BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
LÊ HỒ DIỄM PHƯƠNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP. Hồ Chí Minh – Năm 2005
1
MUÏC LUÏC
Trang
Danh muïc caùc chöõ vieát taét
Danh muïc caùc baûng
Danh muïc caùc hình veõ, ñoà thò
Phaàn môû ñaàu
CHÖÔNG 1 : VAI TROØ CUÛA TÍN DUÏNG TRONG NHTM.......................................1
1.1 Ngaân haøng thöông maïi........................................................................................1
1.1.1 Khaùi nieäm..............................................................................................................1
1.1.2 Chöùc naêng cuûa NHTM ..........................................................................................1
1.1.2.1 Chöùc naêng trung gian tín duïng....................................................................... 1
1.1.2.2 Chöùc naêng trung gian thanh toaùn................................................................... 2
1.1.3 Caùc loaïi hình NHTM.............................................................................................2
1.1.3.1 Caên cöù vaøo hình thöùc sôû höõu.......................................................................... 2
1.1.3.2 Döïa vaøo chieán löôïc kinh doanh..................................................................... 3
1.1.3.3 Döïa vaøo quan heä toå chöùc............................................................................... 3
1.1.4 Caùc hoaït ñoäng cuûa NHTM ....................................................................................3
1.1.4.1 Huy ñoäng voán.................................................................................................. 3
1.1.4.2 Hoaït ñoäng tín duïng......................................................................................... 3
1.1.4.3 Hoaït ñoäng dòch vuï thanh toaùn vaø ngaân quyõ.................................................... 4
1.1.4.4 Caùc hoaït ñoäng khaùc........................................................................................ 4
1.2 Tín duïng ngaân haøng.............................................................................................5
1.2.1 Khaùi nieäm..............................................................................................................5
1.2.2 Phaân loaïi................................................................................................................5
1.2.2.1 Döïa muïc ñích cuûa TD..................................................................................... 5
1.2.2.2 Döïa vaøo thôøi haïn TD...................................................................................... 6
1.2.2.3 Döïa vaøo möùc ñoä tín nhieäm ñoái vôùi khaùch haøng.............................................. 6
1.2.2.4 Döïa vaøo phöông thöùc hoaøn traû nôï vay ........................................................... 6
1.2.2.5 Döïa vaøo phöông thöùc cho vay ........................................................................ 6
1.3 Ruûi ro cuûa hoaït ñoäng tín duïng trong ngaân haøng..................................................7
1.3.1 Khaùi nieäm..............................................................................................................7
1.3.2 Nguoàn goác phaùt sinh ruûi ro....................................................................................7
1.3.2.1 Veà phía khaùch haøng ........................................................................................ 7
2
1.3.2.2 Veà phía ngaân haøng......................................................................................... 7
1.3.3 Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng ........................................................................................8
1.4 Noäi dung phaân tích tín duïng................................................................................ 8
1.4.1 Muïc ñích................................................................................................................8
1.4.2 Caùc thoâng tin laøm cô sôû ñeå phaân tích tín duïng ......................................................9
1.4.3 Noäi dung phaân tích tín duïng ..................................................................................9
1.4.3.1. Phaân tích tình hình taøi chính cuûa khaùch haøng............................................. 10
1.4.3.2. Phaân tích phöông aùn saûn xuaát kinh doanh, döï aùn ñaàu tö ............................ 13
1.4.3.3 Phaân tích thaùi ñoä traû nôï cuûa khaùch haøng trong vieäc traû nôï vay................... 17
1.5 Baûo ñaûm tín duïng.............................................................................................. 18
1.5.1 Khaùi nieäm............................................................................................................18
1.5.2 Caùc ñaëc tröng cuûa baûo ñaûm tín duïng...................................................................18
1.5.3 Caùc hình thöùc baûo ñaûm tín duïng..........................................................................19
1.5.3.1 Caàm coá taøi saûn.............................................................................................. 19
1.5.3.2 Theá chaáp taøi saûn ........................................................................................... 19
1.5.3.3. Baûo laõnh baèng taøi saûn ................................................................................. 19
CHÖÔNG 2 : THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG
NGOAÏI THÖÔNG VIEÄT NAM....................................................................................21
2.1 Giôùi thieäu veà Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam...........................................21
2.1.1 Khaùi quaùt veà Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam..............................................21
2.1.2. Thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng taïi NHNT Vieät Nam..........................................21
2.2 Thöïc traïng thaåm ñònh tín duïng taïi Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam...........25
2.2.1 Nguoàn thoâng tin...................................................................................................27
2.2.2 Phaân tích naêng löïc phaùp luaät vaø tính caùch, uy tín cuûa khaùch haøng......................30
2.2.3 Phaân tích naêng löïc taøi chính, tình hình saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch haøng.....32
2.2.4 Tính toaùn hieäu quaû kinh teá cuûa phöông aùn/döï aùn vay voán ñeå thaáy khaû naêng traû nôï
ngaân haøng ................................................................................................................................36
2.2.5 Phaân tích caùc ñieàu kieän ñaûm baûo nôï vay.............................................................39
2.2.6 Nhöõng haïn cheá cuûa quaù trình thaåm ñònh tín duïng ...............................................41
2.2.7 Moät soá ví duï minh hoïa nhöõng haïn cheá trong quaù trình thaåm ñònh taïi NHNT Vieät
Nam......................................................................................................................................... 42
CHÖÔNG 3 : HEÄ THOÁNG CHAÁM ÑIEÅM TÍN DUÏNG DOANH NGHIEÄP – MOÄT
BIEÄN PHAÙP NAÂNG CAO CHAÁT LÖÔÏNG QUAÛN LYÙ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI
3
NHNT VIEÄT NAM........................................................................................................ 45
3.1 Muïc ñích vaø cô sôû xaây döïng heä thoáng chaám ñieåm tín duïng ............................. 45
3.2 Caùc yeáu toá cuûa heä thoáng ...................................................................................46
3.2.1 Yeáu toá taøi chính...................................................................................................46
3.2.2 Yeáu toá phi taøi chính.............................................................................................46
3.2.3 Yeáu toá ñieåm soá vaø tyû troïng..................................................................................47
3.3 Caùc böôùc chaám ñieåm......................................................................................... 48
3.3.1 Xaùc ñònh lónh vöïc hoaït ñoäng................................................................................49
3.3.2 Xaùc ñònh qui moâ doanh nghieäp............................................................................49
3.3.3 Chaám ñieåm taøi chính ...........................................................................................51
3.3.4 Chaám ñieåm phi taøi chính .....................................................................................51
3.3.4.1 Chaám ñieåm yeáu toá doøng tieàn....................................................................... . 51
3.3.4.2 Chaám ñieåm yeáu toá quaûn lyù.......................................................................... . 52
3.3.4.3 Chaám ñieåm yeáu toá uy tín trong giao dòch...................................................... 54
3.3.4.4 Chaám ñieåm yeáu toá caùc yeáu toá beân ngoaøi ...................................................... 54
3.3.4.5 Chaám ñieåm yeáu toá khaùc ................................................................................ 56
3.4.5 Toång hôïp ñieåm cuoái cuøng vaø xeáp haïng...............................................................57
3.4 Taùc duïng cuûa heä thoáng chaám ñieåm tín duïng trong vieäc naâng cao chaát löôïng
quaûn lyù ruûi ro tín duïng taïi NHNT Vieät Nam ................................................................60
3.4.1. Taùc duïng cuûa heä thoáng chaám ñieåm tín duïng......................................................60
3.4.2 Moät soá bieän phaùp hoaøn thieän vieäc aùp duïng heä thoáng chaám ñieåm tín duïng ôû
NHNT Vieät Nam......................................................................................................................65
Keát luaän .........................................................................................................................67
Taøi lieäu tham khaûo
Phuï luïc
4
PHAÀN MÔÛ ÑAÀU
I Lyù do choïn ñeà taøi
Quaûn trò ruûi ro tín duïng luoân laø moái quan taâm haøng ñaàu cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo
NH treân theá giôùi. Tín duïng laø moät trong hai hoaït ñoäng cô baûn cuûa caùc NHTM vaø laø
hoaït ñoäng ñem laïi lôïi nhuaän nhieàu nhaát cho NH. Vì nguoàn voán maø caùc NHTM duøng ñeå
caáp tín duïng cho caùc nhu caàu trong neàn kinh teá chuû yeáu ñöôïc huy ñoäng töø caùc nguoàn
tieàn nhaøn roãi trong xaõ hoäi neân NH coù traùch nhieäm phaûi hoaøn traû. Neáu caùc khoaûn caáp
tín duïng khoâng theå thu hoài ñöôïc seõ laøm aûnh höôûng ñeán khaû naêng thanh toaùn cuûa NH,
chi phí taêng do phaûi trích döï phoøng daãn ñeán thu nhaäp bò giaûm, uy tín NH cuõng giaûm
theo. Vì vaäy, hoaït ñoäng tín duïng coù theå ñöôïc xem nhö “con dao hai löôõi”, moät maët noù
taïo ra thu nhaäp cao maët khaùc noù laïi taïo ra ruûi ro cho NH. Chính vì vaäy, noù thöôøng
xuyeân nhaän ñöôïc söï chuù yù ñaëc bieät trong quaûn trò NH cuõng nhö trong coâng taùc giaùm saùt,
quaûn lyù cuûa NHNN, bôûi vì vieäc quaûn trò tín duïng coù hieäu quaû hay khoâng coù aûnh höôûng
raát lôùn ñeán söï thaønh coâng hay thaát baïi cuûa moät NH. Söï suïp ñoå cuûa moät NH thöôøng gaây
aûnh höôûng khoâng toát ñeán heä thoáng taøi chính tieàn teä quoác gia.
ÔÛ Vieät Nam, hoaït ñoäng cuûa caùc NHTM trong ñoù coù hoaït doäng tín duïng cuõng
nhaän ñöôïc söï quan taâm raát lôùn töø caùc nhaø quaûn trò NH cho ñeán caùc cô quan quaûn lyù coù
lieân quan. Bôûi vì hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc NH Vieät Nam coù tính ruûi ro raát cao. Lòch
söû NH Vieät Nam ñaõ chöùng kieán raát nhieàu toån thaát tín duïng keå töø khi chuyeån ñoåi cô cheá
kinh teá töø keá hoaïch hoaù taäp trung sang kinh teá thò tröôøng. Nhöõng cuoäc ñoå vôõ tín duïng
trong nhöõng naêm ñaàu thaäp nieân 90 ñaõ laøm maát nieàm tin cuûa coâng chuùng vaøo NH trong
khi nhu caàu voán tín duïng cung caáp cho neàn kinh teá raát lôùn. Nguyeân nhaân cuûa nhöõng vuï
ñoå vôõ naøy vöøa xuaát phaùt töø heä thoáng phaùp lyù nöôùc ta luùc ñoù chöa ñaày ñuû vöøa töø phía
caùc toå chöùc tín duïng coøn xem nheï veà maët quaûn lyù chaát löôïng tín duïng. Ñeå khaéc phuïc
haäu quaû, Chính phuû ñaõ phaûi toán raát nhieàu tieàn ñeå hoã trôï caùc NH trong vaø ngoaøi quoác
doanh xoùa moät löôïng khoång loà nôï toàn ñoïng khoâng coù khaû naêng thu hoài. Naêm 2001,
