i
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
NGUYỄN THANH THẢO
Ơ
QUAN HỆ THƢƠNG MẠI VIỆT NAM – NHẬT BẢN
TRONG BỐI CẢNH MỚI GIAI ĐOẠN 2008-2013
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ ĐỐI NGOẠI
Hà Nội – 2014
ii
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
NGUYỄN THANH THẢO
QUAN HỆ THƢƠNG MẠI VIỆT NAM – NHẬT BẢN
TRONG BỐI CẢNH MỚI GIAI ĐOẠN 2008-2013
Chuyên ngành : KTTG&QHKTQT
Mã số: 60 31 07
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ ĐỐI NGOẠI
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN XUÂN THIÊN
Hà Nội – 2014
iii
LỜI CẢM ƠN
Vơ
i long kinh tro
ng va biêt ơn sâu săc em xin đƣơc bay to lơ
i cam ơn chân
thnh tới quý Thầy, Cô trong khoa Kinh tế v kinh doanh quốc tế, Trƣờng Đại
học Kinh tế - Đại học Quốc gia H Nội đã tận tình truyền đạt kiến thức trong quá
trình em học tập v nghiên cứu tại trƣờng. Với vốn kiến thức đƣợc tiếp thu trong
quá trình học không chỉ l nền tảng cho quá trình nghiên cứu khóa luận m còn
l hnh trang quí báu để em bƣớc vo đời một cách vững chắc v tự tin.
Đặc biệt, em xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Thầy PGS.TS. Nguyễn Xuân
Thiên, đã tận tình hƣớng dẫn trong suốt quá trình nghiên cứu v hon thnh luận
văn tốt nghiệp.
Mặc dù có nhiều cố gắng, nhƣng do thời gian có hạn, trình độ, kỹ năng
của bản thân còn nhiều hạn chế nên chắc chắn đề ti luận văn tốt nghiệp ny của
em không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Rất mong đƣợc sự đóng góp, chỉ
bảo, bổ sung them của thầy cô v các bạn.
Cuối cùng em kính chúc quý Thầy, Cô dồi do sức khỏe v thnh công
trong sự nghiệp cao quý.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 5 năm 2014
Tác giả
Nguyễn Thanh Thảo
iv
Mục lục
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................................ i
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................................. vi
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................................ viii
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ .............................................................................................. ix
MỞ ĐẦU ............................................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1: NHỮNG NHÂN TỐ MỚI TÁC ĐỘNG TỚI QUAN HỆ THƢƠNG MẠI
VIỆT NAM – NHẬT BẢN ................................................................................................. 11
1.1. Nhân tố bên ngoi ..................................................................................................... 11
1.1.1. Xu thế ton cầu hóa........................................................................................ 11
1.1.2. Sự gia tăng tiến trình khu vực hóa mậu dịch ................................................. 13
1.1.3. Cấu trúc an ninh khu vực Đông Nam Á v xung đột giữa Trung Quốc v
Nhật Bản ...................................................................................................................... 17
1.1.4. Tác động của bối cảnh thế giới ...................................................................... 20
1.2. Nhân tố bên trong ..................................................................................................... 22
1.2.1. Nhật Bản ........................................................................................................ 22
1.2.2. Việt Nam ........................................................................................................ 25
1.2.3. ASEAN – Nhật Bản ....................................................................................... 28
1.2.4. Hiệp định đối tác kinh tế Việt Nam - Nhật Bản (VJEPA) ............................. 32
1.2.5. Ảnh hƣởng từ sự gia tăng FTA giữa Nhật Bản với Việt Nam v khu vực .... 35
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUAN HỆ THƢƠNG MẠI VIỆT NAM – NHẬT BẢN . 38
2.1. Tổng quan chung quan hệ thƣơng mại Việt Nam – Nhật Bản qua các chặng đƣờng
trƣớc năm 2008 ................................................................................................................ 38
2.1.1. Giai đoạn 1973 – 1986 ................................................................................... 38
2.1.2. Giai đoạn 1987 – 1991 ................................................................................... 40
2.1.3. Giai đoạn 1992 – 2007 ................................................................................... 41
2.2. Thực trạng xuất khẩu v nhập khẩu của Việt Nam - Nhật Bản. ............................... 44
2.2.1. Quy mô........................................................................................................... 44
2.2.2. Xuất khẩu của Việt Nam sang Nhật Bản ....................................................... 47
2.2.3. Nhập khẩu của Việt Nam từ Nhật Bản .......................................................... 49
v
2.2.4. Những vấn đề đặt ra......................................................................................... 54
2.3. Đánh giá quan hệ thƣơng mại Việt Nam – Nhật Bản ............................................... 55
2.3.1. Những thnh tựu đạt đƣợc ............................................................................. 55
2.3.2. Những thuận lợi khi thâm nhập vo thị trƣờng Nhật Bản ............................. 57
2.3.3. Một số khó khăn cần lƣu ý khi thâm nhập thị trƣờng Nhật Bản.................... 59
CHƢƠNG 3: TRIỂN VỌNG VÀ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY QUAN HỆ THƢƠNG MẠI
VIỆT NAM – NHẬT BẢN ................................................................................................. 64
3.1. Triển vọng quan hệ thƣơng mại Việt Nam – Nhật Bản cho đến năm 2020 ............. 64
3.1.1. Dự báo về triển vọng quan hệ thƣơng mại Việt Nam – Nhật Bản ................. 64
3.1.2. Những khó khăn trong quan hệ Việt Nam – Nhật Bản .................................. 68
3.2. Một số giải pháp gợi ý cho quan hệ thƣơng mại Việt Nam – Nhật Bản. ................. 71
3.2.1. Giải pháp chung từ phía nh nƣớc ................................................................. 72
3.2.2. Những giải pháp công nghiệp ở địa phƣơng để thu hút công nghiệp hỗ trợ từ
Nhật Bản ...................................................................................................................... 75
3.2.3. Giải pháp chủ động từ phía doanh nghiệp ..................................................... 77
KẾT LUẬN ......................................................................................................................... 80
Danh mục ti liệu tham khảo .............................................................................................. 82