ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
TRẦN THỊ NGUYÊN
HOÀN THIỆN CÔNG TÁC LẬP DỰ TOÁN
CHI THƯỜNG XUYÊN TẠI CÁC ĐƠN VỊ
TRỰC THUỘC UBND QUẬN LIÊN CHIỂU,
THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN
Mã số: 8 34 03 01
Đà Nẵng - Năm 2023
Công trình được hoàn thành tại TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Hoàng Tùng
Phản biện 1: TS. Nguyễn Thị Xuân Linh
Phản biện 2: TS. Trương Thùy Vân
Luận văn đã được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt
nghiệp thạc sĩ Kế toán họp tại Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà
Nẵng vào ngày 08 tháng 10 năm 2023
Có thể tìm hiểu luận văn tại:
- Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng
- Thư viện trường Đại học Kinh tế, ĐHĐN
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa hiện
nay, Nhà nước quản lý nền kinh tế bằng cả công cụ hành chính và
công cụ kinh tế với sự can thiệp chủ yếu dưới hình thức gián tiếp của
Nhà nước. Tuy nhiên, trực tiếp hay gián tiếp; quy mô can thiệp lớn
hay nhỏ thì vai trò chỉ đạo, điều hành, điều tiết của Nhà nước đối với
nền kinh tế luôn chiếm vị trí quan trọng nhằm huy động nguồn lực
tài chính đảm bảo các nhu cầu chi tiêu của các ngành, lĩnh vực và
hoạt động của bộ máy nhà nước; kích thích tăng trưởng kinh tế, giải
quyết các vấn đề xã hội, góp phần ổn định thị trường giá cả, chống
lạm phát, thúc đẩy tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế.
Lập dự toán chi thường xuyên NSNN là giai đoạn tạo cơ sở,
tiền đề cho các giai đoạn tiếp theo của quá trình quản lý chi thường
xuyên NSNN. Nhằm tạo ra khuôn khổ tài chính đáp ứng nhu cầu chi
tiêu của Nhà nước và sự phát triển kinh tế xã hội (KT-XH), đồng thời
tạo căn cứ cho việc điều hành chi thường xuyên NSNN một cách hợp
lý, khoa học và hiệu quả. Vì vậy, công tác lập dự toán chi thường
xuyên tại các đơn vị trực thuộc Ủy ban nhân dân (UBND) quận là
nội dung quan trọng nhằm bảo đảm mục tiêu nâng cao hiệu quả quản
lý Nhà nước về tài chính ngân sách tại các cơ quan, đơn vị của chính
quyền địa phương cấp quận.
Trong thời gian qua, công tác lập dự toán chi thường xuyên
NSNN tại các đơn vị trực thuộc UBND quận Liên Chiểu đã đáp ứng
các yêu cầu, mục tiêu cơ bản theo quy định của Luật Ngân sách năm
2015 cũng như góp phần tích cực vào việc thúc đẩy phát triển kinh
tế, đảm bảo an sinh xã hội của toàn quận. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại
2
một số hạn chế, bất cập: phát sinh điều chỉnh bổ, sung dự toán nhiều
lần trong năm gây khó khăn cho công tác quản lý ngân sách, dự toán
lập toán chưa sát thực tế nên vẫn tồn tại cơ chế “xin - cho”. Xuất
phát từ những vấn đề trên, tôi chọn đề tài “Hoàn thiện công tác lập
dự toán chi thường xuyên tại các đơn vị trực thuộc UBND quận Liên
Chiểu, thành phố Đà Nẵng” làm Luận văn của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Hệ thống hóa lý luận cơ bản trong công tác lập dự toán chi
thường xuyên NSNN cấp quận và phân tích, đánh giá thực trạng
công tác lập dự toán chi thường xuyên NSNN tại các đơn vị trực
thuộc UBND quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng trong năm 2022.
Qua đó, đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác lập dự toán chi
thường xuyên NSNN tại các đơn vị trực thuộc UBND quận Liên
Chiểu, thành phố Đà Nẵng.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu những nội dung liên quan đến công tác lập
dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước của các đơn vị trực
thuộc UBND quận Liên Chiểu.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Các đơn vị trực thuộc UBND quận Liên Chiểu, trong đó sử dụng
số liệu minh họa sử dụng tại các phòng chuyên môn, các UBND
phường trực thuộc UBND quận, các cở giáo dục công lập thuộc phòng
GD-ĐT; số liệu minh hoạ sử dụng chủ yếu trong năm 2022.
4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp: Tại UBND các phường
và các phòng chuyên môn của UBND quận, các báo cáo của UBND
3
quận, phòng tài TC-KH quận và văn bản tài liệu có liên quan.
Phương pháp phân tích: Luận văn sử dụng phương pháp tổng
hợp, phân tích số liệu để xác định các đặc trưng trong công tác lập dự
toán chi thường xuyên thông qua các chỉ tiêu về quy mô, cơ cấu.
Số liệu sử dụng minh họa trong luận văn là một số điển hình tại
Phòng Kinh tế, Phòng GD-ĐT, trường TH Ngô Sỹ Liên, UBND
phường Hòa Khánh Bắc. Việc sử dụng các đơn vị này đảm bảo tính điển
hình vì bản chất của công tác lập dự toán chi thường xuyên NSNN là
giống nhau giữa các phòng, giữa các trường học, giữa các phường.
5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài
Luận văn tổng hợp và hệ thống hóa những vấn đề lý luận về
công tác lập dự toán chi thường xuyên và đánh giá thực trạng công
tác lập dự toán chi thường xuyên tại các đơn vị trực thuộc UBND
quận Liên Chiểu nhằm tìm ra những hạn chế tồn tại. Đồng thời, đề
xuất những giải pháp khoa học có ý nghĩa thực tế nhằm nâng cao
chất lượng công tác lập dự toán chi thường xuyên tại các đơn vị hình
chính nhà nước trong thời gian tới.
6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
Trong thời gian qua, đã có nhiều nghiên cứu, bài viết đề cập
đến công tác lập dự toán NSNN nói chung cũng như lập dự toán chi
thường xuyên nói riêng. Với nhiều cách tiếp cận khác nhau các tác
giả đã nghiên cứu và đề xuất những giải pháp nhằm giúp cho công
tác lập dự toán ngân sách đạt hiệu quả. Tuy nhiên, các nghiên cứu
vẫn chưa đi sâu phân tích nội dung, quy trình, phương pháp của công
tác lập dự toán chi thường xuyên tại các đơn vị trực thuộc UBND
quận. Tính đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có công trình nào nghiên
cứu sâu về công tác lập dư toán chi thường xuyên tại các đơn vị trực
4
thuộc UBND quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng.
Vì vậy, thông qua nghiên cứu này, tác giả muốn đi sâu tìm
hiểu và nghiên cứu kỹ hơn về thực trạng công tác lập dự toán chi
thường xuyên tại các đơn vị trực thuộc UBND quận Liên Chiểu,
thành phố Đà Nẵng. Để từ đó đề xuất một số giải pháp phù hợp với
thực tế và có tính khả thi để nâng cao chất lựợng và hoàn thiện công
tác lập dự toán chi thường xuyên tại các đơn vị trực thuộc UBND
quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng trong thời gian tới.
7. Bố cục của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, phụ lục, danh mục tài
liệu tham khảo, luận văn gồm ba chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về lập dự toán chi thường xuyên
ngân sách nhà nước.
Chương 2: Thực trạng công tác lập dự toán chi thường xuyên
ngân sách nhà nước tại các đơn vị trực thuộc UBND quận Liên
Chiểu, thành phố Đà Nẵng.
Chương 3: Các giải pháp hoàn thiện lập dự toán chi thường
xuyên ngân sách nhà nước tại các đơn vị trực thuộc UBND quận
Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng.
5
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ LẬP DỰ TOÁN CHI THƯỜNG XUYÊN
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
1.1. TỔNG QUAN LẬP DỰ TOÁN CHI THƯỜNG XUYÊN
NSNN TRONG ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC
1.1.1. Khái niệm lập dự toán chi thường xuyên ngân sách
nhà nước
a. Dự toán ngân sách
Quá trình điều hành, quản lý của một cơ quan, tổ chức dù là
một đơn vị hành chính nhà nước hay một doanh nghiệp luôn tuân
theo một số nguyên tắc nhất định. Thông thường quá trình điều hành,
quản lý sẽ bắt đầu từ việc hoạch định chiến lược đến tổ Trong nền tài
chính công hoạch định được biểu hiện là công tác lập dự toán NSNN.
Có nhiều định nghĩa khác nhau về dự toán:
“Dự toán là việc ước tính toàn bộ thu nhập, chi phí của doanh
nghiệp trong một thời kỳ để đạt được một mục tiêu nhất định”
(Trương Bá Thanh và cộng sự, 2008).
“Dự toán là sự tính toán, dự kiến một cách toàn diện mục tiêu
đồng thời chỉ rõ cách thức huy động và sử dụng các nguồn lực để
thực hiện mục tiêu trên. Dự toán là tập hợp các chỉ tiêu được biểu
diễn một cách có hệ thống dưới dạng số lượng và giá trị” (Phạm
Văn Dược, 2007).
Dựa vào các tiêu thức phân loại mà dự toán ngân sách được
chia thành các loại dự toán khác nhau như: dự toán ngắn hạn và dự
toán dài hạn; dự toán hoạt động và dự toán tài chính; dự toán cố định
và dự toán linh hoạt; dự toán từ gốc và dự toán cuốn chiếu.
6
b. Chi thường xuyên ngân sách nhà nước
Theo Khoản 14 Điều 3 Luật NSNN số 83/2015/QH13 ngày
25/6/2015 của Quốc hội quy định: “Ngân sách nhà nước là toàn bộ
các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong
một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền
quyết định để bảo đảm thực hiện
“Chi thường xuyên là nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước
nhằm bảo đảm hoạt động của bộ máy nhà nước, tổ chức chính trị, tổ
chức chính trị - xã hội, hỗ trợ hoạt động của các tổ chức khác và
thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên của Nhà nước về phát triển
kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh” theo Luật ngân sách
số 83/2015/QH13 ngày 25 tháng 6 năm 2015 của Quốc hội.
Chi thường xuyên NSNN mang những đặc trưng cơ bản:
- Chi thường xuyên NSNN mang tính ổn định cao:
- Chi thường xuyên NSNN có hiệu lực tác động trong một
khoảng thời gian ngắn và mang tính chất tiêu dùng xã hội
- Chi thường xuyên có phạm vi và mức độ gắn bó chặt chẽ với
cơ cấu tổ chức của bộ máy nhà nước và sự lựa chọn của nhà nước
trong việc cung ứng hàng hóa công cộng.
- Cơ quan Nhà nước quyết định việc lựa chọn phạm vi và mức
độ cung ứng các hàng hóa, dịch vụ công sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến
phạm vi và mức độ chi thường xuyên của NSNN.
c. Dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước NSNN
Điều 4, Thông tư 77/2017/TT-BTC ngày của Bộ Tài chính về
hướng dẫn chế độ kế toán ngân sách quy định “Đối tượng của kế
toán ngân sách gồm công tác lập dự toán và tình hình phân bổ dự
toán kinh phí các cấp”. Theo Điều 7 Thông tư này cũng nêu rõ nhiệm
7
vụ của kế toán NSNN: “Thu thập, ghi chép, xử lý và quản lý dữ liệu
tập trung trong toàn hệ thống về tình hình quản lý, dự toán chi ngân
sách các cấp; Tình hình thực hiện thu, chi NSNN các cấp,…”. Vì
vậy, có thể khẳng định công tác lập dự toán không chỉ cần thiết trong
các doanh nghiệp mà còn trong các cơ quan, đơn vị, tổ chức hành
chính công.
- Cơ sở để chính quyền địa phương các cấp tổ chức thực hiện
các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội thông qua việc phân bổ nguồn
lực tài chính ở địa phương.
- Cơ sở để các cơ quan, đơn vị sử dụng ngân sách thực hiện
chi tiêu theo kế hoạch đã xây dựng để thực hiện nhiệm vụ đã được
phân công, phụ trách.
- Cơ sở để quyết toán ngân sách ở các cấp chính quyền địa phương.
- Cơ sở để đánh giá việc thực hiện dự toán; qua đó đề xuất, bổ
sung hoặc khắc phục các hạn chế trong công tác lập dự toán NSNN
của đơn vị cho năm ngân sách kế tiếp.
1.1.3. Đặc điểm công tác lập dự toán chi thường xuyên
- Được tiến hành lập mỗi năm vào trước năm chấp hành ngân
sách, thông thường bắt đầu cuối tháng 5 và kết thúc vào ngày 31/12
hàng năm.
- Cho phép phân biệt giữa hoạt động lập dự toán NSNN với
hoạt động chấp hành dự toán và hoạt động quyết toán NSNN.
- Là giai đoạn thể hiện rõ nhất sự tập trung quyền lực của
Quốc hội, HĐND.
- Dấu hiệu để phân biệt giữa giai đoạn lập dự toán NSNN và
giai đoạn khác trong quá trình NSNN.
- Thể hiện quyền lực của NSNN thuộc về nhân dân.
8
- Nhiều chủ thể tham gia, song có sự phân định rõ ràng về
quyền hạn, trách nhiệm do pháp luật quy định.
- Theo quy trình, thủ tục quy định và được luật hóa.
1.2. LẬP DỰ TOÁN CHI THƯỜNG XUYÊN NSNN TRONG
ĐƠN VỊ TRỰC THUỘC CẤP QUẬN
1.2.1. Yêu cầu của công tác lập dự toán chi thường xuyên
NSNN trong đơn vị trực thuộc cấp quận
- Lập trên cơ sở nhiệm vụ được cơ quan nhà nước có thẩm
quyền giao phê duyệt; chế độ, tiêu chuẩn, định mức quy định.
- Dự toán được lập phải bảo đảm tính minh bạch, khả thi và
toàn diện.
- Lập dự toán chi thường xuyên NSNN phải đảm bảo trên cơ
sở đầy đủ các quan điểm của chính sách tài chính công, các quy định
của pháp luật trong từng thời kỳ, giai đoạn.
- Lập dự toán chi thường xuyên NSNN phải gắn chỉ tiêu kế
hoạch với kết quả đầu ra từ các khoản chi tiêu.
- Lập dự toán chi thường xuyên NSNN phải xác định rõ trách
nhiệm và quyền hạn của từng cơ quan, đơn vị, địa phương, tổ chức,
cá nhân trong việc thực hiện nhiệm vụ được đặt ra trong dự toán.
1.2.2. Căn cứ lập dự toán chi thường xuyên trong đơn vị
trực thuộc cấp quận
- Nhiệm vụ phát kinh tế, an sinh xã hội, quốc phòng, trật tự an
toàn xã hội của từng địa phương.
- Nghị quyết của HĐND thành phố, HĐND quận về xây dựng
kế hoạch, định hướng phát triển KT-XH và dự toán ngân sách năm
sau; Kế hoạch tài chính 05 năm, kế hoạch tài chính - ngân sách nhà
nước 03 năm của cơ quan, đơn vị.
9
- Quy định về phân cấp nhiệm vụ chi NSNN giữa các cấp chính
quyền địa phương, các cơ quan, đơn vị được giao lĩnh vực phụ trách.
- Quy định về chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi ngân sách và
mức phân bổ; mức bổ sung cân đối.
- Số kiểm tra dự toán chi NSNN được cơ quan tài chính cấp
trên thông báo cho các đơn vị có liên quan.
- Tình hình thực hiện dự toán chi thường xuyên NSNN năm
trước và dự ước kết quả thực hiện trong năm hiện hành.
1.2.3. Phương pháp lập dự toán chi thường xuyên NSNN
trong đơn vị trực thuộc cấp quận
a. Phương pháp tiếp cận từ trên xuống
Phương pháp tiếp cận từ trên xuống là phương pháp mà các
chỉ tiêu chi (từng khoản mục chi), định mức chi được định ra từ đơn
vị cấp trên truyền xuống các cấp trung gian. Sau đó các cấp quản lý
cấp trung gian sẽ chuyển xuống cho cấp cơ sở để đề ra các kế hoạch
trong việc tổ chức thực hiện các hoạt động của từng lĩnh vực, từng
bộ phận với định mức đã quy định.
b. Phương pháp tiếp cận từ dưới lên
Lập dự toán theo phương pháp tiếp cận từ dưới lên là phương
pháp mà cấp đơn vị cơ sở căn cứ vào các nhu cầu, khả năng nguồn
lực của mình để tiến hành lập dự toán dựa trên các chỉ tiêu, kế hoạch,
nhiệm vụ chi của đơn vị mình, sau đó trình lên cấp trên quản lý trực
tiếp. Đơn vị cấp trên kết hợp tầm nhìn tổng quát về hoạt động của cả
tổ chức với mục tiêu ngắn hạn cũng như chiến lược dài hạn tổng thể
của địa phương để xét duyệt dự toán.
1.2.4. Quy trình lập dự toán chi thường xuyên trong đơn vị
trực thuộc cấp quận
10
Lập dự toán chi thường xuyên NSNN là một phần của việc lập
dự toán NSNN. Vì vậy quy trình lập dự toán NSNN nói chung và chi
thường xuyên NSNN nói riêng là như nhau. Cụ thể 3 giai đoạn theo
sơ đồ sau:
a. Giai đoạn 1: Hướng dẫn lập dự toán chi thường
xuyên NSNN và thông báo số kiểm tra dự toán hàng năm
- Trước 15/5, Thủ tướng Chính phủ sẽ ban hành các quy định
về xây dựng kế hoạch tổng thể phát triển KT-XH và dự toán NSNN
cho kế hoạch. Bộ Tài chính ban hành các thông tư hướng dẫn lập dự
toán ngân sách; HĐND các tỉnh, thành phố ban hành Nghị quyết kế
hoạch phát triển KT-XH của địa phương và các tiêu chí, định mức
dự toán NSNN cho từng cấp chính quyền địa phường; UBND thành
11
phố tổ chức hướng dẫn, thông báo số kiểm tra về dự toán ngân sách
nhà nước cho đơn vị trực thuộc và UBND quận thông qua các cơ
quan tài chính các cấp.
- Trên cơ sở hướng dẫn của cấp trên UBND cấp quận ban hành
văn bản hướng dẫn các đơn vị, phòng chuyên môn, UBND các
phường lập dự toán NSNN năm sau tuân thủ các nội dung, thời gian
và yêu cầu lập dự toán chi thường xuyên NSNN theo quy định của
thành phố. Đồng thời thông báo số kiểm tra chi thường xuyên NSNN
đến từng cơ quan, đơn vị trực thuộc quận và UBND các phường
thông qua phòng TC-KH.
- Các đơn vị, phòng chuyên môn vừa là đơn vị sử dụng dự
toán, đồng thời cũng là đơn vị giao dự toán NSNN cho các đơn vị sự
nghiệp công lập trực thuộc có trách nhiệm hướng dẫn các các đơn vị
sự nghiệp công lập trực thuộc lập toán cho năm sau trên cơ sở các
văn bản hướng dẫn của cơ quan nhà nước cấp trên.
b. Giai đoạn 2: Lập và tổng hợp dự toán chi thường xuyên NSNN
Lập dự toán chi thường xuyên NSNN: Các đơn vị trực thuộc
UBND cấp quận tiến hành lập dự toán về UBND quận thông qua
phòng TC-KH trước ngày 20/7 hàng năm cụ thể như sau:
- Các đơn vị trực thuộc UBND quận sử dụng dự toán NSNN
quận có trách nhiệm lập dự toán chi thường xuyên NSNN của đơn vị
mình, gửi Phòng TC-KH quận tổng hợp
- Cơ sở giáo dục công lập gồm các trường mầm non, tiểu học,
THCS lập dự toán chi thường xuyên NSNN của trường gửi Phòng
GD&ĐT tổng hợp gửi Phòng TC-KH quận.
- UBND phường xây dựng dự toán chi thường xuyên NSNN
của phường gửi Phòng TC-KH quận tổng hợp.
12
Tổng hợp, thảo luận dự toán:
- Phòng GD&ĐT quận có trách nhiệm tổng hợp dự toán của
các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở trực thuộc gửi Phòng
TC-KH quận.
- Phòng TC-KH quận chịu trách nhiệm xem xét dự toán
NSNN của các cơ quan, tổ chức, đơn vị cùng cấp, dự toán NSNN
phường. Đồng thời, tham mưu UBND quận tổ chức thảo luận dự
toán NSNN đã lập với các cơ quan có liên quan..
Trên cơ sở dự toán chi NSNN của các đơn vị, UBND các
phường đã lập và kết quả thảo luận, UBND quận tổng hợp, lập dự
toán chi NSNN của quận báo cáo Thường trực HĐND quận xem xét,
cho ý kiến và báo cáo UBND thành phố thông qua sở Tài chính
thành phố trước ngày 20/7 hàng năm.
c. Giai đoạn 3: phân bổ và quyết định giao dự toán
Trước ngày 20 tháng 11, căn cứ vào các Nghị quyết của Quốc
hội, Bộ Tài chính trình Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ thu, chi
NS cho từng Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan trung ương theo từng
lĩnh vực, nhiệm vụ chi.
Trước ngày 10 tháng 12, HĐND cấp tỉnh quyết định dự toán
chi NSNN, phương án phân bổ dự toán chi NSNN cấp tỉnh và mức
bổ sung từ NS cấp tỉnh cho NS từng quận, huyện thuộc tỉnh.
Trước ngày 31 tháng 12 hàng năm UBND các cấp ở địa
phương phải hoàn thành việc giao dự toán NSNN cho từng cơ quan,
đơn vị trực thuộc và UBND cấp dưới.
1.2.5. Nội dung lập dự toán chi thường xuyên NSNN của
đơn vị trực thuộc cấp quận
- Dự toán chi thường xuyên NSNN của các đơn vị phải tổng
13
hợp theo từng khoản, nhiệm vụ, kế hoạch, cơ cấu chi và phải trên cơ
sở bảo đảm việc cân đối NSNN của cấp quận.
- Các đơn vị dự toán cấp quận khi lập dự toán chi thường
xuyên của đơn vị mình phải thể hiện đầy đủ các nhiệm vụ chi.
- Xây dựng các nội dung của dự toán chi thường xuyên NSNN
cấp quận phải theo tiêu chí, định mức đã được quy định và dựa theo
các chỉ tiêu kế hoạch KT-XH trên các lĩnh vực: quốc phòng, an ninh,
y tế, dân số và gia đình, văn hóa - thông tin, thể dục thể thao, giáo
dục, đào tạo và dạy nghề, kinh tế, Quản lý nhà nước, bảo đảm xã hội.
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC LẬP DỰ TOÁN CHI
THƯỜNG XUYÊN NSNN TẠI CÁC ĐƠN VỊ TRỰC THUỘC
UBND QUẬN LIÊN CHIỂU
2.1. TỔNG QUAN VỀ UBND QUẬN LIÊN CHIỂU VÀ CÁC
ĐƠN VỊ TRỰC THUỘC UBND QUẬN LIÊN CHIỀU
2.1.1. Đặc điểm phát triển KT-XH quận Liên Chiểu
a. Đặc điểm tự nhiên
Quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng thành lập theo Nghị
định số 07/CP ngày 23/01/1997 của Chính phủ với tổng diện tích tự nhiên là 74,52 km2, dân số của quận 214.347 người, mật độ dân số
2.876 người/ km² năm (năm 2022).
b. Tình hình phát triển KT-XH
Cơ cấu kinh tế của quận: Công nghiệp - Dịch vụ - Nông, lâm
nghiệp và thủy sản. Đến cuối năm 2022, công nghiệp - xây dựng
chiếm 61,46%, dịch vụ 38,33%, nông lâm nghiệp và thủy sản 0,21%.
14
Công tác thu NSNN trên địa bàn trong những năm qua có nhiều bước
chuyển đột phá năm 2020: 398,7 tỷ đồng, năm 2021: 457,485 tỷ
đồng đạt 119,85% dự toán, năm 2022: 526 tỷ đồng, đạt 134% dự
toán.
2.1.2. Vị trí chức năng, cơ cấu tổ chức UBND quận Liên Chiểu
a. Vị trí chức năng
UBND quận là cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương
chịu trách nhiệm trước nhân dân địa phương và cơ quan hành chính
nhà nước cấp trên. Thực hiện thí điểm tổ chức mô hình chính quyền
đô thị theo Nghị quyết số 119/2020/QH14 ngày 19/6/2020 chỉ cho
phép tổ chức chính quyền đô thị theo mô hình 1 cấp chính quyền địa
phương (ở cấp thành phố) và 2 cấp hành chính (quận, phường),
không tổ chức HĐND quận, phường. Do đó, UBND quận Liên Chiểu
và UBND các phường trực thuộc quận làm việc theo chế độ thủ
trưởng, bảo đảm nguyên tắc tập trung dân chủ và thực hiện các
nhiệm vụ theo quy của pháp luật hiện hành.
b. Cơ cấu tổ chức
UBND quận Liên Chiểu gồm 12 phòng, ban; 3 đơn vị sự
nghiệp và 5 phường trực thuộc; 29 trường gồm Mầm non, Tiểu học,
trung học cơ sở thuộc Phòng GD-ĐT quận quản lý.
2.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC LẬP DỰ TOÁN CHI
THƯỜNG XUYÊN NSNN TẠI CÁC ĐƠN VỊ TRỰC THUỘC
UBND QUẬN LIÊN CHIỂU NĂM 2022
2.2.1. Căn cứ lập dự toán chi thường xuyên
- Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 23/7/2021 của Thủ tướng Chính,
Thông tư số 61/2021/TT-BTC ngày 26/7/2021 của Bộ Tài chính, Công
văn số 2332/STC-QLNS ngày 07/7/2022 của UBND thành phố Đà
15
Nẵng, Công văn số 1881/UBND-TCKH ngày 11/7/2021 của UBND
quận Liên Chiểu, Quyết định số 542/QĐ-UBND ngày 08/02/2021 của
UBND quận Liên Chiểu Ban hành Chương trình công tác năm 2021 của
UBND quận.
- Quy định của pháp luật về phân cấp nhiệm vụ chi thường
xuyên NSNN nước.
- Nhiệm vụ phát triển KT-XH, đảm bảo quốc phòng, an ninh,
đảm bảo an sinh xã hội của quận Liên Chiểu, UBND các phường theo
kế hoạch hàng năm và theo Nghị quyết của Quận ủy, Đảng ủy phường.
- Nghị quyết số 64/2016/NQ-HĐND ngày 08/12/2016 của
HĐND thành phố Đà Nẵng; Nghị quyết số 344/2020/NQ-HĐND
ngày 09/12/2020 của HĐND thành phố Đà Nẵng; Nghị quyết số
13/2021/NQ-HĐND ngày 21/6/2021 của HĐND thành phố Đà Nẵng.
- Số kiểm tra về dự toán chi NSNN của phòng TC-KH quận
Liên Chiểu.
- Báo cáo phân tích, đánh giá kết quả thực hiện ngân sách năm
2020, tình hình thực hiện dự toán chi NSNN 6 tháng đầu năm 2021
và ước thực hiện năm 2021.
2.2.2. Phương pháp lập dự toán chi thường xuyên
Phòng chuyên môn, UBND phường trực thuộc UBND quận áp
dụng phương pháp lập dự toán chi thường xuyên NSNN theo hướng
kết hợp trên xuống - dưới lên với mô hình sau:
16
2.2.3. Quy trình lập dự toán chi thường xuyên
Với phương pháp lập dự toán theo hướng kết hợp trên xuống -
dưới lên, các đơn vị thực hiện theo quy trình gồm 4 giai đoạn như sau:
a. Giai đoạn 1: Phòng TC-KH hướng dẫn và giao số kiểm
tra dự toán chi NSNN .
UBND quận đã ban công văn số 1881/UBND-TCKH ngày
11/7/2021 về việc đánh giá tình hình thực hiện dự toán NSNN năm
2021, xây dựng dự toán NSNN năm 2022 và kế hoạch tài chính -
ngân sách 03 năm giai đoạn 2022-2024. Đồng thời, tại thời điểm này
phòng Tài chính - Kế hoạch giao số kiểm tra về dự toán chi NSNN
của mỗi đơn vị (thực hiện năm 2020, dự toán năm 2021) để làm căn
cứ lập dự toán cho năm 2022.
17
b. Giai đoạn 2: Lập dự toán
Tại các phòng chuyên môn, đơn vị sự nghiệp trực thuộc
UBND quận lập dự toán gồm các nhiệm vụ chi:
- Chi lương và các khoản đóng góp theo qui định cho cán bộ,
công chức làm việc tại các phòng trực thuộc UBND quận.
- Chi thường xuyên cho hoạt động của các phòng theo tiêu chí
biên chế.
- Chi hoạt động, nhiệm vụ đặc thù của các phòng và các nhiệm
vụ do UBND giao
- Chi hoạt động sự nghiệp của các phòng theo ngành, lĩnh vực
được phân cấp ủy quyền hoặc được UBND quận phân công phụ trách.
- Ngoài ra phòng giáo dục chịu trách nhiệm tổng hợp dự toán
chi thường xuyên NSNN của cho 29 trường học trên địa bàn quận
(gồm các trường Mầm non, Tiểu học, trung học cơ sở).
+ Các cơ sở giáo dục thực hiện lập dự toán cho đơn vị mình
gồm nội dung:
* Chi cho cán bộ, giáo viên, nhân viên của các trường
* Trên cơ sở số chi con người đã tính, xác định số chi khác
đảm bảo tối thiểu tỷ lệ quy định theo cơ cấu tổng chi con người và
chi khác (80%-20%).
* Chi hoạt động thường xuyên của trường
Tại UBND các phường: thực hiện lập dự toán chi thường xuyên
cho các nhiệm vụ chi của phường gồm:giáo dục - đào tạo, quốc phòng,
an ninh, văn hóa thông tin, thể dục thể thao, bảo đảm xã hội (theo tiêu
chí dân số), truyền thanh, y tế, dân số kế hoạch hóa gia đình, quản lý
nhà nước (chi cho con người, chi quản lý hành chính; chi đặc thù (12%
trên tổng chi quản lý hành chính để thực hiện các nhiệm vụ chi đặc thù
18
quản lý nhà nước); chi hoạt động khác), các hoạt động kinh tế, bảo vệ
môi trường, các khoản chi thường xuyên khác.
c. Giai đoạn 3: Thảo luận dự toán
Phòng Tài chính cấp quận sẽ tổng hợp toàn bộ dự toán các
ngành, địa phương trình lên UBND quận đồng thời tham mưu UBND
quận ban hành Giấy mời số 131/GM-UBND ngày 17/10/2021 làm
việc, thảo luận về dự toán ngân sách nhà nước năm 2022.
d. Giai đoạn 4: Trên cơ sở dự toán ngân sách đã được HĐND
thành phố phê chuẩn, UBND thành phố quyết định phân bổ ngân sách
cho UBND Quận. Phòng TC-KH là cơ quan tham mưu UBND quận
ban hành Quyết định giao dự toán chi NSNN quận cho các Phòng,
Ban, đơn vị và UBND các phường trước 31/12 hằng năm. Các Phòng,
ban, đơn vị và UBND phải thực hiện được công khai dự toán chậm
nhất là 15 ngày, kể từ ngày được UBND quận giao dự toán.
2.2.4. Lập dự toán chi thường xuyên NSNN của các đơn vị
trực thuộc UBND quận Liên Chiểu năm 2022
a. Tại các phòng chuyên môn trực thuộc UBND quận
b. Tại các trường thuộc Phòng GD-ĐT
c. Lập dự toán chi thường xuyên NSNN tại UBND các
phường trực thuộc quận
2.3. ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC LẬP DỰ TOÁN CHI THƯỜNG
XUYÊN NSNN TẠI CÁC ĐƠN VỊ TRỰC THUỘC UBND
QUẬN LIÊN CHIỂU, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG
2.3.1. Những kết quả đạt được
- Phù hợp với lộ trình cải cách tài chính, góp phần vào công
cuộc thực hiện các mục tiêu, chiến lược phát triển KTXH toàn quận.
19
- Đảm bảo tính công khai, minh bạch, theo đúng thời gian quy
định, chất lượng lập dự toán được nâng cao phù hợp với quan điểm
thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, đảm bảo kinh phí nhiệm vụ
được giao.
- Dự toán được xây dựng đảm bảo theo quy định, xem xét đầy
đủ các tiêu chí phân bổ dự toán từ trên xuống cũng như nhu cầu chi
tiêu từ dưới lên.
2.3.2. Hạn chế
Thứ nhất, định mức và chỉ tiêu xây dựng dự toán chi thường
xuyên chưa hợp lý
Các tiêu chí lập dự toán hiện nay cho các lĩnh vực đa số theo
tiêu chí dân số, riêng lĩnh vực quản lý hành chính, hoạt động giáo
dục tại các trường học theo tiêu chí biên chế. Tuy nhiên hệ thống tiêu
chí này chưa thật sự phù hợp với từng vùng, từng địa phương.
Thứ hai, khả năng dự báo quy mô nhiệm vụ chi còn hạn chế.
Dự toán hàng năm luôn xây dựng cao hơn dự toán do cấp trên
giao với mục đích nhằm tăng nguồn thu bổ sung từ ngân sách cấp
trên hoặc để cơ quan tài chính cắt giảm xuống là vừa; các đơn vị
không xây dựng kế hoạch, dự báo chi tiết cho từng nhiệm vụ chi.
Thứ ba, lập dự toán chưa sát với số dự toán được giao do sự
thay đổi của các chế độ, chính sách
Các chế độ chính sách về tiền lương, các văn bản quy định
tiêu chí, định mức chi và các chế độ lợi ích khác của Nhà nước
thường thay đổi nên ảnh hưởng đến công tác lập dự toán, dẫn đến
tình trạng điều chỉnh dự toán sau khi lập tại thời điểm cuối năm.
20
Thứ tư, đội ngũ CBCC làm công tác t ài chính còn thiếu
về số lượng, chất lượng còn hạn chế, chưa đủ khả năng đáp ứng các
yêu cầu đặt ra hiện nay
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
CHƯƠNG 3
GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN LẬP DỰ TOÁN CHI THƯỜNG XUYÊN
TẠI CÁC ĐƠN VỊ TRỰC THUỘC UBND QUẬN LIÊN CHIỂU
3.1. ĐỊNH HƯỚNG HOÀN THIỆN LẬP DỰ TOÁN CHI
THƯỜNG XUYÊN TẠI CÁC ĐƠN VỊ TRỰC THUỘC UBND
QUẬN LIÊN CHIỂU
- Cải thiện, chất lượng công tác lập dự toán chi thường xuyên NSNN.
- Xây dựng giải pháp nhằm hoàn thiện công tác lập dự toán chi
thường xuyên NSNN tại các đơn vị trực thuộc UBND quận Liên Chiểu.
3.2. HOÀN THIỆN CÔNG TÁC LẬP DỰ TOÁN CHI
THƯỜNG XUYÊN TẠI CÁC ĐƠN VỊ TRỰC THUỘC UBND
QUẬN LIÊN CHIỂU
3.2.1. Hoàn thiện định mức và tiêu chí lập dự toán chi
thường xuyên NSNN tại các đơn vị trực thuộc UBND quận
Liên Chiểu
Vấn đề đặt ra: Việc lập dự toán cho các sự nghiệp theo tiêu chí
dân số với định mức của Nghị quyết 52/2021/NQ-HĐND chưa thực
sự phù hợp sẽ phát sinh tình trạng các phường có số dân đông kinh
phí hoạt động cho các lĩnh vực trên nhiều hơn so với các phường có
số dân ít.
Giải pháp: Vẫn sử dụng tiêu chí dân số để làm căn cứ lập dự
toán chi thường xuyên NSNN đối với các lĩnh vực sự nghiệp đó
21
nhưng thay đổi theo 50% dân số toàn quận và 50% theo dân số
phường theo mô hình: Y = a + bx, trong đó:
Y: tổng dự toán sự nghiệp của phường
a: Định phí
a = 50% x (tổng dân số quận x định mức hiện hành)/ tổng
số phường
b: định mức đơn vị/dân số
b = 50% x (tổng dân số quận x định mức hiện hành)/ tổng dân số quận
x: số dân của phường
Riêng đối với chi đặc thù hoạt động quản lý nhà nước vẫn
thực hiện 12% trên tổng chi quản lý hành chính trên cơ sở kết hợp
với tiêu chí dân số (50% theo tiêu chi cho con người và 50% theo
tiêu chí biên số lượng dân số).
Kết quả của giải pháp:
- Sự chênh lệch khoảng cách về kinh phí hoạt động các sự
nghiệp giữa các phường có dân số đông với các phường có dân số ít
được rút ngắn.
- Hạn chế tình trạng các phường có dân số thấp, kinh phí hoạt
động ít, nguồn kinh phí hoạt động không đảm bảo cuối năm sẽ phát sinh
tình trạng xin cấp trên bổ sung kinh phí để đảm bảo cho các hoạt động.
- Kinh phí hoạt động phân bổ phù hợp với từng phường mang
lại sự công bằng trong điều hành NSNN của các phường trong quận.
3.2.2. Nâng cao khả năng dự báo kinh phí thực hiện nhiệm
vụ chi NSNN trong lập dự toán
Vấn đề đặt ra: Thực tế hiện nay việc lập dự toán chi thường
xuyên các sự nghiệp (kinh tế, giáo dục, môi trường, …) của các đơn
vị trực thuộc UBND quận Liên Chiểu thiếu căn cứ thực tiễn, chưa sát
22
với thực tế, chưa thực sự gắn với kế hoạch, nhiệm vụ của đơn vị và
luôn cao hơn số dự toán được cấp.
Giải pháp: Lập dự toán chi thường xuyên ngoài việc phải căn
cứ tình hình thực hiện năm trước, dự toán được giao và ước thực
hiện trong năm hiện hành (năm lập dự toán) và định mức, tiêu chí
phân bổ, các đơn vị dự toán khi lập đối với các khoản chi bổ sung,
chi sự nghiệp ngoài định mức quy định phải có thuyết minh rõ ràng
về kế hoạch, nhiệm vụ chi cụ thể của từng lĩnh vực.
Kết quả: Với giải pháp được đưa ra thì dự toán chi thường
xuyên NSSN của các đơn vị sát với tình hình thực tế, kiểm soát tình
hình thực hiện các nhiệm vụ chi trong năm.
3.2.3. Một số giải pháp hoàn thiện khác
Thứ nhất, cơ chế đặc thù trong thực hiện chính quyền đô thị
Thứ hai, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ thực hiện công tác
tài chính. Nhân lực là yếu tố quyết định đến hiệu quả công tác lập dự
toán chi thường xuyên NSNN tại các đơn vị trực thuộc UBND quận
Liên Chiểu.
Thứ ba, thực hiện công khai dự toán ngân sách Nhà nước,
thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và phòng, chống tham nhũng
Thứ tư, cần có sự lồng ghép giữa phương pháp lập theo yếu tố
đầu ra trong cả quá trình lập dự toán dự toán đối với một số nhiệm vụ
chi có tính chất đặc thù.
3.3. KIẾN NGHỊ
3.3.1. Đối với UBND thành phố Đà Nẵng
- Thực hiện sửa đổi, điều chỉnh, bổ sung hệ thống các tiêu chí,
định mức làm căn cứ lập dự toán chi thường xuyên NSNN tại UBND
23
các phường, các cơ sở giáo dục trên địa bàn quận để khắc phục sự
khác biệt, chênh lệch giữa các đơn vị, địa phương trực thuộc quận
đảm bảo kinh phí hoạt động cho các địa phương.
- UBND thành phố cần đề nghị Trung ương quan tâm hướng
dẫn, có một số cơ chế đặc thù trong công tác dự toán ngân sách
nhằm quyết những khó khăn, vướng mắc khi thực hiện chính quyền
đô thị.
3.3.2. Đối với UBND quận Liên Chiểu
- UBND quận thường xuyên tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập
huấn hướng dẫn công tác lập dự toán chi NSNN cho các cơ quan,
đơn vị và UBND phường trên địa bàn.
- Chỉ đạo phòng Tài chính - Kế hoạch quận ban hành cụ thể
hướng dẫn quy trình, phương pháp lập dự toán chi thường xuyên
NSNN một cách cụ thể cũng như giao số kiểm tra phải rõ ràng, chi
tiết cho từng nhiệm vụ.
- Chỉ đạo phòng Nội vụ phối hợp với phòng TC-KH và các đơn
vị trực thuộc UBND quận sắp xếp lại bộ máy quản lý tài chính.
24
KẾT LUẬN
Việt Nam đang thực hiện xây dựng xã hội chủ nghĩa gắn với
nền kinh tế thị trường với sự quản lý, điều hành của nhà nước nên
NSNN đóng vài trò hết sức quan trọng. Vì vậy, công tác lập dự toán
chi NSNN và đặc biệt là khâu lập dự toán chi thường xuyên ngày
càng được coi trọng. Công tác lập dự toán chi thường xuyên khoa
học, sát với thực tế sẽ đem đến nhiều lợi ích thiết thực và góp phần
phát huy các nguồn lực và khả năng sẵn có của địa phuơng, đề ra
phương hướng sử dụng kinh phí nguồn ngân sách của nhà nước đúng
mục đích, chế độ, tiết kiệm tránh lãng phí.
Với mục tiêu nghiên cứu tập trung hoàn thiện công tác lập dự
toán chi thường xuyên tại các đơn vị trực thuộc UBND quận Liên
Chiểu, thành phố Đà Nẵng, tác giả đã tập trung hệ thống hóa những
vấn đề lý luận về công tác lập dự toán chi thường xuyên. Qua nghiên
cứu, phân tích thực trạng về công tác lập dự toán chi thường xuyên
NSNN tại các đơn vị trực thuộc UBND quận Liên Chiểu tác giả đã
đưa ra những hạn chế đề xuất các giải pháp giúp cho công chức tài
chính kế toán hoặc người làm công tác lập tại các đơn vị trực thuộc
UBND quận Liên Chiểu cơ sở để hoàn thiện công tác lập dự toán chi
thường xuyên NSNN của đơn vị mình trong thời gian tới.
Tuy nhiên, trong quá trình nghiên cứu với những kiến thức lý
luận và thực tiễn còn hạn hẹp, luận văn không thể tránh khỏi những
hạn chế thiếu sót nhất định, mong Quý thầy cô giáo, đồng nghiệp,
bạn đọc góp ý để Luận văn được hoàn thiện và có tính thực tiễn hơn.
