Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện kế toán dự phòng trong các doanh nghiệp Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM

TÔ HỒNG THIÊN

PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN

KẾ TOÁN DỰ PHÒNG TRONG CÁC DOANH

NGHIỆP VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP.Hồ Chí Minh, năm 2006

MÔÛ ÑAÀU

1. TÍNH CAÁP THIEÁT CUÛA ÑEÀ TAØI:

Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, cuøng vôùi quaù trình ñoåi môùi cuûa neàn kinh teá, heä

thoáng keá toaùn Vieät Nam ñaõ khoâng ngöøng ñöôïc hoaøn thieän vaø phaùt trieån. Cuøng

vôùi söï phaùt trieån cuûa heä thoáng keá toaùn Vieät Nam, vaán ñeà trích laäp vaø haïch toaùn

döï phoøng ngaøy caøng hoaøn thieän. Sau quyeát ñònh 1141TC/QÑ/CÑKT ngaøy

1/11/1995 cuûa Boä Taøi chính ban haønh heä thoáng cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp, laàn

löôït caùc thoâng tö 64 TC/TCDN 15/9/1997, 107/ 2001/TT- BTC cuõng ñöôïc ban

haønh nhaèm höôùng daãn vieäc trích laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho, döï phoøng

giaûm giaù ñaàu tö ngaén haïn vaø daøi haïn, döï phoøng nôï khoù ñoøi vaø gaàn ñaây nhaát Boä

Taøi Chính vöøa ban haønh thoâng tö 13/2006/TT-BTC ngaøy 27/2/2006 höôùng daãn

cheá ñoä trích laäp vaø söû duïng caùc khoaûn döï phoøng, trong ñoù coù boå sung theâm veà döï

phoøng baûo haønh saûn phaåm, haøng hoaù vaø coâng trình xaây laép. Tuy nhieân, so vôùi

Chuaån möïc quoác teá veà keá toaùn cuõng nhö qua nghieân cöùu kinh nghieäm cuûa moät soá

quoác gia phaùt trieån nhö Myõ, Phaùp, caùc quy ñònh vaø höôùng daãn lieân quan ñeán vieäc

trích laäp vaø haïch toaùn döï phoøng trong keá toaùn cuûa Vieät Nam vaãn coøn nhieàu baát

caäp. Vì vaäy, vieäc hoaøn thieän haïch toaùn döï phoøng trong keá toaùn Vieät Nam laø moät

trong nhöõng vaán ñeà caáp baùch hieän nay nhaèm giuùp cho Vieät Nam sôùm hoäi nhaäp

vaøo neàn kinh teá theá giôùi, heä thoáng keá toaùn Vieät Nam ñöôïc quoác teá thöøa nhaän,

baùo caùo taøi chính trình baøy trung thöïc vaø hôïp lyù.

2. MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU CUÛA ÑEÀ TAØI:

Qua phaân tích nhöõng noäi dung chuaån möïc quoác teá veà keá toaùn coù lieân quan

ñeán vaán ñeà trích laäp döï phoøng trong keá toaùn cuøng vôùi vieäc tham khaûo nhöõng kinh

nghieäm veà phöông phaùp trích laäp döï phoøng cuûa caùc nöôùc, ñoái chieáu vôùi nhöõng

thöïc traïng ôû Vieät Nam, töø ñoù ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp hoaøn thieän veà vieäc trích

laäp vaø haïch toaùn döï phoøng trong keá toaùn Vieät Nam.

3. ÑOÁI TÖÔÏNG NGHIEÂN CÖÙU:

Chæ taäp trung vaøo keá toaùn caùc doanh nghieäp, khoâng taäp trung vaøo keá toaùn

thuoäc lónh vöïc haønh chaùnh söï nghieäp. Luaän vaên chæ taäp trung vaøo nghieân cöùu caùc

phöông phaùp trích laäp vaø haïch toaùn döï phoøng veà giaûm giaù taøi saûn vaø döï phoøng

nôï phaûi traû.

4. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU:

Phöông phaùp söû duïng chuû yeáu ñeå nghieân cöùu ñeà taøi laø phöông phaùp bieän

chöùng duy vaät, beân caïnh ñoù coøn söû duïng moät soá phöông phaùp khaùc nhö:

- Phöông phaùp phaân tích ñònh löôïng,

- Phöông phaùp so saùnh vaø ñoái chieáu,

- Phöông phaùp phaân tích vaø toång hôïp v.v…

5. NHÖÕNG ÑOÙNG GOÙP CUÛA LUAÄN VAÊN:

Nhöõng ñoùng goùp cuûa luaän vaên bao goàm:

- Heä thoáng hoaù nhöõng noäi dung cuûa caùc chuaån möïc quoác teá veà keá toaùn lieân

quan ñeán döï phoøng trong keá toaùn, phaân tích caùc phöông phaùp trích laäp haïch toaùn

döï phoøng töø kinh nghieäm cuûa moät soá quoác gia treân theá giôùi nhaèm ñöa ra ñöôïc

nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm cho Vieät Nam.

- Heä thoáng hoaù quaù trình ñoåi môùi cuûa heä thoáng keá toaùn Vieät Nam noùi chung vaø

phöông phaùp trích laäp vaø haïch toaùn döï phoøng trong keá toaùn noùi rieâng. Töø ñoù

phaân tích nhöõng öu vaø nhöôïc ñieåm cuûa caùc quy ñònh hieän haønh.

- Töø vieäc phaân tích thöïc traïng, tieán haønh ñeà ra caùc giaûi phaùp hoaøn thieän keá

toaùn döï phoøng trong caùc doanh nghieäp Vieät Nam.

CHÖÔNG 1

TOÅNG QUAN VEÀ DÖÏ PHOØNG VAØ KEÁ TOAÙN DÖÏ PHOØNG

1.1. TOÅNG QUAN VEÀ DÖÏ PHOØNG TRONG KEÁ TOAÙN:

1.1.1 ÑÒNH NGHÓA VEÀ DÖÏ PHOØNG:

Theo UÛy ban thuaät ngöõ cuûa Hoäi ñoàng quoác gia veà keá toaùn cuûa Phaùp, döï

phoøng ñöôïc ñònh nghóa nhö sau: “Döï phoøng laø vieäc xaùc nhaän veà phöông dieän keá

toaùn, söï giaûm giaù trò cuûa moät taøi saûn hay söï gia taêng coâng nôï, xaùc thöïc veà baûn

chaát nhöng mang tính öôùc tính veà maët giaù trò. Vieäc thieát laäp döï phoøng thöôøng döïa

treân baèng chöùng xaùc thöïc xaûy ra xung quanh thôøi ñieåm khoaù soå keá toaùn.

Nhö vaäy coù theå noùi , ñaëc ñieåm chuû yeáu cuûa döï phoøng laø moät öôùc tính cuûa

keá toaùn, noù vöøa mang tính chaát döï ñoaùn, vöøa mang tính chaát taïm thôøi.

Vieäc laäp döï phoøng laø do nguyeân taéc thaän troïng trong keá toaùn, khi coù

nhöõng vaán ñeà chöa roõ raøng, caàn phaûi xeùt ñoaùn thaän troïng ñeå khoâng laøm cho taøi

saûn vaø thu nhaäp bò thoåi phoàng, cuõng nhö nôï phaûi traû vaø chi phí bò giaáu bôùt.

1.1.2. CAÙC LOAÏI DÖÏ PHOØNG TRONG KEÁ TOAÙN:

Nhaèm cung caáp hình aûnh trung thöïc veà tình hình taøi chính cuõng nhö keát

quaû hoaït ñoäng kinh doanh, tuaân thuû nguyeân taéc thaän troïng, nguyeân taéc phuø hôïp,

vaøo cuoái nieân ñoä keá toaùn tröôùc khi laäp baùo caùo taøi chính, keá toaùn thöôøng laäp caùc

loaïi döï phoøng: Döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö ngaén haïn, döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö

daøi haïn, döï phoøng nôï khoù ñoøi, döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho, döï phoøng nôï

phaûi traû.

1.1.2.1. Döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö ngaén haïn vaø daøi haïn:

Loaïi döï phoøng naøy nhaèm phaûn aùnh moät boä phaän giaù trò döï tính bò giaûm

giaù cuûa caùc chöùng khoaùn ñaàu tö ngaén haïn vaø daøi haïn. Laäp döï phoøng nhaèm ghi

nhaän caùc khoaûn loã coù theå phaùt sinh nhöng chöa chaéc chaén vaø ñoàng thôøi nhaèm

phaûn aùnh giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän cuûa chöùng khoaùn.

Döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö ngaén haïn vaø daøi haïn ñöôïc ghi vaøo cuoái nieân ñoä

keá toaùn tröôùc khi laäp baùo caùo taøi chính, neáu coù nhöõng baèng chöùng tin caäy veà söï

giaûm giaù thöôøng xuyeân cuûa caùc chöùng khoaùn ñaàu tö ngaén haïn vaø daøi haïn.

1.1.2.2. Döï phoøng nôï khoù ñoøi:

Loaïi döï phoøng naøy nhaèm phaûn aùnh soá tieàn coù khaû naêng khoâng thu hoài

ñöôïc cuûa khoaûn nôï phaûi thu trong nieân ñoä keá toaùn.

Trong thöïc teá hoaït ñoäng kinh doanh coù nhöõng khoaûn phaûi thu maø con nôï

khoù hoaëc khoâng coù khaû naêng traû nôï, hoaëc vì lyù do naøo ñoù khoâng xaùc ñònh ñöôïc

ngöôøi nôï. Ñeå cung caáp hình aûnh trung thöïc veà tình hình taøi chính, caàn öôùc tính

caùc khoaûn nôï phaûi thu khoù ñoøi. Caùc khoaûn nôï phaûi thu khoù ñoøi ñöôïc xem nhö laø

moät khoaûn loã hoaëc chi phí cuûa doanh nghieäp.

Noùi caùch khaùc, döï phoøng nôï khoù ñoøi laø vieäc öôùc tính nhöõng toån thaát veà

caùc khoaûn phaûi thu khoù ñoøi coù theå xaûy ra nhaèm tuaân thuû nguyeân taéc thaän troïng

vaøø ñaûm baûo söï phuø hôïp giöõa doanh thu vaø chi phí trong kyø.

1.1.2.3. Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho:

Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho laø soá tieàn phaûn aùnh moät phaàn giaù trò

haøng toàn kho bò giaûm suùt so vôùi giaù goác do söï suït giaûm giaù baùn, do haøng toàn kho

bò maát phaåm chaát, loãi thôøi... Khoaûn döï phoøng ñöôïc ghi nhaän nhö chi phí phaùt sinh

trong kyø. Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho ñöôïc laäp vaøo cuoái nieân ñoä keá toaùn

nhaèm tuaân thuû nguyeân taéc thaän troïng trong keá toaùn vaøø ñaûm baûo söï phuø hôïp giöõa

doanh thu vaø chi phí trong kyø.

1.1.2.4. Döï phoøng nôï phaûi traû:

Döï phoøng nôï phaûi traû laø khoaûn döï phoøng coù theå phaân bieät ñöôïc vôùi caùc

khoaûn nôï phaûi traû nhö: caùc khoaûn nôï phaûi traû ngöôøi baùn, phaûi traû tieàn vay,… laø

caùc khoaûn nôï phaûi traû ñöôïc xaùc ñònh gaàn nhö chaéc chaén veà giaù trò vaø thôøi gian,

coøn caùc khoaûn döï phoøng laø caùc khoaûn nôï phaûi traû chöa chaéc chaén veà giaù trò hoaëc

thôøi gian.

Ví duï nhö caùc khoaûn phaûi traû ngöôøi baùn, soá tieàn vaø thôøi gian traû thoâng

thöôøng ñöôïc qui ñònh trong hôïp ñoàng mua baùn, coøn ñoái vôùi khoaûn baûo haønh phaûi

traû cho khaùch haøng, thì khoâng xaùc ñònh ñöôïc chính xaùc soá tieàn seõ phaûi traû vaø thôøi

gian traû cuï theå maëc duø traùch nhieäm baûo haønh laø traùch nhieäm hieän taïi cuûa doanh

nghieäp.

Caùc khoaûn döï phoøng thöôøng gaëp bao goàm döï phoøng baûo haønh saûn phaåm,

döï phoøng hôïp ñoàng ruûi ro lôùn, döï phoøng taùi cô caáu doanh nghieäp.

1.2. KEÁ TOAÙN DÖÏ PHOØNG THEO CHUAÅN MÖÏC QUOÁC TEÁ VEÀ KEÁ

TOAÙN:

Tính ñeán nay, Uûy ban chuaån möïc keá toaùn quoác teá IASB ñaõ ban haønh ñöôïc

41 chuaån möïc aùp duïng cho baùo caùo taøi chính cuûa moïi loaïi hình doanh nghieäp

(phuï luïc 1 trình baøy danh saùch 41 chuaån möïc keá toaùn quoác teá ñaõ ñöôïc ban haønh).

Caùc chuaån möïc keá toaùn coù lieân quan ñeán vieäc laäp döï phoøng theo heä thoáng

chuaån möïc keá toaùn quoác teá coù theå keå ra bao goàm:

1.2.1. CHUAÅN MÖÏC CHUNG:

Chuaån möïc trình baøy nhöõng vaán ñeà chung nhaát coù aûnh höôûng ñeán phöông

phaùp laäp vaø haïch toaùn döï phoøng laø chuaån möïc chung.

Moät soá noäi dung lieân quan ñeán vieäc laäp döï phoøng laø:

1.2.1.1. Caùc giaû ñònh keá toaùn aûnh höôûng ñeán vieäc laäp döï phoøng:

Theo khuoân maãu cuûa UÛy Ban tieâu chuaån keá toaùn quoác teá, baùo caùo taøi

chính ñöôïc laäp treân caùc giaû ñònh:

1.2.1.1.1. Giaû ñònh hoaït ñoäng lieân tuïc:

Baùo caùo taøi chính phaûi ñöôïc laäp treân cô sôû giaû ñònh laø doanh nghieäp ñang

hoaït ñoäng lieân tuïc vaø seõ tieáp tuïc hoaït ñoäng kinh doanh trong töông lai coù theå

thaáy ñöôïc, nghóa laø doanh nghieäp khoâng coù yù ñònh cuõng nhö khoâng buoäc phaûi

ngöøng hoaït ñoäng hoaëc phaûi thu heïp ñaùng keå quy moâ hoaït ñoäng cuûa mình. Tröôøng

hôïp thöïc teá khaùc vôùi giaû ñònh hoaït ñoäng lieân tuïc thì baùo caùo taøi chính phaûi laäp

treân moät cô sôû khaùc vaø phaûi giaûi thích cô sôû ñaõ söû duïng ñeå laäp baùo caùo taøi chính.

Nhö vaäy, theo giaû ñònh naøy, ñôn vò seõ tieáp tuïc hoaït ñoäng hoaït ñoäng trong

thôøi gian coù theå thaáy ñöôïc do vaäy, caùc taøi saûn cuûa ñôn vò khoâng caàn thieát phaûi

ñaùnh giaù theo giaù thò tröôøng maø ghi nhaän theo giaù goác (neáu giaù thò tröôøng thaáp

hôn giaù goác, ñôn vò phaûi laäp döï phoøng).

1.2.1.1.2. Giaû ñònh doàn tích:

Theo giaû ñònh naøy, caùc nghieäp vuï kinh teá ñöôïc haïch toaùn khi chuùng phaùt

sinh chöùù khoâng phaûi vaøo thôøi ñieåm thöïc teá thu hoaëc chi tieàn vaø chuùng ñöôïc trình

baøy trong baùo caùo taøi chính cuûa kyø maø chuùng phaùt sinh.

Noùi caùch khaùc, moïi nghieäp vuï kinh teá, taøi chính cuûa doanh nghieäp lieân

quan ñeán taøi saûn, nôï phaûi traû, nguoàn voán chuû sôû höõu, doanh thu, chi phí phaûi

ñöôïc ghi soå keá toaùn vaøo thôøi ñieåm phaùt sinh, khoâng caên cöù vaøo thôøi ñieåm thöïc teá

thu hoaëc thöïc teá chi tieàn hoaëc khoaûn töông ñöông tieàn.

1.2.1.2. Caùc ñaëc ñieåm chaát löôïng cuûa baùo caùo taøi chính:

- Tính coù theå tin caäy ñöôïc:

Ñeå baùo caùo taøi chính coù theå tin caäy ñöôïc, caàn tuaân thuû nguyeân taéc trình

baøy trung thöïc, noäi dung hôn hình thöùc, trung laäp, thaän troïng vaø ñaày ñuû. Trong

caùc nguyeân taéc neâu treân, nguyeân taéc quan troïng nhaát aûnh höôûng ñeán laäp döï

phoøng laø nguyeân taéc thaän troïng.

- Thaän troïng:

Khuoân maãu cuûa IAS ñaõ ñeà caäp veà thaän troïng nhö sau:

Thaän troïng laø vieäc xem xeùt, caân nhaéc, phaùn ñoaùn caàn thieát ñeå laäp caùc öôùc

tính keá toaùn trong caùc ñieàu kieän khoâng chaéc chaén sao cho taøi saûn hay thu nhaäp

khoâng ñöôïc khai cao, coâng nôï vaø chi phí khoâng ñöôïc ñaùnh giaù thaáp.

1.2.1.3. Caùc yeáu toá cuûa baùo caùo taøi chính:

- Taøi saûn:

Taøi saûn laø nguoàn löïc do doanh nghieäp kieåm soaùt vaø hy voïng mang laïi lôïi

ích kinh teá trong töông lai phaùt sinh.

Lôïi ích kinh teá trong töông lai cuûa moät taøi saûn laø tieàm naêng ñoùng goùp tröïc

tieáp hoaëc giaùn tieáp tôùi caùc nguoàn tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn cuûa doanh

nghieäp.

Taøi saûn ñöôïc ghi nhaän khi chaéc chaén mang laïi lôïi ích kinh teá trong töông

lai vaø giaù trò cuûa taøi saûn ñoù ñöôïc xaùc ñònh moät caùch ñaùng tin caäy.

- Thu nhaäp:

Laø söï gia taêng veà lôïi ích kinh teá trong kyø keá toaùn döôùi hình thöùc caùc

khoaûn tieàn thu vaøo hoaëc gia taêng taøi saûn hoaëc giaûm bôùt coâng nôï daãn ñeán vieäc gia

taêng voán chuû sôû höõu nhöng khoâng phaûi do coå ñoâng ñoùng goùp.

Chæ ñöôïc ghi nhaän thu nhaäp khi coù baèng chöùng chaéc chaén veà khaû naêng thu

ñöôïc lôïi ích kinh teá.

1.2.2. CHUAÅN MÖÏC CUÏ THEÅ:

Do döï phoøng bao goàm nhieàu loaïi coù noäi dung vaø tính chaát khaùc nhau, vì

vaäy trong heä thoáng chuaån möïc keá toaùn quoác teá, khoâng coù chuaån möïc keá toaùn

rieâng trình baøy veà döï phoøng. Moãi loaïi döï phoøng ñöôïc trình baøy trong caùc chuaån

möïc keá toaùn coù lieân quan ñeán khoaûn muïc caàn laäp döï phoøng, maø cuï theå laø:

1.2.2.1. Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho :

Chuaån möïc keá toaùn giaûi quyeát caùc noäi dung lieân quan ñeán döï phoøng giaûm

giaù haøng toàn kho laø chuaån möïc IAS 02.

Ñoaïn 6, chuaån möïc IAS 02, yeâu caàu: giaù trò haøng toàn kho trình baøy treân

baùo caùo taøi chính ñöôïc tính theo giaù trò thaáp hôn giöõa giaù goác vaø giaù trò thuaàn coù

theå thöïc hieän ñöôïc. Muïc ñích cuûa yeâu caàu naøy laø nhaèm tuaân thuû nguyeân taéc thaän

troïng trong keá toaùn. Giaù trò haøng toàn kho trình baøy treân baùo caùo khoâng theå cao

hôn giaù trò coù theå thu hoài töø vieäc baùn taøi saûn naøy.

Ñoaïn 25 ñeán 30, chuaån möïc IAS 02 ñeà caäp ñeán laäp döï phoøng nhö sau:

25.Giaù trò haøng toàn kho khoâng thu hoài ñuû khi haøng toàn kho bò hö hoûng, loãi thôøi,

giaù baùn bò giaûm, hoaëc chi phí hoaøn thieän, chí phí ñeå baùn haøng taêng leân. Vieäc ghi

giaûm giaù goác haøng toàn kho cho baèng vôùi giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc laø

phuø hôïp vôùi nguyeân taéc taøi saûn khoâng ñöôïc phaûn aùnh lôùn hôn giaù trò thöïc hieän

öôùc tính coù theå thöïc hieän ñöôïc töø vieäc baùn hay söû duïng chuùng.

26. Cuoái kyø keá toaùn naêm, khi giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa haøng toàn

kho nhoû hôn giaù goác thì phaûi laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho. Soá döï phoøng

giaûm giaù haøng toàn kho ñöôïc laäp laø soá cheânh leäch giöõa giaù goác cuûa haøng toàn kho

vaø giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa chuùng. Vieäc laäp döï phoøng giaûm giaù

haøng toàn kho ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû töøng maët haøng toàn kho. Tuy nhieân, trong

moät soá tröôøng hôïp, coù theå tính cho nhoùm maët haøng töông töï. Ñaây laø tröôøng hôïp

laø nhöõng maët haøng lieân quan ñeán cuøng moät saûn phaåm coù cuøng muïc ñích, ñöôïc

saûn xuaát vaø baùn trong cuøng vuøng ñòa lyù vaø trong thöïc teá khoâng theå taùch rieâng vôùi

khoaûn muïc khaùc. Tuy nhieân, seõ khoâng ñuùng khi laäp döï phoøng cho töøng loaïi haøng

nhö töøng chuûng loaïi hay taát caû caùc haøng toàn kho trong moät ñôn vò. Coâng ty cung

caáp dòch vuï thöôøng taäp hôïp chi phí lieân quan ñeán töøng dòch vuï ñeå coù theå tính

rieâng giaù baùn. Do vaäy, döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho ñöôïc tính theo töøng loaïi

dòch vuï coù möùc giaù rieâng bieät.

27. Vieäc öôùc tính giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa haøng toàn kho phaûi döïa

treân baèng chöùng tin caäy thu thaäp ñöôïc taïi thôøi ñieåm öôùc tính. Vieäc öôùc tính naøy

phaûi tính ñeán söï bieán ñoäng cuûa giaù caû hoaëc chi phí tröïc tieáp lieân quan ñeán caùc söï

kieän dieãn ra sau ngaøy keát thuùc naêm taøi chính, maø caùc söï kieän naøy ñöôïc xaùc nhaän

vôùi caùc ñieàu kieän hieän coù ôû thôøi ñieåm öôùc tính.

28. Khi öôùc tính giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc phaûi tính ñeán muïc ñích cuûa

vieäc döï tröõ haøng toàn kho. Ví duï, giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa löôïng

haøng toàn kho döï tröõ ñeå ñaûm baûo cho caùc hôïp ñoàng baùn haøng hoaëc cung caáp dòch

vuï khoâng theå huûy boû phaûi döïa vaøo giaù trò trong hôïp ñoàng. Neáu soá haøng ñang toàn

kho lôùn hôn soá haøng caàn cho hôïp ñoàng thì giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa

soá cheânh leäch giöõa haøng ñang toàn kho lôùn hôn soá haøng caàn cho hôïp ñoàng ñöôïc

ñaùnh giaù treân cô sôû giaù baùn öôùc tính.

29. Nguyeân lieäu, vaät lieäu vaø coâng cuï, duïng cuï döï tröõ ñeå söû duïng cho muïc ñích

saûn xuaát saûn phaåm khoâng ñöôïc ñaùnh giaù thaáp hôn giaù goác neáu saûn phaåm do

chuùng goùp phaàn caáu taïo neân seõ ñöôïc baùn baèng hoaëc cao hôn giaù thaønh saûn xuaát

cuûa saûn phaåm. Khi coù söï giaûm giaù cuûa nguyeân lieäu, vaät lieäu, coâng cuï, duïng cuï

maø giaù thaønh saûn xuaát saûn phaåm cao hôn giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc, thì

nguyeân lieäu, vaät lieäu, coâng cuï, duïng cuï toàn kho ñöôïc ñaùnh giaù giaûm xuoáng baèng

vôùi giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa chuùng. Trong tröôøng hôïp naøy, giaù

thay theá laø phöông phaùp xaùc ñònh ñaùng tin caäy. 30. Cuoái kyø keá toaùn naêm tieáp

theo phaûi thöïc hieän ñaùnh giaù môùi veà giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa haøng

toàn kho cuoái naêm ñoù. Tröôøng hôïp cuoái kyø keá toaùn naêm nay, neáu khoaûn döï phoøng

giaûm giaù haøng toàn kho phaûi laäp thaáp hôn khoaûn döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho

ñaõ laäp ôû cuoái kyø keá toaùn naêm tröôùc thì soá cheânh leäch lôùn hôn phaûi ñöôïc hoaøn

nhaäp (Theo quy ñònh ôû ñoaïn 24) ñeå ñaûm baûo cho giaù trò cuûa haøng toàn kho phaûn

aùnh treân baùo caùo taøi chính laø theo giaù goác (neáu giaù goác nhoû hôn giaù trò thuaàn coù

theå thöïc hieän ñöôïc) hoaëc theo giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc (neáu giaù goác

lôùn hôn giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc).

1.2.2.2. Döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi:

Döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi laø khoaûn phaùt sinh töø caùc khoaûn phaûi thu

thöông maõi, ñoù laø soá tieàn maø khaùch haøng coøn nôï doanh nghieäp do vieäc baùn haøng

hoùa hay cung caáp dòch vuï cuõng nhö caùc loaïi nôï phaûi thu khaùc nhö thöông phieáu

phaûi thu, caùc coâng cuï taøi chính.

Chuaån möïc keá toaùn quoác teá coù lieân quan ñeå giaûi quyeát vaán ñeà naøy laø

chuaån möïc IAS 39. Ñoaïn 75 cuûa IAS 39 cho raèng: vaøo cuoái thôøi khoùa, khoaûn cho

vay vaø phaûi thu ñöôïc ñaùnh giaù theo giaù goác coù chieát khaáu (Amortised cost). Giaù

goác coù chieát khaáu ñöôïc tính theo giaù goác tröø caùc khoaûn döï phoøng veà nôï khoâng

thu hoài ñöôïc.

Veà phöông phaùp öôùc tính vaø ghi nhaän nôï phaûi thu khoù ñoøi, trong chuaån

möïc keá toaùn quoác teá khoâng coù höôùng daãn rieâng. Tuy vaäy, trong thöïc teá keá toaùn

cuûa caùc quoác gia, thoâng thöôøng, ngöôøi ta coù theå söû duïng 2 phöông phaùp:

1. Phöông phaùp ghi tröïc tieáp: theo phöông phaùp naøy, khi coù baèng chöùng roû

raøng veà nôï khoâng thu hoài ñöôïc, ngöôøi ta xoùa soå khoaûn nôï khoâng thu hoài ñöôïc.

Phöông phaùp naøy khaù ñôn giaûn nhöng coù nhöôïc ñieåm laø vi phaïm nguyeân taéc phuø

hôïp, coù nghóa khoâng töông xöùng giöõa doanh thu vaø chi phí.

2. Phöông phaùp laäp döï phoøng: Ñeå ñaùp öùng nguyeân taéc phuø hôïp, khoaûn nôï

khoù ñoøi caàn ñöôïc ghi nhaän trong thôøi khoùa keá toaùn phaùt sinh doanh thu. Tuy

nhieân, do khoâng theå chaéc chaén veà soá khoâng thu ñöôïc vì vaäy caàn tieán haønh öôùc

tính.

Coù 2 phöông phaùp öôùc tính thoâng thöôøng nhaát thöôøng ñöôïc söû duïng laø öôùc

tính döïa treân tyû suaát doanh thu vaø tính tuoåi khoaûn nôï. Caû 2 phöông phaùp ñeàu

ñöôïc chaáp nhaän roäng raõi.

a. Phöông phaùp tính tyû suaát giöõa doanh thu vôùi nôï khoù ñoøi:

Theo phöông phaùp naøy, caàn döïa vaøo soá lieäu quaù khöù veà vieäc khoâng thu

hoài ñöôïc nôï ñeå phaân tích moái lieân heä giöõa soá baùn chòu vaø nôï khoù ñoøi vaø töø ñoù

öôùc tính tyû suaát nôï khoâng thu hoài ñöôïc. Tyû suaát naøy seõ ñöôïc aùp duïng cho naêm

hieän haønh ñeå öôùc tính nôï khoâng thu hoài ñöôïc.

b. Phöông phaùp tính tuoåi nôï:

Theo phöông phaùp naøy, caàn tieán haønh phaân tích taøi khoaûn phaûi thu theo soá

ngaøy hay soá thaùng nôï toàn ñoïng. Sau ñoù, döïa treân kinh nghieäm quaù khöù hay caùc

soá thoáng keâ coù giaù trò khaùc ñeå öôùc tính tyû suaát nôï khoâng thu hoài ñöôïc cho töøng

nhoùm tuoåi. Möùc döï phoøng nôï khoù ñoøi seõ tính baèng soá dö nôï cuûa töøng nhoùm tuoåi

nhaân vôùi tyû leä nôï khoâng thu hoài ñöôïc cuûa töøng nhoùm tuoåi.

1.2.2.3. Döï phoøng Nôï phaûi traû:

Chuaån möïc keá toaùn lieân quan ñeán loaïi döï phoøng naøy laø chuaån möïc IAS

37- Döï phoøng, taøi saûn vaø nôï tieàm taøng.

Chuaån möïc naøy phaân bieät roõ caùc khoaûn döï phoøng vôùi caùc khoaûn nôï tieàm

taøng, nhö sau:

a) Caùc khoaûn döï phoøng laø caùc khoaûn ñaõ ñöôïc ghi nhaän laø caùc khoaûn nôï phaûi traû

(giaû ñònh ñöa ra moät öôùc tính ñaùng tin caäy) vì noù laø caùc nghóa vuï veà nôï phaûi traû

hieän taïi vaø chaéc chaén seõ laøm giaûm suùt caùc lôïi ích kinh teá ñeå thanh toaùn caùc nghóa

vuï veà khoaûn nôï phaûi traû ñoù; vaø

b) Caùc khoaûn nôï tieàm taøng laø caùc khoaûn khoâng ñöôïc ghi nhaän laø caùc khoaûn nôï

phaûi traû thoâng thöôøng, vì: Caùc khoaûn nôï phaûi traû thöôøng xaûy ra, coøn khoaûn nôï

tieàm taøng thì chöa chaéc chaén xaûy ra.

(cid:57) Tieâu chuaån ghi nhaän:

Moät khoaûn döï phoøng chæ ñöôïc ghi nhaän khi thoaû maõn caùc ñieàu kieän sau:

a) Doanh nghieäp coù nghóa vuï nôï hieän taïi (nghóa vuï phaùp lyù hoaëc nghóa vuï lieân

ñôùi) do keát quaû töø moät söï kieän ñaõ xaûy ra;

b) Söï giaûm suùt veà nhöõng lôïi ích kinh teá coù theå xaûy ra daãn ñeán vieäc yeâu caàu phaûi

thanh toaùn nghóa vuï nôï; vaø

c) Ñöa ra ñöôïc moät öôùc tính ñaùng tin caäy veà giaù trò cuûa nghóa vuï nôï ñoù.

(cid:57) Chuaån möïc löu yù raèng:

- Raát ít tröôøng hôïp khoâng theå chaéc chaén raèng lieäu doanh nghieäp coù nghóa vuï nôï

hay khoâng. Trong tröôøng hôïp naøy moät söï kieän ñaõ xaûy ra ñöôïc xem laø phaùt sinh ra

nghóa vuï nôï khi xem xeùt taát caû caùc chöùng cöù ñaõ coù chaéc chaén xaùc ñònh ñöôïc

nghóa vuï nôï taïi ngaøy keát thuùc kyø keá toaùn naêm.

- Trong haàu heát caùc tröôøng hôïp ñeàu coù theå xaùc ñònh roõ ñöôïc raèng moät söï kieän ñaõ

xaûy ra coù phaùt sinh moät nghóa vuï nôï hay khoâng. Moät soá ít tröôøng hôïp khoâng chaéc

chaén ñöôïc raèng moät soá söï kieän xaûy ra coù daãn ñeán moät nghóa vuï nôï hay khoâng. Ví

duï: Trong moät vuï xeùt xöû, coù theå gaây ra tranh luaän ñeå xaùc ñònh raèng nhöõng söï

kieän cuï theå ñaõ xaûy ra hay chöa vaø coù daãn ñeán moät nghóa vuï nôï hay khoâng.

Tröôøng hôïp nhö theá, doanh nghieäp phaûi xaùc ñònh xem lieäu coù toàn taïi nghóa vuï nôï

taïi ngaøy keát thuùc kyø keá toaùn naêm hay khoâng thoâng qua vieäc xem xeùt taát caû caùc

chöùng cöù ñaõ coù, bao goàm caû yù kieán cuûa caùc chuyeân gia. Chöùng cöù ñöa ra xem xeùt

phaûi tính ñeán baát cöù moät daáu hieäu boå sung naøo cuûa caùc söï kieän xaûy ra sau ngaøy

keát thuùc kyø keá toaùn naêm. Döïa treân cô sôû cuûa caùc daáu hieäu ñoù:

a) Khi chaéc chaén xaùc ñònh ñöôïc nghóa vuï nôï taïi ngaøy keát thuùc kyø keá toaùn naêm,

thì doanh nghieäp phaûi ghi nhaän moät khoaûn döï phoøng (neáu thoaû maõn caùc ñieàu

kieän ghi nhaän); vaø

b) Khi chaéc chaén khoâng coù moät nghóa vuï nôï naøo taïi ngaøy keát thuùc kyø keá toaùn

naêm, thì doanh nghieäp phaûi trình baøy trong Baûn thuyeát minh baùo caùo taøi chính

moät khoaûn nôï tieàm taøng, tröø khi khaû naêng giaûm suùt caùc lôïi ích kinh teá raát khoù coù

theå xaûy ra.

- Chæ coù nhöõng nghóa vuï nôï phaùt sinh töø caùc söï kieän ñaõ xaûy ra ñoäc laäp vôùi caùc

hoaït ñoäng trong töông lai cuûa doanh nghieäp môùi ñöôïc ghi nhaän laø caùc khoaûn döï

phoøng, ví duï chi phí phaït hoaëc chi phí xöû lyù thieät haïi do vi phaïm phaùp luaät veà

moâi tröôøng, ñeàu laøm giaûm suùt caùc lôïi ích kinh teá vaø taát yeáu seõ aûnh höôûng ñeán caùc

hoaït ñoäng trong töông lai cuûa doanh nghieäp. Töông töï, doanh nghieäp phaûi ghi

nhaän moät khoaûn döï phoøng cho nhöõng chi phí, nhö chi phí thaùo dôõ trang thieát bò

khi di chuyeån hoaëc taùi cô caáu doanh nghieäp. Caùc chi phí phaùt sinh do aùp löïc veà

thöông maïi hoaëc qui ñònh cuûa phaùp luaät maø doanh nghieäp döï ñònh phaûi chi tieâu

nhö tröôøng hôïp ñaëc bieät trong töông lai thì khoâng ñöôïc laäp döï phoøng (Ví duï: Laép

theâm caùc thieát bò loïc khoùi cho moät nhaø maùy). Caùc bieän phaùp döï ñònh thöïc hieän

trong töông lai cuûa doanh nghieäp coù theå traùnh ñöôïc chi phí (Ví duï: Doanh nghieäp

döï ñònh thay ñoåi phöông thöùc hoaït ñoäng), doanh nghieäp seõ khoâng phaûi chòu nghóa

vuï hieän taïi cho caùc khoaûn chi phí trong töông lai vaø cuõng khoâng phaûi ghi nhaän

baát kyø moät khoaûn döï phoøng naøo.

- Moät söï kieän khoâng nhaát thieát phaùt sinh nghóa vuï nôï ngay laäp töùc maø coù theå seõ

phaùt sinh sau naøy do nhöõng thay ñoåi veà phaùp luaät hoaëc do hoaït ñoäng cuûa doanh

nghieäp daãn ñeán nghóa vuï nôï lieân ñôùi. Ví duï: Khi xaûy ra thieät haïi veà moâi tröôøng

coù theå seõ khoâng phaùt sinh ra nghóa vuï nôï ñeå giaûi quyeát caùc haäu quaû gaây ra. Tuy

nhieân, nguyeân nhaân gaây ra thieät haïi seõ trôû thaønh moät söï kieän hieän taïi khi coù moät

qui ñònh môùi yeâu caàu caùc thieät haïi hieän taïi phaûi ñöôïc ñieàu chænh hoaëc khi doanh

nghieäp coâng khai thöøa nhaän nghóa vuï cuûa mình trong vieäc xöû lyù caùc thieät haïi ñoù

nhö laø nghóa vuï nôï lieân ñôùi.

+ Öôùc tính döï phoøng nôï phaûi traû:

Caùch öôùc tính veà keát quaû vaø aûnh höôûng taøi chính ñeàu ñöôïc xaùc ñònh thoâng

qua ñaùnh giaù cuûa Ban giaùm ñoác doanh nghieäp, ñöôïc boå sung thoâng qua kinh

nghieäm töø caùc hoaït ñoäng töông töï vaø caùc baûn baùo caùo cuûa caùc chuyeân gia ñoäc

laäp. Caùc caên cöù coù theå döïa treân bao goàm caû caùc söï kieän xaûy ra sau ngaøy keát thuùc

kyø keá toaùn naêm.

Coù nhieàu phöông phaùp ñaùnh giaù ñeå ghi nhaän giaù trò caùc khoaûn muïc khoâng

chaéc chaén laø moät khoaûn döï phoøng. Khi caùc khoaûn döï phoøng ñöôïc ñaùnh giaù laø coù

lieân quan ñeán nhieàu khoaûn muïc, thì nghóa vuï nôï seõ ñöôïc tính theo taát caû caùc keát

quaû coù theå thu ñöôïc vôùi caùc xaùc suaát coù theå xaûy ra (phöông phaùp giaù trò öôùc tính).

Do ñoù, khoaûn döï phoøng seõ phuï thuoäc vaøo xaùc suaát phaùt sinh khoaûn loã ñaõ öôùc tính

laø bao nhieâu, ví duï: 60% hay 90%. Neáu caùc keát quaû öôùc tính ñeàu töông ñöông

nhau vaø lieân tuïc trong moät giôùi haïn nhaát ñònh vaø moãi ñieåm ôû trong giôùi haïn ñoù

ñeàu coù khaû naêng xaûy ra nhö nhau thì seõ choïn ñieåm ôû giöõa trong giôùi haïn ñoù.

Khi ñaùnh giaù töøng nghóa vuï moät caùch rieâng reõ, moãi keát quaû coù nhieàu khaû

naêng xaûy ra nhaát seõ laø giaù trò nôï phaûi traû öôùc tính hôïp lyù nhaát. Tuy nhieân, thaäm

chí trong tröôøng hôïp nhö theá, doanh nghieäp cuõng caàn phaûi xeùt ñeán caùc keát quaû

khaùc nöõa. Khi caùc keát quaû khaùc hoaëc laø haàu heát lôùn hôn hoaëc laø haàu heát nhoû hôn

keát quaû coù nhieàu khaû naêng xaûy ra nhaát, thì giaù trò öôùc tính ñaùng tin caäy nhaát seõ laø

giaù trò cao hôn hoaëc thaáp hôn ñoù. Ví duï, doanh nghieäp buoäc phaûi söûa chöõa moät

hoûng hoùc nghieâm troïng trong moät thieát bò lôùn ñaõ baùn cho khaùch haøng, vaø keát quaû

coù khaû naêng xaûy ra nhaát laø seõ toán 1 trieäu ñoàng ñeå söûa chöõa thaønh coâng laàn ñaàu,

nhöng neáu coù khaû naêng phaûi söûa chöõa caùc laàn tieáp theo thì phaûi ñöa ra moät

khoaûn döï phoøng coù giaù trò lôùn hôn.

Khoaûn döï phoøng phaûi ñöôïc ghi nhaän tröôùc thueá, vì caùc aûnh höôûng veà thueá

cuûa khoaûn döï phoøng vaø nhöõng thay ñoåi trong caùc keát quaû ñoù ñaõ ñöôïc quy ñònh

trong chuaån möïc VAS17 “Thueá thu nhaäp doanh nghieäp”.

+ Thay ñoåi caùc khoaûn döï phoøng:

Caùc khoaûn döï phoøng phaûi ñöôïc xem xeùt laïi vaø ñieàu chænh taïi ngaøy keát

thuùc kyø keá toaùn naêm ñeå phaûn aùnh öôùc tính hôïp lyù nhaát ôû thôøi ñieåm hieän taïi. Neáu

doanh nghieäp chaéc chaén khoâng phaûi chòu söï giaûm suùt veà lôïi ích kinh teá do khoâng

phaûi chi traû nghóa vuï nôï thì khoaûn döï phoøng ñoù phaûi ñöôïc hoaøn nhaäp.

Khi söû duïng phöông phaùp chieát khaáu, giaù trò ghi soå cuûa moät khoaûn döï

phoøng taêng leân trong moãi kyø keá toaùn naêm ñeå phaûn aùnh aûnh höôûng cuûa yeáu toá

thôøi gian. Phaàn giaù trò taêng leân naøy phaûi ñöôïc ghi nhaän laø chi phí ñi vay.

+ Söû duïng caùc khoaûn döï phoøng:

Chæ neân söû duïng moät khoaûn döï phoøng cho nhöõng chi phí maø khoaûn döï

phoøng ñoù ñaõ ñöôïc laäp töø ban ñaàu.

Chæ nhöõng khoaûn chi phí lieân quan ñeán khoaûn döï phoøng ñaõ ñöôïc laäp ban

ñaàu môùi ñöôïc buø ñaép baèng khoaûn döï phoøng ñoù. Vieäc söû duïng khoaûn döï phoøng

cho caùc chi phí khoâng lieân quan ñeán khoaûn döï phoøng ñoù hoaëc cho caùc chi phí

lieân quan ñeán khoaûn döï phoøng ñöôïc laäp cho muïc ñích khaùc coù theå khoâng theå

hieän aûnh höôûng cuûa hai söï kieän khaùc nhau.

+ Caùc loaïi döï phoøng:

Caùc loaïi döï phoøng thöôøng gaëp bao goàm döï phoøng baûo haønh saûn phaåm, döï

phoøng hôïp ñoàng ruûi ro lôùn, döï phoøng taùi cô caáu doanh nghieäp.

Ñeå minh hoïa vieäc laäp döï phoøng IAS 37 coøn coù phaàn phuï luïc. Trong phaàn

phuï luïc cuûa chuaån möïc ñaõ ñöa ra caùc ví duï cuï theå lieân quan ñeán caùc tính huoáng

nhö laø:

- Döï phoøng veà baûo haønh.

- Söï kieän laøm oâ nhieãm ñaát - Coù quy ñònh luaät phaùp coù lieân quan.

- Söï kieän laøm oâ nhieãm ñaát - khoâng coù quy ñònh luaät phaùp nhöng coù nghóa vuï xaùc

thöïc.

- Loïc daàu.

- Chính saùch baùn haøng cho traû laïi haøng.

- Thanh lyù moät chi nhaùnh, chöa coâng boá thoâng tin tröôùc ngaøy laäp BCTC.

- Thanh lyù moät chi nhaùnh, ñaõ coâng boá thoâng tin vaø thöïïc hieän tröôùc ngaøy khoaù soå.

- Yeâu caàu luaät phaùp veà loïc khoùi.

- Huaán luyeän laïi nhaân vieân do thay ñoåi chính saùch thueá.

- Hôïp ñoàng phöùc taïp.

- Baûo laõnh.

- Tröôøng hôïp lieân quan luaät phaùp.

- Chi phí söûa chöõa, baûo trì – khoâng coù yeâu caàu veà luaät phaùp.

- Chi phí taân trang – theo yeâu caàu luaät phaùp.

1.2.2.4. Döï phoøng giaûm giaù caùc khoaûn ñaàu tö:

Trong neàn kinh teá thò tröôøng, ñeå toái ña hoùa lôïi nhuaän doanh nghieäp, khi coù

voán nhaøn roãi, doanh nghieäp coù theå ñaàu tö vaøo thò tröôøng taøi chính. Coù nhieàu loaïi

ñaàu tö taøi chính, moãi loaïi coù ñaëc ñieåm, phöông phaùp haïch toaùn, phöông phaùp

ñaùnh giaù khaùc nhau. Hình thöùc ñaàu tö caên baûn nhaát laø ñaàu tö chöùng khoaùn,

thöôøng bao goàm ñaàu tö daøi haïn vaø ñaàu tö ngaén haïn.

Caùc chuaån möïc keá toaùn quoác teá lieân quan ñeán döï phoøng caùc khoaûn ñaàu tö

bao goàm:

1. IAS 25 - Keá toaùn veà caùc khoaûn ñaàu tö

Chuaån möïc ñeà caäp toång quaùt nhaát veà loaïi ñaàu tö naøy laø chuaån möïc IAS 25

ñöôïc ban haønh vaøo naêm 1985. IAS 25 cho raèng coù 2 loaïi ñaàu tö: ngaén haïn vaø daøi

haïn.

Theo IAS 25, khoaûn ñaàu tö ñöôïc ñaùnh giaù ban ñaàu theo giaù goác. Vaøo cuoái

thôøi khoùa, coù caùc phöông phaùp ñaùnh giaù nhö sau:

(cid:131) Ñoái vôùi ñaàu tö ngaén haïn: giaù trò treân BCTC seõ ñöôïc ghi nhaän theo giaù thò

tröôøng (giaù hôïp lyù) hoaëc giaù thaáp hôn giöõa giaù goác vaø giaù thò tröôøng (Lower of

cost or market - LCM).

(cid:131) Ñaàu tö daøi haïn: Ñaàu tö daøi haïn seõ ñöôïc trình baøy treân BCTC theo:

- Giaù goác;

- Giaù ñaùnh giaù laïi; hay

- Ñoái vôùi chöùng khoaùn nhöôïng baùn ñöôïc treân thò tröôøng chöùng khoaùn, aùp duïng

LCM treân cô sôû danh muïc ñaàu tö.

Neáu doanh nghieäp aùp duïng phöông phaùp ñaùnh giaù laïi. Caàân söû duïng chính

saùch ñaùnh giaù laïi thöôøng xuyeân vaø toaøn theå caùc khoaûn ñaàu tö daøi haïn seõ ñaùnh giaù

laïi ôû cuøng thôøi gian.

Nhö vaäy, theo yeâu caàu cuûa IAS 25, neáu vaøo cuoái kyø, giaù goác cuûa khoaûn

ñaàu tö bò suït giaûm, doanh nghieäp tieán haønh laäp döï phoøng. Vieäc laäp döï phoøng coù

theå tieán haønh treân cô sôû hoaëïc treân danh muïc ñaàu tö hay theo töøng loaïi ñaàu tö

rieâng le(.

Khoaûn döï phoøng laäp seõ ñöôïc haïch toaùn vaøo chi phí.

2. IAS 32 vaø IAS 39

Vôùi nhöõng noäi dung treân, coù theå thaáy raèng, chuaån möïc IAS 25 chæ taäp

trung vaøo giaûi quyeát caùc coâng cuï taøi chính chuû yeáu nhö laø traùi phieáu, coå phieáu.

Trong khi thöïc teá, vaøo nhöõng naêm cuoái theá kyû 20, coù söï buøng noå cuûa coâng cuï taøi

chính ñaëït bieät laø coâng cuï phaùi sinh. Do chuaån möïc IAS 25 chæ döøng laïi ôû choã

phaân bieät caùc hình thöùc ñaàu tö: daøi haïn, ngaén haïn maø chöa giaûi quyeát caùc coâng

cuï taøi chính khaùc, cuõng nhö khoâng giaûi quyeát vaán ñeà ghi nhaän, ño löôøng, coâng boá

thoâng tin, caùc vaán ñeà lieân quan ñeán caùc coâng cuï taøi chính khaùc, neân chuaån möïc

IAS 25 ngaøy caøng boäc loä caùc nhöôïc ñieåm.

Do vaäy, ñeán thaùng 3.1995, the IASC ñaõ ban haønh IAS 32-coâng cuï taøi

chính, trong ñoù chæ taäp trung chính vaøo vieäc trình baøy vaø khai baùo. Ñeán thaùng

12.1998, IASC ban haønh tieáp IAS 39, coâng cuï taøi chính: ghi nhaän vaø ñaùnh giaù, ñi

cuøng vôùi moät soá thay ñoåi lieân quan chuaån möïc IAS 32.

(cid:153) Caùc noäi dung khaùc bieät giöõa IAS 39 vaø IAS 25

1. Phaân loaïi ñaàu tö taøi chính:

Theo IAS 39, caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính ñöôïc phaân loaïi thaønh caùc nhoùm

Baûng 1.1- Phaân loaïi caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính

Khoaûn ñaàu tö naém giöõ ñeå kinh doanh Laø moät phaàn cuûa danh muïc ñaàu tö nhaèm muïc ñích thu lôïi nhuaän döïa treân bieán ñoäng giaù.

- Khoaûn ñaàu tö vôùi khoaûn chi traû vaø ngaøy ñaùo haïn xaùc ñònh tröôùc vaø coá ñònh, vaø

Caùc khoaûn ñaàu tö giöõ cho ñeán ngaøy ñaùo haïn

- Doanh nghieäp coù yù ñònh roõ raøng vaø coù khaû naêng giöõ caùc khoaûn ñaàu tö ñeán ngaøy ñaùo haïn.

Laø caùc khoaûn ñaàu tö doanh nghieäp saün saøng baùn khi coù lôøi.

Caùc khoaûn ñaàu tö saün saøng ñeå baùn Nhö vaäy, theo IAS 39, caùc khoaûn ñaàu tö khoâng chia thaønh ngaén haïn vaø

daøi haïn maø chia thaønh 3 nhoùm: Naém giöõ ñeå baùn, saün saøng baùn, vaø giöõ cho ñeán

ngaøy ñaùo haïn.

2. Ñaùnh giaù vaøo cuoái thôøi khoùa:

Vaøo cuoái thôøi khoaù, caùc khoaûn ñaàu tö ñöôïc ñaùnh giaù nhö sau:

a) Caùc khoaûn ñaàu tö naém giöõ ñeå kinh doanh: ñöôïc ñaùnh giaù theo giaù hôïp lyù.

Doanh nghieäp khoâng laäp döï phoøng caùc khoaûn ñaàu tö naøy. Cheânh leäch giöõa giaù

goác vaø giaù hôïp lyù ñöôïc haïch toaùn vaøo voán chuû sôû höõu.

b) Ñaàu tö naém giöõ ñeán ngaøy ñaùo haïn: Khoâng laäp döï phoøng, ñöôïc ñaùnh giaù theo

giaù goác coù chieát khaáu.

c) Caùc khoaûn ñaàu tö saün saøng baùn: ñöôïc ñaùnh giaù theo giaù hôïp lyù. Cheânh leäch

giöõa giaù goác vaø giaù hôïp lyù ñöôïc ghi nhaän vaøo thu nhaäp hay chi phí trong kyø.

Hình 1.1 - Toùm taét phaân loaïi caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính ñeå ñònh giaù

G i a

ù

á

g o c c o

ù

G i a

Baùn

ù

Naém giöõ ñeå kieám lôøi ngaén haïn

ï

á

ù

á

c h i e t k h a u

(

Yù ñònh giöõ laâu daøi

Baùn

h ô p l y ( F a i r v a l u e )

Giöõ ñeán ngaøy ñaùo haïn

A m o r t i s e d c o

1.3. KEÁ TOAÙN DÖÏ PHOØNG THEO KEÁ TOAÙN PHAÙP:

1.3.1. CAÙC LOAÏI DÖÏ PHOØNG THEO KEÁ TOAÙN PHAÙP:

Theo keá toaùn Phaùp, coù 3 loaïi döï phoøng:

Döï phoøng

Döï phoøng giaûm giaù

Döï phoøng ruûi ro vaø chi phí

Döï phoøng theo luaät ñònh

Giaûm giaù taøi saûn

Döï phoøng nôï phaûi traû

Hình 1.2- Caùc loaïi döï phoøng theo keá toaùn Phaùp

(cid:131) Loaïi 1: Döï phoøng giaûm giaù taøi saûn

Laø söï ghi nhaän vieäc giaûm giaù caùc taøi saûn do töø nguyeân nhaân khoâng theå

traùnh khoûi. Caùc loaïi döï phoøng giaûm giaù thöôøng bao goàm:

- Döï phoøng giaûm giaù taøi saûn coá ñònh (aùp duïng ñoái vôùi taøi saûn coá ñònh khoâng tính

khaáu hao bò giaûm giaù).

- Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho.

- Döï phoøng giaûm giaù chöùng khoaùn.

- Döï phoøng nôï khoù ñoøi.

(cid:131) Loaïi 2: Döï phoøng ruûi ro vaø chi phí

(cid:131) Loaïi 3: Döï phoøng theo luaät ñònh - Ñaây laø loaïi döï phoøng khoâng nhaèm muïc

ñích thoâng thöôøng maø chæ söû duïng ñeå ghi nhaän caùc quy ñònh theo luaät phaùp ñaëc

bieät laø luaät thueá. Khoaûn döï phoøng theo luaät ñònh maø doanh nghieäp vaän duïng

nguoàn taøi chính cho pheùp taïo neân khoaûn döï tröõ.

1.3.2. KEÁ TOAÙN DÖÏ PHOØNG:

1.3.2.1. Keá toaùn döï phoøng giaûm giaù caùc taøi saûn coá ñònh khoâng khaáu hao:

Theo toång hoaïch ñoà keá toaùn Phaùp ban haønh vaøo naêm 1982, coù nhieàu loaïi

taøi saûn coá ñònh khoâng yeâu caàu phaûi tính khaáu hao. Ñaây laø nhöõng taøi saûn coá ñònh

maø giaù trò khoâng giaûm theo thôøi gian (chaúng haïn nhö ñaát ñai) hay khoâng theå xaùc

ñònh ñöôïc thôøi gian höõu duïng moät caùch ñaùng tin caäy (chaúng haïn nhö lôïi theá

thöông maïi, nhaõn hieäu haøng hoaù, phöông thöùc saûn xuaát, baèng saùng cheá vv…). Ñeå

buø ñaép cho söï giaûm giaù, doanh nghieäp caàn laäp döï phoøng.

Vieäc tính toaùn giaù trò suït giaûm cuûa caùc loaïi taøi saûn coá ñònh treân raát phöùc

taïp. Thoâng thöôøng cô quan thueá chæ chaáp thuaän soá döï phoøng khi naøo coù baèng

chöùng xaùc ñaùng.

Ví duï : Vaøo cuoái nieân ñoä keá toaùn doanh nghieäp nhaän thaáy phaàn ñaát xaây döïng cuûa

doanh nghieäp bò giaûm 20% giaù trò treân thò tröôøng ñaát ñai do chöông trình phaùt

trieån ñoâ thò cuûa ñòa phöông. Do ñoù, keá toaùn tieán haønh laäp döï phoøng nhö sau:

- Giaû söû giaù trò ñaát ñai xaây döïng laø 50.000.000 EUR.

- Möùc döï phoøng phaûi laäp cho söï giaûm giaù laø 10.000.000 EUR.

Caùc buùt toaùn:

Ghi Nôï TK “Nieân khoaûn döï phoøng giaûm giaù caùc TSCÑ” 10.000.000

Ghi Coù TK “Döï phoøng giaûm giaù ñaát ñai” 10.000.000

1.3.2.2. Keá toaùn Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho:

Haøng toàn kho ñöôïc ghi ban ñaàu theo giaù goác. Vaøo thôøi ñieåm kieåm keâ cuoái

kyø keá toaùn, neáu haøng toàn kho bò giaûm giaù (giaù baùn treân thò tröôøng vaøo cuoái naêm

thaáp hôn giaù goác) hoaëc bò loãi thôøi (kieåu maãu hieän taïi khoâng coøn phuø hôïp), doanh

nghieäp phaûi baùn loã voán thì coù theå caên cöù vaøo giaù baùn treân thò tröôøng ñoái chieáu

vôùi giaù voán töøng maët haøng ñeå laäp döï phoøng. Caàn chuù yù:

- Giaù baùn treân thò tröôøng laø giaù maø ngöôøi mua chaáp nhaän traû trong ñieàu kieän vaø

tình traïng haøng toàn kho hieän höõu.

- Giaù baùn laø giaù trò coù theå thöïc hieän goäp (khoâng phaûi giaù trò thöïc hieän roøng) cho

töøng loaïi haøng toàn kho.

Ví duï: Cuoái nieân ñoä, tröôùc khi laäp baùo caùo taøi chính keá toaùn tieán haønh kieåm keâ

thaáy coù moät loâ haøng A trò giaù 30.000.000 EUR, do bieán ñoäng giaù caû treân thò

tröôøng, trong naêm tôùi doanh nghieäp phaûi baùn loã, vaø möùc öôùc tính loã 30%. Ngoaøi

ra coøn coù moät soá bao bì toàn kho trò giaù 2.000.000 EUR cuõng bò giaûm giaù 40%. Ñeå

buø ñaép cho caùc khoaûn loã naøy keá toaùn laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho.

Buùt toaùn ghi soå:

Ghi Nôï TK “Nieân khoaûn khaáu hao vaø döï phoøng giaûm giaù caùc TSLÑ” 9.800.000

Ghi Coù TK “Döï phoøng giaûm giaù haøng hoaù” 9.000.000

Ghi Coù TK “Döï phoøng giaûm giaù vaät lieäu bao bì” 800.000

1.3.2.3. Keá toaùn döï phoøng giaûm giaù chöùng khoaùn:

Trong keá toaùn Phaùp, caùc khoaûn ñaàu tö coù theå chia thaønh 3 loaïi:

- Chöùng khoaùn döï phaàn.

- Chöùng khoaùn baát ñoäng hoaù.

- Chöùng khoaùn ñoäng saûn ñaët lôøi.

(cid:153) Chöùng khoaùn döï phaàn laø caùc loaïi chöùng khoaùn maø ngöôøi ñaàu tö coù theå döï

phaàn vieäc quaûn trò cuûa coâng ty ñöôïc ñaàu tö. Ñaây laø loaïi chöùng khoaùn thoaû maõn

moät trong hai ñaëc ñieåm sau:

(cid:131) Coâng ty ñaàu tö naém giöõ ít nhaát 10% voán coâng ty ñöôïc ñaàu tö.

(cid:131) Khoaûn ñaàu tö phaûi coù giaù trò lôùn hôn hay baèng 40.000.000 EUR

Vaøo cuoái thôøi khoaù, caàn so saùnh giöõa giaù mua chöùng khoaùn vôùi thò giaù cuûa

chöùng khoaùn. Theo toång hoaïch ñoà keá toaùn Phaùp, duø chöùng khoaùn naøy coù nieâm

yeát hay khoâng, thò giaù cuûa chöùng khoaùn laø giaù maø moät ngöôøi thaän troïng, coù ñaày

ñuû thoâng tin, chaáp nhaän traû ñeå mua. Thò giaù phuï thuoäc vaøo tính höõu lôïi cuûa chöùng

khoaùn.

Trong thöïc teá ñeå xaùc ñònh thò giaù, ngöôøi ta thöôøng döïa vaøo:

(cid:131) Giaù thò tröôøng chöùng khoaùn.

(cid:131) Tính höõu lôïi vaø trieån voïng cuûa chöùng khoaùn.

(cid:131) Voán chuû sôû höõu cuûa doanh nghieäp phaùt haønh chöùng khoaùn.

(cid:131) Thôøi vaän kinh teá.

(cid:153) Chöùng khoaùn baát ñoäng hoaù vaø chöùng khoaùn ñoäng saûn ñaët lôøi:

Chöùng khoaùn baát ñoäng hoaù laø caùc loaïi chöùng khoaùn maø doanh nghieäp mua

ñeå kieám lôøi nhöng thöôøng coù yù ñònh naém giöõ trong thôøi gian treân moät naêm.

Chöùng khoaùn ñoäng saûn ñaët lôøi (ñaàu tö ngaén haïn) laø nhöõng chöùng khoaùn

maø doanh nghieäp mua ñeå kieám lôøi vaø coù theå baùn ra baát kyø luùc naøo.

* Phöông phaùp xaùc ñònh möùc döï phoøng:

Vaøo cuoái thôøi khoaù, caàn so saùnh thò giaù vaø giaù goác caùc loaïi chöùng khoaùn.

Thò giaù cuûa chöùng khoaùn seõ ñöôïc xaùc ñònh baèng moät trong caùc phöông phaùp sau:

- Theo tyû giaù trung bình cuûa thaùng cuoái neáu chöùng khoaùn naøy coù nieâm yeát.

- Theo giaù trò coù theå thöông löôïng (neáu khoâng nieâm yeát).

Neáu thò giaù vaøo cuoái kyø thaáp hôn giaù goác, doanh nghieäp caàn tieán haønh laäp

döï phoøng. Khi laäp döï phoøng, caàn tính rieâng cho töøng loaïi chöùng khoaùn. Khoâng

buø tröø giöõa caùc loaïi chöùng khoaùn khaùc nhau.

Ví duï: Cuoái naêm doanh nghieäp nhaän thaáy soá chöùng khoaùn maø doanh nghieäp ñang

naém giöõ coù söï bieán ñoäng nhö sau:

- Soá chöùng khoaùn döï phaàn maø doanh nghieäp ñang sôû höõu laø 40 coå phaàn cuûa

coâng ty A giaù mua 100.000 EUR/ coå phaàn, giaù hieän taïi treân thò tröôøng chöùng

khoaùn laø 90.000 EUR/ coå phaàn.

- Soá chöùng khoaùn ñaët laõi doanh nghieäp ñang sôû höõu laø 20 coå phaàn mua taïi thò

tröôøng chöùng khoaùn, giaù mua 500.000 EUR/ coå phaàn, hieän taïi giaù treân thò tröôøng

chöùng khoaùn 450.000 EUR/ coå phaàn.

Khoaûn giaûm giaù cuûa caùc loaïi chöùng khoaùn naøy ñöôïc tính vaø laäp döï phoøng

nhö sau:

Soá tieàn giaûm giaù:

- Chöùng khoaùn döï phaàn: (40 x 100.000) - (40 x 90.000) = 400.000 EUR

- Chöùng khoaùn ñaët laõi: (20 x 500.000) - (20 x 450.000) = 1.000.000 EUR

Ghi soå keá toaùn:

Ghi Nôï TK “Nieân khoaûn döï phoøng giaûm giaù caùc yeáu toá taøi chính” 1.400.000

Ghi Coù TK “Döï phoøng giaûm giaù chöùng khoaùn döï phaàn” 400.000

Ghi Coù TK “Döï phoøng giaûm giaù chöùng khoaùn ñaët laõi” 1.000.000

1.3.2.4. Keá toaùn döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi:

Ñeå xaùc ñònh möùc döï phoøng caàn laäp, vaøo cuoái naêm taøi chính, luaät sö tö vaán

phaùp lyù hay boä phaäân theo doõi coâng nôï seõ thu thaäp thoâng tin veà caùc khaùch haøng.

Hoï phaûi xaùc ñònh caùc khaùch haøng maø gaây ra nghi ngôø veà khaû naêng thanh toaùn.

Ñoù laø khaùch haøng coù ruûi ro nhö: bò tai naïn, bò thua loã, bò phaù saûn, cheát vv… Caùc

khaùch haøng naøy coù theå khoâng coù khaû naêng traû ñöôïc nôïï. Nhaèm buø ñaép cho khoaûn

khoâng theå thu hoài, keá toaùn tieán haønh laäp döï phoøng. Ñeå öôùc tính möùc döï phoøng

caàn laäp, vaøo cuoái thôøi khoaù, caàn phaân loaïi caùc khaùch haøng.

Coù 3 nhoùm khaùch haøng:

- Khaùch haøng bình thöôøng.

- Khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï.

- Khaùch haøng nghi ngôø.

Keá toaùn chæ tieán haønh laäp döï phoøng treân khaùch haøng nghi ngôø.

(cid:131) Ñoái vôùi vôùi khaùch haøng phaù saûn hay bò ruûi ro nghieâm troïng, doanh nghieäp döï

kieán coù theå bò maát heát khoaûn nôï naøy. Khoaûn nôï seõ ñöôïc ghi nhaän vaøo taøi khoaûn

“Nôï khoâng ñoøi ñöôïc”.

Ví duï: Khaùch haøng X nôï cuûa doanh nghieäp 250.000 EUR bò cheát, khoaûn phaûi thu

naøy xem nhö maát heát vaø ñöôïc xöû lyù baèng caùch ghi giaûm toaøn boä soá tieàn khaùch

haøng X nôï treân taøi khoaûn phaûi thu khaùch haøng, ñoàng thôøi ghi taêng TK “Nôï khoâng

ñoøi ñöôïc”.

(cid:131) Khaùch haøng nghi ngôø laø nhöõng khaùch haøng bò thua loã trong kinh doanh,

doanh nghieäp döï kieán coù theå bò maát moät phaàn nôï. Trong tröôøng hôïp naøy, caùc

khoaûn nôï cuûa khaùch haøng ñöôïc chuyeån sang theo doõi treân TK “Khaùch haøng nghi

ngôø”. Sau ñoù tuyø theo möùc ñoä thaát thu döï kieán maø tieán haønh laäp döï phoøng.

Ví duï: Trong soá khaùch haøng nôï cuûa doanh nghieäp coù khaùch haøng B thieáu 300.000

EUR bò phaù saûn, döï kieán chæ thu ñöôïc 50% soá nôï.

Caùc buùt toaùn ñöôïc laäp nhö sau:

Chuyeån khaùch haøng B töø TK “Khaùch haøng thöôøng” sang TK “Khaùch haøng

nghi ngôø” vaø laäp döï phoøng.

Ghi Nôï TK “Khaùch haøng nghi ngôø” 300.000

Ghi Coù TK “Khaùch haøng thöôøng” 300.000

Ghi Nôï TK “Nieân khoaûn döï phoøng giaûm giaù caùc TSLÑ” 150.000 (50%)

Ghi Coù TK “Döï phoøng giaûm caùc khoaûn phaûi thu khaùch haøng”

150.000

Sau khi ñaõ laäp döï phoøng taïi thôøi ñieåm cuoái naêm, trong naêm tieáp theo,

doanh nghieäp seõ duøng nhieàu bieän phaùp thích hôïp ñeå thu nôï cuûa khaùch haøng B.

Giaû söû, coù caùc tình huoáng xaûy ra nhö sau:

- Khaùch haøng B traû ñöôïc 200.000 EUR

- Khaùch haøng B traû ñöôïc 110.000 EUR

- Khaùch haøng B khoâng coù khaû naêng chi traû, doanh nghieäp quyeát ñònh xoaù nôï.

Cuoái naêm tieáp theo, vieäc tröôùc tieân laø keá toaùn phaûi tieán haønh hoaøn nhaäp

döï phoøng ñaõ laäp ôû naêm tröôùc:

Ghi Nôï TK “Döï phoøng giaûm giaù caùc khoaûn phaûi thu khaùch haøng” 150.000

Ghi Coù TK “Hoaøn nhaäp döï phoøng” 150.000

Keá ñeán, caùc tình huoáng veà thu nôï seõ ñöôïc ghi qua caùc buùt toaùn sau:

- Neáu thu ñöôïc 200.000 EUR töùc laø coù laõi vì soá nôï coøn laïi nhoû hôn soá tieàn hoaøn

nhaäp döï phoøng.

Ghi Nôï TK “Tieàn maët (TGNH)” 200.000

Ghi Nôï TK “Nôï khoâng ñoøi ñöôïc thuoäc naêm tröôùc” 100.000

Ghi Coù TK “Khaùch haøng nghi ngôø” 300.000

- Neáu thu ñöôïc 110.000 EUR, coi nhö laø bò loã vì soá nôï coøn laïi khoâng thu ñöôïc

lôùn hôn soá tieàn hoaøn nhaäp döï phoøng.

Ghi Nôï TK “Tieàn maët (TGNH)” 110.000

Ghi Nôï TK “Nôï khoâng ñoøi ñöôïc thuoäc naêm tröôùc” 190.000

Ghi Coù TK “Khaùch haøng nghi ngôø” 300.000

- Neáu ñeán cuoái naêm vaãn khoâng thu ñöôïc nôï, doanh nghieäp quyeát ñònh xoùa nôï

cho khaùch haøng B.

Ghi Nôï TK “Nôï khoâng ñoøi ñöôïc thuoäc naêm tröôùc” 300.000

Ghi Coù TK “Khaùch haøng nghi ngôø” 300.000

1.3.2.5. Döï phoøng veà caùc ruûi ro vaø chi phí:

Ngoaøi caùc khoaûn döï phoøng giaûm giaù taøi saûn, doanh nghieäp cuõng caàn phaûi

öôùc tính caùc ruûi ro vaø chi phí quan troïng seõ phaùt sinh trong naêm sau do caùc söï

kieän phaùt sinh trong naêm hieän haønh ñeå laäp döï phoøng. Döï phoøng ruûi ro vaø chi phí

laø soá tieàn ñöôïc ghi vaøo chi phí ñeå buø ñaép cho caùc khoaûn chi phí, hay caùc khoaûn

nôï naøo ñoù phaûi traû trong töông lai do caùc nghieäp vuï xaûy ra trong hieän taïi chaúng

haïn nhö chi phí kieän tuïng, noäp phaït, boài thöôøng, baûo haønh… Nhöõng chi phí naøy

doanh nghieäp cuõng phaûi ghi nhaän vaøo chi phí cuûa thôøi khoaù döôùi hình thöùc döï

phoøng.

Neáu khoâng laäp döï phoøng, trong nieân ñoä tôùi doanh nghieäp phaûi gaùnh chòu

toaøn boä chi phí phaùt sinh, vaø ñieàu naøy laøm keát quaû kinh doanh cuûa doanh nghieäp

trong naêm keá tieáp bò sai leäch.

Vieäc xaùc ñònh möùc döï phoøng caàn laäp thöôøng döïa vaøo baèng chöùng chaéc

chaén veà caùc nghieäp vuï phaùt sinh sau ngaøy khoaù soå keá toaùn .

Theo toång hoaïch ñoà keá toaùn Phaùp 82, döï phoøng ruûi ro vaø chi phí thöôøng

bao goàm:

- Döï phoøng maát giaù ngoaïi teä, vaøng baïc ñaù quyù döï tröõ.

- Döï phoøng chi phí kieän tuïng: do vieäc tranh chaáp vôùi khaùch haøng hoaëc nhaø cung

caáp ñaõ phaùt sinh trong kyø nhöng chöa keát thuùc.

- Döï phoøng söûa chöõa lôùn taøi saûn baát ñoäng.

- Döï phoøng noäp phaït do vi phaïm hôïp ñoàng.

- Döï phoøng veà truy thu thueá.

Ví duï: Cuoái naêm 2000, doanh nghieäp laäp caùc khoaûn döï phoøng nhö sau:

- Döï phoøng seõ bò truy thu thueá 500.000 EUR.

- Döï kieán seõ söûa chöõa lôùn taøi saûn baát ñoäng vaøo naêm 2002 laø 1.200.000 EUR,

phaân boå ñeàu cho 3 naêm 2000, 2001, 2002 moãi naêm laäp moät khoaûn döï phoøng

töông öùng soá tieàn 400.000 EUR.

Keá toaùn ghi soå nhö sau:

Ghi Nôï TK “Nieân khoaûn döï phoøng chi phí ñaëc bieät” 900.000

Ghi Coù TK “ Döï phoøng noäp thueá” 500.000

Ghi Coù TK “Döï phoøng chi phí phaân phoái cho nhieàu nieân ñoä” 400.000

1.4. BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM RUÙT RA CHO VIEÄT NAM:

1.4.1. Vieäc laäp döï phoøng trong keá toaùn laø taát yeáu khaùch quan:

Theo nguyeân taéc thaän troïng trong keá toaùn, khi coù nhöõng vaán ñeà chöa roõ

raøng, caàn phaûi xeùt ñoaùn thaän troïng ñeå khoâng laøm cho taøi saûn vaø thu nhaäp bò thoåi

phoàng, cuõng nhö nôï phaûi traû vaø chi phí bò giaáu bôùt ñi. Töø ñoù cho thaáy vieäc laäp döï

phoøng trong keá toaùn laø moät taát yeáu khaùch quan khoâng theå thieáu ñöôïc trong coâng

taùc keá toaùn.

1.4.2. Ñeå giaûi quyeát moät caùch coù heä thoáng, caàn xaây döïng ñaày ñuû caùc chuaån

möïc keá toaùn coù lieân quan:

Thaät vaäy, vieäc trích laäp döï phoøng trong keá toaùn thöôøng döïa treân cô sôû öôùc

tính trong caùc ñieàu kieän khoâng chaéc chaén. Do ñoù, ñoøi hoûi caùc höôùng daãn phaûi coù

caên cöù khoa hoïc. Muoán vaäy, caùc höôùng daãn caàn döïa treân neàn taûng caùc chuaån

möïc keá toaùn. Vì vaäy, caàn xaây döïng ñaày ñuû caùc chuaån möïc keá toaùn coù lieân quan.

1.4.3. Caàn coù caùc höôùng daãn chi tieát hôn ñeå tính möùc döï phoøng:

Nhieàu noäi dung phöùc taïp trong chuaån möïc nhöng neáu khoâng coù höôùng daãn

cuï theå seõ raát khoù thöïc hieän. Taïi Phaùp, toång hoaïch ñoà keá toaùn thoáng nhaát quy

ñònh raát chi tieát phöông phaùp trích vaø laäp döï phoøng. Treân bình dieän quoác teá, beân

caïnh caùc chuaån möïc keá toaùn luoân coù phaàn höôùng daãn thöïc hieän chuaån möïc. Toùm

laïi, ñeå caùc chuaån möïc ñi vaøo thöïc teá caàn phaûi coù caùc höôùng daãn chi tieát hôn, ñeå

treân cô sôû ñoù caùc doanh nghieäp coù theå xaùc ñònh ñöôïc nhöõng tröôøng hôïp caàn phaûi

trích laäp döï phoøng cuõng nhö vieäc tính möùc döï phoøng.

CHÖÔNG 2

THÖÏC TRAÏNG VEÀ KEÁ TOAÙN DÖÏ PHOØNG TAÏI VIEÄT NAM

2.1. LÖÔÏC SÖÛ KEÁ TOAÙN DÖÏ PHOØNG TAÏI VIEÄT NAM:

Töø ngaøy thaønh laäp nöôùc Vieät Nam Daân Chuû Coäng Hoaø ñeán nay, cuøng vôùi

söï phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc, heä thoáng keá toaùn Vieät Nam cuõng khoâng ngöøng phaùt

trieån vaø hoaøn thieän. Quaù trình phaùt trieån cuûa heä thoáng keá toaùn Vieät Nam vaø keá

toaùn döï phoøng coù theå ñöôïc chia laøm boán giai ñoaïn chính :

2.1.1. GIAI ÑOAÏN TÖØ NAÊM 1954 ÑEÁN 1989:

Sau ngaøy Caùch maïng thaùng taùm thaønh coâng, khai sinh nöôùc Vieät Nam

Daân Chuû Coäng Hoaø, ôû mieàn Baéc töø naêm 1954 ñaõ tieán haønh khoâi phuïc, caûi taïo

neàn kinh teá, böôùc vaøo thôøi kyø xaây döïng cô sôû vaät chaát-kyõ thuaät cuûa Chuû nghóa xaõ

hoäi. Vaøo naêm 1954, keá toaùn baét ñaàu aùp duïng trong caùc xí nghieäp quoác doanh nhö

coâng cuï phaûn aùnh vaø giaùm ñoác caùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh vaø söû duïng

voán cuûa Nhaø nöôùc.

Naêm 1970, ñeå phuïc vuï cho nhu caàu caûi tieán quaûn lyù saûn xuaát kinh doanh

taïi caùc xí nghieäp, Boä Taøi Chính vaø Toång Cuïc Thoáng Keâ ñaõ phoái hôïp ban haønh

caùc cheá ñoä veà ghi cheùp ban ñaàu, veà baùo caùo keá toaùn vaø heä thoáng taøi khoaûn keá

toaùn thoáng nhaát aùp duïng cho caùc ngaønh kinh teá quoác daân.

Ñaëc ñieåm noåi baäc cuûa giai ñoaïn naøy laø neàn kinh teá vaän haønh theo cô cheá

keá hoaïch hoaù taäp trung. Nhaø nöôùc thöïc hieän cheá ñoä quaûn lyù kinh teá toaøn dieän ñoái

vôùi caùc doanh nghieäp thoâng qua vieäc giao nhieäm vuï saûn xuaát kinh doanh baèng

caùc chæ tieâu phaùp leänh.

Taøi chính doanh nghieäp trong giai ñoaïn naøy chòu söï kieåm soaùt chaët cheõ

cuûa Nhaø nöôùc. Taát caû caùc nguoàn voán vaø caùc quyõ xí nghieäp ñeàu phaûi söû duïng

ñuùng muïc ñích. Ví duï nhö khoâng söû duïng laãn loän giöõa voán coá ñònh vaø voán löu

ñoäng, khoâng söû duïng quyõ xí nghieäp nhaøn roãi cho vieäc kinh doanh, caùc quyõ ñöôïc

göûi vaøo taøi khoaûn rieâng.

Vôùi nhöõng ñaëc ñieåm treân, khaùi nieäm veà döï phoøng haàu nhö chöa xuaát hieän

trong giai ñoaïn naøy.

2.1.2. GIAI ÑOAÏN TÖØ NAÊM 1989 ÑEÁN 1993:

Ñaây laø giai ñoaïn Ñaûng chuû tröông ñoåi môùi ñeå thu huùt ñaàu tö laøm cô sôû

phaùt trieån kinh teá. Heä thoáng keá toaùn ban haønh vaøo naêm 1970 ñaõ khoâng coøn phuø

hôïp do khoâng ñaùp öùng vieäc haïch toaùn, nhieàu nghieäp vuï kinh teá môùi phaùt sinh

nhö: caùc hoaït ñoäng lieân doanh, lieân keát, thu chi ngoaïi teä, huy ñoäng voán, cho vay

voán; nhieàu yeâu caàu môùi cuûa quaûn lyù nhö vaán ñeà töï chuû taøi chính, vaán ñeà khoaùn

saûn phaåm, vieäc tính hieäu quaû vaø phaân phoái thu nhaäp v.v… Tröôùc yeâu caàu ñoåi môùi

cô cheá quaûn lyù kinh teá taøi chính, Boä Taøi Chính ñaõ ban haønh heä thoáng taøi khoaûn

keá toaùn theo quyeát ñònh soá 212TC/CÑKT vaøo ngaøy 15 thaùng 12 naêm 1989 vaø

tieáp theo ñoù laø cheá ñoä baùo caùo keá toaùn ñònh kyø theo quyeát ñònh soá 224TC/CÑKT

ngaøy 18 thaùng 4 naêm 1990. Heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn thoáng nhaát ñöôïc ban

haønh trong giai ñoaïn naøy cho thaáy chöa coù taøi khoaûn naøo söû duïng cho vieäc trích

laäp döï phoøng.

Vôùi söï chuyeån ñoåi cô cheá quaûn lyù neàn kinh teá, heä thoáng keá toaùn trong giai

ñoaïn naøy ñaõ khaéc phuïc ñöôïc nhöõng nhöôïc ñieåm cuûa heä thoáng keá toaùn cuõ, xoaù boû

daáu veát cuûa cô cheá taäp trung quan lieâu. Theá nhöng, do heä thoáng keá toaùn naøy chæ

mang tính chaát quaù ñoä töø cô cheá keá hoaïch taäp trung chuyeån sang cô cheá thò

tröôøng. Vì vaäy, moät khi cô cheá thò tröôøng ñaõ ñi vaøo oån ñònh thì heä thoáng keá toaùn

naøy boäc loä nhieàu nhöôïc ñieåm nhö:

- Khoâng ñaùp öùng ñöôïc nhöõng loaïi nghieäp vuï kinh teá môùi phaùt sinh, chaúng haïn,

khoâng ghi cheùp ñöôïc caùc nghieäp vuï lieân quan ñeán moät soá noäi dung nhö taøi saûn coá

ñònh voâ hình, taøi saûn coá ñònh thueâ taøi chính, ñaàu tö daøi haïn v.v…

- Khoâng phuø hôïp vôùi caùc chuaån möïc, thoâng leä quoác teá phoå bieán, nhö vi phaïm

tính thaän troïng, tính doàn tích, khoâng laäp döï phoøng hoaëc khoâng baûo ñaûm tính chaát

ñuùng kyø v.v…

Nhöõng ñieàu naøy laøm cho heä thoáng keá toaùn cuõ khoâng ñaùp öùng ñöôïc nhu

caàu cuûa ngöôøi söû duïng, vì chöa trình baøy trung thöïc tình hình taøi chính vaø keát quaû

kinh doanh, khoâng ñaûm baûo tính so saùnh ñöôïc. Maët khaùc, taùc duïng quaûn lyù kinh

teá trong ñieàu kieän môùi cuûa heä thoáng cuõ raát haïn cheá. Vì vaäy, taát yeáu phaûi thay

baèng heä thoáng keá toaùn môùi hoaøn thieän hôn.

2.1.3. GIAI ÑOAÏN TÖØ 1994 ÑEÁN 2002:

Ñaëc ñieåm noåi baät nhaát cuûa giai ñoaïn naøy laø söï chuyeån höôùng töø neàn kinh

teá keá hoaïch sang neàn kinh teá thò tröôøng theo ñònh höôùng XHCN. Chuû tröông cuûa

nhaø nöôùc laø thu huùt voán ñaàu tö cuûa nöôùc ngoaøi, caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc phaûi

hoaït ñoäng trong moâi tröôøng caïnh tranh, tuaân thuû luaät phaùp. Nhaø nöôùc ñaõ caét

giaûm ñaùng keå caùc nguoàn taøi trôï cho caùc doanh nghieäp. Ñeå phuø hôïp cho neàn kinh

teá vaän haønh theo cô cheá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN, ngaøy 1/11/1995 Boä Taøi

Chính ra quyeát ñònh 1141TC/QÑ/CÑKT veà vieäc ban haønh cheá ñoä keá toaùn doanh

nghieäp, trong ñoù coù ñeà caäp ñeán vaán ñeà laäp döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö ngaén haïn

vaø daøi haïn, döï phoøng nôï khoù ñoøi, döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho.

Beân caïnh Heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn ban haønh theo quyeát ñònh 1141

TC/QÑ/CÑKT, coøn coù caùc thoâng tö höôùng daãn laäp döï phoøng nhö thoâng tö

64TC/TCDN ngaøy 15/9/1997, 107/2001/TT- BTC ngaøy 31/12/2001, höôùng daãn

cheá ñoä trích laäp vaø söû duïng caùc khoaûn döï phoøng.

Noäi dung, phöông phaùp laäp vaø haïch toaùn döï phoøng trong giai ñoaïn naøy coù

nhöõng ñaëc ñieåm sau:

1. Döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö ngaén haïn:

Trong heä thoáng taøi khoaûn ban haønh theo quyeát ñònh 1141TC/QÑ/CÑKT,

coù ñeà caäp ñònh nghóa döï phoøng, phöông phaùp laäp vaø phöông phaùp tính möùc döï

phoøng, taøi khoaûn söû duïng vaø phöông phaùp haïch toaùn.

Döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö ngaén haïn nhaèm ghi nhaän nhöõng toån thaát coù theå

phaùt sinh do nhöõng nguyeân nhaân coù tính khaùch quan. Döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö

ngaén haïn ñöôïc laäp vaøo cuoái nieân ñoä keá toaùn khi laäp baùo caùo taøi chính, neáu coù

nhöõng baèng chöùng ñaùng tin caäy veà söï giaûm giaù thöôøng xuyeân cuûa caùc chöùng

khoaùn ñaàu tö ngaén haïn. Taøi khoaûn söû duïng laø TK 129 - “Döï phoøng giaûm giaù ñaàu

tö ngaén haïn”.

Vieäc laäp döï phoøng phaûi ñöôïc thöïc hieän cho töøng khoaûn, töøng loaïi ñaàu tö

taøi chính ngaén haïn hieän coù taïi doanh nghieäp.

Möùc döï phoøng ñöôïc xaùc ñònh baèng cheânh leäch giaûm giöõa giaù thöïc teá mua

vaø giaù thò tröôøng töøng loaïi chöùng khoaùn.

Beân caïnh caùc quy ñònh theo heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn thoáng nhaát, Boä

Taøi chính coøn ban haønh caùc cô cheá taøi chính lieân quan ñeán döï phoøng. Caùc thoâng

tö höôùng daãn ñaàu tieân veà vieäc laäp döï phoøng trong keá toaùn laø thoâng tö

64TC/TCDN ngaøy 15/9/1997, höôùng daãn cheá ñoä trích laäp vaø söû duïng caùc khoaûn

döï phoøng.

Sau ñoù, thoâng tö naøy ñöôïc thay theá bôûi thoâng tö 107/ 2001/TT- BTC.

Trong thoâng tö naøy ñaõ höôùng daãn veà vieäc laäp döï phoøng nhö sau:

- Ñieàu kieän döï phoøng giaûm giaù chöùng khoaùn:

+ Laø chöùng khoaùn ñöôïc doanh nghieäp ñaàu tö theo ñuùng quy ñònh cuûa phaùp

luaät;

+ Ñöôïc töï do mua, baùn treân thò tröôøng maø taïi thôøi ñieåm kieåm keâ, laäp baùo caùo

taøi chính coù giaù thò tröôøng giaûm xuoáng so vôùi giaù goác ghi treân soå keá toaùn.

Nhöõng chöùng khoaùn khoâng ñöôïc pheùp mua baùn töï do treân thò tröôøng thì

khoâng ñöôïc laäp döï phoøng giaûm giaù.

- Phöông phaùp trích laäp:

Doanh nghieäp phaûi laäp döï phoøng cho töøng loaïi chöùng khoaùn ñaàu tö, coù bieán

ñoäng giaûm giaù taïi thôøi ñieåm laäp baùo caùo taøi chính naêm baùo caùo, theo coâng thöùc

Möùc döï phoøng

Soá löôïng chöùng

Giaù chöùng

giaûm giaù ñaàu tö

khoaùn bò giaûm giaù

khoaùn haïch

khoaùn thöïc

chöùng khoaùn cho

taïi thôøi ñieåm laäp

toaùn treân soå keá

teá treân thò

naêm keá hoaïch

baùo caùo taøi chính

toaùn

tröôøng

naêm

Doanh nghieäp phaûi laäp döï phoøng rieâng cho töøng loaïi chöùng khoaùn bò giaûm

giaù vaø toång hôïp vaøo baûng keâ chi tieát döï phoøng giaûm giaù chöùng khoaùn ñaàu tö, laøm

caên cöù haïch toaùn vaøo chi phí hoaït ñoäng taøi chính cuûa doanh nghieäp.

2. Döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö daøi haïn:

Quyeát ñònh 1141TC/QÑ/CÑKT cuõng ñöa ra ñònh nghóa, möùc trích laäp,

phöông phaùp haïch toaùn döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö daøi haïn:

Döï phoøng giaûm giaù caùc khoaûn ñaàu tö daøi haïn ñöôïc laäp ñeå ghi nhaän caùc

khoaûn loã coù theå phaùt sinh (tuy chöa xaûy ra nhöng ñaõ coù nhöõng baèng chöùng chaéc

chaén) cuûa caùc hoaït ñoäng ñaàu tö daøi haïn vaø phaûn aùnh giaù trò thöïc hieän thuaàn cuûa

caùc khoaûn ñaàu tö daøi haïn treân baùo caùo taøi chính.

Giaù trò thöïc hieän thuaàn cuûa chöùng khoaùn ñaàu tö daøi haïn laø giaù trò döï tính

coù theå chuyeån hoaù thaønh tieàn cuûa chöùng khoaùn taïi thôøi ñieåm cuoái kyø, cuoái nieân

ñoä keá toaùn.

Vieäc laäp döï phoøng giaûm giaù caùc khoaûn ñaàu tö daøi haïn thöôøng ñöôïc tính

cho toaøn boä chöùng khoaùn ñaàu tö daøi haïn. Möùc laäp döï phoøng ñöôïc xaùc ñònh baèng

cheânh leäch giaûm giöõa giaù thöïc teá mua vaø giaù trò thò tröôøng cuûa töøng loaïi chöùng

khoaùn vaø khoâng buø tröø vôùi soá cheânh leäch taêng giaù chöùng khoaùn.

- Taøi khoaûn söû duïng: TK 229 - “Döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö daøi haïn“

Veà ñieàu kieän vaø phöông phaùp trích laäp döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö daøi haïn

ñöôïc thoâng tö 107/ 2001/TT- BTC höôùng daãn vôùi noäi dung gioáng nhö döï phoøng

giaûm giaù ñaàu tö ngaén haïn.

3. Döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi:

Quyeát ñònh 1141TC/QÑ/CÑKT chæ ñeà caäp nguyeân taéc, taøi khoaûn söû duïng

vaø phöông phaùp haïch toaùn döï phoøng nôï khoù ñoøi.

Veà nguyeân taéc, chæ ñöïôïc laäp döï phoøng khi coù nhöõng baèng chöùng ñaùng tin

caäy veà caùc khoaûn nôï phaûi thu khoù ñoøi (khi khaùch haøng bò phaù saûn hoaëc bò toån

thaát, thieät haïi lôùn veà taøi saûn, bò khaùnh taän… neân khoâng hoaëc khoâng coù khaû naêng

thanh toaùn, ñôn vò ñaõ laøm thuû tuïc ñoøi nôï nhieàu laàn vaãn khoâng coù keát quaû).

- Taøi khoaûn söû duïng: TK 139 – “Döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi”

Thoâng tö 107/2001/TT- BTC höôùng daãn cheá ñoä trích laäp vaø söû duïng caùc

khoaûn döï phoøng nôï khoù ñoøi, caùc noäi dung chính ñeà caäp laø:

- Ñieàu kieän ñeå laäp döï phoøng laø:

+ Phaûi coù teân, ñòa chæ, noäi dung töøng khoaûn nôï, soá tieàn phaûi thu cuûa töøng ñôn

vò nôï hoaëc ngöôøi nôï, trong ñoù phaûi ghi roõ soá nôï phaûi thu khoù ñoøi.

+ Ñeå coù caên cöù laäp döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi, doanh nghieäp phaûi coù chöùng

töø goác hoaëc xaùc ñònh cuûa ñôn vò nôï hoaëc ngöôøi nôï veà soá tieàn coøn nôï chöa traû, bao

goàm: hôïp ñoàng kinh teá, kheá öôùc vay nôï, baûn thanh lyù hôïp ñoàng, cam keát nôï, ñoái

chieáu coâng nô v.v...

Caên cöù ñeå ñöôïc ghi nhaän laø khoaûn nôï phaûi thu khoù ñoøi:

+ Nôï phaûi thu ñaõ quaù haïn thanh toaùn töø 2 naêm trôû leân, keå töø ngaøy ñeán haïn

thu nôï ñöôïc ghi trong hôïp ñoàng kinh teá, caùc kheá öôùc vay nôï hoaëc caùc cam keát nôï,

doanh nghieäp ñaõ ñoøi nhieàu laàn nhöng vaãn chöa thu ñöôïc nôï.

+ Tröôøng hôïp ñaëc bieät, tuy thôøi gian quaù haïn chöa tôùi 2 naêm, nhöng ñôn vò nôï

ñang trong thôøi gian xem xeùt, phaù saûn hoaëc ngöôøi nôï coù caùc daáu hieäu khaùc nhö

boû troán, ñang bò caùc cô quan phaùp luaät truy toá, giam giöõ, xeùt xöû… thì cuõng ñöôïc

ghi nhaän laø khoaûn nôï khoù ñoøi.

Toång möùc trích laäp döï phoøng caùc khoaûn phaûi thu khoù ñoøi toái ña baèng 20%

toång soá dö nôï phaûi thu cuûa doanh nghieäp taïi thôøi ñieåm laäp baùo caùo taøi chính naêm.

4. Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho:

Quyeát ñònh 1141TC/QÑ/CÑKT cuõng ñeà caäp ñeán ñònh nghóa, noäi dung,

phöông phaùp trích laäp vaø haïch toaùn döï phoøng.

Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho laø vieäc tính tröôùc vaøo chi phí saûn xuaát

kinh doanh phaàn giaù trò bò giaûm xuoáng thaáp hôn so vôùi giaù trò ghi soå cuûa keá toaùn

haøng toàn kho. Cuoái kyø keá toaùn, neáu nhaän thaáy coù baèng chöùng chaéc chaén veà söï

giaûm giaù thöôøng xuyeân thì tieán haønh laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho.

Taøi khoaûn söû duïng ñeå phaûn aûnh döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho laø TK

159-“Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho”.

Ñeå höôùng daãn cheá ñoä trích laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho, ngaøy

15/9/1997 Boä Taøi chính daõ ban haønh thoâng tö 64TC/TCDN (xem phuï luïc soá 2) vaø

sau ñoù tieáp tuïc ban haønh thoâng tö 107/2001/TT-BTC (xem phuï luïc 3). Theo

thoâng tö 107/ 2001/TT-BTC:

- Ñieàu kieän döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho:

+ Coù hoaù ñôn, chöùng töø hôïp phaùp theo quy ñònh cuûa Boä Taøi chính hoaëc coù

baèng chöùng khaùc chöùng minh giaù voán vaät tö haøng hoaù toàn kho.

+ Laø nhöõng vaät tö haøng hoaù thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa doanh nghieäp toàn kho

taïi thôøi ñieåm laäp baùo caùo taøi chính coù giaù trò thu hoài hoaëc giaù thò tröôøng thaáp hôn

giaù ghi treân soå keá toaùn.

Vaät tö haøng hoaù toàn kho bò giaûm giaù so vôùi giaù ghi treân soå keá toaùn bao

goàm: vaät tö haøng hoaù toàn kho bò hö hoûng keùm, maát phaåm chaát, bò loãi thôøi hoaëc

giaù baùn bò giaûm theo maët baèng chung treân thò tröôøng.

Tröôøng hôïp vaät tö haøng hoaù toàn kho coù giaù trò bò giaûm so vôùi giaù ghi treân

soå keá toaùn nhöng giaù baùn saûn phaåm dòch vuï ñöôïc saûn xuaát töø vaät tö haøng hoaù naøy

khoâng bò giaûm giaù thì khoâng ñöôïc trích laäp döï phoøng.

- Phöông phaùp trích laäp:

Doanh nghieäp phaûi caên cöù vaøo tình hình giaûm giaù, soá löôïng toàn kho thöïc

Giaù thöïc teá treân

Giaù haïch

Löôïng vaät tö haøng

Möùc döï phoøng

thò tröôøng taïi thôøi

toaùn treân soå

hoaù toàn kho taïi thôøi

giaûm giaù vaät tö

ñieåm laäp baùo caùo

keá toaùn

ñieåm laäp baùo caùo

haøng hoaù cho

taøi chính naêm

taøi chính

naêm keá hoaïch

teá cuûa töøng loaïi vaät tö haøng hoaù ñeå xaùc ñònh möùc döï phoøng theo coâng thöùc sau:

Giaù thöïc teá treân thò tröôøng cuûa caùc loaïi vaät tö, thaønh phaåm, haøng hoaù toàn

kho giaûm giaù taïi thôøi ñieåm laäp baùo caùo taøi chính naêm laø giaù caû coù theå mua hoaëc

baùn ñöôïc treân thò tröôøng.

Vieäc laäp döï phoøng phaûi tieán haønh rieâng cho töøng loaïi vaät tö haøng hoaù bò

giaûm giaù vaø toång hôïp toaøn boä khoaûn döï phoøng giaûm giaù vaät tö haøng hoaù toàn kho

cuûa doanh nghieäp vaøo baûng keâ chi tieát. Baûng keâ laø caên cöù ñeå haïch toaùn vaøo chi

phí quaûn lyù cuûa doanh nghieäp.

Nhö vaäy, coù theå thaáy trong giai ñoaïn naøy, heä thoáng keá toaùn Vieät Nam baét

ñaàu ñaõ ñöôïc xaùc laäp khaùi nieäm veà döï phoøng. Tuy nhieân, veà ñònh nghóa, noäi dung,

ñieàu kieän vaø phöông phaùp laäp döï phoøng chæ ñöôïc tìm thaáy trong quyeát ñònh 1141-

TC/QÑ/CÑKT veà vieäc ban haønh heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn vaø caùc cô cheá taøi

chính. Do chöa ban haønh chuaån möïc keá toaùn, vì vaäy chöa giaûi quyeát ñaày ñuû, hôïp

lyù vaø khoa hoïc caùc vaán ñeà lieân quan ñeán döï phoøng nhö khaùi nieäm. phöông phaùp

laäp vaø haïch toaùn. Ngoaøi ra, chöa ñeà caäp ñeán döï phoøng nôï phaûi traû.

2.1.4. GIAI ÑOAÏN TÖØ 2002 ÑEÁN NAY:

Ñaây laø giai ñoaïn maø heä thoáng keá toaùn Vieät Nam phaùt trieån hoaøn chænh

nhaát, caùc quy ñònh veà keá toaùn böôùc ñaàu ñaõ phuø hôïp vôùi thoâng leä chung cuûa quoác

teá theå hieän thoâng qua vieäc ban haønh Luaät keá toaùn, heä thoáng chuaån möïc keá toaùn.

Lieân quan ñeán trích laäp vaø haïch toaùn döï phoøng, caùc chuaån möïc keá toaùn vaø caùc

quy ñònh khaùc coù lieân quan, coù theå keå ra bao goàm:

1. Chuaån möïc chung

Trong chuaån möïc chung coù ñeà caäp ñeán caùc nguyeân taéc, yeâu caàu keá toaùn

ñònh nghóa vaø ñieàu kieän ghi nhaän taøi saûn, nôï phaûi traû v.v...

2. Chuaån möïc haøng toàn kho

3. Chuaån möïc döï phoøng taøi saûn vaø nôï tieàm taøng, döï phoøng nôï phaûi traû

4. Thoâng tö höôùng daãn caùc chuaån möïc: Thoâng tö 89/2002/TT-BTC ngaøy

9/10/2002, thoâng tö 23/2005/TT-BTC ngaøy 30/3/2005 vaø thoâng tö 21/2006/TT-

BTC cuûa Boä Taøi chính).

5. Quyeát ñònh 15/2006/QÑ-BTC

6. Thoâng tö 13/2006/TT-BTCv.v...

Coù theå noùi, trong giai ñoaïn hieän haønh, vieäc giaûi quyeát döï phoøng khoâng chæ

ñöôïc ñeà caäp trong heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn thoáng nhaát nhö trong giai ñoaïn

tröôùc maø coøn ñöôïc trình baøy trong caùc chuaån möïc keá toaùn vaø caùc thoâng tö höôùng

daãn. Vôùi vieäc ban haønh chuaån möïc vaø caùc thoâng tö höôùng daãn coù lieân quan, caùc

quy ñònh veà döï phoøng hieän haønh böôùc ñaàu phuø hôïp vôùi thoâng leä keá toaùn quoác teá.

2.2. THÖÏC TRAÏNG VEÀ TRÍCH LAÄP VAØ HAÏCH TOAÙN DÖÏ PHOØNG

TRONG HEÄ THOÁNG KEÁ TOAÙN VIEÄT NAM HIEÄN NAY:

2.2.1. CAÙC QUY ÑÒNH LIEÂN QUAN ÑEÁN DÖÏ PHOØNG TRONG KEÁ

TOAÙN:

Vieät Nam ñang trong tieán trình ñoåi môùi vaø hoäi nhaäp vaøo neàn kinh teá theá

giôùi. Vôùi muïc tieâu laø phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá nhaèm phuïc vuï cho neàn kinh

teá thò tröôøng böôùc ñaàu phaùt trieån cuûa Vieät Nam, heä thoáng keá toaùn Vieät Nam ñaõ

khoâng ngöøng thay ñoåi vaø hoaøn thieän. Ñaùnh daáu cho söï thay ñoåi naøy laø vaøo naêm

2001, boán chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam ñaàu tieân ñaõ ñöôïc ban haønh. Sau ñoù vaøo

2003, Quoác Hoäi ñaõ pheâ chuaån Luaät keá toaùn - laø vaên baûn phaùp lyù cao nhaát chi

phoái hoaït ñoäng keá toaùn. Döôùi caùc chuaån möïc keá toaùn, coøn coù caùc thoâng tö höôùng

daãn.

2.2.1.1. Luaät keá toaùn:

Ñöôïc ban haønh naêm 2003 vaø coù hieäu löïc töø 1.1.2004, thay theá phaùp leänh

Keá toaùn vaø Thoáng keâ ban haønh haêm 1988. So vôùi Phaùp leänh keá toaùn thoáng keâ,

Luaät Keá toaùn quy ñònh khaù chi tieát veà caùc lónh vöïc hoaït ñoäng keá toaùn. Coù theå

toùm taét nhöõng ñieåm môùi caàn chuù yù nhö sau:

- Quy ñònh ñaày ñuû hôn veà coâng taùc keá toaùn cho nhöõng thaønh phaàn kinh teá khaùc

nhau. Phaïm vi taùc ñoäng cuûa Luaät khoâng chæ giôùi haïn trong caùc doanh nghieäp

Vieät Nam maø bao goàm caû caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Moät soá

quy ñònh cuõng chi tieát hôn cho caùc doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh.

- Söï thöøa nhaän haøng loaït caùc khaùi nieäm vaø hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá thò tröôøng

nhö keá toaùn quaûn trò, chuaån möïc keá toaùn, hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp, chöùng töø

ñieän töû.

- Vai troø cuûa ngöôøi quaûn lyù (ngöôøi ñaïi dieän theo phaùp luaät cuûa ñôn vò keá toaùn)

ñöôïc laøm roõ hôn vaø coù phaàn nhaán maïnh hôn.

- Söï thöøa nhaän chính thöùc hoaït ñoäng ngheà nghieäp keá toaùn. Caùc doanh nghieäp coù

theå söû duïng dòch vuï thueâ laøm keá toaùn vaø thueâ laøm keá toaùn tröôûng cuûa caùc doanh

nghieäp hay caù nhaân hoaït ñoäng trong lónh vöïc dòch vuï keá toaùn.

Trong Luaät keá toaùn, caùc noäi dung taïo laäp cô sôû, neàn taûng cho vieäc trích

laäp vaø haïch toaùn döï phoøng bao goàm:

Theo muïc 4 ñieàu 6 -Yeâu caàu keá toaùn: Phaûn aùnh trung thöïc hieän traïng,

baûn chaát söï vieäc, noäi dung vaø giaù trò cuûa nghieäp vuï kinh teá, taøi chính.

Muïc 5 ñieàu 7- Nguyeân taéc keá toaùn: Ñôn vò keá toaùn phaûi söû duïng

phöông phaùp ñaùnh giaù taøi saûn vaø phaân boå caùc khoaûn thu, chi moät caùch thaän

troïng, khoâng ñöôïc laøm sai leäch keát quaû hoaït ñoäng kinh teá, taøi chính cuûa ñôn vò keá

toaùn.

2.2.1.2. Chuaån möïc chung :

Chuaån möïc chung ñöôïc xem laø neàn taûng cuûa heä thoáng chuaån möïc keá

toaùn. Chuaån möïc chung xaùc laäp caùc nguyeân taéc vaø yeâu caàu keá toaùn cô baûn, caùc

quy ñònh veà vieäc ghi nhaän vaø trình baøy caùc yeáu toá cuûa baùo caùo taøi chính. Chuaån

möïc chung laø cô sôû ñeå xaây döïng vaø hoaøn thieän caùc chuaån möïc keá toaùn cuï theå vaø

giaûi quyeát caùc vaán ñeà phaùt sinh nhöng chöa ñöôïc quy ñònh trong caùc chuaån möïc

keá toaùn cuï theå.

Caùc noäi dung trong chuaån möïc chung taïo laäp cô sôû, neàn taûng cho vieäc

thieát laäp döï phoøng bao goàm:

Caùc nguyeân taéc keá toaùn cô baûn

Cô sôû doàn tích

03. Moïi nghieäp vuï kinh teá, taøi chính cuûa doanh nghieäp lieân quan ñeán taøi saûn, nôï

phaûi traû, nguoàn voán chuû sôû höõu, doanh thu, chi phí phaûi ñöôïc ghi soå keá toaùn vaøo

thôøi ñieåm phaùt sinh, khoâng caên cöù vaøo thôøi ñieåm thöïc teá thu hoaëc thöïc teá chi tieàn

hoaëc töông ñöông tieàn. Baùo caùo taøi chính laäp treân cô sôû doàn tích phaûn aûnh tình

hình taøi chính cuûa doanh nghieäp trong quaù khöù, hieän taïi vaø töông lai.

Phuø hôïp

06. Vieäc ghi nhaän doanh thu vaø chi phí phaûi phuø hôïp vôùi nhau. Khi ghi nhaän moät

khoaûn doanh thu thì phaûi ghi nhaän moät khoaûn chi phí töông öùng coù lieân quan ñeán

vieäc taïo ra doanh thu ñoù. Chi phí töông öùng vôùi doanh thu goàm chi phí cuûa kyø taïo

ra doanh thu vaø chi phí cuûa caùc kyø tröôùc hoaëc chi phí phaûi traû nhöng lieân quan

ñeán doanh thu cuûa kyø ñoù.

Thaän troïng

08. Thaän troïng laø vieäc xem xeùt, caân nhaéc, phaùn ñoaùn caàn thieát ñeå laäp caùc öôùc

tính keá toaùn trong caùc ñieàu kieän khoâng chaéc chaén. Nguyeân taéc thaän troïng ñoøi

hoûi:

a. Phaûi laäp caùc khoaûn döï phoøng nhöng khoâng laäp quaù lôùn;

b. Khoâng ñaùnh giaù cao hôn giaù trò cuûa caùc taøi saûn vaø caùc khoaûn thu nhaäp;

c. Khoâng ñaùnh giaù thaáp hôn giaù trò cuûa caùc khoaûn nôï phaûi traû vaø chi phí;

d. Doanh thu vaø thu nhaäp chæ ñöôïc ghi nhaän khi coù baèng chöùng chaéc chaén veà

khaû naêng thu ñöôïc lôïi ích kinh teá, coøn chi phí phaûi ñöôïc ghi nhaän khi coù baèng

chöùng veà khaû naêng phaùt sinh chi phí.

Caùc ñònh nghóa veà taøi saûn vaø nôï phaûi traû

a) Taøi saûn: Laø nguoàn löïc do doanh nghieäp kieåm soaùt vaø coù theå thu ñöôïc lôïi ích

kinh teá trong töông lai.

b) Nôï phaûi traû: Laø nghóa vuï hieän taïi cuûa doanh nghieäp phaùt sinh töø caùc giao dòch

vaø söï kieän ñaõ qua maø doanh nghieäp phaûi thanh toaùn töø caùc nguoàn löïc cuûa mình.

Nhö vaäy theo yeâu caàu cuûa chuaån möïc chung phaûi phaûn aùnh trung thöïc,

ñuùng hieän traïng tình hình taøi saûn vaø nghóa vuï nôï phaûi traû. Ñeå thöïc hieän ñöôïc ñieàu

naøy, ñoøi hoûi phaûi trích laäp döï phoøng nhaèm buø ñaép nhöõng toån thaát taøi saûn cuõng

nhö caùc khoaûn nôï phaûi traû phaùt sinh trong töông lai.

2.2.1.3. Caùc chuaån möïc keá toaùn vaø caùc thoâng tö höôùng daãn coù lieân quan

ñeán döï phoøng:

Chuaån möïc keá toaùn goàm nhöõng nguyeân taéc vaø phöông phaùp keá toaùn cô

baûn ñeå ghi soå keá toaùn vaø laäp baùo caùo taøi chính (theo Luaät keá toaùn, ñieàu 8).

Noùi caùch khaùc, chuaån möïc keá toaùn laø nhöõng qui ñònh vaø höôùng daãn caùc

nguyeân taéc, noäi dung, phöông phaùp vaø thuû tuïc keá toaùn cô baûn chung nhaát laøm cô

sôû cho vieäc ghi cheùp keá toaùn vaø laäp baùo caùo taøi chính nhaèm ñaït ñöôïc söï trình baøy

trung thöïc, hôïp lyù veà tình hình taøi chính vaø keát quaû kinh doanh cuûa doanh

nghieäp.

Ñeå vaän duïng cuï theå caùc chuaån möïc keá toaùn trong thöïc teá, caàn döïa vaøo caùc

thoâng tö höôùng daãn, ñaëc bieät laø vieäc xöû lyù treân heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn.

Caùc chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam ñöôïc ban haønh döôùi daïng quyeát ñònh

cuûa Boä tröôûng Boä Taøi chính. Ngoaïi tröø moät soá chuaån möïc lieân quan ñeán trình

baøy BCTC, phaàn lôùn chuaån möïc thöôøng giaûi quyeát moät vaán ñeà cuï theå trong keá

toaùn.

Caùc chuaån möïc cuï theå lieân quan ñeán laäp döï phoøng coù theå keå ra bao goàm:

chuaån möïc VAS 02- Haøng toàn kho, chuaån möïc VAS18 - Caùc khoaûn döï phoøng, taøi

saûn vaø nôï tieàm taøng.

(cid:57) Chuaån möïc haøng toàn kho:

Lieân quan ñeán döï phoøng, chuaån möïc naøy ñeà caäp ñeán vieäc laäp döï phoøng

giaûm giaù haøng toàn kho khi giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa haøng toàn kho

nhoû hôn giaù goác.

(cid:57) Chuaån möïc taøi saûn vaø nôï tieàm taøng:

Chuaån möïc naøy ñöa ra quy ñònh vaø höôùng daãn caùc nguyeân taéc, phöông

phaùp keá toaùn caùc khoaûn döï phoøng, taøi saûn vaø nôï tieàm taøng, goàm: Nguyeân taéc ghi

nhaän; xaùc ñònh giaù trò; caùc khoaûn boài hoaøn; thay ñoåi caùc khoaûn döï phoøng; söû

duïng caùc khoaûn döï phoøng; aùp duïng nguyeân taéc ghi nhaän vaø xaùc ñònh giaù trò caùc

khoaûn döï phoøng laøm cô sôû laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính.

2.2.1.4. Cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp:

Cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp bao goàm caùc quyeát ñònh hoaëc thoâng tö cuûa

Boä Taøi chính, quy ñònh vaø höôùng daãn coâng vieäc keá toaùn cuï theå cuûa doanh

nghieäp. Cheá ñoä keá toaùn Vieät Nam laø vaên baûn phaùp lyù döôùi Luaät keá toaùn. Cheá ñoä

keá toaùn doanh nghieäp, goàm 4 phaàn:

- Heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn;

- Heä thoáng baùo caùo taøi chính;

- Cheá ñoä chöùng töø keá toaùn;

- Cheá ñoä soå keá toaùn.

Hieän nay, cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp coù theå chia laøm hai heä thoáng

chính:

Heä thoáng keá toaùn doanh nghieäp: Ban haønh theo quyeát ñònh soá 15/2006/

QÑ -BTC ngaøy 20 thaùng 3 naêm 2006 cuûa Boä tröôûng Boä Taøi chính aùp duïng cho

taát caû caùc doanh nghieäp, ngoaïi tröø caùc doanh nghieäp aùp duïng heä thoáng keá toaùn

doanh nghieäp vöøa vaø nhoû. Trong nhieàu naêm qua, heä thoáng naøy ñöôïc ñieàu chænh,

boå sung nhieàu laàn nhaèm:

- Phuø hôïp vôùi thöïc tieãn saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp vaø yeâu caàu hoäi

nhaäp.

- Phuø hôïp vôùi chuaån möïc keá toaùn ñaõ ban haønh.

- Chi tieát hoùa moät soá loaïi hình doanh nghieäp ñaëc bieät nhö doanh nghieäp coù voán

ñaàu tö nöôùc ngoaøi, caùc doanh nghieäp xaây laép v.v...

Cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp nhoû vaø vừa: Ban haønh theo quyeát ñònh

soá48/2006/QÑ-BTC cuûa Boä tröôûng Boä Taøi chính aùp duïng cho caùc doanh nghieäp

nhoû vaø vöøa thuoäc moïi lónh vöïc ñeå taïo cho caùc doanh nghieäp naøy coù ñieàu kieän aùp

duïng chuaån möïc keá toaùn, Heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn, Heä thoáng baùo caùo taøi

chính; Cheá ñoä chöùng töø keá toaùn; Cheá ñoä soå keá toaùn phuø hôïp vôùi quy moâ vaø yeâu

caàu quaûn lyù cuûa loaïi hình doanh nghieäp naøy, nhaèm taêng cöôøng hieäu quaû kinh

doanh.

2.2.1.5. Cô cheá taøi chính:

Ñeå haïch toaùn döï phoøng, ngoaøi caùc quy ñònh trong chuaån möïc keá toaùn coøn

coù caùc quy ñònh coù lieân quan nhö TT13/2006/TT-BTC ban haønh ngaøy 27/2/2006

(xem phuï luïc 4). Trong thoâng tö naøy ñeà caäp ñeán vieäc höôùng daãn trích laäp vaø söû

duïng caùc khoaûn döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho, toån thaát caùc khoaûn ñaàu tö taøi

chính, nôï khoù ñoøi vaø döï phoøng baûo haønh saûn phaåm, haøng hoùa, coâng trình xaây laép

taïi doanh nghieäp.

2.2.2. Phöông phaùp trích laäp vaø haïch toaùn döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö ngaén

haïn:

Tính ñeán nay (9.2006), Boä taøi chính ñaõ ban haønh 26 chuaån möïc keá toaùn

Vieät Nam vôùi ñaày ñuû caùc thoâng tö höôùng daãn. Theá nhöng, trong caùc chuaån möïc

keá toaùn ñaõ ñöôïc ban haønh, khoâng coù chuaån möïc lieân quan ñeán caùc khoaûn ñaàu tö.

Vieäc trích laäp, haïch toaùn döï phoøng ñöôïc tìm thaáy trong:

2.2.2.1. Quyeát ñònh 15/2006/QÑ-BTC:

Trong heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn thoáng nhaát ban haønh theo QÑ

15/2006/QÑ-BTC, coù ñeà caäp ñeán nhöõng noäi dung caên baûn lieân quan ñeán döï

phoøng nhö laø:

- Ñònh nghóa: Döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö ngaén haïn ñöôïc laäp ñeå ghi nhaän caùc

khoaûn loã coù theå phaùt sinh do söï suït giaûm giaù chöùng khoaùn ngaén haïn maø doanh

nghieäp ñang naém giöõ coù theå xaûy ra.

- Ñieàu kieän trích laäp döï phoøng: töông töï nhö Quyeát ñònh 1141TC/QÑ/CÑKT

- Phöông phaùp trích laäp: töông tö quyeát ñònh 1141TC/QÑ/CÑKT

- Taøi khoaûn söû duïng laø TK 129 “Döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö ngaén haïn”.

- Phöông phaùp haïch toaùn: haïch toaùn döï phoøng vaø ñieàu chænh caùc nieân ñoä keá tieáp

ñöôïc phaûn aùnh vaøo TK 635 “Chi phí taøi chính”.

2.2.2.2. Thoâng tö 13/2006/TT-BTC:

Thoâng tö 13/2006/TT-BTC laø thoâng tö höôùng daãn cheá ñoä trích laäp vaø söû

duïng caùc khoaûn döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho, toån thaát caùc khoaûn ñaàu tö taøi

chính, nôï khoù ñoøi vaø baûo haønh saûn phaåm, haøng hoaù, coâng trình xaây laép taïi doanh

nghieäp.

Lieân quan ñeán döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö ngaén haïn, thoâng tö 13/2006/TT-

BTC ñeà caäp nhöõng noäi dung sau:

- Ñònh nghóa: khaùc vôùi QÑ15/2006/QÑ-BTC, thoâng tö 13/2006/TT-BTC khoâng

söû duïng cuïm töø khoaûn ñaàu tö ngaén haïn maø thay vaøo ñoù laø cuïm töø khoaûn ñaàu tö

chöùng khoaùn vaø ñaõ ñònh nghóa nhö sau:

Döï phoøng toån thaát caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính laø döï phoøng phaàn giaù trò bò

toån thaát do caùc loaïi chöùng khoaùn ñaàu tö cuûa doanh nghieäp bò giaûm giaù; giaù trò caùc

khoaûn ñaàu tö taøi chính bò toån thaát do toå chöùc kinh teá maø doanh nghieäp ñang ñaàu

tö bò loã.

- Veà ñoái töôïng laäp döï phoøng thì töông töï nhö QÑ15/2006/QÑ-BTC.

Rieâng ñoái vôùi caùc coâng ty chuyeân kinh doanh chöùng khoaùn khoâng thuoäc

ñoái töôïng aùp duïng quy ñònh veà vieäc trích laäp döï phoøng toån thaát caùc khoaûn ñaàu tö

chöùng khoaùn theo quy ñònh taïi thoâng tö 13/2006/TT-BTC.

- Töông töï nhö QÑ15/2006/QÑ-BTC, möùc trích laäp döï phoøng ñöôïc tính theo

coâng thöùc sau:

= x -

Soá löôïng chöùng khoaùn giaûm giaù taïi thôøi ñieåm laäp BCTC

Giaù goác chöùng khoaùn ghi treân soå keá toaùn Giaù chöùng khoaùn thöïc teá treân thò tröôøng Möùc döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö chöùng khoaùn

2.2.3. Phöông phaùp trích laäp vaø haïch toaùn döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö daøi

haïn khaùc:

Töông tö nhö döï phoøng giaûm giaù caùc khoaûn ñaàu tö ngaén haïn, ñeán nay

trong heä thoáng chuaån möïc keá toaùn ñöôïc ban haønh, chöa coù chuaån möïc rieâng ñeå

giaûi quyeát ñaày ñuû veà döï phoøng giaûm giaù caùc khoaûn ñaàu tö daøi haïn khaùc .

Caùc quy ñònh lieân quan ñeán döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö daøi haïn coù theå tìm

thaáy trong:

2.2.3.1. Quyeát ñònh 15/2006/QÑ-BTC:

Trong heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn thoáng nhaát ban haønh theo quyeát ñònh

15/2006/QÑ-BTC coù ñeà caäp ñeán caùc noäi dung lieân quan ñeán döï phoøng giaûm giaù

caùc khoaûn ñaàu tö daøi haïn, döï phoøng giaûm giaù chöùng khoaùn ñaàu tö trong hoaït

ñoäng ñaàu tö taøi chính laø phaàn döï phoøng giaù trò bò toån thaát do giaûm giaù caùc loaïi

chöùng khoaùn.

- Ñònh nghóa : Döï phoøng toån thaát do giaûm giaù caùc khoaûn ñaàu tö daøi haïn hoaëc do

doanh nghieäp nhaän voán goùp ñaàu tö bò loã phaûi goïi theâm voán.

- Ñieàu kieän trích laäp döï phoøng: Töông töï nhö ñieàu kieän trong 1141-

TC/QÑ/CÑKT.

- Taøi khoaûn söû duïng laø TK 229 “Döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö daøi haïn”.

- Phöông phaùp haïch toaùn: möùc laäp döï phoøng vaø ñieàu chænh ñöôïc phaûn aùnh vaøo

TK 635 “Chi phí taøi chính”

2.2.3.2. Thoâng tö 13/2006/TT-BTC:

Theo TT13/2006/TT-BTC ngaøy 27/2/2006 ñaõ höôùng daãn phöông phaùp laäp

döï phoøng caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính daøi haïn. Theo thoâng tö naøy thì phöông phaùp

laäp döï phoøng cho caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính daøi haïn nhö sau:

- Veà möùc trích laäp: töông töï quy ñònh trong quyeát ñònh 15/2006/QÑ-BTC

Ngoaøi nhöõng noäi dung treân, TT13/2006/TT-BTC coøn ñeà caäp ñeán caùc

khoaûn voán cuûa Toång coâng ty ñaàu tö vaøo caùc coâng ty thaønh vieân hoaëc cuûa Toång

coâng ty, coâng ty ñaàu tö vaøo coâng ty traùch nhieäm höõu haïn nhaø nöôùc moät thaønh

vieân, coâng ty traùch nhieäm höõu haïn hai thaønh vieân trôû leân, coâng ty coå phaàn, coâng

ty hôïp danh, coâng ty lieân doanh, coâng ty lieân keát vaø caùc khoaûn ñaàu tö daøi haïn

khaùc phaûi trích laäp döï phoøng, neáu doanh nghieäp nhaän voán goùp ñaàu tö bò loã phaûi

goïi theâm voán (Tröø tröôøng hôïp loã theo keá hoaïch ñöôïc xaùc ñònh trong phöông aùn

tröôùc khi ñaàu tö), möùc trích laäp döï phoøng cho moãi khoaûn ñaàu tö taøi chính ñöôïc

tính theo coâng thöùc:

Möùc döï Voán ñaàu tö cuûa doanh

phoøng toån Toång voán goùp Voán chuû nghieäp

thaát caùc = thöïc teá cuûa caùc - sôû höõu x

khoaûn ñaàu beân taïi doanh thöïc coù Toång voán goùp thöïc teá cuûa

tö TC daøi nghieäp caùc beân taïi doanh nghieäp

haïn

- Möùc trích toái ña cho moãi khoaûn ñaàu tö daøi haïn baèng soá voán ñaõ ñaàu tö.

- Voán goùp thöïc teá cuûa caùc beân taïi caùc toå chöùc kinh teá ñöôïc xaùc ñònh treân baûng

caân ñoái keá toaùn cuûa toå chöùc kinh teá naêm tröôùc thôøi ñieåm trích laäp döï phoøng (maõ

soá 411 – 412 baûng caân ñoái keá toaùn ban haønh keøm theo thoâng tö soá 23/2005/TT-

BTC ngaøy 30/3/2005 cuûa Boä Taøi chính).

- Voán chuû sôû höõu thöïc coù ñöôïc xaùc ñònh taïi baûng caân ñoái keá toaùn cuûa toå chöùc

kinh teá naêm tröôùc thôøi ñieåm trích laäp döï phoøng (maõ soá 410 baûng caân ñoái keá toaùn

ban haønh keøm theo thoâng tö soá 23/2005/TT-BTC ngaøy 30/3/2005 cuûa Boä Taøi

chính).

- Doanh nghieäp phaûi laäp döï phoøng rieâng cho töøng khoaûn ñaàu tö taøi chính coù toån

thaát vaø ñöôïc toång hôïp vaøo baûng keâ chi tieát döï phoøng toån thaát ñaàu tö taøi chính.

Baûng keâ laø caên cöù ñeå haïch toaùn vaøo chi phí taøi chính cuûa doanh nghieäp.

- Ñieàu kieän ñeå trích laäp döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö daøi haïn: töông töï quy ñònh

trong QÑ 15/2006/QÑ-BTC.

2.2.4. Phöông phaùp trích laäp vaø haïch toaùn döï phoøng nôï khoù ñoøi:

Hieän nay vaãn chöa coù chuaån möïc keá toaùn rieâng ñeå trình baøy veà döï phoøng

nôï khoù ñoøi, caùc quy ñònh lieân quan ñeán döï phoøng nôï khoù ñoøi chæ ñöôïc tìm thaáy

trong QÑ15/2006/QÑ-BTC vaø TT13/2006/TT-BTC.

2.2.4.1. Quyeát ñònh 15/2006/QÑ-BTC:

Trong heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn thoáng nhaát ban haønh theo QÑ

15/2006/QÑ-BTC ñaõ ñeà caäp moät soá noäi dung lieân quan ñeán döï phoøng phaûi thu

khoù ñoøi nhö sau:

- Ñònh nghóa: Nôï phaûi thu quaù haïn thanh toaùn ghi trong hôïp ñoàng kinh teá, caùc

kheá öôùc vay nôï, baûn cam keát hôïp ñoàng hoaëc cam keát nôï, doanh nghieäp ñaõ ñoøi

nhieáu laàn nhöng vaãn chöa thu ñöôïc;

- Nôï phaûi thu chöa ñeán haïn thanh toaùn nhöng khaùch haøng nôï ñaõ laâm vaøo tình

traïng phaù saûn hoaëc ñang laøm thuû tuïc giaûi theå, maát tích, boû troán.

- Ñieàu kieän ñeå xaùc ñònh caùc khoaûn phaûi thu khoù ñoøi:

+ Soá tieàn phaûi thu ñöôïc theo doõi cho töøng ñoái töôïng, theo töøng noäi dung, töøng

khoaûn nôï, trong ñoù ghi roõ soá nôï phaûi thu khoù ñoøi;

+ Phaûi coù chöùng töø goác hoaëc giaáy xaùc nhaän cuûa khaùch nôï veà soá tieàn coøn nôï

chöa traû bao goàm: Hôïp ñoàng kinh teá, kheá öôùc vay nôï, baûn thanh lyù hôïp ñoàng,

cam keát nôï, ñoái chieáu coâng nô v.v...

- Phương phaùp haïch toaùn:

+ Cuoái kyø keá toaùn naêm hoaëc cuoái kyø keá toaùn giöõa nieân ñoä (ñoái vôùi nhöõng

doanh nghieäp coù laäp baùo caùo taøi chính giöõa nieân ñoä), doanh nghieäp caên cöù vaøo

caùc khoaûn nôï phaûi thu ñöôïc xaùc ñònh laø khoâng chaéc chaén thu ñöôïc, tính toaùn vaø

laäp döï phoøng cho caùc khoaûn phaûi thu khoù ñoøi.

- Taøi khoaûn söû duïng ñeå phaûn aùnh laø TK 139 “Döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi” vaø

642 “Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp”.

2.2.4.2. Thoâng tö 13/2006/TT-BTC:

Ñeå laøm roõ veà vieäc laäp döï phoøng cho caùc khoaûn phaûi thu khoù ñoøi, ngaøy

27/2/2006 Boä Taøi chính ñaõ ban haønh thoâng tö 13/2006/TT-BTC, vôùi caùc noäi dung

lieân quan ñeán döï phoøng bao goàm:

- Ñònh nghóa : töông töï nhö trong QÑ15/2006/QÑ-BTC

- Möùc trích laäp:

+ 30% giaù trò ñoái vôùi khoaûn nôï phaûi thu quaù haïn töø 3 thaùng ñeán döôùi 1 naêm.

+ 50% giaù trò ñoái vôùi khoaûn nôï phaûi thu quaù haïn töø 1 naêm ñeán döôùi 2 naêm.

+ 70% giaù trò ñoái vôùi khoaûn nôï phaûi thu quaù haïn töø 2 naêm ñeán döôùi 3 naêm.

Rieâng ñoái vôùi nôï phaûi thu chöa ñeán haïn thanh toaùn nhöng toå chöùc kinh teá ñaõ

laâm vaøo tình traïng phaù saûn hoaëc ñang laøm thuû tuïc giaûi theå; con nôï maát tích, boû

troán, ñang bò caùc cô quan phaùp luaät truy toá, giam giöõ, xeùt xöû hoaëc ñang thi haønh

aùn vv... thì doanh nghieäp döï kieán möùc toån thaát khoâng thu hoài ñöôïc ñeå trích laäp döï

phoøng.

- Ñieàu kieän ñeå ghi nhaän laø moät khoaûn nôï phaûi thu khoù ñoøi:

+ Khoaûn nôï phaûi coù chöùng töø goác, coù ñoái chieáu xaùc nhaän cuûa khaùch nôï veà soá

tieàn coøn nôï bao goàm: hôïp ñoàng kinh teá, kheá öôùc vay nôï, baûn thanh lyù hôïp ñoàng,

cam keát nôï, ñoái chieáu coâng nôï vaø caùc chöùng töø khaùc.

+ Nôï phaûi thu ñaõ quaù haïn thanh toaùn ghi trong hôïp ñoàng kinh teá, caùc kheá öôùc

vay nôï, hoaëc caùc cam keát nôï khaùc.

+ Nôï phaûi thu chöa ñeán haïn thanh toaùn nhöng khaùch haøng nôï ñaõ laâm vaøo

tình traïng phaù saûn hoaëc ñang laøm thuû tuïc giaûi theå, maát tích, boû troán ñang bò caùc

cô qua phaùp luaät truy toá, giam giöõ, xeùt xöû, ñang thi haønh aùn hoaëc cheát.

2.2.5. Phöông phaùp trích laäp vaø haïch toaùn döï phoøng giaûm giaù haøng toàn

kho:

Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho ñöôïc tìm thaáy trong caùc quy ñònh sau:

2.2.5.1. Chuaån möïc keá toaùn haøng toàn kho VAS 02:

Chuaån möïc keá toaùn VAS 02 ñöa ra moät soá qui ñònh khi laäp döï phoøng

giaûm giaù haøng toàn kho:

Cuoái kyø keá toaùn naêm, khi giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa haøng toàn

kho nhoû hôn giaù goác thì phaûi laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho. khi laäp döï

phoøng caàn phaûi tuaân thuû moät soá qui ñònh sau:

- Soá döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho ñöôïc laäp laø soá cheânh leäch giöõa giaù goác cuûa

haøng toàn kho lôùn hôn giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa chuùng. Vieäc laäp döï

phoøng giaûm giaù haøng toàn kho ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû töøng maët haøng toàn kho.

- Vieäc öôùc tính giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa haøng toàn kho döïa treân

baèng chöùng tin caäy thu thaäp ñöôïc taïi thôøi ñieåm öôùc tính. Vieäc öôùc tính naøy phaûi

tính ñeán söï bieán ñoäng cuûa giaù caû hoaëc chi phí tröïc tieáp lieân quan ñeán caùc söï kieän

dieãn ra sau ngaøy keát thuùc naêm taøi chính, maø caùc söï kieän naøy ñöôïc xaùc nhaän vôùi

caùc ñieàu kieän hieän coù ôû thôøi ñieåm öôùc tính.

- Khi öôùc tính giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc phaûi öôùc tính ñeán muïc ñích döï

tröõ haøng toàn kho. Ví duï, giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa löôïng haøng toàn

kho döï tröõ ñeå ñaûm baûo cho caùc hôïp ñoàng baùn haøng hoaëc cung caáp dòch vuï khoâng

theå huyû boû phaûi ñöa vaøo giaù trò trong hôïp ñoàng. Neáu soá haøng ñang toàn kho lôùn

hôn soá haøng caàn cho hôïp ñoàng thì giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa soá

cheânh leäch giöõa haøng ñang toàn kho lôùn hôn soá haøng caàn cho hôïp ñoàng ñöôïc ñaùnh

giaù treân cô sôû giaù baùn öôùc tính.

- Nguyeân lieäu, vaät lieäu vaø coâng cuï, duïng cuï döï tröõ ñeå söû duïng cho muïc ñích saûn

xuaát saûn phaåm khoâng ñöôïc ñaùnh giaù thaáp hôn giaù goác neáu saûn phaåm do chuùng

goùp phaàn caáu taïo neân seõ ñöôïc baùn baèng hoaëc cao hôn giaù thaønh saûn xuaát cuûa saûn

phaåm. Coøn khi coù söï giaûm giaù cuûa nguyeân lieäu, vaät lieäu vaø coâng cuï, duïng cuï maø

giaù thaønh saûn xuaát saûn phaåm cao hôn giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa saûn

phaåm, thì nguyeân lieäu, vaät lieäu vaø coâng cuï, duïng cuï toàn kho ñöôïc ñaùnh giaù giaûm

xuoáng baèng vôùi giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa chuùng.

- Cuoái kyø keá toaùn naêm tieáp theo, phaûi thöïc hieän ñaùnh giaù môùi veà giaù trò thuaàn coù

theå thöïc hieän ñöôïc cuûa haøng toàn kho cuoái naêm ñoù. Tröôøng hôïp cuoái kyø keá toaùn

naêm nay, neáu khoaûn döï phoøng haøng toàn kho phaûi laäp thaáp hôn khoaûn döï phoøng

giaûm giaù haøng toàn kho ñaõ laäp ôû cuoái kyø keá toaùn naêm tröôùc thì soá cheânh leäch lôùn

hôn phaûi ñöôïc hoaøn nhaäp.

2.2.5.2. Chuaån möïc VAS 23 - Caùc söï kieän phaùt sinh sau ngaøy keát thuùc kyø

keá toaùn naêm:

Trong khoaûn b) ñoaïn 7 quy ñònh nhö sau:

Thoâng tin nhaän ñöôïc sau ngaøy keát thuùc kyø keá toaùn naêm cung caáp baèng

chöùng veà moät taøi saûn bò toån thaát trong kyø keá toaùn naêm, hoaëc giaù trò cuûa khoaûn toån

thaát ñöôïc ghi nhaän töø tröôùc ñoái vôùi taøi saûn naøy caàn phaûi ñieàu chænh, ví duï nhö:

Haøng toàn kho ñöôïc baùn sau ngaøy keát thuùc kyø keá toaùn naêm cung caáp baèng chöùng

veà giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc vaøo ngaøy keát thuùc kyø keá toaùn naêm cuûa

haøng toàn kho.

2.2.5.3. Thoâng tö 89/2002/TT-BTC:

Ñeå höôùng daãn thöïc hieän chuaån möïc keá toaùn ñôït 1, ngaøy 9/10/2002 Boä Taøi

chính ñaõ ban haønh thoâng tö 89/2002/TT-BTC lieân quan ñeán döï phoøng giaûm giaù

haøng toàn kho, TT 89/2002/TT-BTC chuû yeáu taäp trung höôùng daãn phöông phaùp

ghi cheùp vaøo caùc taøi khoaûn coù lieân quan. Taøi khoaûn söû duïng ñeå ghi nhaän döï

phoøng giaûm giaù haøng toàn kho laø TK 159 “Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho” vaø

TK 632 “Giaù voán haøng baùn”.

2.2.5.4. QÑ15/2006/QÑ-BTC:

Trong heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn ban haønh theo QÑ15/2006/QÑ-BTC, döï

phoøng giaûm giaù haøng toàn kho ñöôïc trình baøy trong TK 159.

- Veà ñònh nghóa: döï phoøng laø khoaûn döï tính tröôùc ñeå ñöa vaøo chi phí saûn xuaát,

kinh doanh phaàn giaù trò bò giaûm xuoáng thaáp hôn giaù trò ñaõ ghi soå keá toaùn cuûa

haøng toàn kho.

- Ñieàu kieän ñeå trích laäp döï phoøng:

+ Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho ñöôïc laäp khi giaù trò thuaàn coù theå thöïc

hieän ñöôïc cuûa haøng toàn kho nhoû hôn giaù goác vaø ñöôïc ghi nhaän vaøo giaù voán haøng

baùn trong kyø.

+ Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho ñöôïc laäp vaøo cuoái kyø keá toaùn naêm khi

laäp baùo caùo taøi chính. Khi laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho phaûi ñöôïc thöïc

hieän theo ñuùng caùc quy ñònh cuûa chuaån möïc keá toaùn “Haøng toàn kho” vaø quy ñònh

cuûa cheá ñoä taøi chính hieän haønh.

+ Vieäc laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho phaûi tính theo töøng loaïi vaät tö,

haøng hoaù, saûn phaåm toàn kho. Ñoái vôùi dòch vuï cung caáp dôõ dang, vieäc laäp döï

phoøng giaûm giaù haøng toàn kho phaûi ñöôïc tính theo töøng loaïi dòch vuï coù möùc giaù

rieâng bieät.

- Phöông phaùp haïch toaùn: töông töï nhö höôùng daãn cuûa thoâng tö TT 89/2002/TT-

BTC.

2.2.5.5. Thoâng tö 13/2006/TT-BTC:

Trong thoâng tö 13/2006/TT-BTC ñeà caäp ñeán caùc noäi dung lieân quan trích

laäp döï phoøng nhö sau:

- Möùc trích laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho ñöôïc thöïc hieän theo coâng thöùc:

Möùc döï Löôïng vaät tö haøng Giaù goác Giaù trò thuaàn

= - x phoøng giaûm hoaù thöïc teá toàn kho haøng toàn coù theå thöïc

giaù vaät tö taïi thôøi ñieåm laäp baùo kho theo soå hieän ñöôïc cuûa

haøng hoaù caùo taøi chính keá toaùn haøng toàn kho

- Ñieàu kieän ñeå trích laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho:

+ Nhöõng vaät tö, haøng hoaù ñöôïc trích laäp döï phoøng giaûm giaù phaûi coù hoaù ñôn

chöùng töø hôïp phaùp theo quy ñònh cuûa Boä Taøi chính hoaëc coù baèng chöùng khaùc

chöùng minh giaù voán haøng toàn kho.

+ Laø nhöõng vaät tö, haøng hoaù thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa doanh nghieäp, toàn kho

taïi thôøi ñieåm laäp baùo caùo taøi chính.

2.2.6. Phöông phaùp trích laäp vaø haïch toaùn döï phoøng nôï phaûi traû:

Döï phoøng nôï phaûi traû laø moät khaùi nieäm môùi xuaát hieän gaàn ñaây. Caùc quy

ñònh lieân quan ñeán döï phoøng nôï phaûi traû coù theå tìm thaáy trong:

2.2.6.1. Chuaån möïc VAS 18:

Vaøo ngaøy 28 thaùng 12 naêm 2005 Boä Taøi chính ra quyeát ñònh

100/2005/QÑ-BTC ban haønh boán chuaån möïc keá toaùn ñôït 5, trong ñoù cuaån möïc

VAS18 coù teân “Döï phoøng taøi saûn vaø nôï tieàm taøng”.

Caùc noäi dung lieân quan ñeán döï phoøng nôï phaûi traû theo chuaån möïc VAS18,

bao goàm:

- Ñònh nghóa: Döï phoøng nôï phaûi traû laø caùc khoaûn döï phoøng veà taøi saûn vaø nôï tieàm

taøng, ngoaïi tröø caùc khoaûn phaùt sinh töø caùc hôïp ñoàng thoâng thöôøng, khoâng keå caùc

hoäp ñoàng coù ruûi ro lôùn.

Nôï tieàm taøng:

- Nghóa vuï nôï coù khaû naêng phaùt sinh töø caùc söï kieän ñaõ qua vaø söï toàn taïi cuûa

nghóa vuï nôï naøy seõ chæ ñöôïc xaùc nhaän bôûi khaû naêng hay xaûy ra hoaëc khoâng xaûy

ra cuûa moät hoaëc nhieàu söï kieän khoâng chaéc chaén trong töông lai hoaøn toaøn khoâng

naèm trong phaïm vi kieåm soaùt cuûa doanh nghieäp; hoaëc

Taøi saûn tieàm taøng:

Taøi saûn tieàm taøng laø taøi saûn coù khaû naêng phaùt sinh töø caùc söï kieän ñaõ xaûy

ra vaø söï toàn taïi cuûa taøi saûn naøy chæ ñöôïc xaùc nhaän bôûi khaû naêng hay xaûy ra hoaëc

khoâng hay xaûy ra cuûa moät hoaëc nhieàu söï kieän khoâng chaéc chaén trong töông lai

hoaøn toaøn khoâng naèm trong phaïm vi kieåm soaùt cuûa doanh nghieäp.

Doanh nghieäp khoâng ñöôïc ghi nhaän caùc taøi saûn tieàm taøng trong baùo caùo

taøi chính, bôûi vì ñieàu naøy daãn ñeán vieäc ghi nhaän khoaûn thu thaäp maø coù theå khoâng

bao giôø thu ñöôïc.

- Caùc loaïi döï phoøng;

- Ñieàu kieän ñeå trích laäp döï phoøng:

+ Doanh nghieäp coù nghóa vuï nôï hieän taïi (nghóa vuï phaùp lyù hoaëc nghóa vuï

lieân ñôùi) do keát quaû töø moät söï kieän xaûy ra;

+ Söï giaûm suùt veà nhöõng lôïi ích kinh teá coù theå xaûy ra daãn ñeán vieäc yeâu caàu

phaûi thanh toaùn nghóa vuï nôï; vaø

+ Ñöa ra moät öôùc tính ñaùng tin caäy veà giaù trò cuûa nghóa vuï nôï ñoù.

- Phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò:

+ Giaù trò ghi nhaän moät khoaûn döï phoøng phaûi laø giaù trò ñöôïc öôùc tính hôïp lyù

nhaát veà khoaûn tieàn seõ phaûi chi ñeå thanh toaùn nghóa vuï nôï hieän taïi taïi ngaøy keát

thuùc kyø keá toaùn naêm.

+ Giaù trò öôùc tính hôïp lyù nhaát veà khoaûn chi phí ñeå thanh toaùn nghóa vuï nôï

hieän taïi laø giaù trò maø doanh nghieäp seõ phaûi thanh toaùn nghóa vuï nôï hoaëc chuyeån

nhöôïng cho beân thöù ba taïi ngaøy keát thuùc kyø keá toaùn naêm. Thöôøng laø khoâng theå

boû ra chi phí raát cao ñeå thanh toaùn hoaëc chuyeån nhöôïng nghóa vuï nôï taïi ngaøy keát

thuùc kyø keá toaùn naêm. Tuy nhieân, caùch öôùc tính veà giaù trò maø doanh nghieäp phaûi

suy tính ñeå thanh toaùn hoaëc chuyeån nhöôïng nghóa vuï nôï seõ ñöa ra ñöôïc giaù trò

öôùc tính ñaùng tin caäy nhaát veà chi phí seõ phaûi duøng ñeå thanh toaùn nghóa vuï hieän

taïi ngaøy keát thuùc kyø keá toaùn naêm.

+ Caùch öôùc tính veà keát quaû vaø aûnh höôûng taøi chính ñeàu ñöôïc xaùc ñònh thoâng

qua ñaùnh giaù cuûa Ban giaùm ñoác doanh nghieäp, ñöôïc boå sung thoâng qua kinh

nghieäm töø caùc hoaït ñoäng töông töï vaø caùc baûng baùo caùo cuûa chuyeân gia ñoäc laäp.

Caùc caên cöù coù theå döïa treân bao goàm caû caùc söï kieän xaûy ra sau ngaøy keát thuùc kyø

keá toaùn naêm.

2.2.6.2. Thoâng tö 21/2006/TT-BTC:

Ñeå höôùng daãn chi tieát chuaån möïc VAS18. Boä Taøi chính ñaõ ban haønh thoâng

tö 21/2006/TT-BTC, vôùi nhöõng noäi dung chính nhö sau:

- Ñònh nghóa : töông töï nhö trong chuaån möïc VAS18

- Caùc khoaûn döï phoøng phaûi traû thöôøng bao goàm:

+ Döï phoøng phaûi traû baûo haønh saûn phaåm;

+ Döï phoøng phaûi traû taùi cô caáu doanh nghieäp;

+ Döï phoøng phaûi traû ñoái vôùi hôïp ñoàng coù ruûi ro lôùn trong ñoù nhöõng chi phí

baét buoäc phaûi traû cho caùc nghóa vuï lieân quan ñeán hôïp ñoàng vöôït quaù nhöõng lôïi

ích kinh teá döï tính thu ñöôïc töø hôïp ñoàng ñoù;

+ Döï phoøng phaûi traû khaùc.

- Phöông phaùp haïch toaùn:

Ñeå haïch toaùn caùc khoaûn döï phoøng, keá toaùn söû duïng TK 352 “Döï phoøng

phaûi traû”.

Sau khi ban haønh chuaån möïc VAS18 vaø thoâng tö höôùng daãn, ngaøy

20/3/2006 Boä Taøi chính ra quyeát ñònh soá 15/2006/QÑ-BTC ban haønh cheá ñoä keá

toaùn môùi, trong ñoù coù söûa ñoåi boå sung moät soá taøi khoaûn trong baûng heä thoáng taøi

khoaûn keá toaùn thoáng nhaát, TK 352 “Döï phoøng phaûi traû” cuõng ñöôïc boå sung trong

quyeát ñònh naøy vôùi noäi dung döïa treân cô sôû cuûa chuaån möïc VAS18 vaø thoâng tö

höôùng daãn chuaån möïc naøy. Do ñoù, phaàn phöông phaùp haïch toaùn cuõng nhö keát

caáu cuûa TK 352 cuõng ñöôïc trình baøy gioáng trong thoâng tö höôùng daãn chuaån möïc.

Tuy nhieân, ñeå höôùng daãn cuï theå hôn ñoái vôùi taát caû caùc loaïi döï phoøng trong heä

thoáng keá toaùn hieän haønh, ngaøy 27/2/2006 Boä Taøi chính ñaõ ban haønh thoâng tö

13/2006/TT-BTC. Theo thoâng tö naøy thì möùc trích laäp döï phoøng cho khoaûn baûo

haønh saûn phaåm, haøng hoaù, coâng trình xaây laép khoâng quaù 5% toång doanh thu tieâu

thuï cuûa caùc saûn phaåm haøng hoaù.

2.3. ÑAÙNH GIAÙ THÖÏC TRAÏNG KEÁ TOAÙN DÖÏ PHOØNG TAÏI VIEÄT NAM

2.3.1. Öu ñieåm :

So vôùi caùc quy ñònh trong giai ñoaïn 1995-2001, heä thoáng keá toaùn hieän

haønh lieân quan ñeán döï phoøng coù nhöõng öu ñieåm noåi baät nhö sau:

2.3.1.1. Ñaõ thieát laäp moät soá caùc chuaån möïc keá toaùn coù lieân quan:

- Thaät vaäy, tuy chöa ñaày ñuû nhöng Vieät Nam ñaõ coù böôùc tieán ñaùng keå trong vieäc

xaây döïng vaø ban haønh caùc chuaån möïc keá toaùn. Caùc chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam

ñöôïc xaây döïng phuø hôïp vôùi chuaån möïc keá toaùn quoác teá. Beân caïnh caùc chuaån

möïc, coøn coù caùc thoâng tö höôùng daãn caùch keá toaùn coù theå vaän duïng xöû lyù treân taøi

khoaûn laäp baùo caùo taøi chính thoáng nhaát.

- Vieäc ban haønh caùc chuaån möïc giuùp giaûi quyeát moät caùch caên baûn caùc vaán ñeà

lieân quan ñeán caùc khoaûn muïc vaø thoâng tin caàn trình baøy treân baùo caùo taøi chính.

- Trong caùc chuaån möïc ñöôïc ban haønh, coù nhieàu chuaån möïc ñeà caäp ñeán döï

phoøng nhö chuaån möïc VAS 02 - Haøng toàn kho, chuaån möïc VAS 23 - Caùc söï kieän

phaùt sinh sau ngaøy keát thuùc kyø keá toaùn naêm. Ngoaøi caùc loaïi döï phoøng ñaõ ñöôïc ñeà

caäp trong giai ñoaïn tröôùc, gaàn ñaây Boä Taøi chính ñaõ ban haønh chuaån möïc veà döï

phoøng nôï phaûi traû. Coù theå noùi ñaây laø moät böôùc tieán boä cuûa heä thoáng keá toaùn Vieät

Nam vaø böôùc daàu hoäi nhaäp vôùi thoâng leä quoác teá.

2.3.1.2. Phaàn lôùn caùc quy ñònh veà laäp döï phoøng phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá:

Thaäy vaäy, do ñaëc ñieåm cuûa chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam ñöôïc soaïn thaûo

theo chuaån möïc quoác teá veà keá toaùn, vì vaäy phaàn lôùn caùc quy ñònh veà döï phoøng

trong caùc thoâng tö höôùng daãn phuø hôïp vôùi thoâng leä chung, maø cuï theå laø:

Ñoái vôùi haøng toàn kho caùc quy ñònh lieân quan ñeán cô sôû laäp döï phoøng, baèng

chöùng, muïc ñích döõ tröø haøng toàn kho v.v… ñeàu phuø hôïp vôùi quy ñònh quoác teá.

- Cô sôû laäp döï phoøng theo VAS 02, khi giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän thaáp hôn

giaù goác. Ñeå phaûn aùnh haøng toàn kho theo giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän, doanh

nghieäp seõ tieán haønh laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho.

- Baèng chöùng laäp döï phoøng:

Baèng chöùng coøn phaûi keå ñeán caùc söï kieän dieãn ra sau ngaøy keát thuùc naêm

taøi chính, maø caùc söï kieän naøy ñöôïc xaùc nhaän vôùi caùc ñieàu kieän hieän coù ôû thôøi

ñieåm öôùc tính.

- Muïc ñích döï tröõ haøng toàn kho: quy ñònh trong keá toaùn Vieät Nam cuõng töông töï

nhö quoác teá.

Ñoái vôùi döï phoøng nôï phaûi traû. Haàu heát caùc noäi dung trong chuaån möïc

VAS18 ñeàu phuø hôïp vôùi chuaån möïc quoác teá nhö: ñònh nghóa, phöông phaùp öôùc

tính, baèng chöùng v.v…

2.3.1.3. Beân caïnh caùc quy ñònh trong chuaån möïc vaø thoâng tö höôùng daãn

thöïc hieän chuaån möïc, coøn coù caùc quy ñònh trong heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn

thoáng nhaát:

Ñaây laø moät ñaëïc ñieåm khaù rieâng bieät cuûa Vieät Nam, beân caïnh caùc chuaån

möïc mang tính nguyeân taéc coøn coù heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn thoáng nhaát. Caùc

höôùng daãn veà döï phoøng trong heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn thoáng nhaát seõ giuùp deã

daøng aùp duïng trong thöïc teá vaø giuùp thoáng nhaát trong coâng taùc keá toaùn.

2.3.2. Toàn taïi:

Beân caïnh caùc öu ñieåm noùi treân, lieân quan ñeán döï phoøng, caùc quy ñònh

hieän haønh coøn toàn taïi moät soá vaán ñeà sau:

2.3.2.1. Döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö ngaén haïn:

1. Veà chuaån möïc keá toaùn:

Hieän nay Vieät Nam chöa coù chuaån möïc keá toaùn veà coâng cuï taøi chính ñeå

giaûi quyeát ñaày ñuû ñònh nghóa, phöông phaùp haïch toaùn döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö.

Vieäc giaûi quyeát chæ ñöôïc tìm thaáy trong QÑ15/2006/QÑ -BTC vaø TT13/

2006/TT- BTC. Thieáu chuaån möïc keá toaùn seõ khoâng giaûi quyeát moät caùch thoaû

ñaùng veà nguyeân taéc lieân quan ñeán döï phoøng.

2. Ñieàu kieän laäp döï phoøng:

- Quyeát ñònh 15/2006/QÑ-BTC vaø thoâng tö 23/2005/TT-BTC chæ cho pheùp laäp

döï phoøng caùc chöùng khoaùn ñaàu tö ñöôïc mua, baùn treân thò tröôøng. Ñieàu naøy daãn

ñeán thoâng tin trình baøy treân baùo caùo taøi chính coù theå seõ vi phaïm nguyeân taéc thaän

troïng trong keá toaùn. Bôûi leõ, coù nhieàu tröôøng hôïp caùc chöùng khoaùn do doanh

nghieäp naém giöõ bò giaûm giaù nhöng do khoâng thuoäc nhoùm chöùng khoaùn nieâm yeát,

neân söï suït giaûm naøy khoâng ñöôïc ghi nhaän vaø trình baøy treân BCTCù.

- Chöa ñöa ra ñöôïc höôùng daãn cuï theå veà phöông phaùp xaùc ñònh giaù cho caùc

chöùng khoaùn nieâm yeát nhö thôøi gian xaùc ñònh giaù giao dịch nếu ngaøy 31/12 rôi

vaøo ngaøy nghæ.

3. Khoâng taùch baïch giöõa coå phieáu vaø traùi phieáu:

Trong caùc quy ñònh chæ duøng thuaät ngöõ chung chung laø chöùng khoaùn. Thaät

ra, trong chöùng khoaùn coù 2 loaïi chính laø coå phieáu vaø traùi phieáu.

- Ñoái vôùi coå phieáu coù theå döïa vaøo giaù treân thò tröôøng nhö ñaõ neâu ôû phaàn treân.

- Ñoái vôùi traùi phieáu chöa coù quy ñònh naøo ñeà caäp ñeán vieäc höôùng daãn ñoái vôùi

traùi phieáu.

- Chöa cho pheùp söï vaän duïng giaù hôïp lyù ñeå ñònh giaù cho moät soá khoaûn ñaàu tö.

Vieäc chæ quan taâm ñeán giaûm giaù ñeå laäp döï phoøng maø khoâng quan taâm ñeán söï

taêng giaù ñoái vôùi caùc chöùng khoaùn deã daøng chuyeån hoùa thaønh tieàn laø phöông phaùp

ñònh giaù khoâng phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá. Thaät vaäy, theo chuaån möïc IAS 39,

do moät soá caùc khoaûn ñaàu tö doanh nghieäp naém giöõ vôùi yù ñònh baùn ngay vaø deã

daøng chuyeån hoùa thaønh tieàn, vaøo cuoái thôøi khoùa thoâng thöôøng seõ khoâng tieán

haønh laäp döï phoøng maø seõ ñaùnh giaù theo giaù hôïp lyù. Ñieàu doù coù nghóa caàn quan

taâm söï taêng giaù cuõng nhö giaûm giaù (töông töï ngoaïi teä).

2.3.2.2 Döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö daøi haïn:

- Töông töï nhö döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö ngaén haïn, hieän nay ôû Vieät Nam chöa

coù chuaån möïc rieâng ñeå quy ñònh vaø höôùng daãn ñoái vôùi döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö

daøi haïn.

- Khoâng höôùng daãn cuï theå veà cô sôû xaùc ñònh giaù ñoái vôùi chöùng khoaùn khoâng

nieâm yeát. Thaät vaäy, theo thoâng tö 13/2005/TT-BTC thì nhöõng chöùng khoaùn

khoâng ñöôïc pheùp mua baùn töï do treân thò tröôøng thì khoâng ñöôïc laäp döï phoøng,

ñieàu naøy daãn tôùi vi phaïm nguyeân taéc thaän troïng trong keá toaùn.

- Khoâng taùch baïch giöõa coå phieáu vaø traùi phieáu. Caùc khoaûn ñaàu tö daøi haïn bao

goàm traùi phieáu vaø coå phieáu maø phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò coù theå thöïc hieän

laøm cô sôû trích laäp döï phoøng ñoái vôùi 2 loaïi naøy khoâng gioáng nhau. Theá nhöng,

quy ñònh hieän haønh chöa ñöa ra höôùng daãn chi tieát veà phöông phaùp tính toaùn ñoái

vôùi töøng loaïi chöùng khoaùn.

2.3.2.3. Döï phoøng nôï khoù ñoøi:

- Hieän nay vaãn chöa xaây döïng chuaån möïc keá toaùn rieâng bieät ñeå giaûi quyeát ñaày

ñuû caùc vaán ñeà lieân quan ñeán laäp döï phoøng ñoái vôùi caùc khoaûn nôï khoù ñoøi.

- Caùc höôùng daãn trong QÑ 15/2006/QÑ-BTC chöa ñöa ra phöông phaùp tính moät

caùch hôïp lyù veà möùc döï phoøng. Vieäc tính möùc laäp döï phoøng theo TT13/2005/TT-

BTC chæ söû duïng cho muïc ñích tính thueá. Veà phöông dieän keá toaùn, ñeå phaûn aûnh

trung thöïc hôïp lyù khoaûn muïc nôï phaûi thu, caàn öôùc tính hôïp lyù döï phoøng nôï khoù

ñoøi. Döï phoøng nôï khoù ñoøi seõ ñöôïc laäp khi con nôï coù daáu hieäu khoâng traû ñöôïc nôï.

Vieäc öôùc tính naøy thöôøng caên cöù vaøo kinh nghieäm trong quaù khöù. Theá nhöng cho

ñeán nay vaãn chöa coù höôùng daãn veà vaán ñeà naøy. Thieáu söï höôùng daãn seõ laøm vieäc

laäp döï phoøng nôï khoù ñoøi phöùc taïp vaø khoâng thoáng nhaát giöõa caùc doanh nghieäp.

2.3.2.4. Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho:

Duø ñaõ coù nhöõng böôùc tieán khaù ñaùng keå trong vieäc xaây döïng ban haønh

chuaån möïc haøng toàn kho cuõng nhö caùc thoâng tö coù lieân quan, theá nhöng so vôùi

chuaån möïc keá toaùn quoác teá, döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho vaãn coøn nhöõng

nhöôïc ñieåm:

Ñoái vôùi nguyeân vaät lieäu mua veà ñeå saûn xuaát, vaøo cuoái kyø keá toaùn, ñeå xaùc

laäp möùc döï phoøng, chuaån möïc quoác teá cho pheùp söû duïng giaù hieän haønh ñeå so

saùnh vôùi giaù goác. Giaù hieän haønh laø giaù mua laïi caùc nguyeân lieäu khi mua taïi nhaø

cung caáp quen thuoäc vôùi soá lieäu quen thuoäc. Keá toaùn Vieät Nam khoâng ñeà caäp

ñeán loaïi giaù naøy.

2.3.2.5. Döï phoøng nôï phaûi traû:

Coù theå noùi ñaây laø moät loaïi döï phoøng phöùc taïp nhaát do chuùng bao goàm

nhieàu loaïi, phöông phaùp laäp khoâng gioáng nhau. So vôùi chuaån möïc IAS 37 “Caùc

khoaûn döï phoøng, nôï baát thöôøng vaø taøi saûn baát thöôøng” cuûa quoác teá, noäi dung

chuaån möïc VAS18 vaø caùc thoâng tö höôùng daãn coøn toàn taïi nhöôïc ñieåm laø do

khoâng coù phaàn phuïc luïc nhö chuaån möïc quoác teá ñeå minh hoaï ñaày ñuû veà caùc loaïi

döï phoøng, chính vì vaäy seõ raát khoù aùp duïng vaøo thöïc teá.

2.4. ÑAÙNH GIAÙ CHUNG:

Thöïc traïng veà keá toaùn döï phoøng ôû Vieät Nam nhö phaân tích treân cho thaáy

coù nhöõng ñaëc ñieåm noåi baät sau:

- Duø coù nhöõng öu ñieåm ñaùng keå nhöng keá toaùn döï phoøng vaãn coøn ñang trong

giai ñoaïn phaùt trieån ban ñaàu vaø caùc quy ñònh coù lieân quan vaàn chöa ñaày ñuû.

- Caùc quy ñònh lieân quan ñeán caùc khoaûn döï phoøng töø ñònh nghóa, noäi dung, phaân

loaïi, phöông phaùp tính vaø phöông phaùp haïch toaùn vaãn coøn moät soá baát caäp vaø moät

soá noäi dung vaãn chöa phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá.

- Caùc thoâng tö höôùng daãn thöïc hieän chuaån möïc chuû yeáu taäp trung vaøo vieäc xöû lyù

caùc nghieäp vuï treân taøi khoaûn, chöa giaûi thích nhöõng vaán ñeà phöùc taïp trong chuaån

möïc. Do vaäy, raát nhieàu noäi dung lieân quan ñeán döï phoøng ñeà caäp trong chuaån

möïc nhöng khoâng coù höôùng daãn chi tieát, ngöôøi söû duïng seõ raát khoù thöïc hieän.

Nhìn chung, ñeå phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá, ñeå coù theå aùp duïng deã daøng

vaø thoáng nhaát trong thöïc teá, caàn hoaøn thieän veà caùc chuaån möïc keá toaùn vaø caùc

thoâng tö höôùng daãn coù lieân quan.

CHÖÔNG 3

PHÖÔNG HÖÔÙNG VAØ GIAÛI PHAÙP HOAØN THIEÄN KEÁ TOAÙN DÖÏ

PHOØNG TRONG CAÙC DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM HIEÄN NAY

3.1. PHÖÔNG HÖÔÙNG HOAØN THIEÄN KEÁ TOAÙN DÖÏ PHOØNG:

Khaùi nieäm veà döï phoøng trong keá toaùn Vieät Nam chæ môùi xuaát hieän töø 1995

trôû laïi ñaây, keå töø khi quyeát ñònh 1141TC/QÑ/CÑKT ra ñôøi. Tuy nhieân, trong

nhöõng naêm ñaàu trieån khai thöïc hieän quyeát ñònh 1141TC/QÑ/CÑKT, caùc doanh

nghieäp vaãn chöa thöïc hieän bôûi leõ, caùc quy ñònh coøn nhieàu baát caäp. Sau quyeát

ñònh 1141TC/QÑ/CÑKT, Boä Taøi chính laàn löôït ban haønh caùc thoâng tö höôùng daãn

nhö: thoâng tö 64TC/TCDN ngaøy 15/9/1997, thoâng tö 107/ 2001/TT- BTC vaø gaàn

ñaây nhaát Boä Taøi Chính vöøa ban haønh thoâng tö 13/2006/TT-BTC ngaøy 27/2/2006.

Ngoaøi caùc thoâng tö höôùng daãn, Boä Taøi chính coøn ban haønh caùc chuaån möïc keá

toaùn coù lieân quan ñeán haïch toaùn döï phoøng nhö: VAS 01- Chuaån möïc chung, VAS

02 – Haøng toàn kho, VAS 18 - Caùc khoaûn döï phoøng, taøi saûn vaø nôï tieàm taøng. Maëc

duø caùc chuaån möïc cuõng nhö caùc thoâng tö höôùng daãn böôùc ñaàu phuø hôïp vôùi thoâng

leä chung cuûa quoác teá, nhöng caùc quy ñònh hieän haønh vaãn coøn nhieàu baát caäp. Do

vaäy phöông höôùng chung nhaèm thieän keá toaùn döï phoøng laø:

3.1.1. Caùc quy ñònh veà keá toaùn döï phoøng phaûi phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác

teá:

Xu höôùng hoäi nhaäp vaøo neàn kinh teá theá giôùi laø xu höôùng phaùt trieån taát yeáu

hieän nay cuûa caùc quoác gia treân theá giôùi trong ñoù coù Vieät Nam. Ñeå phuø hôïp vôùi

thoâng leä chung cuûa theá giôùi vaø chuaån bò toát cho tieán trình hoäi nhaäp vaøo WTO, caùc

quy ñònh keá toaùn noùi chung vaø döï phoøng noùi rieâng cuûa Vieät Nam phaûi phuø hôïp

vôùi caùc quy ñònh theo thoâng leä chung cuûa quoác teá. Coù nhö vaäy môùi coù theå giaûm

bôùt söï caùch khaùc bieät giöõa keá toaùn Vieät Nam vaø caùc nöôùc treân theá giôùi, ñoàng thôøi

giuùp Vieät Nam tieát kieäm thôøi gian, coâng söùc. Noùi caùch khaùc, phöông höôùng hoaøn

thieän keá toaùn noùi chung vaø keá toaùn döï phoøng noùi rieâng caàn döïa treân neàn taûng

cuûa chuaån möïc keá toaùn quoác teá nhaèm taïo ra söï thöøa nhaän cuûa caùc toå chöùc quoác

teá ñoái vôùi heä thoáng keá toaùn Vieät Nam. Söï thöøa nhaän naøy coù yù nghóa veà maët kinh

teá, goùp phaàn thuùc ñaåy vieäc huy ñoäng voán ñaàu tö tröïc tieáp cuûa nöôùc ngoaøi, vay

voán cuûa caùc toå chöùc quoác teá, ñaàu tö ra nöôùc ngoaøi vaø caùc quan heä kinh teá khaùc.

3.1.2. Caùc quy ñònh keá toaùn veà döï phoøng phaûi phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm cuûa

Vieät Nam hieän nay:

Ñaëc ñieåm cuûa neàn kinh teá nöôùc ta laø chuyeån töø neàn kinh teá keá hoaïch hoaù

sang neàn kinh teá vaän haønh theo cô cheá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa,

Nhaø nöôùc coù chöùc naêng ñieàu haønh, quaûn lyù neàn kinh teá. Vì vaäy, khi aùp duïng caùc

quy ñònh döï phoøng theo thoâng leä quoác teá caàn phaûi tính ñeán ñaëc ñieåm cuûa Vieät

Nam ñeå choïn loïc, coù caân nhaéc caùc phöông phaùp, caùc nguyeân taéc, xöû lyù sao cho

phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm rieâng cuûa neàn kinh teá Vieät Nam. Do vaäy, khi ban haønh caùc

quy ñònh coù lieân quan caàn nghieân cöùu ñaëïc ñieåm naøy cuûa Vieät Nam.

3.1.3. Phaûi hoïc taäp kinh nghieäm cuûa caùc quoác gia treân theá giôùi trong vieäc

ban haønh caùc quy ñònh lieân quan ñeán döï phoøng:

Ñaëïc ñieåm cuûa Vieät Nam laø Nhaø nöôùc can thieäp saâu vaøo hoaït ñoäng keá

toaùn. Vì vaäy, khi ban haønh caùc höôùng daãn chi tieát, ngoaøi vieäc phuø hôïp vôùi thoâng

leä quoác teá, caàn hoïc taäp kinh nghieäm cuûa caùc quoác gia coù ñaëc ñieåm kinh teá gioáng

Vieät Nam ñeå coù böôùc ñi thích hôïp cuõng nhö ñöa ra caùc höôùng daãn chi tieát veà keá

toaùn döï phoøng phuø hôïp.

Noùi caùch khaùc, phöông höôùng hoaøn thieän keá toaùn döï phoøng laø khoâng chæ

döïa vaøo chuaån möïc quoác teá maø coøn phaûi hoïc taäp kinh nghieäm cuûa caùc quoác gia

phaùt trieån vaø phaûi phuø hôïp ñaëïc ñieåm cuûa Vieät Nam.

3.2. GIAÛI PHAÙP TRÖÔÙC MAÉT:

Nhö chöông 2 ñaõ phaân tích, caùc quy ñònh veà keá toaùn döï phoøng hieän haønh

coøn nhieàu baát caäp. Trong khi chôø ñôïi vieäc ban haønh ñaày ñuû caùc chuaån möïc keá

toaùn phuø hôïp thoâng leä keá toaùn quoác teá, tröôùc maét caàn hoaøn thieän caùc quy ñònh

hieän haønh nhaèm naâng cao chaát löôïng thoâng tin trình baøy treân BCTC. Giaûi phaùp

tröôùc maét laø:

3.2.1 Hoaøn thieän keá toaùn döï phoøng ñaàu tö daøi haïn khaùc:

3.2.1.1. Veà ñònh nghóa:

Ñaàu tö daøi haïn laø khoaûn voán maø doanh nghieäp ñaàu tö vaøo thò tröôøng taøi

chính nhaèm muïc ñích kieám lôøi, hay nhaèm muïc ñích naém quyeàn kieåm soaùt caùc

coâng ty khaùc. Do vaäy, khaùc vôùi taøi saûn coá ñònh hay caùc taøi saûn ngaén haïn khaùc,

chính yù ñònh cuûa chuû doanh nghieäp seõ quyeát ñònh thôøi gian maø caùc khoaûn ñaàu tö

maø hoï ñang naém giöõ tröôùc khi chuyeån sang hình thöùc khaùc. Trong khi ñoù, theo

quy ñònh trong QÑ15/2006/QÑ-BTC vaø TT13/2006/TT-BTC, ñaàu tö daøi haïn khaùc

laø caùc khoaûn ñaàu tö veà traùi phieáu, coå phieáu hoaëc ñaàu tö vaøo ñôn vò khaùc maø chæ

naém giöõ döôùi 20% voán chuû sôû höõu (döôùi 20% quyeàn bieåu quyeát) vaø thôøi haïn thu

hoài hay thanh toaùn lôùn hôn 1 naêm. Nhö vaäy, tieâu thöùc ñeå phaân bieät giöõa ñaàu tö

daøi haïn vaø ngaén haïn laø döïa vaøo thôøi gian thu hoài voán, tieâu thöùc naøy khoâng phuø

hôïp vôùi thoâng leä quoác teá. Do vaäy, ñeå phuø hôïp vôùi thoâng leä chung cuûa quoác teá,

khi ñònh nghóa veà caùc khoaûn ñaàu tö, caàn döïa vaøo yeáu toá chính duøng phaân bieät

ñaàu tö ngaén haïn vaø daøi haïn, ñoù laø yù ñònh cuûa ngöôøi ñaàu tö, chöù khoâng phaûi laø

thôøi gian thu hoài voán. Ñieàu ñoù coù nghóa laø nhöõng chöùng khoaùn (traùi phieáu) duø

thôøi gian ñaùo haïn treân moät naêm vaãn coù theå xeáp vaøo ñaàu tö ngaén haïn, neáu doanh

nghieäp mua vôùi yù ñònh seõ baùn ra khi coù lôøi.

Theo chuùng toâi, neân ñònh nghóa nhö sau: “Ñaàu tö daøi haïn khaùc laø caùc

khoaûn ñaàu tö veà traùi phieáu, coå phieáu hoaëc ñaàu tö vaøo ñôn vò khaùc maø chæ naém

giöõ döôùi 20% voán chuû sôû höõu (döôùi 20% quyeàn bieåu quyeát) coù thôøi haïn thu hoài

voán treân moät naêm vaø doanh nghieäp coù yù ñònh naém giöõ hôn moät naêm taøi chính”.

3.2.1.2. Cô sôû laäp döï phoøng:

- Theo QÑ15/2006/QÑ-BTC vaø thoâng tö 13/2006/TT-BTC, doanh nghieäp chæ

ñöôïc laäp döï phoøng ñoái vôùi chöùng khoaùn daøi haïn ñöôïc töï do mua baùn treân thò

tröôøng. Theá nhöng quy ñònh hieän haønh khoâng ñöa ra caùc höôùng daãn chi tieát veà cô

sôû ñeå xaùc ñònh giaù thò tröôøng. Ngoaøi ra, höôùng daãn cuõng khoâng taùch baïch giöõa

traùi phieáu vaø coå phieáu. Döïa vaøo noäi dung cuûa IAS 39, chuùng toâi cho raèng caàn boå

sung caùc höôùng daãn chi tieát hôn, maø cuï theå laø:

1. Coå phieáu :

- Ñoái vôùi coå phieáu coù nieâm yeát, caàn döïa vaøo giaù nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng

khoaùn.

- Ñoái vôùi coå phieáu khoâng nieâm yeát, cuõng neân cho pheùp laäp döï phoøng vì khi coù

söï suït giaûm veà giaù veà coå phieáu nhöng khoâng laäp döï phoøng seõ daãn ñeán vi phaïm

nguyeân taéc thaän troïng trong keá toaùn. Cô sôû ñeå xaùc ñònh giaù laø döïa vaøo caùc trung

taâm thaåm ñònh giaù coù uy tín ñöôïc nhaø nöôùc caáp pheùp hoaït ñoäng.

2. Traùi phieáu :

a. Neáu doanh nghieäp coù yù ñònh naém giöõ trong thôøi gian daøi vaø baùn tröôùc ngaøy ñaùo

haïn:

+ Ñoái vôùi traùi phieáu coù nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn, caàn döïa vaøo

giaù nieâm yeát. Neáu coù söï suït giaûm giaù, caàn laäp döï phoøng giaûm giaù coù lieân quan.

+ Ñoái vôùi traùi phieáu khoâng nieâm yeát, coù theå xaùc ñònh giaù thoâng qua trung

taâm thaåm ñònh giaù ñaùng tin caäy hoaëc tính theo giaù goác chieát khaáu döïa vaøo laõi

suaát thöïc teá treân thò tröôøng.

b. Neáu coù yù ñònh naém giöõ cho ñeán ngaøy ñaùo haïn:

+ Neáu traùi phieáu ñöôïc mua ñuùng vôùi meänh giaù: trong tröôøng hôïp naøy, do

doanh nghieäp coù theå thu hoài voán theo ñuùng meänh giaù traùi phieáu töùc khoâng bò

khoaûn loã do giaûm giaù. Do vaäy, khoâng caàn laäp döï phoøng.

+ Neáu mua traùi phieáu khoâng ñuùng vôùi meänh giaù (giaù mua cao hôn hay thaáp

hôn meânh giaù): trong tröôøng hôïp naøy khi thu hoài voán vaøo ngaøy ñaùo haïn, doanh

nghieäp chæ thu hoài ñuùng baèng meänh giaù. Meänh giaù coù theå cao hay thaáp hôn giaù

mua ñöa ñeán doanh nghieäp coù theå chòu khoaûn loã hay laõi. Do vaäy, caàn phaân boå

phaàn giaù trò cao hôn hay thaáp hôn naøy cho khoaûn thôøi gian töø ngaøy mua ñeán ngaøy

ñaùo haïn. Ñieàu ñoù cuõng coù nghóa doanh nghieäp seõ khoâng laäp döï phoøng giaûm giaù.

Cô sôû tính laø döïa vaøo phöông phaùp chieát khaáu doøng tieàn.

Ví duï veà phöông phaùp tính chieát khaáu doøng tieàn theo laõi suaát thöïc teá vaø

phöông phaùp keá toaùn traùi phieáu giöõ cho ñeán ngaøy ñaùo haïn:

Vaøo 1.1.200X, Coâng ty A mua traùi phieáu vôùi giaù laø 2.000.000ñ, ngaøy ñaùo

haïn 31.12.200X+4. Traùi phieáu coù meänh giaù laø 2.500.000ñ, laõi suaát coá ñònh ghi

treân traùi phieáu laø 5% haøng naêm, ñöôïc phaùt haønh vaøo 1.6.200X-2. Laõi suaát thöïc teá

treân thò tröôøng vaøo thôøi ñieåm mua laø 10%. Doanh nghieäp coù yù ñònh giöõ traùi phieáu

ñeán ngaøy ñaùo haïn.

Baûng tính giaù goác coù chieát khaáu tính theo laõi suaát thöïc teá 10% naêm nhö sau: Baûng 3.1- Tính giaù goác coù chieát khaáu tính theo laõi suaát thöïc teá

Naêm ( ñôn vò tính : 1.000ñ) Giaù goác chieát khaáu cuoái naêm Thu nhaäp tieàn laõi cuûa traùi phieáu Thu nhaäp tieàn laõi thöïc teá Giaù goác chieát khaáu ñaàu naêm

2.000 200 118 2.082 X

2.082 208 118 2.172 X+1

2.172 218 118 2.272 X+2

2.272 228 118 2.382 X+3

X+4 2.382 239 118 +2.500

Ghi nhaän ban ñaàu vaøo 1.1.200X

2.000 Ñaàu tö daøi haïn khaùc Nôï

2.000 Tieàn Coù

Ghi nhaän tieàn laõi vaøo 31.12.200X

Ñaàu tö daøi haïn khaùc Nôï 82

Tieàn Nôï 118

Thu nhaäp taøi chính Coù 200

Ghi nhaän tieàn laõi vaøo 31.12.200X+1

Ñaàu tö daøi haïn khaùc Nôï 90

Tieàn Nôï 118

Thu nhaäp taøi chính Coù 208

Ghi nhaän tieàn laõi vaøo 31.12.200X+2

Ñaàu tö daøi haïn khaùc Nôï 100

Tieàn Nôï 118

Thu nhaäp taøi chính Coù 218

Ghi nhaän tieàn laõi vaøo 31.12.200X+3

Ñaàu tö daøi haïn khaùc Nôï 110

Tieàn Nôï 118

Thu nhaäp taøi chính Coù 228

Ghi nhaän tieàn laõi vaøo 31.12.200X+4

Ñaàu tö daøi haïn khaùc Nôï 121

Tieàn Nôï 118

Thu nhaäp taøi chính Coù 239

Vaøo ngaøy ñaùo haïn 31.12.200X+4

Tieàn Nôï 2500

Ñaàu tö daøi haïn khaùc Coù 2500

Qua phaàn trình baøy treân, cho thaáy giöõa traùi phieáu maø doanh nghieäp coù yù

ñònh naém giöõ trong thôøi gian daøi vaø baùn tröôùc ngaøy ñaùo haïn vaø loaïi traùi phieáu maø

doanh nghieäp coù yù ñònh naém giöõ cho ñeán ngaøy ñaùo haïn coù phöông phaùp haïch

toaùn khaùc nhau. Do vaäy, caàn phaûi ñöôïc theo doõi treân 2 taøi khoaûn rieâng bieät. Tuy

nhieân, theo heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn doanh nghieäp ban haønh theo

QÑ15/2006/QÑ-BTC chæ söû duïng taøi khoaûn phaûn aùnh ñaàu tö daøi haïn veà traùi

phieáu laø taøi khoaûn caáp 2 (TK 2282 “Traùi phieáu”). Vì vaäy, ñeå haïch toaùn rieâng

bieät 2 loaïi traùi phieáu, doanh nghieäp neân môû chi tieát taøi khoaûn caáp 3 ñeå phaûn aùnh

rieâng bieät cho loaïi traùi phieáu naøy.

3. Veà moác thôøi gian laøm caên cöù ñeå xaùc ñònh giaù cho caùc chöùng khoaùn nieâm yeát:

thoâng thöôøng giaù ñöôïc choïn laø giaù giao dòch vaøo ngaøy ñoùng cöûa vaøo cuoái thôøi

khoùa hoaëc vaøo ngaøy laøm vieäc tröôùc ñoù, hay vaøo ngaøy giao dòch lieàn keà (ñoái vôùi

tröôøng hôïp ngaøy cuoái thôøi khoùa (ngaøy 31/12) rôi vaøo ngaøy cuoái tuaàn hay

ngaøy nghæ).

3.2.2. Hoaøn thieän keá toaùn döï phoøng ñaàu tö ngaén haïn:

3.2.2.1. Veà ñònh nghóa:

Töông töï nhö khoaûn ñaàu tö daøi haïn khaùc, theo quy ñònh hieän haønh trong

QÑ15/2006/QÑ-BTC vaø TT13/2006/TT-BTC, caùc khoaûn ñaàu tö ngaén haïn ñöôïc

ñònh nghóa nhö sau:

Ñaàu tö chöùng khoaùn ngaén haïn: laø nhöõng khoaûn ñaàu tö veà traùi phieáu, coå

phieáu maø coù theå thu hoài voán trong voøng moät naêm hay moät chu kyø kinh doanh.

Vieäc phaân bieät ñaàu tö ngaén haïn vaø daøi haïn döïa treân tieâu chuaån thôøi gian

thu hoài voán nhö treân laø khoâng thoaû ñaùng. Bôûi leõ, tieâu thöùc naøy chæ phuø hôïp ñoái

vôùi traùi phieáu maø khoâng phuø hôïp vôùi coå phieáu. Do ñoù coù theå ñònh nghóa veà ñaàu tö

ngaén haïn nhö sau: “Ñaàu tö ngaén haïn laø khoaûn ñaàu tö coù theå baùn deã daøng, vaø

doanh nghieäp coù yù ñònh naém giöõ khoâng quaù moät naêm”.

3.2.2.2. Cô sôû laäp döï phoøng:

Theo quy ñònh hieän haønh trong QÑ15/2006/QÑ-BTC vaø TT13/2006/TT-

BTC, ñieàu kieän trích laäp caùc khoaûn döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö ngaén haïn laø nhöõng

chöùng khoaùn maø doanh nghieäp ñöôïc töï do mua baùn treân thò tröôøng. Theá nhöng

trong QÑ15/2006/QÑ-BTC cuõng nhö TT13/2006/TT-BTC khoâng ñöa ra caùc

höôùng daãn cô sôû ñeå xaùc ñònh giaù thò tröôøng. Ngoaøi ra, cuõng chöa höôùng daãn rieâng

bieät cho traùi phieáu vaø coå phieáu. Vì vaäy, caàn boå sung caùc höôùng daãn chi tieát hôn,

maø cuï theå laø:

+ Ñoái vôùi coå phieáu coù nieâm yeát, caàn döïa vaøo giaù nieâm yeát treân thò tröôøng

chöùng khoaùn.

+ Ñoái vôùi coå phieáu khoâng nieâm yeát, cuõng neân cho pheùp laäp döï phoøng vì khi

coù söï suït giaûm veà giaù veà coå phieáu maø khoâng laäp döï phoøng seõ daãn ñeán vi phaïm

nguyeân taéc thaän troïng trong keá toaùn. Cô sôû ñeå xaùc ñònh giaù laø döïa vaøo caùc trung

taâm thaåm ñònh giaù coù uy tín ñöôïc nhaø nöôùc caáp pheùp hoaït ñoäng.

+ Ñoái vôùi traùi phieáu coù nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn, caàn döïa vaøo

giaù nieâm yeát.

+ Ñoái vôùi traùi phieáu khoâng nieâm yeát, IAS 39 cho raèng neáu khoâng theå xaùc

ñònh giaù trò moät caùch ñaùng tin caäy, caàn tính theo giaù goác coù chieát khaáu. Giaù goác

coù chieát khaáu ñöôïc tính döïa treân laõi suaát thöïc teá treân thò tröôøng (phöông phaùp

tính töông töï nhö ñaàu tö daøi haïn).

3.2.3. Hoaøn thieän keá toaùn döï phoøng nôï khoù ñoøi:

Caùc höôùng daãn trong QÑ 15/2006/QÑ-BTC vaø TT13/2006/TT-BTC chöa

ñöa ra phöông phaùp tính moät caùch hôïp lyù veà möùc döï phoøng. Vieäc tính möùc döï

phoøng theo TT13/2006/TT-BTC chæ söû duïng cho muïc ñích tính thueá. Veà phöông

dieän keá toaùn, ñeå phaûn aûnh trung thöïc hôïp lyù khoaûn muïc nôï phaûi thu, caàn öôùc tính

hôïp lyù döï phoøng nôï khoù ñoøi. Veà baûn chaát, döï phoøng nôï khoù ñoøi seõ ñöôïc laäp khi

con nôï coù daáu hieäu khoâng traû ñöôïc nôï. Vieäc öôùc tính naøy thöôøng caên cöù vaøo kinh

nghieäm trong quaù khöù. Theá nhöng cho ñeán nay vaãn chöa coù höôùng daãn veà vaán ñeà

naøy. Vì vaäy, caàn boå sung caùc höôùng daãn veà trích laäp döï phoøng.

Ñeå ñöa ra caùc höôùng daãn, coù theå döïa vaøo phöông phaùp keá toaùn cuûa caùc

quoác gia treân theá giôùi. Trong keá toaùn Phaùp, ñeå laäp döï phoøng nôï khoù ñoøi, caùc

doanh nghieäp thöôøng döïa vaøo yù kieán cuûa Luaät sö tö vaán döïa treân caùc tranh chaáp

trong thöïc teá ñeå öôùc tính döï phoøng. Phöông phaùp naøy khoù aùp duïng vaøo Vieät Nam

vì phaàn lôùn caùc doanh nghieäp Vieät Nam ít söû duïng luaät sö tö vaán.

Theo keá toaùn Myõ, coù 2 phöông phaùp öôùc tính thöôøng ñöôïc söû duïng laø öôùc

tính döïa treân tyû leä doanh thu vaø tính tuoåi khoaûn nôï.

Chuùng ta coù theå vaän duïng 2 phöông phaùp naøy trong vieäc ñöa ra caùc höôùng

daãn coù lieân quan. Phöông phaùp tính döï phoøng nôï khoù ñoøi nhö sau:

1. Öôùc tính döï phoøng nôï khoù ñoøi döïa treân doanh thu baùn chòu cuûa naêm hieän haønh

nhaân vôùi tyû suaát öôùc tính veà nôï khoâng thu hoài ñöôïc:

Theo phöông phaùp naøy, tröôùc heát caàn döïa vaøo soá lieäu quaù khöù cuûa doanh

nghieäp veà nôï khoâng thu hoài ñöôïc ñeå öôùc tính tyû suaát nôï khoâng thu hoài ñöôïc so

vôùi doanh thu baùn chòu. Tyû suaát naøy seõ söû duïng cho naêm hieän haønh ñeå öôùc tính

nôï khoâng thu hoài ñöôïc.

Ví duï veà öôùc tính döï phoøng döïa treân tyû suaát doanh thu vôùi nôï khoâng thu

hoài ñöôïc:

+ Toång doanh soá baùn chòu cuûa thôøi khoaù: 7.500.000ñ

+ Tyû suaát nôï khoâng thu hoài ñöôïc cuûa naêm tröôùc (hay töø soá lieäu thoáng keâ qua

nhieàu naêm) 3%

+ Öôùc tính nôï khoâng thu hoài ñöôïc cuûa naêm hieän haønh laø:

3.985.000 * 0,03 = 119.550ñ

2. Öôùc tính döï phoøng nôï khoù ñoøi döïa treân phöông phaùp tính tuoåi nôï:

Ñeå öôùc tính möùc döï phoøng, tröôùc heát caàn phaân tích soá dö taøi khoaûn phaûi

thu theo thôøi gian nôï. Sau ñoù, döïa treân kinh nghieäm quaù khöù hay caùc soá lieäu

thoáng keâ qua nhieàu naêm veà tyû suaát nôï khoâng thu hoài ñöôïc cuûa töøng nhoùm ñeå öôùc

tính nôï khoâng thu hoài ñöôïc cuûa naêm hieän haønh. Thoâng thöôøng, nôï coøn trong haïn

thanh toaùn, tyû suaát nôï khoâng thu hoài ñöôïc khaù thaáp, nôï caøng quaù haïn, tyû suaát nôï

khoâng thu hoài ñöôïc caøng cao.

Ví duï: Phöông phaùp tính nôï khoâng thu hoài ñöôïc theo tuoåi nôï

Baûng 3.2- Tính nôï khoâng thu hoài ñöôïc theo tuoåi nôï

Toång coäng Nôï trong haïn Nôï quaù haïn döôùi 30 ngaøy Nôï quaù haïn töø 30 - 90 ngaøy Nôï quaù haïn töø 90-120 ngaøy Nôï quaù haïn treân 120 ngaøy

2.000.000 1.100.000 425.000 360.000 100.000 3.985.000

0,01% 0,5% 2,5% 15% 50%

200 5.500 10.625 54.000 50.000 120.325

Nôï phaûi thu cuûa khaùch haøng Toång nôï phaûi thu Tyû suaát nôï khoâng thu hoài ñöôïc Döï phoøng caàn laäp

3.2.4. Hoaøn thieän keá toaùn döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho:

Theo quy ñònh hieän haønh trong chuaån möïc VAS-02, ñoái vôùi haøng toàn kho

laø nguyeân lieäu, vaät lieäu vaø coâng cuï, duïng cuï döï tröõ ñeå söû duïng cho muïc ñích saûn

xuaát saûn phaåm thì khoâng ñöôïc ñaùnh giaù thaáp hôn giaù goác neáu saûn phaåm do chuùng

goùp phaàn caáu taïo neân seõ ñöôïc baùn baèng hoaëc cao hôn giaù thaønh saûn xuaát cuûa saûn

phaåm. Khi coù söï giaûm giaù cuûa nguyeân lieäu, vaät lieäu, coâng cuï, duïng cuï maø giaù

thaønh saûn xuaát saûn phaåm cao hôn giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc, thì nguyeân

lieäu, vaät lieäu, coâng cuï, duïng cuï toàn kho ñöôïc ñaùnh giaù giaûm xuoáng baèng vôùi giaù

trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa chuùng. Giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc laø

giaù baùn öôùc tính cuûa haøng toàn kho. Quy ñònh treân coù theå hieåu laø möùc döï phoøng

caàn laäp ñoái vôùi nguyeân vaät lòeäu, duïng cuï, coâng cuï ñöôïc tính baèng giaù baùn öôùc

tính cuûa saûn phaåm tröø ñi chi phí öôùc tính ñeå hoaøn thaønh saûn phaåm ñoù.

Vieäc öôùc tính chi phí hoaøn thaønh thöôøng khaù phöùc taïp theá nhöng trong

höôùng daãn cuûa thoâng tö 89/2002/TT-BTC chæ chuû yeáu ñeà caäp ñeán vieäc xöû lyù treân

taøi khoaûn, chöa ñöa caùc höôùng daãn veà phöông phaùp tính toaùn möùc döï phoøng caàn

laäp trong tröôøng hôïp naøy. Do vaäy, caàn ñöa ra höôùng daãn cuï theå hôn.

Theo IAS 02, khi coù söï suït giaûm giaù nguyeân vaät lieäu treân thò tröôøng ñöa

ñeán giaù thaønh saûn phaåm (tính theo giaù goác nguyeân vaät lieäu) cao hôn giaù baùn, caàn

tieán haønh laäp döï phoøng ñoái vôùi nguyeân vaät lieäu. Cô sôû ñeå laäp döï phoøng laø döïa

vaøo giaù baùn öôùc tính cuûa saûn phaåm tröø ñi chi phí öôùc tính ñeå hoaøn thaønh saûn

phaåm ñoù hoaëc giaù phí thay theá. Giaù phí thay theá laø giaù mua laïi caùc nguyeân lieäu

khi mua taïi nhaø cung caáp quen thuoäc vôùi soá lieäu quen thuoäc. Vì vaäy, ñeà phuø hôïp

vôùi thoâng leä quoác teá, neân cho pheùp doanh nghieäp söû duïng theâm phöông phaùp naøy

ñeå tính möùc döï phoøng caàn laäp vì ñaây laø phöông phaùp ñôn giaûn, deã tính toaùn vaø coù

baèng chöùng ñaùng tin caäy.

3.2.5. Hoaøn thieän keá toaùn döï phoøng nôï phaûi traû:

Quy ñònh hieän haønh trong chuaån möïc VAS18 vaø thoâng tö 21/2006/TT-

BTC nhìn chung laø phuø hôïp vôùi IAS 37. Tuy nhieân, do döï phoøng nôï phaûi traû laø

moät noäi dung raát phöùc taïp, neân caàn coù höôùng daãn chi tieát veà phöông phaùp laäp döï

phoøng. Thoâng tö 13/2006/TT-BTC yeâu caàu: Toång möùc trích laäp döï phoøng baûo

haønh cuûa caùc saûn phaåm, haøng hoaù, coâng trình xaây laép theo quy ñònh ñaõ cam keát

vôùi khaùch haøng nhöng toái ña khoâng quaù 5% toång doanh thu tieâu thuï cuûa caùc saûn

phaåm, haøng hoaù. Quy ñònh treân chæ aùp duïng cho muïc ñích tính thueá. Veà phöông

dieän keá toaùn chæ ñöôïc laäp döï phoøng khi:

a. Doanh nghieäp coù nghóa vuï nôï hieän taïi (Nghóa vuï phaùp lyù hoaëc nghóa vuï lieân

ñôùi) do keát quaû töø moät söï kieän ñaõ xaûy ra.

b. Coù theå xaûy ra söï giaûm suùt veà nhöõng lôïi ích kinh teá daãn ñeán vieäc yeâu caàu

phaûi thanh toaùn nghóa vuï nôï; vaø

c. Giaù trò cuûa nghieäp vuï nôï ñoù ñöôïc öôùc tính moät caùch ñaùng tin caäy.

Ñeå coù theå aùp duïng vaøo thöïc teá, caàn ñöa ra caùc höôùng daãn chi tieát maø cuï

theå laø:

1. Caàn döïa vaøo caùc söï kieän xaûy ra sau ngaøy keát thuùc kyø keá toaùn naêm ñeå öôùc tính

möùc döï phoøng: Thaät vaäy, IAS 37 vaø keá toaùn Phaùp ñeàu cho raèng, baèng chöùng

ñaùng tin caäy veà vieäc giaûm suùt lôïi ích kinh teá vaø caên cöù ñeå öôùc tính giaù trò thöôøng

döïa vaøo caùc söï kieän xaûy ra sau ngaøy keát thuùc kyø keá toaùn naêm.

Chaúng haïn trong nieân ñoä, doanh nghieäp bò khaùch haøng khôûi kieän ñoøi boài

thöôøng khoaûn tieàn veà vi phaïm hôïp ñoàng. Toaø aùn xeùt xöû vuï kieän treân vaøo thaùng 2

naêm sau. Neáu doanh nghieäp bò thua kieän thì ñaây laø baèng chöùng ñaùng tin caäy ñeå

coù theå laäp döï phoøng.

2. Caàn boå sung phaàn phuï luïc: IAS37 coù phaàn phuï luïc trong ñoù trình baøy chi tieát

veà caùc ví duï minh hoïa veà ñieàu kieän ñeå laäp vaø ghi nhaän döï phoøng nôï phaûi traû

tieàm taøng.

Tuy nhieân, VAS18 khoâng coù phaàn phuï luïc ñeå minh hoïa. Thoâng tö höôùng

daãn chæ taäp trung chuû yeáu vaøo taøi khoaûn söû duïng. Ñeå coù theå deã daøng aùp duïng

trong thöïc teá, caàn boå sung caùc höôùng daãn chi tieát.

Coù theå söû duïng nhöõng ví duï trong phaàn phuï luïc cuûa IAS 37. Caùc noäi dung

caàn boå sung bao goàm:

Ví duï 1. Döï phoøng veà baûo haønh

Moät coâng ty saûn xuaát baûo haønh cho ngöôøi mua veà saûn phaåm cuûa hoï. Theo

hôïp ñoàng baùn haøng, coâng ty saûn xuaát seõ nhaän laïi saûn phaåm hö hoûng ñeå söûa chöõa.

Thôøi gian baûo haønh laø 3 naêm keå töø ngaøy baùn. Döïa vaøo kinh nghieäm cuûa quaù khöù,

coâng ty nhaän thaáy luoân coù caùc saûn phaåm bò hö hoûng maø coâng ty phaûi baûo haønh.

Nhö vaäy ñaây laø moät hôïp ñoàng maø:

- Coâng ty phaûi coù nghóa vuï hieän taïi töø söï kieän trong quaù khöù : do ñieàu khoaûn

baûo haønh.

- Coù söï giaûm suùt lôïi ích kinh teá do vieäc thanh toaùn.

Keát luaän: Coâng ty phaûi laäp döï phoøng. Möùc döï phoøng seõ öôùc tính döïa vaøo kinh

nghieäm trong quaù khöù veà chi phí baûo haønh phaûi chòu ñoái vôùi caùc haøng baùn ra

tröôùc ngaøy laäp BCTC vaø coøn trong kyø haïn baûo haønh.

Ví duï 2: Söï kieän laøm oâ nhieãm ñaát – Coù quy ñònh luaät phaùp coù lieân quan

Moät coâng ty saûn xuaát daàu gaây ra oâ nhieãm moâi tröôøng. Hoï chæ laøm saïch

moâi tröôøng khi coù yeâu caàu veà maët phaùp luaät cuûa quoác gia maø coâng ty ñang hoaït

ñoäng. Giaû söû, taïi quoác gia maø coâng ty hoaït ñoäng, luaät phaùp khoâng coù yeâu caàu

naøy vaø coâng ty ñaõ gaây oâ nhieãm moâi tröôøng trong nhieàu naêm. Vaøo 31.12.2000, coù

moät döï luaät veà baûo veä moâi tröôøng, Ñieàu luaät naøy coù hieäu löïc sau ngaøy keát thuùc

kyø keá toaùn naêm.

Nhö vaäy ñaây laø moät tình huoáng maø:

- Coâng ty phaûi coù nghóa vuï hieän taïi do keát quaû söï kieän trong quaù khöù.

- Coù söï giaûm suùt lôïi ích kinh teá do vieäc doïn deïp naøy.

Keát luaän: Döï phoøng seõ ñöôïc laäp treân cô sôû öôùc tính chi phí phaûi chòu.

Ví duï 2B: Söï kieän laøm oâ nhieãm ñaát - Khoâng coù nghóa vuï veà maët phaùp lyù

Moät coâng ty saûn xuaát daàu gaây ra oâ nhieãm nhöng khoâng coù quy ñònh naøo veà

luaät phaùp veà baûo veä moâi tröôøng. Tuy nhieân, giaû söû, doanh nghieäp coù chính saùch

baûo veä moâi tröôøng ñöôïc quaûng baù roäng raõi. Ñeå xem xeùt doanh nghieäp coù tieán

haønh laäp döï phoøng hay khoâng, caàn xem xeùt treân caùc phöông dieän:

- Coâng ty coù nghóa vuï hieän taïi phaùt sinh töø söï kieän trong quaù khöù: coâng ty coù

nghóa vuï naøy do coâng ty ñaûm baûo cho coâng chuùng raèng hoï seõ baûo veä moâi tröôøng.

- Coù söï giaûm suùt lôïi ích kinh teá do vieäc doïn deïp naøy.

Keát luaän: döï phoøng seõ ñöôïc laäp treân cô sôû öôùc tính chi phí phaûi chòu

Ví duï 3 : Loïc daàu

Moät doanh nghieäp hoaït ñoäng trong lónh vöïc loïc daàu. Nhaø nöôùc coù yeâu caàu

laø coâng ty phaûi thaùo dôõ giaøn khoan vaø laøm saïch maët bieån khi heát thôøi gian hoaït

ñoäng cuõng nhö phaûi phuïc hoài bôø bieån. Trong chi phí thanh lyù öôùc tính coù 90% chi

phí lieân quan ñeán vieäc dôõ boû giaøn khoan vaø 10% chi phí lieân quan doïn deïp khi

chieát xuaát daàu.

Vaøo ngaøy laäp BCTC, giaøn khoan ñaõ xaây döïng xong nhöng chöa saûn xuaát

ñöôïc daàu.

Nhö vaäy trong tình huoáng naøy:

- Veà nghóa vuï hieän taïi phaùt sinh töø söï kieän trong quaù khöù: Vieäc xaây döïng giaøn

khoan taïo ra nghóa vuï caàn phaûi thaùo dôõ giaøn khoan vaø doïn saïch maët bieån. Tuy

vaäy, vaøo ngaøy laäp BCTC, do coâng ty chöa saûn xuaát saûn phaåm neân chöa coù nghóa

vuï lieân quan ñeán vieäc chieát suaát daàu.

- Coù söï giaûm suùt lôïi ích kinh teá do vieäc doïn deïp naøy.

Keát luaän: Caàn laäp döï phoøng, möùc döï phoøng öôùc tính baèng 90 % chi phí thanh lyù.

Ví duï 4: Chính saùch baùn haøng cho pheùp traû laïi haøng

Moät doanh nghieäp coù chính saùch baùn haøng cho pheùp khaùch haøng traû laïi

neáu hoï khoâng haøi loøng, duø luaät phaùp khoâng coù yeâu caàu veà vaán ñeà naøy.

Nhö vaäy trong tình huoáng naøy:

- Doanh nghieäp coù nghóa vuï hieän taïi do keát quaû söï kieän trong quaù khöù: do cho

pheùp haøng baùn traû laïi.

- Coù söï giaûm suùt lôïi ích kinh teá do vieäc khaùch haøng traû laïi haøng naøy.

Keát luaän: döï phoøng seõ ñöôïc laäp treân cô sôû öôùc tính chi phí phaûi chòu do haøng baùn

bò traû laïi.

Ví duï 5A: Thanh lyù moät chi nhaùnh – chöa coâng boá tröôùc ngaøy laäp BCTC

Vaøo 12.12.2000, Ban giaùm ñoác coâng ty quyeát ñònh thanh lyù moät chi nhaùnh.

Tuy nhieân, vaøo 31.12.2000, Ban giaùm ñoác chöa coâng boá quyeát ñònh naøy vaø cuõng

chöa trieån khai ñeå thöïc hieän.

Nhö vaäy trong tình huoáng naøy:

- Doanh nghieäp khoâng coù nghóa vuï hieän taïi do keát quaû söï kieän trong quaù khöù.

- Coù söï giaûm suùt lôïi ích kinh teá do vieäc thanh lyù chi nhaùnh.

Keát luaän: Khoâng laäp döï phoøng

Ví duï 5B: Thanh lyù moät chi nhaùnh, ñaõ coâng boá vaø thöïc hieän tröôùc ngaøy khoùa soå

Vaøo 12.12.2000, coâng ty quyeát ñònh thanh lyù moät chi nhaùnh cheá taïo moät

loaïi saûn phaåm ñaëc bieät. Ngaøy 20.12.2000, Ban giaùm ñoác ñaõ vaïch chi tieát keá

hoaïch thanh lyù, ñaõ göûi thö thoâng baùo cho khaùch haøng vaø nhaân vieân cuûa chi

nhaùnh.

Nhö vaäy trong tình huoáng naøy:

- Doanh nghieäp coù nghóa vuï hieän taïi do keát quaû söï kieän trong quaù khöù.

- Söï giaûm suùt lôïi ích kinh teá do vieäc thanh lyù naøy.

Keát luaän: Phaûi laäp döï phoøng döïa treân cô sôû öôùc tính chi phí thanh lyù.

Ví duï 6: Yeâu caàu cuûa luaät phaùp veà loïc khoùi

Theo quy ñònh môùi cuûa luaät phaùp, doanh nghieäp phaûi loïc khoùi thaûi töø nhaø

maùy, haïn choùt laø 30.06.2000. Ñeán 31.12.2000, doanh nghieäp vaãn chöa laép ñaët boä

phaän naøy.

Nhö vaäy trong tình huoáng naøy:

(a) Vaøo 31.12.1999

- Coâng ty khoâng coù nghóa vuï hieän taïi do keát quaû söï kieän trong quaù khöù.

Keát luaän: Khoâng laäp döï phoøng

(b) Vaøo 31.12.2000

- Nghóa vuï hieän taïi do keát quaû söï kieän trong quaù khöù: Doanh nghieäp khoâng coù

nôï phaûi traû tieàm taøng veà vieäc khoâng trang bò thieát bò loïc khoùi. Tuy nhieân, doanh

nghieäp coù theå bò phaït vì chöa laép ñaët thieát bò loïc khoùi.

- Coù söï giaûm suùt lôïi ích kinh teá do vieäc bò phaït.

Keát luaän : Caàn laäp döï phoøng veà tieàn phaït. Vieäc öôùc tính khoaûn bò phaït tuøy thuoäc

vaøo quy ñònh chi tieát cuûa luaät phaùp.

Ví duï 7: Huaán luyeän laïi nhaân vieân do thay ñoåi heä thoáng thueá

Chính phuû ñöa ra moät soá thay ñoåi trong heä thoáng thueá. Do söï thay ñoåi naøy,

moät doanh nghieäp kinh doanh trong lónh vöïc dòch vuï phaûi huaán luyeän laïi nhaân

vieân haønh chính vaø kinh doanh. Vaøo ngaøy cuoái khoùa, chöa coù cuoäc huaán luyeän

nhaân vieân naøo ñöôïc thöïc hieän.

Nhö vaäy trong tình huoáng naøy:

- Veà nghóa vuï hieän taïi do keát quaû söï kieän trong quaù khöù: doanh nghieäp khoâng coù

nghóa vuï naøo do khoâng coù caùc buoåi huaán luyeän.

Keát luaän: Khoâng laäp döï phoøng

Ví duï 8 : Hôïp ñoàng gaây raéc roái

Moät doanh nghieäp thueâ hoaït ñoäng moät nhaø xöôûng. Trong thaùng 12.2000,

coâng ty nhöôïng laïi vieäc kinh doanh maët haøng naøy cho moät coâng ty khaùc. Tuy

vaäy, coâng ty phaûi tieáp tuïc thueâ phaân xöôûng trong 4 naêm nöõa do coâng ty ñaõ kyù

hôïp ñoàng baát khaû huûy nhöng khoâng theå cho ngöôøi khaùc thueâ laïi ñöôïc.

Nhö vaäy trong tình huoáng naøy:

- Veà nghóa vuï hieän taïi do keát quaû söï kieän trong quaù khöù: vieäc kyù hôïp ñoàng thueâ

laø nghóa vuï.

- Coù söï giaûm suùt lôïi ích kinh teá: coù theå xaûy ra do vieäc thueâ trôû thaønh khoâng caàn thieát.

Keát luaän: Caàn laäp döï phoøng cho khoaûn chi traû veà thueâ khoâng theå traùnh khoûi.

Ví duï 9: Baûo laõnh

Trong naêm 1999, doanh nghieäp A baûo laõnh cho doanh nghieäp B vay ngaân

haøng. Trong naêm 2000, tình hình taøi chính doanh nghieäp B xaáu ñi. Vaø 30.6.2000,

doanh nghieäp B phaûi ñoùng cöûa.

Nhö vaäy trong tình huoáng naøy:

(a) Vaøo 31.12.1999

- Veà nghóa vuï hieän taïi do keát quaû söï kieän trong quaù khöù: vieäc baûo ñaûm cho beân

B laøm phaùt sinh nghóa vuï.

- Coù söï giaûm suùt lôïi ích kinh teá: chöa ñaùnh giaù ñöôïc ñaùng tin caäy vaøo 31.12.1999

Keát luaän: Khoâng laäp döï phoøng

(b) Vaøo 31.12.2000

- Nghóa vuï hieän taïi do keát quaû söï kieän trong quaù khöù: vieäc baûo ñaûm cho beân B

laøm phaùt sinh nghóa vuï.

- Coù söï giaûm suùt lôïi ích kinh teá: coù theå doanh nghieäp phaûi chi traû tieàn töø vieäc baûo

ñaûm naøy.

Keát luaän: Caàn laäp döï phoøng

Ví duï 10: Tröôøng hôïp lieân quan luaät phaùp

Sau tieäc cöôùi vaøo naêm 2000, 10 ngöôøi bò cheát. Nguyeân nhaân caùi cheát coù

theå do ngoä ñoäc thöùc aên do coâng ty cung caáp. Cô quan chöùc naêng tieán haønh ñieàu

tra nhöng chöa coù keát quaû. Ñeán ngaøy laäp BCTC vaøo 31.12.2000, luaät sö cho raèng

coù khaû naêng doanh nghieäp khoâng coù lieân quan ñeán vuï ngoä ñoäc naøy. Tuy nhieân,

ñeán 31.12.2001, luaät sö cho raèng, theo keát quaû môùi nhaát cuûa cuoäc ñieàu tra, coù

khaû naêng laø do loãi cuûa doanh nghieäp .

Nhö vaäy trong tình huoáng naøy:

(a) Vaøo 31.12.2000

- Veà nghóa vuï hieän taïi do keát quaû söï kieän trong quaù khöù: Döïa treân baèng chöùng

saün coù, coâng ty khoâng coù nghóa vuï. Do vaäy, coâng ty khoâng laäp döï phoøng.

(b) Vaøo 31.12.2001

- Veà nghóa vuï hieän taïi do keát quaû söï kieän trong quaù khöù: döïa treân baèng chöùng

saün coù, coâng ty coù nghóa vuï.

- Coù theå coù söï giaûm suùt lôïi ích kinh teá.

Keát luaän: Coâng ty caàn laäp döï phoøng

Ví duï 11: Chi phí söûa chöõa, baûo trì – khoâng coù yeâu caàu veà luaät phaùp

Moät thieát bò caàn thay theá sau 5 naêm. Vaøo ngaøy laäp BCTC, thieát bò naøy ñaõ

söû duïng 3 naêm.

Nhö vaäy trong tình huoáng naøy:

- Veà nghóa vuï hieän taïi do keát quaû söï kieän trong quaù khöù: hieän taïi thieát bò vaãn

hoaït ñoäng bình thöôøng, coâng ty khoâng coù nghóa vuï.

- Coù khaû naêng coù söï giaûm suùt lôïi ích kinh teá.

Keát luaän: Coâng ty khoâng laäp döï phoøng

3.3. GIAÛI PHAÙP LAÂU DAØI:

Veà laâu daøi, giaûi phaùp cô baûn ñeå thöïc hieän keá toaùn döï phoøng laø:

3.3.1. Xaây döïng chuaån möïc coâng cuï taøi chính:

Hieän nay, do chöa coù chuaån möïc coâng cuï taøi chính, vì vaäy, phöông phaùp

keá toaùn döï phoøng ñaàu tö taøi chính vaø döï phoøng nôï khoù ñoøi coøn nhieàu baát caäp.

Chuaån möïc keá toaùn giaûi quyeát döï phoøng ñaàu tö taøi chính vaø döï phoøng nôï khoù ñoøi

laø chuaån möïc coâng cuï taøi chính. Vì vaäy, veà laâu daøi caàn xaây döïng chuaån möïc

coâng cuï taøi chính giuùp giaûi quyeát moät caùch ñaày ñuû veà caùc loaïi döï phoøng naøy.

3.3.2. Hoaøn thieän chuaån möïc chung:

Chuaån möïc chung ñöôïc xem laø khuoân maãu lyù thuyeát, noù laø cô sôû ñeå ghi

nhaän caùc nghieäp vuï kinh teá môùi xuaát hieän. chöa ñöôïc ñeà caäp trong lyù thuyeát.

Chuaån möïc chung laø cô sôû ñeå xaây döïng caùc chuaån möïc cuï theå. Vì vaäy, caàn boå

sung vaøo chuaån möïc chung phöông phaùp ñaùnh giaù caùc yeáu toá treân baùo caùo taøi

chính, maø cuï theå laø neân cho pheùp aùp duïng nhieàu loaïi giaù nhö: Hieän giaù, giaù trò

thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc, giaù hieän haønh.

3.4. CAÙC GIAÛI PHAÙP KHAÙC:

3.4.1. Veà phía Nhaø nöôùc:

- Ñoái vôùi Boä Taøi Chính: khi soaïn thaûo caùc chuaån möïc keá toaùn cuõng nhö caùc

thoâng tö höôùng daãn caàn phaûi nghieän cöùu caùc chuaån möïc keá toaùn quoác teá ñoàng

thôøi tham khaûo kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc tieân tieán, töø ñoù vaän duïng sao cho phuø

hôïp vôùi neàn kinh teá Vieät Nam. Rieâng ñoái vôùi caùc thoâng tö höôùng daãn caàn phaûi

quy ñònh cuï theå hôn traùnh tình traïng ñöa ra nhöõng quy ñònh mang tính chung

chung, laøm cho caùc doanh nghieäp khoù aùp duïng. Maët khaùc, caàn tieáp tuïc ban haønh

caùc chuaån möïc keá toaùn khaùc theo heä thoáng chuaån möïc keá toaùn quoác teá.

- Ñoái vôùi cô quan thueá caùc caáp: caàn phaûi naâng cao trình ñoä keá toaùn cuûa caùc caùn

boä thueá, traùnh tình traïng caùn boä thueá khoâng nghieân cöùu kyõ nhöõng höôùng daãn

trong caùc chuaån möïc keá toaùn cuõng nhö trong thoâng tö höôùng daãn hoaëc khoâng caäp

nhaät kòp thôøi nhöõng quy ñònh môùi ban haønh, daãn tôùi söï khoâng thoáng nhaát giöõa

doanh nghieäp vaø cô quan thueá..

3.4.2. Ñoái vôùi Hoäi keá toaùn:

- Caàn khuyeán khích, ñoäng vieân nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc keá toaùn taïi caùc doanh

nghieäp tham gia Hoäi Keá toaùn.

- Caàn taïo ñieàu kieän cho nhöõng ngöôøi laøm keá toaùn tham gia sinh hoaït Hoäi.

- Laøm tham möu cho Boä Taøi chính trong vieäc soaïn thaûo caùc chuaån möïc keá toaùn

cuõng nhö caùc thoâng tö höôùng daãn.

- Phoái hôïp vôùi Cuïc thueá thöôøng xuyeân môû caùc lôùp boài döôõng veà nghieäp vuï

chuyeân moân cho caùn boä thueá, vaø caùc keá toaùn tröôûng cuûa caùc doanh nghieäp.

- Thöôøng xuyeân höôùng daãn, kieåm tra caùc doanh nghieäp trong vieäc thöïc hieän cheá

ñoä keá toaùn hieän haønh.

3.4.3. Veà phía doanh nghieäp:

- Caàn toå chöùc coâng taùc keá toaùn phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuï theå trong doanh nghieäp

theo quy ñònh cuûa Luaät keá toaùn, neân töø boû thoùi quen toå chöùc coâng taùc keá toaùn

theo kieåu ñoùi phoù vôùi cô quan thueá.

- Phaûi coù ñoäi nguõ keá toaùn chuyeân nghieäp coù trình ñoä töông öùng vôùi coâng vieäc maø

hoï ñaûm nhaän. Taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho nhaân vieân keá toaùn hoïc taäp naâng cao

trình ñoä chuyeân moân. Caàn thöôøng xuyeân toå chöùc caùc buoåi huaán luyeän ñeå naâng

cao trình ñoä nhaân vieân keá toaùn.

KEÁT LUAÄN

Ngaøy nay, keá toaùn laø nguoàn cung caáp thoâng tin kinh teá, taøi chính quan

troïng khoâng chæ cho ngöôøi quaûn lyù maø coøn cho nhöõng ñoái töôïng coù nhu caàu söû

duïng thoâng tin ñeå coù theå ra quyeát ñònh thích hôïp. Muoán vaäy, heä thoáng keá toaùn

cuûa caùc nöôùc noùi chung vaø heä thoáng keá toaùn Vieät Nam noùi rieâng phaûi khoâng

ngöøng hoaøn thieän vaø phaùt trieån.

Maët khaùc, vieäc hoäi nhaäp vaøo neàn kinh teá theá giôùi ñoøi hoûi heä thoáng keá toaùn

Vieät Nam, cuõng nhö moïi hoaït ñoäng khaùc phaûi phuø hôïp vôùi thoâng leä chung cuûa

quoác teá. Maëc duø, caùc chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam ñöôïc xaây döïng treân neàn taûng

chuaån möïc quoác teá veà keá toaùn, tuy vaäy vaãn coøn nhieàu noäi dung chöa phuø hôïp vôùi

thoâng leä chung. Keá toaùn döï phoøng duø ñaõ coù nhieàu thay ñoåi so vôùi quy ñònh tröôùc

ñaây, nhöng moät soá noäi dung vaãn coøn nhieàu ñieàu baát caäp cuõng nhö chöa ñöôïc

höôùng daãn chi tieát. Vì vaäy, ñeå phuø hôïp thoâng leä keá toaùn quoác teá, heä thoáng keá

toaùn Vieät Nam caàn coù moät soá söûa ñoåi, boå sung cho phuø hôïp. Ñeå hoaøn thieän,

ngoaøi vieäc keá thöøa heá thoáng keá toaùn quoác teá maø coøn phaûi hoïc taäp kinh nghieäm töø

caùc nöôùc coù trình ñoä keá toaùn phaùt trieån laâu ñôøi. Töø ñoù, choïn loïc vaø vaän duïng sao

cho vöøa phuø hôïp vôùi thoâng leä chung cuûa theá giôùi vöøa thích nghi vôùi ñaëc ñieåm

kinh teá, vaên hoaù xaõ hoäi cuûa nöôc ta. Ñaây laø vieäc laøm ñoøi hoûi raát nhieàu noã löïc vaø

thôøi gian khoâng nhöõng töø phía nhaø Nöôùc maø coøn caû ñoái vôùi Hoäi ngheà nghieäp vaø

nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc keá toaùn.

Nhöõng noäi dung cuûa Luaän vaên hy voïng ñoùng goùp phaàn naøo vaøo quaù trình

hoaøn thieän ñoù.

Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện kế toán dự phòng trong các doanh nghiệp Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM

TÔ HỒNG THIÊN

PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN

KẾ TOÁN DỰ PHÒNG TRONG CÁC DOANH

NGHIỆP VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP.Hồ Chí Minh, năm 2006

MÔÛ ÑAÀU

TOÅNG QUAN VEÀ DÖÏ PHOØNG VAØ KEÁ TOAÙN DÖÏ PHOØNG

G i a

ù

á

g o c c o

ù

G i a

Baùn

ù

Naém giöõ ñeå kieám lôøi ngaén haïn

ï

á

ù

á

c h i e t k h a u

(

Yù ñònh giöõ laâu daøi

Baùn

h ô p l y ( F a i r v a l u e )

Giöõ ñeán ngaøy ñaùo haïn

A m o r t i s e d c o

1.3. KEÁ TOAÙN DÖÏ PHOØNG THEO KEÁ TOAÙN PHAÙP:

CHÖÔNG 3

PHÖÔNG HÖÔÙNG VAØ GIAÛI PHAÙP HOAØN THIEÄN KEÁ TOAÙN DÖÏ

PHOØNG TRONG CAÙC DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM HIEÄN NAY

Có thể bạn quan tâm

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Giới thiệu

Về chúng tôi

Việc làm

Quảng cáo

Liên hệ

Chính sách

Thoả thuận sử dụng

Chính sách bảo mật

Chính sách hoàn tiền

DMCA

Hỗ trợ

Hướng dẫn sử dụng

Đăng ký tài khoản VIP

093 303 0098

support@tailieu.vn

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi

Facebook

Youtube

TikTok