ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
----------------------
Nguyễn Đức Mạnh
QUAN HỆ THƯƠNG MẠI VIỆT NAM – TRUNG QUỐC
QUA BIÊN GIỚI TRÊN BỘ
LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ ĐỐI NGOẠI
Hà Nội - 2009
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
----------------------
Nguyễn Đức Mạnh
QUAN HỆ THƯƠNG MẠI VIỆT NAM – TRUNG QUỐC
QUA BIÊN GIỚI TRÊN BỘ
Chuyên ngành: Kinh tế thế giới và Quan hệ Kinh tế Quốc tế
Mã số: 60 31 07
LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ ĐỐI NGOẠI
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. PHÍ MẠNH HỒNG
Hà Nội - 2009
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ………………………………………………………..1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ CHUNG CỦA MỐI QUAN HỆ THƯƠNG
MẠI VIỆT NAM – TRUNG QUỐC QUA BIÊN GIỚI TRÊN BỘ …6
1.1 CƠ SỞ KHÁCH QUAN CỦA HOẠT ĐỘNG THƯƠNG
MẠI QUA BIÊN GIỚI TRÊN BỘ …………………………………….6
1.1.1 Các hình thức thương mại qua biên giới trên bộ ……………6
1.1.2 Tính tất yếu của hoạt động thương mại qua biên giới trên bộ
giữa các nước ……………………………………………………...8
1.2 ĐẶC ĐIỂM VÀ VAI TRÒ CỦA HOẠT ĐỘNG THƯƠNG
MẠI QUA BIÊN GIỚI TRÊN BỘ ………………………………..10
1.2.1 Đặc điểm của hoạt động thương mại qua biên giới trên bộ ..10
1.2.2 Vai trò của hoạt động thương mại qua biên giới trên bộ …..14
1.3 CÁC NHÂN TỐ CHUNG TÁC ĐỘNG ĐẾN HOẠT
ĐỘNG THƯƠNG MẠI QUA BIÊN GIỚI TRÊN BỘ …………..15
1.4 THƯƠNG MẠI QUA BIÊN GIỚI TRÊN BỘ CỦA MỘT
SỐ NƯỚC VỚI TRUNG QUỐC ………………………..………...18
1.4.1 Hoạt động thương mại qua biên giới trên bộ giữa My-an-ma
và Trung Quốc ………………………………….………………..19
1.4.2 Hoạt động thương mại qua biên giới trên bộ giữa Liên bang
Nga và Trung Quốc …………………. ……………….……….....21
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG THƯƠNG MẠI
QUA BIÊN GIỚI TRÊN BỘ VIỆT NAM – TRUNG QUỐC ……....24
2.1 ĐẶC ĐIỂM KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA CÁC TỈNH TRÊN
ĐỊA BÀN KHU VỰC BIÊN GIỚI VIỆT – TRUNG …………….24
2.1.1 Đặc điểm của hai tỉnh biên giới Trung Quốc tiếp giáp
với Việt Nam ……………………………………………………..24
2.1.1.1 Tỉnh Vân Nam ………………………………………..24
2.1.1.2 Tỉnh Quảng Tây ……………………………………....28
2.1.2 Đặc điểm chung của các tỉnh biên giới phía Bắc Việt Nam
tiếp giáp với Trung Quốc và hệ thống cửa khẩu biên giới ……….29
2.2 HOẠT ĐỘNG THƯƠNG MẠI QUA BIÊN GIỚI TRÊN BỘ
VIỆT NAM – TRUNG QUỐC ……………………………………30
2.2.1 Vài nét về quan hệ thương mại Việt Nam – Trung Quốc ….30
2.2.1.1 Kim ngạch xuất nhập khẩu …………………………..30
2.2.1.2 Cơ cấu hàng hoá xuất nhập khẩu …………………….32
2.2.2 Hệ thống chính sách mậu dịch biên giới của Việt Nam và
Trung Quốc kể từ khi hai nước bình thường hoá quan hệ ………37
2.2.2.1 Chính sách mậu dịch biên giới của Việt Nam với
Trung Quốc …………………………………………………..37
2.2.2.2 Chính sách biên mậu của Trung Quốc với Việt Nam ..41
2.3 TÌNH HÌNH XUẤT NHẬP KHẨU HÀNG HOÁ QUA BIÊN
GIỚI TRÊN BỘ GIỮA VIỆT NAM VÀ TRUNG QUỐC ……...42
2.3.1 Tình hình chung …………………………………………...42
2.3.2 Tình hình xuất nhập khẩu hàng hoá qua biên giới trên bộ
của Việt Nam qua các cửa khẩu chính thuộc địa bàn một số
tỉnh biên giới …………………………………………………….48
2.3.2.1 Tỉnh Lạng Sơn ……………………………………….48
2.3.2.2 Tỉnh Quảng Ninh …………………………………….52
2.3.2.3 Tỉnh Lào Cai …………………………………………54
2.4 MỘT SỐ ĐÁNH GIÁ VỀ HOẠT ĐỘNG THƯƠNG MẠI
QUA BIÊN GIỚI TRÊN BỘ GIỮA VIỆT NAM VÀ TRUNG
QUỐC ………………………………………………………………57
2.4.1 Những tác động tích cực …………………………………..57
2.4.2 Những tồn tại, hạn chế cần giải quyết ……………………..61
CHƯƠNG 3: NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM ĐẨY
MẠNH HOẠT ĐỘNG THƯƠNG MẠI QUA BIÊN GIỚI TRÊN
BỘ VIỆT NAM - TRUNG QUỐC ……………………………………73
3.1 TRIỂN VỌNG PHÁT TRIÊN QUAN HỆ THƯƠNG MẠI
QUA BIÊN GIỚI TRÊN BỘ GIỮA VIỆT NAM VÀ TRUNG
QUỐC TRONG THỜI GIAN TỚI ……………………………….73
3.1.1 Bối cảnh phát triển mới và ảnh hưởng của nó đến quan hệ
thương mại qua biên giới Việt Nam – Trung Quốc ……………..73
3.1.2 Những dự báo về triển vọng phát triển quan hệ thương mại
hàng hóa qua biên giới trên bộ Việt Nam-Trung Quốc ………….77
3.1.2.1 Dự báo về kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hoá Việt Nam-
Trung Quốc đến năm 2010 ………………………………………77
3.1.2.2 Dự báo xuất nhập khẩu hàng hoá của Việt Nam với Trung
Quốc qua các cửa khẩu phía Bắc ………………………………...78
3.2 QUAN ĐIỂM VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN QUAN
HỆ THƯƠNG MẠI VIỆT NAM VÀ TRUNG QUỐC QUA
BIÊN GIỚI …………………………………………………………80
3.2.1 Quan điểm …………………………………………………80
3.2.2 Định hướng phát triển quan hệ thương mại Việt Nam –
Trung Quốc qua biên giới trên bộ ……………………………….82
3.3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM THÚC ĐẨY
HOẠT ĐỘNG THƯƠNG MẠI QUA BIÊN GIỚI TRÊN BỘ
VỚI TRUNG QUỐC ………………………………………………84
3.3.1 Đổi mới và hoàn thiện các chính sách xuất nhập khẩu …….84
3.3.2 Đổi mới về tổ chức quản lý hoạt động thương mại hàng hoá
