BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
ĐOÀN THỊ HỒNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP. Hồ Chí Minh – Năm 2005
1
PHAÀN MÔÛ ÑAÀU
1.YÙ nghóa nghieân cöùu vaø tính caáp thieát cuûa ñeà taøi .
Coâng cuoäc ñoåi môùi ñaát nöôùc ñöôïc khôûi xöôùng töø sau Ñaïi hoäi VI cuûa Ñaûng
Coäng saûn Vieät Nam ñeán nay, neàn kinh teá nöôùc ta ñaõ vaø ñang chuyeån maïnh sang neàn
kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN. Hoaït ñoäng Ngaân haøng cuõng ñaõ coù söï ñoåi môùi
moät caùch caên baûn, saâu saéc. Ñoù laø, töø ngaân haøng moät caáp, heä thoáng Ngaân haøng Vieät
Nam ñaõ chuyeån thaønh hai caáp: Ngaân haøng Nhaø nöôùc (NHNN) thöïc hieän chöùc naêng
quaûn lyù Nhaø nöôùc veà tieàn teä- tín duïng- ngaân haøng vaø heä thoáng caùc Ngaân haøng
thöông maïi (NHTM) tröïc tieáp kinh doanh tieàn teä – tín duïng vaø laøm caùc dòch vuï Ngaân
haøng theo cô cheá thò tröôøng.
Vôùi söï phaân caáp ñoù, heä thoáng caùc NHTM ñöôïc ña daïng hoaù loaïi hình, sôû höõu,
khoâng ngöøng hieän ñaïi hoaù caùc khaâu nghieäp vuï, môû roäng caùc loaïi hình dòch vuï nhaèm
naâng cao naêng löïc caïnh tranh trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình.
Thöïc tieãn hôn 10 naêm qua cho thaáy hoaït ñoäng cuûa heä thoáng NHTM ôû nöôùc ta
ñaõ goùp phaàn to lôùn trong vieäc thuùc ñaåy taêng tröôûng neàn kinh teá, oån ñònh vaø naâng cao
ñôøi soáng nhaân daân. Tuy nhieân, nhìn chung quy moâ hoaït ñoäng vaãn coøn nhoû beù, maïng
löôùi toå chöùc chöa roäng khaép, hieäu quaû tín duïng Ngaân haøng chöa cao, hình thöùc khai
thaùc vaãn coøn ñôn ñieäu, trình ñoä tö vaán kinh teá – kyõ thuaät ñoái vôùi töøng döï aùn vaø töøng
doanh nghieäp coøn thaáp. Ñaùng chuù yù hôn coøn coù moät soá toå chöùc tín duïng (TCTD)
ngoaøi quoác doanh chaïy theo lôïi nhuaän ñôn thuaàn neân thöôøng va vaáp trong hoaït ñoäng
kinh doanh, ñaõ rôi vaøo nguy cô phaù saûn, maát khaû naêng thanh toaùn. Ngaøy nay, lónh
vöïc kinh doanh tieàn teä-tín duïng-ngaân haøng ñang ngaøy caøng soâi ñoäng vaø quyeát lieät
nhaèm ñeå phaân chia thò phaàn laãn nhau, khoâng coøn giôùi haïn trong phaïm vi quoác gia maø
lan roäng sang phaïm vi khu vöïc vaø quoác teá. Ñieàu ñoù ñoøi hoûi caùc NHTM caøng phaûi
2
nhaän thöïc roõ hôn tính hieäu quaû vaø hieäu naêng trong hoaït ñoäng cuûa mình ñeå caïnh tranh
thaønh coâng.
Xuaát phaùt töø nhöõng noäi dung treân, cuøng vôùi quaù trình nghieân cöùu lyù luaän khoa
hoïc vaø thöïc traïng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Long An,
nghieân cöùu sinh quyeát ñònh choïn ñeà taøi nghieân cöùu: “Giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû
kinh doanh cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn tænh Long An” nhaèm
phaùt trieån theâm luaän cöù khoa hoïc veà chöùc naêng laãn nghieäp vuï cuï theå trong hoaït ñoäng
kinh doanh cuûa caùc NHTM theo cô cheá thò tröôøng, ñònh höôùng XHCN; ñaëc bieät laø
trong giai ñoaïn hieän nay, thöïc hieän Hieäp ñònh thöông maïi Vieät Nam-Hoa Kyø, tieán tôùi
hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø quoác teá. Hy voïng ñeà taøi nghieân cöùu naøy seõ ñoùng goùp
moät phaàn vaøo vieäc giaûi quyeát nhöõng ñoøi hoûi cuûa thöïc tieãn caàn naâng cao hieäu quaû
hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc NHTM ôû nöôùc ta noùi chung vaø caùc NHTM treân ñòa
baøn tænh Long An noùi rieâng.
2. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu cuûa luaän aùn:
Ñeå hình thaønh neân ñeà taøi nghieân cöùu, nghieân cöùu sinh ñaõ traûi qua moät thôøi
gian nghieân cöùu lyù thuyeát khoa hoïc, tích luõy kieán thöùc veà hoaït ñoäng cuûa Ngaønh ngaân
haøng, keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc NHTM tænh Long An qua coâng taùc toång
keát, sô keát baùo caùo hoaït ñoäng nieân ñoä vaø caùc cuoäc hoäi nghò chuyeân ñeà veà hieäu quaû
hoaït ñoäng kinh doanh, khaûo saùt thöïc teá moät soá NHTM cô sôû. Ñaëc bieät laø thoâng qua
vai troø quaûn lyù nhaø nöôùc veà tieàn teä-tín duïng-Ngaân haøng taïi ñòa phöông, töø ñoù nghieân
cöùu sinh quyeát ñònh nghieân cöùu: “Giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû kinh doanh cuûa caùc
NHTM treân ñòa baøn tænh Long An”.
3. Nhöõng noäi dung nghieân cöùu trong luaän aùn:
Xuaát phaùt töø nhöõng lyù luaän khoa hoïc veà NHTM, ñeà taøi nghieân cöùu seõ laøm roõ
vaø phaùt trieån theâm moät soá luaän cöù khoa hoïc veà söï caàn thieát khaùch quan cuûa NHTM
trong neàn kinh teá thò tröôøng; caùc chöùc naêng hoaït ñoäng vaø hieäu quaû trong kinh doanh
3
cuûa caùc NHTM. Ñoàng thôøi qua nghieân cöùu thöïc traïng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc
NHTM treân ñòa baøn tænh Long An ñaët trong moái quan heä so saùnh vôùi NHTM cuûa hai
tænh trong vuøng Ñoàng baèng Soâng Cöûu Long, töø ñoù phaân tích nhöõng maët tích cöïc, toàn
taïi vaø nguyeân nhaân cuûa noù. Treân cô sôû ñoù nghieân cöùu sinh seõ ñöa ra moät soá giaûi phaùp
chuû yeáu nhaèm naâng cao hieäu quaû kinh doanh cuûa caùc NHTM noùi chung, caùc NHTM
treân ñòa baøn tænh Long An noùi rieâng.
4. Phöông phaùp nghieân cöùu:
Vôùi phöông phaùp bieän chöùng; söû duïng lyù thuyeát cô baûn veà tieàn teä, tín duïng,
kinh teá vó moâ vaø kinh teá vi moâ; Söû duïng caùc phöông phaùp dieãn giaûi, qui naïp, coù phaân
tích so saùnh ñoái chieáu vaø khaûo saùt thöïc teá. Qua ñoù phaân tích ñaùnh giaù nhöõng toàn taïi,
nguyeân nhaân vaø baøi hoïc kinh nghieäm töø thöïc tieãn. Treân cô sôû ñoù, nghieân cöùu sinh
maïnh daïn ñöa ra moät soá giaûi phaùp chuû yeáu nhaèm naâng cao hieäu quaû kinh doanh cuûa
caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Long An.
5. Keát caáu luaän aùn: Luaän aùn coù khoái löôïng 187 trang, 15 baûng, 7 bieåu ñoà,
ngoaøi phaàn môû ñaàu, keát luaän, luaän aùn coù keát caáu 3 chöông:
Chöông 1: Toång quan lyù luaän veà NHTM vaø caùc hoaït ñoäng cuûa NHTM.
Chöông 2:Thöïc traïng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Long
An.
Chöông 3: Caùc giaûi phaùp chuû yeáu nhaèm naâng cao hieäu quaû kinh doanh cuûa caùc
NHTM treân ñòa baøn tænh Long An.
4
CHÖÔNG 1
TOÅNG QUAN LYÙ LUAÄN VEÀ NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI
VAØ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI
1.1. Söï caàn thieát khaùch quan cuûa NHTM trong neàn kinh teá thò tröôøng:
1.1.1- Khaùi nieäm veà NHTM .
Ngaân haøng thöông maïi laø loaïi hình toå chöùc tín duïng ñöôïc thöïc hieän toaøn boä
hoaït ñoäng ngaân haøng vaø caùc hoaït ñoäng khaùc coù lieân quan.
Neáu xeùt veà baûn chaát kinh teá – xaõ hoäi cuûa NHTM theo goác ñoä phaïm truø kinh
teá, thì thöïc chaát: NHTM laø heä thoáng quan heä tieàn teä hoaït ñoäng döôùi hình thaùi tín
duïng( vay, cho vay, traû laõi tieàn vay) nhaèm huy ñoäng vaø cung öùng voán tieàn teä töø nôi
coù voán cung caáp ñeán nôi coù nhu caàu veà voán vôùi muïc ñích ñaàu tö phaùt trieån vaø caùc
nhu caàu xaõ hoäi khaùc.
Ngaân haøng thöông maïi laø toå chöùc taøi chính trung gian coù vò trí troïng yeáu trong
heä thoáng Ngaân haøng. Toång taøi saûn coù cuûa Ngaân haøng thöông maïi luoân luoân coù khoái
löôïng lôùn nhaát trong toaøn boä heä thoáng Ngaân haøng. Maëc khaùc, khoái löôïng seùc hay taøi
khoaûn tieàn göûi khoâng kyø haïn maø noù coù theå taïo ra chieám tyû troïng lôùn trong toång cung
tieàn teä cuûa caû neàn kinh teá.
Theo Phaùp leänh Ngaân haøng ngaøy 23/05/1990 cuûa Hoäi ñoàng Nhaø nöôùc xaùc
ñònh: “Ngaân haøng thöông maïi laø toå chöùc kinh doanh tieàn teä maø hoaït ñoäng chuû yeáu vaø
thöôøng xuyeân laø nhaän tieàn göûi töø khaùch haøng vôùi traùch nhieäm hoaøn traû vaø söû duïng soá
tieàn ñoù ñeå cho vay, thöïc hieän nghieäp vuï chieát khaáu vaø laøm phöông tieän thanh toaùn”.
Theo Luaät caùc TCTD ngaøy 12/12/1997:
Toå chöùc tín duïng laø doanh nghieäp ñöôïc thaønh laäp theo qui ñònh cuûa luaät naøy
vaø caùc qui ñònh khaùc cuûa phaùp luaät ñeå hoaït ñoäng kinh doanh tieàn teä, laøm dòch vuï
