Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến nghèo tại các xã ven đầm Phá Tam Giang trên địa bàn huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

------------------------

NGUYỄN VĂN THỊNH

PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN NGHÈO TẠI CÁC

XÃ VEN ĐẦM PHÁ TAM GIANG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÚ

VANG, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ

Chuyên ngành: Kinh tế phát triển

Mã số: 60.31.05

LUẬN VĂN THẠC S KINH TẾ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS. TS NGUYỄN TRỌNG HOÀI

Tp. Hồ Chí Minh, Năm 2010

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này hoàn toàn do tôi thực hiện. Các số liệu đi u tra

là trung thực c c đoạn trích dẫn và số liệu sử dụng trong luận văn đ u được dẫn

nguồn và có độ chính xác cao nhất trong phạm vi hiểu biết của tôi. Các kết quả

nghiên cứu là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kì nghiên cứu nào

trước đây.

Tp. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2010

Tác giả

N u ễn Văn T ịn

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

LỜI CẢM ƠN

ể hoàn thành luận văn này, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành và

sự cảm kích sâu sắc đến Quý Thầy Cô đã tham gia giảng dạy, hỗ trợ nghiên cứu

thuộc Trường ại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh và Chương trình Giảng dạy

Kinh tế Fulbright.

ặc biệt cảm ơn Giảng viên Nguyễn Trọng Hoài người đã hướng dẫn khoa

học cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn này.

Cuối cùng xin được gửi lời cảm ơn đến gia đình ạn và đồng nghiệp của

tôi, nh ng người đã luôn động viên và gi p đ tôi trong suốt qu trình thực hiện.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................ 2

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... 3

DANH MỤC BẢNG BIỂU ................................................................................. 7

DANH MỤC ĐỒ THỊ ......................................................................................... 8

DANH MỤC VIẾT TẮT ..................................................................................... 9

PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................ 10

1. Sự cần thiết của luận văn.............................................................................. 10

2. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................... 12

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ............................................................... 12

3.1 ối tượng nghiên cứu ......................................................................................... 12

3.2 Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................ 12

4. P ƣơn p áp n iên cứu ............................................................................. 12

5. Cấu trúc luận văn ......................................................................................... 13

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ NGHÈO .......................................... 14

1.1 Khái niệm n èo đói ................................................................................... 14

1.2 Đo lƣờng nghèo ........................................................................................... 15

1.3 Những nhân tố ản ƣởn đến nghèo ở Việt Nam ................................. 17

1.3.1. Dân tộc ............................................................................................................. 19

1.3 .2. Giới tính chủ hộ .............................................................................................. 20

1.3.3. Ngh nghiệp của chủ hộ .................................................................................. 21

1.3.4. Trình độ học vấn .............................................................................................. 23

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

1.3.5. Quy mô hộ và số người sống phụ thuộc .......................................................... 24

1.3.6. Diện tích đất đai ............................................................................................... 25

1.3.7. Khả năng tiếp cận tín dụng .............................................................................. 26

1.3.8. Khả năng tiếp cận các hạ tầng cơ sở thiết yếu ................................................. 26

1.4 Mô hình nghiên cứu đề nghị ....................................................................... 27

1.4.1. Nhóm các nhân tố thuộc đặc tính của hộ gia đình ........................................... 27

1.4.2. Nhóm nhân tố liên quan đến khả năng tiếp cận các nguồn lực xã hội ............ 29

CHƢƠNG 2: THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ...................................................... 32

2.1 Sơ lƣợc vùng nghiên cứu ........................................................................... 32

2.2 Xác định nghèo ............................................................................................ 34

2.2.1 Sử dụng chi tiêu ình quân đầu người làm chỉ tiêu phân tích nghèo ............... 34

2.2.2 Chỉ tiêu x c định nghèo .................................................................................... 35

2.3 P ƣơn p áp n iên cứu ............................................................................ 35

2.4 Nguồn số liệu ................................................................................................ 39

2.5 P ƣơn p áp lấy mẫu, khảo sát ............................................................... 40

2.6 Các phần mềm sử dụng trong phân tích dữ liệu ...................................... 40

CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ....................................................... 41

3.1 Tổng quan về tình hình nghèo của huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế ...................................................................................................................... 41

3.1.1 ặc điểm chung v kinh tế ............................................................................... 41

3.1.2. Tình hình hộ nghèo của huyện Phú Vang theo chuẩn quốc gia ...................... 46

3.2 Kết quả nghiên cứu ..................................................................................... 49

3.2.1 Kết quả khảo sát ................................................................................................ 49

3.2.2 Thống kê mô tả v hiện trạng nghèo của hộ dân thuộc vùng nghiên cứu ....... 50

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

3.2.2.1. Tình trạng ngh o phân theo địa phương ............................................................... 50

3.2.2.2 Tình trạng nghèo phân theo quy mô hộ ................................................................. 51

3.2.2.3 Tình trạng nghèo phân theo quy mô người phụ thuộc........................................... 53

3.2.2.4 Tình trạng học vấn của nhân khẩu của vùng nghiên cứu ...................................... 54

3.2.2.5 Tình trạng nghèo phân theo ngh nghiệp của chủ hộ ............................................ 56

3.2.2.6 Tình trạng nghèo phân theo khả năng hộ có được vay ti n .................................. 57

3.2.2.7 Tình trạng nghèo phân theo quy mô sở h u đất/mặt nước của hộ ........................ 58

3.2.2.8 Một số nguyên nhân ngh o đói và nguyện vọng thoát nghèo .............................. 60

3.2.3 Kết quả phân tích của mô hình kinh tế lượng ................................................... 63

C ƣơn 4: GỢI Ý CHÍNH SÁCH NHẰM GIẢM NGHÈO CHO VÙNG NGHIÊN CỨU ................................................................................................... 68

4.1 Các kết luận từ nghiên cứu ....................................................................... 68

4.2 Các gợi ý chính sách từ kết quả nghiên cứu ............................................ 69

4.3 Hạn chế củ n iên cứu v đề xuất ƣớng nghiên cứu ........................... 75

KẾT UẬN ........................................................................................................ 77

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 78

PHỤ LỤC 1 ........................................................................................................ 81

PHỤ LỤC 2 ........................................................................................................ 88

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 3.1: Giá trị sản lượng nông nghiệp của huyện Ph Vang giai đoạn 2005 – 2009 ................................................................................................................ ..42

Bảng 3.2: Tình hình hoạt động Thương mại – Dịch vụ – Du lịch của huyện Ph Vang giai đoạn 2005 – 2009 ........................................................................ 46

Bảng 3.3: Tình hình hộ ngh o năm 2009 – 2010 trên địa bàn nghiên cứu ......... 47

Bảng 3.4: Tỷ lệ hộ ngh o trung ình giàu theo chi tiêu ình quân đầu người chia theo xã .......................................................................................................... 51

Bảng 3.5: Quy mô hộ gia đình trung ình của vùng nghiên cứu ........................ 52

Bảng 3.6: Quy mô hộ gia đình phân chia theo nhóm chi tiêu ình quân của vùng nghiên cứu .................................................................................................. 52

Bảng 3.7: Tỷ lệ người sống phụ thuộc của các xã phân theo chi tiêu bình quân đầu người ............................................................................................................. 54

Bảng 3.8: Tình trạng học vấn của nhân khẩu trong vùng nghiên cứu phân chia theo xã ................................................................................................................. 55

Bảng 3.9: Tình trạng việc làm tại vùng nghiên cứu ............................................ 57

Bảng 3.10: Tỷ lệ vay nợ của hộ dân phân chia theo nguồn vốn vay và theo nhóm chi tiêu ....................................................................................................... 58

Bảng 3.11: Tình trạng sở h u đất/mặt nước của hộ dân phân chia theo xã ........ 59

Bảng 3.12: Tỷ lệ sở h u đất, mặt nước nhóm chi tiêu ........................................ 59

Bảng 3.13: Diện tích đất hoặc/và mặt nước trung bình của hộ phân theo địa phương và nhóm chi tiêu ..................................................................................... 60

Bảng 3.14: Kết quả hồi quy Binary Logistic v nghèo ...................................... 63

Bảng 3.15: Ước lượng xác suất ngh o theo t c động biên của từng yếu tố ....... 64

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

DANH MỤC ĐỒ THỊ

Hình 3.1: Cơ cấu kinh tế huyện Ph Vang năm 2006 – 2010 ............................ 42

Hình 3.2: Giá trị sản lượng nông nghiệp của huyện Ph Vang giai đoạn 2005 – 2009 .................................................................................................................. 43

Hình 3.3: Phân phối chi tiêu ình quân đầu người của vùng nghiên cứu ........... 50

Hình 3.4: Nguyên nhân đói ngh o theo đ nh gi của người dân tại vùng nghiên cứu ........................................................................................................... 61

Hình 3.5: Nguyện vọng của người dân trong vấn đ thoát nghèo ...................... 62

Hình 3.6: Tỷ trọng các thu nhập các hộ gia đình có chủ hộ không có việc làm . 65

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

DANH MỤC VIẾT TẮT

ADB Ngân hàng phát triển Châu Á (Asian Development Bank)

BL TBXH Bộ Lao động Thương inh và Xã hội.

BCPTVN Báo cáo phát triển Việt Nam

CIEM Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (Central

Insititue for Economic Management)

GSO Tổng cục thống kê Việt Nam (General Statistic Office)

MDPA Dự n phân tích hiện trạng ngh o đói ở ồng ng sông

Cửu Long

NGOs Các tổ chức phi chính phủ

PPA nh gi đói ngh o có sự tham gia của người dân

(Participatory Poverty Assessment)

VLHSS i u tra mức sống hộ gia đinh Việt Nam (Vietnam Living

Household Standard Survey)

VLSS i u tra mức sống dân cư của Việt Nam (Vietnam Living

Standard Survey)

UNDP Chương trình ph t triển của Liên Hiệp Quốc (United

Nations Development Programme)

UBND Ủy ban Nhân dân

USD ơn vị đô la Mỹ

WB Ngân hàng thế giới (World Bank)

WHO Tổ chức Y tế thế giới (World Health Organization)

X GN Xóa đói giảm nghèo

XH Xã hội

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết của luận văn

Ngh o là một trạng th i kinh tế xã hội phức tạp mà tất cả c c quốc gia

trên thế giới đ u nỗ lực tìm kiếm giải ph p để giảm ngh o. Việt Nam cũng

luôn coi xóa đói giảm ngh o là vấn đ quốc s ch hàng đầu trong nh ng thập

kỷ qua. Từ năm 1993 đến năm 2004 Việt Nam đã giảm tỷ lệ ngh o từ 58 1%

xuống còn 19 5% tương đương với 24 triệu người đã tho t ngh o sau 11 năm

và đã sớm hoàn thành Chương trình mục tiêu Thiên niên kỷ v xo đói giảm

ngh o trước thời hạn năm 2015. ến năm 2008 tỷ lệ hộ ngh o toàn quốc đạt 13 4% giảm so với năm 2006 (15 5%) 1. Do đó cộng đồng thế giới đã đ nh

giá cao việc thực hiện c c cam kết của Chính phủ Việt Nam trong việc cải

thiện đời sống vật chất và tinh thần cho người ngh o.

Thừa Thiên Huế là tỉnh ven biển Bắc Trung ộ – vùng ngh o chỉ sau

vùng Trung du mi n n i phía Bắc và Tây nguyên – có ờ iển dài 126 km đi

qua c c huyện Ph Vang Ph Lộc Phong i n Quảng i n Hương Trà. Bờ

iển Thừa Thiên - Huế còn ôm trọn vùng đầm ph Tam Giang - Cầu Hai

(được hợp thành ởi Ph Tam Giang và c c đầm Sam Chuồn Thủy T Hà

Trung Cầu Hai).

Ph Vang là một huyện n m ven iển thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế. Toàn

huyện có 20 xã trong đó có 13 xã n m ven iển và đầm ph Tam Giang. Ngư

dân ở đây chủ yếu dựa vào ngh đ nh ắt nuôi trồng thủy hải sản. ời sống

ấp ênh phụ thuộc hoàn toàn vào yếu tố thời tiết. Do đó cuộc sống còn

nhi u khó khăn khả năng rơi vào ngư ng ngh o và t i ngh o rất cao.

Nh ng năm gần đây, ngoài sự iến đổi khắc nghiệt của khí hậu sức ép

1 Kết quả khảo sát mức sống hộ gia đình 2008 do Tổng cục thống kê ban hành

của gia tăng dân số hoạt động đ nh ắt thủy hải sản với quy mô và tính chất

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

ph hủy ngày càng tăng; diện tích mặt nước nuôi trồng thuỷ sản mặc dù được

mở rộng nhưng luôn đi k m với nh ng t c động tiêu cực lên môi trường, gia

tăng sự rủi ro trong khai thác và nuôi trồng thuỷ sản. Ch ng hạn, thời gian gần

đây, với sự xuất hiện của ngư cụ mới mang tính chất hủy diệt và cạn kiệt nguồn thủy sản như lừ xếp2 có nguồn gốc Trung Quốc. Theo thống kê của

ngành thủy sản nếu năm 2005 có 30 hộ tham gia khai th c ng ngh lừ xếp

với 100 chiếc thì đến cuối năm 2008 có 2.399 hộ tham gia với 133.988 chiếc

thậm chí lừ xếp có mắt lưới rộng từ 1 8 - 2cm nhưng gần đây nhi u ngư dân

. Ngoài ra, theo kết quả nghiên cứu của Sở Tài

đã cải tiến mắt lưới xuống còn 0 8 - 1,2cm ( ng với mắt lưới mùng mang tính hủy diệt từ lâu đã ị cấm)3

nguyên và Môi trường Thừa Thiên - Huế: " ộ mặn đầm ph Tam Giang trong

khoảng 0 1-330/00 độ pH 6 8-8 0 và thay đổi liên tục là yếu tố ất lợi cho

sinh vật. Việc sản xuất nông nghiệp ven ờ đã thải ra một dư lượng thuốc trừ

sâu gây ô nhiễm". C c hồ nuôi tôm ngày càng nhi u gây ra nh ng cản trở của

sự lưu thông dòng chảy đầm ph , c c chất thải công nghiệp c c hóa chất và

thức ăn cho nuôi trồng gây ô nhiễm nghiêm trọng. ầm ph đang ngày càng

ị c c hồ nuôi tôm lấn dần. Diện tích c c hồ nuôi trồng thủy sản trên vùng đầm ph hiện nay trên 5.000 ha và vẫn đang còn tiếp tục gia tăng.4

Do vậy dân cư đầm ph nói chung và người dân ven đầm ph của

huyện Ph Vang nói riêng đặc iệt là ộ phận ngư dân ngh o đang đối mặt

với nhi u khó khăn v kinh tế.

Thực tế đã có nhi u nghiên cứu v xóa đói giảm ngh o ở c c cấp độ

quốc gia và vùng kh c nhau nhưng thiết nghĩ cần có nh ng nghiên cứu chi tiết

nh m có c i nhìn cụ thể hơn thực trạng đời sống của c c hộ dân ở c c địa

2 o i ng cụ c t nh h di t cao gồm nhi u i ếp i n tục nhau 3 http://www3.thuathienhue.gov.vn/Default.aspx?sel=detail&NewsId=7915 4 http://www.monre.gov.vn/v35/default.aspx?tabid=428&cateID=24&id=63402&code=ZXNCH63402

phương. Xuất ph t từ ý tưởng đó, tác giả mong muốn sau khi thực hiện đ tài:

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

“Phân tích các nhân tố ản ƣởn đến nghèo tại các xã ven đầm phá

Tam Gi n trên địa bàn huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế”

nh m giúp các nhà làm chính sách địa phương thấy được thực trạng và

nguyên nhân làm cho đời sống của người dân ở đây khó khăn như thế nào. Từ

đó có nh ng chính s ch giảm ngh o phù hợp cho địa phương mình.

2. Mục tiêu nghiên cứu

Trên cơ sở tìm hiểu và hệ thống hóa lý thuyết v ngh o đói của các

 Phân tích hiện trạng nghèo của hộ dân ven đầm phá Tam Giang trên

nghiên cứu đi trước, tác giả muốn đi sâu giải quyết các vấn đ sau:

 X c định các nhân tố t c động đến nghèo tại khu vực ven đầm phá

địa bàn huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế

 Gợi ý chính sách cải thiện tình trạng nghèo của người dân tại địa

Tam Giang trên địa bàn huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế

bàn nghiên cứu.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

3.1 Đối tƣợng nghiên cứu

Thực trạng nghèo, nguyên nhân và các nhân tố t c động đến xác suất rơi

vào ngư ng nghèo đói của các hộ dân khu vực đầm phá Tam Giang thuộc

huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế.

3.2 Phạm vi nghiên cứu

tài tập trung nghiên cứu các hộ ngư dân ven đầm phá Tam Giang

thuộc huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế.

4. P ƣơn p áp n iên cứu

i u tra, phỏng vấn và tìm hiểu thực tế tình hình hộ nghèo tại các xã

ven đầm phá Tam Giang, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế có tham

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

khảo mẫu nghiên cứu của các cuộc đi u tra mức sống hộ dân cư Việt Nam

(VHLSS) do Tổng cục thống kê ban hành. Trên cơ sở số liệu đi u tra, tác giả

sử dụng c c phương ph p sau:

- Thống kê mô tả thực trạng nghèo của ngư dân c c xã khu vực

đầm phá Tam Giang, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế

- Mô hình hồi quy logistic phân tích nh ng yếu tố t c động đến

xác suất rơi vào ngư ng nghèo của hộ ngư dân tại các xã thuộc khu vực đầm

ph trên địa bàn huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế.

5. Cấu trúc luận văn

Ngoài phần mở đầu kết luận phụ lục và tài liệu tham khảo, luận văn

được cấu trúc thành c c chương như sau:

Chương 1: Cơ sở lý thuyết v nghèo – Trình ày tổng quan lý thuyết v

ngh o ao gồm c c kh i niệm phương ph p đo lường ngh o và c c nhân tố

t c động tới ngh o. Từ đó đưa r t ra khung lý thuyết để làm cơ sở cho mô hình

nghiên cứu.

Chương 2: Thiết kế nghiên cứu – Trình ày tổng quan v vùng nghiên

cứu phương ph p nghiên cứu và nguồn số liệu của nghiên cứu.

Chương 3: Kết quả nghiên cứu – Trình ày kết quả phân tích thống kê

mô tả và hồi quy phân tích c c nhân tố ảnh hưởng đến x c suất rơi vào ngư ng

ngh o của hộ dân thuộc vùng nghiên cứu.

Chương 4: Gợi ý chính s ch nh m giảm ngh o cho vùng nghiên cứu -

ưa ra nh ng gợi ý chính s ch giảm ngh o cho vùng nghiên cứu.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ NGHÈO

1.1 Khái niệm nghèo đói

Nghèo và ói là hai vấn đ xã hội khác nhau. ói là tình trạng một

người hoặc hộ dân không đủ nhu cầu v lương thực. Ngh o là nói đến tình

trạng không có khả năng đ p ứng các nhu cầu cơ ản, chủ yếu là các nhu cầu

v phi lương thực thực phẩm như nhà ở, mặc, y tế, giáo dục văn hóa đi lại và

giao tiếp xã hội. Các nghiên cứu quốc tế thường sử dụng thuật ng tình trạng

Nghèo (Poverty) hơn là tình trạng Ngh o đói.

WB qua thời gian cũng có nh ng cách tiếp cận khác nhau v nghèo trong

các báo cáo của mình. Năm 1990 định nghĩa Nghèo của tổ chức này bao gồm

tình trạng thiếu thốn các sản phẩm và dịch vụ thiết yếu như gi o dục, y tế,

dinh dư ng. ến năm 2000 và 2001 WB đã thêm vào khái niệm tình trạng bị

gạt ra bên l xã hội hay tình trạng dễ bị tổn thương.

Như vậy, Nghèo là trạng th i khó khăn cả v vật chất lẫn tinh thần của

con người. Do đó rất khó để x c định thế nào được gọi là nghèo. Có 2 dạng

nghèo: Ngh o tương đối và nghèo tuyệt đối.

Nghèo tuyệt đối: Là tình trạng người dân hoặc hộ dân không có khả

năng thoả mãn nh ng nhu cầu tối thiểu của cuộc sống như: ăn mặc, ở đi lại...

mà nh ng nhu cầu đó đã được thừa nhận trong đi u kiện kinh tế xã hội hiện tại.

Khi nghiên cứu v các vấn đ của c c nước đang ph t triển, Robert

McNamara (1973) khi còn là gi m đốc của Ngân hàng thế giới đã cho r ng

nghèo tuyệt đối là sống ở ranh giới ngoài cùng của tồn tại. Nh ng người nghèo

tuyệt đối là nh ng người phải đấu tranh để sinh tồn trong các thiếu thốn tồi tệ

và trong tình trạng ị bỏ bê và mất phẩm c ch vượt quá sức tưởng tượng mang

dấu ấn của cảnh ngộ may mắn của giới trí thức chúng ta .

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

N èo tƣơn đối: là tình trạng người dân hoặc hộ dân có mức sống

dưới mức sống trung bình của địa phương hoặc quốc gia đang xem xét.

Theo định nghĩa trên trong bất kỳ xã hội nào luôn có người nghèo vì

nghèo là một khái niệm tương đối và được đ nh gi thay đổi vào nh ng thời kỳ

khác nhau. ây là nh ng người có mức sống dưới mức trung bình và có cơ hội

cải thiện mức sống của mình.

1.2 Đo lƣờng nghèo

Khi đ cập đến vấn đ nghèo, mỗi tổ chức, mỗi quốc gia đ u đưa ra

nh ng nhận định, tiêu chuẩn khác nhau v nó. Chính vì vậy ngư ng nghèo của

mỗi quốc gia, mỗi vùng lãnh thổ đ u được quy định riêng. Tuy nhiên, chúng ta

có thể nhận thấy c c quan điểm thường dựa trên hai tiêu chuẩn. ó là tiêu

chuẩn ti n tệ và tiêu chuẩn đi u kiện sống.

Theo tiêu chuẩn tiền tệ:

Hội nghị Thượng đỉnh thế giới v phát triển xã hội tổ chức tại

Copenhangen an Mạch tháng 3-1995, Ngân hàng thế giới (WB) đã đưa ra

khái niệm v nghèo cụ thể hơn như sau: "Ng ời nghèo là tất cả những ai mà

thu nhập thấp hơn 1USD/mỗi ngày cho một ng ời, số ti n đ ợc coi nh đ để

mua những sản phẩm thiết yếu để tồn t i”.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng định nghĩa ngh o theo mức thu nhập.

Theo đó một người là nghèo khi thu nhập hàng năm ít hơn một nửa mức thu

nhập ình quân trên đầu người hàng năm của quốc gia.

Ngày 28/8/2008, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đã đưa ra mức

5 http://www.sggp.org.vn/thegioi/2008/8/163496/

chuẩn thu nhập mới để phân định người nghèo tại châu Á. Theo tiêu chuẩn mới của ADB, thu nhập dưới 1 35 USD/ngày được xem là nghèo.5

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Tại Việt Nam để quy định v hộ nghèo, Chính phủ ban hành một mức

thu nhập nhất định và đi u chỉnh chỉ tiêu này theo thời gian. Hiện nay, theo

quyết định số 170/2005/Q -TTg ngày 08/07/2005 của Thủ tướng Chính phủ

được ban hành v việc chuẩn nghèo áp dụng cho giai đoạn 2006 – 2010 như

1. Khu vực nông thôn: nh ng hộ có mức thu nhập bình quân từ 200.000

đồng/người/th ng (2.400.000 đồng/người/năm) trở xuống là hộ nghèo.

2. Khu vực thành thị: nh ng hộ có mức thu nhập bình quân từ 260.000

đồng/người/th ng (dưới 3.120.000 đồng/người/năm) trở xuống là hộ nghèo.

Khi phân tích hộ ngh o trong i u tra mức sống dân cư ở Việt Nam giai

đoạn 1993 – 1998 Tổng cục thống kê đã sử dụng phương ph p “ngũ phân vị”

để x c định hộ ngh o. Theo đó, chi tiêu hộ gia đình được chia thành năm nhóm

từ thấp nhất đến cao nhất. Nh ng hộ có chi tiêu n m trong khoảng thấp nhất

được xem là hộ ngh o tương đối. Nh ng hộ có chi tiêu cao nhất được xem như

là hộ giàu.

Theo tiêu chuẩn điều kiện sống:

Hội nghị chống đói ngh o khu vực châu Á – Th i Bình Dương tổ chức

tại Bankok, Thái Lan (tháng 9/1993) x c định: "Nghèo là tình trạng một bộ

phận dân cư không được hưởng và thỏa mãn các nhu cầu cơ ản của con người

được xã hội thừa nhận tùy theo trình độ phát triển kinh tế - xã hội và phong tục

tập quán của địa phương”. Vì vậy, theo khái niệm này, không có chuẩn nghèo

chung cho mọi quốc gia, chuẩn nghèo cao hay thấp phụ thuộc vào đi u kiện cụ

thể của mỗi nước và thay đổi theo thời gian, không gian.

Theo nhà kinh tế học người Mỹ Gal raith: “Con người bị coi là nghèo

khổ khi mà thu nhập của họ ngay dù khi thích đ ng để họ tồn tại rơi xuống

rõ rệt dưới mức thu nhập của cộng đồng. Khi đó họ không thể có nh ng gì

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

mà đa số trong cộng đồng coi như là c i cần thiết tối thiểu để sống một cách

đ ng mức.” (Bộ L TBXH 2003).

Theo WB (2006), ngh o là đói thiếu nhà ệnh không được đến c sĩ

không được đến trường không iết đọc, iết viết không có việc làm lo sợ cho

cuộc sống tương lai mất con do ệnh hoạn ít được ảo vệ quy n lợi và tự do.

Cũng theo WB ngh o đói không chỉ đơn thuần là vấn đ túng thiếu vật chất mà

còn liên quan đến rủi ro, tính dễ bị tổn thương vấn đ xã hội và c c cơ hội.

Tổ chức Phát triển Quốc tế của Úc (AusAID) nhận định ngh o đói theo

nghĩa sự thiếu hụt hoặc hạn chế v nhu cầu cơ ản, v khả năng tiếp cận các

dịch vụ y tế và giáo dục; v trách nhiệm giải trình của c c cơ quan nhà nước và

xã hội dân sự; v khả năng ứng phó với các cú sốc và bất định (AusAID, 2001)6

ối với nghiên cứu này t c giả kiến nghị sử dụng đo lường ngh o theo

tiêu chuẩn ti n tệ. Trong đó lấy chỉ tiêu chi tiêu ình quân đầu người làm tiêu

chí x c định hộ ngh o và thông qua sử dụng phương ph p ngũ vị phân để x c định hộ ngh o tương đối trong địa àn nghiên cứu.7

1.3 Những nhân tố ản ƣởn đến nghèo ở Việt Nam

ói ngh o là một hiện tượng kinh tế xã hội phức tạp chịu t c động bởi

nhi u nguyên nhân. Nghiên cứu của WB (2007) đã chỉ ra nh ng nhân tố t c

động đến ngh o:

a. Cấp độ vùng

 Sự c ch iệt v địa lý/xã hội do thiếu hạ tầng cơ sở; hạn

chế trong việc tiếp cận c c loại thị trường và c c dịch vụ xã hội.

 Nguồn lực cơ ản như đất đai và chất lượng đất đai

6 ộ T i ngu n m i tr ờng v h ơng trình ph t triển i n hi p quốc 2007 - ng nghe tiếng n i c a ng ời ngh o

7 Xem thêm ở mục 2.2 - X c định nghèo c a nghiên cứu này

 i u kiện tự nhiên (thời tiết…)

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

 Quản lý Nhà nước

 Bất ình đ ng

b. Cấp độ cộng đồng

 Hạ tầng cơ sở (điện nước đường giao thông…)

 Phân ổ đất đai

 Khả năng tiếp cận c c hàng hóa và dịch vụ công (y tế gi o

dục)

c. Cấp độ hộ gia đình

 Quy mô hộ

 Tỷ lệ phụ thuộc (phần trăm số người trưởng thành không

có hoạt động taọ thu nhập)

 Giới tính của chủ hộ

 Tài sản của hộ gia đình: đất đai phương tiện sản xuất nhà

cửa…

 Tỷ lệ có việc làm của nh ng thành viên trưởng thành trong

hộ loại việc làm chính tự làm hay làm thuê…và theo nguồn thu

nhập chính của hộ…

 Trình độ học vấn trung ình của hộ

d. ặc điểm c nhân (Individual characteristics)

 Tuổi

 Gi o dục (số năm đi học ng cấp cao nhất)

 Việc làm (tình trạng việc làm loại công việc)

 Dân tộc (có hay không có thuộc nhóm dân tộc thiểu số)

Theo CIEM và ADB (2008), dự án RETA 6171 - Tổng quan t c động

của hội nhập kinh tế tiểu vùng sông Mê Kông đến đói ngh o (Chương 5 –

X c định người nghèo ở khu vực biên giới) cho r ng tại c c địa bàn khảo sát

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

cho thấy có 3 cấp độ nguyên nhân dẫn đến nghèo của nh ng người nghèo ở

các tỉnh biên giới:

 Thứ nhất nh ng người ngh o do hạn chế v phong tục

tập qu n trình độ năng lực.

 Thứ hai nh ng người ngh o do không có vốn không có

nh ng nguồn lực cần thiết (đất đai đủ rộng sức khỏe đủ tốt vốn

đủ để đầu tư trình độ đủ để tiếp nhận sự thay đổi) để có thể

tho t ra tình trạng ngh o.

 Thứ a nh ng người hội tụ cả hai nguyên nhân trên trở

thành người ngh o nhất trên địa àn nghiên cứu.

Ngoài ra, nhi u nghiên cứu đi trước cũng đã chỉ ra nh ng nhân tố ảnh

hưởng đến đói ngh o của người dân. Cụ thể t c động của các nhân tố đó như sau:

1.3.1. Dân tộc

Thông thường dân tộc nào định cư ở nh ng địa àn có khả năng tiếp cận

hệ thống cơ sở hạ tầng xã hội tốt thì mức sống của người dân càng được nâng

cao. Ở Việt Nam dân tộc Kinh và Hoa là nh ng dân tộc sống phân ố nhi u ở

khu vực đồng ng nơi có hệ thống cơ sở hạ tầng ph t triển so với trung du

và mi n n i. Do đó nh ng dân tộc này có khả năng tho t ngh o cao hơn.

Nhi u nghiên cứu đã chỉ ra đi u đó:

ỗ Thiên Kính và các tác giả (2001) cho r ng yếu tố dân tộc ảnh hưởng

chính đến ngh o đói khi nghiên cứu Mức sống dân cư Việt Nam 1993 – 1998.

Các tác giả cho r ng năm 1993 với đi u kiện các biến kh c như học vấn nơi

cư tr không thay đổi, các hộ thuộc nhóm dân tộc thiểu số (không phải người

Kinh, hoặc Hoa) có xác suất trở thành hộ nghèo là 32% và xác suất trở thành

hộ giàu chỉ là 8%.

Theo B o c o cập nhật nghèo (Viện Khoa học xã hội Việt Nam, 2006),

nhóm đồng ào c c dân tộc thiểu số ị tụt hậu kh nhi u so với nhóm đồng

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

bào Kinh và Hoa v c c chỉ số xã hội. Năm 2004 chỉ có 4% đồng ào dân tộc

thiểu số được tiếp cận đi u kiện vệ sinh so với 36% người Kinh – Hoa và

19% đồng ào dân tộc thiểu số được tiếp cận nước sạch so với 63% người

Kinh – Hoa.

Vũ Hoàng ạt và c c t c giả (2006) cho r ng hộ gia đình thuộc nhóm

Kinh và Hoa có khả năng tho t ngh o hơn hộ gia đình có đặc điểm tương tự

thuộc nhóm dân tộc thiểu số và nhóm dân tộc thiểu số có tốc độ giảm ngh o

chậm hơn so với nhóm người Kinh – Hoa ở tại tất cả c c vùng nơi có người

dân tộc thiểu số sinh sống.

Hoàng Thanh Hương và c c t c giả (2006) cho r ng ngay cả khi c c dân

tộc thiểu số sống cùng với người Kinh và Hoa trong cùng một địa àn nhỏ

tức là ở cùng xã họ vẫn khó theo kịp so với nhóm Kinh và Hoa. i u này

chứng minh r ng khả năng tho t ngh o của người dân tộc Kinh và Hoa là cao

hơn so với c c dân tộc kh c.

Hoàng Thanh Hương và c c t c giả (2006) và Nguyễn Thị Minh Hòa

(2006) cho thấy có sự kh c iệt đ ng kể v c c đặc tính ở cấp hộ gi a hai

nhóm hộ và sự kh c iệt dường như có chi u hướng gia tăng. Năm 2004 sự

kh c iệt v đặc tính cấp hộ giải thích 18% chênh lệch chi tiêu dùng gi a hai

nhóm ở trong toàn ộ vùng nông thôn Việt Nam song tạo ra 51% chênh lệch

chi tiêu dùng ở nh ng xã có cả đồng ào dân tộc thiểu số và đồng ào Kinh –

Hoa sinh sống.

Vậy giả thuyết ảnh hưởng của iến dân tộc đến x c suất rơi vào ngư ng

ngh o của hộ dân là: H1 : Dân tộc thiểu số được giả thuyết là khả năng ngh o

cao hơn dân tộc Kinh.

1.3 .2. Giới tính chủ hộ

Giới tính của chủ hộ cũng ảnh hưởng đến x c suất rơi vào ngư ng ngh o

của hộ gia đình ở Việt Nam. i u này cũng được dẫn chứng ởi nh ng

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

nghiên cứu sau:

Theo BCPTVN (2000) phần lớn nh ng hộ có chủ hộ là n là nh ng hộ

ngh o. Hộ gia đình có chủ hộ là n thường ị c c c n ộ nhà nước phân iệt

đối xử (Oxfam 1999). i u đó chứng tỏ hộ có chủ hộ là n thường gặp

nhi u khó khăn hơn so với hộ có chủ hộ là nam.

ỗ Thiên Kính và các tác giả (2001) khi nghiên cứu mức sống dân cư

Việt Nam 1993 – 1998 cho r ng nh ng hộ có chủ hộ là n dường như thuộc

nhóm giàu nhi u hơn là nh ng hộ có chủ hộ là nam. Phát hiện này cũng tương

tự như ở cuộc khảo sát VLSS 93 (Haughton và các tác giả, 1999 chương 8)

VHLSS (2002) cho thấy phụ n ở vùng nông thôn Việt Nam phải chịu

đựng nhi u thiệt hòi. Phụ n chủ yếu làm ngh nông. Ti n công của n chỉ

ng 62% của nam giới. Dù chiếm 50% lực lượng lao động nhưng phụ n chỉ

kiếm được 40% tổng ti n công. Phụ n ít có tiếng nói hay cơ hội tham gia

trong việc ra quyết định tại địa phương (WB 2003).

Theo Nguyễn Trọng Hoài (2005) tại Ninh Thuận nh ng hộ có chủ hộ là

n có khả năng ngh o lớn hơn so với nh ng hộ có chủ hộ là nam (35,6% so

với 27 1%) nhóm hộ này cũng có x c suất được xếp vào nhóm chi tiêu trung

ình trở lên thấp hơn. Tương tự ở Bình Phước tỷ lệ hộ có chủ hộ là n sống

trong cảnh ngh o là 42 9% cao hơn nhi u khi so với tỷ lệ ngh o của hộ có

chủ hộ là nam giới chỉ có 20 2%.

Vậy giả thuyết ảnh hưởng của iến giới tính của chủ hộ đến x c suất rơi

vào ngư ng ngh o của hộ dân là: H2: Hộ có chủ hộ là n thì khả năng ngh o

cao hơn hộ có chủ hộ là nam.

1.3.3. Nghề nghiệp của chủ hộ

Theo BCPTVN (2000) ngh o đói là một hiện tượng mang tính đặc thù của

nông thôn c c tính to n v tỷ lệ ngh o theo ngh nghiệp và theo loại chủ lao

động cũng chỉ ra r ng nh ng người sống ở dưới ngư ng ngh o thường là thành

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

viên của nh ng hộ có chủ hộ là nông dân tự do. Trong năm 1998 gần 80%

người ngh o làm việc trong nông nghiệp và là nh ng người lao động tự do.

Theo Sarah Bales (2001) tỷ lệ người ngh o năm 1998 trong ngành nông

nghiệp ở mức cao 47% đối với lao động tự làm trong nông nghiệp và 55 4%

đối với lao động làm thuê trong nông nghiệp. C c ngành có tỷ lệ ngh o đói

thấp nhất là dịch vụ đặc iệt là ngành thương mại kh ch sạn – nhà hàng và

công việc nhà nước. C c chỉ số v khoảng c ch ngh o đói P1 ( i u hiện mức

độ thiếu hụt) và chỉ số ình phương khoảng c ch ngh o P2 (mức độ nghiêm

trọng của vấn đ ngh o đói) cho thấy ngh o đói của nh ng người làm thuê

trong nông nghiệp là lớn nhất kế đến là nh ng người tự làm nông nghiệp.

Như vậy với tỷ trọng lao động trong nông nghiệp chiếm nhi u nhất và có tỷ

lệ ngh o cao nhất người ngh o là nông dân vẫn chiếm phần lớn người ngh o

ở Việt Nam.

Vũ Hoàng ạt và c c t c giả (2006) ph t hiện thấy việc chuyển đổi trong

ngh nghiệp của chủ hộ gia đình từ nông nghiệp sang sản xuất phi nông

nghiệp hoặc kinh doanh thương mại làm giảm nguy cơ hộ gia đình rơi vào

ngh o đói.

Theo MDPA (2004) ngh o đói có gắn chặt với nông nghiệp và lưu ý

r ng phần lớn c c hộ ngh o sống ở nông thôn và chỉ trồng l a. Một vài nghiên

cứu cũng cho thấy r ng tỷ lệ ngh o đói cấp tỉnh thường có tương quan tỷ lệ

thuận với số dân hoạt động nông nghiệp của tỉnh đó.

Theo CIEM và ADB (2008) tại Quảng Trị có tới 44 4% người ngh o

làm nông nghiệp và chỉ có 3% làm việc kh c; trong khi đó khoảng 23% người

không ngh o làm nông nghiệp và 25 5% thực hiện c c công việc kh c. Cũng

theo nghiên cứu này người ngh o iên giới Quảng Trị chủ yếu là nh ng

người tự làm nông nghiệp trong khi người ngh o iên giới Tây Ninh ngoài tự

làm nông nghiệp còn làm thuê nông nghiệp cho gia đình kh c.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Vậy giả thuyết ảnh hưởng của iến ngh nghiệp của chủ hộ đến x c suất

rơi vào ngư ng ngh o của hộ dân là: H3: Hộ có chủ hộ lao động trong lĩnh

vực nông nghiệp có khả năng ngh o cao hơn hộ có chủ hộ lao động ở lĩnh vực

phi nông nghiệp.

1.3.4. Trìn độ học vấn

Trình độ học vấn của c c thành viên trong hộ nói chung và của chủ hộ

nói riêng có ảnh hưởng đến khả năng tho t ngh o của hộ gia đình. Nhi u kết

quả nghiên cứu đã chỉ ra đi u đó:

Theo BCPTVN (2000), người ngh o thường có học vấn tương đối thấp

gần 90% người ngh o chỉ có trình độ phổ thông cơ sở hoặc thấp hơn. Trong

số người ngh o tỷ lệ người chưa ao giờ đi học chiếm 12% tốt nghiệp tiểu

học chiếm 39%, phổ thông cơ sở chiếm 37%. Chi phí cho gi o dục đối với

người ngh o còn lớn gây không ít khó khăn cho họ trong việc tiếp cận với

gi o dục nhi u hơn. Học vấn thấp uộc chặt người ngh o với nh ng công việc

có thu nhập thấp trong nông nghiệp và hạn chế khả năng tìm được việc trong

c c ngành phi nông nghiệp nh ng công việc mang lại thu nhập cao hơn hay ít

ra là ổn định hơn.

Cũng theo BCPTVN (2000) các nghiên cứu đói ngh o có sự tham gia

của người dân (PPA) cho thấy ản thân c c hộ ngh o cũng hiểu được r ng

trình độ học vấn là chìa khóa quan trọng để tho t khỏi ngh o đói. Các PPA

cũng cho thấy nh ng hộ thuộc nhóm kh giả là nh ng hộ thường xuyên tiếp

x c với c n ộ khuyến nông quan hệ với nh ng người ở ngoài cộng đồng

tiếp cận với thông tin và với c c phương tiện truy n thông đại ch ng.

ỗ Thiên Kính và các tác giả (2001) khi nghiên cứu Mức sống dân cư

Việt Nam 1993 – 1998 cho r ng hộ ở nhóm giàu có trình độ giáo dục cao hơn

hộ nghèo. Số năm đi học trung bình của nh ng thành viên (trên 5 tuổi) của hộ

thuộc nhóm giàu là 8 2 năm so với 4 4 năm của nhóm ngh o. ối với nh ng

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

hộ mà chủ hộ có trình độ đại học hoặc cao đ ng trở lên thì có tới ¾ số hộ

thuộc nhóm giàu và có dưới 1% số hộ thuộc nhóm nghèo.

Vũ Hoàng ạt và c c t c giả kh c (2006) ph t hiện thấy c c hộ gia đình

có chủ hộ đạt trình độ gi o dục cấp phổ thông cơ sở có nhi u cơ hội tho t

ngh o hơn so với hộ gia đình có đặc điểm tương tự song chủ hộ không có

trình độ học vấn.

Vậy giả thuyết ảnh hưởng của iến trình độ học vấn cùa c c thành viên

trong hộ đến x c suất rơi vào ngư ng ngh o của hộ dân là: H4: Hộ có số năm

đi học trung ình cao hơn thì có khả năng tho t ngh o cao hơn.

1.3.5. Quy mô hộ và số n ƣời sống phụ thuộc

Quy mô hộ và số người phụ thuộc là iến số ảnh hưởng đến đói ngh o

của hộ gia đình. Thông thường hộ gia đình có số lượng nhân khẩu càng cao

thì càng dễ rơi vào vòng luẩn quẩn của đói ngh o “ ông con – ói ngh o –

ông con”. Một số nghiên cứu đã chỉ ra đi u đó:

ỗ Thiên Kính và các tác giả (2001) khi nghiên cứu Mức sống dân cư

Việt Nam 1993 – 1998 cho r ng quy mô hộ gia đình ngh o thường có xu

hướng lớn hơn do vậy mỗi lao động phải nuôi dư ng số trẻ em và người già

nhi u hơn so với hộ giàu.

Theo Nguyễn Trọng Hoài (2005), ở Ninh Thuận, nhóm nghèo có quy mô

trung bình lên tới 5 72 người thì nhóm giàu chỉ có 3 88 người, tức quy mô hộ

ngh o cao hơn khoảng 1 8 người. Ở Bình Phước, quy mô hộ nghèo còn cao

hơn nhi u so với nhóm giàu, trung bình nhi u hơn khoảng 2 7 người.

Vậy giả thuyết ảnh hưởng của iến quy mô hộ đến x c suất rơi vào

ngư ng ngh o của hộ dân là: H5: Hộ có quy mô hộ càng cao thì khả năng

tho t ngh o càng khó.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

1.3.6. Diện tíc đất đ i

Theo BCPTVN (2000) c c hộ ngh o coi diện tích đất và chất lượng đất

là yếu tố quan trọng đến mức sống. Không có đất đai hoặc hầu như không có

đất đai đồng nghĩa với ngh o đói. C c hộ này được mô tả như nh ng hộ đặc

iệt dễ ị tổn thương. Trong năm 1998 10% hộ ở nông thôn được đ nh gi là

không có đất.

Theo BCPTVN (2000), diện tích đất trồng cây hàng năm của c c hộ thuộc

nhóm giàu nhất lớn hơn của c c hộ ở nhóm thấp nhất tới 1 4 lần. Sự kh c iệt

còn lớn hơn nhi u ở diện tích trồng cây lâu năm tính trên đầu người: 6 lần.

Theo MDPA (2004) một khi nông dân không còn sở h u đất họ dễ

rơi vào cảnh ngh o khó. Hầu hết c c nông hộ ngh o n đất hay cầm cố đất

do gặp rủi ro trắc trở trong thu hoạch trong kinh doanh và trong cuộc sống

hàng ngày. Nh ng rủi ro thất t này dẫn đến việc thu nhập của gia đình kém

đi chi phí cuộc sống tăng lên; vì vậy khiến họ dễ ị lâm nợ uộc họ phải

dùng đất đai như cứu c nh cuối cùng để thanh to n nợ nần và tiếp tục sống.

Theo Nguyễn Trọng Hoài (2005) khi nghiên cứu ở c c tỉnh ông Nam

ộ ở c c tỉnh Ninh Thuận Bình Phước tỷ lệ sở h u đất thấp cho thấy nhi u

hơn sự phụ thuộc vào nông nghiệp của c c hộ dân ở đây. Chênh lệch diện tích

đất sử dụng gi a c c nhóm chi tiêu là kh cao. Ở Bình Phước hộ ngh o trung

ình chỉ có 1 75 ha đất c c loại thì hộ giàu có đến 4 96 ha.

Theo CIEM và ADB (2008), khi nghiên cứu Tổng quan v đói ngh o

c c tỉnh hành lang iên giới ở c c tỉnh Quảng Trị và Tây Ninh c c hộ giàu

có sử dụng hàng chục hecta đất trong khi nhi u hộ chỉ có vài hecta còn hộ

ngh o thì gần như không có đất.

Vậy giả thuyết ảnh hưởng của iến sở h u đất đai đến x c suất rơi vào

ngư ng ngh o của hộ dân là: H6: Hộ sở h u diện tích đất đai càng nhi u thì

khả năng tho t ngh o càng cao.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

1.3.7. Khả năn tiếp cận tín dụng

Một hạn chế lớn nhất của nông dân là khả năng tiếp cận c c nguồn vốn

tín dụng do khả năng chi trả thấp tài sản đảm ảo không có gi trị lớn. Do đó

nông dân khó có cơ hội tiếp cận nguồn tín dụng đủ lớn để cải thiện đời sống.

Phạm Vũ Lửa Hạ (2003) ở Việt Nam người ngh o thường ị hạn chế

trong việc tiếp cận được với c c nguồn tín dụng chính thức của Chính phủ

trong l c c c nguồn phi chính thức có ít khả năng gi p hộ gia đình tho t

ngh o. Mặc dù hiện nay có rất nhi u nguồn nhi u dự n cung cấp tín dụng

cho người ngh o thông qua c c chương trình quốc gia v xóa đói giảm ngh o

nhưng vẫn còn rất nhi u người rất ngh o không thể tiếp cận được c c nguồn

tín dụng này. Có nhi u nguyên nhân loại trừ sự nhũng nhiễu của người có

quy n quyết định thì nguyên nhân còn lại là do người ngh o thiếu hiểu iết

không có khả năng thế chấp không iết c ch làm ăn dẫn đến không có khả

năng trả nợ. Và rồi họ tiếp tục ngh o hơn.

Theo Nguyễn Trọng Hoài (2005) không có sự kh c iệt lớn trong khả

năng được vay hay không gi a nhóm giàu và nhóm ngh o nhưng nơi vay và

số ti n được vay là rất kh c nhau gi a c c nhóm chi tiêu. Ch ng hạn ở Ninh

Thuận nhóm hộ giàu và kh giàu cũng được vay nhi u hơn (trung ình 15

triệu) trong khi hộ ngh o được vay rất ít (trung ình chỉ có 2 8 triệu). Ở Bình

Phước trung ình một hộ ngh o chỉ được vay 8 8 triệu đồng ở ngân hàng

trong khi một hộ giàu trung ình có thể vay 28 7 triệu đồng.

Vậy giả thuyết ảnh hưởng của iến khả năng tiếp cận tín dụng đến x c

suất rơi vào ngư ng ngh o của hộ dân là: H7: Hộ có khả năng vay ti n càng

nhi u thì khả năng tho t ngh o càng cao.

1.3.8. Khả năn tiếp cận các hạ tần cơ sở thiết yếu

Theo tập qu n sinh sống của người dân Việt Nam khu dân cư thường tập

trung quanh c c trục đường giao thông chính chợ và trung tâm hành chính.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Do đó nh ng hộ dân có đi u kiện sống gần c c cơ sở hạ tầng thiết yếu nêu

trên thì khả năng tìm kiếm việc làm càng lớn qua đó làm tăng khả năng tho t

nghèo. C c nghiên cứu cũng đã chỉ ra di u đó:

Wan de Walle và Cratty (2002) cho r ng có t c động tích cực của việc

cải tạo đường giao thông nông thôn đối với người ngh o là rất tích cực.

Larsen Phạm Lan Hương và Rama (2004) cho thấy tăng thêm 1 điểm

phần trăm GDP chi vào cơ sở hạ tầng đã dẫn đến việc giảm tương ứng tỷ lệ

ngh o khoảng 0 5%. T c động này ở c c tỉnh ngh o sẽ lớn hơn. ầu tư vào

giao thông nước sạch và hạ tầng vệ sinh có t c động giảm ngh o lớn hơn.

Theo Lê Th c Dục và c c t c giả (2006) có đường ôtô đến c c xã là một

trong nh ng yếu tố quan trọng quyết định mức chi tiêu dùng ình quân đầu

người của năm 2004.

Vũ Hoàng ạt và c c t c giả (2006) cho thấy r ng tiếp cận đường giao

thông trường phổ thông cơ sở trạm x và đường giao thông thường xuyên ở

cấp thôn tăng khả năng tho t ngh o của hộ gia đình.

Vậy giả thuyết ảnh hưởng của iến khả năng tiếp cận cơ sở hạ tầng thiết yếu

đến x c suất rơi vào ngư ng ngh o của hộ dân là: H8: Hộ sống ở nơi có khoảng

c ch đến đường giao thông chính càng ngắn thì khả năng tho t ngh o càng cao.

1.4 Mô hình nghiên cứu đề nghị

Qua phân tích các lý thuyết và nghiên cứu đi trước v ngh o đói t c

giả kiến nghị mô hình nghiên cứu v ngh o đói cho c c xã thị trấn ven đầm

phá huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế như sau:

1.4.1. Nhóm các nhân tố thuộc đặc tính của hộ i đìn

1. Giới tính của chủ hộ: Nam giới thường là trụ cột của gia đình và là

người tạo ra thu nhập cao hơn n giới. Nếu hộ có chủ hộ là n thường

gặp khó khăn v kinh tế hơn so với chủ hộ là nam do tư tưởng phong

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

kiến “trọng nam khinh n ”, cơ hội để phụ n tìm kiếm việc làm và thu

nhập thường thấp hơn nam giới.

ối với c c hộ dân trên địa àn nghiên cứu, theo t c giả nhân tố này

cũng có t c động tương tự. Bởi vì địa àn nghiên cứu là c c xã ở nông

thôn nên tư tưởng phong kiến “trọng nam khinh n ” vẫn còn in sâu

trong suy nghĩ của mỗi người dân.

Nghiên cứu này giả định hộ có chủ hộ là n sẽ có khả năng rơi vào

ngư ng ngh o cao hơn so với hộ có chủ hộ là nam.

2. Số người sống phụ thuộc: Là số người chưa trưởng thành và người

trưởng thành không có hoạt động tạo thu nhập của hộ. Khi số thành

viên trong hộ không có việc làm càng tăng lên thì g nh nặng chi tiêu

càng lớn càng làm giảm khả năng tích luỹ của gia đình và dễ rơi vào

hoàn cảnh ngh o.

ối với c c hộ dân trên địa àn nghiên cứu theo t c giả, iến này cũng

sẽ có t c động đến khả năng rơi vào ngư ng ngh o của hộ dân do đây

là khu vực nông thôn và một số lượng lớn hộ dân trước đây là dân vạn

đò sinh sống lênh đênh trên sông đầm với kiến thức kế hoạch hóa gia

đình thấp. Vì vậy con đông không có việc làm là g nh nặng thực sự

của c c hộ dân.

Nghiên cứu này giả định tỉ lệ phụ thuộc của hộ sẽ có mối quan hệ đồng

iến với x c suất rơi vào ngư ng ngh o.

3. Dân tộc: Nhi u nghiên cứu đã chỉ ra r ng nh ng hộ gia đình dân tộc

Kinh Hoa thường có khả năng tho t ngh o tốt hơn so với c c dân tộc

kh c. i u này xuất ph t từ sự kh c iệt c c đi u kiện tự nhiên xã hội

dẫn đến sự kh c iệt thấp v kinh tế của c c hộ gia đình dân tộc.

ối với c c hộ dân trên địa àn nghiên cứu theo t c giả, iến này ít ảnh

hưởng do c c hộ dân chủ yếu sinh sống ở đồng ng ven iển nên

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

thành phần dân tộc chủ yếu là người Kinh.

Nghiên cứu này giả định hộ dân tộc thiểu số có nguy cơ ngh o nhi u

hơn c c hộ kh c.

4. Tình trạng việc làm của chủ hộ: Chủ hộ là người tạo ra thu nhập

chính của hộ gia đình. Lĩnh vực ngh nghiệp của chủ hộ sẽ ảnh hưởng

đến x c suất rơi vào ngư ng ngh o của hộ. Thông thường, hộ có việc

làm phi nông nghiệp sẽ có công việc ổn định hơn thu nhập kh hơn so

với hộ làm việc trong ngành nông nghiệp đặc iệt so với hộ đi làm

thuê trong ngành nông nghiệp.

ối với c c hộ dân trên địa àn nghiên cứu theo t c giả, iến này có

ảnh hưởng đến hộ dân trên địa àn nghiên cứu. Phần lớn người dân ở

đây sinh sống chủ yếu ng đ nh ắt và nuôi trồng thủy hải sản. Tuy

nhiên vẫn có nhi u hộ dân sinh kế ng nông nghiệp.

Nghiên cứu này giả định chủ hộ có việc làm và làm việc trong khu vực

phi nông nghiệp sẽ có x c suất ngh o thấp hơn so với c c chủ hộ không

có việc làm hay làm việc trong ngành nông nghiệp.

5. Số năm đi học của chủ hộ: Thông thường trong gia đình chủ hộ có

học vấn càng cao thì khả năng nhận thức tầm quan trọng của việc học

để tho t ngh o càng cao. ồng thời, trình độ học vấn của chủ hộ càng

cao thì khả năng tìm kiếm công việc và nâng cao thu nhập càng cao.

ối với c c hộ dân trên địa àn nghiên cứu theo t c giả, iến này cũng

có ảnh hưởng đến khả năng tho t ngh o của hộ dân.

Nghiên cứu này giả định số năm đi học của chủ hộ có mối quan hệ

nghịch iến với x c suất rơi vào ngư ng ngh o.

1.4.2. Nhóm nhân tố liên quan đến khả năng tiếp cận các nguồn lực xã hội

6. Diện tích đất đai sản xuất của hộ gia đình: ặc trưng của hoạt động

kinh tế ở nông thôn là sản xuất nông nghiệp. Nông dân ở nông thôn

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

sinh kế chủ yếu dựa vào đất đai là chính. Do đó hộ có nhi u đất canh

t c thì có nhi u thu nhập từ nông nghiệp hơn và ít nguy cơ rơi vào

ngư ng nghèo so với hộ ít đất đai.

ối với c c hộ dân trên địa àn nghiên cứu theo t c giả, iến này ít ảnh

hưởng đến hộ dân trên địa àn nghiên cứu do người dân chủ yếu sinh

kế ng nuôi trồng đ nh ắt thủy hải sản nên người dân ít sở h u đất

đai sản xuất.

Nghiên cứu này giả định r ng hộ có nhi u đất sẽ có khả năng làm giảm

x c suất ngh o.

7. Khả năng tiếp cận nguồn tín dụng chính thức: Một trong nh ng

nguồn lực quan trọng để người dân ở nông thôn làm chủ được cuộc

sống là vốn sản xuất. Do đó c c nguồn tín dụng trợ cấp có vai trò quan

trọng trong việc hỗ trợ nông dân trong cải thiện đời sống vật chất.

ối với c c hộ dân trên địa àn nghiên cứu theo t c giả, iến này cũng

có ảnh hưởng đến khả năng tho t ngh o của hộ dân.

Nghiên cứu này giả định hộ tiếp cận được với tín dụng chính thức và

nhận được gi trị khoản vay càng lớn thì khả năng giảm x c suất rơi

vào ngư ng ngh o càng cao.

8. Khả năng tiếp cận hạ tầng cơ sở thiết yếu ao gồm đường giao

thông điện trạm y tế trường học… Hộ gia đình có vị trí sinh sống gần

c c cơ sở hạ tầng thiết yếu nói trên thì càng có đi u kiện được hưởng

c c ph c lợi xã hội qua đó làm giảm ớt nh ng đi u kiện khó khăn

trong cuộc sống.

ối với c c hộ dân trên địa àn nghiên cứu theo t c giả, iến này ít ảnh

hưởng đến hộ dân. Bởi vì c c hộ dân chủ yếu sinh sống tập trung ở c c

khu dân cư đông đ c được hình thành từ trước hoặc được quy hoạch

t i định cư với cơ sở hạ tầng được xây dựng đi k m. Do đó ít có sự

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

kh c iệt v khả năng tiếp cận cơ sở hạ tầng thiết yếu gi a c c hộ dân

trong vùng nghiên cứu.

Nghiên cứu này giả định khoảng c ch từ hộ dân đến đường ô tô càng

lớn thì khả năng giảm ngh o càng lớn. Bởi vì theo thói quen định cư

của người Việt Nam người dân thường tụ tập xây nhà sinh sống hai

ên c c đường lớn để thuận tiện việc đi lại giao thương với xã hội.

Hình 2.1: Mô ìn n iên cứu đề n ị:

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

CHƢƠNG 2: THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU

2.1 Sơ lƣợc vùng nghiên cứu

Ph Vang là một huyện đồng ng ven iển thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế

c ch thành phố Huế 17 km v hướng ông với chi u dài ờ iển hơn 40 km.

Phía ắc gi p huyện Hương Trà phía tây gi p Thành phố Huế và huyện

Hương Thủy phía nam gi p huyện Ph Lộc phía đông gi p Biển ông. Diện

tích đất tự nhiên là 28.031 8 ha trong đó có 6.975 ha diện tích mặt nước đầm

ph thuộc hệ đầm ph Tam Giang. Dân số năm 2009 khoảng 177.200 người mật độ dân số 632 người/km2 8. Toàn huyện có 20 xã thị trấn trong đó có 13

xã thị trấn ven đầm ph Tam Giang người dân sống chủ yếu ng ngh khai

th c và nuôi trồng thủy sản.

ầm ph Tam Giang thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế là một hệ thống thủy

vực nước lợ đặc iệt lớn nhất ông Nam Á có diện tích mặt nước gần

22.000 ha kéo dài gần 70 km dọc ven iển. Dân cư vùng đầm ph ven iển

chiếm khoảng 30 vạn người (khoảng 30% dân số toàn tỉnh Thừa Thiên Huế)

ình quân 6 người/hộ. Tỷ lệ ph t triển dân số vùng ven iển và đầm ph

khoảng 8% cao hơn so với tỷ lệ chung của toàn tỉnh Thừa Thiên Huế (1 6%). Mật độ dân cư cao 320 người /km2 9

Hệ đầm ph Tam Giang có nguồn lợi thuỷ sản đa dạng phong ph với

hơn 600 loài trong đó 12 loài tôm 18 loài cua và nhi u loài thân m m có gi

trị kh c; hơn 200 loài c trong đó có đến 23 loài có gi trị thương phẩm cao.

ây là nguồn lợi đã tạo sinh kế cho nhi u người dân sống ven iển và đầm

8 Niên giám thống kê huy n Phú Vang năm 2009 9 o c o tổng hợp qu ho ch tổng thể quản ý khai th c th sản đầm ph Thừa Thi n Huế c a Sở TN-MT Mật độ bình quân to n tỉnh năm 2009 215 ng ời/km2

phá.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Phá Tam Giang

Bản đồ đị lý u ện P ú V n , tỉn T ừ T iên Huế

Nguồn: Ủy ban nhân dân huyện Phú Vang

Bản đồ đầm p á T m i n n ìn từ Goo le E rt

Nguồn: Goog e Earth

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Phạm vi nghiên cứu của đ tài là c c hộ dân ven đầm ph Tam Giang

thuộc 13 xã thị trấn của huyện Ph Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế ao gồm c c

xã thị trấn sau:

- Thị trấn Thuận An - Ph a

- Phú Thuận - Vinh Xuân

- Phú An - Vinh Phú

- Phú Mỹ - Vinh Thanh

- Phú Xuân - Vinh An

- Phú Hải - Vinh Hà

- Phú Diên

Do chưa có nhi u nghiên cứu đi trước v vùng nghiên cứu này và hạn

chế v thời gian và ngân sách t c giả đã dùng d liệu đi u tra sơ cấp do chính

t c giả phỏng vấn đi u tra với số mẫu đi u tra 308 hộ phân ố cho 13 xã

thuộc địa àn nghiên cứu.

2.2 Xác định nghèo

2.2.1 Sử dụn c i tiêu bìn quân đầu n ƣời làm chỉ tiêu phân tích nghèo

Như đã đ cập ở phần 1.2 mặc dù ảng hỏi phỏng vấn của nghiên cứu

này ao gồm cả chỉ tiêu thu nhập và chi tiêu của hộ gia đình. Tuy nhiên, khi

phân tích v ngh o tại địa àn nghiên cứu, t c giả kiến nghị dùng chỉ tiêu chi

tiêu ình quân đầu người làm chỉ tiêu phân tích ngh o ởi lý do sau:

Trong thực tế việc x c định đ ng mức thu nhập của hộ gia đình thường

không chính xác do nhi u nguyên nhân kh c nhau như: tâm lý người dân

muốn khai thấp thu nhập thực của mình đối tượng đi u tra dễ khai sót c c

khoản thu không thường xuyên ... Ngược lại đối với c c khoản chi tiêu đối

tượng đi u tra thường không có tâm lý giấu diếm và c c khoản chi tiêu phản

nh được khả năng chi trả cho c c nhu cầu thiết yếu của hộ dân. Do đó trong

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

nghiên cứu này t c giả sử dụng chi tiêu ình quân đầu người làm chỉ tiêu

phân tích đói ngh o.

2.2.2 Chỉ tiêu xác định nghèo

Việc sử dụng một chỉ tiêu ngh o tuyệt đối sẽ không có ý nghĩa nhi u

trong phân tích và đ nh gi c c hộ ngh o. Do đó t c giả chọn phương ph p

“ngũ vị phân”, đã được sử dụng để phân tích hộ ngh o trong i u tra mức

sống dân cư ở Việt Nam giai đoạn 1993 – 1998 để x c định hộ ngh o. Theo

đó, chi tiêu của hộ gia được chia thành 5 nhóm nh m x c định rõ hơn c c

nhân tố làm t ch iệt c c hộ có thu nhập cao với c c hộ có thu nhập gần ng

hoặc thấp hơn gi trị trung vị. Nh ng hộ có chi tiêu n m trong nhóm thấp nhất

là nh ng hộ ngh o tương đối so với c c hộ còn lại.

2.3 P ƣơn p áp n iên cứu

ể giải quyết hai mục tiêu nghiên cứu:

- Phân tích hiện trạng ngh o của hộ dân ven đầm ph Tam Giang trên địa

àn huyện Ph Vang tỉnh Thừa Thiên Huế

- Và x c định c c nhân tố t c động đến ngh o tại khu vực ven đầm ph

Tam Giang trên địa àn huyện Ph Vang tỉnh Thừa Thiên Huế

T c giả kiến nghị sử dụng c c phương ph p nghiên cứu sau:

- Thống kê mô tả kết hợp phân tích so s nh để đ nh gi hiện trạng

ngh o của hộ dân ven đầm ph Tam Giang trên địa àn huyện Ph Vang tỉnh

Thừa Thiên Huế.

- Sử dụng mô hình hồi quy logistic để x c định c c nhân tố t c động



đến ngh o trên địa àn nghiên cứu. Cụ thể phương ph p này như sau:

Mô ìn tổn quát: 10

10 Gujarati (1995, tr.554)

Nếu đặt biến Y = 1 là hộ nghèo và Y = 0 là hộ không nghèo thì:

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

(*)

Trong đó: Pi là kì vọng x c suất Y = 1 (hộ ngh o) với đi u kiện Xi xảy

1 , 2 là hệ số hồi quy của mô hình

Xi là iến độc lập là nhân tố ảnh hưởng đến ngh o

B ng phương pháp tuyến tính hóa, mô hình (*) trở thành:

Phƣơng pháp ƣớc lƣợn : Phương pháp ước lượng thích hợp

 cực đại (Maximum Likelihood Method)

 Ý n ĩ củ các ệ số ồi qu :

Hệ số odds

là hệ số Gọi hệ số Odds

chênh lệch ngh o an đầu trong đó P0 là xác suất ngh o an đầu.

Từ phương trình suy ra:

Giả định r ng các yếu tố kh c không thay đổi khi tăng Xk lên 1 đơn vị,

hệ số chênh lệch nghèo mới (O1) sẽ là:

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Suy ra:

Công thức trên có thể được viết lại như sau:

Suy ra:

Thế hệ số Odds vào ta được:

Khi yếu tố Xk tăng lên một đơn vị thì xác suất nghèo của một hộ gia

đình sẽ chuyển dịch từ P0 sang P1

Tuy nhiên, qua kết quả đi u tra, phỏng vấn tác giả nhận thấy một số vấn

đ sau:

- Tất cả các hộ dân thuộc diện đi u tra đ u là dân tộc Kinh.

- Các hộ dân trên địa bàn các xã thuộc vùng nghiên cứu đ u sống tập

trung, quy tụ tạo thành các làng xóm, cụm dân cư đông đ c. Do đó khoảng

cách từ hộ dân đến đường ô tô gi a các hộ dân không có sự khác biệt v

khoảng cách.

Vì vậy, trong mô hình kinh tế lượng logistic phân tích các nhân tố ảnh

hưởng đến nghèo của hộ dân của vùng nghiên cứu, tác giả kiến nghị bỏ hai

biến Dân tộc và Khoảng cách từ hộ dân đến đường ô tô ra khỏi mô hình do hai

biến này chắc chắn không có ý nghĩa.

T c giả đ nghị sử dụng mô hình kinh tế lượng sau để tìm ra c c nhân

tố t c động đến ngh o của hộ gia đình:

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Mô hình logistic p ân tíc n ữn n ân tố tác độn đến k ả năn

n èo củ ộ i đìn :

Tình trạng ngh o xuất ph t từ nh ng nguyên nhân kh c nhau. i u đó

có nghĩa là x c suất rơi vào ngh o của hộ sẽ là một hàm số phụ thuộc vào

nh ng nhân tố ảnh hưởng đến nó. Do đó để định lượng ảnh hưởng của một số

iến số kinh tế xã hội lên x c suất ngh o của hộ đ tài thiết lập một mô hình

hồi quy logistic mà iến phụ thuộc có gi trị ng 1 nếu hộ gia đình là hộ

ngh o và ng 0 nếu hộ không là hộ ngh o. Cụ thể như sau:

Pr = f(GIOI, TUOI, TUOI2, PHU_THUOC, CO_VIEC, HOC_CH,

DTICH_SX, VAY, TIEN_VAY)

1. Giới tính của chủ hộ (GIOI) – Biến dummy nhận gi trị 1 nếu chủ

hộ là n nhận gi trị 0 nếu chủ hộ là nam.

2. Tuổi của chủ hộ (TUOI) – Biến định lượng chủ hộ có tuổi đời càng

lớn thì kinh nghiệm làm ăn càng nhi u làm tăng khả năng tho t

ngh o của hộ. Tuy nhiên nếu chủ hộ có tuổi đời qu già cũng làm

giảm khả năng tạo ra thu nhập cho hộ. Do đó t c giả kiến nghị đưa

vào mô hình iến ình phương Tuổi của chủ hộ (TUOI2)

3. Quy mô hộ gia đình (QUYMO_HO) – Biến định lượng hộ gia đình

có quy mô càng lớn thì khả năng rơi vào ngư ng ngh o càng lớn. Vì

có nhi u con c i nên việc đầu tư cho gi o dục học ngh của con c i

càng khó khăn làm cho vấn đ ngh o đói càng trở thành nghiêm

trọng và khó có cơ hội thoát nghèo.

4. Số người sống phụ thuộc (PHU_THUOC) – Biến định lượng là

11 Theo nghiên cứu n Ng ời phụ thuộc con c i đang đi học, không có vi c làm, già yếu ngoài tuổi ao động

iến iểu hiện số người không có hoạt động tạo thu nhập của hộ. Hộ có số người sống phụ thuộc 11 càng đông thì khả năng rơi vào

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

ngư ng ngh o hoặc t i ngh o càng cao.

5. Tình trạng việc làm (CO_VIEC) - Biến dummy, nhận gi trị 0 nếu

chủ hộ không có việc làm và nhận gi trị 1 nếu chủ hộ có việc làm.

6. Số năm đi học của chủ hộ (HOC_CH) – Biến định lượng, trình độ

học vấn của chủ hộ càng cao càng thì khả năng tho t ngh o của hộ

càng cao.

7. Diện tích đất đai hoặc mặt nước canh tác của hộ gia đình

(DTICH_SX) – Biến định lượng thể hiện diện tích đất hoặc mặt

nước do hộ sở h u và sử dụng. ối với hộ nông dân việc có nhi u

đất đai sẽ gi p họ tạo ra nhi u thu nhập từ trồng trọt hoặc chăn nuôi.

8. Khả năng đi vay của hộ dân (VAY) – Biến dummy, thể hiện hộ gia

đình có vay ti n hay không. Biến này nhận gi trị 1 nếu có đi vay và

nhận gi trị 0 nếu hộ không có vay ti n. Hộ được vay ti n thì khả

năng tho t ngh o cao hơn hộ dân không có vay ti n.

9. Số ti n vay (TIEN_VAY) – Biến định lượng, thể hiện số ti n vay

của hộ dân. Số ti n vay càng lớn thể hiện khả năng vay của hộ dân

càng lớn và càng làm giảm khả năng tái nghèo.

2.4 Nguồn số liệu

tài sử dụng số liệu đi u tra sơ cấp từ 308 hộ gia đình của 13 xã thị

trấn ven đầm ph Tam Giang thuộc huyện Ph Vang tỉnh Thừa Thiên Huế.

Ngoài ra t c giả còn tham khảo thêm số liệu của Niên gi m thống kê

của huyện Ph Vang và tỉnh Thừa Thiên Huế qua c c năm để phân tích so

sánh và đ nh gi .

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

2.5 P ƣơn p áp lấy mẫu, khảo sát

* Qu trìn điều tr :

Tiếp cận chính quy n địa phương c c cấp thuộc vùng nghiên cứu

(UBND huyện c c xã). Tiếp cận c c thôn trưởng sau khi có giới thiệu của

chính quy n địa phương trình ày mục đích đi u tra của nghiên cứu. Sau đó

trên cơ sở giới thiệu của c c thôn trưởng đi u tra viên tiếp cận c c hộ dân

ngẫu nhiên trên địa àn của thôn.

* P ƣơn p áp c ọn mẫu:

Nghiên cứu này sử dụng phương ph p chọn mẫu phi xác suất, thuận

tiện. Do quy mô và tính chất của cuộc đi u tra cho nghiên cứu nhỏ và không

có tính ph p lý cao nên trong qu trình phỏng vấn đi u tra viên tiếp cận một

c ch ngẫn nhiên c c hộ dân. Ngoài ra do thông tin đi u tra kh chi tiết thể

hiện đời sống của hộ gia đình nên đi u tra viên chỉ phỏng vấn hộ nào có chủ

hộ hoặc vợ/chồng của hộ có mặt tại thời điểm phỏng vấn.

2.6 Các phần mềm sử dụng trong phân tích dữ liệu

Trong quá trình xử lý và phân tích số liệu t c giả dùng phần m m

Excel để nhập thông tin d liệu thô, kiểm tra làm sạch d liệu và thống kê mô

tả. Sau đó xuất sang phần m m SPSS 16.0 nh m phục vụ chạy mô hình hồi

quy để tìm ra nhân tố t c động tới đói ngh o của hộ dân.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

3.1 Tổng quan về tình hình nghèo của huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế

3.1.1 Đặc điểm chung về kinh tế

Phú Vang là một huyện đồng b ng ven biển thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế;

có nhi u ti m năng để phát triển kinh tế - xã hội như: nguồn lao động dồi dào,

rẻ, có nh ng ngành ngh truy n thống lâu đời là nơi có hệ thống đầm phá, ao

hồ nuôi trồng thuỷ hải sản và nh ng đội tàu đ nh ắt cá xa bờ cung cấp một

nguồn nguyên liệu lớn cho ngành sản xuất chế biến thuỷ hải sản. Trong nh ng

năm gần đây n n kinh tế đã có sự chuyển biến tích cực. Giá trị sản xuất bình

quân h ng năm giai đoạn năm 2006 – 2010 ước đạt 2.388,927 tỷ đồng. Tốc độ

tăng trưởng bình quân v giá trị sản xuất ình quân giai đoạn này là khoảng

15,73%. Thu nhập ình quân đầu người là năm 2010 ước tính là 15,20 triệu đồng12 (thu nhập ình quân đầu người năm 2010 ước tính của tỉnh Thừa Thiên Huế là 1.150 USD/năm13 và của c c xã ven đầm phá thuộc vùng nghiên cứu là 6,94 triệu đồng14)

Tuy nhiên, n n kinh tế chủ yếu còn dựa nông lâm ngư nghiệp với tỷ

trọng ngành nông lâm ngư nghiệp năm 2010 ước đạt 43,82% so với năm 2006

là 51,73% (tỷ trọng nông lâm ngư nghiệp chung của tỉnh Thừa Thiên Huế năm 2009 chỉ là 14,4%15); tốc độ tăng trưởng kinh tế và chuyển dịch cơ cấu

kinh tế còn chậm so với mức bình quân chung của tỉnh; đi u kiện khí hậu thời

12 Văn ki n đ i hội Đảng bộ huy n Phú Vang lần thứ XIII năm 2010 13 Văn ki n đ i hội Đảng bộ lần thứ X tỉnh Thừa Thiên Huế năm 2010 14 Tính toán c a tác giả dựa trên kết quả đi u tra c a nghiên cứu này 15 Niên giám thống k năm 2009 c a tỉnh Thừa Thiên Huế

tíết khắc nghiệt, việc sản xuất kinh doanh gặp nhi u khó khăn.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Hìn 3.1: Cơ cấu kinh tế huyện Phú Vang năm 2006 – 2010

Nguồn: Văn ki n đ i hội Đảng bộ huy n Phú Vang lần thứ XIII năm 2010

- Về nông, lâm, n ƣ nghiệp:

Người dân trên địa bàn huyện chủ yếu sinh kế trong lĩnh vực nông, lâm,

ngư nghiệp. ây là lĩnh vực kinh tế chịu nhi u t c động bởi yếu tố thời tiết.

Do đó trong nh ng năm qua tốc độ tăng trưởng của ngành này trên địa bàn

huyện không cao. Giá trị sản xuất toàn ngành nông, lâm ngư nghiệp tăng ình

quân h ng năm giai đoạn 2006 – 2010 khoảng 5,84%.

Năm

Giá trị sản lƣợn nôn n iệp (triệu đồn ) Trong đó

Trồng trọt Bảng 3.1: Giá trị sản lƣợng nông nghiệp của huyện P ú V n i i đoạn 2005 – 2009 2006 2005 340.89 284.61 5 7 248.85 214.03 3 2

Chăn nuôi 70.585 92.042 2007 424.92 6 303.82 2 121.10 4 2008 644.34 4 442.66 5 201.67 9 2009 678.18 3 461.16 5 217.01 8

Nguồn: Niên giám thống kê huy n Phú Vang năm 2009

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Hìn 3.2: Giá trị sản lƣợng nông nghiệp của huyện P ú V n i i đoạn 2005 – 2009

Khai thác thủy hải sản là hoạt động kinh tế mũi nhọn trong ngành nông

lâm ngư nghiệp của huyện. Thực tế cho thấy đây thực sự là thế mạnh của địa

phương ven iển đầm phá này. Theo báo cáo tổng kết hoạt động kinh tế 5

năm (2005 – 2009) của UBND huyện, sản lượng khai thác bình quân h ng

năm giai đoạn 2005 – 2009 đạt 15.511 tấn. Trong năm 2009 sản lượng đ nh

bắt được 16.611 tấn. Tổng giá trị sản phẩm khai thác thuỷ sản đạt trên 136 tỷ

đồng, bình quân lãi 30% giá trị, giải quyết công ăn việc làm cho 3.710 lao

động trên biển, thu nhập bình quân từ 15 – 20 triệu đồng cho mỗi lao động.

Tuy nhiên, hoạt động đầu tư cho đ nh ắt xa bờ ngày càng giảm, thể

hiện qua số lượng tàu thuy n cơ giới khai thác biển ngày càng có xu hướng

giảm đi (năm 2006 và 2009 lần lượt là 3.732 và 929) trong khi số lượng tàu

thuy n khai th c sông đầm ngày càng tăng (năm 2006 và 2009 lần lượt là 174

và 883). i u này chứng tỏ khả năng người dân đang gặp khó khăn trong việc

đầu tư thêm tàu thuy n hiện đại cho hoạt động đ nh ắt xa bờ. ồng thời,

người dân có xu hướng tập trung vào hoạt động đ nh ắt gần bờ và chuyển

sang các loại hình hoạt động kinh doanh lĩnh vực khác như nuôi trồng và chế

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

biến thủy hải sản (nh ng ngành ngh kinh doanh có giá trị gia tăng không cao

b ng hoạt động đánh bắt xa bờ).

Năm 2009 diện tích nuôi trồng thủy sản nước lợ 2.043 ha tăng 105 61

ha so với năm 2005. Khai th c sông đầm, sản lượng khai th c được 609 tấn,

tăng 45 tấn so với năm 200816.

Nhìn chung, hoạt động đ nh ắt, khai thác và chế biến thủy hải sản của

người dân trên địa bàn nghiên cứu chưa ph t triển. Trình độ ứng dụng khoa

học kỹ thuật của ngư dân ở đây còn hạn chế; chưa mạnh dạn đầu tư ngh mới,

trang thiết bị mới; chủ yếu là ngh truy n thống nên sản lượng khai thác chủ

yếu tiêu thụ nội địa giá trị thấp hiệu quả kinh tế chưa cao. Chế biến thủy sản

phát triển chưa mạnh c c cơ sở sản xuất có quy mô nhỏ, công nghệ lạc hậu,

chất lượng sản phẩm chưa đ p ứng với yêu cầu thị trường, chủ yếu tiêu thụ

nội địa, hiệu quả kinh tế thấp. Dịch vụ hậu cần ngh cá phát triển chưa mạnh;

c c cơ sở sửa ch a cơ khí đóng mới và sửa ch a tàu thuy n quy mô nhỏ chưa

đ p ứng được nhu cầu sửa ch a c c phương tiện đ nh ắt xa bờ ở địa phương.

Công tác vệ sinh an toàn thực phẩm của c c cơ sở sản xuất chế biến cơ sở thu

gom sản phẩm chưa được quan tâm ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.

Công tác bảo quản sản phẩm đối với các chủ phương tiện khai th c chưa đảm

bảo, hầm chứa truy n thống trước đây chủ yếu làm b ng gỗ và sắt ảnh hưởng

đến chất lượng.

- Công nghiệp và xây dựng kết cấu hạ tầng:

Trong nh ng năm qua huyện Ph Vang đã ch trọng đầu tư và kêu gọi

đầu tư trong lĩnh vực công nghiệp và xây dựng kết cấu hạ tầng. Tổng giá trị

sản xuất công nghiệp năm 2009 đạt 128,910 tỷ đồng tăng 21 390 tỷ đồng so

16 Những số li u tr n đâ đ ợc trích dẫn từ Niên giám thống kê huy n Phú Vang năm 2009 v Văn ki n đ i hội Đảng bộ huy n Phú Vang lần thứ XIII năm 2010

với năm 2008 tương đương tăng 19 89% (tính theo gi so s nh). iện lưới

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

quốc gia v đến 100% xã, thị trấn. Tỷ lệ sử dụng điện đạt 99,9%. Toàn huyện

hệ thống nước m y đã đầu tư lắp đặt được gần 70% số xã, thị trấn. Tỷ lệ hộ sử

dụng nước hợp vệ sinh đạt 88%.

Tuy nhiên công nghiệp và cơ sở hạ tầng của huyện Ph Vang chưa

thực sự ph t triển và chưa đ p ứng nhu cầu ph t triển. Toàn huyện chỉ có 1

khu công nghiệp Ph a và chưa thu h t được nhi u doanh nghiệp đặt trụ sở

sản xuất tại đây. Công nghiệp trong nh ng năm qua vẫn chiếm tỷ trọng không

lớn trong n n kinh tế (23 75% năm 2006 và 25 3% năm 2010).

Cơ sở hạ tầng của huyện chưa thực sự phát triển và chưa đồng đ u gi a c c địa phương. Ngoài thị trấn Thuận An xã Ph Thượng17 và trung tâm hành

chính đặt tại xã Ph a nh ng xã còn lại của huyện có cơ sở hạ tầng chưa

phát triển. ây là một trở ngại lớn trong việc phát triển kinh tế.

- T ƣơn mại - Dịch vụ - Du lịch:

Hoạt động thương mại, dịch vụ đã có nhi u tăng trưởng đ ng kể. Giá trị

sản xuất ngành dịch vụ tăng ình quân h ng năm đạt 404 tỷ đồng tương ứng

tăng ình quân 24 42%/năm. Hệ thống siêu thị và chợ được xây dựng mới và

phát triển hơn. Tổng mức bán lẻ hàng hóa cũng tăng nhanh.

Bên cạnh đó hoạt động du lịch được được mở rộng với nhi u hình thức

như du lịch sinh thái, lễ hội. Chính vì vậy, doanh thu du lịch của toàn huyện

trong nh ng năm qua cũng được tăng lên đ ng kể. Bình quân từ năm 2005

17 X gi p ranh v i Th nh phố Huế trung tâm kinh tế h nh ch nh c a tỉnh Thừa Thi n Huế)

đến 2009 doanh thu du lịch tăng 7.592 triệu đồng.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Bảng 3.2: Tình hình hoạt độn T ƣơn mại – Dịch vụ – Du lịch của huyện P ú V n i i đoạn 2005 – 2009

2005 2006 2007 2008 2009

329.480 393.063 499.347 639.170 814.945

16.560 21.100 28.242 37.093 46.926

Dịc vụ Tổng mức n lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng (triệu đồng) Doanh thu du lịch (triệu đồng) Số điện thoại /100 dân 14,14 10,11 11,29 15,49

16,83 Nguồn: Niên giám thống kê huy n Phú Vang năm 2009 Tóm lại, Phú Vang cần đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành

theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá, giảm bớt tỷ trọng nông lâm ngư

nghiệp và tăng dần tỷ trọng dịch vụ, công nghiệp để phù hợp với ti m năng

đặc điểm của địa phương mình nh m đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế

của huyện.

3.1.2. Tình hình hộ nghèo của huyện Phú Vang theo chuẩn quốc gia

Theo quy định của chuẩn quốc gia, tình hình hộ nghèo của huyện Phú

Vang thể hiện qua bảng 3.3. Số hộ ngh o theo quy định trong nh ng năm qua

không có nhi u biến động. Tỷ lệ hộ nghèo bình quân toàn huyện năm 2010 là

7,79% tương đương với tỷ lệ hộ nghèo của toàn tỉnh năm 2009 và chỉ nhỏ

hơn 1% so với tỷ lệ hộ nghèo năm 2010 của huyện nghèo mi n núi Nam ông (9%)18. Ngoài ra, bảng 3.3 cũng cho thấy, các xã ven biển đầm phá

thuộc vùng nghiên cứu có tỷ lệ hộ ngh o cao hơn mức trung bình chung của

toàn huyện (7,91% so với 7,79% của toàn huyện Phú Vang). i u này cho

thấy đây thực sự vẫn là địa bàn mà người dân còn nhi u khó khăn v cuộc

sống. Do đó vấn đ giảm tỷ lệ ngh o và không để tình trạng tái nghèo là yêu

18 Website UBND huy n Nam Đ ng: http://namdong.hue.gov.vn/portal/

cầu cấp thiết đối với chính quy n địa phương.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Hộ cận n èo năm 2010 STT Tên xã, t ị trấn Tổn số ộ Bảng 3.3: Tình hình hộ n èo năm 2009 – 2010 của huyện Phú Vang19 Số ộ n èo đầu năm 2009 Hộ Hộ n èo năm 2010 % Hộ Hộ % %

2.190 2.214 2.484 1.579 2.275 1.897 1.987 2.017 2.180 923 2.086 1.644 4.473 2.365 1.088 1.304 2.058 944 1.329 3.101 116 209 146 64 119 87 277 280 275 160 197 187 121 173 87 90 95 125 184 66 5,30% 9,44% 5,88% 4,05% 5,23% 4,59% 13,94% 13,88% 12,61% 17,33% 9,44% 11,37% 2,71% 7,32% 8,00% 6,90% 4,62% 13,24% 13,84% 2,13% 5,16% 113 9,35% 207 5,23% 130 4,05% 64 5,27% 120 86 4,53% 277 13,94% 280 13,88% 271 12,43% 155 16,79% 200 9,59% 187 11,37% 2,73% 122 7,32% 173 8,00% 87 6,90% 90 9,91% 204 126 13,35% 170 12,79% 2,13% 66 5,62% 123 6,28% 139 4,51% 112 3,29% 52 9,93% 226 5,54% 105 9,26% 184 7,34% 148 182 8,35% 105 11,38% 8,01% 167 5,72% 94 3,15% 141 3,13% 74 4,60% 50 3,76% 49 4,28% 88 2,97% 28 6,92% 92 3,58% 111

27.949 2.238 8,01% 2.212 7,91% 1.778 6,36%

170 8,79%

1 Phú An 2 Ph a 3 Phú Diên 4 Ph Hải 5 Ph Mỹ 6 Ph Thuận 7 Phú Xuân 8 Vinh An 9 Vinh Hà 10 Vinh Phú 11 Vinh Thanh 12 Vinh Xuân 13 Thuận An 14 Ph Dương 15 Ph Hồ 16 Ph Lương 17 Ph Mậu 18 Phú Thanh 19 Vinh Thái 20 Ph Thượng Tổn các xã t uộc vùn n iên cứu Bình quân các xã t uộc vùn n iên cứu Tổn to n u ện Bình quân to n u ện 2.150 172 40.138 3.058 153 2.007 8,91% 137 6,80% 7,62% 3.128 7,79% 2.270 5,66% 114 5,88% 8,59% 156 8,74%

19 13 đầu tiên trong bảng 3.3 là các xã nằm trong di n đi u tra c a nghiên cứu này

Nguồn: Phòng ao động – Th ong binh – Xã hội c a UBND huy n Phú Vang

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Trước đây trong đi u kiện sinh tồn và phát triển kh đặc biệt cư dân đầm phá Thừa Thiên Huế đã tạo lập cho mình nh ng mối quan hệ xã hội cần thiết để cố kết lại với nhau. Họ quy tụ thành từng nhóm nhỏ có cùng quan hệ huyết thống tạo nên nh ng nhóm cư tr nhỏ trên đầm phá. Nhi u nhóm cư tr cùng sinh sống trên một thủy vực, cùng hành ngh đ nh ắt trong đi u kiện thiên nhiên khắc nghiệt và áp lực xã hội nặng n như nhau đã dần cấu kết lại thành một tổ chức xã hội đặc thù gọi là “Vạn”. Tổ chức vạn là một mô hình xã hội truy n thống khá phổ biến ở cư dân thủy diện từ bắc chí nam, từ thượng nguồn đến hạ lưu c c con sông và vùng đầm phá Việt Nam.

Tổ chức Vạn chài trên đầm phá mang nh ng nét đặc trưng riêng khác h n với làng của c c ngư dân chài lưới ven biển; khác với làng, xã của cư dân nông nghiệp và cũng không giống với Vạn đò của cư dân sông nước nội địa khác. Nhìn chung, Vạn chỉ là một tập hợp các hộ gia đình cư dân riêng lẻ trên mặt nước đầm phá, (khoảng từ 40 đến 70 hộ), quan hệ gi a các thành viên chủ yếu dựa trên cơ sở liên hệ thân tộc và láng gi ng. ây là nơi ảo lưu nh ng truy n thống tốt đẹp, nh ng kinh nghiệm đ nh ắt được lưu truy n từ đời này sang đời khác. Vạn cũng là nơi duy trì tổ chức mọi sinh hoạt tín ngư ng, lễ hội chung của cả cộng đồng; là nơi tổ chức hoạt động văn hóa và ảo lưu nh ng di sản tinh thần của cả cộng đồng Vạn qua nhi u thế hệ. Mỗi vạn chài trên đầm ph đ u có một Vạn trưởng đứng đầu. Vạn trưởng đại diện cho toàn Vạn khi cần tiếng nói của cộng đồng, là người thay mặt toàn thể thành viên của vạn khi đối mặt với một cộng đồng khác ngoài xã hội.

Cư dân đầm phá vốn là nh ng người bị xếp vào loại cùng đinh của xã hội, bị xã hội phong kiến coi rẻ, nên họ có xu hướng cố kết với nhau thành một khối thống nhất để đấu tranh chống lại tôn ti trật tự nghiệt ngã của chế độ phong kiến, mà trực tiếp là bộ máy quản lý làng xã chủ quản trên bộ. Tất cả nh ng ràng buộc gi a làng với vạn mang tính chất đ đầu cư i cổ như vậy đã khiến dân chài đầm ph hoàn toàn không có tí gì lưu luyến với làng chủ quản.

Sau ngày mi n Nam hoàn toàn giải phóng đất nước thống nhất nhà nước chủ trương xoá bỏ mọi hình thức phân biệt, miệt thị gi a làng nông nghiệp và vạn chài. Chính s ch định canh định cư dân đầm ph đã đưa phần lớn bộ phận dân thuỷ diện lên định cư trở thành c c thôn ngư nghiệp ình đ ng như c c thôn nông nghiệp trong vùng.

Tổ chức công đoàn cũng đã ph t triển các tổ chức nghiệp đoàn theo ngành ngh và theo khu vực cư tr trong đó có c c nghiệp đoàn ngh c . ến nay, công đoàn ngành thủy sản Thừa Thiên Huế đã có 6 nghiệp đoàn ngh c trong đó 3 nghiệp đoàn đ nh c iển và

20 Tài li u t i hộp 3.1 đ ợc tổng hợp từ Báo cáo phát triển ngành th y sản Thừa Thiên Huế c a Sở Th y sản Thừa Thiên Huế (2006)

Hộp 3.1: TỔ CHỨC NGƢ DÂN TRUYỀN THỐNG VÀ HIỆN ĐẠI TRÊN ĐẦM PHÁ CỦA THỪA THIÊN HUẾ20

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

3 nghiệp đoàn nuôi trồng thuỷ sản. Nhìn chung, tổ chức công đoàn có tính quy tụ, thống nhất được lực lượng ngư dân nhưng tính chuyên ngành không cao, nên việc phát huy hợp tác sản xuất, phát triển kinh tế khó đạt được chi u sâu.

Tổ chức cộng đồng ngh cá chính thống hiện nay là Hội Ngh cá. Hội Ngh cá Thừa Thiên Huế có trọng trách tập hợp lực lượng ngư dân trong khối đoàn kết chung nh m phát triển sản xuất trong mối quan tâm đến việc bảo vệ ngư trường, nguồn lợi thuỷ sản, nhất là đối với vùng ven bờ và đầm ph đã cạn kiệt; bảo vệ môi trường nuôi trồng thuỷ sản chung.

Nhìn chung, tính hội đoàn ngư dân đầm phá Thừa Thiên Huế hiện nay đang ở giai đoạn khó khăn nhất trong suốt quá trình lịch sử lâu dài. Tư tưởng cá nhân chủ nghĩa trong sản xuất, sinh hoạt vẫn đang thắng thế khiến xã hội ngư dân đầm phá vốn đã ngh o càng nghèo thêm, không tận dụng được sự hợp tác kinh tế trong sản xuất và bảo vệ ngư trường khai thác, nguồn lợi thuỷ sản, bảo vệ môi trường chung nên sức sản xuất manh mún, sức cạnh tranh thấp... c c nguy cơ nguồn lợi thuỷ sản cạn kiệt, ô nhiễm môi trường nuôi trồng thuỷ sản, ảnh hưởng lớn đến kế sinh nhai cộng đồng ngư dân đầm phá .

Tóm lại Vạn là tổ chức ngư dân truy n thống của c c hộ dân sinh sống lênh đênh trên đầm ph trước đây. ến nay với chính s ch định cư cho c c hộ dân trên đầm ph đã phần nào xóa ỏ đi hình thức tổ chức này. Tuy nhiên c c nhà làm chính s ch cần nhận thức rõ vấn đ này nh m tr nh hiện tượng phân iệt đối xử gi a c c nhóm hộ dân đặc iệt đối với c c hộ dân thuộc c c thôn t i định cư của ngư dân (là các hộ dân trước đây sinh sống lênh đênh trên đầm phá).

3.2 Kết quả nghiên cứu

3.2.1 Kết quả khảo sát

Do hạn chế v thời gian và ngân sách, tác giả đã tổ chức đi u tra, tiếp

cận và thu thập thông tin tại 400 hộ với 400 phiếu đi u tra được phát ra.

Kết quả thu v có 340 phiếu tương ứng với 340 hộ được đi u tra. Trong

đó ao gồm 312 phiếu đi u tra hợp lệ, phân bố cho 13 xã, thị trấn ven đầm

phá thuộc huyện Phú Vang, Thừa Thiên Huế.

Ngoài ra, trong quá trình xử lý, tác giả cũng đã loại một số hộ (4 hộ) có

chỉ tiêu chi tiêu bình quân đầu người vượt trội so với mẫu nghiên cứu. Do đó

số hộ được dùng để phân tích cho nghiên cứu này là 308 hộ.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Nguồn: Tính toán c a tác giả từ số li u đi u tra c a nghiên cứu

n 3.3: Phân phối c i tiêu b n quân đầu người của vùng nghiên cứu

3.2.2 Thống kê mô tả về hiện trạng nghèo của hộ dân thuộc vùng nghiên cứu

Nhìn chung đi u kiện kinh tế của các hộ dân trên địa bàn nghiên cứu

vẫn còn nhi u khó khăn. ể tìm hiểu rõ hơn v vấn đ này, chúng ta sẽ tiến

hành phân tích kết quả đi u tra thực tế ở phần tiếp theo của nghiên cứu.

3.2.2.1. Tình trạn n èo p ân t eo đị p ƣơn

Theo Bảng 3.4, tỷ lệ hộ Nghèo, Khá nghèo, Trung bình, Khá Giàu và

Giàu lần lượt chiếm 22% 43% 25% 6% và 3%. Trong đó 3 xã Vinh Hà

Thuận An, Phú Mỹ là nh ng xã có tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo (khá nghèo)

cao nhất. Ngoài ra, tỷ lệ cận nghèo (khá nghèo) của vùng nghiên cứu khá lớn

khoảng 43%. i u này đặt ra một vấn đ khá nghiêm trọng cho chính quy n

các cấp khi khả năng t i ngh o của các hộ dân là rất lớn.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Bảng 3.4: Tỷ lệ hộ nghèo, trung bình, giàu theo chi tiêu bình quân đầu n ƣời chia theo xã

STT Xã Nghèo Giàu Khá nghèo Trung bình Khá giàu

1 Phú An 1.3% 2.6% 1.3% 0.3% 0.0%

2 Ph a 0.3% 0.6% 1.9% 0.6% 0.0%

3 Phú Diên 1.3% 0.6% 1.0% 0.0% 0.0%

4 Ph Hải 1.0% 2.9% 1.6% 0.3% 0.3%

5 Ph Mỹ 3.2% 4.5% 1.6% 0.3% 0.0%

6 Ph Thuận 1.9% 5.8% 5.2% 1.0% 0.6%

7 Phú Xuân 0.6% 3.2% 1.6% 1.0% 0.0%

8 Vinh An 1.0% 3.6% 3.2% 0.3% 0.3%

9 Vinh Hà 3.9% 6.5% 1.0% 0.6% 0.0%

10 Vinh Phú 1.9% 2.9% 1.3% 0.3% 0.0%

11 Vinh Thanh 1.3% 2.6% 1.9% 0.0% 0.0%

12 Vinh Xuân 0.6% 1.6% 1.0% 0.6% 1.0%

13 3.9% 5.5% 2.6% 0.3% 1.0%

Thị trấn Thuận An Tổn 25.32% 22.40% 43.18% 5.84%

3.25% Nguồn: Tính toán c a tác giả dựa trên số li u đi u tra c a nghiên cứu

3.2.2.2 Tình trạng nghèo phân theo quy mô hộ

Bảng 3.5 cho thấy quy mô hộ trung bình của vùng nghiên cứu là 5,47

người/hộ. Theo kết quả khảo sát mức sống hộ gia đình năm 2008 (VHLSS

2008) do Tổng cục thống kê công bố, nhân khẩu bình quân chung toàn quốc

theo kết quả VHLSS 2008 là 4 12 người. Trong đó khu vực nông thôn là 4,14

người, cao gấp 1,2 lần so với khu vực thành thị. Nhóm hộ ngh o nhất (nhóm

1) có số nhân khẩu ình quân 1 hộ là 4 4 người cao gấp 1 2 lần so với nhóm

hộ giàu nhất (nhóm 5). Như vậy quy mô hộ của vùng nghiên cứu cao hơn so

với các vùng khác và của toàn quốc.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Bảng 3.5: Quy mô hộ i đìn trun bìn của các xã t uộc vùng nghiên cứu

Xã

Qu mô ộ i đìn trun bìn (n ƣời/ ộ) 5,35 7,36 5,56 5,37 5,80 4,73 4,25 5,88 6,78 4,40 5,83 5,47 5,12 5,47

Phú An Ph a Phú Diên Ph Hải Ph Mỹ Ph Thuận Phú Xuân Vinh An Vinh Hà Vinh Phú Vinh Thanh Vinh Xuân Thị trấn Thuận An Vùn n iên cứu Nguồn: Tính toán c a tác giả dựa trên số li u đi u tra c a nghiên cứu

Bảng 3.6: Quy mô hộ i đìn p ân c i t eo nhóm chi tiêu bình quân của vùng nghiên cứu

Nghèo Khá nghèo Trung bình Khá giàu Giàu

6,01 5,78 4,73 4,61 4,90 C ỉ tiêu Quy mô hộ ình quân (người /hộ)

Nguồn: Tính toán c a tác giả dựa trên số li u đi u tra c a nghiên cứu

Thông thường có hai quan điểm v ảnh hưởng của quy mô hộ đối với

ngh o khó của hộ dân. Có quan điểm cho r ng quy mô gia đình càng lớn thì

khả năng tho t ngh o càng lớn do lực lượng lao động của gia đình dồi dào.

Tuy nhiên nhi u nghiên cứu đã chỉ ra đông con là g nh nặng của gia đình và

làm cho hộ gia đình tho t ngh o càng khó do phải trang trải nhi u chi phí cho

c c con c i trong việc nuôi dạy ăn học. Kết quả thống kê mô tả ở Bảng 3.6 đã

chứng tỏ r ng quy mô hộ gia đình càng lớn thì khả năng nghèo càng cao.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Ngoài ra, nh ng xã có tỷ lệ hộ ngh o và cận ngh o cao thì quy mô hộ lớn hơn

quy mô hộ trung ình của vùng nghiên cứu và lớn hơn nhi u so với quy mô

hộ trung ình ở vùng nông thôn của cả nước. Ví dụ như nh ng xã có tỷ lệ

ngh o cao là Vinh Hà thì quy mô hộ trung ình là 6 78 người Ph Mỹ là 5 80

người.

3.2.2.3 Tìn trạn n èo p ân t eo qu mô n ƣời p ụ t uộc

Bảng 3.7 cho thấy tỷ lệ người sống phụ thuộc của c c hộ dân trên địa

àn nghiên cứu phân theo chi tiêu ình quân đầu người khá cao. ây thực sự

là một ất lợi cho hộ dân của vùng nghiên cứu trong vấn đ tho t ngh o. Tỷ lệ

người phụ thuộc kh cao trong khi thu nhập của hộ dân chưa cao và kéo theo

nhi u hệ quả kh c như đông con thì khả năng đ p ứng việc học hành của con

cái sẽ gặp khó khăn dẫn đến tình trạng không học ỏ học ở trẻ em. ây cũng

là một vấn đ nổi cộm của vùng nghiên cứu ch ng ta sẽ phân tích thêm ở

phần học vấn của người dân trong vùng nghiên cứu.

Ngoài ra ảng 3.7 cho thấy sự kh c iệt v tỷ lệ số người sống phụ

thuộc trong hộ gi a c c hộ ngh o cận ngh o trung ình là không lớn. Tại

nh ng hộ giàu tỷ lệ số người phụ thuộc là 43% tập trung tại 5/13 xã là Ph

Thuận Ph Hải Vinh An Vinh Xuân thị trấn Thuận An. Tỷ lệ này đã phản

nh đ ng thực trạng tại địa phương do đây là nh ng hộ có quy mô hộ trung

ình thấp hơn trung ình vùng nghiên cứu đa số là gia đình 1 thế hệ có công

việc làm ổn định nh ng người phụ thuộc là nh ng em nhỏ đang trong độ tuổi

đi học.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Bảng 3.7: Tỷ lệ n ƣời sống phụ thuộc của các xã phân theo chi tiêu bình quân đầu n ƣời

Tỷ lệ số n ƣời sốn p ụ t uộc, % STT Xã Nghèo Khá nghèo Trung bình Khá giàu Giàu

1 Phú An 29% 35% 33% - 47%

2 Ph a 60% 41% 24% - 50%

3 Phú Diên 75% 58% - - 64%

4 Ph Hải 36% 42% 50% 50% 38%

5 Ph Mỹ 41% 50% 0% - 52%

6 Ph Thuận 48% 66% 30% 75% 54%

7 Phú Xuân 17% 33% 43% - 40%

8 Vinh An 77% 65% 43% 50% 55%

9 Vinh Hà 52% 54% 18% - 62%

10 Vinh Phú 39% 63% 50% - 36%

11 Vinh Thanh 61% 52% - - 39%

12 Vinh Xuân 33% 38% 29% 30% 42%

13 TT. Thuận An 48% 45% 50% 38% 57%

Trung bình 49% 52% 52% 31% 43%

Nguồn: Tính toán c a tác giả dựa trên số li u đi u tra c a nghiên cứu

3.2.2.4 T n trạng ọc vấn của n ân k ẩu của vùng ng iên cứu Theo kết quả thống kê ở ảng 3.8 trên phương diện cả vùng nghiên

cứu số lượng nhân khẩu học đến cấp 1 chiếm phần lớn nhất là 37 98% học

đến cấp 2 là 29 20% kế đến là không đi học chiếm 18 52%. ặc iệt, trong

vùng chỉ có hơn 4% nhân khẩu có trình độ học vấn từ trung học chuyên

nghiệp đến đại học.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Bảng 3.8: Tình trạng học vấn của nhân khẩu trong vùng nghiên cứu phân chia theo xã

Xã Không đi ọc Cấp 1 Cấp 2 Cấp 3 TCCN/ Học n ề ĐH/CĐ Tổn

Phú An 2,14% 1,54% 1,60% 0,00% 0,00% 0,12% 5,40%

Ph a 0,06% 2,20% 1,31% 0,77% 0,12% 0,36% 4,81%

Phú Diên 0,30% 1,42% 1,13% 0,06% 0,06% 0,00% 2,97%

Ph Hải 1,48% 2,20% 1,72% 0,47% 0,00% 0,18% 6,05%

Ph Mỹ 2,73% 4,45% 2,43% 0,65% 0,00% 0,06% 10,33%

Ph Thuận 1,66% 5,34% 3,68% 1,31% 0,36% 0,30% 12,64%

Phú Xuân 0,47% 1,48% 1,66% 0,89% 0,18% 0,36% 5,04%

Vinh An 0,89% 3,26% 3,20% 1,31% 0,00% 0,42% 9,08%

Vinh Hà 4,09% 6,11% 3,56% 0,89% 0,12% 0,12% 14,90%

Vinh Phú 1,36% 2,02% 1,07% 0,53% 0,06% 0,18% 5,22%

Vinh Thanh 0,65% 1,84% 2,67% 1,01% 0,00% 0,06% 6,23%

Vinh Xuân 0,18% 1,54% 1,78% 0,77% 0,30% 0,30% 4,87%

Thuận An 2,49% 4,57% 3,38% 1,48% 0,12% 0,42% 12,46%

Tổn 18,52% 37,98% 29,20% 10,15% 1,31% 2,85% 100%

Nguồn: Tính toán c a tác giả dựa trên số li u đi u tra c a nghiên cứu

Xét riêng từng xã thì nh ng xã có tỷ lệ ngh o và cận ngh o lớn hầu như

tỷ lệ không đi học cao hơn so với c c cấp học kh c. Ví dụ như xã Vinh Hà (xã

có 10% số hộ được đi u tra thuộc diện ngh o và cận ngh o) thì số tỷ lệ không

đi học chiếm 4 09% học đến cấp 1 là 6 11%; xã Ph Mỹ (8% số hộ thuộc

diện ngh o và cận ngh o) thì số chủ hộ không đi học là 2 73% và học đến cấp

1 là 4,45%; thị trấn Thuận An có số chủ hộ không đi học và học đến cấp 1 lần

lượt là 2,49% và 4,57%.

Tóm lại trình độ học vấn của người dân trên địa àn nghiên cứu rất

thấp tạo ra g nh nặng cho công t c xóa đói giảm ngh o ở vùng nghiên cứu

đặc iệt là tại c c xã có tỷ lệ hộ ngh o cao.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

3.2.2.5 Tìn trạn n èo p ân t eo n ề n iệp củ c ủ ộ

Theo nhi u nghiên cứu đi trước đây hộ sẽ rơi vào ngư ng nghèo khi các

thành viên trong hộ không có tay ngh , việc làm không ổn định hoặc không có

việc làm đồng thời loại hình công việc mà các thành viên của hộ đang làm cũng

có thể nói lên được hoàn cảnh của họ.

Qua bảng 3.9, cho thấy ngh nghiệp chủ hộ chủ yếu tập trung ở lĩnh vực

nông lâm thủy sản, chiếm tới 75,3% các hộ được đi u tra. Kế đến là lĩnh vực

thương mại – dịch vụ (như uôn n mở cửa hàng kinh doanh nhỏ, sửa ch a

điện tử, chụp ảnh... chiếm 10,7% số hộ được đi u tra), ngành công nghiệp – xây

dựng chiếm 7,47% số hộ được đi u tra. ây là một đặc thù của vùng nghiên cứu.

Hầu hết người dân sinh kế dựa vào việc đ nh ắt, nuôi trồng thủy hải sản ở biển,

đầm phá, sông.

Ngoài ra, tỷ lệ không có việc làm của vùng nghiên cứu khá cao khoảng 6,49%21. Một đặc thù của người dân ở vùng nghiên cứu là ngh nghiệp không ổn

định phụ thuộc vào đi u kiện thời tiết nên tỷ lệ hộ dân có chủ hộ không có việc

làm khá cao. Ngoài ra, một số xã trên địa bàn nghiên cứu người dân nhận được

sự viện trợ từ người thân định cư nước ngoài nên dẫn đến tâm lý ỷ lại, thiếu ý chí

lao động thoát nghèo (thậm chí có thôn có đến gần 80% hộ dân sống dựa vào

ti n tài trợ của người thân ở nước ngoài). ây thực sự là một trở ngại đáng kể

đối với nỗ lực gi p người dân thoát nghèo của chính quy n các cấp trong việc

21 Theo t nh to n c a t c giả t i bảng 3.9 c a nghi n cứu n Theo ni n gi m thống k năm 2009 t thất nghi p c a tỉnh Thừa Thi n Huế 5%

giảm tỷ lệ đói ngh o của địa phương.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Bảng 3.9: Tình trạng việc làm tại vùng nghiên cứu

Stt Xã

Nông lâm – T ủ sản ĩn vực oạt độn kin tế Côn n iệp – Xâ dựn Dịc vụ - T ƣơn mại Không việc l m

Số ộ

%

Số ộ

%

Số ộ

%

Số ộ

%

1 Phú An 14 4,5% 1 0,3% 2 0,6% 0 0,0%

2 Ph a 6 1,9% 4 1,3% 1 0,3% 0 0,0%

3 Phú Diên 9 2,9% 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0%

4 Ph Hải 17 5,5% 1 0,3% 0 0,0% 1 0,3%

5 Ph Mỹ 28 9,1% 0 0,0% 0 0,0% 2 0,6%

6 Ph Thuận 37 12,0% 1 0,3% 5 1,6% 2 0,6%

7 Phú Xuân 20 6,5% 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0%

8 Vinh An 5 1,6% 2 0,6% 10 3,2% 9 2,9%

9 Vinh Hà 33 10,7% 3 1,0% 0 0,0% 1 0,3%

10 Vinh Phú 14 4,5% 2 0,6% 3 1,0% 1 0,3%

11 Vinh Thanh 14 4,5% 1 0,3% 2 0,6% 1 0,3%

12 Vinh Xuân 11 3,6% 2 0,6% 1 0,3% 1 0,3%

13 Thuận An 24 7,8% 6 1,9% 9 2,9% 2 0,6%

Tổn 232 75,3% 23 7,47% 33 10,7%

20 6,49% Nguồn: Tính toán của tác giả dựa trên số liệu đi u tra của nghiên cứu

3.2.2.6 Tìn trạn n èo p ân t eo k ả năn ộ có đƣợc v tiền

a số người dân sống ở khu vực nghiên cứu phụ thuộc vào nguồn thu

theo mùa vụ từ nông nghiệp, hoặc từ nh ng chuyến đi iển của người thân.

Nên thường họ không phải l c nào cũng đủ ti n chi tiêu cho các nhu cầu đột

xuất hoặc để đầu tư thiết bị sản xuất. Do vậy, vay vốn là một nhu cầu không thể

thiếu của người dân. Kết quả khảo sát cho thấy 20% số hộ gia đình được đi u

22 Tính toán c a tác giả từ số li u đi u tra c a nghiên cứu này

tra là có vay vốn trong đó chỉ có 1% là vay vốn không chính thức, còn lại là vay chính thức từ các tổ chức tín dụng, hội nông dân, ...22

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

ối với các hộ nghèo có thể nói vay vốn là một “con dao hai lư i” việc

vay vốn làm tăng thêm g nh nặng tài chính cho gia đình và đặc biệt là làm họ

càng ngh o hơn nếu làm ăn thua lỗ. Thực tế, đi u tra cho thấy nhi u hộ gia

đình (10% số hộ được phỏng vấn) đã cho r ng nguyên nhân nghèo của họ là do

nợ nần kéo dài, mặc dù họ đã vay ng nguồn vốn chính thức – có lãi suất ưu

đãi (trong đó có khoản vay dành cho các hộ t i định cư)

Bảng 3.10 cho thấy nh ng hộ khá giàu và giàu rất ít sử dụng vốn vay, lần

lượt là 5,10% và 3,82%. Trong khi, hộ khá nghèo có tỷ lệ hộ vay cao nhất đến

46,5%. Và số hộ ngh o và trung ình đ u có tỷ lệ vay vốn là 22,29%. Nguyên

nhân là do các khoản vay của người dân tại vùng nghiên cứu chủ yếu là các

khoản vay của các chính sách hỗ trợ, khuyến khích sản xuất của nhà nước. Do

đó đối tượng vay là nh ng hộ thực sự có nhu cầu và khó khăn v vốn.

Bảng 3.10: Tỷ lệ vay nợ của hộ dân phân chia theo nguồn vốn vay và theo nhóm chi tiêu

N uồn vốn Chính thức Không chính thức Tổn 22,29% 0,00% 22,29% 44,59% 1,91% 46,50%

Nghèo Khá nghèo Trung bình Khá giàu Giàu 5,10% 3,82% 21,66% 0,00% 0,00% 0,64% 5,10% 3,82% 22,29% Nguồn: Tính toán c a tác giả dựa trên số li u đi u tra c a nghiên cứu

3.2.2.7 Tìn trạn n èo p ân t eo qu mô sở ữu đất/mặt nƣớc củ ộ

Qua số liệu thống kê cho thấy, gần 50% hộ dân không sở h u đất đai

hoặc mặt nước để canh tác, nuôi trồng thủy sản. Thực tế, sinh kế của người dân

chủ yếu là đ nh ắt xa bờ hoặc trên sông đầm do đó nhu cầu của người dân v

sử dụng đất đai mặt nước không lớn. Trong các hộ có sở h u, phần lớn là sở

h u diện tích mặt nước nuôi trồng thủy hải sản. Diện tích đất trồng trọt tại vùng

nghiên cứu là không lớn, chủ yếu tập trung ở xã Vinh Hà.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Bảng 3.11: Tình trạng sở hữu đất/mặt nƣớc của hộ dân phân chia theo xã

STT Xã

K ôn có đất 52.9% 46.2% 77.8% 84.2% 30.0% 97.8% 5.0% 88.5% 5.4% 55.0% 38.9% 13.3% 85.4% 50.3% Có đất 47.1% 53.8% 22.2% 15.8% 70.0% 2.2% 95.0% 11.5% 94.6% 45.0% 61.1% 86.7% 14.6% 49.7%

Phú An 1 Ph a 2 Phú Diên 3 Ph Hải 4 Ph Mỹ 5 Ph Thuận 6 7 Phú Xuân 8 Vinh An 9 Vinh Hà 10 Vinh Phú 11 Vinh Thanh 12 Vinh Xuân 13 TT. Thuận An Bình quân Nguồn: Tính toán của tác giả dựa trên số liệu đi u tra của nghiên cứu

Bảng 3.12: Tỷ lệ sở hữu đất, mặt nƣớc nhóm chi tiêu

C ỉ tiêu Tình trạn Nghèo Giàu Khá giàu

Tỷ lệ ộ sở ữu đất p ân theo nhóm chi tiêu Trung bình 64,10% Khá nghèo 51,13% 27,78% 60,00% Không 59,42%

Có 40,58% 48,87% 35,90% 72,22% 40,00% Sở h u đất mặt nước

Nguồn: Tính toán của tác giả dựa trên số liệu đi u tra của nghiên cứu

Trong số các hộ dân có sở h u đất, mặt nước, nhóm khá giàu sở h u

nhi u hơn so với các nhóm khác. Nguyên nhân là do nuôi trồng thủy hải sản

là hoạt động kinh doanh mặc dù nhi u rủi ro nhưng hiệu quả kinh tế rất cao.

Nh ng hộ nuôi trồng thủy hải sản là nh ng hộ phần lớn thuộc nhóm hộ giàu

và khá giàu. Nhóm hộ nghèo chủ yếu sở h u diện tích đất đai phục vụ trổng

trọt lúa, hoa màu với năng suất thấp do đi u kiện thổ như ng ở vùng nghiên

cứu không thuận lợi đất đai chủ yếu là loại đất cát ven biển, ít màu m .

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Bảng 3.13: Diện tíc đất hoặc/và mặt nƣớc trung bình của hộ phân theo đị p ƣơn v n óm c i tiêu

Stt Xã

1 Phú An 2 Ph a 3 Phú Diên 4 Ph Hải 5 Ph Mỹ 6 Ph Thuận 7 Phú Xuân 8 Vinh An 9 Vinh Hà 10 Vinh Phú 11 Vinh Thanh 12 Vinh Xuân 13 TT. Thuận An Tổn Diện tíc đất oặc/v mặt nƣớc trun bìn củ ộ p ân t eo đị p ƣơn v n óm c i tiêu (m2) Nghèo Khá nghèo Trung bình Khá giàu Giàu - - - 5.911 - - - - - - - 8.333 - 3.091 30.000 3.500 - - 9.000 - 11.333 2.000 5.500 3.000 - 1.500 100 5.506 5.363 7.500 900 7.778 11.643 - 6.750 482 4.928 722 2.300 6.700 32 3.932 - 500 - - 4.680 - 4.500 - 19.408 833 1.000 2.250 17 4.390 2.500 4.000 607 - 9.200 50 9.420 - 383 1.625 1.250 5.000 1.875 2.242

Nguồn: Tính toán của tác giả dựa trên số liệu đi u tra của nghiên cứu

3.2.2.8 Một số n u ên n ân n èo đói v n u ện vọn t oát n èo

Theo kết quả ở hình 3.4, phần lớn hộ dân cho r ng thiếu vốn sản xuất là

nguyên nhân chủ yếu (24% số hộ được đi u tra đã cho r ng đây là nguyên nhân

làm hộ nghèo). Thực tế, thu nhập của phần đông hộ dân không ổn định, gần

như kiếm ăn qua ngày. Khi có nhu cầu kinh doanh, mở rộng công việc làm ăn

sẽ gặp cản trở v vốn sản xuất. Hơn n a, việc tiếp cận tín dụng vay là đi u

không dễ đối với người dân tại vùng nghiên cứu. Bởi lẽ cơ chế xét duyệt đối

tượng cho vay ưu đãi của chính quy n địa phương còn chưa rõ ràng. Ngoài ra

đối với các khoản vay tín dụng thuần túy của c c ngân hàng thương mại, người

dân gặp hạn chế do bản thân không sở h u tài sản có giá trị cao để thế chấp

khoản vay.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Ngoài ra, còn có nguyên nhân lớn là thiếu phương tiện sản xuất (13%),

do ngành ngh chính của người dân tại khu vực này là đ nh c và nông nghiệp

nên phương tiện sản xuất rất quan trọng. Nếu có đi u kiện nh ng hộ đ nh c có

thể đ nh ắt xa bờ - giá trị sản phẩm thu được cao hơn nh ng hộ nuôi trồng thì

có thể tăng năng suất, sản lượng. ây cũng là vấn d có liên quan với nguyên

nhân thỉếu vốn. Khi người dân không có vốn hỗ trợ thì việc mua sắm phương

tiện sản xuất sẽ gặp nhi u khó khăn.

Một nguyên nhân theo đ nh gi của phần lớn người dân (13%) là gia

đình có đông người phụ thuộc. i u này cũng phù hợp với xu hướng đã phân

tích ở trên. Gia đình càng nhi u người phụ thuộc thì càng có xu hướng nghèo.

Và nguyên nhân khác (7%) theo người dân chủ yếu là do yếu tố thời tiết

ảnh hưởng đến hoạt động đ nh ắt, nuôi trồng thủy hải sản ở sông đầm, biển

(thông thường ở mi n Trung mùa mưa ão ắt đầu từ tháng 7 âm lịch đến hết

th ng 02 năm sau).

Hình 3.4: N u ên n ân n èo t eo đán iá củ n ƣời dân

Nguồn: Tính toán c a tác giả dựa trên số li u đi u tra c a nghiên cứu

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Hình 3.5 cho thấy với c c nguyên nhân ngh o như đã liệt kê ở trên thì

nguyện vọng hàng đầu của nh ng người dân nơi đây để tho t ngh o và vươn

lên hộ kh là được vay ti n ngân hàng (22,9%), kế đến là nh ng dự định v

chăn nuôi đ nh ắt thủy hải sản (19,3%), dự định v trồng trọt (6 4%) được

tham gia câu lạc bộ khuyến nông, khuyến ngư cơ sở (7%) được tiếp xúc với

cán bộ khuyến nông (7%). Ngoài ra là các mong muốn để cải thiện đi u kiện

sống như: được sử dụng nước m y (13%) nơi mua hàng tiêu dùng gần hơn

(siêu thị, trung tâm mua sắm, cửa hàng phân phối sản phẩm ...) (6 7%) đường

giao thông thuận tiện hơn (5 3%) ...

Hìn 3.5 : Nguyện vọng củ n ƣời dân trong vấn đề thoát nghèo

Nguồn: Tính toán c a tác giả dựa trên số li u đi u tra c a nghiên cứu

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

3.2.3 Kết quả phân tích của mô hình kinh tế lƣợng

Với kết quả hồi quy logistic, hệ số của các biến mang dấu âm có nghĩa

nếu các nhân tố khác không thay đổi, việc tăng thêm một đơn vị của nhân tố

này sẽ làm giảm xác suất nghèo của hộ gia đình. Nh ng nhân tố có hệ số mang

giá trị dương là nh ng nhân tố làm tăng x c suất nghèo của một hộ nếu tăng

thêm một đơn vị của nhân tố này trong đi u kiện cố định tất cả nhân tố còn lại.

Bảng 3.14 cho thấy với độ tin cậy 90%, có 4 nhân tố t c động đến xác suất

rơi vào ngư ng nghèo của các hộ dân bao gồm: Giới tính của chủ hộ; Tình trạng

việc làm của chủ hộ; Học vấn của chủ hộ và Quy mô của hộ gia đ n .

Bảng 3.14: Kết quả hồi quy Binary Logistic về nghèo

Biến phụ thuộc: Có phải hộ gia đình ngh o (nhóm chi tiêu thứ nhất)? (Có=1)

Các biến số độc lập: B S.E. Wald df Sig. Exp(B)

1.130 .551 4.209 1 .040 3.095 GIOI

-.148 .098 2.288 1 .130 .862 TUOI

2.552 .988 6.678 1 .010 12.836 CO_VIEC

-.144 .056 6.713 1 .010 HOC_CH .866

.178 .107 2.764 1 .096 QUYMO_HO 1.195

.091 .118 .598 1 .439 Step 1a PHU_THUOC 1.095

.000 .000 .006 1 .939 DTICH_SX 1.000

.163 .352 .214 1 .644 VAY 1.177

TIEN_VAY -.014 .012 1.431 1 .232 .986

TUOI2 .002 .001 3.267 1 .071 1.002

Constant -1.459 2.279 .410 1 .522 .232

a. Variable(s) entered on step 1: GIOI, TUOI, CO_VIEC, HOC_CH, QUYMO_HO, PHU_THUOC, DTICH_SX, VAY, TIEN_VAY, TUOI2.

Nguồn: Số li u đi u tra c a nghiên cứu đ ợc xử lý bằng phần m m SPSS

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Bảng 3.15: Ƣớc lƣợng xác suất n èo t eo tác động biên của từng yếu tố

Hệ số tác động biên Exp(B)

Biến phụ thuộc: Có phải hộ i đìn n èo (n óm c i tiêu thứ nhất) (có=1)

Xác suất n èo đói đƣợc ƣớc tín k i biến số độc lập t đổi một đơn vị v xác suất b n đầu l : (%) 20% 30% 40%

10%

Các biến độc lập:

GIOI (N = 1) 3,095 26% 44% 57% 67%

CO_VIEC (Có = 1) 12,836 59% 76% 85% 90%

HOC_CH 0,866 09% 18% 27% 37%

QUYMO_HO 1,195 23% 12% 34%

44% Nguồn: Tính toán từ bảng 3.14 bằng Excel

Bảng 3.14 và 3.15 cho thấy kết quả t c động của các nhân tố tới xác

suất rơi vào ngư ng nghèo của hộ dân như sau:

- Giới tính ảnh hưởng đến khả năng ngh o đói của hộ dân theo hướng hộ dân có chủ hộ là nam thì khả năng tho t ngh o cao hơn hộ có chủ hộ là n giới. Nếu một hộ có chủ hộ là nam thì xác suất rơi vào ngh o đói là 20% so với 44% của hộ có chủ hộ là n . Có thể thấy, trong các hộ dân đàn ông là người lao động chính tạo ra thu nhập cho cả gia đình. Phụ n ở nông thôn phần lớn không có công việc ổn định, chủ yếu ở nhà nội trợ, buôn bán nhỏ nhặt và cùng với định kiến phong kiến trọng nam khinh n người đàn ông trong gia đình đã được xem là người trụ cột, tạo ra thu nhập cho cả gia đình. Kết quả này đ ng với kỳ vọng an đầu của nghiên cứu đồng thời cũng đồng thuận với kết luận của các tác giả Nguyễn Trọng Hoài (2005), WB (2003) khi nghiên cứu v VHLSS 2002.

- Trình độ học vấn của chủ hộ cũng có ảnh hưởng đến khả năng đói nghèo của hộ dân. Giả sử xác suất đói ngh o an đầu của hộ dân là 20% nếu chủ hộ tăng thêm 1 năm đi học sẽ giảm 2% khả năng rơi vào nghèo. Kết quả này đ ng với kỳ vọng ban đầu của nghiên cứu. Và cũng giống với kết luận của các nghiên cứu của tác giả ỗ Thiên Kính (2001) và Vũ Hoàng ạt (2006).

- Biến quy mô hộ gia đình cũng ảnh hưởng đến khả năng đói ngh o. Với xác suất đói ngh o an đầu của hộ dân là 20% nếu quy mô hộ tăng thêm

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

1 người thì xác suất nghèo là 23%. Kết quả này đ ng với kỳ vọng an đầu của nghiên cứu và cũng đồng thuận với ý kiến của ỗ Thiên Kính (2001) và Nguyễn Trọng Hoài (2005).

- ối với biến tình trạng việc làm của chủ hộ, kết quả hồi quy cho thấy nh ng hộ có chủ hộ có việc làm thì xác suất rơi vào ngh o cao hơn hộ có chủ hộ không có việc làm. Kết quả này trái với kỳ vọng an đầu của nghiên cứu và trái với tất cả các nghiên cứu trước đây. Qua đi u tra, tìm hiểu trên địa bàn nghiên cứu, tác giả nhận thấy một bộ phận lớn hộ dân sống dựa chủ yếu vào ti n hỗ trợ của người thân ở nước ngoài khá nhi u.

Thống kê mô tả ở hình 3.6 cũng cho thấy đi u đó. Trong số các hộ có chủ hộ không có việc làm đa số các hộ dân có thu nhập khác chiếm tỷ trọng lớn (trong đó hầu hết thu nhập từ viện trợ nước ngoài) .23

Hìn 3.6: Tỷ trọng các thu nhập các hộ i đìn có c ủ hộ không có việc làm

23 Qua đi u tra, tìm hiểu thực tế, tác giả nhận thấy vùng nghiên cứu nằm ở ven biển đầm phá,một bộ phận l n hộ dân có ng ời thân định c ở n c ngo i. Tr c đâ do cuộc sống kh khăn ng ời dân v ợt bi n đ ờng biển rất nhi u. Sau khi ổn định cuộc sống ở n c ngoài, những ng ời đ qua trở l i giúp đỡ rất nhi u cho ng ời thân t i Vi t Nam. Các hộ dân có thu nhập từ hỗ trợ n c ngo i th ờng không chịu tập trung m ăn th ờng có tâm lý l i, sống phụ thuộc vào ti n hỗ trợ c a ng ời thân.

Nguồn: Tính toán c a tác giả dựa trên số li u đi u tra c a nghiên cứu

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Tóm lại, theo trên kết quả thống kê mô tả và phân tích hồi quy Binary

Logistic v số liệu đi u tra của nghiên cứu này, có 4 nhân tố ảnh hưởng có ý

nghĩa tới x c suất rơi vào ngư ng ngh o của hộ dân (với mức ý nghĩa = 90%)

ao gồm: Giới tính của chủ hộ; Tình trạng việc làm của chủ hộ; Học vấn của

chủ hộ và Quy mô của hộ gia đình.

ặc iệt, một kết quả kh c iệt của nghiên cứu này so với c c nghiên

cứu kh c là nếu chủ hộ có việc làm thì x c suất rơi vào ngư ng ngh o của hộ

cao hơn so với chủ hộ không có việc làm. Mặc dù kết quả hồi quy tr i với kỳ

vọng nhưng qua đó có thể nhận ra một ộ phận không nhỏ hộ dân trên địa àn

nghiên cứu sống phụ thuộc vào ti n trợ cấp của người thân ở nước ngoài. ây

là ph t hiện có ý nghĩa trong thực thi chính s ch hỗ trợ việc làm nh m khuyến

khích người dân tạo ra thu nhập ổn định nâng cao đời sống vật chất.

Ngoài ra, cũng như c c nghiên cứu kh c v ngh o, qua phỏng vấn đi u

tra ý kiến hộ dân v nguyên nhân ngh o đói và nguyện vọng tho t ngh o cho

thấy thiếu vốn sản xuất vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng ngh o

của người dân.

Do vậy c c chính s ch X GN tại địa àn nghiên cứu cần tập trung ưu

tiên nh ng vấn đ nêu trên để thực thi chính s ch hỗ trợ người ngh o một

c ch kh ch quan và hiệu quả.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Hộp 3.2 : Một vài hình ảnh về thực trạng nghèo của hộ dân tại

vùng nghiên cứu

Hình 1: Hộ dân Hồ Thị Cấy – Thôn T i định cư xã Phú Mỹ, huyện Phú Vang

Hình 2: i u tra viên tiếp cận hộ dân được đi u tra. Phần lớn hộ dân thuộc các thôn t i định cư sở h u nh ng căn nhà tạm bợ và thiếu thốn v các tiện nghi cuộc sống

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

C ƣơn 4: GỢI Ý CHÍNH SÁCH NHẰM GIẢM NGHÈO CHO VÙNG NGHIÊN CỨU

4.1 Các kết luận từ nghiên cứu

Trên cơ sở áp dụng lý thuyết v ngh o đói của các nghiên cứu đi trước,

với mục đích phân tích c c nhân tố ảnh hưởng tới nghèo của các hộ dân ven

biển đầm phá Tam Giang thuộc huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế, tác giả

đã tổ chức đi u tra, phỏng vấn b ng bảng hỏi khảo sát v thu nhập, chi tiêu

của hơn 300 hộ gia đình thuộc vùng nghiên cứu. Từ kết quả đi u tra, tác giả

sử dụng thống kê mô tả để phản ánh hiện trạng nghèo và mô hình hồi quy

logistic để tìm ra các nhân tố t c động tới nghèo của hộ dân.

Kết quả đi u tra thực địa và thống kê mô tả cho thấy đời sống của người

dân trên địa bàn nghiên cứu vẫn còn gặp nhi u khó khăn. Thu nhập bình quân

của các hộ dân là 6,94 triệu đồng/năm và chi tiêu bình quân của các hộ dân là 6,1triệu đồng/năm.24 i u kiện sống chỉ ở mức thấp, thiếu c c phương tiện sinh

hoạt chủ yếu, vẫn còn nhi u hộ dân chưa được tiếp cận với tiện ích xã hội như

nước sạch điện thoại, Internet,...

Nhà cửa người dân ở các khu vực ven đầm ph trên địa bàn nghiên cứu

chủ yếu là nhà cấp 4. ặc biệt, tại c c khu t i định cư cho người dân trước đây

sống lênh đênh trên mặt nước, nhà cửa được xây cất tạm bợ, mong manh trong

đi u kiện mưa ão ở mi n trung. Qua kết quả đi u tra, vẫn còn một số không

nhỏ hộ gia đình không có nhà vệ sinh mặc dù số nhân khẩu của hộ nhi u. Phần

lớn các hộ dân được sử dụng điện lưới quốc gia. Tuy nhiên nước sạch là vấn

đ đối với các hộ dân. a số hộ dân được đi u tra sử dụng nước ơm trực tiếp

24 Tính toán c a tác giả dựa trên kết quả đi u tra

từ lòng đất, không qua xử lý cần thiết.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

V phương tiện sản xuất, bên cạnh nh ng hộ dân sinh kế b ng đ nh ắt

xa bờ được trang bị phương tiện hiện đại, phần lớn người dân sinh sống b ng

ngh đ nh ắt gần bờ ở sông đầm phá với phương tiện thô sơ lạc hậu và giá trị

sản lượng đ nh ắt không cao. Một xu hướng không tốt là số lượng phương

tiện đ nh ắt xa bờ ngày càng giảm. ây là hoạt động đem lại giá trị gia tăng

lớn tuy nhiên năng lực đầu tư của hộ dân cho hoạt động này không lớn do đó

nguy cơ c c hộ dân quay lại với c c phương tiện đ nh ắt thô sơ lạc hậu,

mang tính phá hủy môi trường rất cao.

Vẫn còn nhi u hộ dân không được sở h u diện tích mặt nước hoặc đất

đai để canh tác hoặc nuôi trồng do thiếu kỹ thuật canh tác, nuôi trồng; quy

hoạch đầm ph không đ p ứng nhu cầu sản xuất, nuôi trồng của người dân, ....

Ngoài ra, tác giả sử dụng mô hình hồi quy logistic để tìm ra các nhân tố

t c động đến xác suất rơi vào ngư ng nghèo của hộ dân với biến phụ thuộc là

xác suất rơi vào ngư ng nghèo của hộ dân (Y) và các biến độc lập (Xi) của

mô hình như: Gi i tính c a ch hộ; Tình tr ng vi c làm c a ch hộ; Học vấn

c a ch hộ; Tuổi c a ch hộ; ình ph ơng tuổi c a ch hộ; Quy mô hộ gia

đình; Số ng ời phụ thuộc; Di n t ch đất/mặt n c sản xuất; Hộ có vay ti n;

Số ti n vay. Kết quả hồi quy logistic cho thấy bốn biến độc lập t c động (với

độ tin cậy 90%) tới xác suất rơi vào ngư ng nghèo của hộ dân thuộc vùng

nghiên cứu là: Tình trạng việc làm của chủ hộ; Giới tính của chủ hộ; Học vấn

của chủ hộ và Quy mô của hộ gia đình.

4.2 Các gợi ý chính sách từ kết quả nghiên cứu

Trên cơ sở đó t c giả đ xuất các nhóm giải pháp sau nh m giảm nghèo

cho vùng nghiên cứu:

Việc làm:

Mặc dù kết quả hồi quy cho thấy hộ có chủ hộ không có việc làm có

xác suất rơi vào ngư ng nghèo thấp hơn hộ có chủ hộ có việc làm. Tuy nhiên,

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

đi u đó không có nghĩa là nh ng giải pháp góp phần tạo công ăn việc làm

không có ý nghĩa với vùng nghiên cứu. Như kết quả phân tích cho thấy,

nh ng hộ dân không có việc làm nhưng thu nhập không thấp là do một bộ

phận dân cư trong địa bàn nghiên cứu nhận được sự trợ cấp của nước ngoài.

Do đó t c giả cho r ng nh ng giải pháp v phát triển việc làm nh m nâng cao

thu nhập cho các hộ dân ở vùng nghiên cứu là cần thiết:

- Theo kết quả thống kê mô tả có đến 58%25 hộ dân được đi u tra có

làm ngh đ nh ắt và nuôi trông thủy hải sản. Do đó cần hướng tới

việc chuyển dịch mạnh cơ cấu ngành ngh của hộ dân trong vùng

nghiên cứu theo hướng đa dạng hóa:

 Xây dựng c c trường ngh hoặc c c chương trình phổ cập

ngh phổ thông (thợ xây, thợ mộc, thợ công nghiệp ...) để đa

dạng hóa ngành ngh của vùng nghiên cứu do người dân quá

phụ thuộc vào ngh đ nh ắt, nuôi trồng chế biến thủy hải sản.

Ngoài ra, cần có c c chương trình hỗ trợ người nghèo tham

gia học ngh và tạo công ăn việc làm sau khi thành ngh .

 ẩy mạnh công tác quy hoạch và phát triển các làng ngh

truy n thống như ngh chế biển nước mắm, ngh mộc dân

dụng và mộc mỹ nghệ, ngh sản xuất nấm ăn, nấm dược liệu

và ngh ch m nón. ây là nh ng ngh truy n thống của vùng

nghiên cứu. Việc phát triển các làng ngh vừa bảo toàn truy n

thống đồng thời tạo ra nhi u công ăn việc làm tại địa phương.

- ời sống của người dân ở ven biển đầm ph thường chịu ảnh

hưởng bởi đi u kiện thời tiết do ngành ngh chủ yếu là đ nh ắt và

25 Tính toán c a tác giả từ số li u đi u tra

nuôi trồng thủy hải sản. ể giảm thiểu yếu tố rủi ro do thời tiết,

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

người dân cần được tiếp cận c c phương ph p kỹ thuật đ nh ắt và

nuôi trồng hiện đại:

 Đối v i ho t động đ nh b t: Khoảng 42% hộ dân thuộc đối

tượng đi u tra làm ngh đ nh ắt và trong số đó khoảng 50 – 65%26 là đ nh ắt gần bờ hoặc sông đầm. Trong đó duy nhất

Phú Thuận là xã có hộ dân đ nh ắt xa bờ với quy mô lớn và

phương tiện hiện đại. Do đó chính quy n các cấp cần tiếp tục

có c c chương trình hỗ trợ, tập huấn cho người dân ở các xã

còn lại v nâng cao kỹ thuật đ nh ắt xa bờ đồng thời thông

qua đó thực hiện nh ng chương trình tín dụng ưu đãi để

người dân có đi u kiện trang bị c c phương tiện đ nh ắt hiện

đại.

 Đối v i ho t động nuôi trồng th y hải sản: Hiện nay, mô hình

nuôi trồng chủ yếu là nuôi tôm trên cát với rủi ro mất mát rất

lớn do đi u kiện thời tiết và kỹ thuật nuôi trồng. Do đó chính

quy n các cấp cần hỗ trợ người dân trong việc nghiên cứu tìm

ra giống mới và cải tiến kỹ thuật nuôi tôm có hiệu quả. Cụ thể

như đẩy mạnh vai trò của hoạt động khuyến nông – khuyến

ngư c c chương trình khuyến nông – khuyến ngư cần mang

tính chủ động, xuất phát từ nhu cầu thực tiễn của người dân,

tr nh p đặt. Ngoài ra chương trình khuyến nông – khuyến

ngư phải gắn với chương trình tín dụng nh m thực hiện mục

tiêu nâng cao kỹ thuật nuôi trồng đi k m với hoạt động cho

vay vốn để tạo đi u kiện người dân làm giàu.

- Tiếp tục phát triển Dịch vụ hậu cần ngh cá: Củng cố mở rộng các

26 Tính toán c a tác giả từ số li u đi u tra

cơ sở cơ khí sửa ch a m y móc đóng mới, sửa ch a tàu thuy n,

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

cung cấp vật tư thiết bị... Mở rộng cơ sở thu mua, chế biến. Chuyển

giao ứng dụng công nghệ trong sản xuất.

- Một bộ phận không nhỏ các hộ gia đình của vùng nghiên cứu sống

phụ thuộc vào ti n trợ cấp nước ngoài. Có thể nói đây là một nguy

cơ ti m ẩn v khả năng t i ngh o do người dân dễ có tâm lý sống ỷ

lại, dựa dẫm vào khoản viện trợ của người thân. Vấn đ đặt ra là

chính quy n các cấp cần có c c chương trình đào tạo ngh và vận

động người dân tham gia học ngh , tạo thu nhập ổn định.

- Hiện nay, khu công nghiệp Phú Thứ là khu công nghiệp duy nhất

đặt trên địa bàn huyện Phú Vang. Chính quy n địa phương cần thực

hiện cải cách thủ tục, mở rộng đi u kiện ưu đãi hơn n a để thu hút

doanh nghiệp đặt trụ sở sản xuất nh m tạo việc làm trên địa bàn

huyện. Trong đó cần ưu tiên thu h t c c doanh nghiệp trong lĩnh

vực tiểu thủ công nghiệp. ây là ngành cần lực lượng lao động lớn,

không đòi hỏi chất lượng lao động quá cao.

- Gắn hoạt động khai thác du lịch đầm phá với cuộc sống của người

dân ven đầm phá:

 Tập trung cải thiện môi trường du lịch, nâng cao chất lượng

dịch vụ du lịch, hình thành các tuyến du lịch đầm phá, du lịch

sinh thái kết hợp với văn hóa đi đôi với việc phát triển nguồn

nhân lực ngành du lịch.

 Nghiên cứu, phát triển đa dạng hóa các loại hình du lịch như

du lịch nghỉ dư ng biển và đầm phá, du lịch sinh thái, du lịch

nhà thuyển,...

 Khuyến khích các trung tâm dạy ngh lồng ghép c c chương

trình dạy ngh đào tạo bồi dư ng kiến thức v du lịch.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Chính sách dân số kế hoạc ó i đìn và vấn đề giới tính:

- Người dân trong địa bàn nghiên cứu trước đây chủ yếu sinh sống trên

sông đầm đời sống bấp bênh, thiếu kiến thức v giới tính, dân số và kế hoạch

hóa gia đình. Kết quả hồi quy cho thấy, biến Quy mô hộ tác động có ý nghĩa

tới xác suất rơi vào ngư ng nghèo của hộ dân. Do đó giảm sinh là vấn đ bức

thiết cần được thực hiện. ể làm được đi u đó chính s ch tuyên truy n kế

hoạch hóa gia đình cần được triển khai sâu rộng đến từng hộ gia đình. Cụ thể

như: tuyên truy n chống lại tư tưởng coi trọng việc sinh con trai, phổ biến các

biện pháp tránh thai, giãn cách gi a hai lần sinh, ....

- Ngoài ra, cần mở rộng c c chương trình hỗ trợ việc làm và ưu tiên cho

phụ n nh m tránh tình trạng phụ n chỉ làm công việc nội trợ, nhà rỗi thì khả

năng lựa chọn việc sinh con là rất cao.

Chính sách tín dụng nông thôn:

- Kết quả thống kê cho thấy khoảng hơn 50% hộ dân trong vùng nghiên

cứu có vay ti n từ các tổ chức. Tuy nhiên, phần lớn khoảng vay có giá trị nhỏ.

Ngoài ra có đến 24% số hộ được hỏi cho r ng họ đang thiếu vốn sản xuất. Do

đó chính quy n các cấp cần thực hiện chính sách tín dụng ưu đãi cho c c hộ

dân nh m tạo đi u kiện cho các hộ dân mở rộng quy mô sản xuất.

- Qua đi u tra, tìm hiểu thực tế, việc xét duyệt các khoản vay cho các

hộ dân hiện nay thường thông qua các tổ, nhóm phụ n tại địa phương. Và

vẫn tồn tại nh ng ý kiến không đồng ý với việc cơ chế xét duyệt việc cho vay

như thế này. Do đó c c tổ chức tín dụng cần tiếp cận hộ dân sâu s t hơn

nh m đ nh gi nhu cầu vay vốn và cung cấp vốn đ ng đối tượng.

Giáo dục:

Theo kết quả phân tích trình độ học vấn của nhân khẩu trong vùng

nghiên cứu rất thấp. Do cuộc sống của các hộ dân xuất phát gắn li n với đời

sống sông nước nên việc học hành gặp nhi u hạn chế. Do đó chính quy n cần

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

hỗ trợ gi p đ người dân trong việc đi học b ng chính sách miễn giảm học

phí; hỗ trợ học sinh vùng nghiên cứu các tài liệu, dụng cụ học tập. ặc biệt,

đối với c c vùng t i định cư cùng với việc xây dựng các cụm dân cư t i định

cư là hệ thống trường học thuận tiện.

Vấn đề nƣớc sạch:

Khoảng 50% hộ dân dùng nước sinh hoạt có nguồn từ nước giếng hoặc

ơm trực tiếp từ lòng đất không qua xử lý. Tại c c thôn t i định cư hầu hết

người dân dùng nước ơm trực tiếp từ lòng đất. Chính quy n các cấp cần

hoàn thiện hệ thống cấp nước sinh hoạt cho vùng ven biển đầm phá cho các

cụm dân cư t i định cư.

Vai trò của các NGOs:

Tại vùng nghiên cứu, NGOs cần tập trung vào một số vấn đ sau:

- Thiết kế các dự án v bảo vệ môi trường đầm phá nh m bảo

tồn hệ sinh th i đầm phá và duy trì giá trị lợi ích kinh tế của

hệ đầm ph đối với người dân ở đây.

- Thiết kế các dự n tăng cường năng lực cho người nghèo

thông qua c c chương trình đào tạo ngh hoặc nâng cao khả

năng tiếp cận các dịch vụ tài chính cho các hộ gia đình để

tăng thu nhập cho người nghèo.

- Thiết kế các dự án nh m phá v vòng luẩn quẩn đói ngh o từ

thế hệ này sang thế hệ khác b ng cách cung cấp các khoản

vay chi phí thấp cho phụ huynh đầu tư vào việc học hành của

con cái, bao gồm giáo dục không bắt buộc để có thể giúp các

thế hệ sau tìm được nh ng công việc lương cao hơn

- Vai trò của các NGOs trong việc thực thi pháp luật v bình

đ ng giới: tuyên truy n pháp luật v ình đ ng giới; thực hiện

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

nh ng dự án can thiệp góp phần tạo quy n và năng lực cho

phụ n để thực hiện quy n ình đ ng của mình.

4.3 Hạn chế của n iên cứu v đề xuất ƣớng nghiên cứu

* Hạn c ế về số liệu điều tr :

- Do chưa có nhi u nghiên cứu đi trước v mức sống của người dân

trên địa àn nghiên cứu và hạn chế v ngân s ch thời gian nghiên cứu này đã

sử dụng số liệu đi u tra sơ cấp với số mẫu là 308 hộ đại diện cho c c hộ dân

trên toàn 13 xã ven đầm ph thuộc huyện Ph Vang tỉnh Thừa Thiên Huế.

- Trong qu trình đi u tra, thu thập thông tin đi u tra viên gặp phải

nhi u khó khăn v việc khai thác thông tin do tâm lý dấu giếm một số thông

tin như: thu nhập, tài sản của hộ dân,.... i u này làm cho thông tin của đi u

tra có phần giảm độ tin cậy.

* Hạn chế của mô hình kinh tế lƣợng:

Ưu điểm của mô hình kinh tế lượng là giúp chúng ta thấy được các

nhân tố có t c động có ý nghĩa đến ngh o đói của hộ dân. Tuy nhiên phương

pháp hồi quy của kinh tế lượng vẫn bộc lộ một số hạn chế nhất định. Một số

nhân tố không được thể hiện trong mô hình và khó định lượng sự t c động

của ch ng như: ý chí tho t nghèo, tâm lý ỷ lại của người dân, yếu tố đặc thù

của vùng nghiên cứu (đi u kiện tự nhiên văn hóa xã hội). Nh ng nhân tố này

có ảnh hưởng đến khả năng tho t ngh o của người dân. Tuy nhiên để định

lượng nh ng nhân tố này sẽ là đi u khó khăn.

* Đề xuất ƣớn n iên cứu

Trong quá trình nghiên cứu, tác giả nhận thấy vẫn còn nhi u hộ dân khi

được hỏi v nguyện vọng để thoát nghèo thì vẫn còn mang tâm lý chấp nhận

số phận, cam phận ngh o. Do đó t c giả mạnh dạn đ xuất hướng nghiên cứu

tiếp theo: Lý do người nghèo không có ý chí thoát nghèo. Từ đó tìm ra nh ng

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

nhân tố chủ yếu ảnh hưởng đến ý chí thoát nghèo của người dân làm cơ sở gợi

ý chính s ch xóa đói giảm nghèo của vùng nghiên cứu nói riêng và của cả

Việt Nam nói chung. ể thực hiện nghiên cứu này người nghiên cứu cần tiến

hành c c phương ph p tiếp cận các hộ ngh o đi u tra, phỏng vấn kỹ để tìm ra

đâu là nguyên nhân chính làm cho người ngh o không có động lực thoát

nghèo.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

KẾT UẬN

Nghiên cứu này đã sử dụng thống kê mô tả để phản nh thực trạng đời

sống của hộ dân trên địa àn nghiên cứu và mô hình hồi quy logistic để tìm

c c nhân tố t c động tới x c suất rơi vào ngư ng ngh o của hộ dân ven đầm

ph Tam Giang thuộc huyện Ph Vang tỉnh Thừa Thiên Huế.

Kết quả nghiên cứu cho thấy đời sống của hộ dân trên địa àn nghiên

cứu vẫn còn nhi u khó khăn. Hộ dân sinh kế chủ yếu trong lĩnh vực nông lâm

ngư nghiệp chịu nhi u t c động ởi yếu tố thời tiết. Do đó thu nhập không

ổn định cuộc sống ấp ênh. Mặc dù, nhà nước đã có nhi u chính s ch quan

tâm cải thiện đời sống của hộ ngư dân với c c chương trình gi p đ người

ngh o như hỗ trợ vay vốn chương trình t i định cư v.v.... nhưng khả năng

ngh o vẫn t i diễn nếu c c chương trình này không được thực hiện hiệu quả

và có c c chính s ch ảo tồn tốt tài nguyên iển và đầm ph . Kết quả đi u tra

phỏng vấn ý kiến của người dân cũng cho thấy nguyên nhân hàng đầu làm

cho hộ dân ngh o khó chủ yếu là thiếu vốn sản xuất và khả năng tiếp cận vốn

vay khó.

Nh ng khuyến nghị chính sách ở chương 4 được đưa ra dựa trên kết

quả phân tích của nghiên cứu này. Do đó t c giả hi vọng r ng kết quả của

nghiên cứu này sẽ giúp ích cho nh ng nhà làm chính sách cấp chính quy n

địa phương trong việc thực hiện tốt công tác X GN ở vùng nghiên cứu.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Nguyễn Trọng Hoài Võ Tất Thắng Lương Vinh Quốc Duy (2005)

Nghi n cứu ứng dụng c c m hình kinh tế ợng trong phân t ch c c

nhân tố t c động ngh o đ i v đ uất giải ph p o đ i giảm

ngh o ở c c tỉnh Đ ng Nam ộ tài nghiên cứu khoa học cấp ộ

Trường ại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh Thành phố Hồ

Chí Minh.

2. Nguyễn Trọng Hoài (2007) Kinh tế ph t triển Nhà xuất ản Lao

động.

3. Dominique Haughton Jonathan Haughton Sarah Bales Trương Thị

Kim Chuyên Nguyễn Nguyệt Nga Hoàng Văn Kình (1999), Hộ gia

đình Vi t nam nhìn qua phân t ch định ợng Nh uất bản ch nh

trị quốc gia Hà Nội Việt Nam

4. Dominique Haughton, Jonathan Haughton, Nguyen Phong (2001),

Living Standards During an Economic Boom The Case of Vietnam,

Statistical Publishing House, Hanoi, VietNam

5. Ngân hàng thế giới (1999) B o c o ph t triển của Việt Nam năm

2000, Tấn c ng ngh o đ i.

6. Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt nam (MONRE) và Chương trình

ph t triển Liên hiệp quốc (UNDP) (2007), ng nghe tiếng n i c a

ng ời ngh o

7. Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam (MONRE) và Chương trình

Ph t triển Liên hợp quốc (UNDP) c chiến ợc th ch ứng cho

sinh kế ven biển chịu nhi u r i ro nhất do t c động c a biến đổi kh

hậu ở mi n Trung Vi t Nam Hà Nội 2009

8. Viện Khoa học xã hội Việt nam (2006), o c o cập nhật ngh o

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

năm 2006 giai đo n 1993 – 2004 NXB Chính trị quốc gia.

9. Chương trình phân tích Hiện trạng ngh o đói vùng ồng ng Sông

Cửu Long – MDPA (2003).

10. Chương trình ph t triển Liên hiệp quốc (UNDP) và Chương trình

môi trường Liên hiệp quốc ((UNEP) (2009), ồng ghép c c mối i n

h giữa đ i ngh o – m i tr ờng v i qu ho ch ph t triển: S ch

h ng dẫn ng ời thực hi n

11. Daniel Muller, Micheal Epprecth và William D.Sunderlin (2006),

Ng ời ngh o ở đâu? â cối ở đâu? Đặt mục ti u a đ i giảm

ngh o v bảo to n rừng t i Vi t Nam Trung tâm nghiên cứu lâm

nghiệp (CIFOR) Jakarta, 2006

12. Trương Thanh Vũ (2007) c nhân tố t c động đến ngh o đ i ở

vùng ven biển Đồng bằng s ng ửu ong giai đo n 2003-2004,

Luận văn thạc sĩ kinh tế Trường ại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí

Minh Thành phố Hồ Chí Minh.

13. ào Công Thiên (2006), Nghiên cứu c c ếu tố t c động đến sự

ngh o đ i c a c c hộ ng dân ven đầm Nha Phu hu n Ninh Ho

tỉnh Kh nh Ho giai đo n 2005 – 2006 Luận văn thạc sĩ kinh tế

Trường ại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh Thành phố Hồ

Chí Minh.

14. Sở Thủy sản Thừa Thiên Huế (2006), o c o ph t triển ng nh

th sản Thừa Thi n Huế.

15. Cục Thống kê tỉnh Thừa Thiên Huế (2009), Ni n gi m thống k

tỉnh Thừa Thi n Huế năm 2009

16. Phòng Thống kê huyện Ph Vang (2009), Ni n gi m thống k hu n

Phú Vang tỉnh Thừa Thi n Huế năm 2009

17. UBND huyện Ph Vang tỉnh Thừa Thiên Huế (2010), Văn ki n đ i

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

hội Đảng bộ hu n Phú Vang ần thứ XIII

18. Bộ Khoa học Công nghệ và UBND tỉnh Thừa Thiên Huế (Th ng 12

năm 2005) K ếu Hội thảo quốc gia v đầm ph Thừa Thi n Huế,

Huế Vi t Nam

19. Nguyễn Trọng Hoài Cao Hào Thi i giảng c ph ơng ph p

phân tích tại Chương trình giảng dạy kinh tế Ful right

20. Nguyễn Kh nh Duy i giảng h ng dẫn sử dụng SPSS tại

Chương trình giảng dạy kinh tế Ful right.

21. Hoàng Trọng (2002). Xử ý dữ i u nghi n cứu v i SPSS for

Windows NXB Thống kê Hà Nội.

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

PHỤ LỤC 1 BẢNG CÂU HỎI KHẢO SÁT THU NHẬP VÀ CHI TIÊU

TẠI CÁC XÃ THUỘC KHU VỰC ĐẦM PHÁ TAM GIANG,

HUYỆN PHÚ VANG, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ

Xã: .............................................................................................................. Ngày phỏng vấn: ..................................................................................... Người phỏng vấn: ..................................................................................... Xin chào Ông/Bà, Chúng tôi mong Ông/Bà dành chút thời gian trả lời những câu hỏi d i đâ . Những thông tin do Ông/Bà cung cấp sẽ giúp ích rất nhi u cho cuộc đi u tra. Chúng tôi cam kết những th ng tin đi u tra chỉ nhằm mục đ ch nghi n cứu v đ ợc đảm bảo bí mật.

Xin chân thành cảm ơn !

Thông tin về chủ hộ:

I. 1. Họ và tên chủ hộ: ................................................................................................. 2. ịa chỉ: .................................................................................................................. 3. Dân tộc: ................................................................................................................ 4. Giới tính: ............................................................................................................. 5. Tuổi: ..................................................................................................................... 6. Ngh nghiệp: ........................................................................................................ 7. Học vấn cao nhất: ............................................................................................... 8. Hiện nay, hộ gia đình Ông/Bà có thuộc diện hộ đói ngh o theo quy định của Không

pháp luật không? Có

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

II. Tình trạng nhân khẩu, l o động của hộ:

Stt

Họ và tên

Năm sinh

Trìn độ văn ó

Nghề nghiệp

Tình trạng đi ọc

Tình trạng lao động

Quan hệ với chủ hộ

Ghi rõ họ và tên

1: h a từng đi học 2:Đang đi học 3:Thôi học, bỏ học

Tình trạng sức khỏe 1: Bình th ờng 2: B nh nan y 3: Mất sức lao động 4: Ngoài tuổi lao động

0: Không đi học 1: Cấp 1 2: Cấp 2 3: Cấp 3 4: Trung cấp 5: Đ i học/Cao đẳng 6: Trên đ i học

1:Có VL thu nhập ổn đinh 2:Có VL nh ng thu nhập không ổn định 3:Không làm vi c do không tìm đ ợc vi c làm 4:Đang đi học 5:Vừa học, vừa làm 6:Nội trợ 7:Không có khả năng ao động 8: Khác

1 2

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

III. Điều kiện sống và sinh hoạt của hộ:

a. Nhà cửa:

Tình trạng nhà cửa

Nhà vệ sinh (Có/Không)

Điện sinh hoạt

Loại nhà

Nƣớc sinh hoạt

Tình trạng nhà

Sở hữu nhà

Diện tích (m2)

1: Tốt 2: Bình th ờng 3: H hỏng, không ở đ ợc

1: Nhà sở hữu 2: Nhà thuê 3: Nhà ở nhờ 4: Khác

1: ng tơ riêng 2: Sử dụng nhờ hộ khác 3: Sử dụng nguồn đi n tự ch y máy 4: Không có đi n

1: Nhà kiên cố 2:Nhà bán kiên cố 3: Nhà chung c 4: Nhà vách gỗ, tồn 5: Khác

1. Sử dụng n c máy 2. Sử dụng n c giếng, đ o sông, suối 3. Khác

b. Tiện nghi sinh hoạt: oại t i sản

Số lƣợn

Giá trị iện tại ƣớc tín (1.000 đồn )

1. Máy thu thanh, radio cát sét 2. Ti vi 3. ầu đĩa đầu video 4. Tủ lạnh 5. Quạt điện 6. M y lạnh 7. Xe đạp 8. Xe máy 9. iện thoại 10. Giường tủ c c loại

IV. Điều kiện sản xuất:

a. Đất canh tác:

Tìn ìn sử dụn đất ( m2)

oại đất

Diện tích (m2)

Tự sản xuất

N uồn ốc ( m2) ât ất thuê mượn sở h u

Cho thuê

Chưa sử dụng

ã cầm cố

1. ất trồng cây lâu năm 2. ất trồng cây hàng năm 3. ất lâm nghiệp 4.Ao hồ (nuôi trồng thủy sản) 5.Ruộng muối

b. P ƣơn tiện sản xuất:

Stt

oại p ƣơn tiện

Số lƣợn

Giá trị iện tại ƣớc tính (1.000đ)

1 Xe thô sơ (xe xích lô a g c…) 2 Xe gắn m y (dùng để tạo thu nhập) 3 Xe ô tô (xe công nông xe tải xe chở

kh ch…)

4 M y móc phục vụ sản xuất nông nghiệp

5 (m y cày m y tuốt l a ...) Phương tiện đ nh ắt thủy hải sản: Số thu n đ nh c : Số ph ơng ti n đ nh b t th sơ nò s o i chu m r ...):

6 M y thủ công nghiệp (may thêu vắt sổ

dệt len…)

7 M y công cụ ( cưa mài tiện khoan…) 8

Phương tiện sản xuất kh c (*)

*): Ghi rõ t n ph ơng ti n sản xuất

c. Vốn sản xuất

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

- Hiện nay gia đình Ông/Bà có vay ti n không? : Có Không - Số ti n vay: ................................................................................. triệu đồng - Vay ti n từ tổ chức tín dụng nào: .............................................................. - Theo Ông/Bà, khả năng vay ti n từ các tổ chức tín dụng:

Rất dễ

Dễ

Khó

Rất khó Không thể vay

- Các khoản vay tín dụng có tác dụng giúp cải thiện đời sống như thế nào:

Rất lớn

Lớn

Vừa phải

Ít tác dụng Không có tác dụng

V. Thu nhập và chi tiêu của hộ i đìn :

a. Thu nhập: - Thu nhập bình quân một tháng của hộ là: ....................................... đồng

Trong đó:

Tính chất

Nguồn thu nhập

Số tiền (1.000 đồng)

Ổn định

Không ổn định

1. Ti n công, ti n ơng từ làm thuê 2. Trồng trọt 3. hăn nu i 4. Đ nh b t, nuôi trồng chế biến th y hải sản 5. Dịch vụ 6. Khác

b. Chi tiêu: - Tổng mức chi tiêu của hộ bình quân một tháng là: .........................đồng

Trong đó

Tính chất

Nguồn thu nhập

Số tiền (1.000 đồng)

Ổn định

1. Ăn uống 2. Mặc 3. i lại 4. Dịch vụ (điện nước điện thoại, thuê nhà,...) 5. Học tập của con cái 6. Khám ch a bệnh 7. Mua sắm tài sản phục vụ sản xuất 8. Khác: .......................................................

Không ổn định

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

VI. Nguyện vọng của hộ i đìn n ƣ t ế nào về các vấn đề dƣới đâ

(nếu có) để cải thiện đời sống vật chất hiện nay:

 Dự định v trồng trọt: ..................................................................................

............................................................................................................................

 Dự định v chăn nuôi đ nh ắt thủy hải sản: ..............................................

............................................................................................................................

 ược vay ti n từ ngân hàng: ........................................................................

............................................................................................................................

 ược tiếp xúc với cán bộ khuyến nông cơ sở: .............................................

............................................................................................................................

 Mức độ áp dụng các khuyến cáo trong nông nghiệp: ...................................

............................................................................................................................

 Tham gia câu lạc bộ khuyến nông, khuyến ngư cơ sở: ................................

............................................................................................................................

 ọc s ch o nông ngư nghiệp: ..................................................................

............................................................................................................................

 Tham gia hội thảo khuyến nông, khuyến ngư tại cơ sở: ..............................

............................................................................................................................

 Theo dõi trên truy n hình, phát thanh v chương trình nông ngư nghiệp

nghiệp ..........................................................................................................................

............................................................................................................................

 ường giao thông: .......................................................................................

............................................................................................................................

 Nguồn nước sinh hoạt: ................................................................................

............................................................................................................................

 Nơi mua hàng tiêu dùng: ..............................................................................

............................................................................................................................

VII. T eo Ôn /B , n u ên n ân n o s u đâ l m c o cuộc sốn i đìn

gặp k ó k ăn: (Chọn c c câu theo ý Ông/ cho Đúng)

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

- Thiếu vốn làm ăn

- ông con

- Có người lao động nhưng thiếu việc làm

- Thiếu lao động

- Có người bệnh kinh niên

- Thiếu đất canh tác

- Thiếu phương tiện sản xuất

- Nợ nần kéo dài

- Không biết c ch làm ăn không có tay ngh

- Nguyên nhân khác: ....................................................................

---------------***-------------------

Xin chân thành cảm ơn !

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

PHỤ LỤC 2 KẾT QUẢ CHẠY MÔ HÌNH HỒI QUY BINARY LOGISTIC

Case Processing Summary

Unweighted Casesa

N

Percent

Selected Cases Included in

304

85.6 Analysis

Missing Cases

51

14.4 Total

355

100.0

0 .0

Unselected Cases

355

100.0 Total

a. If weight is in effect, see classification table for the

total number of cases.

Dependent Variable Encoding

Original Value Internal Value

0

1 Block 0: Beginning Block

Classification Tablea,b

Predicted

NGHEO

Percentage

Observed

0

1 Correct

Step 0 NGHE

0

237

0

100.0 O

1

67

0 .0

Overall Percentage

78.0

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Classification Tablea,b

Predicted

NGHEO

Percentage

Observed

0

1 Correct

Step 0 NGHE

0

100.0

237

0 O

1 .0

67

0 Overall Percentage

78.0 a. Constant is included in the model.

b. The cut value is ,500

Variables in the Equation

B

S.E. Wald

df

Sig.

Exp(B)

Step 0 Constant

-1.263

.138 83.370

1 .000

.283

Variables not in the Equationa

Score

df

Sig.

Step 0 Variables GIOI

1.510

1 .219

2.501 TUOI

1 .114

CO_VIEC

1.806

1 .179

HOC_CH

10.937

1 .001

QUYMO_HO 5.646

1 .017

PHU_THUO

1.568

1 .211

C

DTICH_SX

.460

1 .498

VAY

.012

1 .912

TIEN_VAY

1.660

1 .198

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

TUOI2

2.527

1 .112

a. Residual Chi-Squares are not computed because of

redundancies.

Block 1: Method = Enter

Omnibus Tests of Model Coefficients

Chi-square

df

Sig.

Step 1 Step

31.029

10 .001

Block

31.029

10 .001

Model

31.029

10 .001

Model Summary

Cox &

-2 Log

Snell R

Nagelkerke R

Step

likelihood

Square

1 289.635a

.097

.149

a. Estimation terminated at iteration number 5

because parameter estimates changed by less

than ,001.

Classification Tablea

Predicted

NGHEO

Percentage

Observed

0

1 Correct

Step 1 NGHE

0

232

5

97.9 O

1

58

9

13.4 Overall Percentage

79.3

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4

Model Summary

Cox &

-2 Log

Snell R

Nagelkerke R

Step

likelihood

Square

1 289.635a

.097

.149

a. The cut value is ,500

Variables in the Equation

B

S.E. Wald

df

Sig. Exp(B)

Step 1a GIOI

1.130 .551

4.209 .040

3.095

1 TUOI

-.148

.098

2.288 .130

.862

1 CO_VIEC

2.552 .988

6.678 .010 12.836

1 HOC_CH

-.144

.056

6.713 .010

.866

1 QUYMO_H

.178

.107

2.764 .096

1.195

1 O

Luận văn thạc sĩ Cao học Kinh tế phát triển Fulbright khóa 4