i
LỜI CẢM ƠN
Sau thời gian học tập và nghiên cứ luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Kinh tế và quản lý
với đề tài “Giải pháp tăng cường công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc
tại huyện Lâm Thao tỉnh Phú Thọ” đã được hoàn thành. Tác giả xin chân thành cảm
ơn các Thầy giáo, cô giáo Trường Đại học Thủy Lợi, cùng bạn bè và đồng nghiệp đã
tạo điều kiện giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Đặc biệt tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới thầy giáo PGS.TS. Nguyễn Anh
Tuấn đã trực tiếp tận tình hướng dẫn, giúp đỡ, chỉ bảo tạo mọi điều kiện thuận lợi cho
tôi trong suốt quá trình nghiên cứu.
Cuối cùng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Giám đốc Bảo hiểm xã hội huyện
Lâm Thao đã cung cấp số liệu, tạo điều kiện thuận lợi để tác giả hoàn thành luận văn.
Do hạn chế về thời gian, kiến thức khoa học và kinh nghiệm thực tế của bản than chưa
nhiều nên luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được ý
kiến đóng góp tận tình của các thầy giáo, cô giáo và bạn bè để bài luận văn hoàn thiện
hơn, góp một phần nào đó vào việc tăng cường công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội
bắt buộc tại huyện Lâm Thao tỉnh Phú Thọ.
Hà Nội, ngày tháng năm 2019
Tác giả luận văn
Nguyễn Quốc Việt
ii
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu độc lập của bản thân với sự giúp đỡ
của giáo viên hướng dẫn. Những thông tin, dữ liệu, số liệu đưa ra trong luận văn được
trích dẫn rõ ràng, đầy đủ về nguồn gốc. Nội dung của luận văn có tham khảo và sử
dụng một số thông tin, tài liệu từ các nguồn sách, tạp chí được liệt kê trong danh mục
các tài liệu tham khảo.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan của tôi.
Tác giả luận văn
Nguyễn Quốc Việt
iii
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................... i
LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................... ii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ ............................................................................................ vi
DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................... vii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................. viii
PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU
BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC ................................................................................. 5
1.1 Những vấn đề cơ bản về Bảo hiểm xã hội ............................................................ 5
1.1.1 Khái niệm về Bảo hiểm xã hội .................................................................... 5
1.1.2 Vai trò của Bảo hiểm xã hội ........................................................................ 7
1.1.3 Bản chất của Bảo hiểm xã hội ..................................................................... 8
1.1.4 Đối tượng của Bảo hiểm xã hội .................................................................. 9
1.1.5 Hệ thống các chế độ Bảo hiểm xã hội ....................................................... 10
1.1.6 Quỹ Bảo hiểm xã hội................................................................................. 10
1.2 Văn bản pháp lý về quản lý bảo hiểm xã hội ...................................................... 12
1.3 Công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc ................................................. 13
1.3.1 Khái niệm thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc .................................................. 13
1.3.2 Vai trò của công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc ..................... 14
1.3.3 Nội dung của công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc .................. 16
1.4 Các yếu tố ảnh hưởng tới công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc ......... 31
1.4.1 Các yếu tố khách quan .............................................................................. 31
1.4.2 Các yếu tố chủ quan .................................................................................. 35
1.5 Kinh nghiệm của một số địa phương về công tác quản lý thu BHXH bắt buộc . 36
1.5.1 Kinh nghiệm công tác quản lý thu BHXH bắt buộc của huyện Thanh Ba
............................................................................................................................ 36
1.5.2 Kinh nghiệm công tác quản lý thu BHXH bắt buộc của huyện Hạ Hòa .. 37
1.5.3 Bài học kinh nghiệm rút ra cho BHXH huyện Lâm Thao ........................ 38
1.6 Các công trình nghiên cứu có liên quan .............................................................. 40
iv
Kết luận chương 1 ......................................................................................................... 44
CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI
BẮT BUỘC TẠI HUYỆN LÂM THAO, TỈNH PHÚ THỌ ........................................ 45
2.1 Giới thiệu chung về huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ và cơ quan Bảo hiểm xã hội
huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ................................................................................ 45
2.1.1 Giới thiệu chung về huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ............................... 45
2.1.2 Giới thiệu về Bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ............... 53
2.2 Giới thiệu về tình hình công tác quản lý bảo hiểm xã hội của Việt Nam ........... 58
2.3 Phân tích thực trạng công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc tại huyện
Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ........................................................................................... 60
2.3.1 Phân tích thực trạng các văn bản pháp lý của Nhà nước, văn bản hành
chính của huyện Lâm Thao, Phú Thọ ................................................................ 60
2.3.2 Thực trạng công tác kế hoạch thu BHXH bắt buộc .................................. 65
2.3.3 Tình hình thu BHXH bắt buộc tại huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ......... 67
2.3.4 Công tác quản lý đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc .............. 70
2.3.5 Công tác quản lý phương thức và mức thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc ..... 72
2.3.6 Quy trình thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc ................................................... 75
2.3.7 Quản lý tổ chức thu bảo hiểm xã hội bắt buộc ......................................... 77
2.3.8 Thanh tra, kiểm tra việc thu nộp Bảo hiểm xã hội bắt buộc ..................... 79
2.4 Đánh giá công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc tại huyện Lâm Thao,
tỉnh Phú Thọ .............................................................................................................. 82
2.4.1 Những kết quả đạt được ............................................................................ 82
2.4.2 Tồn tại hạn chế .......................................................................................... 83
2.4.3 Nguyên nhân của những tồn tại và hạn chế .............................................. 86
Kết luận chương 2 ......................................................................................................... 89
CHƯƠNG 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU
BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN LÂM THAO
TỈNH PHÚ THỌ ........................................................................................................... 91
3.1 Định hướng và mục tiêu tăng cường công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt
buộc tại huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ .................................................................. 91
3.1.1 Mục tiêu .................................................................................................... 91
v
3.1.2 Định hướng................................................................................................ 91
3.2 Một số giải pháp tăng cường công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc tại
huyện Lâm Thao trong những năm tới...................................................................... 93
3.2.1 Giải pháp về quản lý đối tượng tham gia BHXH bắt buộc ....................... 93
3.2.2 Giải pháp về công tác thông tin tuyên truyền chính sách BHXH ............. 95
3.2.3 Cải cách thủ tục hành chính trong quản lý thu BHXH ............................. 96
3.2.4 Giải pháp về kiện toàn bộ máy quản lý thu BHXH bắt buộc ................... 97
3.2.5 Ứng dụng CNTT trong công tác quản lý thu BHXH bắt buộc ................. 98
3.2.6 Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, đôn đốc công tác quản
lý thu BHXH bắt buộc ...................................................................................... 101
3.2.7 Giải pháp về phối kết hợp với các ban ngành liên quan trong quá trình
thực hiện ........................................................................................................... 106
3.2.8 Nhóm giải pháp liên quan đến chính sách .............................................. 107
3.3 Một số kiến nghị ................................................................................................ 108
3.3.1 Đối với Nhà nước .................................................................................... 108
3.3.2 Đối với cơ quan Bảo hiểm xã hội tỉnh Phú Thọ...................................... 109
Kết luận chương 3 ....................................................................................................... 110
KẾT LUẬN ................................................................................................................. 111