Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp hạn chế rủi ro cho nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM

LÊ THỊ HOÀNG VY

GIẢI PHÁP NHẰM HẠN CHẾ RỦI RO CHO NHÀ

ĐẦU TƯ TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP.Hồ Chí Minh, năm 2008

-i-

MỤC LỤC

Trang

Lời cam đoan

Danh mục các từ viết tắt

Danh mục các bảng biểu, hình vẽ

Lời mở đầu

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TRÊN TTCK .......1

1.1 Lý luận cơ bản về thị trường chứng khoán .................................................. 1

1.1.1 Lịch sử hình thành thị trường chứng khoán ................................................ 1

1.1.2 Khái niệm thị trường chứng khoán.............................................................. 3

1.1.3 Bản chất và chức năng của thị trường chứng khoán ................................... 3

1.1.3.1 Bản chất của thị trường chứng khoán .................................................... 3

1.1.3.2 Chức năng của thị trường chứng khoán................................................. 4

1.1.4 Phân loại thị trường chứng khoán ............................................................... 5

1.1.4.1 Căn cứ vào sự luân chuyển vốn của thị trường chứng khoán................ 5

1.1.4.2 Căn cứ vào phương thức hoạt động của thị trường chứng khoán.......... 6

1.1.4.3 Căn cứ vào hàng hóa trên thị trường chứng khoán................................ 6

1.2 Lý luận cơ bản về hoạt động đầu tư, kinh doanh trên TTCK .................... 6

1.2.1 Các chủ thể tham gia trên thị trường chứng khoán ..................................... 6

1.2.1.1 Nhà phát hành ........................................................................................ 6

1.2.1.2 Nhà đầu tư.............................................................................................. 6

1.2.1.2.1 Nhà đầu tư cá nhân........................................................................... 7

1.2.1.2.2 Nhà đầu tư có tổ chức ...................................................................... 7

1.2.1.3 Các tổ chức kinh doanh trên TTCK....................................................... 7

1.2.1.4 Các tổ chức liên quan đến TTCK .......................................................... 7

1.2.2 Hàng hóa trên thị trường chứng khoán........................................................ 8

-ii-

1.2.2.1 Trái phiếu, lợi tức, rủi ro và các nhân tố ảnh hưởng đến giá trái phiếu. 9

1.2.2.1.1 Khái niệm trái phiếu......................................................................... 9

1.2.2.1.2 Lợi tức và rủi ro từ trái phiếu........................................................... 9

1.2.2.1.3 Các yếu tố tác động đến giá trái phiếu............................................. 10

1.2.2.2 Cổ phiếu, lợi tức, rủi ro và những nhân tố tác động đến giá cổ phiếu... 11

1.2.2.2.1 Khái niệm cổ phiếu .......................................................................... 11

1.2.2.2.2 Lợi tức và rủi ro từ cổ phiếu ............................................................ 11

1.2.2.2.3 Những nhân tố ảnh hưởng đến giá cổ phiếu .................................... 13

1.2.3 Quy định về việc giao dịch trên TTCK tập trung........................................ 14

1.2.3.1 Thị trường khớp lệnh và thị trường khớp giá ........................................ 14

1.2.3.2 Khớp lệnh định kỳ và khớp lệnh liên tục............................................... 14

1.2.3.3 Một số quy định chung tại TTCK Việt Nam ......................................... 15

1.2.3.3.1 Thời gian giao dịch .......................................................................... 15

1.2.3.3.2 Loại giao dịch................................................................................... 15

1.2.3.3.3 Nguyên tắc khớp lệnh ...................................................................... 15

1.2.3.3.4 Lệnh giao dịch.................................................................................. 16

1.2.3.3.5 Đơn vị giao dịch............................................................................... 16

1.2.3.3.6 Đơn vị yết giá................................................................................... 17

1.2.3.3.7 Biên độ giao động giá ...................................................................... 17

1.2.4 Cơ chế điều hành và giám sát TTCK .......................................................... 17

1.2.5 Các hành vi tiêu cực trên TTCK.................................................................. 18

1.2.6 Quản lý rủi ro trong đầu tư chứng khoán .................................................... 20

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TRÊN THỊ

TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM ...................................................22

2.1 Diễn biến TTCK từ năm 2000 đến tháng 3 năm 2007 ................................. 22

2.2 Phân tích hoạt động đầu tư chứng khoán và những rủi ro trên TTCK

trong hai năm 2007-2008................................................................................ 29

-iii-

2.2.1 Hoạt động đầu tư trên TTCK Việt Nam trong năm 2007-2008 .................. 29

2.2.2 Những rủi ro trong hoạt động đầu tư trên TTCK Việt Nam ....................... 32

2.2.2.1 Rủi ro phát sinh từ bản thân nhà đầu tư................................................. 32

2.2.2.2 Rủi ro từ công ty chứng khoán .............................................................. 34

2.2.2.3 Rủi ro từ doanh nghiệp có cổ phiếu niêm yết........................................ 36

2.2.2.4 Rủi ro từ cơ chế điều hành và giám sát thị trường................................. 38

2.2.2.5 Ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu đối với thị trường

chứng khoán Việt Nam ........................................................................... 40

CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HẠN CHẾ RỦI RO CHO

NHÀ ĐẦU TƯ TRÊN TTCK VIỆT NAM ...................................................42

3.1 Giải pháp cho nhà đầu tư ............................................................................... 43

3.1.1 Giải pháp cho nhà đầu tư cá nhân................................................................ 43

3.1.1.1 Xác lập nguyên tắc đầu tư...................................................................... 43

3.1.1.1.1 Không mua những cổ phiếu đang nóng ........................................... 43

3.1.1.1.2 Làm chủ sở hữu công ty................................................................... 43

3.1.1.1.3 Đề phòng “cái bẫy giá trị” ............................................................... 43

3.1.1.1.4 Xác định giá trị thực của cổ phiếu ................................................... 44

3.1.1.2 Đào tạo kiến thức chứng khoán cho nhà đầu tư .................................... 44

3.1.2 Giải pháp cho nhà đầu tư có tổ chức ........................................................... 46

3.2 Giải pháp đối với các doanh nghiệp có cổ phiếu niêm yết........................... 47

3.2.1 Nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp........ 47

3.2.2 Có kể hoạch sử dụng vốn hiệu quả khi phát hành thêm cổ phiếu ............... 48

3.2.3 Tăng cường hoạt động quan hệ nhà đầu tư.................................................. 49

3.3 Giải pháp đối với công ty chứng khoán......................................................... 51

3.3.1 Nâng cao đạo đức hành nghề chứng khoán................................................. 51

3.3.2 Chấn chỉnh một số hoạt động của công ty chứng khoán............................. 52

3.3.3 Phát huy hiệu quả nghiệp vụ tư vấn vì lợi ích của nhà đầu tư..................... 52

-iv-

3.3.4 Nâng cao yêu cầu về chuyên môn đối với nhân lực ngành chứng khoán ... 53

3.4 Một số kiến nghị đối với cơ quan quản lý, giám sát TTCK ........................ 54

3.4.1 Kiến nghị với Trung tâm giao dịch chứng khoán........................................ 54

3.4.1.1 Nâng cao hệ thống quản lý và giao dịch chứng khoán .......................... 54

3.4.1.2 Thực hiện công bố thông tin đầy đủ và kịp thời.................................... 55

3.4.1.3 Quản lý và giám sát tốt hoạt động của các thành viên tại TTGDCK .... 55

3.4.2 Kiến nghị với UBCKNN ............................................................................. 56

3.4.2.1 Thường xuyên thanh tra, giám sát hoạt động của TTCK ...................... 56

3.4.2.2 Thành lập Quỹ bình ổn TTCK............................................................... 56

3.4.2.3 Phát triển các nghiệp vụ phái sinh cho TTTCK .................................... 57

3.4.3 Kiến nghị với Chính phủ ............................................................................. 58

3.4.3.1 Tách UBCK hoạt động độc lập với Bộ Tài Chính................................. 58

3.4.3.2 Đẩy nhanh tiến trình Cổ phần hóa DNNN............................................. 60

Kết luận

Tài liệu tham khảo

Phụ lục

Phụ lục 1: Danh sách các công ty chứng khoán

Phụ lục 2: Danh sách các cổ phiếu niêm yết tại SGDCK Hồ Chí Minh.

Phụ lục 3: Danh sách các cổ phiếu niêm yết tại TTGDCK Hà Nội

-v-

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

: Cổ phiếu

: Phương pháp chiết khấu luồng thu nhập

DCF

: Doanh nghiệp Nhà nước

DNNN

: Đầu tư nước ngoài

ĐTNN

: Lợi nhuận trên mỗi cổ phần

EPS

: Vốn đầu tư gián tiếp - Foreign Indirect Investment

FII

: Sản phẩm Quốc dân

GDP

: Quỹ tiền tệ Quốc tế

IMF

: Ủy ban Chứng khoán Quốc tế

IOSC

: Phát hành lần đầu ra công chúng

IPO

: Quan hệ với nhà đầu tư – Investor Relationship

: Ngân hàng Nhà nước

NHNN

: Tổ Hợp tác và Phát triển kinh tế

OECD

: Thị trường phi tập trung

OTC

: Lợi nhuận trên giá

P/E

: Lợi nhuận vốn cổ đông

ROE

: Ủy ban Chứng khoán Thái Lan

SEC

: Sở giao dịch chứng khoán Thái Lan

SET

SGDCK

: Sở giao dịch Chứng khoán

SGDCK HCM

: Sở giao dịch Chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh

TTCK

: Thị trường chứng khoán

TTGDCK

: Trung tâm giao dịch Chứng khoán

UBCK

: Ủy ban Chứng khoán

UBCKNN

: Ủy ban Chứng khoán Nhà nước

-vi-

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU – HÌNH VẼ

DANH

NỘI DUNG

MỤC

1. DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1 Quy mô giao dịch tại SGDCK HCM từ 2000 đến 2008

Bảng 2.2 Số lượng tài khoản chứng khoán từ năm 2000 đến 2008

2. DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ - ĐỒ THỊ

Hình 2.3 Diễn biến VN-index từ 7/2007 đến 10/2008

-vii-

LỜI MỞ ĐẦU

I. Sự cần thiết của đề tài:

Tháng 11 năm 1996, thị trường chứng khoán Việt Nam chính thức được thành lập

thông qua hoạt động của hai trung tâm giao dịch chứng khoán là Trung tâm giao dịch

chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (năm 2008 được chuyển thành Sở giao dịch

chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh) và Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội.

Ngày 28 tháng 7 năm 2000, Trung tâm giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh

chính thức thực hiện giao dịch và sau đó năm năm Trung tâm giao dịch chứng khoán

Hà Nội được khai trương vào ngày 8 tháng 3 năm 2005. Như vậy tính đến nay, thị

trường chứng khoán Việt Nam đã hoạt động được hơn 7 năm. Trong khoảng thời gian

không lâu đó thị trường chứng khoán Việt Nam đã trải qua những bước thăng trầm của

mình với những bước đi đa dạng, có cả những thành công lẫn những mặt hạn chế cần

được rút kinh nghiệm.

Khi thị trường chứng khoán Việt Nam được thành lập, thị trường chứng khoán đã

chứng minh là một kênh huy động vốn đầu tư hiệu quả cho các doanh nghiệp nhằm

mục tiêu phát triển kinh doanh, góp phần tăng trưởng kinh tế đất nước. Qua thời gian

hoạt động, thành công quan trọng nhất của thị trường chứng khoán Việt Nam là đã hình

thành được các nguyên tắc cơ bản của thể chế thị trường như nguyên tắc tự do sở hữu

tài sản, nguyên tắc về vai trò quản lý, điều tiết của Nhà nước trong việc hình thành và

vận động của thị trường, xây dựng thể chế kinh doanh chứng khoán, thể chế giải quyết

tranh chấp trên thị trường chứng khoán… Bên cạnh những mặt tích cực mà thị trường

chứng khoán đem lại thì cũng còn tồn tại rất nhiều hạn chế. Một trong những hạn chế

là thị trường chứng khoán Việt Nam còn quá nhiều rủi ro cho nhà đầu tư, chưa thật sự

đảm bảo một môi trường đầu tư lành mạnh và công bằng. Bên cạnh đó, do thiếu nhà

tạo lập thị trường nên một đặc trưng riêng có của thị trường chứng khoán Việt Nam là

khi giá cổ phiếu cao thì hầu như không ai bán, còn khi giá thấp lại rất hiếm người mua.

Những yếu tố này khiến thị trường dễ rơi vào trạng thái giao dịch một chiều dẫn đến

-viii-

rủi ro. Do đó, với mong muốn góp phần xây dựng một môi trường đầu tư lành mạnh,

giúp thị trường chứng khoán Việt Nam phát triển bền vững dựa trên nguyên tắc trung

thực và công bằng, ở thị trường đó nhà đầu tư được bảo vệ tối đa, tác giả đã chọn và

viết đề tài: “Giải pháp hạn chế rủi ro cho nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán

Việt Nam”.

II. Mục tiêu nghiên cứu:

Luận văn nghiên cứu về quá trình hình thành và phát triển thị trường chứng khoán

thế giới và thị trường chứng khoán Việt Nam, nghiên cứu vai trò điều tiết thị trường

của các cơ quan quản lý Nhà nước, vai trò trung gian của các công ty chứng khoán, vai

trò của các doanh nghiệp niêm yết trong việc cung cấp hàng hóa cho thị trường và vai

trò vô cùng quan trọng của nhà đầu tư nhằm tạo tính thanh khoản cho cổ phiếu. Trên

cơ sở đó phân tích thực trạng hoạt động đầu tư và những rủi ro mà nhà đầu tư đang

phải đối mặt trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Cuối cùng, đề tài đưa ra một số

giải pháp thiết thực để khắc phục những hạn chế đang tồn tại ở thị trường chứng khoán

Việt Nam, tạo môi trường đầu tư lành mạnh, an toàn cho nhà đầu tư và phát triển thị

trường chứng khoán Việt Nam thành một thị trường thực sự ổn định và bền vững.

III. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu:

(cid:57) Nghiên cứu lịch sử hình thành và phát triển thị trường chứng khoán thế giới, bài

học kinh nghiệm trong việc điều tiết thị trường chứng khoán của một số quốc gia có

nền kinh tế gần gũi với Việt Nam.

(cid:57) Nghiên cứu thực trạng và khả năng phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam,

thực trạng hoạt động đầu tư kinh doanh chứng khoán của nhà đầu tư trên thị trường

chứng khoán Việt Nam.

(cid:57) Nghiên cứu về những giải pháp để hạn chế những rủi ro có thể phát sinh ở thị

trường chứng khoán Việt Nam qua đó xây dựng các chiến lược đầu tư hiệu quả.

-ix-

IV. Phương pháp nghiên cứu:

Đề tài sử dụng một số phương pháp nghiên cứu như: phương pháp phân tích tổng

hợp, phương pháp so sánh đối chiếu, phương pháp nghiên cứu các dữ liệu trên các tạp

chí, trang web, phương pháp kết hợp lý thuyết và thực tiễn… để hoàn thành đề tài.

V. Bố cục của luận văn:

Luận văn gồm 3 chương:

Chương I : Tổng quan về Thị trường chứng khoán.

Chương II : Thực trạng hoạt động đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

Chương III : Một số giải pháp hạn chế rủi ro đối với nhà đầu tư trên thị trường chứng

khoán Việt Nam.

CH(cid:1132)(cid:1130)NG 1: T(cid:1240)NG QUAN V(cid:1220) HO(cid:1188)T (cid:264)(cid:1244)NG (cid:264)(cid:1194)U T(cid:1132) TRÊN TH(cid:1230)

TR(cid:1132)(cid:1248)NG CH(cid:1260)NG KHOÁN

1.1 Lý lu(cid:1201)n c(cid:1131) b(cid:1191)n v(cid:1221) th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán

1.1.1 L(cid:1231)ch s(cid:1265) hình thành th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán

Th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán ban (cid:255)(cid:1195)u hình thành và phát tri(cid:1223)n m(cid:1245)t cách t(cid:1269) phát, s(cid:1131) khai,

xu(cid:1193)t phát t(cid:1263) nh(cid:1267)ng nhu c(cid:1195)u (cid:255)(cid:1131)n l(cid:1215). Vào kho(cid:1191)ng gi(cid:1267)a th(cid:1219) k(cid:1273) XV (cid:1251) t(cid:1189)i nh(cid:1267)ng thành ph(cid:1237)

thu(cid:1245)c trung tâm buôn bán (cid:1251) ph(cid:1133)(cid:1131)ng Tây, các th(cid:1133)(cid:1131)ng gia ch(cid:1259) y(cid:1219)u t(cid:1257) t(cid:1201)p t(cid:1189)i các quán cà

phê (cid:255)(cid:1223) trao (cid:255)(cid:1241)i mua bán hàng hóa theo t(cid:1263)ng nhóm nh(cid:1235) sau (cid:255)ó nhu c(cid:1195)u gia t(cid:259)ng và hình

thành m(cid:1245)t khu ch(cid:1255) riêng. Cu(cid:1237)i th(cid:1219) k(cid:1273) XV, (cid:255)(cid:1223) thu(cid:1201)n ti(cid:1227)n h(cid:1131)n cho vi(cid:1227)c làm (cid:259)n, khu ch(cid:1255)

tr(cid:1251) thành th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng v(cid:1247)i vi(cid:1227)c hình thành các quy (cid:1133)(cid:1247)c và quy t(cid:1203)c có tính ch(cid:1193)t b(cid:1203)t bu(cid:1245)c

(cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i các thành viên tham gia th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng. Th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ngày càng m(cid:1189)nh c(cid:1191) v(cid:1221) l(cid:1133)(cid:1255)ng và

ch(cid:1193)t, v(cid:1247)i s(cid:1237) thành viên tham gia (cid:255)ông (cid:255)(cid:1191)o và nhi(cid:1221)u n(cid:1245)i dung khác nhau, th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng t(cid:1263)

(cid:255)ó (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c phân ra thành nhi(cid:1221)u th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng khác nhau nh(cid:1133) th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng hàng hóa, th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng

(cid:75)(cid:1237)i (cid:255)oái, th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p (cid:255)(cid:1239)ng t(cid:1133)(cid:1131)ng lai, th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán…v(cid:1247)i (cid:255)(cid:1211)c tính riêng

(cid:70)(cid:1259)a t(cid:1263)ng th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng thu(cid:1201)n l(cid:1255)i cho giao d(cid:1231)ch c(cid:1259)a các thành viên tham gia th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)ó.

Các giao d(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng khoán có quá trình hình thành và phát tri(cid:1223)n m(cid:1245)t cách t(cid:1269) phát

(cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng t(cid:1269)(cid:3)(cid:1251) Pháp, B(cid:1203)c Âu, Tây Âu và B(cid:1203)c M(cid:1275). Lúc (cid:255)(cid:1195)u ph(cid:1133)(cid:1131)ng th(cid:1261)c giao d(cid:1231)ch (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c

di(cid:1225)n ra ngoài tr(cid:1249)i v(cid:1247)i nh(cid:1267)ng ký hi(cid:1227)u b(cid:1205)ng tay và có th(cid:1133) ký nh(cid:1201)n l(cid:1227)nh c(cid:1259)a khách hàng.

Cho (cid:255)(cid:1219)n n(cid:259)m 1921, khu ch(cid:1255) ngoài tr(cid:1249)i (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c chuy(cid:1223)n vào trong nhà, S(cid:1251) giao d(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng

khoán (SGDCK) chính th(cid:1261)c (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c thành l(cid:1201)p.

Ngày nay cùng v(cid:1247)i s(cid:1269) phát tri(cid:1223)n c(cid:1259)a khoa h(cid:1233)c công ngh(cid:1227), ph(cid:1133)(cid:1131)ng th(cid:1261)c giao d(cid:1231)ch t(cid:1189)i

SGDCK c(cid:458)ng (cid:255)ã (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c c(cid:1191)i thi(cid:1227)n (cid:255)áng k(cid:1223). T(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) và kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng giao d(cid:1231)ch (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c nâng

cao nh(cid:1205)m (cid:255)em l(cid:1189)i hi(cid:1227)u qu(cid:1191) và ch(cid:1193)t l(cid:1133)(cid:1255)ng cho giao d(cid:1231)ch. T(cid:1189)i các SGDCK, vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:1211)t l(cid:1227)nh

và truy(cid:1221)n l(cid:1227)nh d(cid:1195)n d(cid:1195)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c vi tính hóa và chuy(cid:1223)n sang giao d(cid:1231)ch hoàn toàn b(cid:1205)ng (cid:255)(cid:76)(cid:1227)n

(cid:87)(cid:1265).

(cid:47)(cid:1231)ch s(cid:1265) phát tri(cid:1223)n c(cid:1259)a TTCK th(cid:1219) gi(cid:1247)i tr(cid:1191)i qua nhi(cid:1221)u giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n th(cid:259)ng tr(cid:1195)m, lúc lên,

lúc xu(cid:1237)ng. Vào kho(cid:1191)ng th(cid:1249)i gian t(cid:1263) 1875 (cid:255)(cid:1219)n 1913 TTCK th(cid:1219) gi(cid:1247)i phát tri(cid:1223)n huy hoàng

cùng v(cid:1247)i s(cid:1269) t(cid:259)ng tr(cid:1133)(cid:1251)ng m(cid:1189)nh c(cid:1259)a n(cid:1221)n kinh t(cid:1219) th(cid:1219) gi(cid:1247)i. Và (cid:255)(cid:1219)n ngày 29/10/1929 – ngày

th(cid:1261) N(cid:259)m (cid:255)en t(cid:1237)i, TTCK t(cid:1189)i các n(cid:1133)(cid:1247)c B(cid:1203)c Âu, Tây Âu và Nh(cid:1201)t B(cid:1191)n r(cid:1131)i vào kh(cid:1259)ng

ho(cid:1191)ng. Cho (cid:255)(cid:1219)n khi chi(cid:1219)n tranh th(cid:1219) gi(cid:1247)i th(cid:1261) hai k(cid:1219)t thúc, các th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng m(cid:1247)i d(cid:1195)n h(cid:1239)i

ph(cid:1257)c và phát tri(cid:1223)n m(cid:1189)nh. (cid:264)(cid:1219)n n(cid:259)m 1987, ngày th(cid:1261) Hai (cid:255)en t(cid:1237)i di(cid:1225)n ra v(cid:1247)i vi(cid:1227)c h(cid:1227) th(cid:1237)ng

thanh toán không (cid:255)(cid:1191)m (cid:255)(cid:1133)(cid:1131)ng n(cid:1241)i yêu c(cid:1195)u giao d(cid:1231)ch và ch(cid:1261)ng khoán s(cid:1257)t gi(cid:1191)m liên t(cid:1257)c,

gây m(cid:1193)t lòng tin, d(cid:1199)n (cid:255)(cid:1219)n ph(cid:1191)n (cid:1261)ng dây chuy(cid:1221)n mà h(cid:1201)u qu(cid:1191) c(cid:1259)a nó còn n(cid:1211)ng n(cid:1221) h(cid:1131)n

cu(cid:1245)c kh(cid:1259)ng ho(cid:1191)ng n(cid:259)m 1929. Và g(cid:1195)n (cid:255)ây nh(cid:1193)t thì (cid:1251) các n(cid:1133)(cid:1247)c (cid:264)ông Á, và m(cid:1245)t s(cid:1237) n(cid:1133)(cid:1247)c

châu M(cid:1275), TTCK c(cid:458)ng r(cid:1131)i vào c(cid:1131)n l(cid:1237)c kh(cid:1259)ng ho(cid:1191)ng khi mà tình hình tài chính ti(cid:1221)n t(cid:1227)(cid:3)(cid:1251)

các qu(cid:1237)c gia (cid:255)ó g(cid:1211)p khó kh(cid:259)n gây m(cid:1193)t lòng tin và t(cid:1189)o s(cid:1269) suy gi(cid:1191)m m(cid:1189)nh cho ch(cid:1229) s(cid:1237) giá

ch(cid:1261)ng khoán.

(cid:264)(cid:1219)n nay trên th(cid:1219) gi(cid:1247)i (cid:255)ã có kho(cid:1191)ng trên 160 SGDCK phân tán trên kh(cid:1203)p các châu

(cid:79)(cid:1257)c, bao g(cid:1239)m c(cid:1191) các n(cid:1133)(cid:1247)c phát tri(cid:1223)n trong khu v(cid:1269)c (cid:264)ông Nam Á…

Quá trình hình thành và phát tri(cid:1223)n TTCK th(cid:1219) gi(cid:1247)i cho th(cid:1193)y giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n (cid:255)(cid:1195)u th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng

phát tri(cid:1223)n m(cid:1245)t cách t(cid:1269) phát v(cid:1247)i s(cid:1269) tham gia c(cid:1259)a các nhà (cid:255)(cid:1195)u c(cid:1131) là ch(cid:1259) y(cid:1219)u, sau (cid:255)ó m(cid:1247)i

có s(cid:1269) xu(cid:1193)t hi(cid:1227)n c(cid:1259)a công chúng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133). Khi th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng phát tri(cid:1223)n (cid:255)(cid:1219)n m(cid:1245)t m(cid:1261)c (cid:255)(cid:1245) thì

(cid:81)(cid:1191)y sinh m(cid:1245)t s(cid:1237) tr(cid:1257)c tr(cid:1211)c d(cid:1199)n (cid:255)(cid:1219)n vi(cid:1227)c c(cid:1195)n thi(cid:1219)t ph(cid:1191)i thành l(cid:1201)p m(cid:1245)t c(cid:1131) quan qu(cid:1191)n lý nhà

(cid:81)(cid:1133)(cid:1247)c và hình thành m(cid:1245)t h(cid:1227) th(cid:1237)ng lu(cid:1201)t pháp nh(cid:1205)m (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ch(cid:1229)nh ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng

(cid:255)(cid:1223) th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng có th(cid:1223) phát tri(cid:1223)n (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh và b(cid:1221)n v(cid:1267)ng.

Hi(cid:1227)n nay TTCK (cid:255)ã phát tri(cid:1223)n (cid:255)(cid:1219)n m(cid:1245)t m(cid:1261)c có th(cid:1223) nói là không th(cid:1223) thi(cid:1219)u trong (cid:255)(cid:1249)i

(cid:86)(cid:1237)ng kinh t(cid:1219) c(cid:1259)a nhi(cid:1221)u n(cid:1133)(cid:1247)c (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t là (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i các n(cid:1133)(cid:1247)c (cid:255)ang phát tri(cid:1223)n, nh(cid:1267)ng n(cid:1133)(cid:1247)c

mà nhu c(cid:1195)u thu hút v(cid:1237)n dài h(cid:1189)n cho n(cid:1221)n kinh t(cid:1219) qu(cid:1237)c dân (cid:255)ã tr(cid:1251) thành v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) c(cid:1193)p thi(cid:1219)t.

TTCK Vi(cid:1227)t Nam (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c chu(cid:1197)n b(cid:1231) cho s(cid:1269) ra (cid:255)(cid:1249)i c(cid:1259)a mình b(cid:1203)t (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1263) n(cid:259)m 1991 - 1992

do s(cid:1269) s(cid:1203)p x(cid:1219)p c(cid:1259)a Ban phát tri(cid:1223)n th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng v(cid:1237)n thu(cid:1245)c Ngân hàng nhà n(cid:1133)(cid:1247)c Vi(cid:1227)t Nam

(NHNN). Tuy nhiên (cid:255)(cid:1219)n n(cid:259)m 1996, (cid:1258)y ban Ch(cid:1261)ng khoán Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c (UBCKNN) m(cid:1247)i

(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c thành l(cid:1201)p (cid:255)(cid:1223) chu(cid:1197)n b(cid:1231) các ti(cid:1221)n (cid:255)(cid:1221) c(cid:1195)n thi(cid:1219)t cho s(cid:1269) ra (cid:255)(cid:1249)i c(cid:1259)a TTCK và Trung tâm

giao d(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng khoán (TTGDCK) l(cid:1195)n (cid:255)(cid:1195)u tiên (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c m(cid:1251) ra ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng vào ngày 20

tháng 7 n(cid:259)m 2000 t(cid:1189)i thành ph(cid:1237) H(cid:1239) Chí Minh mà hi(cid:1227)n nay chúng ta g(cid:1233)i là S(cid:1251) giao d(cid:1231)ch

ch(cid:1261)ng khoán Thành ph(cid:1237) (SGDCK HCM).

(cid:54)(cid:1269) phát tri(cid:1223)n (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh c(cid:1259)a TTGDCK H(cid:1239) Chí Minh (cid:255)ã t(cid:1189)o (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n phát tri(cid:1223)n kinh

doanh ch(cid:1261)ng khoán ra phía B(cid:1203)c. Quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh (cid:255)(cid:1133)a TTGDCK Hà N(cid:1245)i vào ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng cu(cid:1237)i

(cid:81)(cid:259)m 2004 nh(cid:1205)m xây d(cid:1269)ng Trung tâm này tr(cid:1251) thành m(cid:1245)t (cid:255)(cid:1231)nh ch(cid:1219) tài chính (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t ho(cid:1189)t

(cid:255)(cid:1245)ng theo h(cid:1133)(cid:1247)ng th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng phi t(cid:1201)p trung có ch(cid:1261)c n(cid:259)ng t(cid:1241) ch(cid:1261)c các ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng giao d(cid:1231)ch

ch(cid:1261)ng khoán. TTGDCK Hà N(cid:1245)i có nhi(cid:1227)m v(cid:1257) thu, cung c(cid:1193)p các d(cid:1231)ch v(cid:1257)(cid:3)(cid:255)(cid:1193)u giá, (cid:255)(cid:1193)u

th(cid:1195)u và mua bán l(cid:1189)i các ch(cid:1261)ng khoán nh(cid:1205)m (cid:255)(cid:1197)y nhanh ti(cid:1219)n trình c(cid:1241) ph(cid:1195)n hóa.

1.1.2 Khái ni(cid:1227)m th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán

Th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán là m(cid:1245)t b(cid:1245) ph(cid:1201)n quan tr(cid:1233)ng c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng v(cid:1237)n dài h(cid:1189)n, th(cid:1269)c

hi(cid:1227)n c(cid:1131) ch(cid:1219) qu(cid:1191)n lý v(cid:1237)n tr(cid:1269)c ti(cid:1219)p t(cid:1263) nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) sang nhà phát hành, qua (cid:255)ó th(cid:1269)c hi(cid:1227)n

ch(cid:1261)c n(cid:259)ng c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng tài chính là cung (cid:1261)ng v(cid:1237)n trung và dài h(cid:1189)n cho n(cid:1221)n kinh t(cid:1219).

TTCK là m(cid:1245)t th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng cao c(cid:1193)p, là n(cid:1131)i t(cid:1201)p trung nhi(cid:1221)u (cid:255)(cid:1237)i t(cid:1133)(cid:1255)ng tham gia v(cid:1247)i các m(cid:1257)c

(cid:255)ích, s(cid:1269) hi(cid:1223)u bi(cid:1219)t và l(cid:1255)i ích khác nhau. Các giao d(cid:1231)ch trên TTCK th(cid:1133)(cid:1249)ng có giá tr(cid:1231) l(cid:1247)n.

Chính (cid:255)(cid:1211)c tính (cid:255)ó (cid:255)ã làm cho TTCK d(cid:1225) x(cid:1191)y ra các ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng ki(cid:1219)m l(cid:1249)i không chính

(cid:255)áng thông qua ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng gian l(cid:1201)n, không công b(cid:1205)ng, gây t(cid:1241)n h(cid:1189)i (cid:255)(cid:1219)n nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), t(cid:1241)n

th(cid:1193)t cho th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng và cho toàn b(cid:1245) n(cid:1221)n kinh t(cid:1219).

Xu(cid:1193)t phát t(cid:1263) vai trò quan tr(cid:1233)ng c(cid:458)ng nh(cid:1133) tính ch(cid:1193)t ph(cid:1261)c t(cid:1189)p c(cid:1259)a TTCK nên vi(cid:1227)c

(cid:255)(cid:76)(cid:1221)u hành và giám sát th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng là th(cid:1201)t s(cid:1269) c(cid:1195)n thi(cid:1219)t nh(cid:1205)m (cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o s(cid:1269) công b(cid:1205)ng, lành

(cid:80)(cid:1189)nh trong ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng và b(cid:1191)o v(cid:1227) quy(cid:1221)n l(cid:1255)i chính (cid:255)áng c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)

(cid:255)(cid:1239)ng th(cid:1249)i (cid:255)(cid:1189)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c m(cid:1257)c tiêu duy trì ngu(cid:1239)n v(cid:1237)n (cid:255)(cid:1223) phát tri(cid:1223)n kinh t(cid:1219).

1.1.3 B(cid:1191)n ch(cid:1193)t và ch(cid:1261)c n(cid:259)ng c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán.

1.1.3.1 B(cid:1191)n ch(cid:1193)t c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán

TTCK là n(cid:1131)i t(cid:1201)p trung và phân ph(cid:1237)i các ngu(cid:1239)n v(cid:1237)n ti(cid:1219)t ki(cid:1227)m. T(cid:1201)p trung các ngu(cid:1239)n

(cid:89)(cid:1237)n ti(cid:1219)t ki(cid:1227)m (cid:255)(cid:1223) phân ph(cid:1237)i l(cid:1189)i cho nh(cid:1267)ng ai mu(cid:1237)n s(cid:1265) d(cid:1257)ng ngu(cid:1239)n v(cid:1237)n ti(cid:1219)t ki(cid:1227)m (cid:255)ó theo

giá mà ng(cid:1133)(cid:1249)i s(cid:1265) d(cid:1257)ng s(cid:1209)n sàng tr(cid:1191) và theo phán (cid:255)oán c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng v(cid:1221) kh(cid:1191) n(cid:259)ng sinh

(cid:79)(cid:1249)i t(cid:1263) các d(cid:1269) án c(cid:1259)a ng(cid:1133)(cid:1249)i s(cid:1265) d(cid:1257)ng. TTCK là m(cid:1245)t (cid:255)(cid:1231)nh ch(cid:1219) tài chính tr(cid:1269)c ti(cid:1219)p có ngh(cid:429)a

là cung và c(cid:1195)u v(cid:1237)n (cid:255)(cid:1221)u tham gia th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng m(cid:1245)t cách tr(cid:1269)c ti(cid:1219)p. V(cid:1247)i b(cid:1191)n ch(cid:1193)t nh(cid:1133) v(cid:1201)y

(cid:70)(cid:1259)a TTCK, thông qua vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) vào TTCK, các ch(cid:1259)(cid:3) (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) th(cid:1269)c s(cid:1269) g(cid:1203)n quy(cid:1221)n s(cid:1265)

(cid:71)(cid:1257)ng và quy(cid:1221)n s(cid:1251) h(cid:1267)u v(cid:1221) v(cid:1237)n, nâng cao ti(cid:1221)m n(cid:259)ng qu(cid:1191)n lý v(cid:1237)n.

TTCK th(cid:1269)c ch(cid:1193)t là quá trình v(cid:1201)n (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a t(cid:1133) b(cid:1191)n ti(cid:1221)n t(cid:1227). Các ch(cid:1261)ng khoán mua bán

trên TTCK có th(cid:1223)(cid:3)(cid:255)em l(cid:1189)i thu nh(cid:1201)p cho ng(cid:1133)(cid:1249)i n(cid:1203)m gi(cid:1267) nó sau m(cid:1245)t th(cid:1249)i gian nh(cid:1193)t (cid:255)(cid:1231)nh

và (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c l(cid:1133)u thông trên TTCK theo giá c(cid:1191) th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng, do (cid:255)ó b(cid:1221) ngoài nó (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c coi là m(cid:1245)t

(cid:87)(cid:1133) b(cid:1191)n hàng hóa.

TTCK c(cid:458)ng g(cid:1203)n v(cid:1247)i lo(cid:1189)i hình tài chính ng(cid:1203)n h(cid:1189)n. Nh(cid:1267)ng ng(cid:1133)(cid:1249)i có ch(cid:1261)ng khoán có

th(cid:1223) mua bán ch(cid:1261)ng khoán t(cid:1189)i b(cid:1193)t k(cid:484) th(cid:1249)i (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m nào trên TTCK nên các ch(cid:1261)ng khoán

trung và dài h(cid:1189)n c(cid:458)ng tr(cid:1251) thành (cid:255)(cid:1237)i t(cid:1133)(cid:1255)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ng(cid:1203)n h(cid:1189)n.

1.1.3.2 Ch(cid:1261)c n(cid:259)ng c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán

Huy (cid:255)(cid:865)ng v(cid:857)n (cid:255)(cid:815)u t(cid:753) cho n(cid:841)n kinh t(cid:839)

Khi nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) mua ch(cid:1261)ng khoán do các công ty phát hành, s(cid:1237) ti(cid:1221)n nhàn r(cid:1243)i c(cid:1259)a h(cid:1233)

(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)(cid:1133)a vào ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng s(cid:1191)n xu(cid:1193)t kinh doanh và qua (cid:255)ó góp ph(cid:1195)n m(cid:1251) r(cid:1245)ng s(cid:1191)n xu(cid:1193)t xã

(cid:75)(cid:1245)i. B(cid:1205)ng cách h(cid:1243) tr(cid:1255) ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a các công ty, TTCK (cid:255)ã có nh(cid:1267)ng tác (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1219)n n(cid:1221)n

kinh t(cid:1219) qu(cid:1237)c dân. Thông qua TTCK, Chính ph(cid:1259) c(cid:458)ng huy (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ngu(cid:1239)n v(cid:1237)n cho

(cid:80)(cid:1257)c (cid:255)ích s(cid:1265) d(cid:1257)ng và (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) phát tri(cid:1223)n h(cid:1189) t(cid:1195)ng kinh t(cid:1219), ph(cid:1257)c v(cid:1257) các nhu c(cid:1195)u chung c(cid:1259)a

xã h(cid:1245)i.

TTCK không nh(cid:1267)ng thu hút (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c các ngu(cid:1239)n v(cid:1237)n n(cid:1245)i (cid:255)(cid:1231)a mà còn giúp Chính ph(cid:1259) và

doanh nghi(cid:1227)p thu hút các ngu(cid:1239)n v(cid:1237)n ngo(cid:1189)i t(cid:1227) thông qua vi(cid:1227)c phát hành trái phi(cid:1219)u ho(cid:1211)c

(cid:70)(cid:1241) phi(cid:1219)u qua th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng v(cid:1237)n qu(cid:1237)c t(cid:1219).

Cung c(cid:813)p môi tr(cid:753)(cid:869)ng (cid:255)(cid:815)u t(cid:753) cho công chúng

TTCK cung c(cid:1193)p cho công chúng m(cid:1245)t môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) lành m(cid:1189)nh v(cid:1247)i các c(cid:1131) h(cid:1245)i

(cid:79)(cid:1269)a ch(cid:1233)n phong phú. Các lo(cid:1189)i ch(cid:1261)ng khoán trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng r(cid:1193)t khác nhau v(cid:1221) tính ch(cid:1193)t,

th(cid:1249)i h(cid:1189)n và (cid:255)(cid:1245) r(cid:1259)i ro, cho phép các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) có th(cid:1223) l(cid:1269)a ch(cid:1233)n lo(cid:1189)i hàng hóa phù h(cid:1255)p

(cid:89)(cid:1247)i kh(cid:1191) n(cid:259)ng, m(cid:1257)c tiêu và s(cid:1251) thích c(cid:1259)a mình.

(cid:55)(cid:809)o môi tr(cid:753)(cid:869)ng giúp Chính ph(cid:879) th(cid:889)c hi(cid:847)n các chính sách kinh t(cid:839) v(cid:429) mô

Các ch(cid:1229) tiêu d(cid:1269) báo c(cid:1259)a TTCK ph(cid:1191)n ánh (cid:255)(cid:1245)ng thái c(cid:1259)a n(cid:1221)n kinh t(cid:1219) m(cid:1245)t cách nh(cid:1189)y

bén và chính xác. Giá các ch(cid:1261)ng khoán t(cid:259)ng cho th(cid:1193)y ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)(cid:3)(cid:255)ang m(cid:1251) r(cid:1245)ng,

(cid:81)(cid:1221)n kinh t(cid:1219) t(cid:259)ng tr(cid:1133)(cid:1251)ng và ng(cid:1133)(cid:1255)c l(cid:1189)i giá ch(cid:1261)ng khoán gi(cid:1191)m s(cid:1217) cho th(cid:1193)y các d(cid:1193)u hi(cid:1227)u

tiêu c(cid:1269)c c(cid:1259)a n(cid:1221)n kinh t(cid:1219). Vì v(cid:1201)y th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c g(cid:1233)i là phong v(cid:458) bi(cid:1223)u c(cid:1259)a

(cid:81)(cid:1221)n kinh t(cid:1219) và là m(cid:1245)t công c(cid:1257) quan tr(cid:1233)ng giúp Chính ph(cid:1259) th(cid:1269)c hi(cid:1227)n các chính sách kinh

(cid:87)(cid:1219) v(cid:429) mô. Thông qua th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán Chính ph(cid:1259) có th(cid:1223) phát hành trái phi(cid:1219)u

Chính ph(cid:1259)(cid:3)(cid:255)(cid:1223) t(cid:1189)o ngu(cid:1239)n thu bù (cid:255)(cid:1203)p thâm th(cid:1257)t ngân sách và qu(cid:1191)n lý l(cid:1189)m phát. Ngoài ra

Chính ph(cid:1259) c(cid:458)ng có th(cid:1223) s(cid:1265) d(cid:1257)ng m(cid:1245)t s(cid:1237) chính sách tác (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1219)n ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) nh(cid:1205)m

(cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o cho s(cid:1269) phát tri(cid:1223)n cân (cid:255)(cid:1237)i c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng.

(cid:55)(cid:809)o tính thanh kho(cid:811)n cho các ch(cid:881)ng khoán

Nh(cid:1249) có th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán mà nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) có th(cid:1223) chuy(cid:1223)n (cid:255)(cid:1241)i ch(cid:1261)ng khoán c(cid:1259)a

(cid:75)(cid:1233) sang ti(cid:1221)n m(cid:1211)t ho(cid:1211)c sang các lo(cid:1189)i ch(cid:1261)ng khoán khác m(cid:1245)t cách d(cid:1225) dàng. Kh(cid:1191) n(cid:259)ng

thanh kho(cid:1191)n là m(cid:1245)t (cid:255)(cid:1211)c tính cho th(cid:1193)y tính linh ho(cid:1189)t và an toàn c(cid:1259)a v(cid:1237)n (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), th(cid:1231)

tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán càng ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng n(cid:259)ng (cid:255)(cid:1245)ng và có hi(cid:1227)u qu(cid:1191) thì càng có kh(cid:1191) n(cid:259)ng

nâng cao tính thanh kho(cid:1191)n c(cid:1259)a các ch(cid:1261)ng khoán giao d(cid:1231)ch trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng.

(cid:264)ánh giá ho(cid:809)t (cid:255)(cid:865)ng c(cid:879)a doanh nghi(cid:847)p

Thông qua giá ch(cid:1261)ng khoán, ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a các doanh nghi(cid:1227)p (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ph(cid:1191)n ánh m(cid:1245)t

cách t(cid:1241)ng h(cid:1255)p và chính xác, giúp cho vi(cid:1227)c (cid:255)ánh giá và so sánh ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a các doanh

nghi(cid:1227)p (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c v(cid:1247)i nhanh chóng và thu(cid:1201)n ti(cid:1227)n, t(cid:1263)(cid:3)(cid:255)ó c(cid:458)ng t(cid:1189)o nên m(cid:1245)t môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng c(cid:1189)nh

tranh lành m(cid:1189)nh nh(cid:1205)m nâng cao hi(cid:1227)u qu(cid:1191) s(cid:1265) d(cid:1257)ng v(cid:1237)n, kích thích áp d(cid:1257)ng công ngh(cid:1227)

cao, c(cid:1191)i ti(cid:1219)n s(cid:1191)n ph(cid:1197)m.

Ngh(cid:429)a v(cid:1257) công khai thông tin c(cid:1259)a các công ty niêm y(cid:1219)t trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán

giúp cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) và nhà qu(cid:1191)n lý th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng có th(cid:1223)(cid:3)(cid:255)ánh giá (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1269) t(cid:259)ng tr(cid:1133)(cid:1251)ng hay

suy thoái c(cid:1259)a các công ty.

1.1.4 Phân lo(cid:1189)i th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán

1.1.4.1 C(cid:259)n c(cid:1261) vào s(cid:1269) luân chuy(cid:1223)n v(cid:1237)n c(cid:1259)a TTCK

Th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng s(cid:1131) c(cid:1193)p là th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng mua bán các ch(cid:1261)ng khoán m(cid:1247)i phát hành. Th(cid:1231)

tr(cid:1133)(cid:1249)ng s(cid:1131) c(cid:1193)p th(cid:1269)c hi(cid:1227)n vi(cid:1227)c luân chuy(cid:1223)n v(cid:1237)n nhàn r(cid:1243)i t(cid:1263) dân chúng sang (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) dài

(cid:75)(cid:1189)n vào các doanh nghi(cid:1227)p. Giá ch(cid:1261)ng khoán trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng s(cid:1131) c(cid:1193)p do t(cid:1241) ch(cid:1261)c phát

hành quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh.

Th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng th(cid:1261) c(cid:1193)p là n(cid:1131)i giao d(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng khoán (cid:255)ã phát hành trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng s(cid:1131)

(cid:70)(cid:1193)p. Th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng th(cid:1261) c(cid:1193)p (cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o tính thanh kho(cid:1191)n cho ch(cid:1261)ng khoán (cid:255)ã phát hành.

1.1.4.2 C(cid:259)n c(cid:1261) vào ph(cid:1133)(cid:1131)ng th(cid:1261)c ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a TTCK

Th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng t(cid:1201)p trung (hay còn g(cid:1233)i là S(cid:1251) giao d(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng khoán): t(cid:1189)i (cid:255)ây các giao

(cid:71)(cid:1231)ch (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c th(cid:1269)c hi(cid:1227)n t(cid:1201)p trung t(cid:1189)i m(cid:1245)t (cid:255)(cid:1231)a (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m giao d(cid:1231)ch, các l(cid:1227)nh (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c chuy(cid:1223)n t(cid:1247)i sàn

giao d(cid:1231)ch và tham gia vào quá trình ghép l(cid:1227)nh (cid:255)(cid:1223) hình thành nên giá giao d(cid:1231)ch.

Th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng phi t(cid:1201)p trung (OTC) là th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng giao d(cid:1231)ch các c(cid:1241) phi(cid:1219)u ch(cid:1133)a niêm y(cid:1219)t

trên sàn ch(cid:1261)ng khoán.

1.1.4.3 C(cid:259)n c(cid:1261) vào hàng hóa trên TTCK

Th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng c(cid:1241) phi(cid:1219)u là n(cid:1131)i giao d(cid:1231)ch, mua bán các lo(cid:1189)i c(cid:1241) phi(cid:1219)u bao g(cid:1239)m c(cid:1241) phi(cid:1219)u

th(cid:1133)(cid:1249)ng và c(cid:1241) phi(cid:1219)u (cid:1133)u (cid:255)ãi.

Th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng trái phi(cid:1219)u là n(cid:1131)i giao d(cid:1231)ch mua bán các trái phi(cid:1219)u (cid:255)ã (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c phát hành, các

trái phi(cid:1219)u này bao g(cid:1239)m các trái phi(cid:1219)u công ty, trái phi(cid:1219)u (cid:255)ô th(cid:1231) và trái phi(cid:1219)u chính ph(cid:1259).

Th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng các ch(cid:1261)ng khoán phái sinh là th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng phát hành và mua (cid:255)i bán l(cid:1189)i các

ch(cid:1261)ng khoán phái sinh (cid:255)ã (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c phát hành nh(cid:1133) quy(cid:1221)n mua c(cid:1241) phi(cid:1219)u, ch(cid:1261)ng quy(cid:1221)n, h(cid:1255)p

(cid:255)(cid:1239)ng quy(cid:1221)n ch(cid:1233)n…

1.2 Lý lu(cid:1201)n c(cid:1131) b(cid:1191)n v(cid:1221) ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), kinh doanh trên TTCK

1.2.1 Các ch(cid:1259) th(cid:1223) tham gia trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán

1.2.1.1 Nhà phát hành

Nhà phát hành là các t(cid:1241) ch(cid:1261)c th(cid:1269)c hi(cid:1227)n huy (cid:255)(cid:1245)ng v(cid:1237)n trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng s(cid:1131) c(cid:1193)p g(cid:1239)m

chính quy(cid:1221)n các c(cid:1193)p, các công ty và các t(cid:1241) ch(cid:1261)c tài chính..

Chính ph(cid:1259) và chính quy(cid:1221)n (cid:255)(cid:1231)a ph(cid:1133)(cid:1131)ng là nhà phát hành các trái phi(cid:1219)u Chính ph(cid:1259) và

trái phi(cid:1219)u (cid:255)(cid:1231)a ph(cid:1133)(cid:1131)ng.

Công ty là nhà phát hành các c(cid:1241) phi(cid:1219)u và trái phi(cid:1219)u công ty.

Các t(cid:1241) ch(cid:1261)c tài chính là nhà phát hành các công c(cid:1257) tài chính nh(cid:1133) trái phi(cid:1219)u, ch(cid:1261)ng

ch(cid:1229) qu(cid:1275)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)…ph(cid:1257)c v(cid:1257) cho ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a h(cid:1233).

1.2.1.2 Nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)

Nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) là nh(cid:1267)ng ng(cid:1133)(cid:1249)i th(cid:1269)c hi(cid:1227)n mua và bán ch(cid:1261)ng khoán trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng

ch(cid:1261)ng khoán. Nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) có th(cid:1223) chia thành hai lo(cid:1189)i: Nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) cá nhân và nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)

có t(cid:1241) ch(cid:1261)c.

1.2.1.2.1 Các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) cá nhân

Nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) cá nhân là nh(cid:1267)ng ng(cid:1133)(cid:1249)i có v(cid:1237)n t(cid:1189)m th(cid:1249)i nhà r(cid:1243)i tham gia mua bán trên

th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán v(cid:1247)i m(cid:1257)c (cid:255)ích tìm ki(cid:1219)m l(cid:1255)i nhu(cid:1201)n. Tuy nhiên trong (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) thì

(cid:79)(cid:1255)i nhu(cid:1201)n l(cid:1189)i luôn g(cid:1203)n v(cid:1247)i r(cid:1259)i ro, l(cid:1255)i nhu(cid:1201)n càng cao thì r(cid:1259)i ro càng l(cid:1247)n. Chính vì v(cid:1201)y

(cid:255)(cid:1223) có th(cid:1223) h(cid:1189)n ch(cid:1219) r(cid:1259)i ro nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) cá nhân c(cid:1195)n l(cid:1269)a ch(cid:1233)n các hình th(cid:1261)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) thích h(cid:1255)p

và phù h(cid:1255)p v(cid:1247)i kh(cid:1191) n(cid:259)ng, n(cid:259)ng l(cid:1269)c tài chính c(cid:1259)a mình c(cid:458)ng nh(cid:1133) m(cid:1261)c (cid:255)(cid:1245) ch(cid:1193)p nh(cid:1201)n r(cid:1259)i

ro c(cid:1259)a mình.

1.2.1.2.2 Các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) có t(cid:1241) ch(cid:1261)c:

Nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) có t(cid:1241) ch(cid:1261)c hay còn g(cid:1233)i là các (cid:255)(cid:1231)nh ch(cid:1219)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), th(cid:1133)(cid:1249)ng xuyên mua bán

ch(cid:1261)ng khoán v(cid:1247)i s(cid:1237) l(cid:1133)(cid:1255)ng l(cid:1247)n. Các t(cid:1241) ch(cid:1261)c này th(cid:1133)(cid:1249)ng có các b(cid:1245) ph(cid:1201)n ch(cid:1261)c n(cid:259)ng bao

(cid:74)(cid:1239)m nhi(cid:1221)u chuyên gia có kinh nghi(cid:1227)m (cid:255)(cid:1223) nghiên c(cid:1261)u th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng và (cid:255)(cid:1133)a ra các quy(cid:1219)t

(cid:255)(cid:1231)nh (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133). M(cid:1245)t s(cid:1237) nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) chuyên nghi(cid:1227)p chính trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán là các

công ty (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), các công ty b(cid:1191)o hi(cid:1223)m, các qu(cid:1275) b(cid:1191)o hi(cid:1223)m khác. Vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) thông qua

các t(cid:1241) ch(cid:1261)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) có (cid:1133)u (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m là có th(cid:1223)(cid:3)(cid:255)a d(cid:1189)ng hóa danh m(cid:1257)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) và các quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh

(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)(cid:3)(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c th(cid:1269)c hi(cid:1227)n b(cid:1251)i các chuyên gia có kinh nghi(cid:1227)m.

1.2.1.3 Các t(cid:1241) ch(cid:1261)c kinh doanh trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán

Công ty ch(cid:1261)ng khoán là nh(cid:1267)ng công ty ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng trong l(cid:429)nh v(cid:1269)c ch(cid:1261)ng khoán và

th(cid:1269)c hi(cid:1227)n các nghi(cid:1227)p v(cid:1257) chính là b(cid:1191)o lãnh phát hành, môi gi(cid:1247)i, t(cid:1133) v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng

khoán và t(cid:1269) doanh.

Công ty qu(cid:1191)n lý qu(cid:1275) là nh(cid:1267)ng công ty th(cid:1269)c hi(cid:1227)n vi(cid:1227)c qu(cid:1191)n lý qu(cid:1275)(cid:3) (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng

khoán, trong quá trình ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng công ty có th(cid:1223) thành l(cid:1201)p ho(cid:1211)c qu(cid:1191)n lý (cid:255)(cid:1239)ng th(cid:1249)i nhi(cid:1221)u

qu(cid:1275)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133).

1.2.1.4 Các t(cid:1241) ch(cid:1261)c liên quan (cid:255)(cid:1219)n th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán

(cid:38)(cid:1131) quan qu(cid:1191)n lý TTCK (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c thành l(cid:1201)p b(cid:1251)i Chính ph(cid:1259), nh(cid:1205)m m(cid:1257)c (cid:255)ích b(cid:1191)o v(cid:1227) l(cid:1255)i

ích c(cid:1259)a ng(cid:1133)(cid:1249)i (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) và b(cid:1191)o (cid:255)(cid:1191)m cho TTCK ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng lành m(cid:1189)nh, hi(cid:1227)u qu(cid:1191) và phát

tri(cid:1223)n b(cid:1221)n v(cid:1267)ng. Ngày 28 tháng 11 n(cid:259)m 1996 (cid:1258)y Ban Ch(cid:1261)ng khoán Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c Vi(cid:1227)t Nam

(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c thành l(cid:1201)p và th(cid:1269)c hi(cid:1227)n ch(cid:1261)c n(cid:259)ng qu(cid:1191)n lý Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i Th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng

khoán Vi(cid:1227)t Nam.

(cid:54)(cid:1251) giao d(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng khoán (SGDCK): SGDCK có nhi(cid:1227)m v(cid:1257) th(cid:1269)c hi(cid:1227)n v(cid:1201)n hành th(cid:1231)

tr(cid:1133)(cid:1249)ng giao d(cid:1231)ch t(cid:1201)p trung, ban hành nh(cid:1267)ng quy (cid:255)(cid:1231)nh (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ch(cid:1229)nh các ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng giao

(cid:71)(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng khoán trên SGDCK phù h(cid:1255)p v(cid:1247)i các quy (cid:255)(cid:1231)nh c(cid:1259)a lu(cid:1201)t pháp và UBCKNN.

Hi(cid:1227)p h(cid:1245)i các nhà kinh doanh ch(cid:1261)ng khoán: là các t(cid:1241) ch(cid:1261)c c(cid:1259)a các công ty ch(cid:1261)ng

khoán và các nhà kinh doanh ch(cid:1261)ng khoán (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c thành l(cid:1201)p v(cid:1247)i m(cid:1257)c (cid:255)ích b(cid:1191)o v(cid:1227) l(cid:1255)i ích

cho các thành viên.

(cid:55)(cid:1241) ch(cid:1261)c l(cid:1133)u ký và thanh toán bù tr(cid:1263) ch(cid:1261)ng khoán là t(cid:1241) ch(cid:1261)c nh(cid:1201)n l(cid:1133)u gi(cid:1267) các ch(cid:1261)ng

khoán và ti(cid:1219)n hành các nghi(cid:1227)p v(cid:1257) thanh toán bù tr(cid:1263) cho các giao d(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng khoán.

Công ty d(cid:1231)ch v(cid:1257) máy tính ch(cid:1261)ng khoán là công ty có nhi(cid:1227)m v(cid:1257) cung c(cid:1193)p h(cid:1227) th(cid:1237)ng

máy tính v(cid:1247)i các ch(cid:1133)(cid:1131)ng trình (cid:255)(cid:1223) thông qua (cid:255)ó có th(cid:1223) th(cid:1269)c hi(cid:1227)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c các l(cid:1227)nh giao

(cid:71)(cid:1231)ch m(cid:1245)t cách chính xác nhanh chóng.

Các t(cid:1241) ch(cid:1261)c tài tr(cid:1255) ch(cid:1261)ng khoán là các t(cid:1241) ch(cid:1261)c (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c thành l(cid:1201)p v(cid:1247)i m(cid:1257)c (cid:255)ích khuy(cid:1219)n

khích t(cid:259)ng tr(cid:1133)(cid:1251)ng c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán.

Công ty (cid:255)ánh giá h(cid:1227) s(cid:1237) tín nhi(cid:1227)m là công ty chuyên cung c(cid:1193)p d(cid:1231)ch v(cid:1257)(cid:3)(cid:255)ánh giá n(cid:259)ng

(cid:79)(cid:1269)c thanh toán v(cid:1237)n g(cid:1237)c và lãi c(cid:1259)a các ch(cid:1259) th(cid:1223) phát hành ch(cid:1261)ng khoán.

1.2.2 Hàng hóa trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán

(cid:38)(cid:458)ng nh(cid:1133) các lo(cid:1189)i hàng hóa khác, ch(cid:1261)ng khoán là lo(cid:1189)i hàng hóa (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t l(cid:1133)u thông

trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán. Ch(cid:1261)ng khoán là m(cid:1245)t công c(cid:1257) r(cid:1193)t h(cid:1267)u hi(cid:1227)u trong n(cid:1221)n kinh

(cid:87)(cid:1219) th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1223) t(cid:1189)o nên m(cid:1245)t l(cid:1133)(cid:1255)ng v(cid:1237)n ti(cid:1221)n t(cid:1227) kh(cid:1241)ng l(cid:1239) tài tr(cid:1255) dài h(cid:1189)n cho các m(cid:1257)c (cid:255)ích

(cid:86)(cid:1191)n xu(cid:1193)t kinh doanh c(cid:1259)a các doanh nghi(cid:1227)p hay các d(cid:1269) án (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) c(cid:1259)a Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c.

(cid:38)(cid:259)n c(cid:1261) vào n(cid:1245)i dung, ch(cid:1261)ng khoán (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c chia ra làm hai lo(cid:1189)i là ch(cid:1261)ng khoán n(cid:1255) và

ch(cid:1261)ng khoán v(cid:1237)n.

Ch(cid:1261)ng khoán n(cid:1255) là ch(cid:1261)ng nh(cid:1201)n n(cid:1255) do Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c ho(cid:1211)c công ty phát hành nh(cid:1205)m m(cid:1257)c

(cid:255)ích huy (cid:255)(cid:1245)ng v(cid:1237)n cho các m(cid:1257)c (cid:255)ích (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) dài h(cid:1189)n. Trái phi(cid:1219)u là m(cid:1245)t ví d(cid:1257)(cid:3)(cid:255)(cid:76)(cid:1223)n hình

(cid:89)(cid:1221) ch(cid:1261)ng khoán n(cid:1255).

Ch(cid:1261)ng khoán v(cid:1237)n là ch(cid:1261)ng nh(cid:1201)n s(cid:1269) góp v(cid:1237)n kinh doanh vào các công ty c(cid:1241) ph(cid:1195)n.

(cid:264)ó là các lo(cid:1189)i c(cid:1241) phi(cid:1219)u – c(cid:1241) phi(cid:1219)u th(cid:1133)(cid:1249)ng và c(cid:1241) phi(cid:1219)u (cid:1133)u (cid:255)ãi.

1.2.2.1 Trái phi(cid:1219)u, l(cid:1255)i t(cid:1261)c, r(cid:1259)i ro và các nhân t(cid:1237)(cid:3)(cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)(cid:1219)n giá trái phi(cid:1219)u

1.2.2.1.1 Khái ni(cid:1227)m trái phi(cid:1219)u:

Trái phi(cid:1219)u là m(cid:1245)t h(cid:1255)p (cid:255)(cid:1239)ng n(cid:1255) dài h(cid:1189)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ký k(cid:1219)t gi(cid:1267)a ch(cid:1259) th(cid:1223) phát hành và ng(cid:1133)(cid:1249)i

cho vay, (cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o m(cid:1245)t s(cid:1269) chi tr(cid:1191) l(cid:1255)i t(cid:1261)c (cid:255)(cid:1231)nh k(cid:484) và hoàn l(cid:1189)i v(cid:1237)n g(cid:1237)c cho ng(cid:1133)(cid:1249)i c(cid:1195)m trái

phi(cid:1219)u (cid:1251) th(cid:1249)i (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m (cid:255)áo h(cid:1189)n. Trên gi(cid:1193)y ch(cid:1261)ng nh(cid:1201)n n(cid:1255) này có ghi m(cid:1227)nh giá c(cid:1259)a trái

phi(cid:1219)u và t(cid:1273) su(cid:1193)t lãi trái phi(cid:1219)u.

(cid:49)(cid:1219)u c(cid:259)n c(cid:1261) vào ch(cid:1259) th(cid:1223) phát hành có th(cid:1223) chia trái phi(cid:1219)u ra làm 2 lo(cid:1189)i là trái phi(cid:1219)u

Chính ph(cid:1259) và trái phi(cid:1219)u doanh nghi(cid:1227)p.

1.2.2.1.2 L(cid:1255)i t(cid:1261)c và r(cid:1259)i ro t(cid:1263) trái phi(cid:1219)u:

Nh(cid:1267)ng l(cid:1255)i t(cid:1261)c ch(cid:1259) y(cid:1219)u mà nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) nh(cid:1201)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c t(cid:1263) vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) vào trái phi(cid:1219)u là ti(cid:1221)n

lãi (cid:255)(cid:1231)nh k(cid:484) th(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c tr(cid:1191) m(cid:1243)i n(cid:259)m m(cid:1245)t l(cid:1195)n hay m(cid:1243)i n(cid:1265)a n(cid:259)m; chênh l(cid:1227)ch giá là ph(cid:1195)n

chênh l(cid:1227)ch gi(cid:1267)a giá bán và giá mua trái phi(cid:1219)u. V(cid:1247)i lo(cid:1189)i trái phi(cid:1219)u có tính thanh kho(cid:1191)n

cao, nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) s(cid:1217) bán (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c trái phi(cid:1219)u v(cid:1247)i giá cao và (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c h(cid:1133)(cid:1251)ng chênh l(cid:1227)ch giá. Và lãi

(cid:70)(cid:1259)a lãi là kho(cid:1191)n lãi mà nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) nh(cid:1201)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c khi nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) dùng kho(cid:1191)n lãi tr(cid:1133)(cid:1247)c (cid:255)ó (cid:255)(cid:1223)

tái (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133).

(cid:48)(cid:1211)c dù trái phi(cid:1219)u là m(cid:1245)t lo(cid:1189)i hàng hóa (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)ánh giá là ít r(cid:1259)i ro nh(cid:1193)t trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng

ch(cid:1261)ng khoán, tuy nhiên vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) vào trái phi(cid:1219)u v(cid:1199)n có r(cid:1259)i ro, m(cid:1211)c dù m(cid:1261)c (cid:255)(cid:1245) ít h(cid:1131)n

so v(cid:1247)i r(cid:1259)i ro t(cid:1263) vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) vào c(cid:1241) phi(cid:1219)u. Sau (cid:255)ây là m(cid:1245)t s(cid:1237) r(cid:1259)i ro (cid:255)(cid:76)(cid:1223)n hình có th(cid:1223) x(cid:1191)y

ra khi (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) trái phi(cid:1219)u:

(cid:53)(cid:879)i ro lãi su(cid:813)t: Giá c(cid:1259)a trái phi(cid:1219)u s(cid:1217) tác (cid:255)(cid:1245)ng ng(cid:1133)(cid:1255)c chi(cid:1221)u v(cid:1247)i lãi su(cid:1193)t, có ngh(cid:429)a là

khi lãi su(cid:1193)t t(cid:259)ng thì giá c(cid:1259)a trái phi(cid:1219)u s(cid:1217) gi(cid:1191)m và ng(cid:1133)(cid:1255)c l(cid:1189)i.

(cid:53)(cid:879)i ro thanh toán hay còn g(cid:1233)i là r(cid:1259)i ro tín d(cid:1257)ng, là r(cid:1259)i ro mà ng(cid:1133)(cid:1249)i phát hành m(cid:1245)t

trái phi(cid:1219)u có th(cid:1223) v(cid:1253) n(cid:1255), t(cid:1261)c là m(cid:1193)t kh(cid:1191) n(cid:259)ng thanh toán (cid:255)úng h(cid:1189)n các kho(cid:1191)n lãi và g(cid:1237)c

(cid:70)(cid:1259)a (cid:255)(cid:1255)t phát hành. Trái phi(cid:1219)u Chính ph(cid:1259)(cid:3)(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c coi là không có r(cid:1259)i ro thanh toán, còn

trái phi(cid:1219)u công ty khác nhau thì m(cid:1261)c (cid:255)(cid:1245) r(cid:1259)i ro s(cid:1217) khác nhau.

(cid:53)(cid:879)i ro l(cid:809)m phát còn g(cid:1233)i là r(cid:1259)i ro s(cid:1261)c mua, phát sinh do s(cid:1269) bi(cid:1219)n (cid:255)(cid:1241)i trong giá tr(cid:1231) c(cid:1259)a

các dòng ti(cid:1221)n mà m(cid:1245)t ch(cid:1261)ng khoán (cid:255)em l(cid:1189)i, do l(cid:1189)m phát (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)o l(cid:1133)(cid:1249)ng b(cid:1205)ng s(cid:1261)c mua.

(cid:53)(cid:879)i ro t(cid:893) giá h(cid:857)i (cid:255)oái là r(cid:1259)i ro khi mà (cid:255)(cid:1239)ng Vi(cid:1227)t Nam gi(cid:1191)m giá so v(cid:1247)i (cid:255)(cid:1239)ng (cid:255)ôla M(cid:1275)

thì ng(cid:1133)(cid:1249)i (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) s(cid:1217) nh(cid:1201)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ít (cid:255)ôla h(cid:1131)n.

(cid:53)(cid:879)i ro thanh kho(cid:811)n là r(cid:1259)i ro trong vi(cid:1227)c trái phi(cid:1219)u có th(cid:1223) d(cid:1225) dàng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c bán theo giá

tr(cid:1231) hay g(cid:1195)n v(cid:1247)i giá tr(cid:1231) hay không. Th(cid:1133)(cid:1247)c (cid:255)o ch(cid:1259) y(cid:1219)u (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i tính thanh kho(cid:1191)n là (cid:255)(cid:1245) l(cid:1247)n

kho(cid:1191)ng cách gi(cid:1267)a giá h(cid:1235)i mua và giá chào bán trái phi(cid:1219)u mà nhà giao d(cid:1231)ch y(cid:1219)t lên.

1.2.2.1.3 Các y(cid:1219)u t(cid:1237) tác (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1219)n giá trái phi(cid:1219)u:

(cid:38)(cid:458)ng nh(cid:1133) các lo(cid:1189)i hàng hóa khác, giá c(cid:1259)a trái phi(cid:1219)u c(cid:458)ng ph(cid:1257) thu(cid:1245)c vào cung và

(cid:70)(cid:1195)u, vì th(cid:1219)(cid:3)(cid:255)(cid:1223) có th(cid:1223) bi(cid:1219)t các y(cid:1219)u t(cid:1237)(cid:3)(cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)(cid:1219)n giá trái phi(cid:1219)u, chúng ta c(cid:1195)n xem xét

các nhân t(cid:1237) nào (cid:255)(cid:1261)ng sau cung và c(cid:1195)u.

Th(cid:1261) nh(cid:1193)t là kh(cid:1191) n(cid:259)ng tài chính c(cid:1259)a ng(cid:1133)(cid:1249)i cung c(cid:1193)p trái phi(cid:1219)u. Vi(cid:1227)c cung c(cid:1193)p trái

phi(cid:1219)u là m(cid:1245)t ch(cid:1261)c n(cid:259)ng c(cid:1259)a ng(cid:1133)(cid:1249)i (cid:255)i vay nh(cid:1205)m gi(cid:1191)i quy(cid:1219)t nhu c(cid:1195)u v(cid:1221) v(cid:1237)n. Vì v(cid:1201)y nhà

(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) khi mua trái phi(cid:1219)u c(cid:1195)n quan tâm (cid:255)(cid:1219)n kh(cid:1191) n(cid:259)ng thanh toán lãi và g(cid:1237)c c(cid:1259)a ng(cid:1133)(cid:1249)i

cung c(cid:1193)p trái phi(cid:1219)u. N(cid:1219)u có b(cid:1193)t k(cid:484) m(cid:1245)t bi(cid:1219)n (cid:255)(cid:1245)ng nào (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)(cid:1219)n kh(cid:1191) n(cid:259)ng tài

chính c(cid:1259)a ch(cid:1259) th(cid:1223) phát hành thì l(cid:1201)p t(cid:1261)c giá trái phi(cid:1219)u (cid:255)ó s(cid:1217) t(cid:1257)t gi(cid:1191)m trên TTCK m(cid:1211)c dù

lãi su(cid:1193)t c(cid:1259)a trái phi(cid:1219)u cao nh(cid:1133)ng l(cid:1189)i hàm ch(cid:1261)a nhi(cid:1221)u r(cid:1259)i ro.

Th(cid:1261) hai là th(cid:1249)i gian (cid:255)áo h(cid:1189)n c(cid:1259)a trái phi(cid:1219)u. M(cid:1245)t trái phi(cid:1219)u có th(cid:1249)i gian (cid:255)áo h(cid:1189)n

càng g(cid:1195)n thì giá c(cid:1259)a trái phi(cid:1219)u càng cao trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng.

Th(cid:1261) ba là d(cid:1269) ki(cid:1219)n v(cid:1221) l(cid:1189)m phát. N(cid:1219)u l(cid:1189)m phát (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c d(cid:1269) ki(cid:1219)n s(cid:1217) t(cid:259)ng thì các ch(cid:1261)ng

khoán có lãi su(cid:1193)t c(cid:1237)(cid:3)(cid:255)(cid:1231)nh tr(cid:1191) theo lãi trái phi(cid:1219)u ch(cid:1229)(cid:3)(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c thanh toán theo lãi su(cid:1193)t danh

ngh(cid:429)a, nh(cid:1133) v(cid:1201)y s(cid:1217) kém h(cid:1193)p d(cid:1199)n h(cid:1131)n các tài s(cid:1191)n khác có kh(cid:1191) n(cid:259)ng lo(cid:1189)i tr(cid:1263) y(cid:1219)u t(cid:1237) l(cid:1189)m

phát, d(cid:1199)n (cid:255)(cid:1219)n giá c(cid:1259)a các ch(cid:1261)ng khoán có lãi su(cid:1193)t c(cid:1237)(cid:3)(cid:255)(cid:1231)nh trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng b(cid:1231) gi(cid:1191)m.

Th(cid:1261) t(cid:1133)(cid:3)(cid:255)ó là bi(cid:1219)n (cid:255)(cid:1245)ng lãi su(cid:1193)t th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng. Lãi su(cid:1193)t th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng là m(cid:1245)t y(cid:1219)u t(cid:1237) c(cid:1269)c k(cid:484)

quan tr(cid:1233)ng trong vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:1231)nh giá c(cid:1259)a các ch(cid:1261)ng khoán có lãi su(cid:1193)t c(cid:1237)(cid:3)(cid:255)(cid:1231)nh. N(cid:1219)u lãi su(cid:1193)t b(cid:1203)t

(cid:255)(cid:1195)u t(cid:259)ng thì l(cid:1255)i t(cid:1261)c (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i trái phi(cid:1219)u (cid:255)ang t(cid:1239)n t(cid:1189)i ch(cid:1203)c ch(cid:1203)n thay (cid:255)(cid:1241)i. Trong tình hu(cid:1237)ng

này dòng v(cid:1237)n s(cid:1217) ch(cid:1191)y vào nh(cid:1267)ng n(cid:1131)i nào h(cid:1261)a h(cid:1213)n l(cid:1255)i nhu(cid:1201)n cao h(cid:1131)n. Chính vì th(cid:1219) giá

(cid:70)(cid:1259)a trái phi(cid:1219)u có lãi su(cid:1193)t c(cid:1237)(cid:3)(cid:255)(cid:1231)nh s(cid:1217) gi(cid:1191)m.

Cu(cid:1237)i cùng là vi(cid:1227)c thay (cid:255)(cid:1241)i t(cid:1273) giá h(cid:1237)i (cid:255)oái c(cid:458)ng (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)(cid:1219)n các lo(cid:1189)i trái phi(cid:1219)u

(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c thanh toán b(cid:1205)ng n(cid:1245)i t(cid:1227) ho(cid:1211)c b(cid:1205)ng (cid:255)(cid:1239)ng ngo(cid:1189)i t(cid:1227). Ví d(cid:1257)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng (cid:255)ôla M(cid:1275) có giá tr(cid:1231)

(cid:87)(cid:259)ng cao h(cid:1131)n so v(cid:1247)i (cid:255)(cid:1239)ng b(cid:1191)ng Anh thì giá tr(cid:1231) c(cid:1259)a lo(cid:1189)i trái phi(cid:1219)u (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c thanh toán b(cid:1205)ng

(cid:255)(cid:1239)ng (cid:255)ôlà M(cid:1275) s(cid:1217) t(cid:259)ng.

1.2.2.2 C(cid:1241) phi(cid:1219)u, l(cid:1255)i t(cid:1261)c, r(cid:1259)i ro và nh(cid:1267)ng nhân t(cid:1237)(cid:3)(cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)(cid:1219)n giá c(cid:1241) phi(cid:1219)u

1.2.2.2.1 Khái ni(cid:1227)m c(cid:1241) phi(cid:1219)u:

(cid:38)(cid:1241) phi(cid:1219)u là gi(cid:1193)y ch(cid:1261)ng nh(cid:1201)n c(cid:1241) ph(cid:1195)n, nó xác nh(cid:1201)n quy(cid:1221)n s(cid:1251) h(cid:1267)u c(cid:1259)a c(cid:1241)(cid:3)(cid:255)ông (cid:255)(cid:1237)i

(cid:89)(cid:1247)i công ty c(cid:1241) ph(cid:1195)n. Ng(cid:1133)(cid:1249)i mua c(cid:1241) phi(cid:1219)u th(cid:1133)(cid:1249)ng tr(cid:1251) thành c(cid:1241)(cid:3) (cid:255)ông th(cid:1133)(cid:1249)ng hay c(cid:1241)

(cid:255)ông ph(cid:1241) thông.

1.2.2.2.2 L(cid:1255)i t(cid:1261)c và r(cid:1259)i ro t(cid:1263) vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) c(cid:1241) phi(cid:1219)u:

Ng(cid:1133)(cid:1249)i mua c(cid:1241) phi(cid:1219)u th(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c h(cid:1133)(cid:1251)ng l(cid:1255)i t(cid:1261)c t(cid:1263) hai ngu(cid:1239)n (cid:255)ó là c(cid:1241) t(cid:1261)c và l(cid:1255)i t(cid:1261)c

(cid:87)(cid:1263) chênh l(cid:1227)ch giá c(cid:1241) phi(cid:1219)u.

(cid:38)(cid:1241) t(cid:1261)c là ph(cid:1195)n chia l(cid:1249)i cho m(cid:1243)i c(cid:1241) ph(cid:1195)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c l(cid:1193)y ra t(cid:1263) l(cid:1255)i nhu(cid:1201)n ròng sau thu(cid:1219) sau

khi tr(cid:1191) c(cid:1241) t(cid:1261)c (cid:1133)u (cid:255)ãi và thu nh(cid:1201)p gi(cid:1267) l(cid:1189)i (cid:255)(cid:1223) trích qu(cid:1275). C(cid:1241) t(cid:1261)c là kho(cid:1191)n không xác (cid:255)(cid:1231)nh

tr(cid:1133)(cid:1247)c, nó ph(cid:1257) thu(cid:1245)c vào k(cid:1219)t qu(cid:1191) kinh doanh c(cid:1259)a doanh nghi(cid:1227)p và ph(cid:1257) thu(cid:1245)c vào chính

sách tr(cid:1191) c(cid:1241) t(cid:1261)c c(cid:1259)a công ty. Vi(cid:1227)c tr(cid:1191) c(cid:1241) t(cid:1261)c có th(cid:1223) th(cid:1269)c hi(cid:1227)n b(cid:1205)ng vi(cid:1227)c chia ti(cid:1221)n m(cid:1211)t

ho(cid:1211)c chia c(cid:1241) phi(cid:1219)u.

(cid:47)(cid:1255)i t(cid:1261)c do chênh l(cid:1227)ch giá là ph(cid:1195)n mà các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) v(cid:1247)i chi(cid:1219)n l(cid:1133)(cid:1255)c kinh doanh

ng(cid:1203)n h(cid:1189)n s(cid:1217) bán ra (cid:255)(cid:1223) ki(cid:1219)m l(cid:1249)i ngay khi giá c(cid:1241) phi(cid:1219)u t(cid:259)ng lên (cid:255)(cid:1223) ki(cid:1219)m chênh l(cid:1227)ch giá.

Khi (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) vào c(cid:1241) phi(cid:1219)u, nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) s(cid:1217) ch(cid:1231)u khá nhi(cid:1221)u r(cid:1259)i ro. Các r(cid:1259)i ro t(cid:1263) vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:1195)u

(cid:87)(cid:1133) vào c(cid:1241) phi(cid:1219)u (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c phân thành hai lo(cid:1189)i r(cid:1259)i ro.

Th(cid:1261) nh(cid:1193)t là nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro phát sinh t(cid:1263) n(cid:1245)i t(cid:1189)i công ty, ch(cid:1229) tác (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1219)n m(cid:1245)t ngành

hay m(cid:1245)t công ty, m(cid:1245)t ho(cid:1211)c m(cid:1245)t s(cid:1237) ch(cid:1261)ng khoán g(cid:1233)i là r(cid:1259)i ro phi h(cid:1227) th(cid:1237)ng. R(cid:1259)i ro phi h(cid:1227)

th(cid:1237)ng là m(cid:1245)t ph(cid:1195)n trong t(cid:1241)ng r(cid:1259)i ro g(cid:1203)n li(cid:1221)n v(cid:1247)i m(cid:1245)t công ty hay m(cid:1245)t ngành công

nghi(cid:1227)p c(cid:1257) th(cid:1223) nào (cid:255)ó. Nh(cid:1267)ng y(cid:1219)u t(cid:1237) này có th(cid:1223) là kh(cid:1191) n(cid:259)ng qu(cid:1191)n lý, th(cid:1231) hi(cid:1219)u tiêu dùng,

(cid:255)ình công và nhi(cid:1221)u y(cid:1219)u t(cid:1237) khác là nguyên nhân gây ra s(cid:1269) thay (cid:255)(cid:1241)i trong thu nh(cid:1201)p t(cid:1263) c(cid:1241)

phi(cid:1219)u công ty. Hay s(cid:1269) không ch(cid:1203)c ch(cid:1203)n trong kh(cid:1191) n(cid:259)ng thanh toán c(cid:1259)a công ty có th(cid:1223)

là do môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng kinh doanh và tình tr(cid:1189)ng tài chính c(cid:1259)a công ty, nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro này g(cid:1233)i là

(cid:85)(cid:1259)i ro kinh doanh và r(cid:1259)i ro tài chính.

Th(cid:1261) hai là nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro do các y(cid:1219)u t(cid:1237) bên ngoài công ty, công ty không ki(cid:1223)m soát

(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c và các y(cid:1219)u t(cid:1237) này (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng r(cid:1245)ng rãi (cid:255)(cid:1219)n c(cid:1191) th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng và t(cid:1193)t c(cid:1191) các lo(cid:1189)i ch(cid:1261)ng

khoán, nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro này g(cid:1233)i là r(cid:1259)i ro h(cid:1227) th(cid:1237)ng. R(cid:1259)i ro h(cid:1227) th(cid:1237)ng bao g(cid:1239)m ba lo(cid:1189)i r(cid:1259)i ro

chính:

(cid:48)(cid:1245)t là, r(cid:1259)i ro th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng xu(cid:1193)t hi(cid:1227)n do nh(cid:1267)ng ph(cid:1191)n (cid:1261)ng c(cid:1259)a các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)(cid:3)(cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i

nh(cid:1267)ng s(cid:1269) ki(cid:1227)n h(cid:1267)u hình và vô hình. S(cid:1269) s(cid:1257)t gi(cid:1191)m k(cid:1219)t qu(cid:1191) kinh doanh c(cid:1259)a công ty là

nguyên nhân làm cho h(cid:1195)u h(cid:1219)t các c(cid:1241) phi(cid:1219)u gi(cid:1191)m giá, các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ph(cid:1191)n (cid:1261)ng d(cid:1269)a trên

(cid:70)(cid:1131) s(cid:1251) s(cid:1269) ki(cid:1227)n th(cid:1269)c t(cid:1219), các chuy(cid:1223)n bi(cid:1219)n v(cid:1221) kinh t(cid:1219), chính tr(cid:1231), xã h(cid:1245)i, (cid:255)ó là nh(cid:1267)ng y(cid:1219)u t(cid:1237)

(cid:75)(cid:1267)u hình. Tuy nhiên, các y(cid:1219)u t(cid:1237) h(cid:1267)u hình c(cid:458)ng n(cid:1191)y sinh do y(cid:1219)u t(cid:1237) tâm lý c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u

(cid:87)(cid:1133). R(cid:1259)i ro th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1259) y(cid:1219)u x(cid:1191)y ra do các s(cid:1269) ki(cid:1227)n h(cid:1267)u hình, nh(cid:1133)ng do tâm lý không

(cid:89)(cid:1267)ng vàng c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) nên h(cid:1233) th(cid:1133)(cid:1249)ng có ph(cid:1191)n (cid:1261)ng v(cid:1133)(cid:1255)t quá m(cid:1261)c (cid:255)(cid:1245) tr(cid:1195)m tr(cid:1233)ng c(cid:1259)a

các s(cid:1269) ki(cid:1227)n (cid:255)ó, chính n(cid:1243)i s(cid:1255) hãi (cid:255)ó (cid:255)ã khi(cid:1219)n nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) có nh(cid:1267)ng quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh không

(cid:255)úng nh(cid:1133) bán tháo làm cho giá ch(cid:1261)ng khoán th(cid:1193)p h(cid:1131)n giá tr(cid:1231) n(cid:1245)i t(cid:1189)i c(cid:1259)a nó.

Hai là, r(cid:1259)i ro lãi su(cid:1193)t x(cid:1191)y ra khi có s(cid:1269) thay (cid:255)(cid:1241)i th(cid:1193)t th(cid:1133)(cid:1249)ng c(cid:1259)a lãi su(cid:1193)t làm thay (cid:255)(cid:1241)i

(cid:86)(cid:1237) ti(cid:1221)n thu nh(cid:1201)p trong t(cid:1133)(cid:1131)ng lai. Vi(cid:1227)c gia t(cid:259)ng lãi su(cid:1193)t chu(cid:1197)n s(cid:1217) làm cho giá c(cid:1191) c(cid:1259)a các

lo(cid:1189)i ch(cid:1261)ng khoán gi(cid:1191)m xu(cid:1237)ng và ng(cid:1133)(cid:1255)c l(cid:1189)i.

Ba là, r(cid:1259)i ro s(cid:1261)c mua là bi(cid:1219)n c(cid:1237) c(cid:1259)a s(cid:1261)c mua c(cid:1259)a (cid:255)(cid:1239)ng ti(cid:1221)n thu (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c. R(cid:1259)i ro s(cid:1261)c

mua là tác (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a l(cid:1189)m phát (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i kho(cid:1191)n (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133). Gi(cid:1191) s(cid:1265) chúng ta coi m(cid:1245)t kho(cid:1191)n (cid:255)(cid:1195)u

(cid:87)(cid:1133) là m(cid:1245)t kho(cid:1191)n tiêu dùng ngay, ta có th(cid:1223) th(cid:1193)y r(cid:1205)ng m(cid:1245)t khi nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh mua

ch(cid:1261)ng khoán có ngh(cid:429)a là ng(cid:1133)(cid:1249)i (cid:255)ó (cid:255)ã b(cid:1235) qua c(cid:1131) h(cid:1245)i mua hàng hóa, d(cid:1231)ch v(cid:1257) trong th(cid:1249)i

gian s(cid:1251) h(cid:1267)u c(cid:1241) phi(cid:1219)u (cid:255)ó. N(cid:1219)u giá c(cid:1191) hàng hóa t(cid:259)ng, nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)(cid:3)(cid:255)ã b(cid:1231) m(cid:1193)t m(cid:1245)t ph(cid:1195)n s(cid:1261)c

mua, giá c(cid:1191) hàng hóa t(cid:259)ng g(cid:1233)i là l(cid:1189)m phát, giá c(cid:1191) gi(cid:1191)m g(cid:1233)i là gi(cid:1191)m phát.

1.2.2.2.3 Các y(cid:1219)u t(cid:1237)(cid:3)(cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)(cid:1219)n giá c(cid:1241) phi(cid:1219)u:

Có ba nhóm nhân t(cid:1237)(cid:3)(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c cho là nguyên nhân gây ra s(cid:1269) dao (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a giá c(cid:1241) phi(cid:1219)u

(cid:255)ó là:

Nh(cid:1267)ng nhân t(cid:1237) kinh t(cid:1219): là nh(cid:1267)ng nhân t(cid:1237) c(cid:1131) b(cid:1191)n nh(cid:1193)t gây ra s(cid:1269) dao (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a giá c(cid:1241)

phi(cid:1219)u n(cid:1205)m trong s(cid:1269) thay (cid:255)(cid:1241)i m(cid:1261)c thu nh(cid:1201)p c(cid:1259)a doanh nghi(cid:1227)p M(cid:1261)c thu nh(cid:1201)p này cùng

(cid:89)(cid:1247)i lãi su(cid:1193)t th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng và xu h(cid:1133)(cid:1247)ng kinh doanh, góp ph(cid:1195)n t(cid:1189)o nên nh(cid:1267)ng nhân t(cid:1237) kinh t(cid:1219)

(cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng giá c(cid:1241) phi(cid:1219)u.

Nh(cid:1267)ng nhân t(cid:1237) phi kinh t(cid:1219): là nh(cid:1267)ng nhân t(cid:1237) bao g(cid:1239)m nh(cid:1267)ng thay (cid:255)(cid:1241)i trong (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u

ki(cid:1227)n chính tr(cid:1231) nh(cid:1133) chi(cid:1219)n tranh hay thay (cid:255)(cid:1241)i c(cid:1131) c(cid:1193)u qu(cid:1191)n lý hành chính, thay (cid:255)(cid:1241)i th(cid:1249)i ti(cid:1219)t

hay (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n thiên nhiên…

Nh(cid:1267)ng nhân t(cid:1237) th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng là nh(cid:1267)ng nhân t(cid:1237) n(cid:1245)i t(cid:1189)i c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng bao g(cid:1239)m s(cid:1269) bi(cid:1219)n

(cid:255)(cid:1245)ng th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng và m(cid:1237)i quan h(cid:1227) cung – c(cid:1195)u (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c coi nh(cid:1133) là nhóm nhân t(cid:1237) th(cid:1261) ba (cid:1191)nh

(cid:75)(cid:1133)(cid:1251)ng giá ch(cid:1261)ng khoán. Các chính sách v(cid:1221) th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng là nh(cid:1267)ng thay (cid:255)(cid:1241)i trong các

chính sách v(cid:1221) th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng nh(cid:1133) thay (cid:255)(cid:1241)i Lu(cid:1201)t ch(cid:1261)ng khoán, các quy (cid:255)(cid:1231)nh v(cid:1221)(cid:3) (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n

phát hành, niêm y(cid:1219)t, chính sách thu(cid:1219) thu nh(cid:1201)p (cid:255)ánh vào nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng khoán, chính

sách (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) n(cid:1133)(cid:1247)c ngoài.Ví d(cid:1257) nh(cid:1133) vào tháng 9 n(cid:259)m 2005 khi Chính ph(cid:1259)

Vi(cid:1227)t nam ra quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh s(cid:1237) 238/Q(cid:264)-08 cho phép nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) n(cid:1133)(cid:1247)c ngoài n(cid:1203)m gi(cid:1267) 49% c(cid:1237)

phi(cid:1219)u niêm y(cid:1219)t thay vì 30% nh(cid:1133) quy (cid:255)(cid:1231)nh tr(cid:1133)(cid:1247)c (cid:255)ó (cid:255)ã t(cid:1189)o tâm lý kích thích vi(cid:1227)c mua

ch(cid:1261)ng khoán, giá ch(cid:1261)ng khoán t(cid:1189)i th(cid:1249)i (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m (cid:255)ó t(cid:259)ng m(cid:1189)nh, (cid:255)ó là do y(cid:1219)u t(cid:1237) “tâm lý b(cid:1195)y

(cid:255)àn” th(cid:1223) hi(cid:1227)n s(cid:1269) thi(cid:1219)u ki(cid:1219)n th(cid:1261)c và tâm lý không v(cid:1267)ng vàng c(cid:1259)a các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) th(cid:1133)(cid:1249)ng

ch(cid:1189)y theo phong trào. Ngoài ra còn có nh(cid:1267)ng y(cid:1219)u t(cid:1237) thu(cid:1245)c nhóm nhân t(cid:1237) th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng gây

bi(cid:1219)n (cid:255)(cid:1245)ng gi(cid:1191) t(cid:1189)o (cid:255)(cid:1219)n giá ch(cid:1261)ng khoán (cid:255)ó là các hành vi tiêu c(cid:1269)c trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng

khoán nh(cid:1133)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u c(cid:1131), mua bán n(cid:1245)i gián, thông tin sai s(cid:1269) th(cid:1201)t. Tuy nhiên, nhìn chung s(cid:1269)

bi(cid:1219)n (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a giá c(cid:1241) phi(cid:1219)u ch(cid:1231)u (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng b(cid:1251)i s(cid:1269) pha tr(cid:1245)n nhi(cid:1221)u nhân t(cid:1237) khác nhau

trong (cid:255)ó nhân t(cid:1237) c(cid:1131) b(cid:1191)n t(cid:1201)p trung nh(cid:1193)t là kh(cid:1191) n(cid:259)ng sinh l(cid:1249)i c(cid:1259)a doanh nghi(cid:1227)p và tri(cid:1223)n

(cid:89)(cid:1233)ng phát tri(cid:1223)n c(cid:1259)a nó.

1.2.3 Quy (cid:255)(cid:1231)nh v(cid:1221) vi(cid:1227)c giao d(cid:1231)ch c(cid:1241) phi(cid:1219)u trên TTCK t(cid:1201)p trung

1.2.3.1 Th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh và th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng kh(cid:1247)p giá

Trong th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh, l(cid:1227)nh giao d(cid:1231)ch c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)(cid:3)(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c kh(cid:1247)p tr(cid:1269)c ti(cid:1219)p v(cid:1247)i

nhau không có s(cid:1269) tham gia c(cid:1259)a nh(cid:1267)ng ng(cid:1133)(cid:1249)i t(cid:1189)o th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng. M(cid:1261)c giá th(cid:1269)c hi(cid:1227)n là m(cid:1261)c

giá th(cid:1235)a mãn c(cid:1191) bên mua và bên bán. Giá th(cid:1269)c hi(cid:1227)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c xác (cid:255)(cid:1231)nh trên c(cid:1131) s(cid:1251) c(cid:1189)nh tranh

gi(cid:1267)a các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) và nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ph(cid:1191)i tr(cid:1191) m(cid:1245)t kho(cid:1191)n phí môi gi(cid:1247)i cho công ty ch(cid:1261)ng

khoán.

Th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh hi(cid:1227)n nay (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c h(cid:1195)u h(cid:1219)t các TTCK trên th(cid:1219) gi(cid:1247)i và c(cid:1191) TTCK

Vi(cid:1227)t Nam c(cid:458)ng áp d(cid:1257)ng do tính (cid:1133)u vi(cid:1227)t c(cid:1259)a nó. Tr(cid:1133)(cid:1247)c h(cid:1219)t, quá trình xác l(cid:1201)p giá (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c

th(cid:1269)c hi(cid:1227)n m(cid:1245)t cách hi(cid:1227)u qu(cid:1191); t(cid:1193)t c(cid:1191) các l(cid:1227)nh mua và bán c(cid:1189)nh tranh v(cid:1247)i nhau, qua (cid:255)ó

ng(cid:1133)(cid:1249)i (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) có th(cid:1223) giao d(cid:1231)ch t(cid:1189)i m(cid:1261)c giá t(cid:1237)t nh(cid:1193)t. Do th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh không có s(cid:1269)

hi(cid:1227)n di(cid:1227)n c(cid:1259)a ng(cid:1133)(cid:1249)i t(cid:1189)o th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng, nên nó t(cid:1189)o (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c tính minh b(cid:1189)ch, qua (cid:255)ó các nhà (cid:255)(cid:1195)u

(cid:87)(cid:1133) có th(cid:1223)(cid:3)(cid:255)(cid:1133)a ra nh(cid:1267)ng thông tin k(cid:1231)p th(cid:1249)i v(cid:1247)i di(cid:1225)n bi(cid:1219)n c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng. Ngoài ra m(cid:1245)t (cid:1133)u

(cid:255)(cid:76)(cid:1223)m n(cid:1267)a c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh là s(cid:1269) hi(cid:1227)u qu(cid:1191) v(cid:1221) chi phí giao d(cid:1231)ch cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133).

Trong th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng kh(cid:1247)p giá có s(cid:1269) t(cid:1239)n t(cid:1189)i c(cid:1259)a nh(cid:1267)ng ng(cid:1133)(cid:1249)i t(cid:1189)o th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng cho m(cid:1245)t s(cid:1237)

lo(cid:1189)i ch(cid:1261)ng khoán, ng(cid:1133)(cid:1249)i này có nhi(cid:1227)m v(cid:1257) chào các m(cid:1261)c giá bán, giá mua t(cid:1237)t nh(cid:1193)t. Tuy

nhiên, th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng kh(cid:1247)p giá v(cid:1201)n hành r(cid:1193)t ph(cid:1261)c t(cid:1189)p vì v(cid:1201)y không th(cid:1223) áp d(cid:1257)ng cho các th(cid:1231)

tr(cid:1133)(cid:1249)ng m(cid:1247)i hình thành và th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng kh(cid:1247)p giá c(cid:458)ng ti(cid:1221)m (cid:1197)n nh(cid:1267)ng hành vi giao d(cid:1231)ch

không công b(cid:1205)ng do nhà t(cid:1189)o th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng có (cid:255)(cid:1211)c quy(cid:1221)n v(cid:1221) thông tin th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng. Chính

nh(cid:1267)ng h(cid:1189)n ch(cid:1219) này khi(cid:1219)n cho h(cid:1195)u h(cid:1219)t các SGDCK thiên v(cid:1221) l(cid:1269)a ch(cid:1233)n th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng kh(cid:1247)p

(cid:79)(cid:1227)nh thay cho th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng kh(cid:1247)p giá.

1.2.3.2 Kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh (cid:255)(cid:1231)nh k(cid:484) và kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh liên t(cid:1257)c

Kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh (cid:255)(cid:1231)nh k(cid:484) là ph(cid:1133)(cid:1131)ng th(cid:1261)c giao d(cid:1231)ch theo (cid:255)ó giá th(cid:1269)c hi(cid:1227)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c xác (cid:255)(cid:1231)nh

theo (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n t(cid:1189)i m(cid:1261)c giá (cid:255)ó kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng giao d(cid:1231)ch là cao nh(cid:1193)t, trên c(cid:1131) s(cid:1251) t(cid:1201)p h(cid:1255)p t(cid:1193)t c(cid:1191)

các l(cid:1227)nh mua và l(cid:1227)nh bán trong m(cid:1245)t kho(cid:1191)ng th(cid:1249)i gian nh(cid:1193)t (cid:255)(cid:1231)nh. Kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh (cid:255)(cid:1231)nh k(cid:484)

th(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng (cid:255)(cid:1223) xác (cid:255)(cid:1231)nh giá m(cid:1251) c(cid:1265)a, (cid:255)óng c(cid:1265)a.

Kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh liên t(cid:1257)c là ph(cid:1133)(cid:1131)ng th(cid:1261)c giao d(cid:1231)ch (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c th(cid:1269)c hi(cid:1227)n liên t(cid:1257)c ngay khi có các

(cid:79)(cid:1227)nh giao d(cid:1231)ch (cid:255)(cid:1237)i (cid:1261)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c nh(cid:1201)p vào h(cid:1227) th(cid:1237)ng.

1.2.3.3 M(cid:1245)t s(cid:1237) quy (cid:255)(cid:1231)nh chung v(cid:1221) giao d(cid:1231)ch t(cid:1189)i TTCK Vi(cid:1227)t Nam

1.2.3.3.1 Th(cid:1249)i gian giao d(cid:1231)ch

Th(cid:1249)i gian giao d(cid:1231)ch t(cid:1189)i SGDCK th(cid:1133)(cid:1249)ng có hai d(cid:1189)ng: d(cid:1189)ng m(cid:1245)t phiên và d(cid:1189)ng hai

phiên là phiên bu(cid:1241)i sáng và phiên bu(cid:1241)i chi(cid:1221)u. Y(cid:1219)u t(cid:1237) quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh th(cid:1249)i gian giao d(cid:1231)ch là

ph(cid:1257) thu(cid:1245)c vào quy mô c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng và kh(cid:1191) n(cid:259)ng thanh kho(cid:1191)n c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng. (cid:1250) TTCK

Vi(cid:1227)t Nam, th(cid:1249)i gian giao d(cid:1231)ch vào bu(cid:1241)i sáng. Sàn giao d(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng khoán H(cid:1239) Chí Minh

chia theo 3 phiên, phiên (cid:255)(cid:1195)u và phiên th(cid:1261) 3 th(cid:1269)c hi(cid:1227)n theo ph(cid:1133)(cid:1131)ng giao d(cid:1231)ch (cid:255)(cid:1231)nh k(cid:484)(cid:3)(cid:255)(cid:1223)

xác (cid:255)(cid:1231)nh giá m(cid:1251) c(cid:1265)a và giá (cid:255)óng c(cid:1265)a. Gi(cid:1267)a hai phiên áp d(cid:1257)ng ph(cid:1133)(cid:1131)ng th(cid:1261)c kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh

liên t(cid:1257)c. Còn (cid:1251) sàn giao d(cid:1231)ch Hà N(cid:1245)i s(cid:1265) d(cid:1257)ng m(cid:1245)t ph(cid:1133)(cid:1131)ng th(cid:1261)c kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh duy nh(cid:1193)t là

kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh liên t(cid:1257)c.

1.2.3.3.2 Lo(cid:1189)i giao d(cid:1231)ch

Giao d(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng khoán (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c chia ra làm ba hình th(cid:1261)c giao d(cid:1231)ch: giao d(cid:1231)ch thông

th(cid:1133)(cid:1249)ng, giao d(cid:1231)ch ngay và giao d(cid:1231)ch k(cid:484) h(cid:1189)n.

Sau khi giao d(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng khoán di(cid:1225)n ra, ph(cid:1195)n x(cid:1265) lý thanh toán sau giao d(cid:1231)ch là m(cid:1245)t

quá trình ph(cid:1261)c t(cid:1189)p và (cid:255)òi h(cid:1235)i có nhi(cid:1221)u th(cid:1249)i gian, chu k(cid:484) thanh toán T+3 th(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c

áp d(cid:1257)ng cho các giao d(cid:1231)ch thông th(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:1251) các th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng. Vi(cid:1227)c rút ng(cid:1203)n chu k(cid:484) thanh

toán s(cid:1217) h(cid:1189)n ch(cid:1219)(cid:3)(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c r(cid:1259)i ro cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) và thu hút (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133).

Giao d(cid:1231)ch giao ngay ch(cid:1259) y(cid:1219)u là lo(cid:1189)i giao d(cid:1231)ch (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c thanh toán ngay trong ngày giao

(cid:71)(cid:1231)ch (ngày T). Lo(cid:1189)i giao d(cid:1231)ch này h(cid:1195)u nh(cid:1133) không có r(cid:1259)i ro thanh toán, tuy nhiên giao

(cid:71)(cid:1231)ch giao ngay ch(cid:1229)(cid:3)(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c áp d(cid:1257)ng (cid:1251) m(cid:1245)t s(cid:1237) th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng có h(cid:1227) th(cid:1237)ng thanh toán tiên ti(cid:1219)n và

ch(cid:1259) y(cid:1219)u (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i giao d(cid:1231)ch trái phi(cid:1219)u.

Giao d(cid:1231)ch k(cid:484) h(cid:1189)n là giao d(cid:1231)ch (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c thanh toán vào m(cid:1245)t ngày c(cid:1237)(cid:3)(cid:255)(cid:1231)nh (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c xác (cid:255)(cid:1231)nh

tr(cid:1133)(cid:1247)c ho(cid:1211)c theo s(cid:1269) th(cid:1235)a thu(cid:1201)n gi(cid:1267)a hai bên mua và bán.

1.2.3.3.3 Nguyên t(cid:1203)c kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh

Trong kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh (cid:255)(cid:1231)nh k(cid:484), m(cid:1243)i l(cid:1195)n kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh s(cid:1217) hình thành m(cid:1245)t m(cid:1261)c giá, m(cid:1261)c giá

này th(cid:1235)a mãn (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n là t(cid:1189)i m(cid:1261)c giá (cid:255)ó kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh là l(cid:1247)n nh(cid:1193)t. Các nguyên

(cid:87)(cid:1203)c (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c áp d(cid:1257)ng khi kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh là: (cid:1133)u tiên v(cid:1221) giá; (cid:1133)u tiên v(cid:1221) th(cid:1249)i gian, (cid:1133)u tiên v(cid:1221) kh(cid:1237)i

(cid:79)(cid:1133)(cid:1255)ng, (cid:1133)u tiên v(cid:1221) khách hàng, (cid:1133)u tiên phân b(cid:1241) theo t(cid:1273) l(cid:1227).

1.2.3.3.4 L(cid:1227)nh giao d(cid:1231)ch

Trên TTCK qu(cid:1237)c t(cid:1219) có r(cid:1193)t nhi(cid:1221)u lo(cid:1189)i l(cid:1227)nh giao d(cid:1231)ch (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng, nh(cid:1133)ng trong th(cid:1269)c

(cid:87)(cid:1219) thì các l(cid:1227)nh (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) s(cid:1265) d(cid:1257)ng ph(cid:1241) bi(cid:1219)n nh(cid:1193)t là l(cid:1227)nh gi(cid:1247)i h(cid:1189)n và l(cid:1227)nh th(cid:1231)

tr(cid:1133)(cid:1249)ng.

(cid:47)(cid:1227)nh gi(cid:1247)i h(cid:1189)n là lo(cid:1189)i l(cid:1227)nh mà trong (cid:255)ó ng(cid:1133)(cid:1249)i (cid:255)(cid:1211)t l(cid:1227)nh ch(cid:1229) ra m(cid:1261)c giá gi(cid:1247)i h(cid:1189)n cho

vi(cid:1227)c th(cid:1269)c hi(cid:1227)n l(cid:1227)nh c(cid:1259)a mình, (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i ng(cid:1133)(cid:1249)i mua l(cid:1227)nh gi(cid:1247)i h(cid:1189)n ch(cid:1229) ra m(cid:1261)c giá t(cid:1237)i (cid:255)a mà

(cid:75)(cid:1233) có th(cid:1223) mua (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c và ng(cid:1133)(cid:1249)i bán là m(cid:1261)c giá t(cid:1237)i thi(cid:1223)u h(cid:1233)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng ý bán. T(cid:1189)i SGDCK H(cid:1239)

Chí Minh, l(cid:1227)nh gi(cid:1247)i h(cid:1189)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c áp d(cid:1257)ng cho phiên m(cid:1251) c(cid:1265)a và phiên (cid:255)óng c(cid:1265)a.

(cid:47)(cid:1227)nh th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng là lo(cid:1189)i l(cid:1227)nh (cid:255)(cid:88)(cid:1255)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng r(cid:1193)t ph(cid:1241) bi(cid:1219)n (cid:1251) các TTCK phát tri(cid:1223)n. Khi

(cid:86)(cid:1265) d(cid:1257)ng lo(cid:1189)i l(cid:1227)nh này ng(cid:1133)(cid:1249)i (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) s(cid:1209)n sàng mua bán ch(cid:1261)ng khoán theo m(cid:1261)c giá th(cid:1231)

tr(cid:1133)(cid:1249)ng hi(cid:1227)n t(cid:1189)i hay m(cid:1261)c giá t(cid:1237)t nh(cid:1193)t hi(cid:1227)n có trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng. (cid:264)(cid:1237)i v(cid:1247)i l(cid:1227)nh th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng nhà

(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) hoàn toàn yên tâm v(cid:1221) kh(cid:1191) n(cid:259)ng kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh c(cid:1259)a mình, v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) là nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) không

ch(cid:1203)c v(cid:1221) m(cid:1261)c giá s(cid:1217)(cid:3)(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c th(cid:1269)c hi(cid:1227)n là bao nhiêu. L(cid:1227)nh th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng r(cid:1193)t thu(cid:1201)n ti(cid:1227)n cho các

nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) vì h(cid:1233) không ph(cid:1191)i ch(cid:1229) ra giá c(cid:1257) th(cid:1223) và công ty ch(cid:1261)ng khoán c(cid:458)ng ti(cid:1219)t ki(cid:1227)m

th(cid:1249)i gian c(cid:458)ng nh(cid:1133) nâng cao hi(cid:1227)u qu(cid:1191) h(cid:1131)n do gi(cid:1191)m b(cid:1247)t s(cid:1269) nh(cid:1195)m l(cid:1199)n xu(cid:1193)t phát t(cid:1263) yêu

(cid:70)(cid:1195)u h(cid:1259)y và s(cid:1265)a l(cid:1227)nh c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133).

Tuy nhiên l(cid:1227)nh th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng có th(cid:1223) gây ra s(cid:1269) bi(cid:1219)n (cid:255)(cid:1245)ng giá b(cid:1193)t th(cid:1133)(cid:1249)ng, (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)(cid:1219)n

(cid:86)(cid:1269)(cid:3)(cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh giá ch(cid:1261)ng khoán trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng vì v(cid:1201)y l(cid:1227)nh th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng th(cid:1133)(cid:1249)ng không (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c

(cid:86)(cid:1265) d(cid:1257)ng cho các th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng m(cid:1247)i hình thành.

1.2.3.3.5 (cid:264)(cid:1131)n v(cid:1231) giao d(cid:1231)ch

(cid:264)(cid:1131)n v(cid:1231) giao d(cid:1231)ch là quy (cid:255)(cid:1231)nh v(cid:1221) kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng giao d(cid:1231)ch t(cid:1237)i thi(cid:1223)u c(cid:1259)a m(cid:1245)t l(cid:1227)nh giao

(cid:71)(cid:1231)ch. Quy (cid:255)(cid:1231)nh này do SGDCK (cid:255)(cid:1133)a ra, nó có tác (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1219)n cung c(cid:1195)u trong giao d(cid:1231)ch

ch(cid:1261)ng khoán. N(cid:1219)u quy (cid:255)(cid:1231)nh (cid:255)(cid:1131)n v(cid:1231) giao d(cid:1231)ch quá l(cid:1247)n s(cid:1217) h(cid:1189)n ch(cid:1219) kh(cid:1191) n(cid:259)ng tham gia c(cid:1259)a

nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) cá nhân nh(cid:1133)ng n(cid:1219)u quy (cid:255)(cid:1231)nh kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng giao d(cid:1231)ch t(cid:1237)i thi(cid:1223)u quá th(cid:1193)p c(cid:458)ng s(cid:1217)

gây m(cid:1193)t th(cid:1249)i gian x(cid:1265) lý kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng giao d(cid:1231)ch quá l(cid:1247)n. Thông th(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1131)n v(cid:1231) giao d(cid:1231)ch

(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c quy (cid:255)(cid:1231)nh th(cid:1237)ng nh(cid:1193)t là 100 ho(cid:1211)c 1000 c(cid:1241) phi(cid:1219)u. Tuy nhiên t(cid:1189)i th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng Vi(cid:1227)t

Nam kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng giao d(cid:1231)ch t(cid:1237)i thi(cid:1223)u ch(cid:1229)(cid:3)(cid:1251) m(cid:1261)c hàng ch(cid:1257)c nh(cid:1205)m khuy(cid:1219)n khích các nhà

(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) cá nhân có th(cid:1223) tham gia th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng.

1.2.3.3.6 (cid:264)(cid:1131)n v(cid:1231) y(cid:1219)t giá

(cid:264)(cid:1131)n v(cid:1231) y(cid:1219)t giá là m(cid:1261)c giá t(cid:1237)i thi(cid:1223)u trong giao d(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng khoán. (cid:264)(cid:1131)n v(cid:1231) y(cid:1219)t giá l(cid:1247)n

có th(cid:1223) mang l(cid:1189)i s(cid:1269) t(cid:1201)p trung v(cid:1221) m(cid:1261)c giá c(cid:1259)a l(cid:1227)nh giao d(cid:1231)ch, nh(cid:1133)ng l(cid:1189)i h(cid:1189)n ch(cid:1219) l(cid:1269)a ch(cid:1233)n

(cid:89)(cid:1221) s(cid:1237) l(cid:1133)(cid:1255)ng m(cid:1261)c giá (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), ng(cid:1133)(cid:1255)c l(cid:1189)i (cid:255)(cid:1131)n v(cid:1231) y(cid:1219)t giá nh(cid:1235) cho phép các nhà

(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) có nhi(cid:1221)u l(cid:1269)a ch(cid:1233)n v(cid:1221) m(cid:1261)c giá giao d(cid:1231)ch nh(cid:1133)ng l(cid:1227)nh giao d(cid:1231)ch l(cid:1189)i b(cid:1231) dàn tr(cid:1191)i.

1.2.3.3.7 Biên (cid:255)(cid:1245) dao (cid:255)(cid:1245)ng giá

(cid:43)(cid:1195)u h(cid:1219)t các TTCK trên toàn th(cid:1219) gi(cid:1247)i (cid:255)(cid:1221)u s(cid:1265) d(cid:1257)ng các bi(cid:1227)n pháp nh(cid:1205)m h(cid:1189)n ch(cid:1219)

nh(cid:1267)ng bi(cid:1219)n (cid:255)(cid:1245)ng b(cid:1193)t th(cid:1133)(cid:1249)ng c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng. M(cid:1245)t trong nh(cid:1267)ng bi(cid:1227)n pháp mà TTCK t(cid:1189)i

các n(cid:1133)(cid:1247)c (cid:255)ang phát tri(cid:1223)n s(cid:1265) d(cid:1257)ng (cid:255)ó là vi(cid:1227)c quy (cid:255)(cid:1231)nh biên (cid:255)(cid:1245) dao (cid:255)(cid:1245)ng giá. Theo (cid:255)ó,

các l(cid:1227)nh giao d(cid:1231)ch có m(cid:1261)c giá v(cid:1133)(cid:1255)t quá gi(cid:1247)i h(cid:1189)n trên (giá tr(cid:1195)n) hay gi(cid:1247)i h(cid:1189)n d(cid:1133)(cid:1247)i (giá

sàn) s(cid:1217) b(cid:1231) coi là không h(cid:1255)p l(cid:1227) và b(cid:1231) h(cid:1227) th(cid:1237)ng t(cid:1263) ch(cid:1237)i giao d(cid:1231)ch. (cid:1250) Vi(cid:1227)t Nam, tr(cid:1133)(cid:1247)c (cid:255)ây

khi th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh biên (cid:255)(cid:1245) giá (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c áp d(cid:1257)ng cho sàn H(cid:1239) Chí Minh là +/-

5% và sàn Hà N(cid:1245)i là +/-10%. Nh(cid:1133)ng th(cid:1249)i gian v(cid:1263)a qua t(cid:1263) kho(cid:1191)ng tháng 12 n(cid:259)m 2007

(cid:255)(cid:1219)n (cid:255)(cid:1229)nh (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m là tháng 6 n(cid:259)m 2009, khi th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng có d(cid:1193)u hi(cid:1227)u s(cid:1257)t gi(cid:1191)m, ch(cid:1229) s(cid:1237) VN –

index có lúc gi(cid:1191)m sâu xu(cid:1237)ng còn 380 (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m, nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) b(cid:1203)t (cid:255)(cid:1195)u có tâm lý b(cid:1193)t an,

UBCKNN (cid:255)ã nhanh chóng (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ch(cid:1229)nh biên (cid:255)(cid:1245) dao (cid:255)(cid:1245)ng giá có lúc còn 1% cho sàn H(cid:1239)

Chí Minh, và 3% cho sàn Hà N(cid:1245)i.

Biên (cid:255)(cid:1245) dao (cid:255)(cid:1245)ng giá, v(cid:1247)i kh(cid:1191) n(cid:259)ng ng(cid:259)n ch(cid:1211)n nh(cid:1267)ng bi(cid:1219)n (cid:255)(cid:1245)ng v(cid:1221) giá, có th(cid:1223)(cid:3)(cid:255)(cid:1191)m

(cid:69)(cid:1191)o tính (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng, góp ph(cid:1195)n c(cid:1259)ng c(cid:1237) lòng tin cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) vào th(cid:1231)

tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán. Tuy nhiên vi(cid:1227)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng biên (cid:255)(cid:1245) dao (cid:255)(cid:1245)ng giá c(cid:458)ng có th(cid:1223) làm t(cid:1241)n

(cid:75)(cid:1189)i (cid:255)(cid:1219)n c(cid:1131) ch(cid:1219) xác l(cid:1201)p giá c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán v(cid:1237)n d(cid:1269)a trên t(cid:1133)(cid:1131)ng tác cung c(cid:1195)u,

(cid:87)(cid:1263)(cid:3)(cid:255)ó có th(cid:1223) làm gi(cid:1191)m tính thanh kho(cid:1191)n c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng.

1.2.4 C(cid:1131) ch(cid:1219)(cid:3)(cid:255)(cid:76)(cid:1221)u hành và giám sát th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán:

(cid:55)(cid:1241) ch(cid:1261)c tham gia qu(cid:1191)n lý và giám sát th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán g(cid:1239)m 2 nhóm là các

(cid:70)(cid:1131) quan qu(cid:1191)n lý c(cid:1259)a Chính ph(cid:1259) và các t(cid:1241) ch(cid:1261)c t(cid:1269) qu(cid:1191)n.

Các c(cid:1131) quan qu(cid:1191)n lý c(cid:1259)a Chính ph(cid:1259) là các c(cid:1131) quan th(cid:1269)c hi(cid:1227)n ch(cid:1261)c n(cid:259)ng qu(cid:1191)n lý

Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán. Các c(cid:1131) quan này ch(cid:1229) th(cid:1269)c

hi(cid:1227)n các ch(cid:1261)c n(cid:259)ng qu(cid:1191)n lý chung ch(cid:1261) không tr(cid:1269)c ti(cid:1219)p (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u hành và giám sát th(cid:1231)

tr(cid:1133)(cid:1249)ng. (cid:1258)y ban ch(cid:1261)ng khoán là c(cid:1131) quan qu(cid:1191)n lý chuyên ngành Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c trong l(cid:429)nh v(cid:1269)c

ch(cid:1261)ng khoán v(cid:1247)i các ch(cid:1261)c n(cid:259)ng sau: th(cid:1269)c hi(cid:1227)n các quy (cid:255)(cid:1231)nh qu(cid:1191)n lý ngành ch(cid:1261)ng

khoán c(cid:1259)a B(cid:1245) Tài Chính, ph(cid:1237)i h(cid:1255)p v(cid:1247)i các t(cid:1241) ch(cid:1261)c t(cid:1269) qu(cid:1191)n (cid:255)(cid:1223)(cid:3)(cid:255)(cid:76)(cid:1221)u hành và giám sát có

hi(cid:1227)u qu(cid:1191) ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán; ki(cid:1223)m soát m(cid:1233)i v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) trong ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng

th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng nh(cid:1133)(cid:3)(cid:255)(cid:259)ng ký ch(cid:1261)ng khoán, giám sát công ty niêm y(cid:1219)t, phát hi(cid:1227)n và x(cid:1265) lý các

tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p gian l(cid:1201)n; qu(cid:1191)n lý tr(cid:1269)c ti(cid:1219)p các t(cid:1241) ch(cid:1261)c t(cid:1269) qu(cid:1191)n, giám sát ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a các

(cid:87)(cid:1241) ch(cid:1261)c này; thanh tra (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i các cá nhân hay t(cid:1241) ch(cid:1261)c (cid:255)(cid:1223) b(cid:1191)o v(cid:1227) l(cid:1255)i ích chung c(cid:1259)a công

chúng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) trong tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p có s(cid:1269) vi ph(cid:1189)m pháp lu(cid:1201)t.

Các t(cid:1241) ch(cid:1261)c t(cid:1269) qu(cid:1191)n bao g(cid:1239)m S(cid:1251) giao d(cid:1231)ch và Hi(cid:1227)p h(cid:1245)i các nhà kinh doanh ch(cid:1261)ng

khoán. Trong (cid:255)ó S(cid:1251) giao d(cid:1231)ch có nhi(cid:1227)m v(cid:1257)(cid:3)(cid:255)(cid:76)(cid:1221)u hành các ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng giao d(cid:1231)ch di(cid:1225)n ra

trên S(cid:1251) giao d(cid:1231)ch thông qua vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:1133)a ra và (cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o th(cid:1269)c hi(cid:1227)n các quy (cid:255)(cid:1231)nh cho các

ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng giao d(cid:1231)ch trên S(cid:1251) giao d(cid:1231)ch; giám sát, theo dõi các giao d(cid:1231)ch gi(cid:1267)a các công ty

thành viên và khách hàng c(cid:1259)a h(cid:1233), n(cid:1219)u phát hi(cid:1227)n có sai ph(cid:1189)m S(cid:1251) giao d(cid:1231)ch s(cid:1217) có bi(cid:1227)n

pháp x(cid:1265) lý tùy vào m(cid:1261)c (cid:255)(cid:1245) sai ph(cid:1189)m. Hi(cid:1227)p h(cid:1245)i các nhà kinh doanh ch(cid:1261)ng khoán là t(cid:1241)

ch(cid:1261)c c(cid:1259)a các công ty ch(cid:1261)ng khoán (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c thành l(cid:1201)p v(cid:1247)i m(cid:1257)c (cid:255)ích t(cid:1189)o ra ti(cid:1219)ng nói chung

cho toàn ngành kinh doanh ch(cid:1261)ng khoán và (cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o các l(cid:1255)i ích chung c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng

ch(cid:1261)ng khoán. Là (cid:255)(cid:1189)i di(cid:1227)n cho ngành ch(cid:1261)ng khoán, Hi(cid:1227)p h(cid:1245)i các nhà kinh doanh ch(cid:1261)ng

khoán (cid:255)(cid:1133)a ra các (cid:255)(cid:1221) xu(cid:1193)t và g(cid:1255)i ý v(cid:1247)i các c(cid:1131) quan qu(cid:1191)n lý th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán c(cid:1259)a

Chính ph(cid:1259) v(cid:1221) các v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) t(cid:1241)ng quát trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán.

1.2.5 Các hành vi tiêu c(cid:1269)c trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán

Bên c(cid:1189)nh nh(cid:1267)ng (cid:255)óng góp quan tr(cid:1233)ng và thi(cid:1219)t y(cid:1219)u cho s(cid:1269) phát tri(cid:1223)n c(cid:1259)a n(cid:1221)n kinh t(cid:1219),

th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán c(cid:458)ng có th(cid:1223) gây nên nh(cid:1267)ng tác h(cid:1189)i tiêu c(cid:1269)c n(cid:1219)u nh(cid:1133) th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng

không (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c v(cid:1201)n hành (cid:255)úng quy lu(cid:1201)t và không có s(cid:1269) giám sát ch(cid:1211)t ch(cid:1217) c(cid:1259)a pháp lu(cid:1201)t. Vì

(cid:80)(cid:1257)c (cid:255)ích l(cid:1255)i nhu(cid:1201)n, nh(cid:1267)ng k(cid:1215)(cid:3) (cid:255)(cid:1195)u c(cid:1131) l(cid:458)ng (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng s(cid:1209)n sàng dùng nh(cid:1267)ng th(cid:1259)

(cid:255)(cid:82)(cid:1189)n gian d(cid:1237)i, ph(cid:1189)m pháp (cid:255)(cid:1223) gây thi(cid:1227)t h(cid:1189)i cho công chúng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133). Th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng

khoán càng phát tri(cid:1223)n thì các hành vi tiêu c(cid:1269)c l(cid:1189)i càng tinh vi và x(cid:1191)o trá h(cid:1131)n.

Các hành vi tiêu c(cid:1269)c khá ph(cid:1241) bi(cid:1219)n trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán:

(cid:48)(cid:865)t là, hành vi (cid:255)(cid:815)u c(cid:751) ch(cid:881)ng khoán, l(cid:458)ng (cid:255)(cid:82)(cid:809)n th(cid:851) tr(cid:753)(cid:869)ng. Trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng

khoán ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) làm t(cid:259)ng doanh s(cid:1237) giao d(cid:1231)ch trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng, t(cid:259)ng tính thanh

kho(cid:1191)n c(cid:1259)a ch(cid:1261)ng khoán. Tuy nhiên n(cid:1219)u các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) c(cid:1193)u k(cid:1219)t v(cid:1247)i nhau (cid:255)(cid:1223) mua ho(cid:1211)c

bán ch(cid:1261)ng khoán v(cid:1247)i s(cid:1237) l(cid:1133)(cid:1255)ng l(cid:1247)n t(cid:1189)o cung c(cid:1195)u gi(cid:1191) t(cid:1189)o s(cid:1217) làm giá ch(cid:1261)ng khoán t(cid:259)ng

gi(cid:1191)m (cid:255)(cid:1245)t bi(cid:1219)n gây thi(cid:1227)t h(cid:1189)i cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), (cid:255)ây là hành vi tiêu c(cid:1269)c c(cid:1195)n ph(cid:1191)i ng(cid:259)n c(cid:1193)m.

Hai là, hành vi mua bán n(cid:865)i gián. (cid:264)ây là hành vi c(cid:1259)a nh(cid:1267)ng k(cid:1215) l(cid:1255)i d(cid:1257)ng quy(cid:1221)n

hành hay s(cid:1269)(cid:3)(cid:1133)u tiên trong vi(cid:1227)c n(cid:1203)m gi(cid:1267) các thông tin n(cid:1245)i b(cid:1245) quan tr(cid:1233)ng c(cid:1259)a công ty nh(cid:1133)

vi(cid:1227)c công ty có phát hành c(cid:1241) phi(cid:1219)u ra công chúng (cid:255)(cid:1223) c(cid:1237) tình mua vào hay bán ra nh(cid:1205)m

(cid:87)(cid:1189)o cung c(cid:1195)u gi(cid:1191) làm giá ch(cid:1261)ng khoán bi(cid:1219)n (cid:255)(cid:1245)ng trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng. Sau khi thông tin này

(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c công khai thì (cid:255)(cid:1193)y s(cid:1217) là c(cid:1131) h(cid:1245)i cho nh(cid:1267)ng k(cid:1215) mua bán n(cid:1245)i gián ki(cid:1219)m l(cid:1255)i nhu(cid:1201)n,

nh(cid:1133)ng hành vi này (cid:255)ã vi ph(cid:1189)m nguyên t(cid:1203)c công khai thông tin cho m(cid:1233)i nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) trên

th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán.

Ba là, thông tin sai s(cid:889) th(cid:821)t là m(cid:1245)t hành vi thi(cid:1219)u (cid:255)(cid:1189)o (cid:255)(cid:1261)c nh(cid:1205)m làm cho giá c(cid:1241) phi(cid:1219)u

(cid:70)(cid:1259)a công ty khác s(cid:1257)t gi(cid:1191)m ho(cid:1211)c giá c(cid:1241) phi(cid:1219)u c(cid:1259)a công ty mình (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c t(cid:259)ng cao thông qua

vi(cid:1227)c phao tin (cid:255)(cid:1239)n th(cid:1193)t thi(cid:1227)t trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán. Ng(cid:1133)(cid:1249)i phao tin (cid:255)(cid:1239)n th(cid:1193)t thi(cid:1227)t

có th(cid:1223) ki(cid:1219)m l(cid:1249)i t(cid:1263) vi(cid:1227)c mua c(cid:1241) phi(cid:1219)u c(cid:1259)a công ty khác v(cid:1247)i giá r(cid:1215) và sau (cid:255)ó khi thông tin

(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ki(cid:1223)m ch(cid:1261)ng là không (cid:255)úng s(cid:1269) th(cid:1201)t thì giá c(cid:1241) phi(cid:1219)u (cid:255)ó s(cid:1217) t(cid:259)ng lên và tr(cid:1251) thành c(cid:1131)

(cid:75)(cid:1245)i cho h(cid:1233) bán ra ch(cid:1237)t l(cid:1249)i. Hi(cid:1227)n nay thông qua Internet các tin (cid:255)(cid:1239)n th(cid:1193)t thi(cid:1227)t có th(cid:1223)

nhanh chóng lan t(cid:1235)a khi(cid:1219)n cho nhi(cid:1221)u nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) hoang mang, dao (cid:255)(cid:1245)ng và gây tác h(cid:1189)i

(cid:255)(cid:1219)n công ty c(cid:458)ng nh(cid:1133) các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133). Các công ty niêm y(cid:1219)t c(cid:458)ng có th(cid:1223) vi ph(cid:1189)m hành

vi thông tin sai s(cid:1269) th(cid:1201)t n(cid:1219)u cung c(cid:1193)p thông tin cho th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng không c(cid:1201)p nh(cid:1201)t, không

(cid:255)(cid:1195)y (cid:255)(cid:1259) ho(cid:1211)c th(cid:1201)m chí sai s(cid:1269) th(cid:1201)t gây r(cid:1237)i lo(cid:1189)n th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng s(cid:1217) b(cid:1231) x(cid:1265) lý thông qua hình th(cid:1261)c

(cid:255)ình ch(cid:1229) niêm y(cid:1219)t ho(cid:1211)c n(cid:1211)ng h(cid:1131)n là h(cid:1259)y b(cid:1235) niêm y(cid:1219)t.

Lu(cid:1201)t các qu(cid:1237)c gia (cid:255)ã có quy (cid:255)(cid:1231)nh nghiêm c(cid:1193)m các hành vi này. Lu(cid:1201)t ch(cid:1261)ng khoán

Vi(cid:1227)t Nam c(cid:458)ng quy (cid:255)(cid:1231)nh c(cid:1193)m, tuy nhiên m(cid:1261)c x(cid:1265) ph(cid:1189)t thì t(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:255)(cid:1237)i nh(cid:1213), ch(cid:1229) ph(cid:1189)t hành

chính. Kho(cid:1191)ng 30 (cid:255)(cid:1219)n 50 tri(cid:1227)u (cid:255)(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i cá nhân và 50 (cid:255)(cid:1219)n 100 tri(cid:1227)u (cid:255)(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i

(cid:87)(cid:1241) ch(cid:1261)c. M(cid:1261)c ph(cid:1189)t này không là gì so v(cid:1247)i kho(cid:1191)n l(cid:1255)i nhu(cid:1201)n kh(cid:1241)ng l(cid:1239) ki(cid:1219)m (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c t(cid:1263) hành

vi gian l(cid:1201)n, n(cid:1245)i gián. Chính vì v(cid:1201)y, nh(cid:1267)ng tháng v(cid:1263)a qua, Qu(cid:1237)c h(cid:1245)i (cid:255)ã và (cid:255)ang nghiên

(cid:70)(cid:1261)u d(cid:1269) th(cid:1191)o lu(cid:1201)t (cid:255)(cid:1223) b(cid:1241) sung m(cid:1245)t s(cid:1237) hình th(cid:1261)c x(cid:1265) lý hình s(cid:1269)(cid:3)(cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i hành vi gian l(cid:1201)n,

(cid:81)(cid:1245)i gián gây t(cid:1241)n th(cid:1193)t cho công chúng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) nói riêng và cho c(cid:1191) n(cid:1221)n kinh t(cid:1219) nói chung.

(cid:37)(cid:857)n là, làm thi(cid:847)t h(cid:809)i l(cid:875)i ích c(cid:879)a nhà (cid:255)(cid:815)u t(cid:753). Hành vi này th(cid:1133)(cid:1249)ng x(cid:1191)y ra nh(cid:1193)t (cid:1251) các

công ty ch(cid:1261)ng khoán. M(cid:1245)t s(cid:1237) hành vi gây thi(cid:1227)t h(cid:1189)i l(cid:1255)i ích c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) nh(cid:1133) làm trái

(cid:79)(cid:1227)nh (cid:255)(cid:1211)t mua, bán c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133); không cung c(cid:1193)p xác nh(cid:1201)n giao d(cid:1231)ch theo quy (cid:255)(cid:1231)nh; t(cid:1269)

ý mua, bán ch(cid:1261)ng khoán trên tài kho(cid:1191)n c(cid:1259)a khách ho(cid:1211)c m(cid:1133)(cid:1255)n danh ngh(cid:429)a khách hàng

(cid:255)(cid:1223) mua, bán ch(cid:1261)ng khoán; ho(cid:1211)c các hành vi khác có gây h(cid:1189)i (cid:255)(cid:1219)n l(cid:1255)i ích c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133).

(cid:55)(cid:1193)t c(cid:1191) nh(cid:1267)ng hành vi thi(cid:1219)u (cid:255)(cid:1189)o (cid:255)(cid:1261)c này (cid:255)(cid:1221)u b(cid:1231) nghiêm c(cid:1193)m trong Lu(cid:1201)t ch(cid:1261)ng khoán và

ph(cid:1191)i b(cid:1231) x(cid:1265) lý thích (cid:255)áng.

1.2.6 Qu(cid:1191)n lý r(cid:1259)i ro trong (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng khoán

Vi(cid:1227)c quan tr(cid:1233)ng nh(cid:1193)t trong qu(cid:1191)n tr(cid:1231) r(cid:1259)i ro là ph(cid:1191)i xây d(cid:1269)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c quy trình qu(cid:1191)n lý

(cid:85)(cid:1259)i ro. Thông th(cid:1133)(cid:1249)ng, qu(cid:1191)n lý r(cid:1259)i ro (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c chia thành 5 b(cid:1133)(cid:1247)c:

B(cid:753)(cid:867)c 1: Nh(cid:821)n d(cid:809)ng r(cid:879)i ro. (cid:264)ây là b(cid:1133)(cid:1247)c (cid:255)(cid:1195)u tiên nh(cid:1205)m tìm hi(cid:1223)u c(cid:1211)n k(cid:1217) v(cid:1221) b(cid:1191)n ch(cid:1193)t

(cid:70)(cid:1259)a r(cid:1259)i ro. Cách (cid:255)(cid:1131)n gi(cid:1191)n và tr(cid:1269)c ti(cid:1219)p nh(cid:1193)t là li(cid:1227)t kê t(cid:1263)ng nhân t(cid:1237) và các bi(cid:1219)n c(cid:1237) có th(cid:1223)

gây ra r(cid:1259)i ro. Cách làm rõ b(cid:1191)n ch(cid:1193)t c(cid:1259)a r(cid:1259)i ro là:

Th(cid:1261) nh(cid:1193)t: Nh(cid:1201)n d(cid:1189)ng nh(cid:1267)ng tác nhân kinh t(cid:1219) có th(cid:1223) gây ra r(cid:1259)i ro, ví d(cid:1257) y(cid:1219)u t(cid:1237) lãi

su(cid:1193)t, l(cid:1189)m phát, t(cid:1273) giá h(cid:1237)i (cid:255)oái, t(cid:259)ng tr(cid:1133)(cid:1251)ng kinh t(cid:1219)...

Th(cid:1261) hai: Tìm hi(cid:1223)u xem chi(cid:1221)u h(cid:1133)(cid:1247)ng có th(cid:1223) gây ra r(cid:1259)i ro, ví d(cid:1257) vi(cid:1227)c Ngân hàng

Trung (cid:1133)(cid:1131)ng t(cid:259)ng lãi s(cid:1217) su(cid:1193)t tác (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1219)n giá c(cid:1191) CK nh(cid:1133) th(cid:1219) nào?

Th(cid:1261) ba: Ki(cid:1223)m tra l(cid:1189)i xem bi(cid:1223)u hi(cid:1227)n r(cid:1259)i ro (cid:255)ang phân tích có ph(cid:1257) thu(cid:1245)c vào bi(cid:1219)n c(cid:1237)

nào khác hay không, ch(cid:1207)ng h(cid:1189)n công ty có bi(cid:1223)u hi(cid:1227)n r(cid:1259)i ro trong tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p không

(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c tín nhi(cid:1227)m c(cid:1259)a khách hàng...

B(cid:753)(cid:867)c 2: (cid:752)(cid:867)c tính, (cid:255)(cid:851)nh l(cid:753)(cid:875)ng r(cid:879)i ro. (cid:37)(cid:1133)(cid:1247)c này s(cid:1217)(cid:3)(cid:255)o l(cid:1133)(cid:1249)ng m(cid:1261)c (cid:255)(cid:1245) ph(cid:1191)n (cid:1261)ng c(cid:1259)a

công ty (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i các ngu(cid:1239)n g(cid:1237)c r(cid:1259)i ro (cid:255)ã xác (cid:255)(cid:1231)nh (cid:1251) trên. C(cid:1257) th(cid:1223), dùng m(cid:1245)t ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp

gi(cid:1191)(cid:3)(cid:255)(cid:1231)nh n(cid:1219)u có nhân t(cid:1237) r(cid:1259)i ro thì công ty (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c gì và m(cid:1193)t gì.

(cid:37)(cid:753)(cid:867)c 3: (cid:264)ánh giá tác (cid:255)(cid:865)ng c(cid:879)a r(cid:879)i ro

(cid:264)(cid:1223)(cid:3)(cid:255)ánh giá r(cid:1259)i ro ng(cid:1133)(cid:1249)i ta th(cid:1133)(cid:1249)ng làm bài toán chi phí và l(cid:1255)i t(cid:1261)c. (cid:264)ôi khi, vi(cid:1227)c qu(cid:1191)n

lý r(cid:1259)i ro tiêu t(cid:1237)n nhi(cid:1221)u ngu(cid:1239)n l(cid:1269)c c(cid:1259)a công ty nh(cid:1133) ti(cid:1221)n b(cid:1189)c và th(cid:1249)i gian, do (cid:255)ó c(cid:1195)n ph(cid:1191)i

cân nh(cid:1203)c xem li(cid:1227)u vi(cid:1227)c qu(cid:1191)n lý r(cid:1259)i ro nh(cid:1133) v(cid:1201)y có th(cid:1269)c s(cid:1269)(cid:3)(cid:255)em l(cid:1189)i l(cid:1255)i ích l(cid:1247)n h(cid:1131)n chi phí

(cid:69)(cid:1235) ra (cid:255)(cid:1223) th(cid:1269)c hi(cid:1227)n nó hay không.

(cid:37)(cid:753)(cid:867)c 4: (cid:264)ánh giá n(cid:259)ng l(cid:889)c c(cid:879)a công ty khi th(cid:889)c hi(cid:847)n vi(cid:847)c b(cid:811)o hi(cid:843)m r(cid:879)i ro

Th(cid:1261) nh(cid:1193)t: Công ty d(cid:1269)a vào m(cid:1245)t t(cid:1241) ch(cid:1261)c tài chính chuyên nghi(cid:1227)p, thuê h(cid:1233) thi(cid:1219)t k(cid:1219)

(cid:80)(cid:1245)t gi(cid:1191)i pháp qu(cid:1191)n lý r(cid:1259)i ro c(cid:1257) th(cid:1223), thích h(cid:1255)p v(cid:1247)i chi(cid:1219)n l(cid:1133)(cid:1255)c qu(cid:1191)n lý c(cid:1259)a công ty.

Th(cid:1261) hai: T(cid:1269) công ty (cid:255)(cid:1261)ng ra th(cid:1269)c hi(cid:1227)n phòng ch(cid:1237)ng r(cid:1259)i ro b(cid:1205)ng cách s(cid:1265) d(cid:1257)ng các

công c(cid:1257) CK phái sinh nh(cid:1133) ch(cid:1261)ng quy(cid:1221)n, ch(cid:1261)ng kh(cid:1219), quy(cid:1221)n ch(cid:1233)n, h(cid:1255)p (cid:255)(cid:1239)ng k(cid:484) h(cid:1189)n, h(cid:1255)p

(cid:255)(cid:1239)ng t(cid:1133)(cid:1131)ng lai... (cid:255)(cid:1239)ng th(cid:1249)i xây d(cid:1269)ng m(cid:1245)t (cid:255)(cid:1245)i ng(cid:458) nhân viên c(cid:1259)a công ty có kh(cid:1191) n(cid:259)ng

(cid:79)(cid:1201)p và th(cid:1269)c hi(cid:1227)n hàng rào ch(cid:1237)ng r(cid:1259)i ro. V(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) này (cid:255)òi h(cid:1235)i nhân viên công ty v(cid:1263)a ph(cid:1191)i

thi(cid:1219)t k(cid:1219)(cid:3)(cid:255)úng l(cid:1189)i v(cid:1263)a ph(cid:1191)i th(cid:1269)c hi(cid:1227)n t(cid:1237)t ch(cid:1133)(cid:1131)ng trình phòng ch(cid:1237)ng r(cid:1259)i ro b(cid:1251)i qu(cid:1191)n lý r(cid:1259)i

ro c(cid:1195)n ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c theo dõi th(cid:1133)(cid:1249)ng xuyên và (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ch(cid:1229)nh k(cid:1231)p th(cid:1249)i v(cid:1247)i s(cid:1269) bi(cid:1219)n (cid:255)(cid:1241)i c(cid:1259)a th(cid:1249)i

gian.

B(cid:753)(cid:867)c 5: L(cid:889)a ch(cid:853)n công c(cid:877) và qu(cid:811)n lý r(cid:879)i ro thích h(cid:875)p

(cid:3)(cid:264)ây là b(cid:1133)(cid:1247)c m(cid:1193)u ch(cid:1237)t cu(cid:1237)i cùng trong vi(cid:1227)c xây d(cid:1269)ng chi(cid:1219)n l(cid:1133)(cid:1255)c qu(cid:1191)n lý r(cid:1259)i ro.

Trong b(cid:1133)(cid:1247)c này nhà qu(cid:1191)n lý ph(cid:1191)i ch(cid:1233)n m(cid:1245)t gi(cid:1191)i pháp c(cid:1257) th(cid:1223) nh(cid:1133) h(cid:1255)p (cid:255)(cid:1239)ng t(cid:1133)(cid:1131)ng l(cid:1189)i,

(cid:75)(cid:1255)p (cid:255)(cid:1239)ng k(cid:484) h(cid:1189)n, option…

(cid:46)(cid:1218)T LU(cid:1200)N CH(cid:1132)(cid:1130)NG 1

Trong ch(cid:1133)(cid:1131)ng 1, (cid:255)(cid:1221) tài (cid:255)ã h(cid:1227) th(cid:1237)ng hóa các lý lu(cid:1201)n t(cid:1241)ng quan v(cid:1221) TTCK, v(cid:1221) l(cid:1231)ch s(cid:1265) hình

thành TTCK th(cid:1219) gi(cid:1247)i và TTCK Vi(cid:1227)t Nam, các nguyên t(cid:1203)c ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng và

ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán cùng nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro phát sinh t(cid:1263) nh(cid:1267)ng

hành vi tiêu c(cid:1269)c th(cid:1133)(cid:1249)ng x(cid:1191)y ra trong môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng khoán (cid:255)(cid:1239)ng th(cid:1249)i ch(cid:1133)(cid:1131)ng

này c(cid:458)ng (cid:255)(cid:1221) c(cid:1201)p (cid:255)(cid:1219)n c(cid:1131) ch(cid:1219)(cid:3)(cid:255)(cid:76)(cid:1221)u hành, giám sát th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán hi(cid:1227)n nay và

các b(cid:1133)(cid:1247)c qu(cid:1191)n lý r(cid:1259)i ro trong ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng khoán. Nh(cid:1267)ng c(cid:1131) s(cid:1251) lý lu(cid:1201)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c

(cid:255)(cid:1221) c(cid:1201)p trong ch(cid:1133)(cid:1131)ng 1 là n(cid:1221)n t(cid:1191)ng lý thuy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1223) tác gi(cid:1191) t(cid:1201)p trung phân tích th(cid:1269)c tr(cid:1189)ng và

(cid:255)(cid:1133)a ra gi(cid:1191)i pháp trong các ch(cid:1133)(cid:1131)ng sau.

CH(cid:1132)(cid:1130)NG 2: TH(cid:1268)C TR(cid:1188)NG HO(cid:1188)T (cid:264)(cid:1244)NG (cid:264)(cid:1194)U T(cid:1132) TRÊN TH(cid:1230)

TR(cid:1132)(cid:1248)NG CH(cid:1260)NG KHOÁN VI(cid:1226)T NAM

2.1 Di(cid:1225)n bi(cid:1219)n th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán t(cid:1263) n(cid:259)m 2000 (cid:255)(cid:1219)n tháng 3 n(cid:259)m 2007

TTCK n(cid:1133)(cid:1247)c ta chính th(cid:1261)c ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng t(cid:1263) n(cid:259)m 2000 k(cid:1223) t(cid:1263) khi ra (cid:255)(cid:1249)i TTGDCK thành

ph(cid:1237) H(cid:1239) Chí Minh ngày 28/07/2000. Nh(cid:1133)ng ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng mua bán, (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) c(cid:1241) phi(cid:1219)u (cid:1251) Vi(cid:1227)t

Nam ch(cid:1229) th(cid:1269)c s(cid:1269) di(cid:1225)n ra sôi (cid:255)(cid:1245)ng k(cid:1223) t(cid:1263) sau khi các doanh nghi(cid:1227)p c(cid:1241) ph(cid:1195)n hóa.

Trong 3 tháng (cid:255)(cid:1195)u tiên, TTGDCK thành ph(cid:1237) H(cid:1239) Chí Minh ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1195)m ch(cid:1263)ng

hai ngày m(cid:1245)t phiên, th(cid:1249)i gian ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng t(cid:1263) 9h (cid:255)(cid:1219)n 11h vào các ngày th(cid:1261) Hai, th(cid:1261) T(cid:1133),

th(cid:1261) Sáu hàng tu(cid:1195)n v(cid:1247)i s(cid:1269) tham gia c(cid:1259)a 5 công ty C(cid:1241) ph(cid:1195)n trong (cid:255)ó ch(cid:1229) có duy nh(cid:1193)t 1

công ty t(cid:1263) phía B(cid:1203)c (công ty C(cid:1241) ph(cid:1195)n gi(cid:1193)y H(cid:1191)i phòng, mã c(cid:1241) phi(cid:1219)u là HAP). T(cid:1241)ng giá

tr(cid:1231) giao d(cid:1231)ch c(cid:1259)a m(cid:1243)i phiên ch(cid:1229) vào kho(cid:1191)ng 1 t(cid:1273)(cid:3) (cid:255)(cid:1239)ng. Giao d(cid:1231)ch c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng sôi

(cid:255)(cid:1245)ng h(cid:1131)n vào cu(cid:1237)i n(cid:259)m (cid:255)ó v(cid:1247)i tr(cid:1231) giá giao d(cid:1231)ch lên (cid:255)(cid:1219)n 5 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng. (cid:264)(cid:1219)n ngày 01 tháng 3

(cid:81)(cid:259)m 2002, TTGDCK thành ph(cid:1237) H(cid:1239) Chí Minh chính th(cid:1261)c b(cid:1203)t (cid:255)(cid:1195)u m(cid:1251) c(cid:1265)a su(cid:1237)t n(cid:259)m

ngày làm vi(cid:1227)c trong tu(cid:1195)n và áp d(cid:1257)ng ph(cid:1133)(cid:1131)ng th(cid:1261)c giao d(cid:1231)ch th(cid:1235)a thu(cid:1201)n (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i c(cid:1241)

phi(cid:1219)u. Tuy nhiên tình tr(cid:1189)ng trì tr(cid:1227) c(cid:1259)a n(cid:1221)n kinh t(cid:1219)(cid:3) (cid:255)ã có (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)(cid:1219)n th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng

ch(cid:1261)ng khoán. Liên ti(cid:1219)p trong hai n(cid:259)m 2002, 2003, ch(cid:1229) s(cid:1237) ch(cid:1261)ng khoán (cid:255)ã gi(cid:1191)m r(cid:1193)t

(cid:80)(cid:1189)nh t(cid:1263) 240 (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m xu(cid:1237)ng còn 138,19 (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m, có phiên tr(cid:1231) giá giao d(cid:1231)ch ch(cid:1229)(cid:3)(cid:255)(cid:1189)t 80 tri(cid:1227)u

(cid:255)(cid:1239)ng. Bên c(cid:1189)nh s(cid:1269) ì (cid:1189)ch c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng, (cid:255)ã có c(cid:1241) phi(cid:1219)u ph(cid:1191)i t(cid:1189)m ng(cid:1263)ng giao d(cid:1231)ch do

phát hi(cid:1227)n có s(cid:1269) gian l(cid:1201)n trong vi(cid:1227)c hoàn thu(cid:1219) giá tr(cid:1231) gia t(cid:259)ng c(cid:1259)a công ty c(cid:1241) ph(cid:1195)n (cid:255)(cid:1239)

(cid:75)(cid:1245)p H(cid:1189) Long v(cid:1247)i mã c(cid:1241) phi(cid:1219)u là CAN. Sau khi b(cid:1231) phát hi(cid:1227)n gian l(cid:1201)n trong vi(cid:1227)c hoàn

thu(cid:1219) vào tháng 10/2002, c(cid:1241) phi(cid:1219)u c(cid:1259)a công ty này vào ngày 02/10/2002 có giá giao

(cid:71)(cid:1231)ch là 19.200 (cid:255)(cid:1239)ng/c(cid:1241) phi(cid:1219)u thì (cid:255)(cid:1219)n ngày 23/10/2002 c(cid:1241) phi(cid:1219)u này ch(cid:1229) giao d(cid:1231)ch t(cid:1189)i

(cid:80)(cid:1261)c giá 17.800 (cid:255)(cid:1239)ng/c(cid:1241) phi(cid:1219)u.

(cid:55)(cid:1263) gi(cid:1267)a tháng 4/2002, các công ty ch(cid:1261)ng khoán th(cid:1269)c hi(cid:1227)n chi(cid:1219)n l(cid:1133)(cid:1255)c c(cid:1189)nh tranh

thông qua vi(cid:1227)c gi(cid:1191)m phí môi gi(cid:1247)i. Bên c(cid:1189)nh (cid:255)ó Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c c(cid:458)ng có chính sách rà soát

vi(cid:1227)c chuy(cid:1223)n nh(cid:1133)(cid:1255)ng (cid:255)(cid:1193)t ven (cid:255)ô làm cho giá nhà (cid:255)(cid:1193)t ch(cid:1267)ng l(cid:1189)i và (cid:255)(cid:1239)ng th(cid:1249)i ch(cid:1261)ng

khoán nhích lên. (cid:264)ây là l(cid:1195)n (cid:255)(cid:1195)u tiên k(cid:1223) t(cid:1263) khi TTCK Vi(cid:1227)t Nam ra (cid:255)(cid:1249)i các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)

(cid:80)(cid:1247)i nh(cid:1201)n ra (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c m(cid:1245)t m(cid:1237)i liên k(cid:1219)t gi(cid:1267)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng nhà (cid:255)(cid:1193)t và TTCK t(cid:1189)i Vi(cid:1227)t Nam. (cid:264)(cid:1219)n

ngày 01/8/2002, biên (cid:255)(cid:1245) giao d(cid:1231)ch c(cid:1241) phi(cid:1219)u (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ch(cid:1229)nh thành +/- 3% thay vì +/-

2%.

(cid:264)(cid:1219)n tháng 4/2003, TTCK b(cid:1203)t (cid:255)(cid:1195)u sôi (cid:255)(cid:1245)ng v(cid:1247)i s(cid:1269) tham gia c(cid:1259)a công ty c(cid:1241) ph(cid:1195)n c(cid:1131)

khí x(cid:259)ng d(cid:1195)u, mã c(cid:1241) phi(cid:1219)u là PMS v(cid:1247)i m(cid:1261)c v(cid:1237)n (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u l(cid:1227) là 32 t(cid:1273)(cid:3) (cid:255)(cid:1239)ng trong (cid:255)ó Nhà

(cid:81)(cid:1133)(cid:1247)c chi(cid:1219)m 36,45%. Ch(cid:1229) s(cid:1237) ch(cid:1261)ng khoán VN-index t(cid:259)ng cao liên t(cid:1257)c trong m(cid:1193)y phiên

sau T(cid:1219)t Giáp Thân. (cid:264)ây là th(cid:1249)i gian các công ty h(cid:1233)p (cid:255)(cid:1189)i h(cid:1245)i c(cid:1241)(cid:3)(cid:255)ông và thông báo vi(cid:1227)c

chi tr(cid:1191) c(cid:1241) t(cid:1261)c, vi(cid:1227)c các công ty niêm y(cid:1219)t tr(cid:1191) c(cid:1241) t(cid:1261)c r(cid:1193)t cao (cid:255)ã thu hút khá nhi(cid:1221)u nhà (cid:255)(cid:1195)u

(cid:87)(cid:1133) tr(cid:1133)(cid:1247)c (cid:255)ây ch(cid:1259) y(cid:1219)u s(cid:1265) d(cid:1257)ng ti(cid:1221)n nhàn r(cid:1243)i vào các tài kho(cid:1191)n ti(cid:1219)t ki(cid:1227)m trong ngân hàng.

Ngày 8/11/2004, l(cid:1195)n (cid:255)(cid:1195)u tiên trên TTCK Vi(cid:1227)t Nam, m(cid:1245)t lo(cid:1189)i ch(cid:1261)ng ch(cid:1229) qu(cid:1275) (VF1)

tham gia niêm y(cid:1219)t, và (cid:255)ây là lo(cid:1189)i ch(cid:1261)ng khoán niêm y(cid:1219)t có v(cid:1237)n (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u l(cid:1227) l(cid:1247)n nh(cid:1193)t trên th(cid:1231)

tr(cid:1133)(cid:1249)ng. T(cid:1241)ng s(cid:1237) ch(cid:1261)ng ch(cid:1229) qu(cid:1275) niêm y(cid:1219)t là 30 tri(cid:1227)u ch(cid:1261)ng ch(cid:1229). S(cid:1269) tham gia c(cid:1259)a công ty

liên doanh (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng ch(cid:1229) qu(cid:1275) Vi(cid:1227)t Nam (VFM) vào TTCK (cid:255)ã c(cid:1259)ng c(cid:1237) lòng tin c(cid:1259)a

nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) và t(cid:1189)o cho th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng m(cid:1245)t l(cid:1133)(cid:1255)ng hàng hóa (cid:255)áng k(cid:1223). (cid:264)(cid:1219)n cu(cid:1237)i n(cid:259)m 2004, ch(cid:1229)

(cid:86)(cid:1237) VN-index (cid:255)ã x(cid:1193)p x(cid:1229) v(cid:1247)i m(cid:1261)c c(cid:1259)a n(cid:259)m 2001. Th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng ki(cid:1219)n m(cid:1245)t s(cid:1269) t(cid:259)ng giá

(cid:70)(cid:1241) phi(cid:1219)u c(cid:1259)a hàng lo(cid:1189)t các công ty niêm y(cid:1219)t: GMD, HAP, SAM, BT6, REE, TMS,

SAV. C(cid:458)ng vào th(cid:1249)i (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m cu(cid:1237)i n(cid:259)m, th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)ón nh(cid:1201)n s(cid:1269) tham gia niêm y(cid:1219)t c(cid:1259)a m(cid:1245)t

công ty m(cid:1189)nh trong ngành ch(cid:1219) bi(cid:1219)t th(cid:1269)c ph(cid:1197)m v(cid:1247)i mã c(cid:1241) phi(cid:1219)u là NKD. T(cid:1263) ngày chính

th(cid:1261)c niêm y(cid:1219)t 15/12/2004, c(cid:1241) phi(cid:1219)u NKD liên t(cid:1257)c (cid:255)(cid:1261)ng trong top 10 c(cid:1241) phi(cid:1219)u m(cid:1189)nh

nh(cid:1193)t trong các phiên giao d(cid:1231)ch. M(cid:1211)c dù ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng kinh doanh ch(cid:1261)ng khoán phát tri(cid:1223)n

sôi (cid:255)(cid:1245)ng tr(cid:1251) l(cid:1189)i nh(cid:1133)ng (cid:255)(cid:1219)n n(cid:259)m cu(cid:1237)i n(cid:259)m 2004 thì t(cid:1241)ng giá tr(cid:1231) giao d(cid:1231)ch c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng

ch(cid:1229)(cid:3)(cid:255)(cid:1189)t 132 tri(cid:1227)u USD, chi(cid:1219)m 0,4% GDP v(cid:1247)i s(cid:1269) tham gia c(cid:1259)a ch(cid:1229) v(cid:1235)n v(cid:1213)n 26 công ty

niêm y(cid:1219)t, trong khi m(cid:1257)c tiêu (cid:255)(cid:1133)a ra thì (cid:255)(cid:1219)n n(cid:259)m 2010 t(cid:1241)ng giá tr(cid:1231) v(cid:1237)n hóa c(cid:1259)a th(cid:1231)

tr(cid:1133)(cid:1249)ng ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:1189)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c 10 – 15% GDP thì TTCK m(cid:1247)i th(cid:1269)c s(cid:1269) là kênh huy (cid:255)(cid:1245)ng v(cid:1237)n (cid:255)(cid:1195)u

(cid:87)(cid:1133) có ý ngh(cid:429)a.

Th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ti(cid:1219)p t(cid:1257)c phát tri(cid:1223)n m(cid:1189)nh trong n(cid:259)m 2005. Thông tin v(cid:1221) vi(cid:1227)c Trung Qu(cid:1237)c

xúc ti(cid:1219)n cho các Doanh nghi(cid:1227)p Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c l(cid:1247)n c(cid:1241) ph(cid:1195)n hóa (cid:255)ã thúc (cid:255)(cid:1197)y các nhà ho(cid:1189)ch

(cid:255)(cid:1231)nh chính sách c(cid:1259)a Vi(cid:1227)t Nam. Chính vì v(cid:1201)y gi(cid:1267)a tháng 2/2005 Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c cho phép

công ty S(cid:1267)a Vi(cid:1227)t Nam (Vinamilk) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c bán b(cid:1247)t 15% v(cid:1237)n s(cid:1251) h(cid:1267)u nhà n(cid:1133)(cid:1247)c tr(cid:1231) giá 182,7

(cid:87)(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng theo hình th(cid:1261)c (cid:255)(cid:1193)u giá t(cid:1189)i TTGDCK H(cid:1239) Chí Minh. Phiên (cid:255)(cid:1193)u giá c(cid:1241) ph(cid:1195)n c(cid:1259)a

Vinamilk (cid:255)ã (cid:255)ánh m(cid:1245)t d(cid:1193)u m(cid:1237)c quan tr(cid:1233)ng trong vi(cid:1227)c c(cid:1241) ph(cid:1195)n hóa doanh nghi(cid:1227)p nhà

(cid:81)(cid:1133)(cid:1247)c (DNNN) g(cid:1203)n v(cid:1247)i TTCK và (cid:255)áp (cid:1261)ng mong (cid:255)(cid:1255)i c(cid:1259)a các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133). Th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ti(cid:1219)p

(cid:87)(cid:1257)c phát tri(cid:1223)n (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh và m(cid:1245)t (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m (cid:255)áng m(cid:1263)ng là th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)ón nh(cid:1201)n s(cid:1269) tham gia c(cid:1259)a

nhi(cid:1221)u nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) n(cid:1133)(cid:1247)c ngoài, th(cid:1223) hi(cid:1227)n rõ qua phiên (cid:255)(cid:1193)u giá c(cid:1241) phi(cid:1219)u c(cid:1259)a công ty

Vinamilk khi mà các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) n(cid:1133)(cid:1247)c ngoài ((cid:264)TNN) (cid:255)ã mua h(cid:1219)t 99% c(cid:1241) phi(cid:1219)u c(cid:1259)a

công ty C(cid:1241) ph(cid:1195)n Vinamilk ngay trong phiên (cid:255)(cid:1193)u giá ngày 17/2/2005. (cid:264)(cid:1211)c bi(cid:1227)t trong

ngày 20/4/2005, ch(cid:1229) s(cid:1237) VN-index (cid:255)ã t(cid:259)ng (cid:255)(cid:1245)t ng(cid:1245)t lên 285,99 (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m v(cid:1247)i giá tr(cid:1231) giao d(cid:1231)ch

(cid:255)(cid:1189)t 36 t(cid:1273) ngay sau khi có thông tin v(cid:1221) d(cid:1269) th(cid:1191)o Quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh cho phép nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) n(cid:1133)(cid:1247)c

ngoài n(cid:1203)m s(cid:1251) h(cid:1267)u 49% v(cid:1237)n c(cid:1241) ph(cid:1195)n c(cid:1259)a doanh nghi(cid:1227)p niêm y(cid:1219)t thay vì 30% nh(cid:1133) quy

(cid:255)(cid:1231)nh tr(cid:1133)(cid:1247)c (cid:255)ây. Theo Quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh 238/05/Q(cid:264) ngày 29 tháng 9 n(cid:259)m 2005 thì k(cid:1223) t(cid:1263) ngày

01 tháng 10 n(cid:259)m 2005, các t(cid:1241) ch(cid:1261)c, cá nhân n(cid:1133)(cid:1247)c ngoài có quy(cid:1221)n n(cid:1203)m gi(cid:1267) 49% c(cid:1241)

phi(cid:1219)u niêm y(cid:1219)t thay vì 30% nh(cid:1133) quy (cid:255)(cid:1231)nh tr(cid:1133)(cid:1247)c (cid:255)ây. Vi(cid:1227)c góp v(cid:1237)n mua c(cid:1241) phi(cid:1219)u, kinh

doanh hay góp v(cid:1237)n liên doanh thành l(cid:1201)p các công ty ch(cid:1261)ng khoán, qu(cid:1191)n lý qu(cid:1275) c(cid:1259)a các

(cid:87)(cid:1241) ch(cid:1261)c cá nhân n(cid:1133)(cid:1247)c ngoài c(cid:458)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c nâng lên m(cid:1261)c 49% v(cid:1237)n (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u l(cid:1227).

Giao d(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng khoán sôi (cid:255)(cid:1245)ng vào cu(cid:1237)i n(cid:259)m 2005, ngoài vi(cid:1227)c m(cid:1251) c(cid:1265)a cho các

nhà (cid:264)TNN thì t(cid:1189)i th(cid:1249)i (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m này tình hình nhà (cid:255)(cid:1193)t (cid:255)ang (cid:255)óng b(cid:259)ng, thêm vào (cid:255)ó giá

vàng cu(cid:1237)i n(cid:259)m t(cid:259)ng cao, các nhà (cid:264)TNN tích c(cid:1269)c mua c(cid:1241) phi(cid:1219)u (cid:255)(cid:1197)y ch(cid:1229) s(cid:1237) ch(cid:1261)ng khoán

VN-index cu(cid:1237)i n(cid:259)m 2005 t(cid:259)ng lên m(cid:1261)c 309,26 t(cid:259)ng 21,7 (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m, t(cid:259)ng 30% so v(cid:1247)i cu(cid:1237)i

(cid:81)(cid:259)m 2004. (cid:264)ây là m(cid:1261)c t(cid:259)ng cao k(cid:1273) l(cid:1257)c k(cid:1223) t(cid:1263) khi hình thành TTCK Vi(cid:1227)t Nam. V(cid:1247)i s(cid:1269)

tham gia c(cid:1259)a công ty C(cid:1241) ph(cid:1195)n Kinh (cid:255)ô Mi(cid:1221)n Nam, mã c(cid:1241) phi(cid:1219)u KDC v(cid:1247)i v(cid:1237)n (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u l(cid:1227)

250 t(cid:1273) và công ty c(cid:1241) ph(cid:1195)n G(cid:1189)ch khói Nh(cid:1231) Hi(cid:1227)p mã c(cid:1241) phi(cid:1219)u là NHC, s(cid:1237) thành viên

tham gia niêm y(cid:1219)t trên TTCK (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c nâng lên là 31 thành viên, t(cid:259)ng 5 thành viên so v(cid:1247)i

(cid:81)(cid:259)m 2004. Trong (cid:255)(cid:1255)t chia c(cid:1241) t(cid:1261)c cu(cid:1237)i n(cid:259)m 2005, h(cid:1195)u h(cid:1219)t các công ty (cid:255)(cid:1221)u (cid:255)(cid:1189)t m(cid:1261)c sàn

là 1%/tháng, riêng công ty Vinamilk, B(cid:1191)o Minh là 15%/n(cid:259)m, công ty Gi(cid:1237)ng cây tr(cid:1239)ng

mi(cid:1221)n Nam là 20%, công ty có hi(cid:1227)u qu(cid:1191) kinh doanh không cao nh(cid:1133)(cid:3)(cid:264)(cid:1133)(cid:1249)ng Biên Hòa thì

(cid:80)(cid:1261)c chia c(cid:458)ng (cid:255)(cid:1189)t 18%/n(cid:259)m.

(cid:57)(cid:1221) m(cid:1211)t qu(cid:1191)n lý Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c, trong n(cid:259)m 2005, Chính ph(cid:1259) quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh chuy(cid:1223)n UBCK

(cid:89)(cid:1221) tr(cid:1269)c thu(cid:1245)c B(cid:1245) Tài chính thay vì thu(cid:1245)c Chính ph(cid:1259). Gi(cid:1247)i (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)(cid:3)(cid:255)ánh giá (cid:255)ây là quy(cid:1219)t

(cid:255)(cid:1231)nh nh(cid:1205)m thúc (cid:255)(cid:1197)y s(cid:1269) phát tri(cid:1223)n c(cid:1259)a TTCK do s(cid:1269) ch(cid:1229)(cid:3)(cid:255)(cid:1189)o tr(cid:1269)c ti(cid:1219)p c(cid:1259)a m(cid:1245)t b(cid:1245) ngành

chuyên môn.

Ngày 8 tháng 3 n(cid:259)m 2005, l(cid:1195)n (cid:255)(cid:1195)u tiên TTGDCK Hà N(cid:1245)i t(cid:1241) ch(cid:1261)c (cid:255)(cid:1193)u giá c(cid:1241) phi(cid:1219)u

(cid:79)(cid:1195)n (cid:255)(cid:1195)u phát hành ra công chúng c(cid:1259)a nhà máy thi(cid:1219)t b(cid:1231) B(cid:1133)u (cid:255)(cid:76)(cid:1227)n, và k(cid:1219)t qu(cid:1191)(cid:3)(cid:255)(cid:1189)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c

ngoài s(cid:1269) mong (cid:255)(cid:1255)i v(cid:1247)i giá tr(cid:1231) c(cid:1241) phi(cid:1219)u d(cid:1269) ki(cid:1219)n (cid:255)em v(cid:1221) kho(cid:1191)ng 15,8 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng thì m(cid:1261)c thu

th(cid:1269)c t(cid:1219) là 25 t(cid:1273), g(cid:1193)p 1,6 l(cid:1195)n so giá chào bán. Hai ngày sau, TTGDCK Hà N(cid:1245)i ti(cid:1219)p t(cid:1257)c t(cid:1241)

ch(cid:1261)c phiên (cid:255)(cid:1193)u giá 40% v(cid:1237)n Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c c(cid:1259)a công ty V(cid:429)nh S(cid:1131)n Sông Hinh v(cid:1247)i m(cid:1261)c giá

kh(cid:1247)p là 10.500 (cid:255)(cid:1239)ng/c(cid:1241) phi(cid:1219)u so v(cid:1247)i m(cid:1261)c giá chào là 10.200 (cid:255)(cid:1239)ng/ c(cid:1241) phi(cid:1219)u, (cid:255)em l(cid:1189)i

giá tr(cid:1231) cao h(cid:1131)n so v(cid:1247)i giá chào th(cid:1195)u là 16 t(cid:1273)(cid:3) (cid:255)(cid:1239)ng. Phiên giao d(cid:1231)ch th(cid:259)m dò và phiên

(cid:255)(cid:1193)u giá (cid:255)(cid:1195)u tiên c(cid:1259)a TTGDCK Hà N(cid:1245)i không ch(cid:1229) có ý ngh(cid:429)a trong vi(cid:1227)c m(cid:1251) r(cid:1245)ng th(cid:1231)

tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán Vi(cid:1227)t Nam mà còn (cid:255)ánh d(cid:1193)u s(cid:1269) thành công trong vi(cid:1227)c thúc (cid:255)(cid:1197)y ti(cid:1219)n

trình c(cid:1241) ph(cid:1195)n hóa các doanh nghi(cid:1227)p nhà n(cid:1133)(cid:1247)c m(cid:1245)t cách công khai và lành m(cid:1189)nh.

TTGDCK Hà N(cid:1245)i tr(cid:1251) thành m(cid:1245)t sân ch(cid:1131)i h(cid:1193)p d(cid:1199)n thu hút các doanh nghi(cid:1227)p (cid:255)ang trên

con (cid:255)(cid:1133)(cid:1249)ng t(cid:259)ng v(cid:1237)n cho giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n c(cid:1241) ph(cid:1195)n hóa.

Cùng v(cid:1247)i s(cid:1269) phát tri(cid:1223)n c(cid:1259)a TTGDCK H(cid:1239) Chí Minh, sàn giao d(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng khoán Hà

(cid:49)(cid:1245)i c(cid:458)ng có nhi(cid:1221)u kh(cid:1251)i s(cid:1203)c. Sau m(cid:1245)t n(cid:259)m (cid:255)i vào ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng, ch(cid:1229) s(cid:1237) ch(cid:1261)ng khoán trên

sàn Hà N(cid:1245)i (cid:255)(cid:1189)t 240 (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m, dung l(cid:1133)(cid:1255)ng th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng kho(cid:1191)ng 4.000 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng và giá tr(cid:1231) giao

(cid:71)(cid:1231)ch m(cid:1243)i phiên (cid:255)(cid:1189)t 25 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng. M(cid:1211)c dù m(cid:1257)c tiêu ban (cid:255)(cid:1195)u (cid:255)(cid:1211)t ra là TTGDCK Hà N(cid:1245)i ch(cid:1229)

thu hút các doanh nghi(cid:1227)p v(cid:1263)a và nh(cid:1235) nh(cid:1133)ng qua m(cid:1245)t th(cid:1249)i gian ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng thì Trung tâm

(cid:255)ã thu hút m(cid:1245)t s(cid:1237) doanh nghi(cid:1227)p có tên tu(cid:1241)i nh(cid:1133) V(cid:429)nh S(cid:1131)n Sông Hinh v(cid:1247)i v(cid:1237)n (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u l(cid:1227)

lên (cid:255)(cid:1219)n 1.225 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng hay công ty c(cid:1241) ph(cid:1195)n B(cid:1191)o Hi(cid:1223)m Qu(cid:1237)c gia v(cid:1247)i s(cid:1237) v(cid:1237)n (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u l(cid:1227)(cid:3)(cid:255)(cid:259)ng

ký là 343 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng.

Th(cid:1249)i k(cid:484) sôi (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a TTCK Vi(cid:1227)t Nam chính th(cid:1261)c b(cid:1203)t (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1263) khi b(cid:1133)(cid:1247)c vào n(cid:259)m

2006 v(cid:1247)i s(cid:1269) tham gia c(cid:1259)a hàng lo(cid:1189)t các th(cid:1133)(cid:1131)ng hi(cid:1227)u m(cid:1189)nh. S(cid:1269) ki(cid:1227)n công ty Cáp và dây

(cid:255)(cid:76)(cid:1227)n Taya Vi(cid:1227)t Nam, công ty có v(cid:1237)n (cid:264)TNN (cid:255)(cid:1195)u tiên tham gia giao d(cid:1231)ch trên sàn H(cid:1239)

Chí Minh n(cid:259)m 2006 m(cid:1251) ra th(cid:1249)i k(cid:484) tham gia tr(cid:1269)c ti(cid:1219)p c(cid:1259)a các doanh nghi(cid:1227)p có v(cid:1237)n (cid:255)(cid:1195)u

(cid:87)(cid:1133) n(cid:1133)(cid:1247)c ngoài t(cid:1189)i TTCK Vi(cid:1227)t Nam. T(cid:1263) tháng 3 n(cid:259)m 2006 c(cid:1241) phi(cid:1219)u giao d(cid:1231)ch (cid:1251) c(cid:1191) hai

sàn Hà N(cid:1245)i và H(cid:1239) Chí Minh (cid:255)(cid:1221)u nóng lên, giá nhi(cid:1221)u c(cid:1241) phi(cid:1219)u t(cid:259)ng cao, giá tr(cid:1231) giao d(cid:1231)ch

qua các phiên có lúc lên (cid:255)(cid:1219)n 200 t(cid:1273). (cid:264)(cid:1219)n ngày 31 tháng 3 n(cid:259)m 2006 phiên (cid:255)(cid:1193)u giá c(cid:1241)

ph(cid:1195)n c(cid:1259)a công ty (cid:264)(cid:1189)i lý hàng h(cid:1191)i Vi(cid:1227)t Nam (VOSA) (cid:255)(cid:1189)t m(cid:1261)c k(cid:1273) l(cid:1257)c v(cid:1221) s(cid:1237) l(cid:1133)(cid:1255)ng nhà

(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) tham gia (cid:255)(cid:1193)u giá, k(cid:1273) l(cid:1257)c v(cid:1221) s(cid:1237) l(cid:1133)(cid:1255)ng c(cid:1241) ph(cid:1195)n (cid:255)(cid:259)ng ký mua g(cid:1193)p 8,61 l(cid:1195)n c(cid:1241) ph(cid:1195)n

(cid:255)(cid:1193)u giá và k(cid:1273) l(cid:1257)c v(cid:1221) m(cid:1261)c giá trúng th(cid:1195)u. TTCK Vi(cid:1227)t Nam ti(cid:1219)p t(cid:1257)c (cid:255)à t(cid:259)ng tr(cid:1133)(cid:1251)ng có

(cid:70)(cid:1191)m giác nh(cid:1133) TTCK Vi(cid:1227)t Nam (cid:255)ang (cid:1251) giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n cách (cid:255)ây 10 n(cid:259)m c(cid:1259)a TTCK Th(cid:1133)(cid:1255)ng

(cid:43)(cid:1191)i và Thâm Quy(cid:1219)n khi mà nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) bình dân c(cid:458)ng l(cid:458) l(cid:1133)(cid:1255)t tham gia th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng.

Sau khi v(cid:1133)(cid:1255)t qua 500 (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m t(cid:1189)i phiên giao d(cid:1231)ch cu(cid:1237)i cùng c(cid:1259)a tháng 3 n(cid:259)m 2006, ch(cid:1229)

(cid:86)(cid:1237) ch(cid:1261)ng khoán VN-index (cid:255)(cid:1189)t m(cid:1261)c k(cid:1273) l(cid:1257)c 571,16 (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m t(cid:1189)i phiên giao d(cid:1231)ch c(cid:1259)a ngày 20

tháng 4 n(cid:259)m 2006. Nh(cid:1133) v(cid:1201)y tính t(cid:1263)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u n(cid:259)m 2006 (cid:255)(cid:1219)n th(cid:1249)i (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m t(cid:259)ng cao nh(cid:1193)t thì ch(cid:1229)

(cid:86)(cid:1237) VN-index (cid:255)ã t(cid:259)ng 85,75% và (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c kênh CNN c(cid:1259)a M(cid:1275)(cid:3)(cid:255)ánh giá là m(cid:1245)t trong hai th(cid:1231)

tr(cid:1133)(cid:1249)ng t(cid:259)ng tr(cid:1133)(cid:1251)ng m(cid:1189)nh nh(cid:1193)t th(cid:1219) gi(cid:1247)i trong n(cid:259)m 2006. (cid:264)áng chú ý là k(cid:1223) t(cid:1263) th(cid:1249)i (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m

(cid:255)ó nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) b(cid:1203)t (cid:255)(cid:1195)u chuy(cid:1223)n h(cid:1133)(cid:1247)ng sang các c(cid:1241) phi(cid:1219)u có giá giao d(cid:1231)ch th(cid:1193)p. M(cid:1211)c dù

xu h(cid:1133)(cid:1247)ng c(cid:1259)a 5 lo(cid:1189)i c(cid:1241) phi(cid:1219)u d(cid:1199)n (cid:255)(cid:1195)u th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) n(cid:1133)(cid:1247)c ngoài và các

(cid:87)(cid:1241) ch(cid:1261)c niêm y(cid:1219)t bán b(cid:1247)t c(cid:1241) ph(cid:1195)n c(cid:1259)a thành viên H(cid:1245)i (cid:255)(cid:1239)ng qu(cid:1191)n tr(cid:1231) nh(cid:1133)ng d(cid:1133)(cid:1249)ng nh(cid:1133)

(cid:89)(cid:1199)n không ng(cid:259)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c làn sóng mua c(cid:1241) phi(cid:1219)u. Giá tr(cid:1231) giao d(cid:1231)ch m(cid:1243)i phiên (cid:255)(cid:1189)t trung bình

là 150 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng.

Sau nhi(cid:1221)u c(cid:1191)nh báo c(cid:1259)a các chuyên gia và các ph(cid:1133)(cid:1131)ng ti(cid:1227)n thông tin (cid:255)(cid:1189)i chúng thì

xu h(cid:1133)(cid:1247)ng mua c(cid:1241) phi(cid:1219)u b(cid:1205)ng b(cid:1193)t c(cid:1261) giá nào có ph(cid:1195)n ch(cid:1267)ng l(cid:1189)i. T(cid:1189)i phiên giao d(cid:1231)ch

ngày 27 tháng 4 n(cid:259)m 2006, th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)ã ch(cid:1261)ng ki(cid:1219)n m(cid:1245)t s(cid:1269)(cid:3)(cid:255)(cid:1191)o chi(cid:1221)u khi mà h(cid:1195)u h(cid:1219)t

các l(cid:1227)nh (cid:255)(cid:1211)t bán tràn ng(cid:1201)p trên b(cid:1191)ng (cid:255)(cid:76)(cid:1227)n t(cid:1265), các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) tranh nhau bán tháo c(cid:1241)

phi(cid:1219)u, ch(cid:1229) s(cid:1237) ch(cid:1261)ng khoán VN-index gi(cid:1191)m (cid:255)(cid:1245)t ng(cid:1245)t 50 (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m sau khi (cid:255)(cid:1189)t m(cid:1261)c (cid:255)(cid:1229)nh là

632,69 (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m. S(cid:1269) t(cid:1257)t gi(cid:1191)m (cid:255)(cid:1245)t ng(cid:1245)t này (cid:255)ã làm các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) trên c(cid:1191) hai sàn m(cid:1193)t

ph(cid:1133)(cid:1131)ng h(cid:1133)(cid:1247)ng và khuynh h(cid:1133)(cid:1247)ng bán ti(cid:1219)p t(cid:1257)c di(cid:1225)n ra làm cho th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng nh(cid:1133) lao xu(cid:1237)ng

(cid:71)(cid:1237)c.

Tr(cid:1133)(cid:1247)c xu h(cid:1133)(cid:1247)ng gi(cid:1191)m giá ch(cid:1261)ng khoán, d(cid:1133) lu(cid:1201)n lo ng(cid:1189)i s(cid:1217) x(cid:1191)y ra tình tr(cid:1189)ng (cid:255)(cid:1241) v(cid:1253)

TTCK Vi(cid:1227)t Nam và yêu c(cid:1195)u c(cid:1195)n có m(cid:1245)t s(cid:1269) can thi(cid:1227)p c(cid:1259)a Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c nh(cid:1133)ng theo các

chuyên gia thì TTCK lúc này ch(cid:1133)a c(cid:1195)n ph(cid:1191)i can thi(cid:1227)p b(cid:1251)i th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng s(cid:1257)t gi(cid:1191)m nh(cid:1133)ng

kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng c(cid:1241) phi(cid:1219)u và giá tr(cid:1231) giao d(cid:1231)ch v(cid:1199)n duy trì (cid:1251) m(cid:1261)c cao, trên d(cid:1133)(cid:1247)i 2 tri(cid:1227)u c(cid:1241)

phi(cid:1219)u (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c giao d(cid:1231)ch và giá tr(cid:1231)(cid:3)(cid:255)(cid:1189)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c kho(cid:1191)ng 200 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng/phiên. Ngoài ra s(cid:1237) l(cid:1133)(cid:1255)ng

các t(cid:1241) ch(cid:1261)c n(cid:1203)m gi(cid:1267) ch(cid:1261)ng khoán niêm y(cid:1219)t v(cid:1199)n không thay (cid:255)(cid:1241)i, các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) n(cid:1133)(cid:1247)c

ngoài ti(cid:1219)p t(cid:1257)c t(cid:259)ng c(cid:1133)(cid:1249)ng mua vào. H(cid:1131)n n(cid:1267)a v(cid:1247)i vi(cid:1227)c kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh (cid:255)(cid:1231)nh k(cid:484) nh(cid:1133) trên sàn

(cid:43)(cid:1239) Chí Minh thì vi(cid:1227)c can thi(cid:1227)p b(cid:1205)ng bi(cid:1227)n pháp ng(cid:1133)ng giao d(cid:1231)ch là khó th(cid:1269)c hi(cid:1227)n. Tuy

nhiên (cid:255)(cid:1219)n ngày 11 tháng 5 n(cid:259)m 2006, TTCK b(cid:1203)t (cid:255)(cid:1195)u sôi (cid:255)(cid:1245)ng tr(cid:1251) l(cid:1189)i, nh(cid:1133)ng nh(cid:1267)ng

bi(cid:1219)n (cid:255)(cid:1245)ng trên TTCK v(cid:1263)a qua ít nhi(cid:1221)u c(cid:458)ng gây t(cid:1241)n th(cid:1193)t cho nhi(cid:1221)u nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), (cid:255)(cid:1239)ng

th(cid:1249)i làm m(cid:1193)t ph(cid:1133)(cid:1131)ng h(cid:1133)(cid:1247)ng c(cid:1259)a các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) theo phong trào. (cid:264)(cid:1223) gi(cid:1191)m b(cid:1247)t áp l(cid:1269)c

cho th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng UBCKNN (cid:255)ã cho phép các TTGDCK t(cid:259)ng th(cid:1249)i gian giao d(cid:1231)ch, c(cid:1257) th(cid:1223) là

TTGDCK Hà N(cid:1245)i s(cid:1217) t(cid:259)ng s(cid:1237) phiên giao d(cid:1231)ch t(cid:1263) 3 phiên lên 5 phiên trong tu(cid:1195)n,

TTGDCK H(cid:1239) Chí Minh có thêm m(cid:1245)t l(cid:1195)n kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh n(cid:1267)a là 3 l(cid:1195)n trong m(cid:1245)t ngày và

phiên kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh này s(cid:1217)(cid:3) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c chuy(cid:1223)n sang hình th(cid:1261)c kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh liên t(cid:1257)c d(cid:1269) ki(cid:1219)n th(cid:1269)c

hi(cid:1227)n trong tháng 6 n(cid:259)m 2006 nh(cid:1133)ng th(cid:1269)c t(cid:1219) phiên kh(cid:1247)p l(cid:1227)nh này chính th(cid:1261)c (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c th(cid:1269)c

hi(cid:1227)n vào tháng 7 n(cid:259)m 2007. Công tác b(cid:1241) túc ki(cid:1219)n th(cid:1261)c cho các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)(cid:3)(cid:255)(cid:1189)i chúng

(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c t(cid:259)ng c(cid:1133)(cid:1249)ng, các công ty ch(cid:1261)ng khoán (cid:255)ã t(cid:1241) ch(cid:1261)c các bu(cid:1241)i h(cid:1245)i th(cid:1191)o nh(cid:1205)m (cid:255)(cid:1231)nh

(cid:75)(cid:1133)(cid:1247)ng cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) cách (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) hi(cid:1227)u qu(cid:1191), phân tán r(cid:1259)i ro và tham kh(cid:1191)o các chuyên

gia, t(cid:1241) ch(cid:1261)c t(cid:1133) v(cid:1193)n có uy tín.

Nh(cid:1133) v(cid:1201)y sau 7 n(cid:259)m ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng, TTCK Vi(cid:1227)t Nam (cid:255)ã có nh(cid:1267)ng chuy(cid:1223)n bi(cid:1219)n (cid:255)áng k(cid:1223).

Vài n(cid:259)m g(cid:1195)n (cid:255)ây m(cid:1261)c v(cid:1237)n hóa c(cid:1259)a TTCK Vi(cid:1227)t Nam (cid:255)ã t(cid:259)ng (cid:255)(cid:1245)t bi(cid:1219)n và (cid:255)(cid:1189)t 24,4 t(cid:1273)

USD vào cu(cid:1237)i tháng 4 n(cid:259)m 2007, t(cid:259)ng h(cid:1131)n 1400 l(cid:1195)n so v(cid:1247)i n(cid:259)m 2000. S(cid:1237) l(cid:1133)(cid:1255)ng doanh

nghi(cid:1227)p niêm y(cid:1219)t t(cid:259)ng 704% so v(cid:1247)i n(cid:259)m 2000. V(cid:1237)n (cid:264)TNN vào TTCK Vi(cid:1227)t Nam c(cid:458)ng

có s(cid:1269) gia t(cid:259)ng (cid:255)áng k(cid:1223). Tính (cid:255)(cid:1219)n nay các nhà (cid:264)TNN (cid:255)ã (cid:255)(cid:1241) vào TTCK 4 t(cid:1273) USD. Theo

(cid:71)(cid:1269) tính quy mô c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng s(cid:1217) ti(cid:1219)p t(cid:1257)c m(cid:1251) r(cid:1245)ng do các doanh nghi(cid:1227)p (cid:255)ã và s(cid:1217) c(cid:1241)

ph(cid:1195)n hóa nh(cid:1133) Ngân hàng Ngo(cid:1189)i th(cid:1133)(cid:1131)ng Vi(cid:1227)t Nam, Ngân hàng (cid:264)(cid:1195)u t(cid:1133) và Phát tri(cid:1223)n,

Ngân hàng Nông nghi(cid:1227)p và Phát tri(cid:1223)n nông thôn, Ngân hàng Công th(cid:1133)(cid:1131)ng v(cid:1247)i s(cid:1237) v(cid:1237)n

lên (cid:255)(cid:1219)n hàng ngàn t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng s(cid:1217) niêm y(cid:1219)t trên sàn ch(cid:1261)ng khoán sau khi c(cid:1241) ph(cid:1195)n hóa.

Ch(cid:1229) s(cid:1237) VN-index c(cid:458)ng ch(cid:1261)ng minh s(cid:1269) t(cid:259)ng tr(cid:1133)(cid:1251)ng nhanh chóng nh(cid:1133)ng ti(cid:1221)m (cid:1197)n

nhi(cid:1221)u r(cid:1259)i ro c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng. N(cid:1219)u trong ngày giao d(cid:1231)ch (cid:255)(cid:1195)u tiên 28-7-2000, ch(cid:1229) s(cid:1237) VN-

index (cid:255)(cid:1189)t m(cid:1261)c 100 (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m thì (cid:255)(cid:1219)n tháng 3 n(cid:259)m 2007 ch(cid:1229) s(cid:1237) này (cid:255)ã (cid:255)(cid:1189)t m(cid:1261)c t(cid:259)ng k(cid:1273) l(cid:1257)c

lên 1.170 (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m và sau (cid:255)ó thì s(cid:1257)t gi(cid:1191)m m(cid:1189)nh (cid:255)(cid:1219)n m(cid:1261)c th(cid:1193)p nh(cid:1193)t là 380 (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m. S(cid:1237) l(cid:1133)(cid:1255)ng

nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) tham gia th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán c(cid:458)ng t(cid:259)ng lên (cid:255)áng k(cid:1223). Tính (cid:255)(cid:1219)n (cid:255)(cid:1195)u n(cid:259)m

2007 có (cid:255)(cid:1219)n 120.000 tài kho(cid:1191)n giao d(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng khoán (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c m(cid:1251), trong (cid:255)ó có g(cid:1195)n 2.000

tài kho(cid:1191)n c(cid:1259)a nhà (cid:264)TNN. S(cid:1237) l(cid:1133)(cid:1255)ng các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) t(cid:1241) ch(cid:1261)c c(cid:458)ng t(cid:259)ng lên (cid:255)áng k(cid:1223), hi(cid:1227)n

có 35 qu(cid:1275)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)(cid:3)(cid:255)ang ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng t(cid:1189)i Vi(cid:1227)t Nam, trong (cid:255)ó có 23 qu(cid:1275) n(cid:1133)(cid:1247)c ngoài và 12

qu(cid:1275)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) trong n(cid:1133)(cid:1247)c. Ngoài ra còn có g(cid:1195)n 50 t(cid:1241) ch(cid:1261)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) theo hình th(cid:1261)c (cid:1259)y thác

qua công ty ch(cid:1261)ng khoán. H(cid:1227) th(cid:1237)ng các t(cid:1241) ch(cid:1261)c trung gian trên TTCK (cid:255)ã hình thành và

phát tri(cid:1223)n nhanh chóng. Tính (cid:255)(cid:1219)n nay có 55 công ty ch(cid:1261)ng khoán, v(cid:1237)n (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u l(cid:1227) bình

quân (cid:255)(cid:1189)t 77 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng/công ty. Ngoài ra còn có s(cid:1269) tham gia c(cid:1259)a 18 công ty qu(cid:1191)n lý qu(cid:1275),

41 t(cid:1241) ch(cid:1261)c tham gia ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng l(cid:1133)u ký ch(cid:1261)ng khoán, 6 ngân hàng l(cid:1133)u ký ch(cid:1261)ng khoán.

(cid:37)(cid:1203)t (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1263) kho(cid:1191)ng gi(cid:1267)a n(cid:259)m 2006, tình tr(cid:1189)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) vào c(cid:1241) phi(cid:1219)u (cid:1251) n(cid:1133)(cid:1247)c ta mang

tâm lý “(cid:255)ám (cid:255)ông” trong (cid:255)ó có c(cid:1191) nh(cid:1267)ng ng(cid:1133)(cid:1249)i am hi(cid:1223)u v(cid:1221) ch(cid:1261)ng khoán c(cid:458)ng nh(cid:1133)

nh(cid:1267)ng ng(cid:1133)(cid:1249)i không có chút ki(cid:1219)n th(cid:1261)c v(cid:1221) ch(cid:1261)ng khoán (cid:255)(cid:1221)u mua bán theo phong trào

qua (cid:255)ó (cid:255)ã (cid:255)(cid:1197)y TTCK vào tình tr(cid:1189)ng nóng, tình tr(cid:1189)ng bong bóng ch(cid:1261)ng khoán là hoàn

toàn có th(cid:1201)t. Vi(cid:1227)c phát tri(cid:1223)n nhanh c(cid:1259)a TTCK c(cid:458)ng cho th(cid:1193)y nh(cid:1267)ng d(cid:1193)u hi(cid:1227)u kh(cid:1191) quan

(cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i n(cid:1221)n kinh t(cid:1219). Tuy nhiên, vi(cid:1227)c phát tri(cid:1223)n quá nóng c(cid:1259)a TTCK c(cid:458)ng s(cid:1217) phát sinh

(cid:80)(cid:1245)t s(cid:1237) v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1219) nh(cid:1133) các nhà (cid:264)TNN có (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n thao túng, d(cid:1225) gây r(cid:1259)i ro cho th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng.

Hay khi TTCK t(cid:259)ng quá nóng t(cid:1189)o (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n cho gi(cid:1247)i (cid:255)(cid:1195)u c(cid:1131) ch(cid:1237)t l(cid:1249)i và chuy(cid:1223)n sang

(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) vào th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng b(cid:1193)t (cid:255)(cid:1245)ng s(cid:1191)n, (cid:255)(cid:1197)y giá nhà (cid:255)(cid:1193)t lên cao.

Các ngân hàng th(cid:1133)(cid:1131)ng m(cid:1189)i trong quá trình tái c(cid:1131) c(cid:1193)u (cid:255)ã làm (cid:259)n t(cid:1237)t, phát tri(cid:1223)n. (cid:264)(cid:1223)

ti(cid:1219)p t(cid:1257)c nâng cao n(cid:259)ng l(cid:1269)c c(cid:1189)nh tranh khi gia nh(cid:1201)p WTO, các ngân hàng ph(cid:1191)i th(cid:1269)c hi(cid:1227)n

quy (cid:255)(cid:1231)nh t(cid:1189)i Ngh(cid:1231)(cid:3) (cid:255)(cid:1231)nh 141 ngày 22 tháng 11 n(cid:259)m 2006 c(cid:1259)a Chính ph(cid:1259) v(cid:1221) vi(cid:1227)c t(cid:259)ng

(cid:89)(cid:1237)n (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u l(cid:1227) c(cid:1259)a các ngân hàng ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:1189)t 1.000 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng và (cid:255)(cid:1219)n n(cid:259)m 2010 ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:1189)t 3.000

(cid:87)(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng. (cid:264)(cid:1223) có th(cid:1223) t(cid:259)ng v(cid:1237)n các ngân hàng th(cid:1269)c hi(cid:1227)n c(cid:1191) vi(cid:1227)c phát hành c(cid:1241) phi(cid:1219)u thông

qua vi(cid:1227)c phát hành m(cid:1247)i, phát hành thêm, th(cid:1133)(cid:1251)ng cu(cid:1237)i n(cid:259)m b(cid:1205)ng c(cid:1241) phi(cid:1219)u. (cid:264)ây chính là

nguyên nhân làm cho c(cid:1241) phi(cid:1219)u ngân hàng m(cid:1245)t th(cid:1249)i gian luôn (cid:1251) tr(cid:1189)ng thái quá nóng.

Ngoài ra trong th(cid:1249)i gian qua c(cid:458)ng phát sinh m(cid:1245)t tình tr(cid:1189)ng d(cid:1231)ch chuy(cid:1223)n v(cid:1237)n t(cid:1263) tài

kho(cid:1191)n ti(cid:1219)t ki(cid:1227)m c(cid:1259)a các cá nhân sang l(cid:429)nh v(cid:1269)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng khoán, hay các ngân hàng,

các công ty không thu(cid:1245)c l(cid:429)nh v(cid:1269)c ch(cid:1261)ng khoán c(cid:458)ng thành l(cid:1201)p m(cid:1245)t b(cid:1245) ph(cid:1201)n g(cid:1233)i là b(cid:1245)

ph(cid:1201)n (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) tài chính. Chính vi(cid:1227)c tham gia theo phong trào này (cid:255)ã làm cho th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng

tr(cid:1251) nên b(cid:1193)t (cid:1241)n, khó ki(cid:1223)m soát m(cid:1245)t khi phát sinh tin (cid:255)(cid:1239)n làm m(cid:1193)t ni(cid:1221)m tin c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u

(cid:87)(cid:1133), t(cid:1189)o ra ph(cid:1191)n (cid:1261)ng dây chuy(cid:1221)n (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i toàn th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng.

2.2 Phân tích ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) và nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro trên TTCK Vi(cid:1227)t Nam qua 2

(cid:81)(cid:259)m 2007 và 2008

2.2.1 Ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) trên TTCK Vi(cid:1227)t Nam n(cid:259)m 2007-2008:

(cid:49)(cid:259)m 2007 và n(cid:259)m 2008 là hai n(cid:259)m mà TTCK Vi(cid:1227)t Nam (cid:255)(cid:1189)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c nhi(cid:1221)u thành qu(cid:1191)

nh(cid:1133)ng c(cid:458)ng x(cid:1191)y ra nhi(cid:1221)u bi(cid:1219)n c(cid:1237) gây r(cid:1259)i ro và t(cid:1241)n th(cid:1193)t l(cid:1247)n cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133). Tr(cid:1133)(cid:1247)c h(cid:1219)t

chúng ta cùng (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m qua m(cid:1245)t vài con s(cid:1237)(cid:3)(cid:255)áng t(cid:1269) hào mà TTCK Vi(cid:1227)t Nam (cid:255)ã (cid:255)(cid:1189)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c.

Tính (cid:255)(cid:1219)n th(cid:1249)i (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m cu(cid:1237)i n(cid:259)m 2007, t(cid:1241)ng giá tr(cid:1231) v(cid:1237)n hóa c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng c(cid:1241) phi(cid:1219)u niêm

(cid:92)(cid:1219)t (cid:255)ã (cid:255)(cid:1189)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c trên 300 nghìn t(cid:1273)(cid:3) (cid:255)(cid:1239)ng, t(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1131)ng kho(cid:1191)ng 20 t(cid:1273) USD và b(cid:1205)ng

31%GDP. Riêng v(cid:1247)i v(cid:1237)n hóa c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng trái phi(cid:1219)u (cid:255)(cid:1189)t 80.000 t(cid:1273)(cid:3) (cid:255)(cid:1239)ng, b(cid:1205)ng

8%GDP. (cid:264)ó là nh(cid:1267)ng con s(cid:1237) v(cid:1133)(cid:1255)t tr(cid:1245)i so v(cid:1247)i n(cid:259)m 2006. S(cid:1237) l(cid:1133)(cid:1255)ng tài kho(cid:1191)n ch(cid:1261)ng

khoán tính (cid:255)(cid:1219)n th(cid:1249)i h(cid:1219)t tháng 10 n(cid:259)m 2008 (cid:255)(cid:1189)t h(cid:1131)n 320.000 tài kho(cid:1191)n. Và theo s(cid:1237) li(cid:1227)u

(cid:87)(cid:1241)ng h(cid:1255)p V(cid:1257) Chính sách ti(cid:1221)n t(cid:1227) (Ngân hàng Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c), t(cid:1263)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u n(cid:259)m (cid:255)(cid:1219)n nay có h(cid:1131)n 40

doanh nghi(cid:1227)p (cid:255)ã (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c t(cid:1241) ch(cid:1261)c (cid:255)(cid:1193)u giá c(cid:1241) ph(cid:1195)n v(cid:1247)i g(cid:1195)n 451 tri(cid:1227)u c(cid:1241) ph(cid:1195)n, trong (cid:255)ó có 3

doanh nghi(cid:1227)p l(cid:1247)n là Ngân hàng Vietcombank, Công ty Phân (cid:255)(cid:1189)m và Hóa ch(cid:1193)t d(cid:1195)u khí

và T(cid:1241)ng công ty B(cid:1191)o hi(cid:1223)m Vi(cid:1227)t Nam. Trên sàn thành ph(cid:1237) H(cid:1239) Chí Minh, ch(cid:1229) s(cid:1237) VN-

index (cid:255)ã l(cid:1201)p k(cid:1273) l(cid:1257)c 1.170,67 (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m vào ngày 12 tháng 3 n(cid:259)m 2007, (cid:255)ây là (cid:255)(cid:1229)nh (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m c(cid:1259)a

(cid:86)(cid:1269) th(cid:259)ng hoa toàn th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng 3 tháng tr(cid:1133)(cid:1247)c (cid:255)ó và c(cid:458)ng là (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m b(cid:1203)t (cid:255)(cid:1195)u c(cid:1259)a m(cid:1245)t chu k(cid:484)

(cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ch(cid:1229)nh khá dài sau (cid:255)ó. Tiêu bi(cid:1223)u (cid:255)(cid:1219)n th(cid:1249)i (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m cu(cid:1237)i tháng 11 n(cid:259)m 2008, ch(cid:1229) s(cid:1237) VN-

index (cid:255)ã xu(cid:1237)ng m(cid:1261)c th(cid:1193)p nh(cid:1193)t 307 (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m v(cid:1237)i t(cid:1241)ng giá tr(cid:1231) v(cid:1237)n hóa trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng kho(cid:1191)ng

200 nghìn t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng, m(cid:1245)t s(cid:1269) s(cid:1257)t gi(cid:1191)m quá m(cid:1189)nh so v(cid:1247)i th(cid:1249)i k(cid:484)(cid:3)(cid:255)(cid:1229)nh (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m c(cid:1259)a TTCK Vi(cid:1227)t

Nam trong n(cid:259)m 2007 m(cid:1211)c dù n(cid:259)m 2008 (cid:255)ã có thêm r(cid:1193)t nhi(cid:1221)u doanh nghi(cid:1227)p m(cid:1247)i niêm

(cid:92)(cid:1219)t tham gia vào giá tr(cid:1231) v(cid:1237)n hóa c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng. Trên sàn Hà N(cid:1245)i, ch(cid:1229) s(cid:1237) HASTC-Index

(cid:255)(cid:1189)t k(cid:1273) l(cid:1257)c 454,81 (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m vào ngày 9 tháng 3 và sau (cid:255)ó s(cid:1257)t gi(cid:1191)m xu(cid:1237)ng d(cid:1133)(cid:1247)i 100 (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m

vào kho(cid:1191)ng cu(cid:1237)i tháng 11 n(cid:259)m 2008.

(cid:37)(cid:1191)ng 2.1 Quy mô giao d(cid:1231)ch t(cid:1189)i SGDCK H(cid:1239) Chí Minh t(cid:1263) n(cid:259)m 2000 (cid:255)(cid:1219)n 2008

(cid:49)(cid:258)M

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

10/2008

3,6

19,7

3,7

53,2

248

353

1.121

2.390

11.031 KLGD (cid:11)(cid:264)/v: tri(cid:1227)u)

Giá tr(cid:1231) GD (t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng)

92,3 1.035 1.081

2.998

19.887

26.878

86.829

245.651

277.192

Ngu(cid:859)n: SGDCK thành ph(cid:857) H(cid:859) Chí Minh

(cid:37)(cid:1191)ng 2.2 S(cid:1237) l(cid:1133)(cid:1255)ng tài kho(cid:1191)n c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) t(cid:1189)i SGDCK H(cid:1239) Chí Minh

(cid:49)(cid:258)M

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

(cid:54)(cid:1237) l(cid:1133)(cid:1255)ng

2.997

8.774

13.651

16.502

21.616

31.316

106.393

300.000

320.000

Ngu(cid:859)n: SGDCK thành ph(cid:857) H(cid:859) Chí Minh

Hai n(cid:259)m v(cid:1263)a qua (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i gi(cid:1247)i (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) cá nhân ch(cid:1133)a dày d(cid:1189)n kinh nghi(cid:1227)m và c(cid:1191)

nh(cid:1267)ng nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) t(cid:1241) ch(cid:1261)c trong n(cid:1133)(cid:1247)c và nh(cid:1267)ng t(cid:1241) ch(cid:1261)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) n(cid:1133)(cid:1247)c ngoài v(cid:1247)i quy mô

(cid:89)(cid:1237)n l(cid:1247)n và ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng chuyên nghi(cid:1227)p (cid:255)(cid:1221)u gánh ch(cid:1231)u r(cid:1193)t nhi(cid:1221)u r(cid:1259)i ro. Theo s(cid:1237) li(cid:1227)u c(cid:1259)a

Trung tâm l(cid:1133)u ký ch(cid:1261)ng khoán, (cid:255)(cid:1219)n th(cid:1249)i (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m ngày 01/10/2008 (cid:255)ã có 831 t(cid:1241) ch(cid:1261)c tài

chính n(cid:1133)(cid:1247)c ngoài (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c c(cid:1193)p mã s(cid:1237) giao d(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng khoán, g(cid:1193)p g(cid:1195)n 5 l(cid:1195)n so v(cid:1247)i th(cid:1249)i

(cid:255)(cid:76)(cid:1223)m cu(cid:1237)i n(cid:259)m 2006. Tuy nhiên, m(cid:1247)i ch(cid:1229) có kho(cid:1191)ng 30% s(cid:1237) t(cid:1241) ch(cid:1261)c này (cid:255)ã tham gia

(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) vào th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán Vi(cid:1227)t Nam (trong (cid:255)ó có m(cid:1245)t s(cid:1237) t(cid:1201)p (cid:255)oàn tài chính

toàn c(cid:1195)u nh(cid:1133) Citigroup, Deustche Bank, Credit Suise, JP Morgan…), s(cid:1237) còn l(cid:1189)i v(cid:1199)n

(cid:255)ang trong quá trình nghiên c(cid:1261)u ho(cid:1211)c ch(cid:1229)(cid:3) (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) vào các doanh nghi(cid:1227)p c(cid:1241) ph(cid:1195)n hóa

Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c l(cid:1247)n nh(cid:1133) Ngân hàng, vi(cid:1225)n thông…

Các qu(cid:1275)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) n(cid:1133)(cid:1247)c ngoài th(cid:1133)(cid:1249)ng là các qu(cid:1275)(cid:3)(cid:255)óng, có th(cid:1249)i gian ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng t(cid:1263) 5 –

10 n(cid:259)m. Qu(cid:1275)(cid:3)(cid:255)óng là qu(cid:1275)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1229) phát hành ch(cid:1261)ng ch(cid:1229) qu(cid:1275) m(cid:1245)t l(cid:1195)n duy nh(cid:1193)t ra công

chúng và qu(cid:1275) không (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c mua l(cid:1189)i c(cid:1241) ph(cid:1195)n t(cid:1263) các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) và c(cid:458)ng không (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c phát

hành b(cid:1241) sung. Nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) s(cid:1217) mua bán c(cid:1241) phi(cid:1219)u trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng th(cid:1261) c(cid:1193)p mà không (cid:1191)nh

(cid:75)(cid:1133)(cid:1251)ng t(cid:1247)i ngu(cid:1239)n v(cid:1237)n c(cid:1259)a qu(cid:1275). T(cid:1241)ng v(cid:1237)n huy (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a qu(cid:1275) luôn c(cid:1237)(cid:3)(cid:255)(cid:1231)nh và không bi(cid:1219)n

(cid:255)(cid:1241)i trong su(cid:1237)t th(cid:1249)i gian ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng.

Ngoài ra c(cid:458)ng có m(cid:1245)t s(cid:1237) Qu(cid:1275) m(cid:1251)(cid:3)(cid:255)(cid:88)(cid:1255)c thành l(cid:1201)p trong n(cid:259)m 2007 nh(cid:1133)ng v(cid:1247)i s(cid:1237) v(cid:1237)n

không nhi(cid:1221)u. Qu(cid:1275) m(cid:1251) là các qu(cid:1275) có th(cid:1223) mua (cid:255)i bán l(cid:1189)i s(cid:1237) c(cid:1241) ph(cid:1195)n c(cid:1259)a mình cho các

nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) khi h(cid:1233) có yêu c(cid:1195)u. Trong giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n t(cid:1263) n(cid:259)m 2001 (cid:255)(cid:1219)n g(cid:1195)n cu(cid:1237)i n(cid:259)m 2006,

ngu(cid:1239)n v(cid:1237)n FII (Foreign Indirect Investment) c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) n(cid:1133)(cid:1247)c ngoài vào Vi(cid:1227)t nam

ch(cid:1259) y(cid:1219)u thông qua các qu(cid:1275)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) và các hình th(cid:1261)c qu(cid:1191)n lý (cid:1259)y thác (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) trong giai

(cid:255)(cid:82)(cid:1189)n này h(cid:1195)u h(cid:1219)t (cid:255)(cid:1221)u (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c dùng (cid:255)(cid:1223) mua vào và (cid:255)óng vai trò nâng (cid:255)(cid:1253) th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng, t(cid:1261)c

mua vào khi th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)i xu(cid:1237)ng và ít khi bán ra do ch(cid:1229) s(cid:1237) VN-index còn th(cid:1193)p. Tuy

nhiên b(cid:1133)(cid:1247)c sang n(cid:259)m 2007, 2008 (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t là giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng gi(cid:1191)m sâu, giá ch(cid:1261)ng

khoán (cid:255)ã r(cid:1215) h(cid:1131)n thì chúng ta th(cid:1193)y r(cid:1205)ng nhà (cid:264)TNN và các qu(cid:1275)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) v(cid:1199)n không ng(cid:1263)ng

bán ra m(cid:1211)c dù b(cid:1231) l(cid:1243) l(cid:1247)n, l(cid:1243)(cid:3)(cid:255)(cid:1219)n 80% giá tr(cid:1231). (cid:264)(cid:1195)u tháng 9/2008 chúng ta th(cid:1193)y vài t(cid:1241) ch(cid:1261)c

bán ra nhi(cid:1221)u h(cid:1131)n mua vào, trong (cid:255)ó có c(cid:1191) vi(cid:1227)c bán các c(cid:1241) phi(cid:1219)u “blue-chips” v(cid:1247)i giá r(cid:1193)t

(cid:85)(cid:1215).

(cid:57)(cid:1221) giao d(cid:1231)ch trái phi(cid:1219)u, nhìn l(cid:1189)i tháng 6 n(cid:259)m 2008 khi tình hình l(cid:1189)m phát t(cid:259)ng cao,

nh(cid:1201)p siêu l(cid:1247)n và t(cid:1273) giá bi(cid:1219)n (cid:255)(cid:1245)ng r(cid:1193)t m(cid:1189)nh thì các nhà (cid:264)TNN (cid:255)ã bán m(cid:1245)t l(cid:1133)(cid:1255)ng l(cid:1247)n

trái phi(cid:1219)u g(cid:1195)n 1 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)ôla, ch(cid:1193)p nh(cid:1201)n c(cid:1203)t l(cid:1243) 30% do t(cid:1273) giá VND/USD gi(cid:1191)m. T(cid:1189)i th(cid:1249)i (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m

này có l(cid:1217) nh(cid:1267)ng nhà (cid:264)TNN ch(cid:1133)a hi(cid:1223)u sâu v(cid:1221) n(cid:1221)n t(cid:1191)ng kinh t(cid:1219) c(cid:1259)a Vi(cid:1227)t Nam c(cid:458)ng nh(cid:1133)

kh(cid:1191) n(cid:259)ng ki(cid:1223)m soát l(cid:1189)m phát c(cid:1259)a Chính ph(cid:1259)(cid:3)(cid:255)ã ch(cid:1193)p nh(cid:1201)n bán c(cid:1203)t l(cid:1243).

Ngoài nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro mà nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) cá nhân trong n(cid:1133)(cid:1247)c, nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) n(cid:1133)(cid:1247)c ngoài, các

qu(cid:1275) n(cid:1133)(cid:1247)c ngoài ph(cid:1191)i gánh ch(cid:1231)u thì tâm (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m (cid:255)áng chú ý nh(cid:1193)t là các ngân hàng th(cid:1133)(cid:1131)ng

(cid:80)(cid:1189)i c(cid:1259)a Vi(cid:1227)t Nam c(cid:458)ng ch(cid:1231)u nh(cid:1267)ng h(cid:1201)u qu(cid:1191) thua l(cid:1243) n(cid:1211)ng t(cid:1263) ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) kinh

doanh ch(cid:1261)ng khoán. M(cid:1245)t th(cid:1237)ng kê cho th(cid:1193)y d(cid:1199)n (cid:255)(cid:1195)u trong kh(cid:1237)i ngân hàng v(cid:1221) ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng

này là Ngân hàng Á châu, khi t(cid:1241)ng tr(cid:1231) giá danh m(cid:1257)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng khoán là 9.636 t(cid:1273)

(cid:255)(cid:1239)ng; ti(cid:1219)p theo Ngân hàng K(cid:1275) th(cid:1133)(cid:1131)ng Techcombank 6.842 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng, Ngân hàng (cid:264)ông

Nam Á là 3.968 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng, Ngân hàng An Bình g(cid:1195)n 3.600 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng, Ngân hàng Hàng h(cid:1191)i

2.169 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng… (cid:264)ó là nh(cid:1267)ng con s(cid:1237)(cid:3)(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c tính (cid:1251) th(cid:1249)i (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m cu(cid:1237)i n(cid:259)m 2007. Và nay, khi

giá h(cid:1195)u h(cid:1219)t c(cid:1241) phi(cid:1219)u trên sàn niêm y(cid:1219)t, c(cid:458)ng nh(cid:1133) trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng t(cid:1269) do (OTC), (cid:255)ã gi(cid:1191)m

ph(cid:1241) bi(cid:1219)n 80%, th(cid:1201)m chí m(cid:1189)nh h(cid:1131)n, làm n(cid:1191)y sinh nh(cid:1267)ng lo ng(cid:1189)i v(cid:1221) kh(cid:1191) n(cid:259)ng thua l(cid:1243) l(cid:1247)n

(cid:70)(cid:1259)a các ngân hàng (cid:1261)ng v(cid:1247)i l(cid:1133)(cid:1255)ng v(cid:1237)n (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) nói trên.

Ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), kinh doanh trên TTCK (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)ánh giá là ch(cid:1261)a (cid:255)(cid:1269)ng nhi(cid:1221)u r(cid:1259)i ro

nh(cid:1193)t trong các lo(cid:1189)i ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng kinh doanh. R(cid:1259)i ro trên TTCK có th(cid:1223) là nguyên nhân và

(cid:70)(cid:458)ng có th(cid:1223) là h(cid:1201)u qu(cid:1191) c(cid:1259)a nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro t(cid:1263) các th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng khác. Nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro phát sinh

trên TTCK ch(cid:1259) y(cid:1219)u là do các y(cid:1219)u t(cid:1237) nh(cid:1133) tính ch(cid:1133)a chuyên nghi(cid:1227)p c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), c(cid:1131)

ch(cid:1219) qu(cid:1191)n lý các ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng trên TTCK nhìn chung còn ch(cid:1133)a bao trùm các ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng

nh(cid:1133) th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng OTC, ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a các qu(cid:1275)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) n(cid:1133)(cid:1247)c ngoài…Ngoài ra còn có r(cid:1259)i ro

phát sinh t(cid:1263) v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221)(cid:3)(cid:255)(cid:1189)o (cid:255)(cid:1261)c là khá ph(cid:1241) bi(cid:1219)n trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng tài chính Vi(cid:1227)t Nam.

Nh(cid:1133) v(cid:1201)y, nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro mà nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)(cid:3)(cid:255)ang ph(cid:1191)i gánh ch(cid:1231)u t(cid:1263) s(cid:1269) s(cid:1257)t gi(cid:1191)m m(cid:1189)nh c(cid:1259)a

th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán Vi(cid:1227)t Nam không ch(cid:1229) do nh(cid:1267)ng nguyên nhân n(cid:1245)i t(cid:1189)i trong vi(cid:1227)c

(cid:255)(cid:76)(cid:1221)u hành n(cid:1221)n kinh t(cid:1219) c(cid:1259)a Vi(cid:1227)t Nam mà thêm vào (cid:255)ó nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) còn ch(cid:1231)u nhi(cid:1221)u r(cid:1259)i ro

do th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán Vi(cid:1227)t Nam c(cid:458)ng b(cid:1231)(cid:3) (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)áng k(cid:1223) b(cid:1251)i các y(cid:1219)u t(cid:1237) bên

ngoài Vi(cid:1227)t Nam, (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t trong hai n(cid:259)m v(cid:1263)a qua TTCK còn ch(cid:1231)u nhi(cid:1221)u tác (cid:255)(cid:1245)ng t(cid:1263)

cu(cid:1245)c kh(cid:1259)ng ho(cid:1191)ng tài chính toàn c(cid:1195)u.

2.2.2 Nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro trong ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) trên TTCK Vi(cid:1227)t Nam

2.2.2.1 R(cid:1259)i ro phát sinh t(cid:1263) b(cid:1191)n thân nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)

Cách (cid:255)ây m(cid:1245)t n(cid:259)m, khó có ai tin r(cid:1205)ng ch(cid:1229) s(cid:1237) VN-index s(cid:1217) gi(cid:1191)m t(cid:1263) m(cid:1261)c cao nh(cid:1193)t

1.170 (cid:255)(cid:1219)n m(cid:1261)c 300 (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m.

(cid:37)(cid:1191)ng 2.3 Di(cid:1225)n bi(cid:1219)n VNI – index t(cid:1263) tháng 7/2007 (cid:255)(cid:1219)n tháng 10/2008 Ngu(cid:859)n: www.tas.com.vn

Vì v(cid:1201)y nhi(cid:1221)u nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) v(cid:1199)n luôn có cái nhìn l(cid:1189)c quan r(cid:1205)ng chuy(cid:1227)n ch(cid:1261)ng khoán

gi(cid:1191)m giá m(cid:1189)nh là chuy(cid:1227)n khó có th(cid:1223) x(cid:1191)y ra (cid:255)ã d(cid:1199)n (cid:255)(cid:1219)n hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng h(cid:1195)u h(cid:1219)t các cá nhân,

công ty (cid:255)(cid:1221)u (cid:255)(cid:1241) xô (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) tài chính, thích ki(cid:1219)m ti(cid:1221)n nóng và thu l(cid:1255)i th(cid:1201)t nhanh. Các

ngân hàng thì thi nhau cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) vay (cid:255)(cid:1223) kinh doanh ch(cid:1261)ng khoán. Khi th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng

phát tri(cid:1223)n quá nóng t(cid:1193)t y(cid:1219)u s(cid:1217) x(cid:1191)y ra tình tr(cid:1189)ng (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ch(cid:1229)nh sau khi có m(cid:1245)t vài cú s(cid:1237)c

phát sinh và sau các bi(cid:1227)n pháp h(cid:1189) nhi(cid:1227)t th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng nh(cid:1205)m ki(cid:1221)m ch(cid:1219) l(cid:1189)m phát c(cid:1259)a Nhà

(cid:49)(cid:1133)(cid:1247)c. M(cid:1245)t k(cid:1219)t qu(cid:1191) mà ta có th(cid:1223) th(cid:1193)y (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)ó là khi th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng s(cid:1257)t gi(cid:1191)m m(cid:1189)nh thì các

ngân hàng dùng m(cid:1233)i bi(cid:1227)n pháp (cid:255)(cid:1223) có th(cid:1223) thu l(cid:1189)i các kho(cid:1191)n n(cid:1255) c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) th(cid:1201)m chí

(cid:70)(cid:1191) vi(cid:1227)c bán ch(cid:1261)ng khoán khi giá (cid:255)ã xu(cid:1237)ng (cid:255)áy. Hàng lo(cid:1189)t ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng này làm cho giá c(cid:1241)

phi(cid:1219)u gi(cid:1191)m nghiêm tr(cid:1233)ng d(cid:1225) gây ra (cid:255)(cid:1241) v(cid:1253) TTCK. Chính vi(cid:1227)c không trang b(cid:1231)(cid:3) (cid:255)(cid:1195)y (cid:255)(cid:1259)

ki(cid:1219)n th(cid:1261)c v(cid:1221)(cid:3) (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) và kinh doanh ch(cid:1261)ng khoán, c(cid:1245)ng v(cid:1247)i thói quen (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) thi(cid:1219)u

chuyên nghi(cid:1227)p, tâm lý không (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh (cid:255)(cid:1223) có th(cid:1223)(cid:3)(cid:255)ánh giá (cid:255)úng tình hình th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng khi

(cid:91)(cid:1191)y ra nh(cid:1267)ng bi(cid:1219)n (cid:255)(cid:1245)ng b(cid:1193)t th(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)ã gây ra không ít nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) Vi(cid:1227)t

Nam.

Bên c(cid:1189)nh nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro do tâm lý (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) không (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh, tâm lý mua bán ch(cid:1261)ng

khoán theo b(cid:1195)y (cid:255)àn c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) cá nhân nh(cid:1235) l(cid:1215) thì nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) có t(cid:1241) ch(cid:1261)c c(cid:458)ng gây

không ít nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro cho th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán. (cid:264)ó là nh(cid:1267)ng hành vi vi ph(cid:1189)m các

quy (cid:255)(cid:1231)nh v(cid:1221) ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng giao d(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng khoán trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán t(cid:1201)p trung.

(cid:48)(cid:1245)t s(cid:1237) hành vi (cid:255)(cid:76)(cid:1223)n hình nh(cid:1133) thao túng th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng, hành vi mua bán n(cid:1245)i gián, hành vi

mua bán l(cid:1189)i ch(cid:1261)ng khoán c(cid:1259)a chính mình khi ch(cid:1133)a (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c phép c(cid:1259)a (cid:1258)y ban ch(cid:1261)ng khoán

Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c. M(cid:1245)t s(cid:1237) k(cid:1275) x(cid:1191)o mà nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) có th(cid:1223) g(cid:1211)p ph(cid:1191)i khi tham gia th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng

khoán:

(cid:252) Bán c(cid:1241) phi(cid:1219)u sàn t(cid:1189)o tâm lý ho(cid:1191)ng lo(cid:1189)n

(cid:252) Mua c(cid:1241) phi(cid:1219)u giá tr(cid:1195)n nh(cid:1205)m t(cid:1189)o tâm lý h(cid:1133)ng ph(cid:1193)n

(cid:252) Bán ch(cid:1211)n giá trên

(cid:252) Mua ch(cid:1211)n giá d(cid:1133)(cid:1247)i

(cid:252) Chia nh(cid:1235) s(cid:1237) c(cid:1241) phi(cid:1219)u c(cid:1195)n mua (cid:255)(cid:1223) che giá mua th(cid:1201)t

(cid:252) Chia nh(cid:1235) s(cid:1237) c(cid:1241) phi(cid:1219)u c(cid:1195)n bán (cid:255)(cid:1223) che giá bán th(cid:1201)t

(cid:252) Chia nh(cid:1235) s(cid:1241) c(cid:1241) phi(cid:1219)u (cid:255)(cid:1223) kh(cid:1247)p (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c giá mua th(cid:1193)p nh(cid:1193)t

(cid:252) Chia nh(cid:1235) s(cid:1237) c(cid:1241) phi(cid:1219)u c(cid:1195)n bán (cid:255)(cid:1223) kh(cid:1247)p (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c giá bán cao nh(cid:1193)t

(cid:252) (cid:264)è sàn

(cid:252) (cid:264)(cid:1197)y tr(cid:1195)n

2.2.2.2 R(cid:1259)i ro t(cid:1263) công ty ch(cid:1261)ng khoán

Nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng khoán còn ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:1237)i m(cid:1211)t v(cid:1247)i r(cid:1259)i ro t(cid:1263) chính công ty ch(cid:1261)ng khoán

(cid:81)(cid:1131)i nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)(cid:3)(cid:255)(cid:259)ng ký giao d(cid:1231)ch.

(cid:48)(cid:1245)t s(cid:1237) hành vi vi ph(cid:1189)m t(cid:1189)i công ty ch(cid:1261)ng khoán có th(cid:1223) gây r(cid:1259)i ro cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)

nh(cid:1133) vi(cid:1227)c l(cid:1255)i d(cid:1257)ng vi(cid:1227)c qu(cid:1191)n lý v(cid:1237)n và tài s(cid:1191)n c(cid:1259)a khách hàng (cid:255)(cid:1223) s(cid:1265) d(cid:1257)ng, kinh doanh

cho chính mình ho(cid:1211)c cho khách hàng khác nh(cid:1133)ng ch(cid:1133)a (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c khách hàng (cid:1259)y thác,

không th(cid:1269)c hi(cid:1227)n tách b(cid:1189)ch gi(cid:1267)a nghi(cid:1227)p v(cid:1257) t(cid:1269) doanh và nghi(cid:1227)p v(cid:1257) môi gi(cid:1247)i cho khách

hàng. Ho(cid:1211)c nh(cid:1267)ng hành vi vi ph(cid:1189)m các quy (cid:255)(cid:1231)nh v(cid:1221) ng(cid:1133)(cid:1249)i hành ngh(cid:1221) môi gi(cid:1247)i ch(cid:1261)ng

khoán nh(cid:1133) công ty ch(cid:1261)ng khoán s(cid:1265) d(cid:1257)ng ng(cid:1133)(cid:1249)i ch(cid:1133)a có gi(cid:1193)y phép hành ngh(cid:1221) vào

nh(cid:1267)ng nghi(cid:1227)p v(cid:1257) mà theo quy (cid:255)(cid:1231)nh c(cid:1259)a pháp lu(cid:1201)t v(cid:1221) ch(cid:1261)ng khoán là c(cid:1195)n có ch(cid:1261)ng ch(cid:1229)

hành ngh(cid:1221), ng(cid:1133)(cid:1249)i hành ngh(cid:1221) ch(cid:1261)ng khoán tr(cid:1269)c ti(cid:1219)p ho(cid:1211)c gián ti(cid:1219)p tham gia bán kh(cid:1237)ng

ch(cid:1261)ng khoán không thu(cid:1245)c quy(cid:1221)n s(cid:1251) h(cid:1267)u t(cid:1189)i th(cid:1249)i (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m mua bán, công b(cid:1237) tuyên truy(cid:1221)n

thông tin sai s(cid:1269) th(cid:1201)t gây l(cid:458)ng (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng.

M(cid:1245)t s(cid:1237) r(cid:1259)i ro phát sinh khác th(cid:1133)(cid:1249)ng g(cid:1211)p nh(cid:1133) vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:1211)t l(cid:1227)nh sai s(cid:1237) l(cid:1133)(cid:1255)ng, (cid:255)(cid:1211)t sai tài

kho(cid:1191)n, sai giá hay sai trong vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:1211)t mua ho(cid:1211)c bán hay vi(cid:1227)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng nh(cid:1267)ng k(cid:1275) x(cid:1191)o

trong vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:1211)t l(cid:1227)nh (cid:255)ã gi(cid:259)ng b(cid:1199)y các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133). Nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro này th(cid:1133)(cid:1249)ng là do h(cid:1227)

th(cid:1237)ng qu(cid:1191)n lý tài kho(cid:1191)n, do nhân viên giao d(cid:1231)ch nh(cid:1201)p sai ho(cid:1211)c nhân viên môi gi(cid:1247)i th(cid:1269)c

hi(cid:1227)n xu(cid:1193)t phát t(cid:1263) m(cid:1257)c (cid:255)ích không lành m(cid:1189)nh, hay do h(cid:1227) th(cid:1237)ng IT không hoàn thi(cid:1227)n.

Thông th(cid:1133)(cid:1249)ng khi có r(cid:1259)i ro này x(cid:1191)y ra n(cid:1219)u h(cid:1201)u qu(cid:1191) không nhi(cid:1221)u nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) h(cid:1195)u h(cid:1219)t là

ch(cid:1193)p nh(cid:1201)n r(cid:1259)i ro mà ít khi th(cid:1269)c hi(cid:1227)n vi(cid:1227)c ki(cid:1227)n cáo.

Ngoài nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro nêu trên, (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u mà nhi(cid:1221)u nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) lo ng(cid:1189)i nh(cid:1193)t là r(cid:1259)i ro x(cid:1191)y ra

khi công ty ch(cid:1261)ng khoán b(cid:1231) phá s(cid:1191)n thì li(cid:1227)u tài kho(cid:1191)n ti(cid:1221)n và tài kho(cid:1191)n ch(cid:1261)ng khoán

(cid:70)(cid:1259)a h(cid:1233) có (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c an toàn?.

(cid:49)(cid:1219)u nh(cid:1133) n(cid:259)m 2007, các công ty ch(cid:1261)ng khoán l(cid:1247)n trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng Vi(cid:1227)t Nam (cid:255)(cid:1221)u (cid:255)(cid:1189)t

(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c l(cid:1255)i nhu(cid:1201)n nh(cid:1133) công ty ch(cid:1261)ng khoán SSI (cid:255)(cid:1189)t l(cid:1255)i nhu(cid:1201)n sau thu(cid:1219) là 864 t(cid:1273)(cid:3) (cid:255)(cid:1239)ng,

ACBS (cid:255)(cid:1189)t 332 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng, BVSC (cid:255)(cid:1189)t 214 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng… Tuy nhiên b(cid:1133)(cid:1247)c sang n(cid:259)m 2008, s(cid:1269)

gi(cid:1191)m sút c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)ã khi(cid:1219)n nh(cid:1267)ng khó kh(cid:259)n c(cid:1259)a công ty ch(cid:1261)ng khoán b(cid:1245)c l(cid:1245). Báo

cáo k(cid:1219)t qu(cid:1191) ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng kinh doanh 9 tháng (cid:255)(cid:1195)u n(cid:259)m 2008 c(cid:1259)a các công ty ch(cid:1261)ng khoán

cho th(cid:1193)y r(cid:1193)t nhi(cid:1221)u công ty ch(cid:1261)ng khoán b(cid:1231) l(cid:1243) n(cid:1211)ng Công ty ch(cid:1261)ng khoán KLS ch(cid:1229)(cid:3)(cid:255)(cid:1189)t

(cid:75)(cid:1131)n 3,6 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng, công ty ch(cid:1261)ng khoán BVSC l(cid:1243) h(cid:1131)n 300 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng, công ty ch(cid:1261)ng khoán

HPC l(cid:1243) 85 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng. Nguyên nhân chính c(cid:1259)a tình tr(cid:1189)ng này chính là s(cid:1269) suy gi(cid:1191)m c(cid:1259)a th(cid:1231)

tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán khi(cid:1219)n nhi(cid:1221)u nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) thoái lui trong khi s(cid:1237) l(cid:1133)(cid:1255)ng các công ty

ch(cid:1261)ng khoán v(cid:1199)n không ng(cid:1263)ng t(cid:259)ng lên. Doanh thu t(cid:1263) môi gi(cid:1247)i trung bình không ph(cid:1259)

(cid:75)(cid:1219)t chi phí ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng. Doanh thu t(cid:1263) các m(cid:1191)ng ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng ngoài môi gi(cid:1247)i và t(cid:1269) doanh

chi(cid:1219)m 1 t(cid:1273) tr(cid:1233)ng r(cid:1193)t nh(cid:1235), và (cid:255)a ph(cid:1195)n là l(cid:1243). Làm phép tính trung bình d(cid:1269)a trên s(cid:1237) li(cid:1227)u

(cid:70)(cid:1259)a HoSE và HaSTC có th(cid:1223) th(cid:1193)y, giá tr(cid:1231) giao d(cid:1231)ch c(cid:1241) phi(cid:1219)u toàn th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng t(cid:1263)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u n(cid:259)m

2008 (cid:255)(cid:1219)n h(cid:1219)t tháng 10/2008 là trên 156.966 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng. Trung bình tháng, giá tr(cid:1231) giao d(cid:1231)ch

toàn th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng c(cid:1241) phi(cid:1219)u là 15.696 t(cid:1273)(cid:3) (cid:255)(cid:1239)ng. Các công ty ch(cid:1261)ng khoán th(cid:1269)c hi(cid:1227)n c(cid:1191) 2

nghi(cid:1227)p v(cid:1257) mua và bán, b(cid:1251)i v(cid:1201)y t(cid:1241)ng giá tr(cid:1231) giao d(cid:1231)ch c(cid:1241) phi(cid:1219)u c(cid:1259)a h(cid:1227) th(cid:1237)ng các công ty

ch(cid:1261)ng khoán trong 1 tháng là 15.696 t(cid:1273) x 2 = 31.393 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng. N(cid:1219)u b(cid:1235) qua y(cid:1219)u t(cid:1237) các

công ty ch(cid:1261)ng khoán hàng (cid:255)(cid:1195)u chi(cid:1219)m bao nhiêu % th(cid:1231) ph(cid:1195)n, thì tính trung bình, 1 công

ty ch(cid:1261)ng khoán có giá tr(cid:1231) giao d(cid:1231)ch bình quân tháng là 31.393 t(cid:1273)/99 công ty ch(cid:1261)ng

khoán = 317 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng/tháng. Th(cid:1249)i gian qua có r(cid:1193)t nhi(cid:1221)u các Công ty ch(cid:1261)ng khoán, (cid:255)(cid:1211)c

bi(cid:1227)t là các công ty ch(cid:1261)ng khoán m(cid:1247)i thành l(cid:1201)p th(cid:1269)c hi(cid:1227)n khuy(cid:1219)n m(cid:1189)i nh(cid:1133) gi(cid:1191)m phí giao

(cid:71)(cid:1231)ch, t(cid:1211)ng ti(cid:1221)n vào tài kho(cid:1191)n… T(cid:1241)ng h(cid:1255)p cho th(cid:1193)y công ty ch(cid:1261)ng khoán hi(cid:1227)n nay th(cid:1269)c

thu phí ch(cid:1133)a (cid:255)(cid:1219)n 0,2% giá tr(cid:1231) giao d(cid:1231)ch, trong khi phí ph(cid:1191)i tr(cid:1191) là 0,03% (áp d(cid:1257)ng t(cid:1263)

13.06.2008 thay cho m(cid:1261)c 0,05%). T(cid:1263) giá tr(cid:1231) giao d(cid:1231)ch tháng, m(cid:1261)c phí thu, m(cid:1261)c phí

ph(cid:1191)i tr(cid:1191), có th(cid:1223) tính (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c doanh thu t(cid:1263) môi gi(cid:1247)i trung bình c(cid:1259)a 1 công ty ch(cid:1261)ng khoán

kho(cid:1191)ng 317 t(cid:1273) x (0,2%-0,03%) = 539 tri(cid:1227)u (cid:255)(cid:1239)ng. Trong khi (cid:255)ó, chi phí trong tháng

(thuê m(cid:1211)t b(cid:1205)ng, tr(cid:1191) l(cid:1133)(cid:1131)ng CBCNV, kh(cid:1193)u hao tài s(cid:1191)n, chi phí khác…) trung bình c(cid:1259)a 1

công ty ch(cid:1261)ng khoán kho(cid:1191)ng 1,5 t(cid:1273) -2 t(cid:1273)/tháng. V(cid:1247)i tình hình th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng hi(cid:1227)n nay, n(cid:1219)u

không có s(cid:1269) c(cid:1191)i thi(cid:1227)n (cid:255)áng k(cid:1223) t(cid:1263) th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng tài chính toàn c(cid:1195)u c(cid:458)ng nh(cid:1133) n(cid:1245)i t(cid:1189)i th(cid:1231)

tr(cid:1133)(cid:1249)ng tài chính Vi(cid:1227)t nam, s(cid:1217) có r(cid:1193)t nhi(cid:1221)u công ty ch(cid:1261)ng khoán lâm vào c(cid:1191)nh khó kh(cid:259)n

và có nguy c(cid:1131) phá s(cid:1191)n.

2.2.2.3 R(cid:1259)i ro t(cid:1263) doanh nghi(cid:1227)p có c(cid:1241) phi(cid:1219)u niêm y(cid:1219)t

Bên c(cid:1189)nh (cid:255)ó, nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) còn ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:1237)i m(cid:1211)t v(cid:1247)i nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro t(cid:1263) b(cid:1191)n thân công ty niêm

(cid:92)(cid:1219)t. Nh(cid:1133) chúng ta bi(cid:1219)t, ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng phát hành, niêm y(cid:1219)t và giao d(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng khoán là

nh(cid:1267)ng ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng nh(cid:1205)m t(cid:1189)o cung hàng hóa cho th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng. Hi(cid:1227)n nay có h(cid:1131)n 3.500

Doanh nghi(cid:1227)p Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c (DNNN) (cid:255)ã c(cid:1241) ph(cid:1195)n hóa và phát hành c(cid:1241) phi(cid:1219)u ra th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng

thông qua (cid:255)(cid:1193)u giá, bán l(cid:1215) và phân ph(cid:1237)i tr(cid:1269)c ti(cid:1219)p.

(cid:55)(cid:1263)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u n(cid:259)m 2007 (cid:255)(cid:1219)n nay (cid:255)ã có nhi(cid:1221)u công ty n(cid:1245)p h(cid:1239) s(cid:1131)(cid:3)(cid:255)(cid:259)ng ký chào bán ra công

chúng d(cid:1133)(cid:1247)i hình th(cid:1261)c bán cho c(cid:1241)(cid:3) (cid:255)ông hi(cid:1227)n h(cid:1267)u, c(cid:1241)(cid:3) (cid:255)ông chi(cid:1219)n l(cid:1133)(cid:1255)c, phát hành c(cid:1241)

phi(cid:1219)u th(cid:1133)(cid:1251)ng, phát hành l(cid:1195)n (cid:255)(cid:1195)u (IPO). (cid:264)áng chú ý nh(cid:1193)t là có (cid:255)(cid:1219)n h(cid:1131)n 50 DNNN c(cid:1241)

ph(cid:1195)n hóa v(cid:1247)i h(cid:1131)n 500 tri(cid:1227)u c(cid:1241) ph(cid:1195)n trong (cid:255)ó có các t(cid:1201)p (cid:255)oàn l(cid:1247)n nh(cid:1133) Công ty Phân

(cid:264)(cid:1189)m và Hóa ch(cid:1193)t d(cid:1195)u khí, công ty B(cid:1191)o hi(cid:1223)m Vi(cid:1227)t Nam, ngân hàng Ngo(cid:1189)i th(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:255)ã

thu v(cid:1221) cho Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c hàng ngàn t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng. Tính (cid:255)(cid:1219)n cu(cid:1237)i n(cid:259)m 2007, có kho(cid:1191)ng 230 công

ty niêm y(cid:1219)t trên SGDCK thành ph(cid:1237) H(cid:1239) Chí Minh và TTGDCK Hà N(cid:1245)i v(cid:1247)i t(cid:1241)ng giá tr(cid:1231)

ch(cid:1261)ng khoán niêm y(cid:1219)t h(cid:1131)n 250.000 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng.

Hàng hóa cung c(cid:1193)p cho TTCK d(cid:1239)i dào s(cid:1217) t(cid:1189)o thêm ni(cid:1221)m tin cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) trong

(cid:81)(cid:1133)(cid:1247)c và ngoài n(cid:1133)(cid:1247)c v(cid:1221) ti(cid:1221)m n(cid:259)ng c(cid:1259)a TTCK Vi(cid:1227)t Nam. Tuy nhiên, s(cid:1237) l(cid:1133)(cid:1255)ng hàng hóa

này c(cid:1195)n (cid:255)áp (cid:1261)ng các nhu c(cid:1195)u v(cid:1221) ch(cid:1193)t l(cid:1133)(cid:1255)ng nh(cid:1205)m gi(cid:1191)m thi(cid:1223)u nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro có th(cid:1223) có cho

nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) và th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng. Do (cid:255)ó (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i vi(cid:1227)c chào bán c(cid:1241) phi(cid:1219)u ra công chúng c(cid:1195)n duy

trì nh(cid:1267)ng (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n ch(cid:1211)t ch(cid:1217) v(cid:1221) v(cid:1237)n, hi(cid:1227)u qu(cid:1191) s(cid:1191)n xu(cid:1193)t kinh doanh.

(cid:48)(cid:1245)t trong nh(cid:1267)ng chuyên (cid:255)(cid:1221)(cid:3)(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c nhi(cid:1221)u doanh nghi(cid:1227)p quan tâm trong cu(cid:1245)c h(cid:1245)i th(cid:1191)o

(cid:89)(cid:1221) v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) ki(cid:1223)m toán và c(cid:1241) ph(cid:1195)n hóa do T(cid:1241)ng công ty (cid:264)(cid:1195)u t(cid:1133) và Kinh doanh v(cid:1237)n Nhà

(cid:81)(cid:1133)(cid:1247)c (SCIC) vào ngày 20/08 là qu(cid:1191)n lý r(cid:1259)i ro gian l(cid:1201)n. V(cid:1247)i th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán,

(cid:80)(cid:1237)i quan tâm l(cid:1247)n nh(cid:1193)t c(cid:1259)a c(cid:1241)(cid:3)(cid:255)ông và các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) là nh(cid:1267)ng gian l(cid:1201)n liên quan (cid:255)(cid:1219)n

báo cáo tài chính, th(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c th(cid:1223) hi(cid:1227)n d(cid:1133)(cid:1247)i các hình th(cid:1261)c sau:

Th(cid:1261) nh(cid:1193)t, che gi(cid:1193)u các kho(cid:1191)n n(cid:1255) nh(cid:1205)m làm sai l(cid:1227)ch báo cáo tài chính b(cid:1205)ng cách ghi

nh(cid:1201)n sai các kho(cid:1191)n n(cid:1255) ho(cid:1211)c chi phí.

Th(cid:1261) hai, t(cid:1189)o doanh thu gi(cid:1191) nh(cid:1205)m th(cid:1241)i phông báo cáo tài chính. Ví d(cid:1257) nh(cid:1133) doanh

nghi(cid:1227)p xu(cid:1193)t hóa (cid:255)(cid:1131)n bán hàng cho khách hàng không t(cid:1239)n t(cid:1189)i nh(cid:1133)ng hàng hóa không

(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c giao, doanh thu s(cid:1217)(cid:3)(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ghi (cid:255)(cid:1191)o vào (cid:255)(cid:1195)u k(cid:484) k(cid:1219) toán.

Th(cid:1261) ba, (cid:255)ánh giá tài s(cid:1191)n không (cid:255)úng nh(cid:1205)m làm t(cid:259)ng giá tr(cid:1231) tài s(cid:1191)n c(cid:1259)a doanh nghi(cid:1227)p

trên báo cáo tài chính. Ví d(cid:1257) nh(cid:1133) doanh nghi(cid:1227)p ghi t(cid:259)ng các kho(cid:1191)n ph(cid:1191)i thu (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i các

khách hàng không t(cid:1239)n t(cid:1189)i.

Th(cid:1261) t(cid:1133), m(cid:1245)t gian l(cid:1201)n khá ph(cid:1241) bi(cid:1219)n (cid:1251) các doanh nghi(cid:1227)p (cid:255)ó là vi(cid:1227)c không thuy(cid:1219)t minh

(cid:255)úng các thông tin quan tr(cid:1233)ng trong báo cáo tài chính. Ví d(cid:1257) nh(cid:1133) các kho(cid:1191)n n(cid:1255) mà do

công ty (cid:255)(cid:1261)ng ra b(cid:1191)o lãnh cho cán b(cid:1245) lãnh (cid:255)(cid:1189)o và nhân viên công ty vay.

Th(cid:1261) n(cid:259)m là gian l(cid:1201)n trong k(cid:484) báo cáo. Ví d(cid:1257) nh(cid:1133) doanh nghi(cid:1227)p có doanh thu và chi

phí trong cùng m(cid:1245)t k(cid:484) báo cáo là t(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1131)ng nhau nh(cid:1133)ng trên báo cáo tài chính s(cid:1217) th(cid:1223)

hi(cid:1227)n doanh thu vào cu(cid:1237)i k(cid:484) báo cáo còn chi phí (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ghi cho (cid:255)(cid:1195)u k(cid:484) ti(cid:1219)p theo.

Nh(cid:1267)ng tháng v(cid:1263)a qua ni(cid:1221)m tin c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) g(cid:1195)n nh(cid:1133) suy s(cid:1257)p sau hàng lo(cid:1189)t các

thông tin liên quan (cid:255)(cid:1219)n vi(cid:1227)c gian l(cid:1201)n trong báo cáo tài chính, phát hành c(cid:1241) phi(cid:1219)u ch(cid:1133)a

có s(cid:1269)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng ý c(cid:1259)a (cid:1258)y ban Ch(cid:1261)ng khoán, thông tin v(cid:1221) 22 công ty ch(cid:1133)a (cid:255)(cid:1259)(cid:3)(cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n v(cid:1199)n

phát hành c(cid:1241) phi(cid:1219)u… Tuy nhiên n(cid:1241)i b(cid:1201)t nh(cid:1193)t v(cid:1199)n là thông tin v(cid:1221) vi(cid:1227)c gian l(cid:1201)n trong báo

cáo tài chính c(cid:1259)a Công ty c(cid:1241) ph(cid:1195)n Bông B(cid:1189)ch Tuy(cid:1219)t theo (cid:255)ó cho th(cid:1193)y tình hình tài

chính hàng n(cid:259)m h(cid:1195)u nh(cid:1133) công ty lâm vào tình tr(cid:1189)ng thua l(cid:1243), không duy trì (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u

ki(cid:1227)n niêm y(cid:1219)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c công ty chuy(cid:1223)n thành ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng kinh doanh có lãi. T(cid:1263) khi (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c

niêm y(cid:1219)t trên sàn (ngày 15-3-2004) (cid:255)(cid:1219)n nay ch(cid:1229) có n(cid:259)m tài chính 2005 công ty (cid:255)(cid:1189)t m(cid:1261)c

lãi là 982 tri(cid:1227)u (cid:255)(cid:1239)ng, còn l(cid:1189)i các n(cid:259)m 2004, 2006 và 2007 (cid:255)(cid:1221)u b(cid:1231) l(cid:1243), riêng Quý I và II

(cid:70)(cid:1259)a n(cid:259)m 2008, công ty b(cid:1231) l(cid:1243) 4,5 t(cid:1273)(cid:3) (cid:255)(cid:1239)ng. Ngoài ra (cid:255)oàn ki(cid:1223)m tra c(cid:1259)a (cid:1258)y Ban ch(cid:1261)ng

khoán còn phát hi(cid:1227)n thêm nh(cid:1267)ng sai ph(cid:1189)m c(cid:1259)a công ty trong vi(cid:1227)c phát hành c(cid:1241) phi(cid:1219)u

mà b(cid:1193)y lâu nay nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) v(cid:1199)n th(cid:1203)c m(cid:1203)c nh(cid:1133)ng ch(cid:1133)a (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c gi(cid:1191)i (cid:255)áp. Thêm vào (cid:255)ó là

tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p thi(cid:1219)u trách nhi(cid:1227)m v(cid:1247)i c(cid:1241)(cid:3)(cid:255)ông c(cid:1259)a Ban (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u hành công ty C(cid:1241) ph(cid:1195)n Nhi(cid:1227)t

(cid:255)(cid:76)(cid:1227)n Ph(cid:1191) L(cid:1189)i khi không thông báo v(cid:1221) tình hình tài chính và các kho(cid:1191)n n(cid:1255) mà công ty

(cid:255)ang ch(cid:1231)u (cid:255)(cid:1223) d(cid:1199)n (cid:255)(cid:1219)n tình tr(cid:1189)ng công ty chuy(cid:1223)n lãi thành l(cid:1243)(cid:3) (cid:255)ã gây thi(cid:1227)t h(cid:1189)i cho r(cid:1193)t

nhi(cid:1221)u nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) khi mua c(cid:1241) phi(cid:1219)u c(cid:1259)a công ty. Nh(cid:1267)ng thông tin (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)(cid:1133)a ra th(cid:1201)t s(cid:1269)

gây b(cid:1193)t ng(cid:1249) và làm nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) m(cid:1193)t ni(cid:1221)m tin v(cid:1221) m(cid:1245)t th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán trung th(cid:1269)c

và minh b(cid:1189)ch t(cid:1189)i Vi(cid:1227)t Nam.

2.2.2.4 R(cid:1259)i ro t(cid:1263) c(cid:1131) ch(cid:1219)(cid:3)(cid:255)(cid:76)(cid:1221)u hành và giám sát th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng

Kinh nghi(cid:1227)m t(cid:1263) kh(cid:1259)ng ho(cid:1191)ng th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng tín d(cid:1257)ng c(cid:1259)a M(cid:1275) và TTCK toàn c(cid:1195)u trong

nh(cid:1267)ng ngày g(cid:1195)n (cid:255)ây cho th(cid:1193)y nh(cid:1267)ng (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng b(cid:1193)t l(cid:1255)i t(cid:1263) TTCK sang th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng tín

(cid:71)(cid:1257)ng và ng(cid:1133)(cid:1255)c l(cid:1189)i. Theo các chuyên gia thì nguyên nhân sâu xa t(cid:1263) chính sách ti(cid:1221)n t(cid:1227)

(cid:70)(cid:1259)a FED. V(cid:1247)i chính sách lãi su(cid:1193)t th(cid:1193)p và gi(cid:1191)m thu(cid:1219) c(cid:1259)a Chính ph(cid:1259) M(cid:1275) t(cid:1263) cu(cid:1237)i n(cid:259)m

2001 (cid:255)ã kích thích ng(cid:1133)(cid:1249)i tiêu dùng M(cid:1275) t(cid:1201)n d(cid:1257)ng m(cid:1261)c lãi su(cid:1193)t th(cid:1193)p (cid:255)(cid:1223) c(cid:1195)m c(cid:1237) nhà c(cid:1265)a

và (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) vào ch(cid:1261)ng khoán. Nh(cid:1133)ng khi có nh(cid:1267)ng bi(cid:1219)n (cid:255)(cid:1245)ng b(cid:1193)t th(cid:1133)(cid:1249)ng, FED bu(cid:1245)c

quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh t(cid:259)ng lãi su(cid:1193)t (cid:255)(cid:1223) t(cid:1189)o s(cid:1261)c ép lên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng b(cid:1193)t (cid:255)(cid:1245)ng s(cid:1191)n. L(cid:1133)(cid:1255)ng ti(cid:1221)n (cid:255)(cid:1241) vào

nhà (cid:255)(cid:1193)t, c(cid:1241) phi(cid:1219)u và các hàng hóa khác (cid:255)ã nhanh chóng s(cid:1257)t gi(cid:1191)m, t(cid:1189)o tâm lý hoang man

cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133).

(cid:49)(cid:259)m 2007 và 2008 là n(cid:259)m x(cid:1191)y ra nhi(cid:1221)u bi(cid:1219)n (cid:255)(cid:1241)i trong chính sách qu(cid:1191)n lý và giám

sát th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán Vi(cid:1227)t Nam. Nh(cid:1267)ng chính sách này (cid:255)ã (cid:255)em l(cid:1189)i m(cid:1245)t s(cid:1237) k(cid:1219)t qu(cid:1191)

(cid:255)áng k(cid:1223) trong vi(cid:1227)c bình (cid:1241)n th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng, tuy nhiên nó c(cid:458)ng gây không ít nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro và

(cid:87)(cid:1241)n th(cid:1193)t cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), t(cid:1263) nh(cid:1267)ng nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) cá nhân nh(cid:1235) l(cid:1215)(cid:3)(cid:255)(cid:1219)n c(cid:1191) các t(cid:1241) ch(cid:1261)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)

tài chính, các qu(cid:1275)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) và c(cid:1191) các công ty qu(cid:1191)n lý qu(cid:1275).

(cid:264)(cid:1195)u tiên có th(cid:1223) k(cid:1223)(cid:3)(cid:255)(cid:1219)n (cid:255)ó là vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:1133)a ra ch(cid:1229) th(cid:1231) 03 c(cid:1259)a Ngân hàng Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c Vi(cid:1227)t

Nam quy (cid:255)(cid:1231)nh (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i vi(cid:1227)c cho vay c(cid:1195)m c(cid:1237), kinh doanh ch(cid:1261)ng khoán c(cid:1259)a toàn h(cid:1227) th(cid:1237)ng

Ngân hàng th(cid:1133)(cid:1131)ng m(cid:1189)i ch(cid:1229) duy trì t(cid:1241)ng d(cid:1133) n(cid:1131)(cid:3)(cid:1251) m(cid:1261)c 9.000 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng, trong khi t(cid:1189)i th(cid:1249)i

(cid:255)(cid:76)(cid:1223)m (cid:255)ó t(cid:1241)ng d(cid:1133) n(cid:1255) cho vay kinh doanh ch(cid:1261)ng khoán (cid:255)ã lên (cid:255)(cid:1219)n 25.200 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng. Tr(cid:1133)(cid:1247)c

yêu c(cid:1195)u c(cid:1259)a ch(cid:1229) th(cid:1231) 03, các ngân hàng th(cid:1133)(cid:1131)ng m(cid:1189)i bu(cid:1245)c ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:1221) ngh(cid:1231) nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) hoàn

tr(cid:1191) các kho(cid:1191)n (cid:255)ã vay, trong khi (cid:255)ó th(cid:1269)c t(cid:1219) r(cid:1193)t nhi(cid:1221)u nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)(cid:3)(cid:255)ã s(cid:1265) d(cid:1257)ng ti(cid:1221)n vay (cid:255)(cid:1223)

kinh doanh ch(cid:1261)ng khoán. V(cid:1247)i vi(cid:1227)c h(cid:1243) tr(cid:1255) v(cid:1237)n m(cid:1245)t cách d(cid:1225) dàng c(cid:1259)a Ngân hàng tr(cid:1133)(cid:1247)c

(cid:255)ây (cid:255)ã khuy(cid:1219)n khích gi(cid:1247)i (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)(cid:3)(cid:255)(cid:1241) xô vay ti(cid:1221)n kinh doanh ch(cid:1261)ng khoán, nh(cid:1133)ng khi có

chính sách bu(cid:1245)c h(cid:1233) hoàn tr(cid:1191) ti(cid:1221)n vay trong m(cid:1245)t th(cid:1249)i gian c(cid:1193)p bách thì h(cid:1233) ch(cid:1229) còn cách

là bán ch(cid:1261)ng khoán (cid:255)(cid:1223) có ti(cid:1221)n tr(cid:1191) l(cid:1189)i cho Ngân hàng. Và m(cid:1245)t khi th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1239)ng lo(cid:1189)t

xu(cid:1193)t hi(cid:1227)n ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng bán ch(cid:1261)ng khoán thì giá ch(cid:1261)ng khoán s(cid:1217) s(cid:1257)t gi(cid:1191)m m(cid:1189)nh là m(cid:1245)t

(cid:255)(cid:76)(cid:1221)u t(cid:1193)t y(cid:1219)u. Ch(cid:1229) th(cid:1231) 03 th(cid:1269)c s(cid:1269) có tác d(cid:1257)ng nh(cid:1205)m bình (cid:1241)n th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán,

(cid:255)(cid:1239)ng th(cid:1249)i h(cid:1189)n ch(cid:1219) s(cid:1269) bùng n(cid:1241) và r(cid:1259)i ro tín d(cid:1257)ng x(cid:1191)y ra cho toàn h(cid:1227) th(cid:1237)ng ngân hàng.

Tuy nhiên vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:1133)a ra quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh b(cid:1193)t ng(cid:1249) và th(cid:1249)i gian th(cid:1269)c hi(cid:1227)n g(cid:1193)p rút (cid:255)ã gây không ít

khó kh(cid:259)n cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), t(cid:1189)o tâm lý hoang man d(cid:1199)n (cid:255)(cid:1219)n các quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh thi(cid:1219)u chính xác

làm thi(cid:1227)t h(cid:1189)i (cid:255)(cid:1219)n (cid:255)(cid:1239)ng v(cid:1237)n c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133). M(cid:1245)t s(cid:1237) quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh khác n(cid:1267)a nh(cid:1133) quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh

(cid:89)(cid:1221) th(cid:1249)i gian IPO Vietcombank và giá (cid:255)(cid:1193)u kh(cid:1251)i (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m c(cid:458)ng nh(cid:1133) quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh (cid:255)ánh thu(cid:1219)

thu nh(cid:1201)p (cid:255)(cid:1237)i nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng khoán trong th(cid:1249)i (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán (cid:255)ang

trong tình tr(cid:1189)ng (cid:1191)m (cid:255)(cid:1189)m là nh(cid:1267)ng quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh gây n(cid:1191)n lòng nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) và làm cho th(cid:1231)

tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán m(cid:1193)t d(cid:1195)n tính h(cid:1193)p d(cid:1199)n v(cid:1237)n có c(cid:1259)a nó. Và g(cid:1195)n (cid:255)ây nh(cid:1193)t là chính sách

th(cid:1203)t ch(cid:1211)t ti(cid:1221)n t(cid:1227) theo (cid:255)ó lãi su(cid:1193)t c(cid:1131) b(cid:1191)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c NHNN (cid:255)(cid:1133)a ra lên (cid:255)(cid:1219)n 14%, t(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1131)ng

(cid:89)(cid:1247)i m(cid:1261)c cho vay t(cid:1237)i (cid:255)a c(cid:1259)a các Ngân hàng th(cid:1133)(cid:1131)ng m(cid:1189)i v(cid:1247)i các doanh nghi(cid:1227)p là 21%.

(cid:57)(cid:1247)i m(cid:1261)c cho vay quá cao nh(cid:1133) v(cid:1201)y (cid:255)ã h(cid:1189)n ch(cid:1219) kh(cid:1191) n(cid:259)ng kinh doanh c(cid:1259)a r(cid:1193)t nhi(cid:1221)u doanh

nghi(cid:1227)p, (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t là các doanh nghi(cid:1227)p ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng v(cid:1221) l(cid:429)nh v(cid:1269)c b(cid:1193)t (cid:255)(cid:1245)ng s(cid:1191)n. Và m(cid:1245)t khi

doanh nghi(cid:1227)p không ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng hi(cid:1227)u qu(cid:1191) do ngu(cid:1239)n v(cid:1237)n b(cid:1231) h(cid:1189)n ch(cid:1219) thì t(cid:1193)t y(cid:1219)u s(cid:1217)(cid:3) (cid:1191)nh

(cid:75)(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)(cid:1219)n l(cid:1255)i ích c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133).

Nhìn chung, TTCK Vi(cid:1227)t Nam m(cid:1247)i hình thành và phát tri(cid:1223)n trong m(cid:1245)t vài n(cid:259)m g(cid:1195)n

(cid:255)ây, nh(cid:1133)ng giá ch(cid:1261)ng khoán c(cid:458)ng có s(cid:1269) lên xu(cid:1237)ng b(cid:1193)t th(cid:1133)(cid:1249)ng. H(cid:1131)n n(cid:1267)a v(cid:1247)i s(cid:1269) non tr(cid:1215)

(cid:70)(cid:1259)a h(cid:1227) th(cid:1237)ng tài chính c(cid:1259)a Vi(cid:1227)t Nam thì TTCK s(cid:1217) d(cid:1225) b(cid:1231) các cú s(cid:1237)c khó l(cid:1133)(cid:1249)ng, vì v(cid:1201)y

(cid:80)(cid:1261)c (cid:255)(cid:1245) r(cid:1259)i ro trên TTCK Vi(cid:1227)t Nam s(cid:1217) cao h(cid:1131)n b(cid:1191)n ch(cid:1193)t v(cid:1237)n có c(cid:1259)a nó.

Chính vi(cid:1227)c qu(cid:1191)n lý l(cid:1235)ng l(cid:1215)o, thi(cid:1219)u ki(cid:1223)m soát t(cid:1263) c(cid:1131) ch(cid:1219)(cid:3)(cid:255)(cid:76)(cid:1221)u hành th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)ã làm

gia t(cid:259)ng (cid:255)(cid:1245) r(cid:1259)i ro và nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro này n(cid:1205)m ngoài s(cid:1269) tính toán c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133).

2.2.2.5 (cid:1190)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng c(cid:1259)a cu(cid:1245)c kh(cid:1259)ng ho(cid:1191)ng tài chính toàn c(cid:1195)u (cid:255)(cid:1219)n th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng

ch(cid:1261)ng khoán Vi(cid:1227)t Nam

(cid:54)(cid:1269) ki(cid:1227)n gây ch(cid:1193)n (cid:255)(cid:1245)ng l(cid:1247)n nh(cid:1193)t trong gi(cid:1247)i (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) trong n(cid:259)m 2008 có l(cid:1217) là s(cid:1269) ki(cid:1227)n

Ngân hàng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) kh(cid:1241)ng l(cid:1239) c(cid:1259)a M(cid:1275), Ledman Brothers tuyên b(cid:1237) phá s(cid:1191)n ngày 15/9.

Cùng lúc (cid:255)ó là các s(cid:1269) ki(cid:1227)n Ngân hàng Washington Mutual l(cid:1247)n th(cid:1261) 6 c(cid:1259)a M(cid:1275) và tr(cid:1133)(cid:1247)c

(cid:255)ó vào tháng 3 Ngân hàng Bear Stearn c(cid:458)ng tuyên b(cid:1237) phá s(cid:1191)n sau m(cid:1245)t lo(cid:1189)t các kho(cid:1191)n

(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) không hi(cid:1227)u qu(cid:1191) vào vi(cid:1227)c bán kh(cid:1237)ng trái phi(cid:1219)u s(cid:1203)p (cid:255)áo h(cid:1189)n, m(cid:1245)t hình th(cid:1261)c kinh

doanh (cid:255)(cid:1195)y r(cid:1259)i ro. Và hàng lo(cid:1189)t các ngân hàng l(cid:1247)n c(cid:458)ng nh(cid:1133) các t(cid:1201)p (cid:255)oàn tài chính, b(cid:1191)o

hi(cid:1223)m khác t(cid:1189)i M(cid:1275) và các c(cid:1133)(cid:1249)ng qu(cid:1237)c l(cid:1247)n nh(cid:1133) Anh, Pháp c(cid:458)ng tuyên b(cid:1237) phá s(cid:1191)n (cid:255)ã làm

(cid:86)(cid:1257)p (cid:255)(cid:1241) lòng tin c(cid:1259)a gi(cid:1247)i (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) v(cid:1221) ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) tài chính mà b(cid:1193)y lâu nay v(cid:1199)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c

cho là l(cid:429)nh v(cid:1269)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) h(cid:1193)p d(cid:1199)n.

Là m(cid:1245)t siêu c(cid:1133)(cid:1249)ng kinh t(cid:1219), (cid:255)óng góp 1/4 GDP, chi(cid:1219)m 15% t(cid:1241)ng kim ng(cid:1189)ch nh(cid:1201)p

kh(cid:1197)u trung bình h(cid:1205)ng n(cid:259)m c(cid:1259)a th(cid:1219) gi(cid:1247)i, nên tác (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a kinh t(cid:1219) M(cid:1275)(cid:3)(cid:255)(cid:1219)n th(cid:1219) gi(cid:1247)i là r(cid:1193)t

rõ trên các ph(cid:1133)(cid:1131)ng di(cid:1227)n th(cid:1133)(cid:1131)ng m(cid:1189)i, (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), tài chính... M(cid:1275) là th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng xu(cid:1193)t kh(cid:1197)u l(cid:1247)n

nh(cid:1193)t c(cid:1259)a Vi(cid:1227)t Nam, chi(cid:1219)m g(cid:1195)n 20% t(cid:1241)ng kim ng(cid:1189)ch XK c(cid:1259)a Vi(cid:1227)t Nam (cid:255)(cid:1239)ng th(cid:1249)i M(cid:1275)

(cid:70)(cid:458)ng là m(cid:1245)t nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) l(cid:1247)n trên th(cid:1219) gi(cid:1247)i. Vì v(cid:1201)y s(cid:1269) s(cid:1257)t gi(cid:1191)m c(cid:1259)a kinh t(cid:1219) M(cid:1275) ch(cid:1203)c ch(cid:1203)n

có nh(cid:1267)ng tác (cid:255)(cid:1245)ng tr(cid:1269)c ti(cid:1219)p và gián ti(cid:1219)n (cid:255)(cid:1219)n kinh t(cid:1219) v(cid:429) mô c(cid:1259)a th(cid:1219) gi(cid:1247)i nói chung và

(cid:70)(cid:1259)a Vi(cid:1227)t Nam nói riêng

(cid:57)(cid:1221) phía Vi(cid:1227)t Nam, (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng tr(cid:1269)c ti(cid:1219)p thì c(cid:458)ng có gi(cid:1247)i h(cid:1189)n vì Vi(cid:1227)t Nam ch(cid:1133)a tham

gia nhi(cid:1221)u vào th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng tài chính th(cid:1219) gi(cid:1247)i và không tham gia mua bán ch(cid:1261)ng khoán

phái sinh này. Nh(cid:1133)ng kh(cid:1259)ng ho(cid:1191)ng tài chính toàn c(cid:1195)u (cid:255)ã (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)(cid:1219)n lãi su(cid:1193)t tín

(cid:71)(cid:1257)ng cho vay gi(cid:1267)a các ngân hàng (Libor và Sibor, t(cid:1261)c London Inter Bank offer rate,

Singapore Inter Bank Offer rate, th(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c dùng làm lãi su(cid:1193)t c(cid:1131) s(cid:1251)(cid:3) (cid:255)(cid:1223) cho các xí

nghi(cid:1227)p và ngân hàng Vi(cid:1227)t Nam cho vay).

(cid:264)(cid:1237)i v(cid:1247)i th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán, có kh(cid:1191) n(cid:259)ng nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) n(cid:1133)(cid:1247)c ngoài ph(cid:1191)i thu h(cid:1239)i

ngu(cid:1239)n v(cid:1237)n và bán ch(cid:1261)ng khoán. (cid:264)(cid:76)(cid:1221)u này tác (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1219)n d(cid:1269) tr(cid:1267) ngo(cid:1189)i h(cid:1237)i và giá c(cid:1191) trên

th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán. Nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) n(cid:1133)(cid:1247)c ngoài bán ra nhi(cid:1221)u h(cid:1131)n mua vào s(cid:1217) làm gi(cid:1191)m

giá ch(cid:1261)ng khoán c(cid:1259)a Vi(cid:1227)t Nam. Tuy nhiên, nh(cid:1267)ng tác (cid:255)(cid:1245)ng chính t(cid:1263) cu(cid:1245)c kh(cid:1259)ng ho(cid:1191)ng

hi(cid:1227)n t(cid:1189)i (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i h(cid:1227) th(cid:1237)ng tài chính Vi(cid:1227)t Nam ch(cid:1259) y(cid:1219)u là y(cid:1219)u t(cid:1237) tâm lý. Gi(cid:1247)i (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) t(cid:1189)i

Vi(cid:1227)t Nam ch(cid:1261)ng ki(cid:1219)n trong th(cid:1249)i gian qua khi Dow Jones s(cid:1257)p thì VN-Index c(cid:458)ng xu(cid:1237)ng

theo, trong khi hai ch(cid:1229) s(cid:1237) d(cid:1133)(cid:1249)ng nh(cid:1133) không liên quan nhi(cid:1221)u v(cid:1247)i nhau. Vi(cid:1227)c bán tháo

ch(cid:1261)ng khoán kh(cid:1235)i th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng Vi(cid:1227)t Nam là có th(cid:1223) m(cid:1211)c dù xác su(cid:1193)t không cao do tính

thanh kho(cid:1191)n và quy mô th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng không l(cid:1247)n. (cid:264)(cid:76)(cid:1221)u này s(cid:1217)(cid:3)(cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng tr(cid:1269)c ti(cid:1219)p (cid:255)(cid:1219)n th(cid:1231)

tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán và quá trình c(cid:1241) ph(cid:1195)n hóa các doanh nghi(cid:1227)p nhà n(cid:1133)(cid:1247)c l(cid:1247)n trong các

(cid:81)(cid:259)m t(cid:1247)i. Vi(cid:1227)c huy (cid:255)(cid:1245)ng v(cid:1237)n thông qua th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng v(cid:1237)n khó kh(cid:259)n trong khi th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng tín

(cid:71)(cid:1257)ng th(cid:1203)t ch(cid:1211)t s(cid:1217) ch(cid:1211)n dòng v(cid:1237)n và (cid:255)(cid:1197)y chi phí tài chính c(cid:1259)a các doanh nghi(cid:1227)p lên cao,

doanh nghi(cid:1227)p ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng không hi(cid:1227)u qu(cid:1191) kéo théo s(cid:1269) s(cid:1257)t gi(cid:1191)m c(cid:1259)a giá ch(cid:1261)ng khoán.

(cid:46)(cid:1218)T LU(cid:1200)N CH(cid:1132)(cid:1130)NG 2

(cid:57)(cid:1247)i nh(cid:1267)ng v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221)(cid:3) (cid:255)ã trình bày, ch(cid:1133)(cid:1131)ng 2 (cid:255)ã t(cid:1241)ng h(cid:1255)p (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c tình hình ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a

TTCK Vi(cid:1227)t Nam trong 8 n(cid:259)m v(cid:1263)a qua. Bên c(cid:1189)nh (cid:255)ó, n(cid:1245)i dung c(cid:1259)a ch(cid:1133)(cid:1131)ng này còn (cid:255)(cid:1221)

(cid:70)(cid:1201)p (cid:255)(cid:1219)n th(cid:1269)c tr(cid:1189)ng hi(cid:1227)n nay c(cid:1259)a TTCK Vi(cid:1227)t Nam và cùng v(cid:1247)i nh(cid:1267)ng thông tin thu th(cid:1201)p

(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c, (cid:255)(cid:1221) tài (cid:255)ã phân tích rõ h(cid:1131)n v(cid:1221) nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro mà nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) có th(cid:1223) g(cid:1211)p ph(cid:1191)i trong

quá trình (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), kinh doanh c(cid:1241) phi(cid:1219)u. Ngoài nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro phát sinh t(cid:1263) n(cid:1245)i t(cid:1189)i n(cid:1221)n kinh

(cid:87)(cid:1219) Vi(cid:1227)t Nam nh(cid:1133) r(cid:1259)i ro xu(cid:1193)t phát t(cid:1263) b(cid:1191)n thân nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), r(cid:1259)i ro t(cid:1263) công ty ch(cid:1261)ng khoán,

(cid:87)(cid:1263) doanh nghi(cid:1227)p có c(cid:1241) phi(cid:1219)u niêm y(cid:1219)t và r(cid:1259)i ro do s(cid:1269) thi(cid:1219)u hi(cid:1227)u qu(cid:1191) trong c(cid:1131) ch(cid:1219)(cid:3)(cid:255)(cid:76)(cid:1221)u

hành, giám sát th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng, ch(cid:1133)(cid:1131)ng này c(cid:458)ng trình bày và phân tích thêm nh(cid:1267)ng (cid:1191)nh

(cid:75)(cid:1133)(cid:1251)ng n(cid:1211)ng n(cid:1221) mà cu(cid:1245)c kh(cid:1259)ng ho(cid:1191)ng tài chính toàn c(cid:1195)u trong n(cid:259)m 2008 (cid:255)ã gây thi(cid:1227)t

(cid:75)(cid:1189)i cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133). (cid:264)ây là nh(cid:1267)ng v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) m(cid:1193)u ch(cid:1237)t s(cid:1217)(cid:3) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c gi(cid:1191)i quy(cid:1219)t trong ch(cid:1133)(cid:1131)ng

sau.

Ch(cid:1133)(cid:1131)ng 3: M(cid:1244)T S(cid:1236) GI(cid:1190)I PHÁP H(cid:1188)N CH(cid:1218) R(cid:1258)I RO C(cid:1258)A NHÀ (cid:264)(cid:1194)U

(cid:55)(cid:1132) TRÊN TTCK VI(cid:1226)T NAM

(cid:49)(cid:259)m 2006 là n(cid:259)m (cid:255)(cid:1195)u tiên Vi(cid:1227)t Nam gia nh(cid:1201)p WTO và n(cid:259)m 2007 c(cid:458)ng là m(cid:1245)t n(cid:259)m

(cid:255)áng nh(cid:1247) v(cid:1247)i nhi(cid:1221)u s(cid:1269) ki(cid:1227)n quan tr(cid:1233)ng ti(cid:1219)p t(cid:1257)c kh(cid:1207)ng (cid:255)(cid:1231)nh v(cid:1231) th(cid:1219) c(cid:1259)a Vi(cid:1227)t Nam nh(cid:1133)

(cid:80)(cid:1245)t ngôi sao sáng trong s(cid:1237) các th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)ang n(cid:1241)i trên th(cid:1219) gi(cid:1247)i.

Giá c(cid:1241) phi(cid:1219)u t(cid:1189)i Vi(cid:1227)t Nam ti(cid:1219)p t(cid:1257)c gia t(cid:259)ng m(cid:1211)c dù NHNN th(cid:1203)t ch(cid:1211)t chính sách ti(cid:1221)n

(cid:87)(cid:1227) và tình hình th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng c(cid:1241) phi(cid:1219)u trên th(cid:1219) gi(cid:1247)i thay (cid:255)(cid:1241)i theo chi(cid:1221)u h(cid:1133)(cid:1247)ng không t(cid:1237)t.

Th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng c(cid:1241) phi(cid:1219)u Vi(cid:1227)t Nam t(cid:259)ng tr(cid:1133)(cid:1251)ng c(cid:1191) v(cid:1221) l(cid:1133)(cid:1255)ng và ch(cid:1193)t v(cid:1247)i nh(cid:1267)ng (cid:255)(cid:1255)t chào

bán c(cid:1241) phi(cid:1219)u IPO. N(cid:259)m 2007, th(cid:1211)ng d(cid:1133) v(cid:1237)n t(cid:1263) IPO c(cid:1259)a DNNN là trên 32 nghìn t(cid:1273)

(cid:255)(cid:1239)ng, g(cid:1193)p 4,66 l(cid:1195)n v(cid:1237)n Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c bán. T(cid:1263) cu(cid:1237)i 2007 (cid:255)(cid:1219)n nay, TTCK (cid:1191)m (cid:255)(cid:1189)m, ti(cid:1219)n trình

(cid:70)(cid:1241) ph(cid:1195)n hóa DNNN b(cid:1231) ch(cid:1201)m l(cid:1189)i. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, (cid:255)ây là lúc (cid:255)(cid:1223) doanh

nghi(cid:1227)p chu(cid:1197)n b(cid:1231)(cid:3)(cid:255)ón th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1239)i ph(cid:1257)c và xa h(cid:1131)n là phát hành ra qu(cid:1237)c t(cid:1219).

Kinh t(cid:1219) Vi(cid:1227)t Nam ti(cid:1219)p t(cid:1257)c t(cid:259)ng tr(cid:1133)(cid:1251)ng m(cid:1189)nh m(cid:1217)(cid:3)(cid:1251) m(cid:1261)c cao 8,84% trong n(cid:259)m 2007,

ch(cid:1259) y(cid:1219)u nh(cid:1249) xu(cid:1193)t kh(cid:1197)u t(cid:259)ng và chi tiêu (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ti(cid:1219)p t(cid:1257)c chi(cid:1219)m t(cid:1229) tr(cid:1233)ng cao trong các ho(cid:1189)t

(cid:255)(cid:1245)ng kinh t(cid:1219). (cid:264)(cid:1195)u t(cid:1133) tr(cid:1269)c ti(cid:1219)p n(cid:1133)(cid:1247)c ngoài ti(cid:1219)p t(cid:1257)c (cid:255)(cid:1241) vào Vi(cid:1227)t Nam (cid:1251) m(cid:1261)c k(cid:1273) l(cid:1257)c là

20,3 t(cid:1273)(cid:3)(cid:255)ô la M(cid:1275), g(cid:1195)n g(cid:1193)p (cid:255)ôi n(cid:259)m 2006.

Tuy nhiên, Vi(cid:1227)t Nam v(cid:1199)n còn nhi(cid:1221)u khó kh(cid:259)n m(cid:1247)i và c(cid:458)(cid:3)(cid:255)(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:255)(cid:1195)u trong th(cid:1249)i gian

(cid:87)(cid:1247)i. Khó kh(cid:259)n (cid:255)(cid:1195)u tiên là h(cid:1227) th(cid:1237)ng ngân hàng. S(cid:1257)t gi(cid:1191)m m(cid:1189)nh trên TTCK và b(cid:1193)t (cid:255)(cid:1245)ng

(cid:86)(cid:1191)n r(cid:1193)t có kh(cid:1191) n(cid:259)ng s(cid:1217) làm gia t(cid:259)ng các kho(cid:1191)n n(cid:1255) x(cid:1193)u c(cid:1259)a h(cid:1227) th(cid:1237)ng ngân hàng. Th(cid:1261) hai

là l(cid:1189)m phát. N(cid:1243)i lo l(cid:1247)n nh(cid:1193)t v(cid:1221) l(cid:1189)m phát (cid:255)(cid:1219)n t(cid:1263) giá x(cid:259)ng d(cid:1195)u. Hi(cid:1227)n nay, Chính ph(cid:1259) Vi(cid:1227)t

Nam (cid:255)ã không còn tr(cid:1255) giá cho m(cid:1211)t hàng x(cid:259)ng d(cid:1195)u, n(cid:1219)u có s(cid:1269) t(cid:259)ng (cid:255)(cid:1245)t bi(cid:1219)n v(cid:1221) giá d(cid:1195)u

thô trên th(cid:1219) gi(cid:1247)i thì vi(cid:1227)c t(cid:259)ng giá x(cid:259)ng d(cid:1195)u trong n(cid:1133)(cid:1247)c s(cid:1217)(cid:3)(cid:255)i kèm v(cid:1247)i nguy c(cid:1131) l(cid:1189)m phát

(cid:79)(cid:1247)n h(cid:1131)n. Cu(cid:1237)i cùng là n(cid:1243)i lo v(cid:1221) t(cid:259)ng tr(cid:1133)(cid:1251)ng kinh t(cid:1219) và l(cid:1255)i nhu(cid:1201)n doanh nghi(cid:1227)p. N(cid:1221)n

kinh t(cid:1219)(cid:3)(cid:255)ang suy gi(cid:1191)m và chi phí vay cao, các doanh nghi(cid:1227)p s(cid:1217) b(cid:1231) tác (cid:255)(cid:1245)ng m(cid:1189)nh.

Nh(cid:1133) v(cid:1201)y, TTCK c(cid:1259)a Vi(cid:1227)t Nam c(cid:458)ng ti(cid:1221)m (cid:1197)n nhi(cid:1221)u r(cid:1259)i ro. Nh(cid:1267)ng gi(cid:1191)i pháp nh(cid:1205)m

(cid:75)(cid:1189)n ch(cid:1219) r(cid:1259)i ro c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) trên TTCK Vi(cid:1227)t Nam là c(cid:1195)n thi(cid:1219)t trong giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n hi(cid:1227)n

nay. (cid:264)(cid:1239)ng th(cid:1249)i, nh(cid:1267)ng gi(cid:1191)i pháp này h(cid:1133)(cid:1247)ng (cid:255)(cid:1219)n TTCK nh(cid:1133) m(cid:1245)t kênh huy (cid:255)(cid:1245)ng ngu(cid:1239)n

(cid:79)(cid:1269)c cho doanh nghi(cid:1227)p và xã h(cid:1245)i m(cid:1245)t cách lành m(cid:1189)nh và minh b(cid:1189)ch.

3.1 Gi(cid:1191)i pháp cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)

3.1.1 Gi(cid:1191)i pháp cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) cá nhân

3.1.1 1 Xác l(cid:1201)p nguyên t(cid:1203)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)

Nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) thông minh luôn (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) vào giá tr(cid:1231). Do (cid:255)ó, (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng khoán c(cid:458)ng c(cid:1195)n

ph(cid:1191)i ngh(cid:429)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) giá tr(cid:1231). V(cid:1201)y v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) quan tr(cid:1233)ng là làm th(cid:1219) nào (cid:255)(cid:1223) tìm ra nh(cid:1267)ng c(cid:1241) phi(cid:1219)u

có giá tr(cid:1231)? (cid:264)(cid:1223) ch(cid:1233)n (cid:255)úng c(cid:1241) phi(cid:1219)u có giá tr(cid:1231), nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) nên áp d(cid:1257)ng các nguyên t(cid:1203)c

quan tr(cid:1233)ng sau (cid:255)ây (cid:255)(cid:1223) thu (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c l(cid:1255)i nhu(cid:1201)n cao:

3.1.1.1.1 Không mua nh(cid:1267)ng c(cid:1241) phi(cid:1219)u (cid:255)ang “nóng”

Nh(cid:1267)ng nhà (cid:255)(cid:1195)u ch(cid:1261)ng khoán trên các sàn giao d(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng khoán th(cid:1133)(cid:1249)ng là nh(cid:1267)ng

nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ng(cid:1203)n h(cid:1189)n. H(cid:1233) ch(cid:1229) bán phá giá khi h(cid:1233) nh(cid:1201)n th(cid:1193)y mình (cid:255)ã tính toán sai, ho(cid:1211)c

(cid:70)(cid:1195)n ti(cid:1221)n (cid:255)(cid:1223)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) vào m(cid:1245)t công vi(cid:1227)c kinh doanh khác. V(cid:1201)y nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) giá tr(cid:1231) không

nên tìm ki(cid:1219)m c(cid:1131) h(cid:1245)i (cid:255)(cid:1223) mua (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c nh(cid:1267)ng c(cid:1241) phi(cid:1219)u v(cid:1247)i giá h(cid:1249)i mà nên có nh(cid:1267)ng quan

(cid:255)(cid:76)(cid:1223)m (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) dài h(cid:1189)n. (cid:264)(cid:76)(cid:1221)u quan tr(cid:1233)ng là tìm ra nh(cid:1267)ng giá tr(cid:1231)(cid:3)(cid:1197)n bên trong các c(cid:1241) phi(cid:1219)u,

có th(cid:1223) ch(cid:1133)a ph(cid:1191)i là “nóng” trong ng(cid:1203)n h(cid:1189)n, nh(cid:1249) vào chính s(cid:1269) nghiên c(cid:1261)u c(cid:1195)n cù và

ch(cid:259)m ch(cid:1229) c(cid:1259)a mình.

3.1.1.1.2 Làm ch(cid:1259) s(cid:1251) h(cid:1267)u công ty

Nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) không nên (cid:255)(cid:1131)n thu(cid:1195)n là ch(cid:1259) s(cid:1251) h(cid:1267)u c(cid:1259)a c(cid:1241) phi(cid:1219)u. Thay vào (cid:255)ó, hãy tr(cid:1251)

thành các ông ch(cid:1259) kinh doanh v(cid:1247)i nh(cid:1267)ng l(cid:1255)i th(cid:1219) c(cid:1189)nh tranh m(cid:1189)nh. Ví d(cid:1257): Buffett là

ng(cid:1133)(cid:1249)i có bi(cid:1227)t tài nhìn th(cid:1193)y nh(cid:1267)ng công ty có ti(cid:1221)m n(cid:259)ng phát tri(cid:1223)n nh(cid:1133)ng hi(cid:1227)n còn b(cid:1231)

(cid:255)ánh giá th(cid:1193)p ho(cid:1211)c r(cid:1193)t th(cid:1193)p. Nh(cid:1249) mua nh(cid:1267)ng công ty và tài s(cid:1191)n lúc giá còn quá th(cid:1193)p (cid:255)(cid:1223)

(cid:85)(cid:1239)i bán ra v(cid:1247)i giá cao ng(cid:1193)t tr(cid:1249)i ít n(cid:259)m sau (cid:255)ó, t(cid:1273) su(cid:1193)t l(cid:1255)i nhu(cid:1201)n c(cid:1259)a Berkshire Hathaway

(cid:74)(cid:1195)n nh(cid:1133) không t(cid:1133)(cid:1251)ng. Trong g(cid:1195)n 40 n(cid:259)m mi(cid:1227)t mài (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), Công ty c(cid:1259)a ông (cid:255)(cid:1189)t l(cid:1255)i

nhu(cid:1201)n trung bình 22,6%/n(cid:259)m.

3.1.1.1.3 (cid:264)(cid:1221) phòng “Cái b(cid:1199)y giá tr(cid:1231)”

Nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) nên tránh b(cid:1231)(cid:3)(cid:255)ánh l(cid:1263)a khi (cid:255)ánh giá giá tr(cid:1231) c(cid:1241) phi(cid:1219)u mà ch(cid:1229) nhìn vào th(cid:1231)

giá. Khi m(cid:1245)t c(cid:1241) phi(cid:1219)u tri(cid:1223)n v(cid:1233)ng trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng b(cid:1243)ng nhiên (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c bán ch(cid:1229) v(cid:1247)i giá b(cid:1205)ng

(cid:81)(cid:1265)a giá bình th(cid:1133)(cid:1249)ng, thì hãy c(cid:1197)n th(cid:1201)n, (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u này không có ngh(cid:429)a là giá tr(cid:1231) c(cid:1259)a c(cid:1241) phi(cid:1219)u

(cid:255)ó v(cid:1199)n t(cid:1237)t (cid:255)(cid:1213)p. N(cid:1219)u nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) không bi(cid:1219)t giá tr(cid:1231) th(cid:1269)c ch(cid:1193)t c(cid:1259)a chúng, ho(cid:1211)c không th(cid:1223)

có các ngu(cid:1239)n thông tin tin c(cid:1201)y t(cid:1263) n(cid:1245)i b(cid:1245), thì không th(cid:1223) bi(cid:1219)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c li(cid:1227)u khi giá xu(cid:1237)ng

th(cid:1193)p, thì c(cid:1241) phi(cid:1219)u (cid:255)ó có còn giá tr(cid:1231) hay không.

3.1.1.1.4 Xác (cid:255)(cid:1231)nh giá tr(cid:1231) th(cid:1269)c c(cid:1259)a c(cid:1241) phi(cid:1219)u

Giá c(cid:1191) là nh(cid:1267)ng gì nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) tr(cid:1191), còn giá tr(cid:1231) là nh(cid:1267)ng gì nh(cid:1201)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c. (cid:264)(cid:76)(cid:1221)u mà nhi(cid:1221)u

nhà phân tích c(cid:1131) b(cid:1191)n coi nh(cid:1133) kim ch(cid:1229) nam là: giá tr(cid:1231) th(cid:1269)c c(cid:1259)a m(cid:1245)t công ty có m(cid:1237)i quan

(cid:75)(cid:1227) m(cid:1201)t thi(cid:1219)t v(cid:1247)i các (cid:255)(cid:1211)c tính tài chính nh(cid:1133): kh(cid:1191) n(cid:259)ng phát tri(cid:1223)n; nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro mà công

ty có th(cid:1223) g(cid:1211)p ph(cid:1191)i; dòng ti(cid:1221)n m(cid:1211)t... B(cid:1193)t k(cid:484) m(cid:1245)t s(cid:1269) ch(cid:1227)ch h(cid:1133)(cid:1247)ng nào so v(cid:1247)i giá tr(cid:1231) th(cid:1269)c

(cid:70)(cid:458)ng là d(cid:1193)u hi(cid:1227)u cho th(cid:1193)y c(cid:1241) phi(cid:1219)u (cid:255)ó (cid:255)ang (cid:1251) d(cid:1133)(cid:1247)i ho(cid:1211)c v(cid:1133)(cid:1255)t quá giá tr(cid:1231) th(cid:1269)c.

Hi(cid:1227)n t(cid:1189)i các nhà phân tích ch(cid:1261)ng khoán trên th(cid:1219) gi(cid:1247)i dùng khá nhi(cid:1221)u ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp

(cid:255)(cid:1223) tính và d(cid:1269)(cid:3)(cid:255)oán giá c(cid:1241) phi(cid:1219)u, trong (cid:255)ó thông th(cid:1133)(cid:1249)ng nh(cid:1193)t là ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp (cid:255)(cid:1231)nh giá

chi(cid:1219)t kh(cid:1193)u lu(cid:1239)ng thu nh(cid:1201)p (Discounted Cash Flow – vi(cid:1219)t t(cid:1203)t là DCF). Ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp này

(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c d(cid:1269)a trên m(cid:1245)t nguyên lý c(cid:1131) b(cid:1191)n là "ti(cid:1221)n có giá tr(cid:1231) theo th(cid:1249)i gian”, m(cid:1245)t (cid:255)(cid:1239)ng ti(cid:1221)n

(cid:70)(cid:1259)a ngày hôm nay luôn có giá tr(cid:1231) h(cid:1131)n m(cid:1245)t (cid:255)(cid:1239)ng ti(cid:1221)n c(cid:1259)a ngày mai, m(cid:1245)t (cid:255)(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) vào

trong doanh nghi(cid:1227)p này có m(cid:1261)c sinh l(cid:1249)i khác v(cid:1247)i m(cid:1245)t (cid:255)(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) trong doanh nghi(cid:1227)p

khác, do (cid:255)ó, giá tr(cid:1231) c(cid:1259)a doanh nghi(cid:1227)p (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c xác (cid:255)(cid:1231)nh b(cid:1205)ng các lu(cid:1239)ng thu nh(cid:1201)p d(cid:1269) ki(cid:1219)n

mà doanh nghi(cid:1227)p (cid:255)ó thu (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c trong t(cid:1133)(cid:1131)ng lai (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c quy v(cid:1221) giá tr(cid:1231) hi(cid:1227)n t(cid:1189)i b(cid:1205)ng cách

chi(cid:1219)t kh(cid:1193)u chúng b(cid:1205)ng m(cid:1245)t m(cid:1261)c lãi su(cid:1193)t chi(cid:1219)t kh(cid:1193)u phù h(cid:1255)p v(cid:1247)i m(cid:1261)c (cid:255)(cid:1245) r(cid:1259)i ro c(cid:1259)a

doanh nghi(cid:1227)p (cid:255)ó. Ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp này (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c áp d(cid:1257)ng ph(cid:1241) bi(cid:1219)n (cid:1251) nh(cid:1267)ng n(cid:1133)(cid:1247)c mà TTCK

phát tri(cid:1223)n, n(cid:1131)i th(cid:1133)(cid:1249)ng có (cid:255)(cid:1195)y (cid:255)(cid:1259) thông tin v(cid:1221) l(cid:1231)ch s(cid:1265) c(cid:458)ng nh(cid:1133) thông tin hi(cid:1227)n t(cid:1189)i và d(cid:1269)

báo h(cid:1255)p lý v(cid:1221) tình hình tài chính và r(cid:1259)i ro c(cid:1259)a doanh nghi(cid:1227)p.

3.1.1.2 (cid:264)ào t(cid:1189)o ki(cid:1219)n th(cid:1261)c ch(cid:1261)ng khoán cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)

(cid:55)(cid:1263) th(cid:1269)c tr(cid:1189)ng và chi(cid:1219)n l(cid:1133)(cid:1255)c phát tri(cid:1223)n TTCK Vi(cid:1227)t Nam nh(cid:1205)m m(cid:1257)c tiêu nh(cid:1245)i nh(cid:1201)p

và phát tri(cid:1223)n kinh t(cid:1219). Sau (cid:255)ây là th(cid:1269)c tr(cid:1189)ng và các gi(cid:1191)i pháp (cid:255)(cid:1223) xây d(cid:1269)ng và th(cid:1269)c hi(cid:1227)n

(cid:255)ào t(cid:1189)o ki(cid:1219)n th(cid:1261)c ch(cid:1261)ng khoán cho công chúng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) và hành ngh(cid:1221) ch(cid:1261)ng khoán t(cid:1189)i

Vi(cid:1227)t Nam.

(cid:264)(cid:1237)i v(cid:1247)i UBCKNN: UBCKNN có ch(cid:1261)c n(cid:259)ng nhi(cid:1227)m v(cid:1257)(cid:3)(cid:255)ào t(cid:1189)o, ph(cid:1241) c(cid:1201)p ki(cid:1219)n th(cid:1261)c

ch(cid:1261)ng khoán, (cid:1258)y ban có các (cid:255)(cid:1131)n v(cid:1231) ch(cid:1261)c n(cid:259)ng giúp vi(cid:1227)c là Trung tâm Nghiên c(cid:1261)u &

(cid:264)ào t(cid:1189)o nghi(cid:1227)p v(cid:1257) ch(cid:1261)ng khoán, T(cid:1189)p chí Ch(cid:1261)ng khoán. Các ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a UBCKNN

trong khâu công tác này ch(cid:1229) gi(cid:1247)i h(cid:1189)n (cid:1251) vi(cid:1227)c tr(cid:1269)c ti(cid:1219)p m(cid:1251) m(cid:1245)t s(cid:1237) khóa (cid:255)ào t(cid:1189)o nghi(cid:1227)p v(cid:1257)

ch(cid:1261)ng khoán ng(cid:1203)n ngày mà ch(cid:1259) y(cid:1219)u (cid:1251) Hà N(cid:1245)i, Thành ph(cid:1237) H(cid:1239) Chí Minh v(cid:1247)i t(cid:1241)ng s(cid:1237)

ng(cid:1133)(cid:1249)i h(cid:1233)c còn khá khiêm t(cid:1237)n.

(cid:57)(cid:1247)i các c(cid:1131) quan thông t(cid:1193)n báo chí: Các c(cid:1131) quan báo chí ch(cid:1133)a (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c giúp (cid:255)(cid:1253) nhi(cid:1221)u

trong vi(cid:1227)c (cid:255)ào t(cid:1189)o phóng viên có ki(cid:1219)n th(cid:1261)c ch(cid:1261)ng khoán, ch(cid:1133)a (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c hoan nghênh trong

công tác tuyên truy(cid:1221)n v(cid:1221) TTCK, ch(cid:1133)a có c(cid:1131) h(cid:1245)i và kinh nghi(cid:1227)m trong vi(cid:1227)c ti(cid:1219)p c(cid:1201)n v(cid:1247)i

kinh nghi(cid:1227)m TTCK n(cid:1133)(cid:1247)c ngoài. Phát tri(cid:1223)n TTCK có m(cid:1245)t ý ngh(cid:429)a h(cid:1219)t s(cid:1261)c quan tr(cid:1233)ng

(cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i s(cid:1269) phát tri(cid:1223)n b(cid:1221)n v(cid:1267)ng c(cid:1259)a kinh t(cid:1219), tuy nhiên vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:1133)a tin, ph(cid:1241) c(cid:1201)p ki(cid:1219)n th(cid:1261)c

còn nhi(cid:1221)u h(cid:1189)n ch(cid:1219).

Các Tru(cid:1249)ng (cid:264)(cid:1189)i h(cid:1233)c, Cao (cid:255)(cid:1207)ng và Trung h(cid:1233)c chuyên nghi(cid:1227)p: Vi(cid:1227)c d(cid:1189)y các môn h(cid:1233)c

(cid:89)(cid:1221) TTCK là do m(cid:1245)t s(cid:1237) tr(cid:1133)(cid:1249)ng t(cid:1269)(cid:3)(cid:255)(cid:1221) xu(cid:1193)t, ch(cid:1229) m(cid:1245)t vài tr(cid:1133)(cid:1249)ng Cao (cid:264)(cid:1207)ng , (cid:264)(cid:1189)i h(cid:1233)c và

(cid:43)(cid:1233)c vi(cid:1227)n d(cid:1189)y môn ch(cid:1261)ng khoán. Ki(cid:1219)n th(cid:1261)c ch(cid:1261)ng khoán còn xa l(cid:1189) v(cid:1247)i (cid:255)a s(cid:1237) sinh viên

trong khi (cid:1251) các n(cid:1133)(cid:1247)c trên th(cid:1219) gi(cid:1247)i coi (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng khoán là xã h(cid:1245)i hoá (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) và ki(cid:1219)n

th(cid:1261)c ch(cid:1261)ng khoán ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ph(cid:1241) c(cid:1201)p (cid:1251) t(cid:1193)t c(cid:1191) các tr(cid:1133)(cid:1249)ng Trung c(cid:1193)p, Cao (cid:255)(cid:1207)ng, (cid:264)(cid:1189)i h(cid:1233)c

và H(cid:1233)c vi(cid:1227)n.

(cid:57)(cid:1247)i các c(cid:1131) quan nhà n(cid:1133)(cid:1247)c và các nhà ho(cid:1189)ch (cid:255)(cid:1231)nh chính sách kinh t(cid:1219) – xã h(cid:1245)i: vai

trò và v(cid:1231) trí c(cid:1259)a TTCK ch(cid:1133)a (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c xác (cid:255)(cid:1231)nh (cid:255)úng do nh(cid:1201)n th(cid:1261)c c(cid:1259)a các nhà ho(cid:1189)ch (cid:255)(cid:1231)nh

chính sách, vì v(cid:1201)y các chính sách phát tri(cid:1223)n kinh t(cid:1219), xã h(cid:1245)i và phát tri(cid:1223)n doanh nghi(cid:1227)p

ch(cid:1133)a g(cid:1203)n k(cid:1219)t ch(cid:1211)t ch(cid:1217) v(cid:1247)i ti(cid:1221)m n(cid:259)ng phát tri(cid:1223)n TTCK.

(cid:57)(cid:1247)i công chúng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133): Còn r(cid:1193)t h(cid:1189)n ch(cid:1219) trên các ph(cid:1133)(cid:1131)ng ti(cid:1227)n thông tin (cid:255)(cid:1189)i chúng và

các l(cid:1247)p d(cid:1189)y v(cid:1221) TTCK còn r(cid:1193)t ít (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i các doanh nghi(cid:1227)p trên toàn qu(cid:1237)c. R(cid:1193)t nhi(cid:1221)u nhà

(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) m(cid:1247)i khi tham gia l(cid:1195)n (cid:255)(cid:1195)u còn ch(cid:1133)a hi(cid:1223)u rõ các thu(cid:1201)t ng(cid:1267) c(cid:1131) b(cid:1191)n c(cid:1259)a ch(cid:1261)ng

khoán, ch(cid:1207)ng h(cid:1189)n có chuy(cid:1227)n nh(cid:1195)m l(cid:1199)n gi(cid:1267)a (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) c(cid:1241) phi(cid:1219)u và trái phi(cid:1219)u, và th(cid:1269)c t(cid:1219) các

nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) m(cid:1247)i (cid:255)ã ph(cid:1191)i g(cid:1211)p nhi(cid:1223)u r(cid:1259)i ro khi gia nh(cid:1201)p th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng.

(cid:48)(cid:865)t s(cid:857)(cid:3)(cid:255)(cid:841) xu(cid:813)t trong vi(cid:847)c (cid:255)ào t(cid:809)o ki(cid:839)n th(cid:881)c cho nhà (cid:255)(cid:815)u t(cid:753):

Xây d(cid:1269)ng ch(cid:1133)(cid:1131)ng trình ph(cid:1241) c(cid:1201)p ki(cid:1219)n th(cid:1261)c ch(cid:1261)ng khoán trên (cid:264)ài truy(cid:1221)n hình Vi(cid:1227)t

Nam m(cid:1245)t cách th(cid:1133)(cid:1249)ng xuyên và chuyên nghi(cid:1227)p, (cid:255)ào t(cid:1189)o bài b(cid:1191)n v(cid:1221) ch(cid:1261)ng khoán cho t(cid:1193)t

(cid:70)(cid:1191) phóng viên v(cid:1221) kinh t(cid:1219)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng th(cid:1249)i có ch(cid:1133)(cid:1131)ng trình ph(cid:1241) c(cid:1201)p ch(cid:1261)ng khoán b(cid:1203)t bu(cid:1245)c cho

công ch(cid:1261)c nhà n(cid:1133)(cid:1247)c, DNNN (cid:1251) các (cid:255)(cid:1131)n v(cid:1231) hành chính nhà n(cid:1133)(cid:1247)c và t(cid:1241) ch(cid:1261)c liên quan

(cid:255)(cid:1219)n v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) phát tri(cid:1223)n kinh t(cid:1219).

Xây d(cid:1269)ng các ch(cid:1133)(cid:1131)ng trình v(cid:1221)(cid:3)(cid:255)ào t(cid:1189)o ch(cid:1261)ng khoán và h(cid:1133)(cid:1247)ng d(cid:1199)n (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)(cid:3)(cid:255)(cid:1223)(cid:3)(cid:255)(cid:259)ng

(cid:87)(cid:1191)i trên Website c(cid:1259)a UBCKNN. Khuy(cid:1219)n khích t(cid:1193)t c(cid:1191) giáo viên d(cid:1189)y v(cid:1221) ch(cid:1261)ng khoán

ph(cid:1191)i có kinh nghi(cid:1227)m th(cid:1269)c t(cid:1219), tham gia (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng khoán. Hi(cid:1227)n nay t(cid:1189)i tr(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:264)(cid:1189)i

(cid:75)(cid:1233)c Kinh t(cid:1219) Thành ph(cid:1237) H(cid:1239) Chí Minh (cid:255)ã xây d(cid:1269)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c mô hình TTCK (cid:1191)o qua (cid:255)ó t(cid:1189)o

(cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n cho t(cid:1193)t c(cid:1191) các sinh viên c(cid:1259)a tr(cid:1133)(cid:1249)ng có th(cid:1223) v(cid:1201)n d(cid:1257)ng nh(cid:1267)ng ki(cid:1219)n th(cid:1261)c (cid:255)ã h(cid:1233)c

vào vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) th(cid:1269)c t(cid:1219)(cid:3)(cid:255)(cid:1223) tr(cid:1251) thành nh(cid:1267)ng nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) chuyên nghi(cid:1227)p trong t(cid:1133)(cid:1131)ng lai.

3.1.2 Gi(cid:1191)i pháp cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) t(cid:1241) ch(cid:1261)c

Nh(cid:1267)ng nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) t(cid:1241) ch(cid:1261)c trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán th(cid:1133)(cid:1249)ng là nh(cid:1267)ng t(cid:1241) ch(cid:1261)c (cid:255)(cid:1195)u

(cid:87)(cid:1133) chuyên nghi(cid:1227)p, có s(cid:1269) hi(cid:1223)u bi(cid:1219)t sâu r(cid:1245)ng v(cid:1221) th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán c(cid:458)ng nh(cid:1133) có (cid:255)(cid:1245)i

ng(cid:458) nh(cid:1267)ng chuyên gia gi(cid:1235)i, am hi(cid:1223)u v(cid:1221) th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng. Bên c(cid:1189)nh (cid:255)ó ngu(cid:1239)n v(cid:1237)n c(cid:1259)a các nhà

(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) t(cid:1241) ch(cid:1261)c là r(cid:1193)t l(cid:1247)n. Vì th(cid:1219) các quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh c(cid:1259)a nh(cid:1267)ng nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) t(cid:1241) ch(cid:1261)c th(cid:1133)(cid:1249)ng có

(cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)áng k(cid:1223)(cid:3)(cid:255)(cid:1219)n th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán b(cid:1251)i các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) cá nhân th(cid:1133)(cid:1249)ng qua

(cid:255)ó quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh vi(cid:1227)c mua hay bán c(cid:1241) phi(cid:1219)u c(cid:1259)a chính mình. V(cid:1247)i t(cid:1195)m quan tr(cid:1233)ng nh(cid:1133) v(cid:1201)y

nên (cid:255)(cid:1223) tránh nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro cho th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng, tránh gây cho th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng tình tr(cid:1189)ng gi(cid:1191)m

không phanh do m(cid:1193)t lòng tin, tâm lý không (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh, nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) t(cid:1241) ch(cid:1261)c c(cid:1195)n (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) m(cid:1245)t

cách công b(cid:1205)ng, trung th(cid:1269)c, không (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c th(cid:1269)c hi(cid:1227)n các hành vi mua bán n(cid:1245)i gián, gian

(cid:79)(cid:1201)n, làm giá thao túng th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng; b(cid:1251)i m(cid:1245)t khi gi(cid:1247)i (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) m(cid:1193)t ni(cid:1221)m tin vào th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng

ch(cid:1261)ng khoán thì không ch(cid:1229) nh(cid:1267)ng nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) cá nhân nh(cid:1235) l(cid:1215) b(cid:1231) thi(cid:1227)t h(cid:1189)i mà chính b(cid:1191)n

thân nh(cid:1267)ng nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) chuyên nghi(cid:1227)p, nh(cid:1267)ng t(cid:1241) ch(cid:1261)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) có ngu(cid:1239)n v(cid:1237)n l(cid:1247)n (cid:255)(cid:1241) vào

th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán s(cid:1217) b(cid:1231) thi(cid:1227)t h(cid:1189)i (cid:255)áng k(cid:1223).

3.2. Gi(cid:1191)i pháp (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i doanh nghi(cid:1227)p có c(cid:1241) phi(cid:1219)u niêm y(cid:1219)t

3.2.1 Nâng cao hi(cid:1227)u qu(cid:1191)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) s(cid:1191)n xu(cid:1193)t và kinh doanh c(cid:1259)a doanh nghi(cid:1227)p.

Trong tình hình TTCK hi(cid:1227)n nay, (cid:255)ã có nhi(cid:1221)u gi(cid:1191)i pháp (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)(cid:1221) c(cid:1201)p và ph(cid:1195)n l(cid:1247)n các

gi(cid:1191)i pháp này (cid:255)(cid:1221)u h(cid:1133)(cid:1247)ng t(cid:1247)i chính sách v(cid:429) mô c(cid:1259)a Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c, tuy nhiên nhìn d(cid:1133)(cid:1247)i góc

(cid:255)(cid:1245) các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) tài chính thì v(cid:1221) phía các công ty (cid:255)(cid:1189)i chúng và nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) c(cid:1195)n ph(cid:1191)i

(cid:87)(cid:259)ng cu(cid:1249)ng c(cid:1191)i thi(cid:1227)n qu(cid:1191)n tr(cid:1231) doanh nghi(cid:1227)p (cid:255)(cid:1223) góp ph(cid:1195)n làm cho TTCK Vi(cid:1227)t Nam tr(cid:1251)

nên h(cid:1193)p d(cid:1199)n h(cid:1131)n. (cid:264)ây là gi(cid:1191)i pháp c(cid:1131) b(cid:1191)n mang tính (cid:255)(cid:1231)nh h(cid:1133)(cid:1247)ng lâu dài nh(cid:1205)m (cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o

tính phát tri(cid:1223)n b(cid:1221)n v(cid:1267)ng c(cid:1259)a c(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1239)ng doanh nghi(cid:1227)p và TTCK Vi(cid:1227)t Nam.

Các doanh nghi(cid:1227)p s(cid:1191)n xu(cid:1193)t kinh doanh (không thu(cid:1245)c l(cid:429)nh v(cid:1269)c tài chính, ngân hàng,

ch(cid:1261)ng khoán) h(cid:1219)t s(cid:1261)c h(cid:1189)n ch(cid:1219) ho(cid:1211)c không nên (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) c(cid:1241) phi(cid:1219)u ch(cid:1229) nh(cid:1205)m m(cid:1257)c (cid:255)ích

ki(cid:1219)m l(cid:1249)i t(cid:1263) các ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng tài chính. Trong vài n(cid:259)m g(cid:1195)n (cid:255)ây, có tình tr(cid:1189)ng m(cid:1245)t b(cid:1245) ph(cid:1201)n

công ty (cid:255)(cid:1189)i chúng, ch(cid:1259) y(cid:1219)u là các doanh nghi(cid:1227)p kinh doanh hi(cid:1227)u qu(cid:1191) tranh th(cid:1259) th(cid:1249)i c(cid:1131)

(cid:70)(cid:1259)a ti(cid:1219)n trình c(cid:1241) ph(cid:1195)n hoá DNNN (cid:255)ã th(cid:1269)c hi(cid:1227)n vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) c(cid:1241) phi(cid:1219)u và trong giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n

(cid:255)(cid:1195)u thì nh(cid:1267)ng ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) này (cid:255)ã mang l(cid:1189)i hi(cid:1227)u qu(cid:1191) cao, góp ph(cid:1195)n c(cid:1191)i thi(cid:1227)n (cid:255)áng

(cid:78)(cid:1223) thu nh(cid:1201)p c(cid:1259)a doanh nghi(cid:1227)p. Khi các doanh nghi(cid:1227)p kinh doanh hi(cid:1227)u qu(cid:1191) g(cid:1211)p th(cid:1249)i c(cid:1131)

huy (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c v(cid:1237)n quá d(cid:1225) dàng, nên xu(cid:1193)t hi(cid:1227)n tình tr(cid:1189)ng gia t(cid:259)ng các kho(cid:1191)n (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) tài

chính. Tuy nhiên, khi m(cid:1211)t b(cid:1205)ng giá c(cid:1241) phi(cid:1219)u (cid:1251) m(cid:1261)c cao h(cid:1131)n tr(cid:1133)(cid:1247)c r(cid:1193)t nhi(cid:1221)u c(cid:1245)ng v(cid:1247)i

nh(cid:1267)ng di(cid:1225)n bi(cid:1219)n th(cid:1193)t th(cid:1133)(cid:1249)ng c(cid:1259)a TTCK thì kh(cid:1191) n(cid:259)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) tài chính mang l(cid:1189)i nhi(cid:1221)u r(cid:1259)i

ro cho doanh nghi(cid:1227)p, m(cid:1245)t s(cid:1237) doanh nghi(cid:1227)p (cid:255)ã kinh doanh tài chính không hi(cid:1227)u qu(cid:1191).

(cid:57)(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221)(cid:3)(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)(cid:1211)t ra là c(cid:1195)n h(cid:1189)n ch(cid:1219) t(cid:1247)i m(cid:1261)c t(cid:1237)i (cid:255)a ho(cid:1211)c không nên tham gia (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) c(cid:1241)

phi(cid:1219)u vì nh(cid:1267)ng lý do sau:

(cid:48)(cid:1245)t là, các doanh nghi(cid:1227)p s(cid:1191)n xu(cid:1193)t kinh doanh c(cid:1195)n ph(cid:1191)i t(cid:1201)p trung ngu(cid:1239)n l(cid:1269)c và th(cid:1249)i

gian vào các ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng s(cid:1191)n xu(cid:1193)t kinh doanh. Khi nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) mua c(cid:1241) phi(cid:1219)u c(cid:1259)a doanh

nghi(cid:1227)p là nhìn vào kh(cid:1191) n(cid:259)ng phát tri(cid:1223)n s(cid:1191)n xu(cid:1193)t kinh doanh c(cid:1259)a doanh nghi(cid:1227)p, ch(cid:1261)

không ph(cid:1191)i (cid:1251) ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng tài chính.

Hai là, ngu(cid:1239)n v(cid:1237)n l(cid:1133)u (cid:255)(cid:1245)ng trong doanh nghi(cid:1227)p (t(cid:1263) l(cid:1255)i nhu(cid:1201)n và v(cid:1237)n huy (cid:255)(cid:1245)ng

(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c) nên t(cid:1201)p trung (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) vào nh(cid:1267)ng d(cid:1269) án có tính kh(cid:1191) thi cao, nh(cid:1205)m (cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o s(cid:1269) t(cid:259)ng

tr(cid:1133)(cid:1251)ng lâu dài.

Ba là, góp v(cid:1237)n mua c(cid:1241) ph(cid:1195)n (cid:255)(cid:1223) hình thành nh(cid:1267)ng công ty con, công ty liên k(cid:1219)t

nh(cid:1205)m t(cid:1189)o nhi(cid:1221)u l(cid:1255)i ích cho doanh nghi(cid:1227)p. Ch(cid:1207)ng h(cid:1189)n vi(cid:1227)c góp v(cid:1237)n vào công ty liên k(cid:1219)t

(cid:86)(cid:1217)(cid:3)(cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o t(cid:1189)o th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng cho doanh nghi(cid:1227)p và vi(cid:1227)c góp v(cid:1237)n vào công ty con s(cid:1217) góp

ph(cid:1195)n phân tán r(cid:1259)i ro. Khi các doanh nghi(cid:1227)p s(cid:1191)n xu(cid:1193)t kinh doanh có nh(cid:1267)ng ngu(cid:1239)n v(cid:1237)n

(cid:87)(cid:1189)m th(cid:1249)i d(cid:1133) th(cid:1263)a, ch(cid:1133)a xây d(cid:1269)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c d(cid:1269) án s(cid:1191)n xu(cid:1193)t kinh doanh m(cid:1247)i thì có th(cid:1223) l(cid:1269)a

ch(cid:1233)n nh(cid:1267)ng công ty qu(cid:1191)n lý qu(cid:1275) có uy tín (cid:255)(cid:1223) góp v(cid:1237)n vào các qu(cid:1275)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133). Cách này s(cid:1217)

chuyên nghi(cid:1227)p hoá l(cid:429)nh v(cid:1269)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) tài chính, tránh hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng phân b(cid:1241) ngu(cid:1239)n nhân l(cid:1269)c,

ngu(cid:1239)n v(cid:1237)n vào nh(cid:1267)ng ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng không chuyên nghi(cid:1227)p.

Các doanh nghi(cid:1227)p không nên (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) vào l(cid:429)nh v(cid:1269)c b(cid:1193)t (cid:255)(cid:1245)ng s(cid:1191)n (cid:1251) góc (cid:255)(cid:1245) không

chuyên nghi(cid:1227)p. Trong tình hình giá b(cid:1193)t (cid:255)(cid:1245)ng s(cid:1191)n (cid:1251) tình tr(cid:1189)ng bong bóng, n(cid:1219)u doanh

nghi(cid:1227)p lao vào l(cid:429)nh v(cid:1269)c kinh doanh b(cid:1193)t (cid:255)(cid:1245)ng s(cid:1191)n (cid:1251) góc (cid:255)(cid:1245) không chuyên nghi(cid:1227)p thì s(cid:1217)

(cid:74)(cid:1211)p r(cid:1193)t nhi(cid:1221)u r(cid:1259)i ro (cid:255)(cid:1239)ng th(cid:1249)i làm phân tán ngu(cid:1239)n nhân l(cid:1269)c, ngu(cid:1239)n v(cid:1237)n t(cid:1263) khâu ho(cid:1189)t

(cid:255)(cid:1245)ng s(cid:1191)n xu(cid:1193)t kinh doanh. Vì vây, các doanh nghi(cid:1227)p ch(cid:1229) b(cid:1133)(cid:1247)c vào l(cid:429)nh v(cid:1269)c kinh doanh

(cid:69)(cid:1193)t (cid:255)(cid:1245)ng s(cid:1191)n khi (cid:255)ã có thành tích tr(cid:1133)(cid:1247)c (cid:255)ó, (cid:255)ã tích l(cid:458)y (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c kinh nghi(cid:1227)m và ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng

(cid:69)(cid:1193)t (cid:255)(cid:1245)ng s(cid:1191)n ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c chuyên nghi(cid:1227)p b(cid:1205)ng vi(cid:1227)c hình thành công ty con ho(cid:1211)c m(cid:1245)t b(cid:1245)

ph(cid:1201)n chuyên trách chuyên v(cid:1221) b(cid:1193)t (cid:255)(cid:1245)ng s(cid:1191)n.

3.2.2 Có k(cid:1219) ho(cid:1189)ch s(cid:1265) d(cid:1257)ng v(cid:1237)n hi(cid:1227)u qu(cid:1191) khi phát hành thêm c(cid:1241) phi(cid:1219)u

Có m(cid:1245)t v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) mà b(cid:1193)y lâu chúng ta (cid:255)ã (cid:255)(cid:1211)t d(cid:1193)u h(cid:1235)i là li(cid:1227)u n(cid:259)ng l(cid:1269)c qu(cid:1191)n tr(cid:1231) c(cid:1259)a

doanh nghi(cid:1227)p có (cid:255)áp (cid:1261)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c sau các (cid:255)(cid:1255)t phát hành c(cid:1241) phi(cid:1219)u m(cid:1247)i nh(cid:1205)m t(cid:259)ng v(cid:1237)n c(cid:1259)a

doanh nghi(cid:1227)p. T(cid:1189)i các n(cid:1133)(cid:1247)c có n(cid:1221)n kinh t(cid:1219) phát tri(cid:1223)n, vi(cid:1227)c ki(cid:1223)m soát ch(cid:1211)t công tác phát

hành c(cid:1241) phi(cid:1219)u m(cid:1247)i (cid:255)(cid:1223) tránh pha loãng trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng khi(cid:1219)n chúng ta m(cid:1245)t l(cid:1195)n n(cid:1267)a ph(cid:1191)i

nhìn nh(cid:1201)n l(cid:1189)i c(cid:1131) ch(cid:1219) giám sát hi(cid:1227)n nay t(cid:1189)i Vi(cid:1227)t Nam. N(cid:259)m 2007, các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)(cid:3) (cid:255)ã

(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ch(cid:1261)ng ki(cid:1219)n nhi(cid:1221)u (cid:255)(cid:1255)t phát hành c(cid:1241) phi(cid:1219)u c(cid:1259)a các doanh nghi(cid:1227)p v(cid:1247)i kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng

(cid:79)(cid:1247)n, th(cid:1249)i gian khá g(cid:1195)n nhau d(cid:1199)n (cid:255)(cid:1219)n ngu(cid:1239)n cung kh(cid:1241)ng l(cid:1239) bung ra th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng. Ngu(cid:1239)n

(cid:70)(cid:1195)u h(cid:1189)n ch(cid:1219) không t(cid:1133)(cid:1131)ng x(cid:1261)ng cùng v(cid:1247)i nh(cid:1267)ng khó kh(cid:259)n v(cid:1221) kinh t(cid:1219) v(cid:429) mô (cid:255)ã kéo th(cid:1231)

tr(cid:1133)(cid:1249)ng c(cid:1191) niêm y(cid:1219)t và ch(cid:1133)a niêm y(cid:1219)t xu(cid:1237)ng th(cid:1193)p nh(cid:1193)t trong vòng 3 n(cid:259)m qua. Vi(cid:1227)c qu(cid:1191)n

lý ch(cid:1211)t ch(cid:1217) ngu(cid:1239)n cung là m(cid:1245)t (cid:255)(cid:1245)ng thái tích c(cid:1269)c tác (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1219)n tâm lý nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), (cid:255)(cid:1189)t

(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c m(cid:1257)c tiêu ng(cid:259)n ng(cid:1263)a các hành vi (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng x(cid:1193)u (cid:255)(cid:1219)n TTCK, c(cid:1259)ng c(cid:1237) lòng tin c(cid:1259)a

các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) trong và ngoài n(cid:1133)(cid:1247)c. (cid:264)(cid:1223) th(cid:1269)c hi(cid:1227)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u này, chính ph(cid:1259) c(cid:1195)n th(cid:1269)c

hi(cid:1227)n các gi(cid:1191)i pháp c(cid:1257) th(cid:1223) nh(cid:1133) sau:

Th(cid:1261) nh(cid:1193)t, vi(cid:1227)c chào bán ch(cid:1261)ng khoán ra công chúng ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:259)ng ký v(cid:1247)i UBCKNN;

(cid:80)(cid:1233)i tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p chào bán vi ph(cid:1189)m pháp lu(cid:1201)t ph(cid:1191)i b(cid:1231)(cid:3)(cid:255)ình ch(cid:1229) và x(cid:1265) ph(cid:1189)t theo quy (cid:255)(cid:1231)nh.

(cid:38)(cid:1257) th(cid:1223), các t(cid:1241) ch(cid:1261)c phát hành c(cid:1241) phi(cid:1219)u riêng l(cid:1215)(cid:3)(cid:255)(cid:1223) t(cid:259)ng v(cid:1237)n ph(cid:1191)i làm th(cid:1259) t(cid:1257)c (cid:255)(cid:259)ng ký

(cid:89)(cid:1247)i c(cid:1131) quan (cid:255)(cid:259)ng ký kinh doanh ho(cid:1211)c c(cid:1131) quan qu(cid:1191)n lý c(cid:1193)p phép ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng v(cid:1221) phát hành

thêm c(cid:1241) phi(cid:1219)u (cid:255)(cid:1223) t(cid:259)ng v(cid:1237)n (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u l(cid:1227).

Th(cid:1261) hai, các doanh nghi(cid:1227)p không ph(cid:1191)i pháp nhân Vi(cid:1227)t Nam không (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c chào bán

ch(cid:1261)ng khoán trên lãnh th(cid:1241) Vi(cid:1227)t Nam, tr(cid:1263) tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p th(cid:1269)c hi(cid:1227)n theo l(cid:1245) trình cam k(cid:1219)t

qu(cid:1237)c t(cid:1219) mà Vi(cid:1227)t Nam (cid:255)ã ký k(cid:1219)t.

Th(cid:1261) ba, UBCK c(cid:1195)n nghiêm c(cid:1193)m các t(cid:1241) ch(cid:1261)c, cá nhân t(cid:1241) ch(cid:1261)c th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng giao d(cid:1231)ch

ch(cid:1261)ng khoán b(cid:1193)t h(cid:1255)p pháp. Các ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng cung c(cid:1193)p thông tin v(cid:1221) nhu c(cid:1195)u mua, bán và

giá c(cid:1191) ch(cid:1261)ng khoán trên các ph(cid:1133)(cid:1131)ng ti(cid:1227)n thông tin (cid:255)(cid:1189)i chúng ph(cid:1191)i tuân th(cid:1259)(cid:3)(cid:255)úng quy

(cid:255)(cid:1231)nh. Ng(cid:1133)(cid:1249)i (cid:255)(cid:1261)ng (cid:255)(cid:1195)u các ph(cid:1133)(cid:1131)ng ti(cid:1227)n thông tin này ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o s(cid:1269) chính xác, minh

(cid:69)(cid:1189)ch v(cid:1221) ngu(cid:1239)n thông tin; ch(cid:1231)u trách nhi(cid:1227)m v(cid:1221) nh(cid:1267)ng n(cid:1245)i dung, s(cid:1237) li(cid:1227)u và nh(cid:1267)ng thông

tin v(cid:1221) TTCK (cid:255)ã (cid:255)(cid:259)ng t(cid:1191)i.

Th(cid:1261) t(cid:1133), vi(cid:1227)c phát hành ch(cid:1261)ng khoán riêng l(cid:1215), phát hành thêm c(cid:1241) phi(cid:1219)u (cid:255)(cid:1223) t(cid:259)ng v(cid:1237)n

(cid:255)(cid:76)(cid:1221)u l(cid:1227), lu(cid:1239)ng ngo(cid:1189)i t(cid:1227) vào ra c(cid:1259)a các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) c(cid:1195)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c giám sát ch(cid:1211)t ch(cid:1217) trong th(cid:1249)i

gian t(cid:1247)i.

Cu(cid:1237)i cùng, DNNN không (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng v(cid:1237)n (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) c(cid:1259)a ch(cid:1259) s(cid:1251) h(cid:1267)u, qu(cid:1275)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) phát

tri(cid:1223)n và ngu(cid:1239)n v(cid:1237)n xây d(cid:1269)ng c(cid:1131) b(cid:1191)n (cid:255)(cid:1223) tham gia góp v(cid:1237)n thành l(cid:1201)p, mua c(cid:1241) ph(cid:1195)n c(cid:1259)a

các qu(cid:1275)(cid:3) (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng khoán, công ty (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng khoán. Vi(cid:1227)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng v(cid:1237)n c(cid:1259)a

DNNN (cid:255)(cid:1223)(cid:3) (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) tài chính, (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) vào TTCK không (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c làm (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)(cid:1219)n ho(cid:1189)t

(cid:255)(cid:1245)ng s(cid:1191)n xu(cid:1193)t, kinh doanh c(cid:1259)a doanh nghi(cid:1227)p (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c giao.

3.2.3 T(cid:259)ng c(cid:1133)(cid:1249)ng ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng quan h(cid:1227) nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) (Investor Relation - IR)

Quan h(cid:1227) v(cid:1247)i nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) (Investor Relation - IR) là t(cid:1193)t c(cid:1191) các ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng công b(cid:1237)

thông tin c(cid:1259)a doanh nghi(cid:1227)p v(cid:1247)i nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), nh(cid:1205)m th(cid:1235)a mãn cung c(cid:1195)u v(cid:1221) thông tin mang

(cid:79)(cid:1189)i l(cid:1255)i ích cho c(cid:1191) hai bên. Trên th(cid:1219) gi(cid:1247)i, ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng IR r(cid:1193)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c chú ý vì m(cid:1245)t doanh

nghi(cid:1227)p mà quy(cid:1221)n l(cid:1255)i c(cid:1259)a c(cid:1241)(cid:3) (cid:255)ông (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c quan tâm h(cid:1131)n s(cid:1217) có giá tr(cid:1231) doanh nghi(cid:1227)p cao

(cid:75)(cid:1131)n, nhi(cid:1221)u l(cid:1255)i nhu(cid:1201)n h(cid:1131)n, chi phí s(cid:1265) d(cid:1257)ng v(cid:1237)n ít h(cid:1131)n và ít nguy c(cid:1131) b(cid:1231) mua bán thâu

tóm. Trên TTCK Vi(cid:1227)t Nam, quan h(cid:1227) nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) là khái ni(cid:1227)m m(cid:1247)i (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i các doanh

nghi(cid:1227)p. Tuy nhiên, quan h(cid:1227) nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) có vai trò (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t quan tr(cid:1233)ng (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i s(cid:1269) phát

tri(cid:1223)n c(cid:1259)a doanh nghi(cid:1227)p. TTCK là n(cid:1131)i mà các doanh nghi(cid:1227)p có r(cid:1193)t nhi(cid:1221)u c(cid:1131) h(cid:1245)i (cid:255)(cid:1223) huy

(cid:255)(cid:1245)ng v(cid:1237)n c(cid:1259)a mình, trong (cid:255)ó cách ph(cid:1241) bi(cid:1219)n nh(cid:1193)t là phát hành thêm trái phi(cid:1219)u, c(cid:1241) phi(cid:1219)u.

Tuy nhiên, không ph(cid:1191)i doanh nghi(cid:1227)p nào c(cid:458)ng thành công trong vi(cid:1227)c chào bán trái

phi(cid:1219)u và c(cid:1241) phi(cid:1219)u. Trong th(cid:1269)c t(cid:1219), cùng có k(cid:1219)t qu(cid:1191) kinh doanh t(cid:1237)t nh(cid:1133)ng có doanh

nghi(cid:1227)p thì thu hút (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), có doanh nghi(cid:1227)p l(cid:1189)i không thành công. Do (cid:255)ó, kinh

doanh t(cid:1237)t c(cid:458)ng quan tr(cid:1233)ng nh(cid:1133)ng c(cid:458)ng c(cid:1195)n có quan h(cid:1227) t(cid:1237)t v(cid:1247)i nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133).

Hi(cid:1227)n t(cid:1189)i, m(cid:1237)i liên h(cid:1227) ch(cid:1259) y(cid:1219)u gi(cid:1267)a công ty niêm y(cid:1219)t và nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) là d(cid:1269)a trên vi(cid:1227)c

công b(cid:1237) thông tin mang tính b(cid:1203)t bu(cid:1245)c. Hi(cid:1227)n nay, các công c(cid:1257) nh(cid:1133): c(cid:1241)ng thông tin tr(cid:1269)c

tuy(cid:1219)n (website), nhân viên quan h(cid:1227) c(cid:1241)(cid:3)(cid:255)ông, các bu(cid:1241)i giao l(cid:1133)u gi(cid:1247)i thi(cid:1227)u, các ph(cid:1133)(cid:1131)ng

ti(cid:1227)n truy(cid:1221)n thông… ch(cid:1133)a th(cid:1269)c s(cid:1269)(cid:3)(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c chú ý. Có l(cid:1217) vì v(cid:1201)y mà tâm lý nhi(cid:1221)u nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)

(cid:255)ã r(cid:1193)t hoang mang khi th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng có d(cid:1193)u hi(cid:1227)u suy gi(cid:1191)m d(cid:1199)n t(cid:1247)i khó kh(cid:259)n cho DN khi

(cid:70)(cid:1195)n huy (cid:255)(cid:1245)ng v(cid:1237)n và suy gi(cid:1191)m c(cid:1191) uy tín trong kinh doanh. Tuy nhiên, (cid:255)a s(cid:1237) doanh

nghi(cid:1227)p ch(cid:1133)a có b(cid:1245) ph(cid:1201)n IR. Ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng IR y(cid:1219)u kém c(cid:458)ng là nguyên nhân d(cid:1199)n (cid:255)(cid:1219)n các

lo(cid:1189)i tin (cid:255)(cid:1239)n trên TTCK hi(cid:1227)n nay t(cid:1239)n t(cid:1189)i.

Vì v(cid:1201)y, doanh nghi(cid:1227)p c(cid:1195)n t(cid:1241) ch(cid:1261)c ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng IR m(cid:1245)t cách chuyên nghi(cid:1227)p. Th(cid:1269)c ch(cid:1193)t,

IR là ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng chuyên bi(cid:1227)t trong ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng quan h(cid:1227) công chúng (Public Relation -

PR) c(cid:1259)a doanh nghi(cid:1227)p. Vai trò c(cid:1259)a IR là xây d(cid:1269)ng chi(cid:1219)n l(cid:1133)(cid:1255)c c(cid:1241)(cid:3)(cid:255)ông, công b(cid:1237) thông

tin, c(cid:1195)u n(cid:1237)i gi(cid:1267)a doanh nghi(cid:1227)p và nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) và qu(cid:1191)ng bá hình (cid:1191)nh doanh nghi(cid:1227)p. Vì

thông tin là n(cid:1221)n t(cid:1191)ng cho m(cid:1233)i quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), nên ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng IR (cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o cung (công

(cid:69)(cid:1237) thông tin theo yêu c(cid:1195)u) và c(cid:1195)u thông tin (hi(cid:1223)u nhu c(cid:1195)u thông tin c(cid:1259)a các (cid:255)(cid:1237)i t(cid:1133)(cid:1255)ng

quan tâm). (cid:264)(cid:1223) làm t(cid:1237)t (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u này, ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng IR ph(cid:1191)i gi(cid:1191)i quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ba v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) gây m(cid:1193)t

cân (cid:255)(cid:1237)i cung c(cid:1195)u thông tin nh(cid:1133): thông tin không (cid:255)(cid:1259), thông tin không rõ ràng, thông tin

(cid:87)(cid:1247)i sai (cid:255)(cid:1237)i t(cid:1133)(cid:1255)ng. M(cid:1257)c tiêu c(cid:1259)a IR là các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ti(cid:1221)m n(cid:259)ng và c(cid:1241)(cid:3)(cid:255)ông. Vì th(cid:1219), ho(cid:1189)t

(cid:255)(cid:1245)ng IR c(cid:1195)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c quan tâm và th(cid:1269)c hi(cid:1227)n hi(cid:1227)u qu(cid:1191)(cid:3)(cid:255)(cid:1223) th(cid:1235)a mãn nhu c(cid:1195)u khát thông tin

(cid:70)(cid:1259)a các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) trong TTCK ch(cid:1133)a th(cid:1269)c s(cid:1269) minh b(cid:1189)ch nh(cid:1133)(cid:3)(cid:1251) Vi(cid:1227)t Nam hi(cid:1227)n nay.

3.3 Gi(cid:1191)i pháp (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i công ty ch(cid:1261)ng khoán

3.3.1 Nâng cao (cid:255)(cid:1189)o (cid:255)(cid:1261)c hành ngh(cid:1221) ch(cid:1261)ng khoán

(cid:55)(cid:1263) khi TTCK Vi(cid:1227)t Nam ra (cid:255)(cid:1249)i vào n(cid:259)m 2000, ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng kinh doanh ch(cid:1261)ng khoán

(cid:255)ã (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c coi là m(cid:1245)t ngh(cid:1221), lúc (cid:255)(cid:1195)u còn m(cid:1247)i m(cid:1215), nh(cid:1133)ng nay (cid:255)ã tr(cid:1251) nên khá ph(cid:1241) bi(cid:1219)n trong

(cid:69)(cid:1245) ph(cid:1201)n nh(cid:1267)ng tri th(cid:1261)c tr(cid:1215). Tuy nhiên, các thành viên kinh doanh ch(cid:1261)ng khoán ch(cid:1133)a

th(cid:1223) hi(cid:1227)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c tính chuyên nghi(cid:1227)p c(cid:1259)a ng(cid:1133)(cid:1249)i hành ngh(cid:1221). N(cid:259)m 2006, v(cid:1247)i s(cid:1269) giúp (cid:255)(cid:1253) c(cid:1259)a

Qu(cid:1275) Ti(cid:1221)n t(cid:1227) qu(cid:1237)c t(cid:1219) (IMF) và Ngân hàng Phát tri(cid:1223)n châu Á (ADB), Vi(cid:1227)t Nam (cid:255)ã xây

(cid:71)(cid:1269)ng và ban hành B(cid:1245) quy t(cid:1203)c (cid:1261)ng x(cid:1265), th(cid:1133)(cid:1249)ng g(cid:1233)i theo chu(cid:1197)n m(cid:1269)c qu(cid:1237)c t(cid:1219) là Quy t(cid:1203)c

(cid:255)(cid:1189)o (cid:255)(cid:1261)c ngh(cid:1221) nghi(cid:1227)p dành cho ng(cid:1133)(cid:1249)i hành ngh(cid:1221) ch(cid:1261)ng khoán.

(cid:37)(cid:1245) quy t(cid:1203)c này (cid:255)ã (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)(cid:1133)a vào gi(cid:1191)ng d(cid:1189)y trong các l(cid:1247)p h(cid:1233)c (cid:255)(cid:1223) c(cid:1193)p ch(cid:1261)ng ch(cid:1229) hành

ngh(cid:1221) kinh doanh ch(cid:1261)ng khoán, c(cid:458)ng nh(cid:1133) m(cid:1245)t s(cid:1237) l(cid:1247)p h(cid:1233)c nâng cao k(cid:1275) n(cid:259)ng cho các

thành viên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng. Th(cid:1249)i k(cid:484) TTCK bùng n(cid:1241), nhi(cid:1221)u công ty ch(cid:1261)ng khoán t(cid:1201)p trung lo

(cid:91)(cid:1265) lý công vi(cid:1227)c kinh doanh hàng ngày nên thi(cid:1219)u quan tâm (cid:255)(cid:1219)n (cid:255)(cid:1189)o (cid:255)(cid:1261)c ngh(cid:1221) nghi(cid:1227)p

(cid:70)(cid:1259)a ng(cid:1133)(cid:1249)i hành ngh(cid:1221) ch(cid:1261)ng khoán. Vì v(cid:1201)y, (cid:255)ã có nhi(cid:1221)u ph(cid:1191)n h(cid:1239)i v(cid:1221) vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:1237)i x(cid:1265) không

công b(cid:1205)ng v(cid:1247)i khách hàng, chèn l(cid:1227)nh mua bán cho cá nhân, cho ng(cid:1133)(cid:1249)i thân…c(cid:1259)a nhân

viên công ty ch(cid:1261)ng khoán. G(cid:1195)n (cid:255)ây, (cid:255)(cid:1255)t ki(cid:1223)m tra c(cid:1259)a UBCKNN (cid:255)ã phát hi(cid:1227)n và (cid:255)i (cid:255)(cid:1219)n

(cid:70)(cid:1191)nh cáo, k(cid:1273) lu(cid:1201)t khá nhi(cid:1221)u nhân viên và công ty ch(cid:1261)ng khoán vì nh(cid:1267)ng sai ph(cid:1189)m d(cid:1189)ng

này. (cid:264)ây là m(cid:1245)t th(cid:1269)c tr(cid:1189)ng (cid:255)áng báo (cid:255)(cid:1245)ng trong ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng kinh doanh ch(cid:1261)ng khoán t(cid:1189)i

Vi(cid:1227)t Nam. Vì g(cid:1203)n v(cid:1247)i (cid:255)(cid:1239)ng ti(cid:1221)n c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), s(cid:1261)c kho(cid:1215) c(cid:1259)a các doanh nghi(cid:1227)p nên

TTCK càng phát tri(cid:1223)n, (cid:255)(cid:1189)o (cid:255)(cid:1261)c c(cid:1259)a ng(cid:1133)(cid:1249)i hành ngh(cid:1221) kinh doanh ch(cid:1261)ng khoán càng

ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c coi tr(cid:1233)ng. N(cid:1219)u th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng v(cid:1199)n ti(cid:1219)p t(cid:1257)c tình tr(cid:1189)ng có nhân viên chèn l(cid:1227)nh, mua

bán kh(cid:1237)ng, l(cid:1201)p ch(cid:1261)ng t(cid:1263) kh(cid:1237)ng (cid:255)(cid:1223) mua bán… thì tính minh b(cid:1189)ch, công b(cid:1205)ng trong ho(cid:1189)t

(cid:255)(cid:1245)ng giao d(cid:1231)ch ch(cid:1133)a bi(cid:1219)t (cid:255)(cid:1219)n khi nào m(cid:1247)i tr(cid:1251) thành hi(cid:1227)n th(cid:1269)c, (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u này s(cid:1217) làm xói mòn

ni(cid:1221)m tin c(cid:1259)a công chúng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133).

3.3.2 Ch(cid:1193)n ch(cid:1229)nh m(cid:1245)t s(cid:1237) ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a công ty ch(cid:1261)ng khoán

Hi(cid:1227)n nay, các công ty ch(cid:1261)ng khoán c(cid:1189)nh tranh không lành m(cid:1189)nh, giành gi(cid:1201)t khách

hàng b(cid:1205)ng m(cid:1233)i giá nh(cid:1133) áp d(cid:1257)ng các d(cid:1231)ch v(cid:1257) cho vay ng(cid:1203)n h(cid:1189)n (cid:255)(cid:1223) nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) l(cid:1133)(cid:1247)t sóng

không tuân th(cid:1259)(cid:3)(cid:255)úng các qui (cid:255)(cid:1231)nh pháp lu(cid:1201)t nh(cid:1133) mua kh(cid:1237)ng, bán kh(cid:1237)ng, nâng giá tr(cid:1231) tài

(cid:86)(cid:1191)n c(cid:1195)m c(cid:1237)(cid:3)(cid:1251) m(cid:1261)c l(cid:1247)n b(cid:1193)t ch(cid:1193)p r(cid:1259)i ro mà không h(cid:1221) khuy(cid:1219)n cáo v(cid:1221) m(cid:1261)c (cid:255)(cid:1245) r(cid:1259)i ro cho

khách hàng khi s(cid:1265) d(cid:1257)ng các d(cid:1231)ch v(cid:1257)(cid:3) (cid:255)ó, không có chính sách ch(cid:1233)n l(cid:1233)c khách hàng

trong vi(cid:1227)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng các d(cid:1231)ch v(cid:1257) cho vay c(cid:1195)m c(cid:1237) ch(cid:1261)ng khoán d(cid:1133)(cid:1247)i nhi(cid:1221)u hình th(cid:1261)c.

Song song, c(cid:1195)n tránh các hành vi làm t(cid:1241)n h(cid:1189)i (cid:255)(cid:1219)n l(cid:1255)i ích c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) nh(cid:1133) l(cid:1255)i

(cid:71)(cid:1257)ng tài kho(cid:1191)n c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) t(cid:1189)i công ty ch(cid:1261)ng khoán. Hi(cid:1227)n nay, không ch(cid:1229) nhân viên

chèn l(cid:1227)nh cho khách hàng l(cid:1247)n, khách hàng thân quen mà m(cid:1245)t s(cid:1237) lãnh (cid:255)(cid:1189)o và nhân viên

công ty c(cid:458)ng chèn l(cid:1227)nh tranh mua, tranh bán v(cid:1247)i khách hàng. Không ch(cid:1229) chèn l(cid:1227)nh,

nhân viên công ty ch(cid:1261)ng khoán còn có kh(cid:1191) n(cid:259)ng cho phép l(cid:1227)nh c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)(cid:3)(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c

kh(cid:1247)p bao nhiêu hay m(cid:1133)(cid:1255)n t(cid:1189)m ch(cid:1261)ng khoán, s(cid:1237) d(cid:1133) ti(cid:1221)n trong tài kho(cid:1191)n c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)

(cid:255)(cid:1223) ki(cid:1219)m l(cid:1249)i. Do (cid:255)ó, c(cid:1195)n có c(cid:1131) ch(cid:1219) thanh tra giám sát ch(cid:1211)t ch(cid:1217) t(cid:1263) c(cid:1131) quan qu(cid:1191)n lý.

3.3.3 Phát huy hi(cid:1227)u qu(cid:1191) nghi(cid:1227)p v(cid:1257) t(cid:1133) v(cid:1193)n vì l(cid:1255)i ích c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)

(cid:57)(cid:1247)i m(cid:1257)c (cid:255)ích thu l(cid:1189)i k(cid:1219)t qu(cid:1191) cao nh(cid:1193)t trong ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng t(cid:1133) v(cid:1193)n niêm y(cid:1219)t và chào bán

(cid:70)(cid:1241) phi(cid:1219)u phát hành (cid:255)ã d(cid:1199)n (cid:255)(cid:1219)n tình tr(cid:1189)ng các công ty ch(cid:1261)ng khoán (cid:255)ánh bóng quá m(cid:1261)c

(cid:70)(cid:1241) phi(cid:1219)u c(cid:1259)a m(cid:1245)t s(cid:1237) doanh nghi(cid:1227)p gây thi(cid:1227)t h(cid:1189)i không nh(cid:1235) cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) khi mua c(cid:1241)

phi(cid:1219)u cao h(cid:1131)n giá tr(cid:1231) th(cid:1269)c c(cid:1259)a nó.

Ngoài ra, các môi gi(cid:1247)i c(cid:1259)a công ty ch(cid:1261)ng khoán còn th(cid:1269)c hi(cid:1227)n vi(cid:1227)c t(cid:1133) v(cid:1193)n các quy(cid:1219)t

(cid:255)(cid:1231)nh mua bán cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) m(cid:1245)t cách không chuyên nghi(cid:1227)p, không th(cid:1201)n tr(cid:1233)ng và có

th(cid:1223) gây xung (cid:255)(cid:1245)t l(cid:1255)i ích và thi(cid:1227)t h(cid:1189)i cho nhi(cid:1221)u nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) m(cid:1247)i ch(cid:1133)a có kinh nghi(cid:1227)m.

Th(cid:1269)c ra, trình (cid:255)(cid:1245) c(cid:1259)a nhân viên môi gi(cid:1247)i hi(cid:1227)n nay ch(cid:1133)a cao nên (cid:255)(cid:1223) không x(cid:1191)y ra (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u

này thì t(cid:1237)t nh(cid:1193)t là các công ty ch(cid:1261)ng khoán c(cid:1195)n ra qui (cid:255)(cid:1231)nh c(cid:1193)m nhân viên môi gi(cid:1247)i (cid:255)(cid:1133)a

ra nh(cid:1267)ng l(cid:1249)i t(cid:1133) v(cid:1193)n mua bán c(cid:1241) phi(cid:1219)u cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133).

Trong th(cid:1249)i (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng có nhi(cid:1221)u bi(cid:1219)n (cid:255)(cid:1245)ng nh(cid:1133) hi(cid:1227)n nay, t(cid:1193)t c(cid:1191) các công ty

ch(cid:1261)ng khoán c(cid:1195)n ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:1241)i m(cid:1247)i t(cid:1133) duy, nâng cao ý th(cid:1261)c c(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1239)ng và trách nhi(cid:1227)m v(cid:1247)i

các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) thì công ty m(cid:1247)i có th(cid:1223) t(cid:1239)n t(cid:1189)i lâu dài và l(cid:1255)i ích c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) m(cid:1247)i (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c

(cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o.

3.3.4 Nâng cao yêu c(cid:1195)u v(cid:1221) chuyên môn (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1237)i nhân l(cid:1269)c ngành ch(cid:1261)ng khoán

Trong th(cid:1249)i gian qua, ch(cid:1193)t l(cid:1133)(cid:1255)ng ngu(cid:1239)n nhân l(cid:1269)c trong ngành ch(cid:1261)ng khoán (cid:255)ang là

(cid:89)(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) b(cid:1261)c bách c(cid:1259)a xã h(cid:1245)i nói chung và nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) nói riêng. Do (cid:255)ó, vi(cid:1227)c nâng cao

trình (cid:255)(cid:1245) chuyên môn c(cid:1259)a nhân viên làm vi(cid:1227)c trong ngành góp ph(cid:1195)n quan tr(cid:1233)ng làm t(cid:259)ng

tính hi(cid:1227)u qu(cid:1191)(cid:3) (cid:255)(cid:1239)ng th(cid:1249)i làm gi(cid:1191)m r(cid:1259)i ro c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133). Quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh s(cid:1237) 15/2008/Q(cid:264)-

BTC v(cid:1221) vi(cid:1227)c ban hành Quy ch(cid:1219) v(cid:1221) hành ngh(cid:1221) ch(cid:1261)ng khoán quy (cid:255)(cid:1231)nh c(cid:1257) th(cid:1223) vi(cid:1227)c c(cid:1193)p,

(cid:255)(cid:1241)i, thu h(cid:1239)i và c(cid:1193)p l(cid:1189)i các ch(cid:1261)ng ch(cid:1229) hành ngh(cid:1221), ch(cid:1133)(cid:1131)ng trình (cid:255)ào t(cid:1189)o chuyên môn v(cid:1221)

ch(cid:1261)ng khoán và t(cid:1241) ch(cid:1261)c sát h(cid:1189)ch c(cid:1193)p ch(cid:1261)ng ch(cid:1229) hành ngh(cid:1221) ch(cid:1261)ng khoán, quy (cid:255)(cid:1231)nh v(cid:1221)

ng(cid:1133)(cid:1249)i hành ngh(cid:1221) ch(cid:1261)ng khoán và trách nhi(cid:1227)m c(cid:1259)a (cid:255)(cid:1131)n v(cid:1231) s(cid:1265) d(cid:1257)ng ng(cid:1133)(cid:1249)i hành ngh(cid:1221)

ch(cid:1261)ng khoán. (cid:264)ây là m(cid:1245)t quy (cid:255)(cid:1231)nh r(cid:1193)t chi ti(cid:1219)t và toàn di(cid:1227)n h(cid:1133)(cid:1247)ng t(cid:1247)i vi(cid:1227)c nâng cao

trình (cid:255)(cid:1245) chuyên môn c(cid:1259)a nh(cid:1267)ng ng(cid:1133)(cid:1249)i làm vi(cid:1227)c trong ngành ch(cid:1261)ng khoán. C(cid:1257) th(cid:1223):

(cid:48)(cid:1245)t là, ng(cid:1133)(cid:1249)i hành ngh(cid:1221) ch(cid:1261)ng khoán là ng(cid:1133)(cid:1249)i (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c UBCKNN c(cid:1193)p ch(cid:1261)ng ch(cid:1229) hành

ngh(cid:1221) ch(cid:1261)ng khoán và (cid:255)ang làm vi(cid:1227)c t(cid:1189)i các v(cid:1231) trí nghi(cid:1227)p v(cid:1257) chuyên môn trong công ty

ch(cid:1261)ng khoán, công ty qu(cid:1191)n lý qu(cid:1275), công ty (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng khoán.

Hai là, giám (cid:255)(cid:1237)c công ty ch(cid:1261)ng khoán ph(cid:1191)i có ch(cid:1261)ng ch(cid:1229) hành ngh(cid:1221) Phân tích tài

chính ho(cid:1211)c ch(cid:1261)ng ch(cid:1229) hành ngh(cid:1221) Qu(cid:1191)n lý qu(cid:1275), các phó giám (cid:255)(cid:1237)c, giám (cid:255)(cid:1237)c chi nhánh,

phó giám (cid:255)(cid:1237)c chi nhánh ph(cid:1191)i có ch(cid:1261)ng ch(cid:1229) hành ngh(cid:1221) ch(cid:1261)ng khoán phù h(cid:1255)p v(cid:1247)i kh(cid:1237)i

công vi(cid:1227)c mình qu(cid:1191)n lý.

Ba là, ch(cid:1261)ng ch(cid:1229) hành ngh(cid:1221) ch(cid:1261)ng khoán bao g(cid:1239)m ba lo(cid:1189)i: ch(cid:1261)ng ch(cid:1229) hành ngh(cid:1221)

môi gi(cid:1247)i ch(cid:1261)ng khoán, ch(cid:1261)ng ch(cid:1229) hành ngh(cid:1221) phân tích tài chính và ch(cid:1261)ng ch(cid:1229) hành

ngh(cid:1221) qu(cid:1191)n lý qu(cid:1275). Ng(cid:1133)(cid:1249)i mu(cid:1237)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c c(cid:1193)p ch(cid:1261)ng ch(cid:1229) chuyên môn v(cid:1221) ch(cid:1261)ng khoán s(cid:1217)

ph(cid:1191)i theo t(cid:1263) 4-7 khóa h(cid:1233)c (cid:255)(cid:1223) thi l(cid:1193)y ch(cid:1261)ng ch(cid:1229) chuyên môn.

Nh(cid:1267)ng ng(cid:1133)(cid:1249)i mu(cid:1237)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c c(cid:1193)p ch(cid:1261)ng ch(cid:1229) hành ngh(cid:1221) Qu(cid:1191)n lý qu(cid:1275) còn ph(cid:1191)i có thêm

các (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n: có t(cid:1237)i thi(cid:1223)u ba 3 n(cid:259)m kinh nghi(cid:1227)m làm vi(cid:1227)c trong l(cid:429)nh v(cid:1269)c tài chính,

ngân hàng, ngo(cid:1189)i tr(cid:1263) nh(cid:1267)ng tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p (cid:255)ã có ch(cid:1261)ng ch(cid:1229) qu(cid:1237)c t(cid:1219) CFA (Chartered

Financial Analyst), CIIA (Certified International Investment Analyst), ACCA

(Association of Chartered Certified Accountants), CPA (Certified Public Accountants)

ho(cid:1211)c (cid:255)ã có b(cid:1205)ng th(cid:1189)c s(cid:1275) kinh t(cid:1219), tài chính - k(cid:1219) toán, ngân hàng, ch(cid:1261)ng khoán t(cid:1189)i các

qu(cid:1237)c gia là thành viên c(cid:1259)a T(cid:1241) ch(cid:1261)c H(cid:1255)p tác và Phát tri(cid:1223)n kinh t(cid:1219) (OECD). Tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p

(cid:87)(cid:1237)t nghi(cid:1227)p (cid:255)(cid:1189)i h(cid:1233)c chuyên ngành tài chính - k(cid:1219) toán, ngân hàng, ch(cid:1261)ng khoán t(cid:1189)i các

qu(cid:1237)c gia là thành viên c(cid:1259)a OECD, c(cid:1195)n có t(cid:1237)i thi(cid:1223)u m(cid:1245)t n(cid:259)m kinh nghi(cid:1227)m làm vi(cid:1227)c

trong l(cid:429)nh v(cid:1269)c tài chính ngân hàng.

(cid:37)(cid:1237)n là, ch(cid:1261)ng ch(cid:1229) hành ngh(cid:1221) ch(cid:1261)ng khoán ch(cid:1229) có giá tr(cid:1231) s(cid:1265) d(cid:1257)ng khi ng(cid:1133)(cid:1249)i (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c c(cid:1193)p

ch(cid:1261)ng ch(cid:1229) làm vi(cid:1227)c t(cid:1189)i v(cid:1231) trí nghi(cid:1227)p v(cid:1257) chuyên môn c(cid:1259)a m(cid:1245)t công ty ch(cid:1261)ng khoán, công

ty qu(cid:1191)n lý qu(cid:1275), công ty (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng khoán và (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c công ty (cid:255)ó thông báo v(cid:1247)i

UBCKNN.

Quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh này làm thay (cid:255)(cid:1241)i m(cid:1245)t cách toàn di(cid:1227)n trình (cid:255)(cid:1245) chuyên môn c(cid:1259)a ngu(cid:1239)n

nhân l(cid:1269)c ch(cid:1261)ng khoán. Tuy nhiên, v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221)(cid:3)(cid:255)(cid:1211)t ra là làm sao UBCKNN ph(cid:1237)i h(cid:1255)p v(cid:1247)i các

(cid:70)(cid:1131) quan ch(cid:1261)c n(cid:259)ng, các tr(cid:1133)(cid:1249)ng, vi(cid:1227)n nghiên c(cid:1261)u nh(cid:1205)m giúp tri(cid:1223)n khai m(cid:1245)t cách (cid:255)(cid:1239)ng

(cid:69)(cid:1245), hi(cid:1227)u qu(cid:1191)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng th(cid:1249)i vi(cid:1227)c thi sát h(cid:1189)ch (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c th(cid:1269)c hi(cid:1227)n m(cid:1245)t cách minh b(cid:1189)ch nh(cid:1205)m (cid:255)(cid:1189)t

(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c m(cid:1257)c tiêu ban (cid:255)(cid:1195)u (cid:255)(cid:1221) ra.

3.4 M(cid:1245)t s(cid:1237) ki(cid:1219)n ngh(cid:1231)(cid:3)(cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i c(cid:1131) quan qu(cid:1191)n lý, giám sát TTCK

3.4.1 Ki(cid:1219)n ngh(cid:1231)(cid:3)(cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i Trung tâm giao d(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng khoán

3.4.1.1 Nâng cao h(cid:1227) th(cid:1237)ng qu(cid:1191)n lý và giao d(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng khoán

(cid:55)(cid:1189)i TTCK các qu(cid:1237)c gia phát tri(cid:1223)n, h(cid:1227) th(cid:1237)ng giao d(cid:1231)ch (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c tin h(cid:1233)c hóa thông qua

(cid:75)(cid:1227) th(cid:1237)ng máy tính và internet. Hình th(cid:1261)c giao d(cid:1231)ch này (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c g(cid:1233)i là giao d(cid:1231)ch tr(cid:1269)c

tuy(cid:1219)n. Nh(cid:1267)ng hình th(cid:1261)c giao d(cid:1231)ch này không ch(cid:1229)(cid:3)(cid:255)em l(cid:1189)i nhi(cid:1221)u ti(cid:1227)n ích cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)

mà còn là ph(cid:1133)(cid:1131)ng th(cid:1261)c giao d(cid:1231)ch (cid:255)em l(cid:1189)i nhi(cid:1221)u hi(cid:1227)u qu(cid:1191) xét v(cid:1221) m(cid:1211)t t(cid:1241)ng th(cid:1223) xã h(cid:1245)i.

Ti(cid:1227)n l(cid:1255)i l(cid:1247)n nh(cid:1193)t là nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) có th(cid:1223) giao d(cid:1231)ch (cid:1251) b(cid:1193)t c(cid:1261)(cid:3)(cid:255)âu: nhà riêng, c(cid:1131) quan, và

ch(cid:1229) b(cid:1205)ng nh(cid:1267)ng cú “click” vào màn hình máy tính là có th(cid:1223) giao d(cid:1231)ch b(cid:1193)t k(cid:484) lo(cid:1189)i ch(cid:1261)ng

khoán nào trên sàn. S(cid:1217) không còn c(cid:1191)nh chen l(cid:1193)n, xô (cid:255)(cid:1197)y tìm ch(cid:1243) chen chân t(cid:1189)i các qu(cid:1195)y

giao d(cid:1231)ch c(cid:1259)a các công ty ch(cid:1261)ng khoán. (cid:264)ây c(cid:458)ng là ti(cid:1227)n ích cho các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)(cid:3)(cid:1251) các

(cid:87)(cid:1229)nh ch(cid:1133)a có (cid:255)(cid:1189)i lý nh(cid:1201)n l(cid:1227)nh c(cid:1259)a các công ty ch(cid:1261)ng khoán.

Th(cid:1261) hai, hình th(cid:1261)c giao d(cid:1231)ch này không ch(cid:1229) thu(cid:1201)n ti(cid:1227)n cho các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) mà các

công ty ch(cid:1261)ng khoán c(cid:458)ng (cid:255)(cid:1253) lo m(cid:1211)t b(cid:1205)ng, b(cid:1247)t nhân l(cid:1269)c, gi(cid:1191)m chi

Th(cid:1261) ba, ngoài nh(cid:1267)ng ti(cid:1227)n ích trên thì giao d(cid:1231)ch tr(cid:1269)c tuy(cid:1219)n s(cid:1217) góp ph(cid:1195)n minh b(cid:1189)ch

hoá TTCK. Bên c(cid:1189)nh nh(cid:1267)ng ti(cid:1227)n ích, thu(cid:1201)n l(cid:1255)i trên thì giao d(cid:1231)ch tr(cid:1269)c tuy(cid:1219)n luôn rình

(cid:85)(cid:1201)p nh(cid:1267)ng r(cid:1259)i ro v(cid:1247)i các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133). Do (cid:255)ó, nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) c(cid:1195)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c trang b(cid:1231) nh(cid:1267)ng ki(cid:1219)n

th(cid:1261)c t(cid:1237)t v(cid:1221) tin h(cid:1233)c, c(cid:458)ng nh(cid:1133) h(cid:1227) th(cid:1237)ng h(cid:1189) t(cid:1195)ng m(cid:1189)ng internet (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c phát tri(cid:1223)n s(cid:1217) giúp

giao d(cid:1231)ch tr(cid:1269)c tuy(cid:1219)n là hình th(cid:1261)c giao d(cid:1231)ch c(cid:1259)a t(cid:1133)(cid:1131)ng lai t(cid:1189)i Vi(cid:1227)t Nam.

3.4.1.2 Th(cid:1269)c hi(cid:1227)n vi(cid:1227)c công b(cid:1237) thông tin (cid:255)(cid:1195)y (cid:255)(cid:1259) và k(cid:1231)p th(cid:1249)i

Nh(cid:1267)ng qui (cid:255)(cid:1231)nh v(cid:1221) công b(cid:1237) thông tin hi(cid:1227)n nay là khá ch(cid:1211)t ch(cid:1217). V(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) là thi(cid:1219)t l(cid:1201)p

(cid:70)(cid:1131) ch(cid:1219) giám sát và (cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o tính tuân th(cid:1259) các nguyên t(cid:1203)c công b(cid:1237) thông tin. Vi(cid:1227)c công

(cid:69)(cid:1237) thông tin c(cid:1259)a các công ty c(cid:1195)n chi ti(cid:1219)t các n(cid:1245)i dung, bao g(cid:1239)m các thông tin v(cid:1221) các

kho(cid:1191)n n(cid:1255) có (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n, h(cid:1255)p (cid:255)(cid:1239)ng, các kho(cid:1191)n (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) có giá tr(cid:1231)… (cid:264)(cid:1239)ng th(cid:1249)i công b(cid:1237)

thông tin c(cid:1259)a các bên có liên quan nh(cid:1133) quan h(cid:1227) s(cid:1251) h(cid:1267)u, quan h(cid:1227) có l(cid:1255)i ích tr(cid:1269)c ti(cid:1219)p và

gián ti(cid:1219)p v(cid:1221) thành viên (cid:255)(cid:1245)c l(cid:1201)p trong h(cid:1245)i (cid:255)(cid:1239)ng qu(cid:1191)n tr(cid:1231).

Thành l(cid:1201)p t(cid:1241) ch(cid:1261)c (cid:255)(cid:1231)nh m(cid:1261)c tín nhi(cid:1227)m. Minh b(cid:1189)ch thông tin là yêu c(cid:1195)u c(cid:1195)n thi(cid:1219)t (cid:255)(cid:1223)

phát tri(cid:1223)n TTCK. Do (cid:255)ó, d(cid:1231)ch v(cid:1257)(cid:3)(cid:255)ánh giá tín nhi(cid:1227)m v(cid:1247)i các thông tin chính xác, k(cid:1231)p

th(cid:1249)i s(cid:1217) cung c(cid:1193)p thêm cho các c(cid:1131) quan giám sát TTCK công c(cid:1257)(cid:3)(cid:255)(cid:1223) qu(cid:1191)n lý và giám sát;

(cid:255)(cid:1239)ng th(cid:1249)i cung c(cid:1193)p thông tin (cid:255)(cid:1223) cho phép các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ki(cid:1223)m soát và h(cid:1189)n ch(cid:1219) các r(cid:1259)i

ro trong kinh doanh. Tuy nhiên, (cid:255)(cid:1223) thành l(cid:1201)p và (cid:255)i (cid:255)(cid:1219)n công nh(cid:1201)n các (cid:255)(cid:1231)nh m(cid:1261)c tín

nhi(cid:1227)m hi(cid:1227)n nay v(cid:1199)n còn nhi(cid:1221)u c(cid:1191)n tr(cid:1251) c(cid:1191) v(cid:1221) pháp lý và nh(cid:1201)n th(cid:1261)c.

3.4.1.3 Qu(cid:1191)n lý và giám sát t(cid:1237)t ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a các thành viên t(cid:1189)i TTGDCK

(cid:43)(cid:1189)n ch(cid:1219) giao d(cid:1231)ch n(cid:1245)i gián: Giao d(cid:1231)ch n(cid:1245)i gián là hành vi c(cid:1259)a nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) cá nhân

ho(cid:1211)c nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) t(cid:1241) ch(cid:1261)c có (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c thông tin n(cid:1245)i b(cid:1245) có giá tr(cid:1231) và s(cid:1265) d(cid:1257)ng thông tin (cid:255)ó

tr(cid:1133)(cid:1247)c khi thông tin (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c công b(cid:1237) ra công chúng nh(cid:1205)m m(cid:1257)c (cid:255)ích ki(cid:1219)m l(cid:1255)i không h(cid:1255)p

pháp.

(cid:59)(cid:1265) ph(cid:1189)t hành vi thao túng TTCK: Hành vi thao túng th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng là hành vi c(cid:1259)a nhà

(cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) cá nhân ho(cid:1211)c nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) t(cid:1241) ch(cid:1261)c th(cid:1269)c hi(cid:1227)n các giao d(cid:1231)ch (cid:255)(cid:1223) làm cho m(cid:1233)i nhà (cid:255)(cid:1195)u

(cid:87)(cid:1133) khác hi(cid:1223)u sai l(cid:1227)ch v(cid:1221) th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng, t(cid:1189)o ra cung, c(cid:1195)u gi(cid:1191) t(cid:1189)o. C(cid:1257) th(cid:1223) v(cid:1221) các kho(cid:1191)n giao

(cid:71)(cid:1231)ch nh(cid:1133) t(cid:1189)o ra giao d(cid:1231)ch vòng tròn, giao d(cid:1231)ch (cid:255)(cid:1223) t(cid:1189)o ra s(cid:1269)(cid:3)(cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh gi(cid:1191) t(cid:1189)o nh(cid:1205)m tránh

nguy c(cid:1131) gi(cid:1191)m giá cho m(cid:1245)t s(cid:1237) mã ch(cid:1261)ng khoán nào (cid:255)ó.

(cid:264)(cid:1223) tránh b(cid:1231) thi(cid:1227)t h(cid:1189)i v(cid:1221) ti(cid:1221)n c(cid:1259)a c(cid:458)ng nh(cid:1133) b(cid:1231) l(cid:1255)i d(cid:1257)ng vào m(cid:1257)c (cid:255)ích l(cid:458)ng (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n th(cid:1231)

tr(cid:1133)(cid:1249)ng, nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) c(cid:1195)n l(cid:1133)u ý m(cid:1245)t s(cid:1237)(cid:3)(cid:255)(cid:76)(cid:1223)m sau: (i) Nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) c(cid:1195)n ph(cid:1191)i xem xét tính xác

th(cid:1269)c và (cid:255)(cid:1245) tin c(cid:1201)y c(cid:1259)a các thông tin tr(cid:1133)(cid:1247)c khi quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh (cid:255)(cid:1211)t l(cid:1227)nh. (ii) Th(cid:1133)(cid:1249)ng xuyên

ki(cid:1223)m tra tài kho(cid:1191)n c(cid:1241) phi(cid:1219)u c(cid:1259)a mình nh(cid:1205)m (cid:255)(cid:1221) phòng tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p s(cid:1237) tài kho(cid:1191)n b(cid:1231) ng(cid:1133)(cid:1249)i

khác l(cid:1255)i d(cid:1257)ng (cid:255)(cid:1223) th(cid:1269)c hi(cid:1227)n giao d(cid:1231)ch. (iii) Không nên (cid:1259)y thác cho ng(cid:1133)(cid:1249)i khác th(cid:1269)c hi(cid:1227)n

vi(cid:1227)c mua bán trên tài kho(cid:1191)n c(cid:1259)a mình ho(cid:1211)c (cid:255)(cid:1133)a ti(cid:1221)n cho ng(cid:1133)(cid:1249)i khác kinh doanh ch(cid:1261)ng

khoán, mà không bi(cid:1219)t rõ m(cid:1257)c tiêu và chi(cid:1219)n l(cid:1133)(cid:1255)c kinh doanh c(cid:1259)a ng(cid:1133)(cid:1249)i (cid:255)ó. (iv) Không

nên (cid:255)(cid:1261)ng tên h(cid:1245)(cid:3)(cid:255)(cid:1223) m(cid:1251) tài kho(cid:1191)n giao d(cid:1231)ch ch(cid:1261)ng khoán cho ng(cid:1133)(cid:1249)i khác.

3.4.2 Ki(cid:1219)n ngh(cid:1231) v(cid:1247)i UBCKNN

3.4.2.1 Th(cid:1133)(cid:1249)ng xuyên thanh tra và giám sát ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a TTCK

Th(cid:1261) nh(cid:1193)t, giám sát ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng môi gi(cid:1247)i, t(cid:1133) v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), t(cid:1133) v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1231)nh giá doanh nghi(cid:1227)p

(cid:255)(cid:1223)(cid:3)(cid:255)(cid:1223)(cid:3)(cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o ch(cid:1193)t l(cid:1133)(cid:1255)ng và (cid:255)(cid:1245) tin c(cid:1201)y cao (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng khoán.

Th(cid:1261) hai, (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i nhà (cid:264)TNN, giám sát các ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a các qu(cid:1275)(cid:3) (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng

khoán, (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i các qu(cid:1275)(cid:3) (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng khoán n(cid:1133)(cid:1247)c ngoài ph(cid:1191)i b(cid:1191)o (cid:255)(cid:1191)m ho(cid:1189)t

(cid:255)(cid:1245)ng theo (cid:255)úng các quy (cid:255)(cid:1231)nh c(cid:1259)a pháp lu(cid:1201)t v(cid:1221) t(cid:1273) l(cid:1227) c(cid:1241) phi(cid:1219)u, công b(cid:1237) thông tin và các

quy (cid:255)(cid:1231)nh hi(cid:1227)n hành khác.

Th(cid:1261) ba, UBCKNN c(cid:1195)n xây d(cid:1269)ng c(cid:1131) ch(cid:1219) ki(cid:1223)m soát lu(cid:1239)ng ti(cid:1221)n (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng khoán

(cid:70)(cid:1259)a các nhà (cid:264)TNN (cid:1251) Vi(cid:1227)t Nam. Th(cid:1269)c hi(cid:1227)n (cid:255)(cid:259)ng ký l(cid:1189)i ngay các v(cid:259)n phòng (cid:255)(cid:1189)i di(cid:1227)n

(cid:70)(cid:1259)a các t(cid:1241) ch(cid:1261)c kinh doanh ch(cid:1261)ng khoán theo quy (cid:255)(cid:1231)nh c(cid:1259)a Lu(cid:1201)t Ch(cid:1261)ng khoán.

Th(cid:1261) t(cid:1133), UBCKNN kh(cid:1197)n tr(cid:1133)(cid:1131)ng tri(cid:1223)n khai các d(cid:1269) án hi(cid:1227)n (cid:255)(cid:1189)i hoá công ngh(cid:1227) thông

tin th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán, tr(cid:1133)(cid:1247)c h(cid:1219)t là nâng c(cid:1193)p h(cid:1227) th(cid:1237)ng giao d(cid:1231)ch, h(cid:1227) th(cid:1237)ng l(cid:1133)u ký,

thanh toán bù tr(cid:1263) c(cid:1259)a SGDCK, TTGDCK, Trung tâm L(cid:1133)u ký ch(cid:1261)ng khoán.

3.4.2.2 Thành l(cid:1201)p Qu(cid:1275) bình (cid:1241)n TTCK

(cid:48)(cid:1245)t trong nh(cid:1267)ng công c(cid:1257) thích h(cid:1255)p (cid:255)(cid:1223)(cid:3)(cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ch(cid:1229)nh TTCK v(cid:1201)n hành theo qui lu(cid:1201)t th(cid:1231)

tr(cid:1133)(cid:1249)ng là thành l(cid:1201)p Qu(cid:1275) bình (cid:1241)n TTCK. Trên th(cid:1219) gi(cid:1247)i, th(cid:1249)i k(cid:484)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u TTCK Hàn Qu(cid:1237)c,

(cid:264)ài Loan, H(cid:1239)ng Kông có hình thành Qu(cid:1275) này và (cid:255)(cid:1189)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c m(cid:1245)t s(cid:1237) k(cid:1219)t qu(cid:1191) nh(cid:1193)t (cid:255)(cid:1231)nh

trong vi(cid:1227)c h(cid:1243) tr(cid:1255) th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng t(cid:1189)i nh(cid:1267)ng th(cid:1249)i (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m khó kh(cid:259)n. Hi(cid:1227)n nay, TTCK Vi(cid:1227)t Nam

có h(cid:1131)n 300 DN niêm y(cid:1219)t, h(cid:1131)n 100 công ty ch(cid:1261)ng khoán và công ty qu(cid:1191)n lý qu(cid:1275). H(cid:1131)n

(cid:81)(cid:458)a, Chính ph(cid:1259) có th(cid:1223) tính (cid:255)(cid:1219)n vi(cid:1227)c trích m(cid:1245)t ph(cid:1195)n th(cid:1211)ng d(cid:1133) trong quá trình c(cid:1241) ph(cid:1195)n

hoá (cid:255)(cid:1223) tham gia Qu(cid:1275). Ngoài ra, c(cid:458)ng có th(cid:1223) tính (cid:255)(cid:1219)n vi(cid:1227)c, nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng khoán ph(cid:1191)i

(cid:81)(cid:1245)p thu(cid:1219) và trích m(cid:1245)t ph(cid:1195)n trong s(cid:1237) thu(cid:1219) thu (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)(cid:1223) tham gia Qu(cid:1275). Khi hình thành

Qu(cid:1275), ban qu(cid:1191)n lý Qu(cid:1275) ph(cid:1191)i ban hành nh(cid:1267)ng quy (cid:255)(cid:1231)nh c(cid:1257) th(cid:1223)(cid:3)(cid:255)(cid:1223)(cid:3)(cid:255)(cid:76)(cid:1221)u hành Qu(cid:1275) nh(cid:1133) m(cid:1245)t

(cid:87)(cid:1241) ch(cid:1261)c chuyên nghi(cid:1227)p nh(cid:1205)m giúp Qu(cid:1275) ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng có lãi và duy trì s(cid:1269) phát tri(cid:1223)n chung

(cid:89)(cid:1247)i s(cid:1269) phát tri(cid:1223)n c(cid:1259)a TTCK Vi(cid:1227)t Nam.

3.4.2.3 Phát tri(cid:1223)n các nghi(cid:1227)p v(cid:1257) phái sinh cho TTCK

Ch(cid:1261)ng khoán phái sinh (Derivatives) là nh(cid:1267)ng công c(cid:1257)(cid:3)(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c phát hành trên c(cid:1131) s(cid:1251)

nh(cid:1267)ng công c(cid:1257)(cid:3) (cid:255)ã có nh(cid:1133) c(cid:1241) phi(cid:1219)u, trái phi(cid:1219)u, nh(cid:1205)m nhi(cid:1221)u m(cid:1257)c tiêu khác nhau nh(cid:1133)

phân tán r(cid:1259)i ro, b(cid:1191)o v(cid:1227) l(cid:1255)i nhu(cid:1201)n ho(cid:1211)c t(cid:1189)o l(cid:1255)i nhu(cid:1201)n. Các ch(cid:1261)ng khoán phái sinh s(cid:1217) là

(cid:255)òn b(cid:1197)y, làm t(cid:259)ng nhi(cid:1221)u l(cid:1195)n giá tr(cid:1231) các các (cid:255)(cid:1237)i t(cid:1133)(cid:1255)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) nh(cid:1133) c(cid:1241) phi(cid:1219)u, trái phi(cid:1219)u, (cid:255)(cid:1223)

(cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o r(cid:1205)ng n(cid:1219)u giá c(cid:1259)a c(cid:1241) phi(cid:1219)u, trái phi(cid:1219)u có thay (cid:255)(cid:1241)i bao nhiêu thì giá c(cid:1259)a các

công c(cid:1257) phái sinh v(cid:1199)n s(cid:1217)(cid:3)(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c duy trì (cid:1251) m(cid:1261)c ban (cid:255)(cid:1195)u. Trên th(cid:1219) gi(cid:1247)i, nhi(cid:1221)u TTCK (cid:255)ã

cho phép s(cid:1265) d(cid:1257)ng các công c(cid:1257) phái sinh trong (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) nh(cid:1133) h(cid:1255)p (cid:255)(cid:1239)ng k(cid:484) h(cid:1189)n, h(cid:1255)p (cid:255)(cid:1239)ng

(cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng lai, quy(cid:1221)n ch(cid:1233)n, bán kh(cid:1237)ng, mua kh(cid:1237)ng. T(cid:1189)i Vi(cid:1227)t Nam, nhi(cid:1221)u nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) và công

ty ch(cid:1261)ng khoán mong mu(cid:1237)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c th(cid:1269)c hi(cid:1227)n nghi(cid:1227)p v(cid:1257) mua kh(cid:1237)ng, bán kh(cid:1237)ng nh(cid:1205)m

gia t(cid:259)ng tính thanh kho(cid:1191)n c(cid:458)ng nh(cid:1133) t(cid:1201)n d(cid:1257)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c c(cid:1131) h(cid:1245)i t(cid:1237)t trong (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133).

Bên c(cid:1189)nh các nghi(cid:1227)p v(cid:1257) k(cid:1223) trên, nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) t(cid:1263) lâu c(cid:458)ng mong (cid:255)(cid:1255)i (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng

nh(cid:1267)ng công c(cid:1257) k(cid:1275) thu(cid:1201)t nh(cid:1133) mua - bán cùng phiên. (cid:264)(cid:76)(cid:1221)u này giúp h(cid:1233) t(cid:1201)n d(cid:1257)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c c(cid:1131)

(cid:75)(cid:1245)i gia t(cid:259)ng l(cid:1255)i nhu(cid:1201)n c(cid:458)ng nh(cid:1133) c(cid:1203)t l(cid:1243) k(cid:1231)p th(cid:1249)i.

Tuy nhiên, các s(cid:1191)n ph(cid:1197)m tài chính m(cid:1247)i (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)a s(cid:1237) nh(cid:1201)n (cid:255)(cid:1231)nh là c(cid:1195)n thi(cid:1219)t, nên (cid:255)(cid:1133)a

vào th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ngay, nh(cid:1133)ng c(cid:1195)n l(cid:1269)a ch(cid:1233)n k(cid:1275) càng v(cid:1221) th(cid:1249)i (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m áp d(cid:1257)ng. (cid:264)(cid:1237)i v(cid:1247)i vi(cid:1227)c

tri(cid:1223)n khai công c(cid:1257) giao d(cid:1231)ch ký qu(cid:1275) và vay m(cid:1133)(cid:1255)n ch(cid:1261)ng khoán, khi th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ho(cid:1189)t

(cid:255)(cid:1245)ng hi(cid:1227)u qu(cid:1191), vi(cid:1227)c cho vay nh(cid:1133) v(cid:1201)y là r(cid:1193)t t(cid:1237)t. Ng(cid:1133)(cid:1255)c l(cid:1189)i, hình th(cid:1261)c này có th(cid:1223)(cid:3) (cid:255)(cid:1197)y

CTCK (cid:255)(cid:1219)n r(cid:1259)i ro l(cid:1247)n, th(cid:1201)m chí có th(cid:1223) b(cid:1231) v(cid:1253) n(cid:1255). Vì v(cid:1201)y, tr(cid:1133)(cid:1247)c h(cid:1219)t, UBCKNN c(cid:1195)n có

khung pháp lý h(cid:1133)(cid:1247)ng d(cid:1199)n nghi(cid:1227)p v(cid:1257) nh(cid:1205)m giúp TTCK tr(cid:1251) nên (cid:255)a d(cid:1189)ng, phong phú v(cid:1247)i

nhi(cid:1221)u nghi(cid:1227)p v(cid:1257)(cid:3)(cid:255)(cid:1239)ng th(cid:1249)i c(cid:458)ng h(cid:1189)n ch(cid:1219) r(cid:1259)i ro nh(cid:1205)m h(cid:1133)(cid:1247)ng (cid:255)(cid:1219)n s(cid:1269) phát tri(cid:1223)n dài h(cid:1189)n

(cid:70)(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng.

3.4.3 Ki(cid:1219)n ngh(cid:1231)(cid:3)(cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i Chính ph(cid:1259)

3.4.3.1 Tách UBCKNN ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1245)c l(cid:1201)p v(cid:1247)i B(cid:1245) Tài Chính

Tr(cid:1133)(cid:1247)c tình hình bi(cid:1219)n (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a TTCK Vi(cid:1227)t Nam, vi(cid:1227)c tách UBCKNN ra kh(cid:1235)i B(cid:1245)

Tài chính, (cid:255)(cid:1223) U(cid:1273) ban này d(cid:1225) dàng (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ti(cid:1219)t th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng là hoàn toàn c(cid:1195)n thi(cid:1219)t. (cid:1250) các

(cid:81)(cid:1133)(cid:1247)c trên th(cid:1219) gi(cid:1247)i, TTCK phát tri(cid:1223)n b(cid:1221)n v(cid:1267)ng là do UBCKNN là m(cid:1245)t th(cid:1223) ch(cid:1219) hoàn toàn

(cid:255)(cid:1245)c l(cid:1201)p, có th(cid:1223) t(cid:1269)(cid:3)(cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ti(cid:1219)t th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng. Theo th(cid:1237)ng kê, mô hình UBCK (cid:255)(cid:1245)c l(cid:1201)p chi(cid:1219)m

70%. T(cid:1189)i Vi(cid:1227)t Nam, trong Lu(cid:1201)t Ch(cid:1261)ng khoán có hi(cid:1227)u l(cid:1269)c t(cid:1263) ngày 1/1/2007, (cid:264)(cid:76)(cid:1221)u 8,

Ch(cid:1133)(cid:1131)ng 1 (cid:255)ã quy (cid:255)(cid:1231)nh, (cid:1258)y ban Ch(cid:1261)ng khoán Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c ch(cid:1229)(cid:3) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c làm các công vi(cid:1227)c

thu(cid:1195)n túy nghi(cid:1227)p v(cid:1257), mà không (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c phép ban hành v(cid:259)n b(cid:1191)n pháp quy. Do (cid:255)ó, UBCK

ch(cid:1229) ngang t(cid:1195)m m(cid:1245)t v(cid:1257), c(cid:1257)c c(cid:1259)a B(cid:1245) Tài chính, không có (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c quy(cid:1221)n l(cid:1269)c th(cid:1269)c s(cid:1269) trong

vi(cid:1227)c quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh nh(cid:1267)ng v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) l(cid:1247)n. Chính vì th(cid:1219), m(cid:1211)c dù là m(cid:1245)t trong b(cid:1237)n lo(cid:1189)i thành

viên tr(cid:1233)ng y(cid:1219)u trên th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng nh(cid:1133)ng UBCK l(cid:1189)i không th(cid:1223) ban hành chính sách c(cid:1195)n k(cid:1231)p

gi(cid:1191)i quy(cid:1219)t nh(cid:1267)ng v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng c(cid:1195)n. Cách (cid:255)ây 5-7 n(cid:259)m do th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)ng khoán

còn quá nh(cid:1235) nên vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:1133)a vào B(cid:1245) Tài chính là bi(cid:1227)n pháp t(cid:1261)c th(cid:1249)i nay v(cid:1199)n ch(cid:1133)a tách

(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c. Th(cid:1269)c s(cid:1269) UBCK nên (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c tách ra và (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c qu(cid:1191)n lý tr(cid:1269)c ti(cid:1219)p b(cid:1251)i qu(cid:1237)c h(cid:1245)i do

nh(cid:1267)ng b(cid:1193)t c(cid:1201)p sau:

(cid:48)(cid:1245)t là, B(cid:1245) Tài chính là c(cid:1131) quan phát hành trái phi(cid:1219)u Chính ph(cid:1259), t(cid:1261)c là c(cid:458)ng tham

gia TTCK. Trong TTCK có m(cid:1245)t nguyên t(cid:1203)c c(cid:1131) b(cid:1191)n là t(cid:1193)t c(cid:1191) các nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ph(cid:1191)i ti(cid:1219)p

(cid:70)(cid:1201)n thông tin nh(cid:1133) nhau và cùng ch(cid:1131)i m(cid:1245)t lu(cid:1201)t ch(cid:1131)i. B(cid:1245) Tài chính là c(cid:1193)p trên c(cid:1259)a

UBCK, thì rõ ràng là làm sao ti(cid:1219)p c(cid:1201)n thông tin nh(cid:1133) nhau và s(cid:1265) d(cid:1257)ng cùng m(cid:1245)t lu(cid:1201)t

ch(cid:1131)i (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c?

Hai là, TTCK bi(cid:1219)n (cid:255)(cid:1245)ng r(cid:1193)t nhanh nên c(cid:1195)n có m(cid:1245)t c(cid:1131) quan (cid:255)(cid:1245)c l(cid:1201)p thì x(cid:1265) lý càng

nhanh g(cid:1233)n, càng thích h(cid:1255)p v(cid:1247)i nh(cid:1267)ng bi(cid:1219)n (cid:255)(cid:1245)ng trong th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng. Nói cách khác,

TTCK là trung tâm c(cid:1259)a các doanh nghi(cid:1227)p Vi(cid:1227)t Nam. V(cid:1221) t(cid:1133)(cid:1131)ng lai, khi các doanh

nghi(cid:1227)p niêm y(cid:1219)t, TTCK s(cid:1217) thành m(cid:1245)t trung tâm kinh t(cid:1219), m(cid:1245)t th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng ti(cid:1221)n t(cid:1227) r(cid:1193)t l(cid:1247)n (cid:1251)

Vi(cid:1227)t Nam. Kinh t(cid:1219) càng phát tri(cid:1223)n thì ch(cid:1261)ng khoán càng phát tri(cid:1223)n và (cid:255)òi h(cid:1235)i ph(cid:1191)i có

(cid:80)(cid:1245)t c(cid:1131) quan (cid:255)(cid:1259) m(cid:1189)nh, b(cid:1251)i tính nh(cid:1189)y c(cid:1191)m và k(cid:1231)p th(cid:1249)i c(cid:1259)a th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng

(cid:37)(cid:1245) máy qu(cid:1191)n lý TTCK nh(cid:1133) hi(cid:1227)n nay v(cid:1199)n còn h(cid:1189)n ch(cid:1219), khó có th(cid:1223)(cid:3)(cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o quy(cid:1221)n

(cid:79)(cid:1255)i t(cid:1237)i (cid:255)a cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), khi TTCK v(cid:1201)n hành trên c(cid:1131) s(cid:1251) cung - c(cid:1195)u c(cid:1259)a chính h(cid:1233). (cid:264)(cid:1245)ng

thái chuy(cid:1223)n (cid:255)(cid:1241)i này s(cid:1217) giúp cho UBCK có (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ti(cid:1219)ng nói riêng, ti(cid:1219)n t(cid:1247)i vi(cid:1227)c ra quy(cid:1219)t

(cid:255)(cid:1231)nh k(cid:1231)p th(cid:1249)i, chính xác, h(cid:1133)(cid:1247)ng t(cid:1247)i s(cid:1269) phát tri(cid:1223)n b(cid:1221)n v(cid:1267)ng c(cid:1259)a TTCK, mà hoàn toàn

phù h(cid:1255)p v(cid:1247)i th(cid:1219) gi(cid:1247)i c(cid:458)ng nh(cid:1133) các cam k(cid:1219)t WTO. H(cid:1131)n n(cid:1267)a, n(cid:1219)u UBCK ch(cid:1229) là m(cid:1245)t (cid:255)(cid:1131)n

(cid:89)(cid:1231) nh(cid:1133) v(cid:1257) ho(cid:1211)c c(cid:1257)c thu(cid:1245)c B(cid:1245) Tài chính - c(cid:1131) quan liên quan (cid:255)(cid:1219)n vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ti(cid:1219)t ngân sách

(cid:70)(cid:1259)a Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c s(cid:1217) khó. (cid:264)(cid:76)(cid:1221)u này s(cid:1217) làm c(cid:1191)n tr(cid:1251)(cid:3)(cid:255)(cid:1219)n s(cid:1269) phát tri(cid:1223)n b(cid:1221)n v(cid:1267)ng c(cid:1259)a TTCK,

(cid:69)(cid:1251)i nh(cid:1267)ng quy (cid:255)(cid:1231)nh thu chi trong ngân sách nhà n(cid:1133)(cid:1247)c. Do (cid:255)ó, tr(cid:1133)(cid:1247)c yêu c(cid:1195)u phát tri(cid:1223)n

(cid:80)(cid:1247)i c(cid:1259)a TTCK, UBCK nên có v(cid:1231) th(cid:1219)(cid:3)(cid:255)(cid:1245)c l(cid:1201)p. (cid:264)(cid:1245)c l(cid:1201)p (cid:1251)(cid:3)(cid:255)ây không ch(cid:1229)(cid:3)(cid:255)(cid:1131)n thu(cid:1195)n là

(cid:80)(cid:1245)t t(cid:1241) ch(cid:1261)c t(cid:1239)n t(cid:1189)i riêng bi(cid:1227)t trong c(cid:1131) c(cid:1193)u b(cid:1245) máy nhà n(cid:1133)(cid:1247)c, mà (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u quan tr(cid:1233)ng h(cid:1131)n là

tính (cid:255)(cid:1245)c l(cid:1201)p trong ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng. (cid:264)(cid:76)(cid:1221)u này (cid:255)(cid:1239)ng ngh(cid:429)a v(cid:1247)i vi(cid:1227)c UBCK ph(cid:1191)i có (cid:255)(cid:1259) quy(cid:1221)n

(cid:79)(cid:1269)c và ngu(cid:1239)n l(cid:1269)c c(cid:1195)n thi(cid:1219)t (cid:255)(cid:1223) th(cid:1269)c hi(cid:1227)n nhi(cid:1227)m v(cid:1257)(cid:3)(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c giao. (cid:264)ây c(cid:458)ng là cách mà các

(cid:81)(cid:1133)(cid:1247)c trong khu v(cid:1269)c c(cid:458)ng nh(cid:1133) các qu(cid:1237)c gia có TTCK phát tri(cid:1223)n (cid:255)ã làm.

3.4.3.2 (cid:264)(cid:1197)y nhanh ti(cid:1219)n trình c(cid:1241) ph(cid:1195)n hóa DNNN.

Ti(cid:1219)n trình c(cid:1241) ph(cid:1195)n hoá Doanh nghi(cid:1227)p Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c ng(cid:1263)ng tr(cid:1227) do (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng c(cid:1259)a TTCK

(cid:70)(cid:1245)ng v(cid:1247)i tình hình kinh t(cid:1219) khó kh(cid:259)n và m(cid:1245)t s(cid:1237) nhân t(cid:1237) khác. T(cid:1263)(cid:3)(cid:255)(cid:1195)u n(cid:259)m 2008 (cid:255)(cid:1219)n g(cid:1195)n

th(cid:1249)i (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m hi(cid:1227)n t(cid:1189)i, TTCK liên t(cid:1257)c s(cid:1257)t gi(cid:1191)m, tr(cid:1133)(cid:1247)c tình hình này các c(cid:1131) quan qu(cid:1191)n lý

nhà n(cid:1133)(cid:1247)c có ch(cid:1259) tr(cid:1133)(cid:1131)ng gi(cid:1191)m ngu(cid:1239)n cung hàng hoá t(cid:1263) vi(cid:1227)c phát hành c(cid:1241) phi(cid:1219)u ra công

chúng c(cid:458)ng nh(cid:1133) giãn ti(cid:1219)n (cid:255)(cid:1245) c(cid:1241) ph(cid:1195)n hoá các Doanh nghi(cid:1227)p Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c. Tuy nhiên, s(cid:1269)

ch(cid:1201)m tr(cid:1225) trong vi(cid:1227)c c(cid:1241) ph(cid:1195)n hoá Doanh nghi(cid:1227)p Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c, nh(cid:1193)t là v(cid:1247)i (cid:255)(cid:1237)i t(cid:1133)(cid:1255)ng là t(cid:1241)ng

công ty nhà n(cid:1133)(cid:1247)c, Doanh nghi(cid:1227)p Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c qui mô v(cid:1237)n l(cid:1247)n s(cid:1217) ti(cid:1219)p t(cid:1257)c gây ra nh(cid:1267)ng tác

(cid:255)(cid:1245)ng tiêu c(cid:1269)c nh(cid:1133) ti(cid:1219)p t(cid:1257)c kéo dài c(cid:1131) ch(cid:1219) quan liêu bao c(cid:1193)p, c(cid:1131) ch(cid:1219) xin cho, s(cid:1265) d(cid:1257)ng

(cid:89)(cid:1237)n nhà n(cid:1133)(cid:1247)c không (cid:255)(cid:1189)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c hi(cid:1227)u qu(cid:1191) cao, th(cid:1201)m chí m(cid:1193)t v(cid:1237)n nhà n(cid:1133)(cid:1247)c, không t(cid:1189)o

(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c c(cid:1131) ch(cid:1219) s(cid:1265) d(cid:1257)ng và thu hút ng(cid:1133)(cid:1249)i tài, không gi(cid:1191)i quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c c(cid:1131) b(cid:1191)n c(cid:1131) ch(cid:1219) ti(cid:1221)n

(cid:79)(cid:1133)(cid:1131)ng, ti(cid:1221)n th(cid:1133)(cid:1251)ng theo c(cid:1131) ch(cid:1219) th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng. Nh(cid:1267)ng Doanh nghi(cid:1227)p Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c qui mô v(cid:1237)n

(cid:79)(cid:1247)n s(cid:1217) b(cid:1231) m(cid:1193)t d(cid:1195)n th(cid:1133)(cid:1131)ng hi(cid:1227)u, m(cid:1193)t d(cid:1195)n giá tr(cid:1231) vô hình khi nhân l(cid:1269)c ch(cid:1259) ch(cid:1237)t trong

Doanh nghi(cid:1227)p Nhà n(cid:1133)(cid:1247)c chuy(cid:1223)n d(cid:1231)ch sang khu v(cid:1269)c t(cid:1133) nhân.

(cid:46)(cid:1218)T LU(cid:1200)N CH(cid:1132)(cid:1130)NG 3

(cid:57)(cid:1247)i tình hình th(cid:1269)c t(cid:1219) hi(cid:1227)n nay c(cid:1259)a ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) trên TTCK nh(cid:1133)(cid:3) (cid:255)ã nêu trong

ch(cid:1133)(cid:1131)ng 2, n(cid:1245)i dung c(cid:1259)a ch(cid:1133)(cid:1131)ng 3 (cid:255)ã (cid:255)(cid:1133)a ra m(cid:1245)t s(cid:1237) gi(cid:1191)i pháp c(cid:1257) th(cid:1223)(cid:3)(cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133)

nh(cid:1133)(cid:3)(cid:255)(cid:1133)a ra các nguyên t(cid:1203)c (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) hi(cid:1227)u qu(cid:1191) c(cid:458)ng nh(cid:1133) nh(cid:1267)ng gi(cid:1191)i pháp cho các doanh

nghi(cid:1227)p có c(cid:1241) phi(cid:1219)u niêm y(cid:1219)t, gi(cid:1191)i pháp (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i công ty ch(cid:1261)ng khoán (cid:255)(cid:1223) lành m(cid:1189)nh hóa

môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133), t(cid:1189)o s(cid:1261)c hút và ni(cid:1221)m tin cho nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133). Ngoài ra, tác gi(cid:1191) c(cid:458)ng (cid:255)(cid:1133)a

ra m(cid:1245)t s(cid:1237) ki(cid:1219)n ngh(cid:1231)(cid:3)(cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i c(cid:1131) quan qu(cid:1191)n lý, giám sát TTCK nh(cid:1205)m h(cid:1189)n ch(cid:1219) r(cid:1259)i ro cho

nhà (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) nh(cid:1133) thành l(cid:1201)p Qu(cid:1275) bình (cid:1241)n th(cid:1231) tr(cid:1133)(cid:1249)ng hay phát tri(cid:1223)n các nghi(cid:1227)p v(cid:1257) phái sinh

cho TTCK… Các gi(cid:1191)i pháp trên là k(cid:1219)t qu(cid:1191) c(cid:1259)a quá trình h(cid:1233)c h(cid:1235)i, nghiên c(cid:1261)u và v(cid:1201)n

(cid:71)(cid:1257)ng th(cid:1269)c t(cid:1219) ki(cid:1219)n th(cid:1261)c (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c h(cid:1233)c vào th(cid:1269)c ti(cid:1225)n (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1133) ch(cid:1261)ng khoán qua (cid:255)ó tác gi(cid:1191) mu(cid:1237)n

(cid:255)óng góp chút ki(cid:1219)n th(cid:1261)c c(cid:1259)a mình vào s(cid:1269) phát tri(cid:1223)n (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh và b(cid:1221)n v(cid:1267)ng c(cid:1259)a TTCK

Vi(cid:1227)t Nam.

KẾT LUẬN

John Maynard Keynes, nhà kinh tế học nổi tiếng người Mỹ đã nói: “Phát minh tinh

xảo nhất, vĩ đại nhất trong lịch sử hàng nghìn năm phát triển của loài người là chứng

khoán và thị trường chứng khoán”. Sau khi phát minh thần kỳ này ra đời, trên thế giới

đã diễn ra biết bao nhiêu tấn bi hài kịch và câu chuyện thần tiên qua một đêm phát tài

mãi là giấc mơ của bất kỳ nhà đầu tư nào. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi nhuận mà thị

trường chứng khoán mang lại, mặt trái của nó cũng ngày càng thể hiện rõ nét hơn. Thị

trường chứng khoán có thể khiến chúng ta hân hoan say sưa trong thắng lợi nhưng

cũng có thể ném chúng ta xuống vực thẳm của thất bại. Một lần giao dịch thất bại có

thể làm nhà đầu tư phá sản. Thị trường chứng khoán đã và đang tạo ra những cơn địa

chấn trong giới kinh doanh, những sự việc liên tục xảy ra không những làm nhà đầu tư

đau đầu mà cơ quan quản lý cũng khó xử không kém. Do đó, việc nghiên cứu để tìm ra

những giải pháp hữu hiệu nhằm hạn chế rủi ro cho nhà đầu tư cũng như tạo lập được

một thị trường chứng khoán Việt Nam ổn định và bền vững trên con đường hội nhập

vào nền kinh tế quốc tế là một công việc cần thiết.

Với tâm huyết muốn đóng góp những hiểu biết nhỏ nhoi của mình cho sự phát triển

của thị trường chứng khoán Việt Nam trong đó sự tham gia của nhà đầu tư vào thị

trường đóng một vai trò hết sức quan trọng, người viết xin đề cập một số giải pháp như

đã nêu trên. Do thời gian thực hiện đề tài cũng như kiến thức của người viết còn hạn

chế, vì vậy nội dung đề tài sẽ không tránh khỏi những thiếu sót, khiếm khuyết. Người

viết rất mong nhận được những ý kiến đóng góp, phê bình và nhận xét của Quý thầy

cô, các bạn cũng như của những ai quan tâm đến vấn đề này để đề tài có thể hoàn thiện

hơn.

Trân trọng cảm ơn.

-ii-

TÀI LIỆU THAM KHẢO

A. Tài liệu tiếng Việt:

1. Trung Dũng (2007), “Bí quyết đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam”,

NXK Lao động Xã hội.

2. Nguyễn Đỗ (2006), “Chứng khoán đầu tư và quản lý”, NXB Lao động xã hội.

3. Th.s Lê Thị Mai Linh (2003), “Giáo trình phân tích và đầu tư chứng khoán”,

NXB Chính trị quốc gia.

4. TS.Đào Lê Minh (2002), “Những vấn đề cơ bản về chứng khoán và thị trường

chứng khoán”, NXB Chính trị quốc gia.

5. Phan Thị Bích Nguyệt, (2006), “Đầu tư tài chính”, NXB Thống kê.

6. GS.TS Trần Ngọc Thơ (2005), “Tài chính doanh nghiệp hiện đại”, NXB Thống

kê.

7. Nguyễn Thị Ngọc Trang, Nguyễn Thị Liên Hoa, “Phân tích tài chính”, NXB

Thống kê.

8. GS.TS Nguyễn Thanh Tuyền (Chủ biên) – TS. Nguyễn Đăng Dờn – Th.s Bùi

Kim Yến – Th.s Thân Thị Thu Thủy – TS. Vũ Thị Minh Hằng (2000), “Thị

trường chứng khoán”, NXB Thống Kê.

9. PGS.TS Bùi Kim Yến (2008), “Giáo trình Thị trường tài chính, Thị trường

chứng khoán”, NXB Thống Kê.

B. Tài liệu tiếng Anh

1. Frank Fabozzi & Fronco Modigliani (1996), Capital Markets, Prentice Hall,

New Jersey.

2. Richard Pike and Bill Neale (1996), Corporate Finance and Investment, Prentice

Hall, New Jersey.

3. Brealey Myers (2000), Principles of Corporate Finance, Irwin McGraw – Hill.

-iii-

C. Các báo và website

(cid:131) www.bsc.com.vn

: Công ty Chứng khoán Ngân hàng Đầu tư Phát triển

(cid:131) www.cafef.com

: Công ty Truyền thông mạng Việt Nam

(cid:131) www.chungkhoan247.vn

: Diễn đàn doanh nghiệp

(cid:131) www.ebook.edu.vn

: Thư viện sách trên mạng

(cid:131) www.hsc.com.vn

: Công ty Chứng khoán Hồ Chí Minh

(cid:131) www.hse.org.vn

: Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội

(cid:131) www.hsx.vn

: Sở giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh

(cid:131) www.interves.com

: Nhà đầu tư thông minh

(cid:131) www.saga.vn

: Công ty cổ phần Kỹ nghệ vốn đầu tư Việt Nam

(cid:131) www.ssc.gov.vn

: Ủy Ban chứng khoán Nhà nước

(cid:131) www.ssi.com.vn

: Công ty Chứng khoán Sài Gòn

(cid:131) www.vietnamnet.vn

: Website của Bộ thông tin và truyền thông

(cid:131) www.vnep.gov.vn

: Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương

(cid:131) www.vneconomy.com.vn

: Thời báo kinh tế Việt Nam

(cid:131) www.thitruongchungkhoan.com ; www.phantichchungkhoan.com