171.203 = 0,329
- Tỷ suất nợ: Nợ phải trả/Nguồn vốn: 9.982.783/45.925.086=21,74%
- Hệ số thanh toán ngắn hạn: K=Tài sản lưu động/Nợ ngắn hạn=
16.374.301/9.359.583=1,75>1 chứng tỏ khả năng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn
của công ty rất cao. Các nhà cung ứng, khách hàng yên tâm giao dịch với công ty.
Với tình hình tài chính lành mạnh, công ty hoàn toàn có khả năng huy động
vốn thêm để thực hiện các dự án mới.
Hoạt động quản trị:
Ngay từ những ngày đầu thành lập, đối tác Đài Loan trong liên doanh đã
mời chuyên gia từ Sở quản lý KCX Đài Loan sang vận hành KCX. Với kinh nghiệm
phong phú trong việc xây dựng KCX Đài Loan, các chuyên gia đã quản lý KCX
khởi đầu thật thuận lợi, nay các cán bộ Việt Nam trong liên doanh đã học tập kinh
nghiệm, vận dụng sáng tạo vào điều kiện môi trường phù hợp. Công ty liên doanh
cũng đã nhận được chứng chỉ ISO 9002.
2.1.2 Kết quả hoạt động của KCX Tân Thuận:
2.1.2.1. Xây dựng cơ sở hạ tầng và tiện ích công cộng:
42
Từ năm 1997, KCX Tân Thuận đã hoàn thành công việc san lắp tổng mặt
bằng xây cất của KCX là 300ha đạt cao trình quy hoạch , xây dựng tường rào kiên
cố khép kín toàn khu cùng những công trình khác như cổng, trạm gác Hải quan,
trạm gác Bảo vệ...22km đường nhựa nội khu (gồm đường 30m, 20m, 12m) đã được
hoàn thành cùng với hệ thống cấp nước, thoát nước, thu gom nước thải, mạng lưới
dẫn điện và hệ thống công viên, cây xanh, thảm hoa, thảm cỏ, hệ thống chiếu sáng.
Hoàn thành xây dựng các công trình khác như Ngân hàng, Trạm xử lý nước
thải công nghiệp, Trạm tập trung xử lý rác và phế liệu, Trạm biến áp điện, Bồn chứa nước dự phòng 6000m3, Trạm tăng áp, Đội PCCC, Phòng khám đa khoa, Toà nhà
Hành chánh, Bưu điện, Trung tâm hoạt động công nhân viên, nhà ở công nhân….
2.1.2.2. Vận động thu hút đầu tư vào Khu Chế xuất
Tính đến 31/8/2006 , KCX Tân Thuận thu hút được vốn đầu tư đăng ký là
897,68 triệu USD, 165 dự án và diện tích đất đã thuê đạt trên 85,25% tổng diện tích
đất cho thuê.
HÌNH 2.2 : PHAÂN BỔ VỐN ĐẦU TƯ THEO QUỐC GIA
Myõ
Uùc
Ñöùc
Ñaøi Loan
Malaysia
Hong Kong
Việt Nam
Singapore
Haøn Quoác
Nhaät Baûn
Brunei
(Nguồn: phòng nghiệp vụ công ty liên doanh Tân Thuận)
Đã có các nhà đầu tư từ 11 quốc gia và khu vực đầu tư vào KCX Tân Thuận.
Châu Á chiếm tỷ trọng lớn nhất. Trong đó, Nhật Bản là nước đầu tư nhiều vốn nhất
43
vào KCX Tân Thuận (59,41%), tiếp đó là Đài Loan (29,01%), Hong Kong (4,15%),
Hàn Quốc (3,21%), các nước khác chiếm tỷ lệ vốn đầu tư rất ít.
2.1.2.3 Tạo nhiều việc làm cho người lao động:
Tại thời điểm 31/8/2006, Khu Chế xuất Tân Thuận đã sử dụng hơn 57.000
lao động với nhiều loại ngành nghề khác nhau, trong đó có hơn 41.000 là lao động
nữ. Ngoài ra, còn khoảng 1.000 công nhân xây dựng nhà xưởng trong Khu.
Cái được lớn hơn của việc thu hút việc làm cho người lao động chính là điều
kiện đào tạo, nâng cao trình độ tay nghề cho người công nhân, trình độ quản lý cho
cán bộ Việt Nam. Trong những năm đầu, nhiều chuyên gia nước ngoài sang làm
việc, nhưng sau khi có kế hoạch đào tạo lực lượng lao động tại chỗ, với đức tính cần
cù ham học hỏi, bản chất thông minh, lao động Việt Nam đã có khả năng thay thế
những vị trí quan trọng, có nhiều doanh nghiệp chỉ còn một người nước ngoài, thậm
chí có doanh nghiệp đã hoàn toàn tin tưởng giao hẳn cho người Việt Nam vận hành
nhà máy.
2.1.2.4 Tăng nguồn thu ngoại tệ cho thành phố và quốc gia:
Từ năm 1993 đến nay kim ngạch xuất khẩu của Khu đã tăng liên tục, xét cả
về số lượng mặt hàng, khối lượng hàng hóa và giá trị trao đổi. Năm 1997, do ảnh
hưởng của khủng hoảng tài chính ở Châu Á, kim ngạch xuất khẩu của thành phố Hồ
Chí Minh giảm từ 3,8 tỉ đến 3,7 tỷ USD, thì kim ngạch xuất khẩu của KCX Tân
Thuận vẫn tăng từ 210 triệu đến 356,3 triệu USD. (kim ngạch xuất khẩu của KCX
Tân Thuận chiếm 13% của FDI của cả nước & 46% của thành phố, không kể dầu
thô). Chỉ riêng năm 2005, kim ngạch xuất khẩu của các doanh nghiệp trong KCX
Tân Thuận đã đạt gần 1 tỷ USD, đạt bình quân 4,0 triệu USD/ha gấp trên 10 lần so
với bình quân của cả nước (đạt 0,33 triệu USD/ha). Điều đó khẳng định tính hiệu
quả về sử dụng đất của KCX Tân Thuận, theo một số liệu điều tra (tháng 12/2005),
1 ha đất nông nghiệp bình quân trong một năm tạo ra giá trị sản xuất khoảng 10
triệu đồng, 1 ha đất KCN, KCX đã cho thuê bình quân chung của cả nước tạo giá trị
44
khoảng 30 tỷ đồng thì 1 ha đất của KCX Tân Thuận tạo giá trị 64 tỷ đồng gấp 2,1
lần so với bình quân chung của các KCN, KCX cả nước và gấp 6.400 lần so với đất
làm nông nghiệp. (Nguồn: Bộ Kế Hoạch & Đầu Tư).
Thành tích xuất khẩu của các doanh nghiệp trong KCX Tân Thuận không
những chỉ có ý nghĩa ở chỗ tăng nguồn thu ngoại tệ cho thành phố và quốc gia, mà
còn là cầu nối đưa hàng hóa “made in Việt Nam” thâm nhập vào thị trường thế giới.
Triệu.USD
HÌNH 2.3: KIM NGẠCH XUẤT KHẨU CỦA CÁC DOANH NGHIỆP
0
5
9
9
7
1000
8
900
5
2
800
7
9
8
5
700
9
7 . 8
6
5
3 . 3
600
4
5
500
9 . 8
0
4
6 . 3
400
2
3
0
300
1
2
200
2 . 7
0
1
5
8
100
0 . 3
1 . 3
6
3
1
0 . 2
0
1993
1994
1995
1996
1997
1998
2000
2001
2002
2003
2004
2005
1999
(Nguồn: phòng nghiệp vụ công ty liên doanh Tân Thuận)
2.1.2.5.Tình hình hoạt động của các doanh nghiệp trong khu
Tăng vốn mở rộng đầu tư: Con số 91 doanh nghiệp (81,25% trong 112 doanh
nghiệp đang hoạt động) tăng vốn thuê thêm đất mở rộng đầu tư trong khu với số vốn
tăng là 453.184.550 USD đã cho thấy hầu hết các doanh nghiệp trong khu đều hoạt
45
động rất có hiệu quả, môi trường đầu tư và sản xuất kinh doanh trong khu là hấp dẫn
và tạo điều kiện cho nhà đầu tư phát triển bền vững.
Tập đoàn Nidec Tosok của Nhật lúc mới thành lập năm 1994 chỉ thuê 2.500M2 đất với vốn đầu tư là 1,48 triệu USD. Sau 5 lần thuê thêm đất và 7 lần tăng
vốn, cùng với 2 tập đoàn anh em là Nidec Copal và Nidec, tổng diện tích đất thuê đã
lên tới 7,27 ha và vốn đầu tư tăng đến 103,41 triệu USD.
BẢNG 2.1: TÌNH HÌNH TĂNG VỐN ĐẦU TƯ VÀ THUÊ THÊM ĐẤT CỦA
CÁC DOANH NGHIỆP TRONG KCX TÂN THUẬN
Tăng vốn đầu tư Thuê thêm đất
Số nhà Vốn tăng Số lượt Số nhà Diện tích Số lượt
đầu tư tăng đầu tư tăng tăng
1998 veà tröôùc
58
15
10.677183
19
107.360214
46
19
5
8.060300
6
51.515909
18
1999
16
11
12.346000
12
2000
13
51.608144
18
8
5.148210
8
2001
17
30.101361
18
6
4.854250
8
2002
15
63.643129
14
7
2.846360
6
2003
13
30.693521
15
7
5.8193400
7
2004
14
38.598614
11
10
7.535154
12
2005
10
23.4337420
12
4
1.323170
4
8/2006
12
29.98301915
Coäng doàn
38
62.10
85
91
453.18
184
vốn thuê đất
(Nguồn: phòng nghiệp vụ công ty liên doanh Tân Thuận)
Chuyển biến công nghệ: Ban đầu KCX Tân Thuận sử dụng thế mạnh về lao
động để thu hút được những ngành thâm dụng lao động (dệt may, …). Ngành dệt
may những ngày đầu chiếm tới 60% nay tỷ lệ vốn chỉ còn tỷ trọng 20% . Nay KCX
đã có nhiều dự án đầu tư vào lĩnh vực kỹ thuật cao như Công ty Renesas chuyên
nghiên cứu phát triển và thiết kế bán dẫn và vi mạch, Công ty Furukawa sản xuất bộ
dây điện chuyên dùng trong xe hơi, Công ty Nidec Tosok chuyên sản xuất mô tơ,
46
trục điều kiển hộp số tự động, Công ty MTEX sản xuất con chip bán dẫn, Công ty
HÌNH 2.4: VỐN VÀ SỐ NHÀ ĐẦU TƯ PHÂN BỐ THEO NGÀNH NGHỀ
JUKI sản xuất cơ khí chính xác...
158.05
1. Deät , sôïi, may maëc
42
292
2. Ñieän, ñieän töû
27
131.32
3. Cô khí, maùy moùc chính xaùc
26
48.13
4. Nhöïa
13
35.25
5. Thöïc phaåm, röôïu
6
31.92
6. Duïng cuï theå thao, xe ñaïp
7
7. Dòch vuï
4.4 6
16.07
8. Thieát bò y teá
1
36.05
9. Bao bì
3
Nhà đầu tư
133.98
10. Caùc ngaønh khaùc
34
Vốn đầu tư (tr USD)
(Nguồn: phòng nghiệp vụ công ty liên doanh Tân Thuận)
Vốn đầu tư trong ngành điện, điện tử chiếm tỷ trọng là lớn nhất (33,29%). Số
nhà đầu tư ngành dệt sợi may mặc trước đây chiếm tỷ trọng rất lớn, nay chỉ còn
(25%)
Liên kết nội địa: giá trị gia tăng nội địa của hàng xuất khẩu do khu tạo ra đã tăng
liên tục từ 21%(năm 2000), 23%(năm 2001), 25,2%(năm 2002), 26,5%(năm 2003),
27% (năm 2004) và 39%(năm 2005). (Nguồn HEPZA)
Một mặt, các doanh nghiệp trong KCX mua nguyên liệu trong nước, tạo điều
kiện nâng cao giá trị của nguyên liệu Việt Nam , xuât khẩu qua các nước trên thế
giới. Mặt khác, các doanh nghiệp còn ủy thác cho cơ sở sản xuất nội địa gia công,
góp phần nâng cao kỹ thuật tay nghề của nhà sản xuất trong nước.
2.1.2.6 Vị thế của KCX Tân Thuận :
47
Năm 1999, KCX Tân Thuận được tạp chí Location Corporate bình chọn là
KCN hấp dẫn nhất khu vực Châu Á- Thái Bình Dương. Tiêu chí để bình chọn là:
1. Kết quả thu hút đầu tư và thu hút lao động trong hai năm qua.
2. Trình độ công nghệ.
3. Thời gian của kế hoạch mở rộng.
4. Giá đất và nhà xưởng.
5. Quy mô dự án sẵn có.
6. Chi phí lao động và quản lý.
7. Phí sử dụng tiện ích.
8. Thời gian vận chuyển đến cảng gần nhất.
9. Thủ tục cấp phép và ưu đãi.
10. Chí phí bất động sản và xử lý rác.
(Nguồn: Corporate Location September special 1999, trang 31)
2.2 PHÂN TÍCH NỘI BỘ KCX TÂN THUẬN:
2.2.1. Cơ sở hạ tầng kỹ thuật:
a. Điểm mạnh:
Khu Chế Xuất Tân Thuận là khu có cơ sở hạ tầng hoàn thiện nhất. Với công
nghệ xây dựng trên nền đất yếu, KCX đã có hơn 100 nhà máy vững chãi, họat động
sản xuất hiệu quả. Vị trí địa lý của khu cũng rất tiện lợi. Cách trung tâm Quận 1 có
4km và ngay liền kề khu đô thị mới Phú Mỹ Hưng, tiện lợi cho nhà đầu tư trong
quan hệ sản xuất cũng như trong sinh hoạt. KCX cách sân bay Tân Sơn Nhất 12km,
và ngay sát cảng Sài Gòn, cảng Bến Nghé, cảng VICT… và sau này sẽ có cảng
nước sâu ở xã Hiệp Phước, thuận lợi cho vấn đề giao thông vận tải hàng hóa. Toàn
khu có quy hoạch tốt, tiện ích công cộng đầy đủ. Bảo vệ môi trường tốt: nhiều năm
liền được tặng danh hiệu khu xanh, sạch, đẹp.
b. Điểm yếu:
Đất Nhà Bè trước đây là đất sình lầy, hoang hóa, nền đất yếu nên chi phí xây
dựng cao. Đường truyền internet trong khu chưa ổn định, chưa có cổng internet trực
tiếp. Quỹ đất còn ít (chỉ còn khoảng 20%), giá đất cao so với các KCN trong thành
phố cũng như các tỉnh lân cận.
48
2.2.2. Nguồn nhân lực.
a. Điểm mạnh:
Đài Loan là nước đã xây dựng Khu Chế Xuất thành công từ 40 năm nay có
nhiều kinh nghiệm trong việc quản lý Khu Chế Xuất. Tổng Giám đốc và các chuyên
gia Đài Loan hầu hết là những người từng làm công tác quản lý Khu Chế Xuất. Đây
là một yếu tố thuận lợi rất quan trọng trong việc qui hoạch tổng thể khu vực và giúp
tổ chức bộ máy hoạt động. Lãnh đạo khu có tầm nhìn. Lực lượng lao động Việt
Nam gồm nhân viên tiếp thị, dịch vụ, kho vận được đào tạo tốt đã học tập kinh
nghiệm của các chuyên gia nước ngoài và dần dần thay thế họ ở những vị trí quan
trọng trong các doanh nghiệp. Lực lượng công nhân các doanh nghiệp trong khu
được tuyển dụng tại chỗ (Nhà Bè xưa), hoặc từ các tỉnh lân cận. Công nhân Việt
Nam cần cù, ham học hỏi, nhanh chóng tiếp thu công nghệ mới
b. Điểm yếu :
Bộ máy liên doanh giúp cho hai bên đối tác kiểm soát lẫn nhau, việc quản lý
tài chính, quản lý nội bộ được chặt chẽ hơn. Các cán bộ trong liên doanh giữa hai
đối tác hổ trợ lẫn nhau về các mối quan hệ trong và ngoài nước tạo nên thế mạnh
chung cho cả công ty. Tuy nhiên, bộ máy này cũng khá nặng nề, chậm chạp làm cho
hoạt động công ty không được linh hoạt, một số cán bộ công nhân viên trở nên trì
trệ, ỷ lại đồng thời giới hạn khả năng hoạt động của những cán bộ có năng lực, chưa
phát huy đồng đều năng lực của toàn bộ cán bộ công nhân viên.
Công nhân đến từ các nơi chưa được đào tạo bài bản, trình độ chưa đáp ứng
ngay được với nhu cầu của nhà đầu tư.
2.2.3. Công tác Marketing:
a. Điểm mạnh :
Đài Loan là nước có Khu Chế Xuất thành công từ lâu. Vì thế, tiếp thị tại Khu
Chế Xuất Đài Loan cũng đã có một thị trường khá lớn. Thông qua các Công ty Nhật
trong Khu Chế Xuất Đài Loan, Công ty Liên doanh Tân Thuận còn tổ chức tiếp thị
tại Nhật. Hiện nay, tổng số công ty đầu tư trong Khu Chế Xuất Tân Thuận đã lên
đến 165 trong đó có 73 từ Đài Loan, 62 Nhật bản, 8 Hàn Quốc, 7 Hồng Kông, 5
Việt Nam, 2 Singapore, 3 Mỹ, 1 Đức, 2 Malaysia, 1 Úc, 1 Brunei.
49
b. Điểm yếu:
Chính sách marketing chưa rộng, thế mạnh của đối tác Đài Loan là khu vực
Châu Á. Số nhà đầu tư đến từ Châu Âu và Mỹ rất khiêm tốn.
2.2.4 Họat động quản trị:
a. Điểm mạnh
Công tác quản trị khu theo cơ chế quản lý một cửa của Ban quản lý các KCX
& KCN thành phố Hồ Chí Minh rất hiệu quả, đơn giản hóa các thủ tục, tạo điều kiện
thuận lợi cho nhà đầu tư yên tâm sản xuất.
Hệ thống quản lý nội bộ công ty liên doanh theo tiêu chuẩn ISO 9002 rất tốt.
Quản trị tài chính tốt, vốn mạnh.
b. Điểm yếu :
Cơ chế quản lý một cửa chưa được triệt để. Nhiều Ban ngành chưa ủy quyền
đầy đủ cho Ban quản lý.
Bản thân công ty liên doanh và các doanh nghiệp trong khu chưa tích cực
lắm trong việc triển khai thí điểm mở rộng chức năng.
2.2.5 Hoạt động sản xuất kinh doanh:
a. Điểm mạnh:
Các doanh nghiệp trong khu đều họat động hiệu quả, 91/112 doanh nghiệp đã
tăng vốn mở rộng sản xuất. Kim ngạch xuất khẩu lũy trong năm 2005 gần 1 tỷ USD,
bằng 1/6 kim ngạch xuất khẩu của doanh nghiệp trong 136 KCN của cả nước.
b. Điểm yếu:
Nghiệp vụ kinh doanh còn hạn hẹp, chủ yếu sản xuất xuất khẩu.
Liên kết nội địa và giao thương quốc tế còn thấp.
Thí điểm mở rộng chức năng chưa tích cục. Chưa có giải pháp cụ thể để thực
hiện mục tiêu.
2.2.6 Hoạt động nghiên cứu phát triển:
a. Điểm mạnh: Doanh nghiệp thường xuyên có những nghiên cứu hướng đi phù hợp
cho KCX trong từng thời kỳ, đổi mới theo những diễn biến mới của tình hình kinh
tế trên thế giới cũng như trong nước.
50
b. Điểm yếu: Doanh nghiệp chưa có bộ phận nghiên cứu chuyên biệt, nên phòng
nghiệp vụ (phòng đầu tư) phải kiêm nhiệm. Ban quản lý cũng chưa có bộ phận
nghiên cứu phát triển.
2.2.7 Hoạt động của hệ thống thông tin:
a. Điểm mạnh : Ban lãnh đạo nhạy bén, sáng suốt, luôn nắm bắt thông tin kịp thời.
Đối tác nước ngoài thường xuyên thu thập thông tin ở các nước, có khả năng dự
báo các diễn biến về các yếu tố môi trường qua thông tin thu thập được.
Các doanh nghiệp đều có lắp đặt đường truyền ADSL, truy cập và trao đổi
thông tin nhanh chóng.
b. Điểm yếu: KCX chưa có đường truyền riêng, băng thông rộng. Thỉnh thoảng có
sự trục trặc trong việc truy cập và truyền tải thông tin.
2.2.8 MA TRẬN ĐÁNH GIÁ CÁC YẾU TỐ BÊN TRONG ( IFE)
Trên cơ sở phân tích nội bộ của KCX Tân Thuận nêu trên, chúng ta có thể
tóm tắt các điểm mạnh –điểm yếu của KCX như sau:
a. Điểm mạnh:
1. Vị trí, quy hoạch xây dựng tốt
2. Cơ sở hạ tầng & tiện ích công cộng hoàn thiện
3. Công nghệ xây dựng trên nền đất yếu tốt
4. Lãnh đạo có tầm nhìn, đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm
5. Chất lượng nhân viên tiếp thị, dịch vụ, kho vận cao
6. Cơ chế quản lý một cửa
7. Công tác vận hành & quản trị khu tốt, vốn mạnh
8. Hệ thống quản lý trong nội bộ công ty kiện toàn
9. Bảo vệ môi trường tốt
b. Điểm yếu:
1. Giá cho thuê đất cao
2. Nghiệp vụ kinh doanh còn hạn hẹp (chủ yếu xuất khẩu)
3. Liên kết nội địa và giao thương quốc tế còn thấp
4. Quỹ đất còn ít
5. Chính sách marketing chưa rộng, chỉ tập trung Châu Á
51
6. Trình độ công nhân chưa đáp ứng nhu cầu
Sau khi đánh giá mức độ quan trọng và phân loại của các yếu tố, ta có thể lập
ma trận IFE các yếu tố bên trong của KCX Tân Thuận như sau:
BẢNG 2.3 : MA TRẬN ĐÁNH GIÁ CÁC YẾU TỐ BÊN TRONG ( IFE) CỦA
KCX TÂN THUẬN
TT Các yếu tố bên trong Mức độ quan trọng của các yếu tố Phân loại Số điểm quan trọng
3 4 4 3 3 3 3 2 2 2 3 2 2 2 3 Vị trí, quy hoạch xây dựng tốt Cơ sở hạ tầng & tiện ích công cộng hoàn thiện Công nghệ xây dựng trên nền đất yếu tốt Lãnh đạo có tầm nhìn, đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm Chất lượng nhân viên tiếp thị, dịch vụ, kho vận cao Cơ chế quản lý một cửa Công tác vận hành & quản trị khu tốt, vốn mạnh Hệ thống quản lý trong nội bộ công ty kiện toàn Bảo vệ môi trường tốt Giá cho thuê đất cao Nghiệp vụ kinh doanh còn hạn hẹp (chủ yếu XK) Liên kết nội địa và giao thương quốc tế còn thấp Quỹ đất còn ít Chính sách marketing chưa rộng, chỉ tập trung Châu Á Trình độ công nhân đào tạo chưa đáp ứng nhu cầu 1. 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 0,10 0,10 0,11 0,12 0,08 0,08 0,05 0,05 0,04 0,05 0,04 0,05 0,03 0,06 0,04 0,30 0,40 0,44 0,36 0,24 0,24 0,15 0,10 0,08 0,10 0,12 0,10 0,06 0,12 0,12
1,00 2,93 Tổng cộng:
Nhận xét: Số điểm quan trọng tổng cộng là 2,93 cho thấy đơn vị ở mức trên
trung bình về vị trí chiến lược nội bộ tổng quát. Bên cạnh việc phát huy những mặt
52
mạnh như cơ sở hạ tầng hoàn thiện, công nghệ xây dựng tốt, đội ngũ nhân lực chất
lượng cao, nhiều kinh nghiệm… đơn vị cần khắc phục những mặt còn yếu: tăng
cường mở rộng lĩnh vực hoạt động trên cơ sở năng lực của mình, tăng cường liên
kết nội địa và giao thương quốc tế…
2.3. NHỮNG TÁC ĐỘNG CỦA MÔI TRƯỜNG ĐẾN HOẠT ĐỘNG CỦA
KCX TÂN THUẬN:
2.3.1. Phân tích môi truờng vĩ mô:
2.3.1.1. Yếu tố kinh tế và chính trị:
Kể từ sau Nghị quyết đại hội Đảng cộng sản Việt Nam lần thứ 6, nhà nước
Việt Nam thực hiện chính sách mở cửa quan hệ giao dịch mua bán rộng rãi với
nhiều nước trên thế giới. thực hiện chính sách khuyến khích đầu tư nước ngoài. Luật
đầu tư nước ngoài được công bố và áp dụng từ ngày 29 tháng 12 năm 1987. Tuy vậy,
thực hiện chính sách đầu tư như thế nào vẫn còn là vấn đề mà nhà nước còn phải mò
mẫm, rút kinh nghiệm từng bước. Mô hình Khu Chế Xuất lại càng mới mẻ nên vấn
đề tổ chức xây dựng và quản lý hoạt động đối với các ngành chức năng Việt Nam
lại càng là bài toán khó.
Thành phố Hồ Chí Minh là một trung tâm kinh tế, văn hoá khoa học kỹ thuật
của cả nước. Luôn là đơn vị đi đầu trong việc tiếp thu mô hình kinh tế mới và là địa
bàn có tỷ lệ phát triển về kinh tế xã hội cao nhất nước. Lãnh đạo Tp. HCM đã mạnh
dạn đề xuất thành lập chương trình nghiên cứu xây dựng khu công nghiệp xuất khẩu
Tân Thuận và được sự đồng ý của Uỷ ban nhà nước về hợp tác và đầu tư.
Trong tình hình đất nước đang thực hiện chính sách mở cửa, tạo điều kiện
cho các nhà đầu tư tiếp cận môi trường kinh tế Việt Nam, tiếp cận với lao động Việt
Nam và nhu cầu giải quyết lao động cho thanh niên ngày càng bức xúc, việc xây
dựng mô hình Khu Chế Xuất với dự trù gần 300 xí nghiệp sản xuất xuất khẩu nhiều
ngành hàng khác nhau, sử dụng trên 80.000 công nhân trực tiếp sản xuất và có thể
gần gấp đôi số lao động đó ở các xí nghiệp ngoài khu làm nhiệm vụ gia công các
mặt hàng trong khu, doanh thu xuất khẩu có thể lên đến hơn 3 tỉ USD/năm thực sự
53
là con số hấp dẫn mà hầu hết các nhà lãnh đạo Trung ương và Thành phố đều quan
tâm chỉ đạo thực hiện.
Ngoài ra, do sự bùng nổ về phát triển kinh tế khu vực, trong đó có Đài Loan
là nước đã hình thành và phát triển Khu Chế Xuất thành công nhất Thế giới, nhiều
xí nghiệp trong Khu Chế Xuất tại Đài Loan có yêu cầu phải nâng cao công nghệ để
hiệu quả sản xuất kinh doanh tăng kịp với sự tăng trưởng về mức sống công nhân
(lương bình quân công nhân trong Khu Chế Xuất tại Đài Loan l.700USD/tháng),
việc dịch chuyển các phương tiện sản xuất cũ hơn, có năng suất kém hơn nhưng vẫn
đảm bảo chất lượng sản phẩm xuất khẩu sang một nơi có lao động kỹ thuật kém hơn
nhưng giá cả rẽ hơn là một điều hết sức bức thiết. Làm thế nào để Khu Chế Xuất
Việt Nam trở thành điểm hấp dẫn để các xí nghiệp trong khu vực mở chi nhánh sản
xuất: giá lao động rẻ, trình độ tiếp thu kỹ thuật của công nhân Việt Nam khá nhanh
(các nhà đầu tư Nhật Bản, Đài Loan ... đã xác nhận), chi phí dịch vụ tại Việt Nam
khá thấp, giá thuê đất ở Việt Nam không cao, những yếu tố đó đã hấp dẫn được nhà
đầu tư nhưng vấn đề còn lại là chủ trương chính sách khuyến khích đầu tư của Việt
Nam có thực sự thông thoáng, hấp dẫn hơn hoặc bằng các nước trong khu vực hay
không, có nhất quán hay không? Quan hệ của Việt Nam với các nước là thị trường
tiêu thụ sản phẩm của các xí nghiệp ra sao? (Chủ yếu là Mỹ và các nước Tây Âu).
Trong bối cảnh những năm 1992 - 93 - 94 - 95, chính sách mở cửa của Việt Nam đã
mở ra một triển vọng về quan hệ tốt đẹp với Mỹ và các nước Tây Âu nên việc đầu
tư vào Khu Chế Xuất tại Việt Nam là một quyết định có tính chất thời cơ của các xí
nghiệp Đài Loan, Nhật Bản, Hàn Quốc ... để đón chờ ngày Việt Nam gia nhập WTO.
Từ khi thành lập đến nay, KCX Tân Thuận luôn nhận được sự hỗ trợ của
Chính Phủ Việt Nam. Doanh nghiệp đầu tư vào KCX được hưởng nhiều ưu đãi về
thuế suất: miễn thuế nhập khẩu nguyên liệu, miễn thuế xuất khẩu hàng hóa. Thuế
thu nhập doanh nghiệp: 10% nhưng được miễn 4 năm từ khi có lãi, giảm 50% trong
7 năm tiếp theo, sau đó được hưởng thuế suất ưu đãi là 10%. Thuế suất VAT bằng
0…
54
Ngành lưu thông hàng hóa trong nước và trên thế giới vẫn còn cơ hội cho
KCX gia nhập.
Khi luận văn này đang thực hiện, những cam kết của Việt Nam trong tiến
trình đàm phán gia nhập WTO chưa được công bố. Nhưng nghiên cứu Hiệp định
ASCM ( Hiệp định về trợ cấp và các biện pháp đối kháng – Agreement on Subsidies
and Countervailing Measures), ông Robert Haywood, giám đốc của WEPZA đã viết:
“Những chủ thể không được nêu trong phạm vi điều chỉnh của ASCM gồm có KCX,
khu gia công kinh tế, khu mậu dịch tự do, đặc khu kinh tế và các loại hình tương tự.
Chưa có trường hợp khiếu kiện nào được trình cho WTO hoặc GATT đề cập cụ thể
đến KCX hoặc khu mậu dịch tự do”. Ngoài ra, luật lệ của WTO không hạn chế việc
áp dụng trợ cấp của nhà nước cho những đối tượng thuộc kết cấu hạ tầng. Tuy nhiên,
các chuyên gia cho rằng chúng ta cũng nên xóa bỏ một số trợ cấp có thể bị cấm
trước khi bị khiếu kiện. (Có thể là trợ cấp xuất khẩu đối với KCX) Khi phải xóa bỏ
trợ cấp, cũng sẽ có lộ trình ( thời hạn chuyển đổi có thể là 5 năm) , và KCX cần phải
nghiên cứu chuyển hình phát triển theo hướng mới, để có thể tiếp tục phát triển bền
vững trên sân chơi bình đẳng với các nước.
2.3.1.2. Yếu tố tự nhiên và xã hội:
Huyện Nhà Bè là một huyện nghèo, trình độ văn hóa chung của nhân dân còn
thấp, hầu hết dân chúng sống bằng nghề nông đánh bắt thủy sản nhỏ (giăng câu, bắt
ốc, bắt cua...) trên vùng đất phèn ngập mặn, sản lượng lúa thấp (dưới 2 tấn/năm) và
rất bấp bênh. Trong 300 ha ở Khu Chế Xuất Tân Thuận không có đến 10 ha đất thổ
cư với dân số chưa đến 1.000 dân. Việc qui hoạch xây dựng Khu Chế Xuất Tân
Thuận hoàn toàn phù hợp với điều kiện xã hội, tự nhiên và môi trường, tạo sức bật
cho việc phát triển kinh tế khu vực Nam Sài Gòn.
Ngoài ra, vị trí địa lý của Khu Chế Xuất Tân Thuận có 3 mặt giáp sông Sài
Gòn, nằm cạnh khu vực cảng Bến Nghé, Sài Gòn, Tân Thuận rất thuận lợi cho việc
xuất nhập hàng hóa bằng đường thủy. Trong Khu Chế Xuất lại có hơn 1200m tiếp
giáp với bờ sông có thể xây dựng cảng xà lan, xây dựng KCN , đây cũng là một điều
55
kiện nâng cao ưu thế, giúp các nhà đầu tư giảm giá thành và thời gian vận chuyển
hàng hóa.
Hai bên đối tác trong liên doanh cũng đã thành lập liên doanh Phú Mỹ Hưng
xây dựng đường cao tốc Nguyễn Văn Linh (trong dự án trước đây mang tên Bình
Thuận, do nối liền KCX Tân Thuận với huyện Bình Chánh), xây dựng khu đô thị
mới sầm uất cùng những tiện nghi sinh họat phục vụ nhu cầu của doanh nghiệp
trong khu.
2.3.1.3. Yếu tố công nghệ và môi trường:
KCX là loại hình gọi vốn đầu tư 100% từ nước ngoài hoặc trong nước với
điều kiện 80% sản phẩm phải được xuất khẩu và loại hình sản xuất không được gây
ô nhiễm. Với loại hình này, trong giai đoạn đầu, ta có thể chấp nhận cho các nhà đầu
tư nhập khẩu những dây chuyền công nghệ đã sử dụng hoặc các dây chuyền không
hiện đại miễn là các dây chuyền sản xuất này không được gây ô nhiễm (nước thải,
không khí, tiếng ồn...), không độc hại đối với môi trường sinh hoạt và làm việc của
công nhân và đặc biệt là sản phẩm tạo ra phải được thị trường Thế giới chấp nhận.
Với những điều kiện đó việc thu hút đầu tư được thuận lợi như sau:
Nhà đầu tư dễ dàng trong việc quyết định dịch chuyển toàn bộ hoặc một
phần dây chuyền sản xuất mà về công nghệ đã tương đối cũ, đòi hỏi lượng lao động
cao không thích hợp với những quốc gia có mức sống cao, lương công nhân cao.
Tuy nhiên, điều này đối với nước ta lại có thể chấp nhận được vì mức lương công
nhân trong Khu Chế Xuất cũng khá cao so với mức bình quân trong khu vực và cả
nước.
Máy móc chưa thuộc loại tinh vi hiện đại nên việc tuyển chọn công nhân
cũng tương đối dễ dàng.
2.3.1.4 Mối quan hệ với các ban ngành thành phố và Trung ương:
Khu Chế Xuất Tân Thuận là con chim đầu đàn của cả nước trong việc xây
dựng Khu Chế Xuất, mở ra một mô hình kinh tế mới không những cho loại hình
Khu Chế Xuất mà còn là một khuôn mẫu cho việc xây dựng các Khu công nghiệp.
56
Vì thế, Khu Chế Xuất Tân Thuận luôn được sự ủng hộ của các ban ngành, nhất là
của Ủy ban nhân dân TP.HCM và của Ban quản lý các Khu Chế Xuất và Công
nghiệp TP.HCM. Sự ủng hộ này không chỉ dừng ở việc tạo điều kiện thuận lợi cho
hoạt động, mà còn giới thiệu nhiều nhà đầu tư vào Khu Chế Xuất, giới thiệu nhiều
đoàn khách Chính phủ các nước, khách ngoại giao, các nhà đầu tư và các đoàn
khách trong nước đến tham quan, tạo tiếng vang tốt cho Khu Chế Xuất Tân Thuận ở
cả trong và ngoài nước.
Tuy nhiên, xây dựng Khu Chế Xuất là một vấn đề còn quá mới, nên từ việc
hình thành bộ máy quản lý nhà nước đến việc thể hiện chính sách đều trong giai
đoạn mò mẫm. Đặc biệt là gần đây, năm 2002, Thủ tướng cho phép KCX Tân
Thuận thí điểm mở rộng chức năng. Nhưng các hướng dẫn ban hành không triển
khai được, đến 2005, Bộ Tài chính mới có Thông tư số 75/2005/TT-BTC hướng dẫn
về thuế và thủ tục hải quan, nhưng vẫn chưa tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh
nghiệp được cấp phép mở rộng chức năng triển khai hiệu quả. Ban quản lý chưa
được ủy quyền thêm để quản lý cho các hoạt động này, không thực hiện được cơ
chế một cửa triệt để.
2.3.2.Phân tích môi trường vi mô:
2.3.2.1. Khách hàng: Đối tượng trong đầu tư vào khu chế xuất:
Đối tượng đầu tư vào Khu Chế Xuất thường gồm có :
Các công ty đang hoạt động tại Khu Chế Xuất ở nước khác có thu nhập bình
quân cao hơn Việt Nam nhiều, có thị trường xuất khẩu ổn định ở các nước khác, nay
muốn thay đổi công nghệ, chuyển một phần máy móc, thiết bị sang đầu tư ở Việt
Nam để sử dụng ưu thế giá lao động rẻ, giá thuê đất rẻ, chi phí dịch vụ thấp... ở Việt
Nam.
Các công ty ở Nhật, Châu Âu, Châu Úc, một số nước phát triển ở Châu Mỹ
có thị trường ổn định ở Bắc Mỹ muốn đầu tư vào Việt nam để có giá thành sản
phẩm thấp, vừa mong chờ Việt Nam gia nhập tổ chức WTO.
Một số công ty ở các nước phát triển trong khối Asean đầu tư vào Việt Nam
để có giá thành sản phẩm thấp hơn.
2.3.2.2. Các đối thủ cạnh tranh:
57
a. Nhóm cạnh tranh ngoài nước:
Trung Quốc với ưu thế đất rộng, người đông, mức thu nhập bình quân thấp
(gần bằng Việt Nam), thực hiện chính sách mở cửa sớm, chính sách kinh tế thoáng,
đã gia nhập WTO... hiện là đối thủ cạnh tranh chủ yếu của Việt Nam. Hàng ngàn
công ty đã đầu tư vào khu chế xuất, khu công nghiệp, đặc khu kinh tế của Trung
Quốc. Thái Lan, Philippin là hai nước cùng trong Khối Asian với Việt Nam, cả hai
nước này đều có mức thu nhập bình quân thấp gần bằng Việt Nam nhưng lại được
hưởng qui chế tối huệ quốc từ phía Mỹ, được hưởng hạn ngạch (quota) nhập khẩu
vào Châu Âu nhiều hơn Việt Nam gấp nhiều lần, có đội ngũ công nhân đã có quá
trình làm việc ở các Khu Chế Xuất và công nghiệp ở nhiều nước khác (tay nghề cao
hơn công nhân Việt Nam). Đây cũng là hai quốc gia trong khu vực có khả năng
cạnh tranh mạnh với Việt Nam về việc thu hút các xí nghiệp đầu tư vào khu chế
xuất.
b. Nhóm cạnh tranh trong nước :
Mặc dù là Khu Chế Xuất được hình thành đầu tiên ở Việt Nam nhưng sau
một thời gian hoạt động có hiệu quả, nhiều địa phương trong nước đã xin phép
chính phủ xây dựng nhiều KCX, KCN khác. Sau quá trình hoạt động, trong số 6
KCX được phép thành lập, hiện nay chỉ còn lại 2 Khu Chế Xuất Tân Thuận và Linh
Trung thuộc TP. HCM là có hiệu quả. Khu Chế Xuất Linh Trung có thuận lợi là toạ
lạc ở quận Thủ Đức, nơi đầu nguồn cấp điện và nước của thành phố, mặt bằng nằm
trên vùng đồi có kết cấu nền vững chắc nên vốn đầu tư cơ sở hạ tầng thấp, vốn đầu
tư xây dựng nhà xưởng cũng thấp. Công ty liên doanh xây dựng cơ sở hạ tầng kết
tính giá thuê đất thấp vá áp dụng phương án trả tiền từng năm, vẫn có thể thu hồi
vốn. Với những điều kiện trên, Khu Chế Xuất Linh Trung đã thu hút được những
doanh nghiệp nhỏ, có vốn đầu tư ít, có phương án đầu tư thu hồi vốn nhanh.
Nhóm đối thủ cạnh tranh thứ hai trong nước là nhóm các khu công nghiệp
tập trung. Hiện nay với chủ trương tập trung các xí nghiệp sản xuất công nghiệp,
mỗi tỉnh thành hầu như đều có xây dựng ít nhất một khu công nghiệp tập trung.
Riêng TP. HCM, theo quy hoạch sẽ có đến 20 khu công nghiệp. Mặc dù mục tiêu
chủ yếu của các xí nghiệp trong khu công nghiệp là thị trường trong nước nhưng
58
một số lớn xí nghiệp trong khu công nghiệp xin được quy chế xuất khẩu và xin được
miễn thuế xuất nhập khẩu như các xí nghiệp trong khu chế xuất, một số khu công
nghiệp còn được quy chế xây dựng Khu Chế Xuất trong khu công nghiệp.... Với quy
chế đó, xí nghiệp chế xuất đặt trong khu công nghiệp có thể sẽ có nhiều điều kiện
thuận lợi hơn trong khu chế xuất. Hiện nay, KCN Tân Tạo là một trong những khu
hoạt động hiệu quả nhất tại TP HCM cũng như của cả nước. Ban lãnh đạo của KCN
Tân Tạo rất năng động, quy chế linh hoạt, giá đất cạnh tranh hơn Tân Thuận.
Ngoài ra, thành phố Hồ Chí Minh còn có Khu phần mềm Quang Trung và
Khu công nghệ cao có điều kiện ưu đãi nhiều, nhưng trước mắt, 2 khu này đã hết đất
và đang chuẩn bị triển khai giai đoạn mới.
2.3.2.3 MA TRẬN HÌNH ẢNH CẠNH TRANH
Trong tình hình hiện nay, hai đối thủ cạnh tranh quan trọng nhất của KCX
Tân Thuận là: KCX Linh Trung và KCN Tân Tạo. Trên cơ sở phân tích ở phần trên,
ta có thể lập ma trận hình ảnh cạnh tranh của KCX Tân Thuận như sau:
BẢNG 2.4 MA TRẬN HÌNH ẢNH CẠNH TRANH CỦA KCX TÂN THUẬN
Các yếu tố thành công Số TT KCX Tân Thuận Hạng Điểm KCX Linh Trung Hạng Điểm KCN Tân Tạo Hạng Điểm
1 Mức độ quan trọng 0,12 QT 0,48 4 QT 0,36 QT 0,48 4 3 Tầm nhìn phát triển
2 Cơ sở hạ tầng 3 Chất lượng phục 0,12 0,10 0,48 0,30 4 3 0,36 0,20 0,36 0,30 3 3 3 2
vụ 4 Lợi thế vị trí 5 Khả năng tài chính 6 Cạnh tranh về giá Thị trường 7 Sản phẩm đa dạng 8 9 Huấn luyện-đào 0,12 0,10 0,08 0,08 0,10 0,08 0,48 0,40 0,16 0,24 0,40 0,32 4 4 2 3 4 4 0,36 0,30 0,32 0,32 0,30 0,24 0,36 0,30 0,32 0,24 0,20 0,24 3 3 4 3 2 3 3 3 4 4 3 3 tạo
2
Tổng cộng 0,20 3,86 0,20 2,96 0,30 3,10 0,10 1,00 2 3
10 Quy chế linh họat Nhận xét: hiện tại, KCX Tân Thuận có khả năng ứng phó tốt nhất đối với môi
trường bên trong và bên ngoài, nhưng KCX Linh Trung cũng như KCN Tân Tạo là
59
đối thủ cạnh tranh rất đáng ngại, ngoài việc khắc phục điểm yếu, KCX Tân Thuận
cần phải có chiến lược phòng thủ các đối thủ cạnh tranh này.
2.3.3 MA TRẬN ĐÁNH GIÁ CÁC YẾU TỐ BÊN NGÒAI ( EFE)
Trên cơ sở phân tích những tác động của môi trường đến hoạt động của KCX
Tân Thuận nêu trên, chúng ta có thể tóm tắt các cơ hội và thách thức đối với KCX
Tân Thuận như sau:
a. Cơ hội:
1. Việt Nam gia nhập WTO vào tháng 11/2006
2. Chính phủ Việt Nam tích cực thúc đẩy chính sách phát triển kinh tế
3.Chính phủ luôn ủng hộ công ty Liên Doanh xây dựng KCX đầu tiên
4.Ngành lưu thông vận chuyển hàng hóa trong nước và trên thế giới vẫn còn
không gian phát triển
5.Vị trí gần khu đô thị mới Phú Mỹ Hưng đang phát triển mạnh
6. Bùng nổ và phát triển kinh tế khu vực, nhiều xí nghiệp có thị trường ổn
định ở Mỹ và Châu Âu muốn đầu tư vào khu vực có chi phí lao động thấp
hơn.
b. Thách thức (nguy cơ, đe dọa)
1.Thủ tục hải quan chưa được nhanh chóng
2.Không đủ nhân lực trình độ cao
3.Các KCN chung quanh phát triển mạnh, giá đất cạnh tranh, KCX không
chuyển hình sẽ phải suy thoái
4.Ngân hàng chi viện tài vụ chưa đủ, chế độ quản lý ngoại hối và mậu dịch ở
Việt Nam tương đối chặc chẽ
5. Trung Quốc thực hiện chính sách mở cửa trước, có lực lượng lao động
đông, đã là thành viên WTO từ năm 2001 Ngòai ra còn nhiều nước Asean
cũng có điều kiện tương tự
60
Sau khi đánh giá mức độ quan trọng và phân loại của các yếu tố, ta có thể lập
ma trận EFE các yếu tố bên ngoài của KCX Tân Thuận như sau:
BẢNG 2.5 : MA TRẬN ĐÁNH GIÁ CÁC YẾU TỐ BÊN NGÒAI ( EFE) CỦA
KCX TÂN THUẬN
TT Các yếu tố bên ngòai
Việt Nam sẽ gia nhập WTO vào 11/2006 Chính phủ Việt Nam tích cực thúc đẩy chính sách phát triển kinh tế Chính phủ luôn ủng hộ công ty Liên Doanh xây dựng KCX đầu tiên Ngành lưu thông vận chuyển hàng hóa trong nước và trên thế giới vẫn còn không gian phát triển Vị trí gần khu đô thị mới Phú Mỹ Hưng đang phát triển mạnh Bùng nổ và phát triển kinh tế khu vực, nhiều xí nghiệp có thị trường ổn định ở Mỹ và Châu Âu muốn đầu tư vào khu vực có chi phí lao động thấp hơn Thủ tục hải quan chưa được nhanh chóng Không đủ nhân lực trình độ cao Các KCN chung quanh phát triển mạnh, Giá đất cạnh tranh, KCX không chuyển hình sẽ phải suy thoái Ngân hàng chi viện tài vụ chưa đủ, chế độ quản lý ngoại hối và mậu dịch ở Việt Nam tương đối chặt chẽ Trung Quốc thực hiện chính sách mở cửa trước, có lực lượng lao động đông, đã gia nhập WTO trước. Ngoài ra còn nhiều nước Asian cũng có điều kiện tương tự Các Ban Ngành chưa ủy quyền đầy đủ cho Ban Quản Lý 1. 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Phân loại 4 3 4 4 2 2 2 2 2 1 2 2
Tổng cộng: Mức độ quan trọng 0,12 0,12 0,10 0,12 0,08 0,10 0,06 0,08 0,08 0,06 0,05 0,05 1,00 Số điểm quan trọng 0,48 0,36 0,40 0,48 0,16 0,20 0,12 0,16 0,16 0,06 0,10 0,10 2,78
61
Nhận xét: Kết quả tổng số điểm đạt được là 2,78 cho thấy khả năng phản ứng của
KCX Tân Thuận chỉ dừng ở mức trung bình đối với các cơ hội và thách thức từ môi
trường bên ngoài. Do đó KCX Tân Thuận cần xây dựng chiến lược tận dụng các cơ
hội cũng như tránh những mối đe dọa từ môi trường để có thể tiếp tục phát triển bền
vững.
KẾT LUẬN CHƯƠNG II
Là KCX đầu tiên của cả nước, KCX Tân Thuận là điển hình trong việc triển
khai một mô hình kinh tế mới, đóng góp nhiều cho sự nghiệp công nghiệp hóa –
hiện đại hóa của thành phố Hồ Chí Minh cũng như của cả nước.
Bên cạnh những điểm mạnh của mình, KCX cũng còn nhiều điểm yếu cần
khắc phục. Đứng trước những cơ hội và thách thức trong giai đoạn mới, chúng ta
cần tìm hướng đi mới cho KCX Tân Thuận, để KCX Tân Thuận tiếp tục mở đường,
đột phá, tăng gia tốc cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của cả nước.
62
CHƯƠNG III:
ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN KHU CHẾ XUẤT TÂN THUẬN ĐẾN NĂM 2015 (cid:91) (cid:64) (cid:92)
(cid:9)
63
3.1 XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CỦA DOANH NGHIệP
3.1.1 Cơ sở để xây dựng mục tiêu:
3.1.1.1 Chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước:
Các Nghị quyết của Đảng tại các kỳ Đại hội từ năm 1986 đến nay đều khẳng
định vai trò của KCN, KCX trong việc “tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ
bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại”. Báo cáo Chính trị của Ban
Chấp hành Trung ương khóa VIII tại Đại hội IX của Đảng về Chiến lược phát triển
kinh tế - xã hội 2001 - 2010 tiếp tục khẳng định: "Quy hoạch phân bố hợp lý công
nghiệp trên cả nước. Phát triển có hiệu quả các khu công nghiệp, khu chế xuất, xây
dựng một số khu công nghệ cao, hình thành các cụm công nghiệp lớn và các khu
kinh tế mở". Báo cáo chính trị tại Đại hội X một lần nữa khẳng định chủ trương , tư
tưởng tăng trưởng kinh tế đi đôi với phát triển bền vững KCN, KCX. Từ đó Bộ Kế
Hoạch và Đầu Tư đã đưa ra mục tiêu phát triển các KCX, KCN của cả nước như sau:
Mục tiêu tổng quát.
- Phấn đấu đến 2010 về cơ bản lấp đầy diện tích các KCN đã được thành lập;
xem xét thành lập mới và mở rộng một cách có chọn lọc các KCN tập trung trên các
vùng lãnh thổ, các địa phương với tổng tổng diện tích tăng thêm khoảng 15.000-
20.000 ha
- Đưa tỷ lệ đóng góp của các KCN, KCX vào tổng giá trị sản xuất công nghiệp
từ mức 28% hiện nay lên 40% vào năm 2010 và trên 60% vào giai đoạn tiếp theo.
Tăng tỷ lệ xuất khẩu hàng công nghiệp từ 19% giá trị xuất khẩu toàn quốc năm 2005
lên khoảng 40% vào năm 2010 và cao hơn trong giai đoạn tiếp theo.
- Kết cấu hạ tầng các KCN, nhất là các công trình xử lý nước thải và diện tích
cây xanh, được chú trọng đầu tư đồng bộ nhằm bảo vệ môi trường và phát triển bền
vững.
Mục tiêu cụ thể đến năm 2015:
64
- Đầu tư đồng bộ để hoàn thiện các KCN hiện có, thành lập mới một cách có
chọn lọc khoảng 20.000 ha-25000ha đất KCN; Tổng diện tích các KCN đến năm
2015 là 65000-70000 ha, phấn đấu đạt tỷ lệ lấp đầy của các KCN, KCX bình quân
trên toàn quốc khoảng trên 60%;
- Chuyển đổi cơ cấu các ngành công nghiệp trong các KCN đã và đang xây
dựng theo hướng hiện đại hoá phù hợp với tính chất và đặc thù của các địa bàn lãnh
thổ
- Xây dựng các công trình xử lý rác thải công nghiệp tập trung quy mô lớn ở
những khu vực tập trung các KCN tại các vùng kinh tế trọng điểm.
- Hoàn thiện cơ chế, chính sách khuyến khích đầu tư vào các KCN, KCX
phấn đấu thu hút thêm khoảng 6.500 – 6.800 dự án với tổng lượng vốn đầu tư
khoảng 36-39 tỷ USD (vốn đăng ký), trong đó vốn đầu tư thực hiện đạt khoảng
50%.
3.1.1.2 Mục tiêu phát triển kinh tế xã hội thành phố Hồ Chí Minh
Tốc độ tăng trưởng Duy trì tốc độ tăng trưởng của thành phố cao hơn tốc độ tăng
trưởng bình quân chung của cả nước và phát triển một cách toàn diện, cân đối và
bền vững về kinh tế, văn hóa, xã hội, đảm bảo vững chắc an ninh, quốc phòng.
Phát triển kinh tế - xã hội gắn liền với tổng thể khu vực và cả nước: dựa trên lợi thế
so sánh, vai trò và vị trí của thành phố Hồ Chí Minh đối với vùng kinh tế trọng điểm
phía nam và cả nước; đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng gia tăng tỷ
trọng khu vực dịch vụ; phát triển kinh tế hướng mạnh về xuất khẩu. Hình thành một
cơ cấu các thành phần kinh tế hợp lý, liên kết hỗ trợ lẫn nhau.
Hạn chế tăng dân số : quy hoạch và phân bố lại hợp lý dân cư. Nâng cao chất lượng
nguồn nhân lực. Coi trọng phát triển khoa học và công nghệ, văn hóa – nghệ thuật, y
tế, giáo dục, thể dục thể thao tương xứng với một trung tâm của khu vực.
Phát triển đồng bộ: và đi trước một bước hệ thống cơ sở hạ tầng kinh tế – xã hội,
hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt là giao thông đô thị. Khắc phục ô nhiễm, cải thiện môi
trường sinh thái, tiến tới xây dựng một đô thị văn minh hiện đại.
65
Cải cách hành chính: nâng cao năng lực điều hành quản lý nhà nước ở các cấp
chính quyền thành phố
An ninh trật tự: Giữ vững kỷ cương trật tự công cộng, an toàn xã hội, bảo đảm an
ninh quốc phòng.
3.1.1.3 Mục tiêu phát triển các KCX, KCN tại TP Hồ Chí Minh đến năm 2010, tầm
nhìn đến 2020:
- Tổng nhu cầu đất dành cho phát triển công nghiệp đến 2020 là 14.900 ha.
Các ngành công nghiệp trọng yếu sẽ được ưu tiên phát triển là: các ngành sản xuất
và nội địa hóa lắp ráp ô tô; sản xuất các phương tiện vận tải thuỷ và các nhà máy vệ
tinh; máy móc phục vụ nông nghiệp, công nghiệp chế biến; sản xuất máy công cụ
thế hệ mới để trang bị cho nền kinh tế quốc dân; sản xuất trang thiết bị điện, cơ -
điện tử, điện tử - công nghệ thông tin ưu tiên sản xuất linh kiện, phụ tùng, các sản
phẩm điện tử công nghiệp, điện tử viễn thông, máy tính thương hiệu Việt, các phần
mềm xuất khẩu, các dịch vụ điện tử - tin học, nghiên cứu và phát triển (R&D) và
đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; hóa chất ưu tiên các sản phẩm hóa dược,
thảo dược và thuốc y tế, các sản phẩm hóa chất công nghiệp nhựa, cao su kỹ thuật
cao cấp.
-Dự kiến đến 2020, Tp. Hồ Chí Minh sẽ có 18 KCN, KCX và định hướng
xây dựng các KCN với các chuyên ngành mũi nhọn, trọng tâm. Ban quản lý được
giao thêm chức năng quản lý CCN theo cơ chế “một cửa, tại chỗ”.
-Thu hút dự án đầu tư mở rộng đổi mới công nghệ sản xuất đã góp phần nâng
cao trình độ công nghệ trong KCN, KCX.
3.1.2 Mục tiêu phát triển của KCX Tân Thuận
3.1.2.1 Mục tiêu dài hạn:
- Giữ vững danh hiệu KCX thành công nhất Việt Nam và hấp dẫn nhất khu
vực Châu Á Thái Bình Dương.
- Chuyển hình sang khu kinh tế tự do theo lộ trình hội nhập kinh tế của Việt
Nam. Nhân rộng mô hình sang các KCN khác ở thành phố và cả nước.
66
3.1.2.2 Mục tiêu cụ thể đến năm 2015:
- Thành công trong việc mở rộng chức năng trở thành khu sản xuất-thương
mại dịch vụ và lưu thông hàng hóa.
- Làm cầu nối đưa hàng hóa sản xuất trong nước thâm nhập thị trường thế
giới.
- Thu hút được nhà đầu tư mới (40nhà) lấp đầy khu công nghiệp và 80% khu
công nghệ cao – phần mềm.
3.2 CÁC CHIẾN LƯỢC CỦA KCX TÂN THUẬN ĐỂ THỰC HIỆN MỤC TIÊU
3.2.1 Hình thành chiến lược qua ma trận kết hợp SWOT
Từ những kết quả phân tích ở chương 2, chúng ta có thể xây dựng ma trận
S.W.O.T
Thách thức (threat) 1.Thủ tục hải quan chưa được nhanh chóng 2.Không đủ nhân lực trình độ cao 3.Các KCN chung quanh phát triển mạnh, giá đất cạnh tranh, KCX không chuyển hình sẽ phải suy thoái 4.Ngân hàng chi viện tài vụ chưa đủ, chế độ quản lý ngoại hối và mậu dịch ở Việt Nam tương đối chặc chẽ 5. Trung Quốc thực hiện chính sách mở cửa trước, có lực lượng lao động đông, đã là thành viên WTO từ năm 2001 Ngòai ra còn nhiều nước Asean cũng có điều kiện tương tự
SWOT để tìm ra các phương án chiến lược cho KCX Tân Thuận như sau:
S+T
S1S2S4S5+O1O2O304
S1S2S3S6S7S8+T1T2
Điểm mạnh (Strong) 1.Vị trí, quy hoạch xây dựng tốt 2.Cơ sở hạ tầng & tiện ích công cộng hoàn thiện 3.Công nghệ xây dựng trên
Phát triển ngành lưu thông hàng hóa, chiến lược phát triển sản phẩm dịch vụ
Xây cao ốc , chuyển hình thu hút ngành thương mại dịch vụ, chiến lược đa dạng hóa sản phẩm
BẢNG 3.1: MA TRẬN SWOT CỦA KCX TÂN THUẬN Cơ Hội (Opportunities) 1. Việt Nam gia nhập WTO vào tháng 11/2006 2. Chính phủ Việt Nam tích cực thúc đẩy chính sách phát triển kinh tế 3.Chính phủ luôn ủng hộ công ty Liên Doanh xây dựng KCX đầu tiên 4.Ngành lưu thông vận chuyển hàng hóa trong nước và trên thế giới vẫn còn không gian phát triển 5.Vị trí gần khu đô thị mới Phú Mỹ Hưng (PMH) đang phát triển mạnh 6. Bùng nổ và phát triển kinh tế khu vực, nhiều xí nghiệp có thị trường ổn định ở Mỹ và Châu Âu muốn đầu tư vào khu vực có chi phí lao động thấp S+O
67
S1+O3
S2S4+T3T5
Tăng cường các dịch vụ, tiện ích công cộng, phục vụ nhà đầu tư, giúp các nhà đầu tư giảm giá thành sản phẩm và hạn chế rủi ro, chiến lược hội nhập về phía sau
nền đất yếu tốt 4.Lãnh đạo có tầm nhìn, đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm 5.Chất lượng nhân viên tiếp thị, dịch vụ, kho vận cao 6.Công tác vận hành & quản trị khu tốt 7.Hệ thống quản lý trong nội bộ công ty kiện toàn,vốn mạnh 8.Bảo vệ môi trường tốt
Xin cơ chế gia công dễ dàng giữa trong và ngòai khu để giải quyết thêm lao động, tranh thủ sự ủng hộ của nhà nước và thông qua doanh nghiệp hoạt động hiệu quả trong khu mở rộng thêm đối tượng đầu tư : chiến lược thâm nhập thị trường
W+T
W+O
W2W3+T4
W5+O2O6
Chiến lược hội nhập dọc về phía trước W4W6+T2T3 Đào tạo nguồn nhân lực thu hút nhà đầu tư công nghệ cao, công nghệ phần mềm, chiến lược khác biệt hóa sản phẩm
Điểm yếu (Weakness) 1.Giá cho thuê đất cao 2.Nghiệp vụ kinh doanh còn hạn hẹp (chủ yếu XK) 3.Liên kết nội địa và giao thương quốc tế còn thấp 4.Quỹ đất còn ít 5. Chính sách marketing chưa rộng, chỉ tập trung vào khu vực Châu Á 6. Chưa phát huy đồng đều năng lực của tòan bộ CBCNV
Tăng cường họat động marketing thu hút đầu tư , chiến lược thâm nhập thị trường W2W3+O1O3 Thành lập khu công nghiệp thu hút nhà đầu tư trong và ngòai nước sản xuất hàng tiêu thụ nội địa & xuất khẩu, chiến lược phát triển thị trường Như vậy, chúng ta đã kết hợp được các nhóm chiến lược như sau:
1. Nhóm chiến lược phát huy điểm mạnh, tận dụng cơ hội (SO)
- S1S2S4S5+O1O2O304: Phát triển ngành lưu thông hàng hóa, chiến lược
phát triển sản phẩm dịch vụ
- S1+O3: Xin cơ chế gia công dễ dàng giữa trong và ngòai khu để giải
quyết thêm lao động, tranh thủ sự ủng hộ của nhà nước và thông qua doanh nghiệp
hoạt động hiệu quả trong khu mở rộng thêm đối tượng đầu tư , chiến lược thâm
nhập thị trường
2. Nhóm chiến lược phát huy điểm mạnh, vượt qua thử thách (ST)
- S1S2S3S6S7S8+T1T2:Xây cao ốc , chuyển hình thu hút ngành thương
mại dịch vụ, chiến lược đa dạng hóa sản phẩm
- S2S4+T3T5: Tăng cường các dịch vụ, tiện ích công cộng, phục vụ nhà đầu
tư, giúp các nhà đầu tư giảm giá thành sản phẩm và hạn chế rủi ro, chiến lược hội
nhập về phía sau
68
3. Nhóm chiến lược tận dụng cơ hội, khắc phục điểm yếu (WO)
- W5+O2O6: Tăng cường họat động marketing thu hút đầu tư , chiến lược
thâm nhập thị trường
- W2W3+T1T3:Thành lập khu công nghiệp thu hút nhà đầu tư trong và ngòai nước sản xuất hàng tiêu thụ nội địa & xuất khẩu, chiến lược phát triển thị trường 4. Nhóm chiến lược khắc phục điểm yếu, vượt qua thử thách (WT)
- W2W3+T4:Chiến lược hội nhập dọc về phía trước
- W4W6+T2T3: Đào tạo nguồn nhân lực thu hút nhà đầu tư công nghệ cao, công nghệ phần mềm, chiến lược khác biệt hóa sản phẩm
3.2.2 Lựa chọn các chiến lược thích hợp
Từ kết quả của ma trận SWOT, chúng ta sử dụng ma trận định lượng QSPM
để lựa chọn chiến lược phù hợp nhất trong từng nhóm chiến lược. (Cách tính điểm
3.2.2.1 Lựa chọn chiến lược cho nhóm chiến lược kết hợp điểm mạnh,cơ hội (SO )
xin xem phụ lục 1).
CHIẾN LƯỢC CÓ THỂ THAY THẾ
Cơ sở của số
CÁC YẾU TỐ QUAN TRỌNG
điểm hấp dẫn
Phân lọai
BẢNG 3.2 MA TRẬN QSPM CHO NHÓM SO CỦA KCX TÂN THUẬN
Chiến lược thâm nhập thị trường
4
3
12
3
12
3 4
4 3
12 12
3 3
9 12
3
4
12
4
12
Chiến lược phát triển sản phẩm dịch vụ AS TAS AS TAS
3
4
12
4
12
CÁC YẾU TỐ BÊN TRONG 1.Cơ sở hạ tầng & tiện ích công cộng hoàn thiện 2.Vị trí, quy hoạch xây dựng tốt 3.Công nghệ xây dựng trên nền đất yếu tốt 4.Lãnh đạo có tầm nhìn, đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm 5.Chất lượng nhân viên tiếp thị,
69
3
3
9
3
9
2
4
8
3
6
2 2 2
2 2 3
4 4 6
2 2 2
4 4 4
2
3
6
2
4
2 2
2 2
4 4
1 2
2 4
3
3
6
1
3
4
4
16
2
6
4
4
16
3
12
4
4
16
2
8
2
1
2
1
2
2
2
4
2
4
2
2
4
2
4
2
2
4
2
4
dịch vụ, kho vận cao 6.Công tác vận hành & quản trị khu tốt, vốn mạnh 7.Hệ thống quản lý trong nội bộ công ty kiện toàn, vốn mạnh 8.Bảo vệ môi trường tốt 9.Giá cho thuê đất cao 10.Nghiệp vụ kinh doanh còn hạn hẹp (chủ yếu XK) 11.Liên kết nội địa và giao thương quốc tế còn thấp 12.Quỹ đất còn ít 13.Chính sách marketing chưa rộng, chỉ tập trung Châu Á 14.Chưa phát huy đồng đều năng lực của toàn bộ CBCNV CÁC YẾU TỐ BÊN NGÒAI 1.Việt Nam gia nhập WTO vào tháng 11/2006 2.Chính phủ luôn ủng hộ công ty Liên Doanh xây dựng KCX đầu tiên 3.Ngành lưu thông vận chuyển hàng hóa trong nước và trên thế giới vẫn còn không gian phát triển 4.Vị trí gần khu đô thị mới Phú Mỹ Hưng đang phát triển mạnh 5.Bùng nổ và phát triển kinh tế khu vực, nhiều xí nghiệp có thị trường ổn định ở Mỹ và Châu Âu muốn đầu tư vào khu vực có chi phí lao động thấp hơn 6.Thủ tục hải quan chưa được nhanh chóng 7.Không đủ nhân lực trình độ
70
2
3
6
2
4
1
2
2
1
1
2
2
4
2
4
2
2
4
2
4
199
150
cao 8.Các KCN chung quanh phát triển mạnh, giá đất cạnh tranh, KCX không chuyển hình sẽ phải suy thoái 9.Ngân hàng chi viện tài vụ chưa đủ, chế độ quản lý ngoại hối và mậu dịch ở Việt Nam tương đối chặc chẽ 10.Trung Quốc thực hiện chính sách mở cửa trước, có lực lượng lao động đông, đã là thành viên WTO từ năm 2001 .Ngòai ra còn nhiều nước Asean cũng có điều kiện tương tự 11. Các ban ngành chưa ủy quyền đầy đủ cho Ban Quản Lý Tổng cộng
Kết luận: Ta chọn chiến lược phát triển sản phẩm dịch vụ cho nhóm chiến lược kết hợp điểm mạnh - cơ hội vì tổng số điểm hấp dẫn TAS chiến lược này bằng 199, lớn hơn Chiến lược thâm nhập thị trường. 3.2.2.2 Lựa chọn chiến lược cho nhóm chiến lược kết hợp điểm mạnh, đe dọa (ST )
CHIẾN LƯỢC CÓ THỂ THAY THẾ
Cơ sở của số
CÁC YẾU TỐ QUAN TRỌNG
điểm hấp dẫn
Phân lọai
Chiến lược đa dạng hóa
Chiến lược hội nhập về phía sau
AS TAS AS TAS
4
16
3
12
4
BẢNG 3.3 MA TRẬN QSPM CHO NHÓM ST CỦA KCX TÂN THUẬN
4 4
12 16
3 3
9 12
3 4
CÁC YẾU TỐ BÊN TRONG 1.Cơ sở hạ tầng & tiện ích công cộng hoàn thiện 2.Vị trí, quy hoạch xây dựng tốt 3.Công nghệ xây dựng trên nền
71
3
4
12
4
12
3
12
4
3
9
3
12
4
3
9
2
6
3
3
6
2 2 2
4 4 6
2 2 3
3 3 3
6 6 6
2
6
3
2
4
2 2
4 4
2 2
3 2
6 4
3
6
2
2
6
4
8
2
3
12
4
8
2
3
12
4
3
12
2
8
2
6
3
4
8
2
4
2
3
6
đất yếu tốt 4.Lãnh đạo có tầm nhìn, đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm 5.Chất lượng nhân viên tiếp thị, dịch vụ, kho vận cao 6.Công tác vận hành & quản trị khu tốt 7.Hệ thống quản lý trong nội bộ công ty kiện toàn, vốn mạnh 8.Bảo vệ môi trường tốt 9.Giá cho thuê đất cao 10.Nghiệp vụ kinh doanh còn hạn hẹp (chủ yếu XK) 11.Liên kết nội địa và giao thương quốc tế còn thấp 12.Quỹ đất còn ít 13.Chính sách marketing chưa rộng, chỉ tập trung Châu Á 14.Chưa phát huy đồng đều năng lực của toàn bộ CBCNV CÁC YẾU TỐ BÊN NGÒAI 1.Việt Nam gia nhập WTO vào tháng 11/2006 2.Chính phủ luôn ủng hộ công ty Liên Doanh xây dựng KCX đầu tiên 3.Ngành lưu thông vận chuyển hàng hóa trong nước và trên thế giới vẫn còn không gian phát triển 4.Vị trí gần khu đô thị mới Phú Mỹ Hưng đang phát triển mạnh 5.Bùng nổ và phát triển kinh tế khu vực, nhiều xí nghiệp có thị trường ổn định ở Mỹ và Châu Âu muốn đầu tư vào khu vực có chi
72
2
3
6
2
4
2
3
6
2
4
2
3
6
2
4
1
3
3
2
2
2
3
6
2
4
2
2
4
2
4
199
165
phí lao động thấp hơn 6.Thủ tục hải quan chưa được nhanh chóng 7.Không đủ nhân lực trình độ cao 8.Các KCN chung quanh phát triển mạnh, giá đất cạnh tranh, KCX không chuyển hình sẽ phải suy thoái 9.Ngân hàng chi viện tài vụ chưa đủ, chế độ quản lý ngoại hối và mậu dịch ở Việt Nam tương đối chặc chẽ 10.Trung Quốc thực hiện chính sách mở cửa trước, có lực lượng lao động đông, đã là thành viên WTO từ năm 2001. Ngòai ra còn nhiều nước Asean cũng có điều kiện tương tự 11. Các ban ngành chưa ủy quyền đầy đủ cho Ban Quản Lý Cộng
Kết luận: Ta chọn chiến lược đa dạng hóa cho nhóm chiến lược điểm mạnh
– đe dọa vì tổng số điểm hấp dẫn TAS chiến lược này bằng 199, lớn hơn Chiến lược
hội nhập về phía sau.
3.2.2.3 Lựa chọn chiến lược cho nhóm chiến lược kết hợp điểm yếu – cơ hội (WO )
CHIẾN LƯỢC CÓ THỂ THAY THẾ
Cơ sở của số
CÁC YẾU TỐ QUAN TRỌNG
điểm hấp dẫn
Phân lọai
BẢNG 3.4 MA TRẬN QSPM CHO NHÓM WO CỦA KCX TÂN THUẬN
Chiến lược Chiến lược phát triển thâm nhập thị trường thị trường AS TAS AS TAS
CÁC YẾU TỐ BÊN TRONG
73
4
3
12
4
16
3 4
3 3
9 12
4 4
12 16
3
3
9
3
9
3
4
12
3
9
3
3
9
3
9
2
3
6
3
6
2 2 2
2 3 3
4 6 6
3 3 4
6 6 8
2
3
6
3
6
2 2
2 2
4 4
3 3
6 6
3
2
6
3
9
4
4
16
3
12
4
3
12
3
12
4
3
12
3
12
2
3
6
2
4
1.Cơ sở hạ tầng & tiện ích công cộng hoàn thiện 2.Vị trí, quy hoạch xây dựng tốt 3.Công nghệ xây dựng trên nền đất yếu tốt 4.Lãnh đạo có tầm nhìn, đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm 5.Chất lượng nhân viên tiếp thị, dịch vụ, kho vận cao 6.Công tác vận hành & quản trị khu tốt 7.Hệ thống quản lý trong nội bộ công ty kiện toàn, vốn mạnh 8.Bảo vệ môi trường tốt 9.Giá cho thuê đất cao 10.Nghiệp vụ kinh doanh còn hạn hẹp (chủ yếu XK) 11.Liên kết nội địa và giao thương quốc tế còn thấp 12.Quỹ đất còn ít 13.Chính sách marketing chưa rộng, chỉ tập trung Châu Á 14.Chưa phát huy đồng đều năng lực của toàn bộ CBCNV. CÁC YẾU TỐ BÊN NGÒAI 1.Việt Nam gia nhập WTO vào tháng 11/2006 2.Chính phủ luôn ủng hộ công ty Liên Doanh xây dựng KCX đầu tiên 3.Ngành lưu thông vận chuyển hàng hóa trong nước và trên thế giới vẫn còn không gian phát triển 4.Vị trí gần khu đô thị mới Phú Mỹ Hưng đang phát triển mạnh
74
2
4
8
3
6
2
2
4
2
4
2
3
6
2
4
2
2
4
3
6
1
2
2
2
2
2
2
4
2
4
2
2
4
3
6
183
196
5.Bùng nổ và phát triển kinh tế khu vực, nhiều xí nghiệp có thị trường ổn định ở Mỹ và Châu Au muốn đầu tư vào khu vực có chi phí lao động thấp hơn 6.Thủ tục hải quan chưa được nhanh chóng 7.Không đủ nhân lực trình độ cao 8.Các KCN chung quanh phát triển mạnh, giá đất cạnh tranh, KCX không chuyển hình sẽ phải suy thoái 9.Ngân hàng chi viện tài vụ chưa đủ, chế độ quản lý ngoại hối và mậu dịch ở Việt Nam tương đối chặc chẽ 10.Trung Quốc thực hiện chính sách mở cửa trước, có lực lượng lao động đông, đã là thành viên WTO từ năm 2001 .Ngòai ra còn nhiều nước Asean cũng có điều kiện tương tự 11. Các ban ngành chưa ủy quyền đầy đủ cho Ban Quản Lý Cộng
Kết luận: Ta chọn chiến lược phát triển thị trường cho nhóm chiến lược điểm yếu –
cơ hội WO vì tổng số điểm hấp dẫn TAS chiến lược này bằng 196, lớn hơn Chiến
lược thâm nhập thị trường.
3.2.2.4 Lựa chọn chiến lược cho nhóm chiến lược kết hợp điểm yếu – đe dọa (WT )
75
CHIẾN LƯỢC CÓ THỂ THAY THẾ
Cơ sở của số
CÁC YẾU TỐ QUAN TRỌNG
điểm hấp dẫn
Phân lọai
Chiến lược khác biệt hóa sản phẩm
Chiến lược hội nhập dọc về phía trước AS TAS AS TAS
4
16
4
4
16
3 4
12 12
4 3
4 4
12 16
3
9
3
4
12
3
9
3
4
12
3
9
3
3
9
2
6
3
3
6
2 2 2
6 6 4
3 3 2
3 2 3
6 4 6
2
4
2
2
4
2 2
4 6
2 3
3 2
6 4
3
6
2
3
9
4
4
4
16
16
BẢNG 3.5 MA TRẬN QSPM CHO NHÓM WT CỦA KCX TÂN THUẬN
CÁC YẾU TỐ BÊN TRONG 1.Cơ sở hạ tầng & tiện ích công cộng hoàn thiện 2.Vị trí, quy hoạch xây dựng tốt 3.Công nghệ xây dựng trên nền đất yếu tốt 4.Lãnh đạo có tầm nhìn, đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm 5.Chất lượng nhân viên tiếp thị, dịch vụ, kho vận cao 6.Công tác vận hành & quản trị khu tốt 7.Hệ thống quản lý trong nội bộ công ty kiện toàn , vốn mạnh 8.Bảo vệ môi trường tốt 9.Giá cho thuê đất cao 10.Nghiệp vụ kinh doanh còn hạn hẹp (chủ yếu XK) 11.Liên kết nội địa và giao thương quốc tế còn thấp 12.Quỹ đất còn ít 13.Chính sách marketing chưa rộng, chỉ tập trung Châu Á 14.Chưa phát huy đồng đều năng lực của toàn bộ CBCNV CÁC YẾU TỐ BÊN NGÒAI 1.Việt Nam gia nhập WTO vào tháng 11/2006
76
4
3
12
4
16
4
3
12
2
8
2
3
6
3
6
2
2
4
3
6
2
2
4
3
6
2
3
6
2
4
2
2
4
3
6
1
2
2
2
2
2
2
4
2
4
2
2
4
1
2
183
198
2.Chính phủ luôn ủng hộ công ty Liên Doanh xây dựng KCX đầu tiên 3.Ngành lưu thông vận chuyển hàng hóa trong nước và trên thế giới vẫn còn không gian phát triển 4.Vị trí gần khu đô thị mới Phú Mỹ Hưng đang phát triển mạnh 5.Bùng nổ và phát triển kinh tế khu vực, nhiều xí nghiệp có thị trường ổn định ở Mỹ và Châu Âu muốn đầu tư vào khu vực có chi phí lao động thấp hơn 6.Thủ tục hải quan chưa được nhanh chóng 7.Không đủ nhân lực trình độ cao 8.Các KCN chung quanh phát triển mạnh, giá đất cạnh tranh, KCX không chuyển hình sẽ phải suy thoái 9.Ngân hàng chi viện tài vụ chưa đủ, chế độ quản lý ngoại hối và mậu dịch ở Việt Nam tương đối chặc chẽ 10.Trung Quốc thực hiện chính sách mở cửa trước, có lực lượng lao động đông, được gia nhập WTO trước. Ngòai ra còn nhiều nước Asean cũng có điều kiện tương tự 11. Các ban ngành chưa ủy quyền đầy đủ cho Ban Quản Lý
77
Kết luận: Ta chọn chiến lược khác biệt hóa sản phẩm cho nhóm chiến lược điểm
yếu – đe dọa WT vì tổng số điểm hấp dẫn TAS chiến lược này bằng 198, lớn hơn
Như vậy, những phân tích từ các ma trận QSPM trên đã cho phép ta
chọn được các chiến lược từ 4 nhóm chiến lược kết hợp của Công Ty Liên
Doanh Xây Dựng và Kinh Doanh Khu Chế Xuất Tân Thuận từ nay đến năm
2015 là:
Chiến lược hội nhập dọc về phía trước
1. Nhóm chiến lược phát huy điểm mạnh – tận dụng cơ hội (SO) là chiến
lược phát triển sản phẩm dịch vụ : phát huy thế mạnh về cơ sở hạ tầng, lợi thế vị trí
và nguồn nhân lực, tận dụng cơ hội khi gia nhập WTO, ngành lưu thông vận chuyển
hàng hóa trong nước và trên thế giới vẫn còn không gian phát triển, được Chính phủ
quan tâm để phát triển ngành lưu thông hàng hóa…, nâng cao giá trị gia tăng của
KCX Tân Thuận.
2. Nhóm chiến lược phát huy điểm mạnh – vượt qua thử thách (SW) là
chiến lược đa dạng hóa: Phát huy thế mạnh về quy hoạch cơ sở hạ tầng, nguồn vốn
mạnh, môi trường tốt…, trong lúc thủ tục hải quan vẫn chưa nhanh chóng và tiện lợi,
ngoài việc cho thuê đất và nhà xưởng, xây dựng thêm những cao ốc văn phòng để
thu hút nhà đầu tư trong ngành thương mại dịch vụ, quy hoạch khu dành riêng thu
hút doanh nghiệp kỹ thuật cao, phần mềm….
3. Nhóm chiến lược khắc phục điểm yếu – tận dụng cơ hội (WO) là chiến
lược phát triển thị trường: Tận dụng cơ hội Việt Nam gia nhập WTO, KCX luôn
được Chính phủ quan tâm, cải thiện điểm yếu là nghiệp vụ kinh doanh còn hạn hẹp,
tăng cường liên kết nội địa và giao thương quốc tế, KCX Tân Thuận cần đẩy mạnh
hoạt động marketing, thành lập khu công nghiệp để thu hút thêm doanh nghiệp
trong nước và nước ngoài, sản xuất hàng xuất khẩu cũng như tiêu thụ nội địa…
4. Nhóm chiến lược khắc phục điểm yếu – vượt qua thử thách (WT) là
chiến lược khác biệt hoá sản phẩm: khắc phục điểm yếu quỹ đất còn ít, nguy cơ các
KCN chung quanh có giá đất cạnh tranh hơn, nâng cao chất lượng đào tạo nguồn
78
nhân lực, hoàn thiện hơn nữa cơ sở hạ tầng và môi trường, đáp ứng nhu cầu cho
ngành công nghệ cao, công nghệ phần mềm…
3.3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỂ THỰC HIỆN CHIẾN LƯỢC
3.3.1 Nhóm giải pháp tăng cường đầu tư xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật:
Công ty liên doanh cần có kế họach và tiến hành xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ
thuật để thu hút những nhà đầu tư mới họat động chức năng mới.
Xây kho bãi, trang bị tốt cho trung tâm kho vận để chuẩn bị cho sự phát triển
lưu thông hàng hóa…
Xây dựng cao ốc văn phòng cho các doanh nghiệp họat động trong ngành
thương mại, dịch vụ, phần mềm…
Xây dựng hạ tầng khu công nghiệp, thu hút các doanh nghiệp có thị trường
nội địa, thu hút các doanh nghiệp hoạt động trong ngành kho đông lạnh, xây dựng
bến cảng xà lan.
Chính quyền địa phương cần quan tâm xây dựng hạ tầng ngoài tường rào, để
có thể kết nối tốt với hoạt động của khu.
3.3.2 Nhóm giải pháp tăng cường họat động thu hút đầu tư:
Đối với Công ty liên doanh phát triển hạ tầng:
Tiến hành liên hệ với đại diện phòng thương mại các nước để thu hút doanh
nghiệp họat động trong ngành thương mại, dịch vụ…
Công ty cần tiến hành xúc tiến đầu tư ở nước ngòai cho ngành công nghệ cao
và phần mềm.
- Chính sách giá thuê đất: cần có giá thuê linh hoạt hơn đối với các ngành
nghề ưu tiên thu hút, doanh nghiệp hiện hữu thuê thêm đất. Ngoài giá cho thuê đến
hết thời gian hoạt động, đối với tòa nhà văn phòng công nghệ cao và phần mềm, cần
có giá cho thuê theo tháng và năm, nhằm giảm bớt gánh nặng tài chính cho các
doanh nghiệp.
- Chính sách tiếp thị: tiến hành tiếp thị qua mạng internet gửi trực tiếp đến các
địa chỉ của các công ty lớn để tự giới thiệu. Tham dự hội chợ, hội thảo về xuất khẩu
79
quốc tế tại các thị trường mục tiêu. Tham dự hội chợ giới thiệu thành tựu kinh tế của
cả nước và địa phương...
- Tổ chức các họat động hỗ trợ cho các xí nghiệp đầu tư: Các họat động này
nên chỉ mang tính phục vụ. Giúp nhà đầu tư từ làm thủ tục xin giấy phép đầu tư,
giấy phép xây dựng và họat động... kể cả thủ tục xin visa nhập cảnh và gia hạn...
- Thực hiện chính sách hậu mãi: Trung tâm phục vụ xí nghiệp cần hết sức chú
ý đến chính sách hậu mãi vì không ai có thể nói cho nhà đầu tư tin bằng chính
những người đang có xí nghiệp sản xuất trong khu
Đối với Ban quản lý:
- Lựa chọn cán bộ quản lý:lựa chọn cán bộ có năng lực trong quản lý điều
hành, nhạy bén trong kinh doanh, có đạo đức phẩm chất tốt để bố trí điều hành quản
lý KCX. Đặc biệt là Phòng Quản Lý Đầu Tư là đơn vị đầu tiên tiếp xúc với nhà đầu
tư. Thời gian xử lý hồ sơ phải đúng quy định, tạo điều kiện thuận lợi và lòng tin cho
nhà đầu tư
- Xây dựng mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với các cơ quan đại diện Việt Nam
tại nước ngoài, các cơ quan đại diện của nước ngoài tại Việt Nam
- Tổ chức và giúp các doanh nghiệp tham gia các hội thảo, triển lãm nhằm thu
hút đầu tư vào Việt Nam được thực hiện ở trong nước và nước ngoài.
- Thông qua trang web, cung cấp thông tin đầy đủ cho nhà đầu tư tiềm năng.
- Nâng cao hiệu quả hoạt động của Trung tâm thông tin và Hiệp hội doanh
nghiệp KCX, KCN
3.3.3 Nhóm giải pháp nâng cao hiệu quả trong quản trị:
Các phòng ban trong công ty liên doanh Tân Thuận tiếp tục phát huy hiệu
quả hệ thống quản lý ISO 9002.
Kiến nghị Chính phủ ủy quyền đầy đủ cho Ban Quản Lý các KCX & KCN
thành phố Hồ Chí Minh, để doanh nghiệp được hưởng cơ chế quản lý một cửa thật
sự, giảm thiểu tối đa sự phiền hà của thủ tục hành chánh cho các doanh nghiệp. Nhất
là đối với những lĩnh mới được thí điểm trong KCX Tân Thuận.
80
Văn bản pháp quy: mỗi bộ ngành tự phát hành các thông tư chỉ thị đối với
hoạt động của KCX theo cách nghĩ riêng của mình, thậm chí trong một Bộ lại có các
bộ phận có cách suy nghĩ riêng (Bộ tài chính), có ngành đến nay chưa có văn bản cụ
thể liên quan đến việc chỉ đạo họat động của KCX. Các văn bản chưa phù hợp hiện
nay chưa được xử lý nghiêm túc và kịp thời.Việc hoàn chỉnh hệ thống pháp quy liên
quan đến hoạt động của KCN, KCX và KCNC là hết sức quan trọng. Việc xây
dựng hệ thống pháp luật phải dựa trên các căn cứ:
- Tiến trình hội nhập của kinh tế nước ta đối với thế giới.
- Quy hoạch phát triển công nghiệp theo từng giai đọan cụ thể (chú ý khuyến
khích đầu tư trong nước).
- Quy hoạch vùng kinh tế trọng điểm và vùng kinh tế ưu tiên phát triển,
khuyến khích đầu tư.
- Phân biệt rõ bản chất và tác dụng của từng lọai hình KCN tập trung trong
từng giai đọan cụ thể của quá trình hội nhập và công nghiệp hóa để có chính sách ưu
đãi thích hợp.
Về nguyên tắc của văn bản pháp quy là phải gọn gàng, dễ hiểu nhưng lại
phải đầy đủ và chính xác. Do đó, hình thức thể hiện văn bản nên sử dụng như nghị
định 36/CP (một văn bản bao gồm toàn bộ vấn đề về KCX, KCN, KCN cao) nhưng
cần bổ sung cho thật đầy đủ. Các thông tư hướng dẫn của các bộ ngành phải đầy đủ,
chính xác và kịp thời. Các dự thảo nên lấy ý kiến của Ban quản lý các KCX và CN
địa phương, các công ty xây dựng hạ tầng KCX, KCN và các xí nghiệp chế xuất
xem còn có vấn đề gì chưa phù hợp. Việc ban hành nghị định phải kèm theo việc
ban hành các thông tư hướng dẫn trong thời gian ngắn nhất
Bộ máy quản lý Nhà Nước đối với KCX:
Hiện nay, cơ quan quản lý Trung ương của KCX là Vụ quản lý các KCX và
CN thuộc Bộ kế họach và đầu tư gồm có một vụ trưởng và 2 vụ phó, dưới sự chỉ
đạo của một thứ trưởng chuyên trách.
81
Tuy nhiên, ở cấp vụ như Vụ quản lý các KCX và CN xử lý các vụ việc có
liên quan đến các bộ ngành khác thì không đủ tầm cỡ để làm việc nên thường phải
kéo dài thời gian chờ đợi, làm nản lòng các nhà đầu tư.
Cơ quan quản lý địa phương: là Ban quản lý các KCX và KCN thành phố Hồ
Chí Minh. Mối quan hệ giữa Ban Quản lý các Khu Chế xuất và Công nghiệp địa
phương với Trung ương là mối quan hệ theo ngành dọc riêng biệt như: Vụ việc về
tài chính thì quan hệ Bộ tài chính; về hàng hóa, xuất nhập khẩu thì quan hệ Bộ
thương mại,... các giải quyết quan hệ không tập trung này làm cho vấn đề giải quyết
sự việc mang tính tranh thủ cá nhân, hiệu quả giải quyết công việc phụ thuộc vào uy
tín cá nhân và mối quan hệ của người thực hiện.
Giải pháp hoàn thiện bộ máy quản lý nhà nước sẽ tạo được sự tập trung, thống
nhất trong tổ chức bộ máy cơ quan nhà nước để tăng cường hiệu lực về quản lý Nhà
nước, phát huy cao nhất hiệu quả của loại hình Khu Chế xuất, Khu Công nghiệp,
Khu Công nghệ kỹ thuật cao. Xây dựng hệ thống tổ chức quản lý xuyên suốt từ
Trung ương đến địa phương để việc nắm bắt tình hình, chỉ đạo xử lý... được nhanh
chóng, kịp thời, chính xác. Xây dựng mối quan hệ chặt chẽ, tốt đẹp giữa Ban Quản
lý với chính quyền địa phương, cơ quan Trung ương, tạo thuận lợi cho mọi hoạt
động của Ban Quản lý.
3.3.4 Nhóm giải pháp hỗ trợ:
3.3.4.1 Hoạt động tài chính – kế toán:
Tăng cường hiệu quả sử dụng vốn: để tối thiểu hóa các chi phí gián tiếp, tăng cường
hiệu quả sử dụng vốn và quản lý tiền mặt chặt chẽ, doanh nghiệp cần phải:
- Xây dựng dự toán năm, quy trình quản lý tiền mặt.
- Hoàn thiện quy chế tài chính, xác định mức tiếp khách, công tác phí trong
và ngoài nước.
- Định kỳ tiến hành các họat động kiểm toán nội bộ và thuê đơn vị bên ngoài
kiểm toán hàng năm.
82
Đẩy mạnh hoạt động tín dụng hỗ trợ cho các doanh nghiệp trong KCX phát
triển: nhu cầu sử dụng vốn tín dụng của các doanh nghiệp trong KCX ngày càng
tăng theo đà phát triển của toàn khu, nhưng các ngân hàng trong nước cho vay bổ
sung vốn lưu động và mua thiết bị máy móc thiết bị còn hạn chế. Cần phải:
- Thực hiện quy chế phối hợp giữa Ban quản lý các KCX & KCN TP Hồ Chí
Minh với các ngân hàng và doanh nghiệp.
- Cải tiến & đơn giản hóa các thủ tục vay vốn cho doanh nghiệp.
3.3.4.2 Phát triển nguồn nhân lực:
Dự báo nhu cầu nguồn nhân lực: Với chiến lược phát triển thu hút các doanh
nghiệp hoạt động sản xuất kỹ thuật cao và phần mềm, nhu cầu về nguồn nhân lực về
trung và cao cấp là rất lớn, nếu không chuẩn bị tốt thì sẽ không đáp ứng kịp.
Tăng cường đào tạo : Tiếp tục đẩy mạnh họat động các lớp tin học, ngọai ngữ tại
trung tâm hoạt động công nhân viên của khu chế xuất Tân Thuận.
Công ty liên doanh giao 5000 m2 đất cho Ban quản lý xây dựng Trung tâm
đào tạo, dạy nghề cho công nhân phù hợp đặc điểm sản xuất của các doanh nghiệp.
Hợp tác đào tạo với các trường đại học kỹ thuật, đại học khoa học…để chuẩn
bị nguồn nhân lực phù hợp yêu cầu, sẵn sàng cung ứng cho các doanh nghiệp công
nghệ cao và phần mềm.
Qua quỹ hỗ trợ cộng đồng Lawrence S. Ting, tiếp tục hỗ trợ học bổng cho
trường đại học quốc gia, trường cao đẳng công nghệ quản trị, trường Lê Hồng
Phong, trường Nguyễn Thị Minh Khai, Trần Đại Nghĩa…Tiếp sức đào tạo nguồn
nhân lực đủ trình độ cho các doanh nghiệp.
Nâng cao hiệu quả quản lý lao động: Thời gian gần đây, khi xảy ra nhiều cuộc đình
công tại các KCN Đồng Nai, Bình Dương…thì KCX Tân Thuận vẫn rất yên ắng.
Tuy nhiên, số lao động trong KCX Tân Thuận ngày càng đông, việc quản lý lao
động phải được hoàn thiện từ bộ máy quản lý, chế độ chính sách cho người lao động.
Bổ sung, sửa đội, hệ thống hóa các quy định về nội dung quản lý lao động
trong lĩnh vực đầu tư nước ngoài.
83
Phát triển tổ chức công đoàn cơ sở, chăm lo đảm bảo quyền lợi người lao
động, quan tâm điều kiện làm việc cũng như sinh hoạt đảm bảo khả năng tái sản
xuất sức lao động cho công nhân cũng như cán bộ quản lý.
Nâng cao chất lượng lớp tập huấn về luật lao động cho công nhân trước khi
vào làm việc trong các doanh nghiệp
3.3.4.3 Kiện toàn hệ thống thông tin:
Nhu cầu: để có thể triển khai chiến lược thu hút doanh nghiệp hoạt động
logistics, công nghệ cao, phần mềm…cần phải có hệ thống thông tin tốt nhất.
Giải pháp thực hiện:cần phải:
- Xây dựng hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu đồng bộ thống nhất, có liên kết
chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị quản lý và kinh doanh trong KCX về pháp luật liên
quan đến KCX, tình hình hoạt động và dự kiến quy hoạch.
- Lắp đặt đường truyền tốc độ cao, chất lượng tốt, ổn định phục vụ nhà đầu tư
công nghệ cao và phần mềm.
- Nâng cấp để có thể tiếp cận được hệ thống thông tin liên lạc hiện đại, tinh
xảo, đủ sức đáp ứng nhu cầu của sản xuất, kinh doanh về trao đổi thông tin,
tiếp nhận tư liệu đầu vào và giao nhận sản phẩm đầu ra trong công nghệ
thông tin theo phương thức gia công quốc tế (outsourcing), một dạng liên kết
sản xuất quốc tế hiện đại của ngành logistics.
3.3.4.4 Tăng cường hoạt động nghiên cứu phát triển:
Coi trọng công tác nghiên cứu tình hình kinh tế, thị trường đầu tư, chính sách
của các nước, các tập đoàn và công lớn xuyên quốc gia để có chính sách phù hợp.
Cần phải có nhân lực, chuyên viên nghiên cứu phát triển giỏi, nhanh nhạy
nắm bắt những biến động của tình hình kinh tế trong nước cũng như trên thế giới,
tận dụng cơ hội, sẵn sàng vượt qua thách thức, có những điều chỉnh, củng cố kịp
thời theo xu hướng phát triển của thời đại.
3.4 Kiến nghị
3.4.1 Đối với Trung ương:
84
3.4.1.1 Về quy hoạch:
- Đa dạng hóa các mô hình phát triển KCN nhằm đáp ứng yêu cầu CNH,
HĐH
- Tiếp tục cho phép KCX Tân Thuận thí điểm mở rộng chức năng, chuyển
hình dần sang khu kinh tế tự do, lấy KCX Tân Thuận làm trọng tâm xây dựng khu
kinh tế mở phía Nam theo xu hướng phát triển của KCX thế giới.
3.4.1.2 Về chính sách:
- Kiến nghị Bộ tài chính, đặc biệt là Tổng cục hải quan có các chính sách liên
quan về thuế và thủ tục hải quan tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp KCX
mở rộng chức năng.
- Đề nghị Nhà nước sớm xây dựng một khung pháp lý cho hoạt động
logistics, tạo điều kiện cho Tân Thuận thí điểm thành công , từ đó áp dụng cho các
KCX và KCN có đủ điều kiện khác.
- Nghiên cứu luật pháp, chính sách, biện pháp thu hút đầu tư của các nước
trong khu vực, đặc biệt là những nước đã gia nhập WTO để có đối sách thích hợp,
tăng cao năng lực cạnh tranh cho KCX Tân Thuận và các KCN khác trên cả nước
nói chung.
3.4.1.2 Về cơ chế quản lý:
- Đề nghị các Bộ ủy quyền triệt để hơn cho HEPZA, tạo điều kiện cho Ban
quản lý thực hiện triệt để cơ chế một cửa – tại chỗ, đặc biệt là trong việc cấp phép
và quản lý hoạt động trong lĩnh vực mới: mở rộng chức năng, ngành công nghệ cao,
phần mềm.
- Đề nghị Chính phủ sớm xem xét và ban hành Quy chế KCN, KCX sửa đổi
theo Luật đầu tư mới, theo hướng tạo điều kiện cho KCX, KCN phát triển mạnh mẽ.
- Đề nghị sớm sửa đổi các Nghị định phù hợp với cam kết khi gia nhập tổ
chức WTO và lộ trình thực hiện các cam kết này, tạo điều kiện cho KCX tiếp tục
phát triển.
3.4.2 Đối với thành phố
85
3.4.2.1 Về hạ tầng ngoài tường rào:
Mở rộng đường Bùi Văn Ba để KCX Tân Thuận có thể mở thêm cửa cho
công nhân ra vào, giảm tình trạng nghẽn giao thông ở cổng chính trong các giờ cao
điểm.
Cho phép công ty cấp nước cung cấp nước cho công ty liên doanh theo giá sĩ
để phục vụ cac doanh nghiệp trong khu.
Kiến nghị các cấp cho phép KCX Tân Thuận được lắp đặt cổng internet băng
thông rộng trực tiếp.
3.4.2.2 Về cơ chế chính sách:
Chỉ đạo các Sở Ban ngành Thành phố phối hợp với HEPZA trong quá trình
thúc đẩy phát triển KCX.
Chỉ đạo Cục hải quan sớm có hướng dẫn thủ tục cho KCN vừa được thành
lập trong KCX theo hướng đơn giản, hiệu quả.
Khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi hơn các doanh nghiệp ngoài KCX
liên kết với doanh nghiệp trong KCX, phát huy tác dụng lan tỏa, để cùng nhau phát
triển.
3.4.2.3 Đào tạo nguồn nhân lực:
Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực gồm cán bộ quản lý
KCN, KCX các cấp theo chương trình, chiến lược đào tạo cụ thể. Các trường đại
học, đặc biệt là trường cao đẳng bán công quản trị doanh nghiệp và công nghệ thuốc
HEPZA, cần tăng cường hợp tác với các doanh nghiệp, cần có kế hoạch đào tạo,
bồi dưỡng cán bộ phù hợp và quản lý việc đào tạo, dạy nghề đáp ứng nhu cầu của
các doanh nghiệp trong KCX.
3.4.3 Đối với Ban quản lý các KCX /KCN TP Hồ Chí Minh:
3.4.3.1 Về cơ chế quản lý:
Thực hiện cơ chế quản lý một cửa - tại chỗ triệt để, đặc biệt là đối với những
dự án đầu tư trong lĩnh vực mới.
3.4.3.2 Cải thiện môi trường đầu tư:
86
Hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng hạ tầng kỹ thuật sẵn sàng cho giai đoạn phát
triển mới.
Thực hiện cải cách hành chánh mạnh hơn nữa, tiếp tục đổi mới tư duy
chuyển từ quản lý hành chính sang dịch vụ công, hỗ trợ nhà đầu tư trong việc thực
hiện các thủ tục, để họ có thể tin tưởng và an tâm tập trung vào sản xuất kinh doanh
3.4.3.3 Hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng hạ tầng vận động xúc tiến đầu tư:
Phối hợp với các văn phòng đại diện các nước giới thiệu khách đầu tư đến
khu.
Tổ chức các cuộc vận động xúc tiến đầu tư ở nước ngoài. Xác định thị trường
tiềm năng để có các giải pháp phù hợp.
3.4.3.4 Hỗ trợ cho các doanh nghiệp tăng cường liên kết nội địa:
Ban quản lý cần cung cấp thông tin cho các doanh nghiệp có thể tìm nguồn
cung ứng nguyên liệu trong nước, hoặc giới thiệu các doanh nghiệp trong nước có
thể gia công cho các doanh nghiệp trong khu.
Tạo điều kiện cho hàng hóa trong nước thông qua KCX xâm nhập vào thị
trường các nước trên thế giới.
Tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong khu gia tăng tỷ lệ nội địa hóa sản
phẩm của mình.
KẾT LUẬN CHƯƠNG III
Trên cơ sở lý luận ở chương I và phân tích thực trạng KCX Tân Thuận ở
chương II, chúng ta đã xây dựng và lựa chọn được các chiến lược phù hợp nhất cho
KCX Tân Thuận trong giai đoạn từ nay đến năm 2015. Để có thể triển khai thực
hiện thành công các chiến lược, luận văn đã đề xuất các giải pháp thực hiện chiến
lược, đồng thời nêu lên các kiến nghị nhằm giúp KCX Tân Thuận có thể thực hiện
tốt các chiến lược của mình.
87
KẾT LUẬN
Việt Nam sắp trở thành thành viên thứ 150 của tổ chức Thương mại thế giới
WTO. KCX Tân Thuận đã được Thủ tướng cho phép thí điểm mở rộng chức năng,
ngoài sản xuất gia công, các doanh nghiệp trong khu còn được thực hiện dịch vụ,
thương mại, kho bãi, lưu thông hàng hóa…
Chiến lược của KCX Tân Thụân trong giai đoạn mới là: quy hoạch xây dựng
khu phần mềm và công nghệ cao, khu công nghiệp trong khu chế xuất, xây dựng hạ
tầng kỹ thuật cho doanh nghiệp mở rộng chức năng; thu hút nhà đầu tư vào khu đất
dành cho công nghệ cao và phần mềm, khu công nghiệp, thu hút nhà đầu tư mới
hoạt động trong lĩnh vực mới: mậu dịch quốc tế, lưu thông hàng hóa, nâng cao chất
lượng đào tạo nguồn nhân lực cung cấp cho doanh nghiệp kỹ thuật cao và phần
mềm.
Trong phạm vi bài luận văn này, tác giả đã đề xuất các nhóm giải pháp và
kiến nghị nhằm triển khai chiến lược cho KCX Tân Thuận, mong rằng KCX Tân
Thuận có thể tham khảo, tiếp tục phát huy điểm mạnh, khắc phục điểm yếu, tận
dụng cơ hội, vượt qua thách thức, nâng cao hiệu quả hoạt động kinh tế, tiến tới trở
thành khu kinh tế tự do, áp dụng mô hình phát triển trong giai đoạn mới cho các
KCX, KCN khác trên cả nước.
Nhưng với thời gian ngắn, luận văn vẫn còn nhiều hạn chế, mong rằng sau
khi các cam kết khi gia nhập WTO được công bố, sẽ có những nghiên cứu đầy đủ
hơn về các giải pháp giúp cho KCX Tân Thuận tiếp tục phát triển bền vững, tiếp tục
làm chim đầu đàn cùng các KCN, KCX trên cả nước đóng góp nhiều hơn cho sự
nghiệp CNH – HĐH của cả nước, cùng cả nước vững bước trên con đường hội nhập
kinh tế toàn cầu.
88
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt
1. Ban quản lý các KCX,KCN Thành phố HCM ( 2005 ),Báo cáo tổng kết năm
2005 , TP Hồ Chí Minh.
2. Ban quản lý các KCX,KCN TP Hồ Chí Minh ( 2002), Tổng kết 10 năm phát
triển và quản lý các KCX,KCN TP Hồ Chí Minh,TP Hồ Chí Minh.
3. Bộ Kế hoạch và Đầu tư ( 1996 ), Báo cáo quy họach tổng thể phát triển công
nghiệp và kết cấu hạ tầng thời kỳ 1996-2010, Hà nội, tr. 23~60.
4. Bộ Kế hoạch và Đầu tư ( 7/2006 ), Báo cáo tổng kết 15 năm xây dững và phát
triển KCN, KCX ở Việt Nam
5. Chính phủ (2006), Nghị định 108/2006/NĐ-CP hướng dẫn thi hành một số điều
của Luật Đầu tư
6. Công ty Liên Doanh Xây Dựng và Kinh Doanh KCX Tân Thuận, Các báo cáo
tình hình hoạt động qua các năm 1992-2005.
7. Nguyễn Thị Liên Diệp, Phạm Văn Nam ( 1998 ), Chiến lược và chính sách kinh
doanh, Nxb Thống kê, Hà nội.
8. Fred R. David (2000), Khái luận về quản trị chiến lược, Nxb Thống kê, TP
HCM.
9. Garry D. Smith (1998), Chiến lược và chính sách kinh doanh, Nxb Thống kê, TP
HCM.
10. Rowan Gidson (2002), Tư duy lại tương lai, Vũ Tiến Phúc, Dương Thủy, Phi
Hoành dịch, Nxb Trẻ, TP HCM.
11. Tôn Thất Nguyễn Thiêm (2004), Thị trường chiến lược và cơ cấu : cạnh tranh
về giá trị gia tăng, định vị và phát triển, Nxb tổng hợp, TP HCM.
12. Các bài báo và số liệu thống kê trên các trang web : www.gso.gov.vn,
www.hepza.org.vn, www.khucongnghiep.com.vn, www.mpi.org.vn ,
www.vienkinhte.hochiminhcity.gov.vn ,
89
Tiếng Anh:
13. Arthur A. Thompson, Jr., A.J. Strickland III. (1998), Strategic management :
concepts and cases, 10th ed. , Irwin/McGraw-Hill
14. Arthur A. Thompson (1998), Readings in strategic management, 10th ed.,
Irwin/McGraw-Hill
15. Charles W.L. Hill, Gareth R. Jones (2001), Strategic management : an
integrated approach, Houghton Mifflin.
16. D.E. Hussey. – Chichester (1995), Rethinking strategic management : ways to
improve competitive performance, John Wiley.
17. Gregory G. Dess, G. T. Lumpkin Boston (2003), Strategic management :
creating competitive advantages, McGraw-Hill/Irwin.
18. John A. Pearce II, Richard B. Robinson Boston (2003), Strategic
management : formulation, implementation, and control, McGraw-Hill/Irwin.
19. Ministry ofi~conimic Affairs, Taiwan EPZ 35 th anniversary ,Economic
Processing zone Administration Edition
20. Richard L.Bolin, WEPZA, The Flagstaff Institute (2004) Why export Processing
zones are necessary
21 Robert C.Haywood , WEPZA, The Flagstaff Institute (1999) Free zones in the
modem world.
22 Robert C.Haywood (2001) Economic processing zone incentives and the WTO
Agreement on Subsidies and countervailing measures
23 The Flagstaff Institute (1997) Export Processing zones move to High Technology
24 The Flagstaff Institute (2004) Using EPZS To Build Trade Capacity
25 WEPZA (1997) International Directory of Export Processing Zones and Free –
Trade Zones
25 World Trade Organization (9/2003) understanding the WTO
90
Tiếng Hoa
26 李長安 - 吳淑芳 (7/2006) 台灣加工出口區產業生產效率評估 (Lý Trường An
- Ngô Thục Phương (7/2006) Đánh giá hiệu quả sản xuất của các doanh
nghiệp trong KCX Đài Loan)
27 台灣經濟部 (12/2004) 加工出口區投資指南 (Bộ kinh tế Đài Loan (12/2004)
Hướng dẫn đầu tư vào KCX)
28 台灣經濟部 (4/2000) 產業加值園區 (Bộ kinh tế Đài Loan (4/2000) Khu doanh
nghiệp gia tăng giá trị)
29 台灣經濟部 (6/1999) 加工出口區法規彙編 加工出口區管理處
(Bộ kinh tế Đài Loan (6/1999) Biên tập qui chế KCX – Sở quản lý KCX)
30 台灣加工出口區管理處 (12/1996) 三十年來之回顧與前瞻
(Sở quản lý KCX Đài Loan (12/1996) Nhìn lại 30 năm và tương lai)
31 台灣加工出口區管理處(12/1991)二十五年來之加工出口區
(Sở quản lý KCX Đài Loan (12/1991)25 năm xây dựng KCX)
32 北京經濟技術開發區管理委員會 (2005) 北京經濟技術開發區投資 -五洲傳
播出版社 p.40-43 (Ban quản lý Khu khai thác kỹ thuật kinh tế Bắc Kinh
(2005)Đầu tư Khu khai thác kỹ thuật kinh tế Bắc Kinh )
33 江蘇昆山出口加工區管理委員會-江蘇昆山出口加工區投資指南
(Ban quản lý KCX Giang tô Côn sơn- Hướng dẫn đầu tư vào KCX)
34 北京市人民代表大會常務委員會 (12/2000) 中關村科技園區條例
( Ban thường vụ thành phố Bắc Kinh (12/2000)Điều lệ KCN Trung Quan)
35 年度新竹科學工業園區年報 (2003)
( Báo cáo năm 2003 của khu công nghệ cao Tân Trúc – Đài Loan)
36 香港科技園 (7/1999) ( Khu khoa học cộng nghệ Hồng Kông – 7/1999)
91
BẢNG 2.2:BẢNG GIÁ CHO THUÊ ĐẤT VÀ PHÍ TẠI CÁC KCX, KCN
GIÁ
Thanh toán
PHÍ
KHU
STT I. TP Hồ Chí Minh Tân Thuận
1
Thanh toán 1 lần/ hoặc trả trước 50%, phần còn lại trả trong vòng 5 năm 10 kỳ
108/50năm (đến 2041 hết hạn hoạt động)
2
Linh Trung
50/50năm
3 Cát Lái 4 Hiệp Phước 5
Lê Minh Xuân
80 USD/m2 40USD/CK 55/50năm
Đặt cọc 15%, còn lại trả trong 6-7 năm
6 7
Phong Phú Tân Bình
85 USD/m2 66/45năm
Trả trong 5 năm
Tân Phú Trung Tân Tạo
8 9 10 Tân Tạo mở rộng 11 Tân Thới Hiệp
47USD/m2 75/50năm 85 USD/năm 30/47năm
Trả trước 50%, còn lại trả trong 5 năm.
100USD/m2
Phí duy tu bảodưỡng(DTBD) 0,25% doanh thu xuất khẩu Phí tiện ích công cộng (TICC):0,049USD/m2/tháng (10 năm) DTBD&TICC: 85cent/m2/tháng DTBD: 0.77USD/m2/năm DTBD:0,62USD/năm TICC: 0,11USD/năm DTBD: 0.77USD/m2/năm DTBD:0,5 USD/năm TICC: 4,3USD/ckỳ DTBD: 0.63USD/m2/năm DTBD: 0,42USD/năm TICC: 0,015USD/tháng 0.77 USD/m2/năm
12 Vĩnh Lộc II> Tỉnh Bình Dương 1 Viet-Sing
2
Sóng thần
38USD/2055 Giao đất thanh toán hết Có sổ đỏ thanh toán hết
70 USD/m2 đến 2045
DTBD:0,07USD/m2/tháng 6000USD phí kết nối Phí xử lý nước thải: 0.55USD/m2
III. Tỉnh Đồng Nai 1. Amata
40USD/2044 Thanh toán hết
2 Nhơn Trạch 3
3 4
Biên Hoà Long Bình
1,54USD/m2/ năm 1USD/m2/năm 40USD/m2 Ký hợp đồng thanh
toán hết
Phí quản lý: 0.08USD/m2/tháng Phí xử lý nước thải: 0,28USD/m2/tháng Phí duy tu: 0,28- 1USD/m2/năm 0,75-1USD/m2/năm Phí quản lý: 0.075USD/m2/tháng Phí xử lý nước thải: 0,28USD/m2/tháng
IV Tại Hải Phòng
Nomura
45USD/m2/20 44
Phí xử lý nước thải: 0,26$ Phí duy tu 0,07375/m2/tháng
V. Tại Hà Nội
KCN Nội Bài
34 - 42USD/ M2
Phí quản lý: 0,5- 1USD/m2/năm
(Nguồn: tổng hợp số liệu của HEPZA & công ty liên doanh Tân Thuận)
92
PHỤ LỤC 4: SỐ LƯỢNG LAO ĐỘNG TẠI CÁC KCX-KCN TP HCM (Tính đến 20/09/2006)
KHU TỔNG LAO ĐỘNG SỐ NỮ
4,542 3,565 2,574 7,359 2,186 1,822 869 2,228
10,309 18,219 17,159 7,844 14,561 50,544 6,255 9,973 9,554 5,428 7,803 38,939
1. KCN Bình Chiểu 2. KCN Cát Lái 2 3. KCN Hiệp Phước 4. KCN Lê Minh Xuân 5. KCN Tây Bắc Củ Chi 6. KCN Tân Bình 7. KCN Tân Tạo 8. KCN Tân Thới Hiệp 9. KCN Vĩnh Lộc 10. KCX Linh Trung I 11. KCX Linh Trung II 12. KCX Tân Thuận
TỔNG CỘNG: 16,482 57,060 210,218 10,679 41,789 137,525
93
PHUÏ LUÏC 8 : TÌNH HÌNH ÑAÀU TÖ TAÏI KCX TAÂN THUAÄN (Tính ñeán 31/8/2006)
TÌNH HÌNH ÑAÀU TÖ - Toång soá nhaø ñaàu tö: 165 - Toång voán ñaàu tö: 897,68 trieäu USD - Dieän tích ñaát ñaõ thueâ: 166.24 Ha (chieám 85.25% trong 195 ha ñaát coù
theå cho thueâ)
- Soá coâng ty ñaõ ñöôïc caáp GPÑT: 132 - Soá coâng ty ñaõ ñi vaøo hoaït ñoäng: 112 (Ñaøi Loan: 44; Nhaät: 49; Haøn Quoác: 6; Khaùc: 13) trong ñoù coù 91 coâng ty ñaõ taêng 444.18 trieäu USD voán ñaàu tö vaø thueâ theâm 62 ha ñaát ñeå môû roäng saûn xuaát.
Singapore
73 62 Myõ 8 Uùc 7 Malaysia
2 3 1 2
- Soá coâng ty ñang xaây döïng nhaø maùy: 3 Phaân loaïi nhaø ñaàu tö theo quoác gia vaø khu vöïc: Ñaøi Loan Nhaät Baûn Haøn Quoác Hoàng Koâng Vieät Nam
Ñöùc Brunei
1 1
5
Phaân loaïi nhaø ñaàu tö theo ngaønh ngheà:
Ngaønh
Soá Cty 43
Soá Cty 7
1. Deät, sôïi, may maëc
26 26
6 1
Ngaønh 6. Duïng cuï/xe ñaïp theå thao 7. Dòch vuï 8. Thieát bò y teá
13
3
2. Ñieän, ñieän töû 3. Cô khí, maùy moùc chính xaùc 4. Nhöïa
9. Bao bì
94
6
34
5. Thöïc phaåm, röôïu
: 108 USD/m2 cho thôøi haïn keát thuùc vaøo ngaøy
10. Caùc ngaønh ngheà khaùc Trong ñoù coù caùc ngaønh Ngaân haøng, Böu ñieän, Dòch vuï ñeå phuïc vuï caùc nhaø ñaàu tö trong Khu Cheá Xuaát. GIAÙ ÑAÁT THUEÂ, GIAÙ ÑIEÄN NÖÔÙC - Giaù ñaát thueâ 23/09/2041. Dieän tích cho thueâ toái thieåu: 2,500m2 * Phöông thöùc thanh toaùn:
(1) Thanh toaùn moät laàn 100%, hoaëc (2) 50% traû tröôùc; 50% coøn laïi traû phaân kyø trong 5 naêm, chia laøm 10 kyø vôùi laõi suaát 7,5%/naêm.
- Giaù nöôùc: 4.290 VNÑ/m3
- Phí Xaây döïng tieän nghi tieän ích coâng coäng: 0,049 USD/m2/thaùng, ñoùng trong 10 naêm - Phí Duy tu baûo döôõng Cô sôû haï taàng: khoâng quaù 0,25% treân toång giaù trò xuaát khaåu (giaù FOB) - Giaù ñieän : 0,075 USD/KWH
95