Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Những yếu tố ảnh hưởng đến việc kiểm tra sức khoẻ tại khu vực chợ Tân Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM

  

NGUYỄN VĂN KÍNH

NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG

ĐẾN VIỆC KIỂM TRA SỨC KHOẺ

TẠI KHU VỰC CHỢ TÂN BÌNH

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

TP HỒ CHÍ MINH - NĂM 2015

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM

  

NGUYỄN VĂN KÍNH

NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG

ĐẾN VIỆC KIỂM TRA SỨC KHOẺ

TẠI KHU VỰC CHỢ TÂN BÌNH

Chuyên ngành

: KINH TẾ PHÁT TRIỂN

Mã số chuyên ngành

: 60310105

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học:

PGS.TS ĐINH PHI HỔ

TP HỒ CHÍ MINH - NĂM 2015

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là phần nghiên cứu do tôi thực hiện. Các số liệu, kết luận

nghiên cứu trình bày trong luận văn này là trung thực và chưa được công bố ở các

nghiên cứu khác.

Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.

TP. HCM, ngày 25 tháng 04 năm 2015

Học viên

Nguyễn Văn Kính

MỤC LỤC

TRANG PHỤ BÌA

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC HÌNH

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MUC TỪ VIẾT TẮT

TÓM TẮT

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU. ...................................... 1

Lý do nghiên cứu ....................................................................................... 1

1.1

Vấn đề nghiên cứu ..................................................................................... 2

1.2

Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................... 2

1.3

1.4 Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................. 2

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................. 2

1.5

Phương pháp nghiên cứu ........................................................................... 3

1.6

Lược khảo tài liệu nghiên cứu ................................................................... 3

1.7

Ý nghĩa thực tiễn của đề tài ....................................................................... 4

1.8

1.9

Nội dung nghiên cứu ................................................................................. 4

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN NHU

CẦU KIỂM TRA SỨC KHOẺ CỦA NGƯỜI DÂN – MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU. 6

2.1

Cơ sở lý thuyết về kiểm tra sức khoẻ của người dân ................................ 6

2.1.1

Khái niệm về kiểm tra sức khỏe ........................................................ 6

2.1.2

Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân ........................................ 6

2.2

Những yếu tố ảnh hưởng đến các đến nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người

dân

2.2.1

Yếu tố lối sống .................................................................................. 7

2.2.2

Điều kiện kiểm tra sức khỏe .............................................................. 8

2.2.3

Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh ................................................ 9

2.2.4

Giá dịch vụ khám chữa bệnh ........................................................... 10

2.2.5

Ảnh hưởng của xã hội ..................................................................... 11

2.2.6

Ý thức bảo vệ sức khỏe ................................................................... 12

2.3 Mô hình lý thuyết có liên quan ................................................................ 12

2.3.1

Mô hình tháp nhu cầu Maslow ........................................................ 12

2.3.2

Mô hình thuyết hành động hợp lý TRA (Theory of Reasoned

Action)….…………………………………………………………………….14

2.3.3

Mô hình thuyết hành vi dự định TPB (Theory of Planned

Behaviour) ........................................................................................................ 15

2.4 Mô hình đề xuất và giả thuyết nghiên cứu .............................................. 16

2.5

Tóm tắt chương 2 .................................................................................... 19

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU. .................................................... 20

3.1.

Các thông tin cần thu thập ....................................................................... 20

3.2.

Nguồn thông tin thu thập ......................................................................... 20

3.3.

Thiết kế nghiên cứu ................................................................................. 21

3.4.

Nghiên cứu định tính ............................................................................... 23

3.5.

Thang đo .................................................................................................. 24

3.6.

Nghiên cứu định lượng ............................................................................ 32

3.6.1.

Thiết kế mẫu và thu thập dữ liệu ..................................................... 32

3.6.2.

Phân tích dữ liệu: ............................................................................ 33

3.7.

Tóm tắt chương 3 .................................................................................... 33

CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ......................................... 34

4.1.

Thống kê mô tả ........................................................................................ 34

4.1.1.

Thống kê mô tả mẫu ........................................................................ 34

4.1.2.

Thống kê mô tả thói quen kiểm tra sức khỏe .................................. 37

4.2.

Kiểm định độ tin cậy thang đo ................................................................ 39

4.3.

Kiểm định thang đo thông qua phân tích nhân tố khám phá EFA .......... 42

4.4. Mô hình nghiên cứu sau khi đánh giá thang đo ...................................... 47

4.5.

Kiểm định mô hình nghiên cứu và các giả thuyết ................................... 48

4.5.1.

Phân tích hồi quy ............................................................................. 48

4.5.2.

Kiểm định các giả thuyết................................................................. 52

4.6.

Tóm tắt chương 4 .................................................................................... 55

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN ....................................................................................... 57

5.1.

Khuyến nghị ........................................................................................... 57

5.1.1.

Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh .............................................. 57

5.1.2.

Giá dịch vụ khám chữa bệnh ........................................................... 57

5.1.3.

Yếu tố lối sống, Ý thức bảo vệ sức khỏe và Ảnh hưởng của xã

hội

......................................................................................................... 58

5.1.4.

Điều kiện kiểm tra sức khỏe ............................................................ 58

5.2.

Các đóng góp của nghiên cứu ................................................................. 59

5.2.1.

Đóng góp về mặt lý thuyết .............................................................. 59

5.2.2.

Đóng góp về mặt thực tiễn .............................................................. 59

5.3.

Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo .................................................. 59

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 2.1 Tháp nhu cầu Maslow ..............................................................................13

Hình 2.2: Thuyết hành động hợp lý (TRA).............................................................14

Hình 2.3: Thuyết hành vi dự định TPB ...................................................................15

Hình 2.4: Mô hình nghiên cứu đề xuất ...................................................................18

Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu ..............................................................................22

Hình 4.1. Biểu đồ tuổi .............................................................................................35

Hình 4.2. Biểu đồ giới tính ......................................................................................36

Hình 4.3. Biểu đồ học vấn .......................................................................................37

Hình 4.4. Biểu đồ thu nhập .....................................................................................37

Hình 4.5. Biểu đồ Lý do kiểm tra sức khỏe ............................................................38

Hình 4.6. Biểu đồ Mức độ thường xuyên thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ hằng

năm………………………………………………………………………………..39

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1 Bảng thống kê các yếu tố của mô hình nghiên cứu đề xuất ....................17

Bảng 3.1 Bảng phát biểu thang đo Yếu tố lối sống .................................................26

Bảng 3.2 Bảng phát biểu thang đo Điều kiện kiểm tra sức khỏe ............................27

Bảng 3.3 Bảng phát biểu thang đo Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh ...............28

Bảng 3.4 Bảng phát biểu thang đo Giá dịch vụ khám chữa bệnh ..........................29

Bảng 3.5 Bảng phát biểu thang đo Ảnh hưởng của xã hội ......................................30

Bảng 3.6 Bảng phát biểu thang đo Ý thức bảo vệ sức khỏe ....................................31

Bảng 3.7 Bảng phát biểu thang đo Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ ..............................32

Bảng 3.8 Tỷ lệ hồi đáp ............................................................................................33

Bảng 4.1 Bảng kết quả phân tích Cronbach’s Alpha ..............................................40

Bảng 4.2 Bảng kết quả phân tích EFA lần 2 các biến độc lập ................................44

Bảng 4.3 Bảng kết quả phân tích EFA biến phụ thuộc ...........................................48

Bảng 4.4 Bảng tóm tắt giả thuyết trong mô hình nghiên cứu sau đánh giá thang

đo………………………………………………………………………………….49

Bảng 4.5 Bảng chỉ tiêu đánh giá độ phù hợp của mô hình .....................................50

Bảng 4.6 Bảng kiểm định độ phù hợp của mô hình ................................................50

Bảng 4.7 Bảng thông số thống kê của từng biến trong mô hình hồi quy ................51

Bảng 4.8 Bảng tóm tắt kết quả kiểm định giả thuyết ..............................................56

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

BHYT: Bảo hiểm y tế

TP. HCM: Thành phố Hồ Chí Minh

TRA: Theory of Reasoned Action

TÓM TẮT

Nghiên cứu này được thực hiện với 2 mục tiêu trọng tâm là: (1) Xác định các

nhân tố ảnh hưởng đến nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân ở chợ tân Bình, (2)

Đưa ra một số khuyến nghị về giải pháp nhằm khuyến khích việc kiểm tra sức khoẻ

của người dân ở chợ Tân Bình. Nghiên cứu được tiến hành qua hai giai đoạn là nghiên

cứu định tính và nghiên cứu định lượng.

Nghiên cứu định tính xác định được 6 nhân tố tác động đến Nhu cầu kiểm tra

sức khoẻ của người dân tại chợ Tân Bình gồm: Yếu tố lối sống; Điều kiện kiểm tra

sức khỏe; Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh; Giá dịch vụ khám chữa bệnh; Ảnh

hưởng của xã hội; Ý thức bảo vệ sức khỏe. Ngoài ra, nghiên cứu sẽ xét đến sự ảnh

hưởng của các biến thuộc về đặc điểm cá nhân đối với Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ

của người dân tại chợ Tân Bình như là độ tuổi, giới tính, trình độ học vấn, thu nhập.

Nghiên cứu định lượng được thực hiện thông qua bảng câu hỏi khảo sát, sử

dụng phân tích hồi quy đa biến thông qua phần mềm SPSS với số lượng mẫu là 210.

Kết quả phân tích, kiểm định thang đo và phân tích nhân tố EFA biến

ĐKKTSK1 đã được tác giả loại bỏ do xãy ra hiện tượng cross loading và đồng thời

cho thấy mô hình nghiên cứu sẽ gồm: 6 nhân tố độc lập là Yếu tố lối sống; Điều kiện

kiểm tra sức khỏe; Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh; Giá dịch vụ khám chữa

bệnh; Ảnh hưởng của xã hội; Ý thức bảo vệ sức khỏe tác động đến Nhu cầu kiểm tra

sức khoẻ của người dân tại chợ Tân Bình. Và kết quả hồi quy đa biến khẳng định mô

hình nghiên cứu là phù hợp với dữ liệu khảo sát cũng như cho thấy các giả thuyết

cho mô hình nghiên cứu đều được chấp nhận. Trong đó, các giả thuyết về các nhân

tố Yếu tố lối sống; Điều kiện kiểm tra sức khỏe; Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh;

Ảnh hưởng của xã hội; Ý thức bảo vệ sức khỏe có tác động cùng chiều (+) đến Nhu

cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân tại chợ Tân Bình và giả thuyết Giá cả dịch vụ

có tác động nghịch chiều (-) đến Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân tại khu

vực chợ Tân Bình đều được chấp nhận. Ngoài ra, trong kết quả phân tích sự khác biệt

theo các đặc điểm nhân khẩu học của các nhóm đối tượng khảo sát cho thấy tồn tại

sự khác biệt về độ tuổi và thu nhập đối với việc kiểm tra sức khỏe. Cụ thể, những

người có độ tuổi trên 60 có Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ cao hơn các nhóm [18 – 30];

[31 - 45]. Đồng thời, nhóm Trên 15 triệu VNĐ có Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ cao

hơn nhóm Dưới 5 triệu VNĐ và Trên 10 – 15 triệu VNĐ.

Kết quả của nghiên cứu này đã cung cấp cho các cơ sở y tế một cái nhìn cụ

thể hơn về nhu cầu kiểm tra sức khỏe của người dân. Từ đó, có thể định hướng việc

thiết xây dựng chính sách giá cả dịch vụ nhằm đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe

người dân. Bên cạnh đó, nghiên cứu còn đóng góp thêm một tài liệu khoa học trong

lĩnh vực y tế thông qua việc xây dựng một mô hình lý thuyết giải thích các nhân tố

tác động đến việc kiểm tra sức khoẻ của người dân tại khu vực chợ Tân Bình. Nó

giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn về nhu cầu người dân tại Việt Nam.

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU.

1.1 Lý do nghiên cứu

Trong thực tế, có rất nhiều căn bệnh không biểu hiện rõ thành triệu chứng

bên ngoài mà chỉ âm ỉ bên trong cơ thể. Đến một giai đoạn nào đó, bệnh sẽ phát

tác gây nguy hiểm đến tính mạng. Hầu hết những bệnh nhân khi phát hiện ra mình

bị bệnh thì bệnh đã ở giai đoạn cuối hoặc gần cuối, rất khó điều trị và có nguy cơ

tử vong cao. Vì vậy, khám sức khỏe có tầm quan trọng không nhỏ bởi nó giúp phát

hiện các loại bệnh đang mắc phải mà chúng ta không hề hay biết hoặc đang nghi

ngờ và tránh được những trường hợp đáng tiếc xảy ra khi bệnh được phát hiện quá

muộn. Bên cạnh đó, chúng ta được nghe những lời khuyên từ bác sĩ về cách chăm

sóc sức khỏe phù hợp với từng lứa tuổi. Nó giúp chúng ta thường xuyên biết cơ

thể mình đang trong tình trạng nào, thiếu gì và cần gì để kịp thời bổ sung. Cũng

như có bất cứ triệu chứng kỳ lạ nào, bạn có thể đến gặp ngay bác sĩ để chữa kịp

thời.

Sống trong xã hội hiện nay, khi hiện tượng ô nhiễm môi trường đang ở mức

báo động, hóa chất từ nhà máy, thuốc trừ sâu, thuốc bảo quản có trong thực phẩm,

cộng với áp lực công việc, uống nhiều rượu, bia, hút thuốc lá....khiến các bệnh như

ung thư, tim mạch, gan, thận, phổi....ngày càng gia tăng. Nguy hiểm hơn là những

căn bệnh trên lại không có biểu hiện rõ ràng, dễ làm chúng ta nhầm lẫn với một số

bệnh thông thường khác. Nếu không khám sức khỏe tổng quát định kỳ, bạn sẽ

không biết căn bệnh gì đang ẩn giấu bên trong cơ thể mình, chỉ chờ thời cơ tấn

công và phá hủy cơ thể bạn. Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe và tính mạng cho chính

mình và người thân, chúng ta nên đi khám sức khỏe định kỳ.

Xuất phát từ những vai trò quan trọng không thể phủ nhận của việc khám

sức khỏe là lý do mà tác giả đưa ra đề tài nghiên cứu “Những yếu tố ảnh hưởng

đến việc kiểm tra sức khoẻ tại khu vực chợ Tân Bình”

1.2 Vấn đề nghiên cứu

Chúng ta thường nói “sức khỏe là vàng“ nhưng thực tế chúng ta chưa thực

hiện theo phương châm “phòng bệnh hơn chữa bệnh“ và hầu như chúng ta chỉ đến

gặp bác sĩ khi có bệnh. Việc khám sức khỏe tổng quát hằng năm sẽ giúp phát hiện

sớm các bệnh lý còn trong giai đoạn tiềm ẩn, giúp phát hiện và điều trị sớm các

yếu tố nguy cơ bệnh lý thường gặp. Chúng ta dành một khoản thu nhập cho việc

khám sức khỏe tổng quát hằng năm là một quyết định đúng đắn và có thể coi đó là

một khoản đầu tư dài hạn cho tương lai. Tuy nhiên cho dù có hiểu biết, có nhận

thức đúng về tầm quan trọng của việc “phòng bệnh“ nhưng chúng ta có bỏ chi phí

để thực hiện khám sức khỏe tổng quát hằng năm cho chính mình và gia đình chúng

ta hay không. Người dân nhu cầu như thế nào về việc khám sức khỏe tổng quát

hằng năm? Người dân có sẵn lòng chi trả cho dịch vụ khám sức khỏe tổng quát

hay không?

1.3 Câu hỏi nghiên cứu

 Các yếu tố nào tác động đến quyết định khám sức khỏe tổng quát tự

nguyện?

 Phân tích nhận thức của người dân tác động đến quyết định kiểm tra sức

khỏe tự nguyện như thế nào?

1.4 Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu chung: Mục tiêu chung của đề tài là phân tích các yếu tố các yếu

tố tác động đến nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân ở chợ Tân Bình, từ đó đề

xuất những giải pháp nhằm khuyến khích việc kiểm tra sức khoẻ của người dân.

Mục tiêu cụ thể: Đề tài được thực hiện hướng đến các mục tiêu sau đây:

 Đánh giá thực trạng nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân tại khu

vực chợ Tân Bình.

 Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của

người dân tại khu vực chợ Tân Bình.

1.5 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

 Đối tượng nghiên cứu: các nhân tố ảnh hưởng đến nhu cầu kiểm tra sức

khỏe của người dân tại khu vực chợ Tân Bình.

 Phạm vi nghiên cứu:

+ Nội dung: Xác định nhu cầu kiểm tra sức khỏe tại khu vực chợ Tân

Bình

+ Không gian: Tại khu vực chợ Tân Bình

+ Thời gian: dữ liệu sơ cấp điều tra từ 01/12/2014 đến 31/01/2015

1.6 Phương pháp nghiên cứu

Đề tài được thực hiện bằng phương pháp nghiên cứu định lượng, với dữ liệu

được thu thập bằng cách phỏng vấn trực tiếp thông qua bảng câu hỏi. Việc phân

tích dữ liệu được tiến hành với sự trợ giúp của phần mềm SPSS trên máy tính.

Phương pháp phân tích sử dụng là thống kê mô tả và phân tích nhân tố. Dựa vào

kết quả nghiên cứu, đề nghị những giải pháp khuyến khích việc kiểm tra sức khoẻ

của người dân tại khu vực chợ Tân Bình.

1.7 Lược khảo tài liệu nghiên cứu

Nghiên cứu Ruhm, C. J. (2000), đã chỉ ra rằng điều kiện kinh tế có ảnh

hưởng đến sức khỏe. Phân tích kèm theo dữ liệu vĩ mô chỉ ra rằng hút

thuốc và béo phì tăng khi nền kinh tế tăng cường, trong khi hoạt động thể

lực giảm và chế độ ăn uống trở nên kém lành mạnh.

Theo nghiên cứu Ruth Dryden (2001) thì những người ít có khả năng tham

gia kiểm tra sức khỏe là người đàn ông có thu nhập thấp, tình trạng kinh

tế xã hội thấp, thất nghiệp ít được giáo dục tốt.

Theo nghiên cứu của 3 tác giả Jonathan JAO Odwee, Francis Nathan

Okurut, Asaf Adebua (2006) về “Các yếu tố quyết định nhu cầu chăm sóc

sức khỏe ở Uganda: Nghiên cứu trường hợp của quận Lira, Bắc Uganda”

đã chỉ ra giá cả và chi phí y tế là các yếu tố có ảnh hưởng đến nhu cầu

chăm sóc sức khỏe của người dân.

Trần Đăng Khoa, (2013) trong nghiên cứu về “thực trạng và kết quả một

số giải pháp can thiệp tăng cường tiếp cận, sử dụng dịch vụ khám, chữa

bệnh y tế công lập tại huyện Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa năm 2009-2011”,

đã chỉ ra một số yếu tố ảnh hưởng đến việc tiếp cận và sử dụng dịch vụ

khám chữa bệnh của người dân bao gồm 6 yếu tố: Điều kiện kinh tế; Bảo

hiểm Y tế; Chi phí khám chữa bệnh; Chất lượng và giá dịch vụ khám chữa

bệnh; Điều kiện địa lý; Tiếp cận về văn hoá, lối sống.

1.8 Ý nghĩa thực tiễn của đề tài

Kết quả nghiên cứu của đề tài này đem lại một số ý nghĩa như sau:

 Cung cấp thông tin thực tế về các biến số có thể tác động việc kiểm tra sức

khoẻ của người dân tại khu vực chợ Tân Bình.

 Làm cơ sở cho các bệnh viện tham gia cung cấp dịch vụ kiểm tra sức khoẻ

của người dân.

 Ngoài ra, nghiên cứu này có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho sinh viên

nghiên cứu liên quan đến nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân, góp

một phần cơ sở lý luận cho các nghiên cứu tiếp theo về lĩnh vực này.

1.9 Nội dung nghiên cứu

Bố cục luận văn này được chia thành 5 chương như sau:

Chương 1: Tổng quan về đề tài nghiên cứu. Nêu những lý do, vấn đề,

câu hỏi nghiên cứu, đối tượng, phương pháp nghiên cứu.

Chương 2: Cơ sở lý thuyết về các yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu kiểm

tra sức khoẻ của người dân – Mô hình nghiên cứu. Chương này chúng ta tìm

hiểu cơ sở lý luận về nhu cầu kiểm tra sức khỏe, các yếu tố ảnh hưởng đến nhu

cầu kiểm tra sức khỏe cùng và các nghiên cứu của một số nhà nghên cứu trong

và ngoài nước

Chương 3: Phương pháp nghiên cứu. Chương này trình bày chi tiết

phương pháp thực hiện nghiên cứu. Quá trình nghiên cứu được thực hiện qua

hai giai đoạn là nghiên cứu sơ bộ và nghiên cứu chính thức. Nghiên cứu sơ bộ

sử dụng phương pháp định tính thông qua kỹ thuật thảo luận nhóm giữa người

nghiên cứu và đối tượng tham gia nghiên cứu

Chương 4: Phân tích kết quả nghiên cứu. Chương 4 trình bày thông tin

về mẫu khảo sát, đánh giá độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám

phá EFA, phân tích hồi quy đa biến, khảo sát các biến thành phần

Chương 5: Kết luận. chương này trình bày các khuyến nghị về giải pháp

nhằm khuyến khích việc kiểm tra sức khoẻ của người dân, các đóng góp của

nghiên cứu và hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo.

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CÁC YẾU TỐ ẢNH

HƯỞNG ĐẾN NHU CẦU KIỂM TRA SỨC KHOẺ CỦA

NGƯỜI DÂN – MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU.

2.1 Cơ sở lý thuyết về kiểm tra sức khoẻ của người dân

2.1.1 Khái niệm về kiểm tra sức khỏe

Kiểm tra sức khoẻ là việc kiểm tra, đánh gía tổng quan tình trạng sức khỏe

bao gồm việc khám, chẩn đoán bệnh để phát hiện và điều trị bệnh sớm nhất tại các

cơ sở y tế nhằm mục đích đảm bảo sức khỏe của người dân. (Jonathan JAO Odwee

và cộng sự 2006)

Các hình thức khám sức khỏe định kỳ theo quy định và khuyến cáo ở Việt

Nam: (1) Nếu là cá nhân hoặc gia đình tự tổ chức đi khám thì không có yêu cầu

bắt buộc. Chỉ có khuyến cáo nên đi khám mỗi năm một lần hoặc hai năm một lần

tùy theo độ tuổi, giới tính. Riêng đối với nữ giới, đặc biệt là phụ nữ đã có gia đình

hoặc trong độ tuổi từ 35 trở lên nên đi khám phụ khoa 6 tháng/ lần. (2) Đối với

người lao động đang làm việc tại các công ty, nhà máy, cơ quan, tổ chức khác…

Bộ Y tế đã có quy định các doanh nghiệp phải tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho

nhân viên ít nhất 1 lần/năm. Đối với các ngành nghề đặc thù như chế biến thực

phẩm, nhà hàng, khách sạn, quán bar…phải khám thêm các mục chuyên sâu theo

chương trình Thẻ xanh, Thẻ hồng. Những người làm việc trong môi trường ô

nhiễm, độc hại cũng phải được kiểm tra Bệnh nghề nghiệp theo định kỳ. (3) Ngoài

ra còn có các hình thức khám sức khỏe theo mẫu quy định của Bộ Y tế nhưng thực

hiện tùy theo nhu cầu như khám để làm hồ sơ xin việc, thủ tục nhập học, lấy bằng

lái xe hoặc du học …các dạng này đều có quy định về biểu mẫu và mục khám

không khác nhau nhiều và khá đơn giản.

2.1.2 Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân

Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân là nhu cầu về kiểm tra sức khỏe

để đánh gía tổng quan tình trạng sức khỏe bao gồm việc khám, chẩn đoán bệnh để

phát hiện và điều trị bệnh sớm nhất tại các cơ sở y tế nhằm mục đích đảm bảo sức

khỏe của người dân (Jonathan JAO Odwee và cộng sự, 2006).

Việc kiểm tra sức khoẻ không chỉ là kiểm tra sức khoẻ định kỳ cho người

khoẻ mạnh mà cả cho những bệnh nhân không khám bác sỹ trong một thời gian

dài. Từ đây, người dân sẽ có cái nhìn tổng quát về sức khỏe của mình và được

hướng dẫn cách giữ gìn sức khoẻ. Trong một số trường hợp, việc kiểm tra sức khoẻ

cho phép các bác sỹ phát hiện ra nguy cơ gây bệnh hoặc sớm phát hiện ra bệnh

nhằm điều trị kịp thời.

Việt Nam đã đạt được những thành tựu rất đáng khích lệ và được cộng đồng

quốc tế đánh giá cao trong chăm sóc sức khỏe so với mức thu nhập bình quân đầu

người. Các chỉ số cơ bản như tuổi thọ trung bình của người dân, tỷ lệ tử vong trẻ

em dưới 5 tuổi đều tốt hơn các nước có mức thu nhập bình quân đầu người tương

đương hoặc thậm chí cao hơn. Các chỉ số về Mục tiêu phát triển thiên niên kỷ

(MDGs) trong lĩnh vực y tế Việt Nam cũng đã và đang đạt được một cách ấn tượng

, như giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ em dưới 5 tuổi, giảm tỷ lệ tử vong ở trẻ em

dưới 5 tuổi, giảm tỷ lệ chết mẹ, tăng tuổi thọ (Báo cáo tổng quan ngành y tế, 2014).

Ngày nay cùng với điều kiện phát triển kinh tế xã hội của đất nước, người

dân đã có ý thức hơn trong việc chăm sóc sức khỏe cho bản thân và gia đình, khi

gia đình có người ốm đau là họ đã lo lắng và đi khám chữa bệnh bằng hình thức

này hay hình thức khác (mua thuốc điều trị, đến trung tâm y tế xã/phường, đến

phòng khám tư, đến bệnh viện quận/huyện, bệnh viện tỉnh/ thành phố, bệnh viện

tư nhân...) tùy theo điều kiện của mỗi hộ gia đình. Như vậy, nhu cầu kiểm tra sức

khỏe của nhân dân trong những năm gần đây ngày càng gia tăng. Những yếu tố

ảnh hưởng đến các đến nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân.

2.1.3 Yếu tố lối sống

Lối sống là những nét điểm hình, được lặp đi lặp lại và định hình thành

phong cách, thói quen trong đời sống cá nhân, nhóm xã hội, dân tộc, hay cả một

nền văn hóa (Trần Đăng Khoa, 2013). Lối sống cá nhân được đặc trưng bởi các

nhìn về thực tại (thế giới quan), cá tính, bản sắc cá nhân (bản ngã hay cái tôi) cũng

như những ảnh hưởng bởi môi trường xung quanh như gia đình, nơi sinh sống,

giáo dục, văn hóa và đặc biệt là truyền thông.

Lối sống có tác động trực tiếp đến sức khỏe của cá nhân và cộng đồng. Ở

những người nghiện thuốc lá, rượu bia, ma túy... ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.

Hút thuốc lá là một trong những nguyên nhân gây nhiều bệnh tật và tử vong cao.

Chương trình phòng chống tác hại thuốc lá (2010) được Chính phủ phê duyệt đang

có những nỗ lực để hạn chế nhiều hơn tác hại của thuốc lá. Rượu bia có thể mang

lại tác dụng tích cực nhất định, song đây cũng là tác nhân lớn dẫn đến tai nạn giao

thông, tai nạn lao động, bạo lực và nhiều bệnh tật khác, đặc biệt lạm dụng rượu bia

là nguyên nhân ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tâm thần với các biểu hiện hoang

tưởng, trì trệ trí tuệ, tâm thần phân liệt... Lạm dụng rượu bia còn gây ra các gánh

nặng lớn về kinh tế cho xã hội chủ yếu do chi phí khám chữa bệnh và thiệt hại do

tai nạn. Do đó, có thể thấy yếu tố lối sống có tác động trực tiếp đến nhu cầu kiểm

tra sức khỏe.

2.1.4 Điều kiện kiểm tra sức khỏe

Điều kiện kiểm tra sức khỏe là những nguồn lực về sơ sở vật chất hỗ trợ

việc kiểm tra sức khỏe cho người dân như bảo hiểm y tế (BHYT) và điều kiện địa

lý tiếp cận với cơ sở y tế.

BHYT được áp dụng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích

lợi nhuận mà bản chất dựa trên nguyên lý tập hợp và chia sẻ rủi ro về sức khỏe,

bệnh tật. BHYT sẽ giúp giảm rủi ro và tăng sự bảo vệ về tài chính đối với mỗi cá

nhân đứng trước nguy cơ tổn thất về tài chính do ốm đau, bệnh tật. Mức độ chia sẻ

rủi ro của hệ thống tài chính y tế càng lớn thì người dân càng giảm bớt gắng nặng

tài chính do nguy cơ ốm đau và càng dễ tiếp cận được các dịch vụ khám chữa bệnh

khi cần thiết. Khi ốm đau phải sử dụng các dịch vụ y tế, các cá nhân tham gia

BHYT sẽ được chi trả, đền bù các chi phí phát sinh.

Chi phí dịch vụ có ảnh hưởng tiêu cực, hạn chế khả năng tiếp cận và sử

dụng dịch vụ y tế của người dân, đặc biệt là người nghèo (Phạm Thị Mận, 2010).

Hệ thống tài chính y tế dựa vào BHYT được xem là nguyên tắc cơ bản để đảm bảo

tiếp cận y tế khi có nhu cầu kiểm tra sức khỏe và sự bảo vệ về tài chính khi ốm

đau.

Ngoài ra, điều kiện kiểm tra sức khỏe còn được đánh giá qua việc tiếp cận

về địa lý tức là khoảng cách tới các cơ sở y tế. Đây là một khía cạnh ảnh hưởng tới

nhu cầu kiểm tra sức khỏe của người dân. Theo nghiên cứu của Nguyễn Thế Lương

khi nghiên cứu về tình hình sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh tại Hà Nội, Yên Bái,

Thanh Hoá cho thấy có sự khác biệt về khoảng cách cũng như thời gian của người

dân khi tiếp xúc với cơ sở y tế và điều đó cũng ảnh hưởng đến nhu cầu kiểm tra

sức khỏe của người dân. Ở Hà Nội, hầu như người dân không gặp trở ngại gì về

khoảng cách khi tiếp cận bệnh viện, còn tại Thanh Hoá và Yên Bái thì tỷ lệ hộ cách

xa bệnh viện trên 60 phút đi bằng phương tiện thông thường lần lượt là 41,3% và

54% (Nguyễn Thế Lương, 2002). Sự khác biệt về thời gian tiếp cận với bệnh viện

là một trong những nguyên nhân gây mất công bằng trong tiếp cận dịch vụ khám

chữa bệnh cũng như nhu cầu kiểm tra sức khỏe của người dân ở những vùng khác

nhau.

Nhóm yếu tố về khoảng cách từ nơi ở đến cơ sở y tế: nhóm này không chỉ

bao gồm khoảng cách đường đi mà còn chất lượng đường xá, phương tiện

giao thông thông thường và các biến động vào thời tiết, mùa. Tổng hợp lại có thể

đo thời gian đi bằng phương tiện thông thường từ nhà tới cơ sở y tế (càng tốn thời

gian để đi đến cơ sở y tế, càng khó tới đó và sự tiếp cận về khoảng cách càng

thấp).

2.1.5 Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh

Hiện nay có rất nhiều định nghĩa khác nhau về chất lượng dịch vụ, nhưng

nhìn chung người ta định nghĩa chất lượng dịch vụ là những gì mà khách hàng cảm

nhận được. Mỗi khách hàng có nhận thức và nhu cầu cá nhân khác nhau nên cảm

nhận về chất lượng dịch vụ cũng khác nhau. Theo Russell, 1999 “chất lượng thể

hiện sự vượt trội của hàng hóa và dịch vụ, đặc biệt đạt đến mức độ mà người ta có

thể thỏa mãn mọi nhu cầu và làm hài lòng khách hàng”. Theo Parasuraman và cộng

sự (1985, 1988), chất lượng dịch vụ là sự đánh giá toàn diện về thái độ hướng tới

sự xuất sắc của dịch vụ.

Theo đó, chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh là sự thỏa mãn và hài lòng

của người dân khi sử dụng các dịch vụ khám chữa bệnh tại cơ sở y tế. Nó tác động

ảnh hưởng trực tiếp đến nhu cầu kiểm tra sức khỏe của người dân. Sự cải thiện

chất lượng dịch vụ sẽ giúp tăng việc sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh và ngược

lại, những cơ sở y tế có chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh bị người dân đánh giá

là kém thì tỷ lệ sử dụng dịch vụ đó sẽ thấp. Yếu tố này đi ngược lại lợi ích của

người nghèo vì ở hầu hết các nước, so với người giàu thì người nghèo chỉ có đủ

điều kiện tiếp cận với những dịch vụ khám chữa bệnh có chất lượng thấp hơn.

Nghiên cứu của Hà Văn Giáp, 2002 cũng chỉ ra rằng, một trong những lý do chính

khiến người dân sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh là cán bộ y tế có trình độ chuyên

môn tốt, thái độ phục vụ chu đáo.

2.1.6 Giá dịch vụ khám chữa bệnh

Giá dịch vụ khám chữa bệnh là số tiền phải trả cho mỗi dịch vụ KCB.

Giá dịch vụ khám chữa bệnh là vấn đề rất quan trọng, ảnh hưởng lớn đến

nhu cầu kiểm tra sức khỏe của người dân. Giá dịch vụ khám chữa bệnh càng cao

thì nhu cầu đối với dịch vụ đó càng thấp. Chi phí cho y tế cao là một trong những

nguyên nhân khiến người dân nghèo khó tiếp cận và sử dụng dịch vụ khám chữa

bệnh. Tỷ lệ sử dụng dịch vụ của người nghèo thấp hơn người giàu vì giá những

dịch vụ mà họ phải chi trả là cao so với thu nhập. Giá viện phí càng tăng cao, người

nghèo càng khó tiếp cận với các dịch vụ khám chữa bệnh vì không có khả năng

chi trả, như vậy tình trạng mất công bằng trong chăm sóc sức khỏe càng gia tăng.

Toàn bộ chi phí dịch vụ mà người sử dụng phải trả không chỉ gồm những khoản

phí chính thức do cơ sở y tế quy định mà còn cả chi phí cho mua thêm thuốc men,

các đồ dùng y tế và cả các khoản chi phí phí không chính thức cho người cung cấp

dịch vụ. Các chi phí điều trị tại bệnh viện tỉnh năm 2005 ở Việt Nam cho thấy

trong các chi phí trực tiếp trong điều trị bệnh thì chi mua thuốc chiếm tỷ lệ dao

động từ 37% đến 71% và trung bình là 55% (Sarah Bales, 2005).

Như vậy có thể thấy, chất lượng và giá dịch vụ khám chữa bệnh có ảnh

hưởng đến nhu cầu kiểm tra sức khỏe của người dân.

2.1.7 Ảnh hưởng của xã hội

Là mức độ các cá nhân nhận thức rằng những người thân của họ cho rằng

họ nên sử dụng thông qua những nhận thức về lợi ích có thể nhận được. Nó tương

tư với Chuẩn chủ quan trong TRA (Venkatesh và cộng sự, 2003). Theo đó, ảnh

hưởng xã hội đối với nhu cầu kiểm tra sức khỏe bao gồm những tác động bên ngoài

từ người thân, bạn bè ảnh hưởng đến thái độ người dân về nhu cầu kiểm tra sức

khỏe cho bản thân họ. Theo lý thuyết hành vi người tiêu dùng của Philip Kotler,

1999, các thành viên trong gia đình, bạn bè, đồng nghiệp,… là những nhóm tham

khảo quan trọng có ảnh hưởng lớn trực tiếp (mặt đối mặt) hay gián tiếp đến thái

độ hay hành vi của người tiêu dùng. Nhận thức và xu hướng của xã hội sẽ là các

chuẩn chủ quan mà được xem như chuẩn mực cho hành động của mỗi thành viên.

Do đó, niềm tin vào sự ủng hộ của người thân, bạn bè, đồng nghiệp,… đối với nhu

cầu và hành vi người tiêu dùng là khá lớn.

Tương tự, nhu cầu về kiểm tra sức khỏe hay nhu cầu sử dụng dịch vụ khám

chữa bệnh cũng chịu sự tác động từ nhóm gia đình, bạn bè, đồng nghiệp,… Bởi

đối với người dân thì sức khỏe luôn là vấn đề quan trọng luôn được quan tâm hàng

đầu mà hiện nay, trong điều kiện thông tin về dịch vụ khám chữa bệnh tại các

trung tâm y tế hiện nay chỉ mang tính bề nổi, đại trà và người dân chưa có nhiều

trải nghiệm về các cơ sở y tế, thì việc người dân dựa vào niềm tin chủ quan về sự

ủng hộ của người thân khi họ có nhu cầu về kiểm tra sức khỏe là có thể chấp nhận.

Mỗi một cá nhân trước khi quyết định việc gì (mua sản phẩm, sử dụng dịch vụ,

chọn cơ sở y tế,…), dù có hỏi ý kiến những người liên quan hay không, thì họ đều

muốn tin rằng mọi người sẽ ủng hộ việc họ sẽ làm. Chính niềm tin này là chất xúc

tác cho hành động của họ nhất là đối với nhu cầu kiểm tra sức khỏe.

2.1.8 Ý thức bảo vệ sức khỏe

Ý thức bảo vệ sức khỏe là những quan điểm, ý thức về trách nhiệm của cá

nhân về lợi ích của việc bảo vệ sức khỏe cho bản thân của người dân. Trong phạm

vi đời sống cá nhân, dù ít hay nhiều thì mỗi người đều có ý thức trách nhiệm bảo

vệ sức khỏe cho chính riêng mình nhằm có một tình trạng sức khỏe tốt lành. Để

đạt mục tiêu như thế, mỗi người thường phòng bệnh, hàng năm, tiến hành khám

sức khỏe định kỳ mặc dù sức khỏe trong người vẫn cảm thấy bình thường. Việc

khám thường xuyên còn tùy thuộc vào tuổi thọ, và điều kiện sức khỏe của mỗi cá

nhân. Do đó, ý thức bảo vệ sức khỏe là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến nhu

cầu kiểm tra sức khỏe của người dân. Bởi nó là định hướng cho hành vi khám chữa

bệnh của họ.

2.2 Mô hình lý thuyết có liên quan

2.2.1 Mô hình tháp nhu cầu Maslow

Theo Maslow, 1943, về căn bản, nhu cầu của con người được chia làm hai

nhóm chính: như cầu cơ bản (basic needs) và nhu cầu bậc cao (meta needs). Nhu

cầu cơ bản liên quan đến các yếu tố thể lý của con người như mong muốn có đủ

thức ăn, nước uổng, được ngủ nghỉ... Những nhu cầu cơ bản nàỵ đều là các nhu

cầu khỏng thê thiếu hụt vì nếu con người không được đáp ứng đủ những nhu cầu

này, họ sẽ không tồn tại được nên họ sẽ đấu tranh để có được và tồn tại trong cuộc

sống hàng ngày. Các nhu cầu cao hơn nhu cầu cơ bản trên được gọi là nhu cẩu bậc

cao. Những nhu cầu này bao gồm nhiều nhân tố tinh thần như sự đòi hỏi công

bằng, an tâm, vui vẻ, địa vị xã hội, sự tôn trọng, vinh danh với một cá nhân v.v.

Các nhu cầu cơ bản thường được ưu tiên chủ yếu trước so với những nhu

cầu bậc cao này. Với một người bất kỳ, nếu thiếu ăn, thiếu uống... họ sẽ không

quan tãm đến các nhu cầu về vẻ đẹp, sự tôn trọng...

Cấu trúc của Tháp nhu cầu có 5 tầng, trong đó, những nhu cầu con người

được liệt kê theo một trật tự thứ bậc hình tháp kiêu kim tự tháp. Những như cầu cơ

bản ớ phía đáy tháp phải được thoả mãn trước khi nghĩ đến cấc nhu cẩu cao hơn.

Các nhu cầu bậc cao sẽ nảy sinh và mong muốn được thoả mãn ngày càng mãnh

liệt khi tất cả các nhu cầu cơ bản ở dưới (phía đáy tháp) đã được đáp ứng đầy đủ 5

tầng trong Tháp nhu cầu của Maslow:

Tự

thể hiện

Tôn trọng

Xã hội

An toàn

Sinh lý

Hình 2.1 Tháp nhu cầu Maslow

Tầng thứ nhất: Các nhu cầu căn bản nhất thuộc "thể lý" {physiological) -

thức ăn, nước uống, nơi trú ngụ, tình dục, bài tiết, thở, nghỉ ngơi. Tầng thứ hai:

Nhu cầu an toàn (safety) - cần có cảm giác yên tâm về an toàn thân thể, việc làm,

gia đình, sức khỏe, tài sản được đảm bảo. Tầng thứ ba: Nhu cầu được giao lưu tình

cảm và được trực thuộc (love/belonging) - muốn được trong một nhóm cộng đồng

nào đỗ, muốn có gia đình yên ấm, bạn bè thân hữu tin cậy. Tầng thứ tư: Nhu cầu

được quý trọng, kính mến (esteem) - cần có cảm giác được tôn trọng, kinh mến,

được tin tưởng. Tầng thứ năm: Nhu cầu về tự thể hiện bản thân (self-actualization)

- muốn sáng tạo, được thể hiện khả năng, thể hiện bản thân, trình diện mình, có

được và được công nhận là thành đạt.

 Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân thể hiện nhu cầu an toàn (tầng thứ

hai) vì hiện nay cuộc sống của con người hầu như đã được thỏa mãn các nhu

cầu cơ bản, và họ có xu hướng đạt đến sự hoàn thiện về nhu cầu an toàn.

2.2.2 Mô hình thuyết hành động hợp lý TRA (Theory of Reasoned Action)

Niềm tin đối với những thuộc tính sản phẩm

Thái độ

Đo lường niềm tin đối với những thuộc tính của sản phẩm

Xu hướng hành vi

Hành vi thực sự

Niềm tin về những người ảnh hưởng sẽ nghĩ rằng tôi nên hay không nên mua sản phẩm

Chuẩn chủ quan

Sự thúc đẩy làm theo ý muốn của những người ảnh hưởng

Hình 2.2: Thuyết hành động hợp lý (TRA)

Thuyết hành động hợp lý TRA (Theory of Reasoned Action) được Ajzen

và Fishbein xây dựng từ năm 1967. Mô hình TRA (Ajzen và Fishbein, 1975) cho

thấy xu hướng tiêu dùng là yếu tố dự đoán tốt về hành vi tiêu dùng được xem xét

bởi hai yếu tố là thái độ và chuấn chủ quan của khách hàng.

 Thái độ được đo lường bằng nhận thức về các thuộc tính của sản phẩm.

 Yếu tố chuẩn chủ quan có thế được đo lường thông qua những nguời có

liên quan đến người tiêu đùng (như gia đình, bạn bè, đồng nghiệp,...).

Mức độ tác động của yếu tố chuẩn chủ quan phụ thuộc:

 Mức độ ủng hộ/phản đối đối với việc mua của người tiêu dùng

 Động cơ của người tiêu dùng làm theo mong muốn của những người

có ảnh hưởng.

 Ảnh hưởng xã hội về nhu cầu kiểm tra sức khỏe thuộc Chuẩn chủ quan

trong TRA.

2.2.3 Mô hình thuyết hành vi dự định TPB (Theory of Planned Behaviour)

Thái độ

Chuẩn

Xu hướng hành vi

Hành vi thực sự

chủ quan

Nhận thức kiểm soát hành vi

Hình 2.3: Thuyết hành vi dự định TPB

Thuyết hành vi dự đinh TPB (Theory of Planned Behaviour) được Ajzen

(1985) xây dựng bang cách bổ sung thêm yếu tố nhận thức kiếm soát hành vi vào

mô hình TRA. Thành phần nhận thức kiểm soát hành vi phản ánh việc dễ dàng hay

khó khăn khi thực hiện hành vi. TPB không chỉ bị tác động bời 2 yếu tố thái độ và

chuẩn chủ quan mà còn bị tác động bởi nhân tố thứ 3 đó là nhận thức kiểm soát

hành vi, nó đại diện cho các nguồn lục cần thiết của một người đế thực hiện một

công việc bẩt kỳ, đề cập đến nguồn tài nguyên sẵn có, những kỹ năng, cơ hội cũng

như nhận thức riêng của từng người hướng tới việc đạt đến kết quả.

Nhận thức kiểm soát hành vi gồm có:

 Niềm tin về sự tự chủ: yếu tố bên trong, niềm tin về khả năng thực

hiện, kiểm soát được hành động

 Những yếu tố ngoài tầm kiểm soát của cá nhân: yếu tố bên ngoài,

ảnh hưởng của quyền lực từ người khác, cơ may, định mệnh.

 Ý thức bảo vệ sức khỏe chính thuộc về Nhận thức kiểm soát hành vi của

người dân về bảo vệ sức khỏe bản thân.

2.3 Mô hình đề xuất và giả thuyết nghiên cứu

Tác giả sử dụng cơ sở lý luận về nhu cầu kiểm tra sức khỏe, các yếu tố ảnh

hưởng đến nhu cầu kiểm tra sức khỏe cùng và các nghiên cứu của một số nhà

nghên cứu trong và ngoài nước làm cơ sở lý luận cho nghiên cứu của mình. Mô

hình nghiên cứu cho đề tài được tác giả dựa trên mô hình Thuyết Hành vi dự định

(Ajzen, 1991), tuy nhiên tác giả cũng có sự điều chỉnh, bổ sung sao cho phù hợp

với điều kiện nghiên cứu tại Việt Nam. Do đó, mô hình đề xuất cho nghiên cứu

“Những yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu kiểm tra sức khoẻ tại khu vực chợ Tân

Bình” sẽ bao gồm 7 khái niệm. Trong đó, Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người

dân tại chợ Tân Bình được đo lường bởi các yếu tố thành phần: Yếu tố lối sống;

Điều kiện kiểm tra sức khỏe; Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh; Giá dịch vụ

khám chữa bệnh; Ảnh hưởng của xã hội; Ý thức bảo vệ sức khỏe.

Bảng 2.1 Bảng thống kê các yếu tố của mô hình nghiên cứu đề xuất:

Yếu tố

Mô tả

Các tham khảo

Lối sống là những nét điểm hình, được lặp đi

Trần Đăng Khoa,

lặp lại và định hình thành phong cách, thói

(2013)

Yếu tố lối sống

quen trong đời sống cá nhân, nhóm xã hội,

dân tộc, hay cả một nền văn hóa.

Điều kiện kiểm tra sức khỏe là những nguồn

Trần Đăng Khoa,

Điều kiện

lực về sơ sở vật chất hỗ trợ việc kiểm tra sức

(2013)

kiểm tra sức

khỏe cho người dân như bảo hiểm y tế

khỏe

(BHYT) và điều kiện địa lý tiếp cận với cơ

sở y tế.

Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh là sự

Parasuraman &

Chất lượng

thỏa mãn và hài lòng của người dân khi sử

ctg (1985, 1988);

dịch vụ khám

dụng các dịch vụ khám chữa bệnh tại cơ sở y

Russell (1999);

chữa bệnh

tế

Giá dịch vụ khám chữa bệnh là số tiền phải

Trần Đăng Khoa,

Giá dịch vụ

khám chữa

trả cho mỗi dịch vụ KCB.

(2013)

bệnh

Ảnh hưởng xã hội đối với nhu cầu kiểm tra

Venkatesh

và

sức khỏe bao gồm những tác động bên ngoài

cộng sự, (2003)

Ảnh hưởng

từ người thân, bạn bè ảnh hưởng đến thái độ

của xã hội

người dân về nhu cầu kiểm tra sức khỏe cho

bản thân họ.

Ý thức bảo vệ sức khỏe là những quan điểm,

(Ajzen

và

ý thức về trách nhiệm của cá nhân về lợi ích

Fishbein, 1975)

Ý thức bảo vệ

của việc bảo vệ sức khỏe cho bản thân của

sức khỏe

người dân.

Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân là

Jonathan

JAO

nhu cầu về kiểm tra sức khỏe để đánh gía

Odwee,

Francis

tổng quan tình trạng sức khỏe bao gồm việc

Nathan Okurut,

Nhu cầu kiểm

khám, chẩn đoán bệnh để phát hiện và điều

Asaf

Adebua

tra sức khoẻ

trị bệnh sớm nhất tại các cơ sở y tế nhằm mục

(2006);

đích đảm bảo sức khỏe của người dân.

Yếu tố lối sống

Điều kiện kiểm tra sức

H1 +

khỏe

H2 +

Chất lượng dịch vụ

H3 +

Nhu cầu kiểm

khám chữa bệnh

tra sức khoẻ

H4 -

Giá dịch vụ khám chữa

bệnh

H5 +

H6 +

Ảnh hưởng của xã hội

Ý thức bảo vệ sức khỏe

Hình 2.4: Mô hình nghiên cứu đề xuất

Các giả thuyết của mô hình:

H1: Yếu tố lối sống tác động cùng chiều (+) với Nhu cầu kiểm tra sức

khoẻ của người dân tại chợ Tân Bình.

H2: Điều kiện kiểm tra sức khỏe tác động cùng chiều (+) với Nhu cầu

kiểm tra sức khoẻ của người dân tại chợ khu vực Tân Bình.

H3: Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh tác động cùng chiều (+) với

Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân tại khu vực chợ Tân Bình.

H4: Giá dịch vụ khám chữa bệnh tác động ngược chiều (-) với Nhu cầu

kiểm tra sức khoẻ của người dân tại khu vực chợ Tân Bình.

H5: Ảnh hưởng của xã hội tác động cùng chiều (+) với Nhu cầu kiểm tra

sức khoẻ của người dân tại khu vực chợ Tân Bình.

H6: Ý thức bảo vệ sức khỏe tác động cùng chiều (+) với Nhu cầu kiểm

tra sức khoẻ của người dân tại khu vực chợ Tân Bình.

2.4 Tóm tắt chương 2

Chương này chúng ta đã tìm hiểu cơ sở lý luận về nhu cầu kiểm tra sức

khỏe, các yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu kiểm tra sức khỏe cùng và các nghiên cứu

của một số nhà nghên cứu trong và ngoài nước. Dựa vào những cơ sở lý thuyết và

các nghiên cứu này, tác giả đề xuất mô hình cho nghiên cứu “Những yếu tố ảnh

hưởng đến nhu cầu kiểm tra sức khoẻ tại khu vực chợ Tân Bình” sẽ bao gồm 7

khái niệm. Trong đó, Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân tại chợ Tân Bình

được đo lường bởi các yếu tố thành phần: Yếu tố lối sống; Điều kiện kiểm tra sức

khỏe; Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh; Giá dịch vụ khám chữa bệnh; Ảnh

hưởng của xã hội; Ý thức bảo vệ sức khỏe.

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.

3.1. Các thông tin cần thu thập

 Thông tin về các yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người

dân tại chợ Tân Bình với thang đo gồm 6 yếu tố: Yếu tố lối sống; Điều kiện

kiểm tra sức khỏe; Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh; Giá dịch vụ khám

chữa bệnh; Ảnh hưởng của xã hội; Ý thức bảo vệ sức khỏe.

 Thông tin về đặc điểm nhân khẩu học của người dân tại chợ Tân Bình: giới

tính, tuổi, thu nhập, trình độ học vấn…

 Thông tin về thái độ của người dân tại chợ Tân Bình về việc kiểm tra sức

khỏe.

3.2. Nguồn thông tin thu thập

Nguồn thông tin sơ cấp:

 Là nguồn thông tin từ phỏng vấn sâu dùng cho nghiên cứu định tính với

những người dân tại chợ Tân Bình thường xuyên kiểm tra sức khỏe định

kỳ.

 Nguồn thông tin từ phỏng vấn thông qua bảng câu hỏi khảo sát dùng cho

nghiên cứu định lượng đối với những dân tại chợ Tân Bình.

Nguồn thông tin thứ cấp:

 Là nguồn thông tin thu được từ dữ liệu khảo sát định lượng sau khi chúng

được tổng hợp và xử lý đáp ứng mục tiêu nghiên cứu đã đề ra.

Cách tiếp cận: trực tiếp.

 Đối với những đối tượng thảo luận khảo sát định tính sẽ được thực hiện tại

quán cà phê hay nhà riêng nhằm tạo sự thuận tiện cho đối tượng khảo sát.

 Đối với khảo sát định lượng để đảm bảo độ tin cậy, khách quan và tính

chính xác của mẫu, đối tượng khảo sát sẽ được phỏng vấn bằng bảng câu

hỏi tại nơi làm việc, nhà riêng.

3.3. Thiết kế nghiên cứu

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được tiến hành thông qua 2 giai đoạn chính là:

 Nghiên cứu định tính: nhằm xây dựng và hoàn thiện bảng phỏng vấn: từ

mục tiêu ban đầu, dựa trên cơ sở lý thuyết, tác giả xây dựng bảng câu hỏi

định tính. Tiếp đến sẽ phỏng vấn sâu với 10 người dân tại chợ Tân Bình có

thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ nhằm hiệu chỉnh bảng phỏng vấn

cho phù hợp với tình hình thực tế.

 Nghiên cứu định lượng:

 Nghiên cứu này sử dụng thang đo Likert, thang đo khoảng, thang đo

định danh, thang đo tỷ lệ để thiết kế bảng câu hỏi.

 Trước tiên, khảo sát sơ bộ, tiến hành phỏng vấn 15 đáp viên để phát

hiện những sai sót trong bảng câu hỏi sơ bộ chắt lọc từ nghiên cứu

định tính. Sau tiếp tục điều chỉnh những sai sót để có bảng phỏng vấn

chính thức và tiến hành nghiên cứu định lượng chính thức.

 Giai đoạn huận luyện nhóm 10 người để cùng tác giả khảo sát chính

thức

 Giai đoạn tiếp theo, tiến hành khảo sát chính thức, có 270 bảng câu

hỏi khảo sát. Sau đó, tác giả sẽ tiến hành tổng hợp thống kê, phân tích

dữ liệu dựa trên những thông tin thu được từ cuộc khảo sát.

Quy trình nghiên cứu:

Dựa trên cơ sở lý thuyết ban đầu, đề tài tiến hành nghiên cứu định tính

(phỏng vấn trực tiếp), nghiên cứu sơ bộ nhằm xây dựng thang đo, tiếp theo là

nghiên cứu định lượng chính thức được thực hiện thông qua thu thập thông tin từ

phía người tiêu dùng với bảng câu hỏi khảo sát. Từ thông tin thu thập được tiến

hành thống kê, phân tích dữ liệu. Quá trình này, được thực hiện từng bước theo

trình tự như quy trình sau:

Mục tiêu nghiên cứu

Cơ sở lý thuyết

Thang đo 1

Nghiên cứu định tính

Điều chỉnh

Thang đo 2

Nghiên cứu định lượng sơ bộ

Điều chỉnh

Thang đo chính thức

Nghiên cứu định lượng

Kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha

Phân tích nhân tố khám phá EFA

Phân tích hồi quy, Phân tích kết quả.

Viết báo cáo nghiên cứu

Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu

3.4. Nghiên cứu định tính

Thực hiện nghiên cứu định tính nhằm khám phá các ý tưởng, bổ sung và

điều chỉnh các biến quan sát dùng để đo lường các khái niệm trong mô hình. Trong

giai đoạn này, người nghiên cứu sẽ sử dụng kỹ thuật thảo luận tay đôi với các đối

tượng được chọn theo phương pháp thuận tiện nhưng vẫn phản ánh được đặc trưng

của tập hợp mẫu quan sát.

Đối tượng được chọn để tham gia nghiên cứu định tính là những người dân

tại chợ Tân Bình có thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ. Họ là những người

thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ tại các trung tâm y tế chất lượng, có kinh

nghiệm tìm hiểu thông tin về sức khỏe và lựa chọn trung tâm y tế uy tín, chất

lượng: phỏng vấn 10 đối tượng.

Phương pháp thu thập dữ liệu định tính: sử dụng thảo luận tay đôi theo một

dàn bài được chuẩn bị sẵn.

Nội dung thảo luận: trao đổi về các yếu tố thành phần ảnh hưởng đến nhu

cầu kiểm tra sức khỏe, các biến quan sát cho từng thang đo các thành phần trong

mô hình, đánh giá nội dung thang đo đề xuất. (Tham khảo phần phụ lục)

Thời gian phỏng vấn được tiến hành 30 đến 60 phút.

Ý kiến bổ sung, loại bỏ các yếu tố nhằm xây dựng thang đo phù hợp của các đối

tượng tham gia thảo luận.

1) Sau khi phỏng vấn hết các đối tượng, dựa trên thông tin thu được, tiến hành

điều chỉnh bảng câu hỏi.

2) Dữ liệu sau khi hiệu chỉnh sẽ được trao đổi lại với các đối tượng tham gia

một lần nữa. Quá trình nghiên cứu định tính được kết thúc khi các câu hỏi

thảo luận đều cho kết quả lặp lại với các kết quả trước đó mà không tìm

thấy sự thay đổi gì mới.

3) Cuối cùng đáp viên sẽ cùng với tác giả thảo luận nhằm đánh giá, hiệu chỉnh

lại nội dung thang đo một lần nữa nhằm xây dựng thang đo hoàn chỉnh.

Kết quả nghiên cứu định tính thu được

Thông tin thu thập được đa phần các đáp viên đều đồng ý với các yếu tố cơ

bản ảnh hưởng đến nhu cầu kiểm tra sức khỏe của người dân tại chợ Tân Bình mà

tác giả đã đề xuất ban đầu. Đồng thời tác giả cũng gợi ý cho các đáp viên nêu ra

những yếu tố nào tác động đến họ nhiều nhất và thấp nhất. Theo đánh của các Ý

thức bảo vệ sức khỏe là nhân tố có tác động mạnh nhất đối với nhu cầu kiểm tra

sức khỏe của người dân tại chợ Tân Bình và nhân tố Giá dịch vụ khám chữa bệnh

là nhân tố có tác động ít nhất. Bên cạnh đó, từ kết quả nghiên cứu định tính đã giúp

tác giả hiệu chỉnh thang đo các thành phần trong mô hình nghiên cứu như sau:

 Hiệu chỉnh từ ngữ trong các thang đo để dễ hiểu hơn.

 Loại bỏ 2 biến quan sát làm gọn bảng câu hỏi khảo sát (cụ thể được trình

bày trong phần thang đo, phụ lục).

 Thêm vào các biến tìm hiểu thói quen của người dân tại chợ Tân Bình về

thói quen KTSK.

3.5. Thang đo

Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân tại chợ Tân Bình được đo lường

bởi các yếu tố thành phần: Yếu tố lối sống; Điều kiện kiểm tra sức khỏe; Chất

lượng dịch vụ khám chữa bệnh; Giá dịch vụ khám chữa bệnh; Ảnh hưởng của xã

hội; Ý thức bảo vệ sức khỏe.

Trong nghiên cứu này sử dụng các khái niệm: Yếu tố lối sống; Điều kiện

kiểm tra sức khỏe; Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh; Giá dịch vụ khám chữa

bệnh; Ảnh hưởng của xã hội; Ý thức bảo vệ sức khỏe; Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ.

Cụ thể để đo lường các khái niệm có trong mô hình, tác giả sử dụng thang

đo Likert 5 điểm (1: Hoàn toàn không đồng ý/ 2: Không đồng ý/ 3: Không ý kiến/

4: Đồng ý/ 5: Hoàn toàn đồng ý)

a) Thang đo Yếu tố lối sống

Lối sống là những nét điểm hình, được lặp đi lặp lại và định hình

thành phong cách, thói quen trong đời sống cá nhân, nhóm xã hội, dân tộc, hay cả

một nền văn hóa. Lối sống có tác động trực tiếp đến sức khỏe của cá nhân và cộng

đồng. Bởi những thói quen xấu trong cuộc sống của mỗi cá nhân đều gây những

tác hại xấu đến sức khỏe cho bản thân (uống rượu, bia,…). Bên cạnh đó, nó còn

có thể ảnh hưởng đến những người xung quanh như việc hút thuốc lá. Cho thấy,

lối sống ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và để đảm bảo sức khỏe của mỗi cá nhân

thì việc KTSK trở thành nhu cầu cần thiết. Tác giả đề xuất thang đo cho nhân tố

này bao gồm 4 biến quan sát thể hiện các khía cạnh: (1) thói quen xấu của bản thân

(hút thuốc, uống rượu,…) nên cần phải thực hiện KTSK; (2) thói quen xấu của

người thân (hút thuốc, uống rượu,…) nên cần phải thực hiện KTSK; (3) môi trường

sống ô nhiễm nên cần phải thực hiện KTSK; (4) lối sống văn minh, hiện đại nên

coi trọng việc KTSK. Sau nghiên cứu định tính thang đo Yếu tố lối sống được hiệu

chỉnh về từ ngữ và loại bỏ 1 biến quan sát. Như vậy, thang đo Yếu tố lối sống sẽ

bao gồm 3 biến quan sát tương ứng vơi các phát biểu sau:

Bảng 3.1 Bảng phát biểu thang đo Yếu tố lối sống

Phát biểu

Mã biến

Thói quen xấu (hút thuốc, uống rượu,…) khiến tôi cần phải thực

YTLS1

hiện KTSK thường hơn.

Môi trường sống ô nhiễm khiến tôi lo ngại về sức khỏe và cần

YTLS2

phải thực hiện KTSK.

Lối sống văn minh, hiện đại khiến tôi coi trọng việc KTSK của

YTLS3

bản thân và gia đình.

b) Thang đo Điều kiện kiểm tra sức khỏe

Điều kiện kiểm tra sức khỏe gồm những nguồn lực về sơ sở vật chất hỗ trợ

việc kiểm tra sức khỏe cho người dân như bảo hiểm y tế (BHYT) và điều kiện địa

lý tiếp cận với cơ sở y tế. BHYT sẽ giúp giảm rủi ro và tăng sự bảo vệ về tài chính

đối với mỗi cá nhân đứng trước nguy cơ tổn thất về tài chính do ốm đau, bệnh tật.

Mức độ chia sẻ rủi ro của hệ thống tài chính y tế càng lớn thì người dân càng giảm

bớt gắng nặng tài chính do nguy cơ ốm đau và càng dễ tiếp cận được các dịch vụ

khám chữa bệnh khi cần thiết. Ngoài ra, điều kiện kiểm tra sức khỏe còn được đánh

giá qua việc tiếp cận về địa lý tức là khoảng cách tới các cơ sở y tế. Đây là một

khía cạnh ảnh hưởng tới nhu cầu kiểm tra sức khỏe của người dân. Sự khác biệt về

khoảng cách cũng như thời gian của người dân khi tiếp xúc với cơ sở y tế sẽ làm

ảnh hưởng đến nhu cầu kiểm tra sức khỏe của họ. Khi những cơ sở y tế càng xa và

điều kiện về phương tiện giao thông không thuận lợi sẽ cản trở sự tiếp cận của

người dân với các dịch vụ y tế từ đó hạn chế nhu cầu KTSK của người dân. Do đó,

tác giả đề xuất thang đo bao gồm 5 biến quan sát thể hiện các khía cạnh: (1) sở hữu

BHYT giúp thường xuyên thực hiện KTSK; (2) sở hữu BHYT giúp giảm thiểu chi

phí chăm sóc sức khỏe; (3) BHYT đảm bảo nhu cầu kiểm tra sức khỏe và sự bảo

vệ về tài chính khi ốm đau; (4) có khá nhiều cơ sở y tế khiến việc KTSK của tôi

rất dễ dàng; (5) các phương tiện công cộng và đường xá rất thuận tiện cho việc đi

KTSK. Sau nghiên cứu định tính thang đo giữ nguyên về số lượng biến nhưng về

từ ngữ đã được điều chỉnh. Thang đo Điều kiện kiểm tra sức khỏe bao gồm 5 biến

quan sát và tương ứng các phát biểu sau:

Bảng 3.2 Bảng phát biểu thang đo Điều kiện kiểm tra sức khỏe

Mã biến

Phát biểu

ĐKKTSK1

Việc sở hữu BHYT giúp tôi thường xuyên thực hiện KTSK tại các cơ sở y tế có uy tín.

ĐKKTSK2

Việc sở hữu BHYT giúp tôi giảm thiểu chi phí chăm sóc sức khỏe cho bản thân.

ĐKKTSK3

BHYT đảm bảo nhu cầu kiểm tra sức khỏe và sự bảo vệ về tài chính khi ốm đau đối với tôi.

ĐKKTSK4

Hiện nay, có khá nhiều cơ sở y tế khiến việc KTSK của tôi rất dễ dàng.

ĐKKTSK5

Hiện nay, các phương tiện công cộng và đường xá rất thuận tiện cho việc đi KTSK của tôi.

c) Thang đo Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh

Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh là sự thỏa mãn và hài lòng của người

dân khi sử dụng các dịch vụ khám chữa bệnh tại cơ sở y tế. Nó tác động ảnh hưởng

trực tiếp đến nhu cầu kiểm tra sức khỏe của người dân. Sự cải thiện chất lượng

dịch vụ sẽ giúp tăng việc sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh và ngược lại, những cơ

sở y tế có chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh bị người dân đánh giá là kém thì tỷ

lệ sử dụng dịch vụ đó sẽ thấp. Ngoài ra, một trong những lý do chính khiến người

dân sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh là cán bộ y tế có trình độ chuyên môn tốt,

thái độ phục vụ chu đáo. Tác giả đề xuất thang đo cho nhân tố bao gồm 5 biến

quan sát cho các khía cạnh: (1) chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh chưa đáp ứng

được nhu cầu KTSK của người dân; (2) chất lượng chưa tương xứng với mức chi

phí.; (3) cơ sở vật chất còn khá thấp; (4) cán bộ nhân viên y tế chưa đáp ứng về

trình độ chuyên môn; (5) thái độ phục vụ của cán bộ nhân viên y tế chưa tốt. Sau

nghiên cứu định tính thang đo được hiệu chỉnh về từ ngữ và loại bỏ 1 biến quan

sát. Như vậy, thang đo Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh sẽ gồm 4 biến quan

sát và tương ứng với các phát biểu sau:

Bảng 3.3 Bảng phát biểu thang đo Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh

Mã biến

Phát biểu

Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế chưa đáp

CLDVKCB1

ứng được nhu cầu KTSK của người dân.

Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế chưa tương

CLDVKCB2

xứng với mức chi phí.

Cơ sở vật chất tại các cơ sở y tế đa phần còn khá thấp chưa đáp

CLDVKCB3

ứng được nhu cầu KTSK của người dân.

Cán bộ nhân viên tại các cơ sở y tế chưa đáp ứng về trình độ

CLDVKCB4

chuyên môn và thái độ phục vụ chưa tốt.

d) Thang đo Giá dịch vụ khám chữa bệnh

Như đã nêu thì Giá dịch vụ khám chữa bệnh thể hiện ở số tiền phải trả cho

mỗi dịch vụ KCB. Giá dịch vụ khám chữa bệnh là vấn đề rất quan trọng, ảnh hưởng

lớn đến nhu cầu kiểm tra sức khỏe của người dân. Giá dịch vụ khám chữa bệnh

càng cao thì nhu cầu đối với dịch vụ đó càng thấp. Chi phí cho y tế cao là một

trong những nguyên nhân khiến người dân nghèo khó tiếp cận và sử dụng dịch vụ

khám chữa bệnh. Toàn bộ chi phí dịch vụ mà người sử dụng phải trả không chỉ

gồm những khoản phí chính thức do cơ sở y tế quy định mà còn cả chi phí cho mua

thêm thuốc men, các đồ dùng y tế và cả các khoản chi phí phí không chính thức

cho người cung cấp dịch vụ. Vì vậy, tác giả đề xuất thang đo bao gồm 4 biến quan

sát thể hiện các khía cạnh: (1) luôn xem xét đến chi phí phải trả trước khi chọn

dịch vụ KTSK; (2) chi phí dịch vụ KTSK tại các cơ sở y tế khá cao; (3) giá cả dịch

vụ KTSK tại các cơ sở y tế là chưa hợp lý với khả năng chi trả của người dân; (4)

phải trả quá nhiều chi phí phát sinh sau mỗi lần KTSK (chi phí thuốc men, các đồ

dùng y tế,…). Sau nghiên cứu định tính thang đo giữ nguyên về số lượng biến

nhưng về từ ngữ đã được điều chỉnh. Thang đo Giá dịch vụ khám chữa bệnh bao

gồm 4 biến quan sát và tương ứng các phát biểu sau:

Bảng 3.4 Bảng phát biểu thang đo Giá dịch vụ khám chữa bệnh

Mã biến

Phát biểu

GDVKCB1 Tôi luôn xem xét đến chi phí phải trả trước khi chọn dịch vụ KTSK.

Chi phí dịch vụ KTSK tại các cơ sở y tế khá cao làm hạn chế việc

GDVKCB2

kiểm tra sức khỏe của tôi.

Theo tôi giá cả dịch vụ KTSK tại các cơ sở y tế là chưa hợp lý với

GDVKCB3

khả năng chi trả của người dân.

Tôi phải trả quá nhiều chi phí phát sinh sau mỗi lần KTSK (chi phí

thuốc men, các đồ dùng y tế,…) khiến tôi hầu như ít khi thực hiện

GDVKCB4

KTSK.

e) Thang đo Ảnh hưởng của xã hội

Ảnh hưởng của xã hội đối với nhu cầu kiểm tra sức khỏe bao gồm những

tác động bên ngoài từ người thân, bạn bè ảnh hưởng đến thái độ người dân về nhu

cầu kiểm tra sức khỏe cho bản thân họ. Nhu cầu về kiểm tra sức khỏe hay nhu cầu

sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh cũng chịu sự tác động từ nhóm gia đình, bạn bè,

đồng nghiệp,… Bởi đối với người dân thì sức khỏe luôn là vấn đề quan trọng luôn

được quan tâm hàng đầu mà hiện nay, trong điều kiện thông tin về dịch vụ

khám chữa bệnh tại các trung tâm y tế hiện nay chỉ mang tính bề nổi, đại trà và

người dân chưa có nhiều trải nghiệm về các cơ sở y tế, thì việc người dân dựa vào

niềm tin chủ quan về sự ủng hộ của người thân khi họ có nhu cầu về kiểm tra sức

khỏe là có thể chấp nhận. Mỗi một cá nhân trước khi quyết định việc gì (mua sản

phẩm, sử dụng dịch vụ, chọn cơ sở y tế,…), dù có hỏi ý kiến những người liên

quan hay không, thì họ đều muốn tin rằng mọi người sẽ ủng hộ việc họ sẽ làm.

Chính niềm tin này là chất xúc tác cho hành động của họ nhất là đối với nhu cầu

kiểm tra sức khỏe. Vì vậy, tác giả đề xuất thang đo bao gồm 4 biến quan sát thể

hiện các khía cạnh: (1) cùng thực hiện KTSK với người thân; (2) tham khảo ý kiến

những người thân, bạn bè khi chọn dịch vụ KSK; (3) chọn dịch vụ KTSK theo các

thông tin quảng cáo; (4) việc tuyên truyền kiến thức, kỹ năng tự bảo vệ sức khỏe

nâng cao nhu cầu KTSK. Sau nghiên cứu định tính thang đo được giữ nguyên về

số lượng biến và từ ngữ đã được điều chỉnh. Như vậy, thang đo Ảnh hưởng của xã

hội gồm 4 biến quan sát và tương ứng các phát biểu sau:

Bảng 3.5 Bảng phát biểu thang đo Ảnh hưởng của xã hội

Phát biểu

Mã biến

Người thân của tôi luôn thực hiện KTSK tại các cơ sở y tế và

AHXH1

hướng dẫn tôi cùng thực hiện kiểm tra với họ.

Tôi luôn tham khảo ý kiến những người thân, bạn bè khi chọn

AHXH2

dịch vụ KSK.

Tôi chọn dịch vụ KTSK theo các thông tin quảng cáo về chất

AHXH3

lượng của các cơ sở y tế thông qua kênh báo chí, truyền hình,…

Việc tuyên truyền kiến thức, kỹ năng tự bảo vệ, nâng cao sức khỏe

của mỗi người và cộng đồng khiến tôi coi trọng việc KTSK của

AHXH4

bản thân và gia đình.

f) Thang đo Ý thức bảo vệ sức khỏe

Ý thức bảo vệ sức khỏe là những quan điểm, ý thức về trách nhiệm của cá

nhân về lợi ích của việc bảo vệ sức khỏe cho bản thân của người dân. Mỗi cá nhân

dù ít hay nhiều thì đều có ý thức trách nhiệm bảo vệ sức khỏe cho chính riêng mình

nhằm có một tình trạng sức khỏe tốt lành. Để phòng bệnh, hàng năm, họ tiến hành

khám sức khỏe định kỳ mặc dù sức khỏe trong người vẫn cảm thấy bình thường.

Việc khám thường xuyên còn tùy thuộc vào tuổi thọ, và điều kiện sức khỏe của

mỗi cá nhân. Do đó, ý thức bảo vệ sức khỏe là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng

đến nhu cầu kiểm tra sức khỏe của người dân. Bởi nó là định hướng cho hành vi

khám chữa bệnh của họ. Tác giả đề xuất thang đo gồm 4 biến quan sát ở các khía

cạnh như: (1) KTSK thường xuyên giúp kiểm soát được sức khỏe; (2) KTSK giúp

phát hiện và điều trị bệnh kịp thời; (3) KTSK thường xuyên giúp cảm thấy yên tâm

hơn về sức khỏe; (4) KTSK thường xuyên để được bác sĩ hướng dẫn chăm sóc sức

khỏe tốt nhất. Sau nghiên cứu định tính thang đo không có gì thay đổi, riêng từ

ngữ được điều chỉnh dễ hiểu hơn nên thang đo cho yếu tố Ý thức bảo vệ sức khỏe

sẽ bao gồm 4 biến quan sát tương ứng với các phát biểu:

Bảng 3.6 Bảng phát biểu thang đo Ý thức bảo vệ sức khỏe

Mã biến

Phát biểu

YTBVSK1 KTSK thường xuyên giúp tôi kiểm soát được sức khỏe của mình.

YTBVSK2 KTSK giúp tôi phát hiện và điều trị bệnh kịp thời.

KTSK thường xuyên giúp tôi cảm thấy yên tâm hơn về sức khỏe

YTBVSK3

của bản thân.

KTSK thường xuyên để được bác sĩ hướng dẫn chăm sóc sức

YTBVSK4

khỏe tốt nhất.

g) Thang đo Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ

Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ là nhu cầu về kiểm tra sức khỏe để đánh gía tổng

quan tình trạng sức khỏe bao gồm việc khám, chẩn đoán bệnh để phát hiện và điều

trị bệnh sớm nhất tại các cơ sở y tế nhằm mục đích đảm bảo sức khỏe của người

dân. Việc kiểm tra sức khoẻ không chỉ là kiểm tra sức khoẻ định kỳ cho người

khoẻ mạnh mà cả cho những bệnh nhân không khám bác sỹ trong một thời gian

dài. Từ đây, người dân sẽ có cái nhìn tổng quát về sức khỏe của mình và được

hướng dẫn cách giữ gìn sức khoẻ. Trong một số trường hợp, việc kiểm tra sức khoẻ

cho phép các bác sỹ phát hiện ra nguy cơ gây bệnh hoặc sớm phát hiện ra bệnh

nhằm điều trị kịp thời. Tác giả đề xuất thang đo cho nhân tố này bao gồm 3 biến

quan sát thể hiện các khía cạnh: (1) KTSK định kỳ luôn là hoạt động ưu tiên nhằm

bảo vệ sức khỏe; (2) luôn thực hiện KTSK theo định kỳ thường xuyên; (3) luôn

giới thiệu, hướng dẫn người thân, bạn bè về lợi ích của việc KTSK thường xuyên.

Sau nghiên cứu định tính thang đo nhân tố Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ được giữ

nguyên số lượng biến quan sát nhưng đã được hiệu chỉnh về từ ngữ. Như vậy,

thang đo Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ gồm 3 biến quan sát tương ứng vơi các phát

biểu sau:

Bảng 3.7 Bảng phát biểu thang đo Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ

Mã biến

Phát biểu

KTSK định kỳ luôn là một trong những hoạt động ưu tiên

NHKTSK1

nhằm bảo vệ sức khỏe của tôi.

Tôi luôn thực hiện KTSK theo định kỳ tại các cơ sở y tế uy

NCKTSK2

tín thường xuyên.

Tôi luôn giới thiệu, hướng dẫn người thân, bạn bè về lợi ích

NCKTSK3

của việc KTSK thường xuyên.

3.6. Nghiên cứu định lượng

3.6.1. Thiết kế mẫu và thu thập dữ liệu

Khung chọn mẫu của đề tài là: người dân ở chợ Tân Bình, độ tuổi từ 18 tuổi

trở lên. Như đã nêu trong phần phạm vi nghiên cứu thì luận văn này chỉ tập trung

nghiên cứu những nhân tố tác động đến nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của nười dân

tại chợ Tân Bình.

Theo Hair và cộng sự (1992) số mẫu quan sát trong phân tích nhân tố phải

lớn hơn 100 và có tỷ lệ so với biến ít nhất là 5/1, tốt nhất trong khoảng tỷ lệ 5/1 -

10/1.

Do đó đối với đề tài này, việc xác định cỡ mẫu của nghiên cứu định lượng

được thực hiện theo con số kinh nghiệm = (số biến cần đo) x 10 (ước lượng có 27

biến ~ 270 mẫu khảo sát).

Việc thu thập dữ liệu thông qua phỏng vấn bằng bảng câu hỏi. Đối tượng

khảo sát sẽ là: những người dân tại chợ Tân Bình và có độ tuổi từ 18 tuổi trở lên.

Bảng câu hỏi sẽ được tác giả gởi đi với hình thức: phát bảng câu hỏi đã

được in sẵn trực tiếp đến người được khảo sát và nhận lại kết quả sau khi hoàn tất.

Phạm vi khảo sát: trong địa bàn khu vực chợ Tân Bình.

Thời gian: từ 01/12/2014 – 31/01/2015.

Quá trình thực hiện nghiên cứu đã có khoảng 270 bảng câu hỏi khảo sát

được tác giả phát ra. Sau cuộc khảo sát tác giả thu được 235 phản hồi từ các đáp

viên trong đó có 210 bảng trả lời hợp lệ. Kết quả thu thập dữ liệu khảo sát định

lượng được tóm tắt như sau:

Bảng 3.8 Tỷ lệ hồi đáp

Số

Số lượng

Tỷ lệ

Hình thức thu thập dữ liệu

lượng

phát

phản hồi

hồi đáp

hợp lệ

hành

270

In và phát bảng câu hỏi trực tiếp

235

87%

210

3.6.2. Phân tích dữ liệu:

Sau khi được thu thập, các bảng trả lời được kiểm tra và loại đi những bảng

không đạt yêu cầu. Sau đó chúng được mã hóa, nhập liệu và làm sạch dữ liệu bằng

SPSS for Windown 16. Với phần mềm SPSS, thực hiện phân tích dữ liệu thông

qua các công cụ như thống kê mô tả, bảng tần số, kiểm định độ tin cậy của các

thang đo, phân tích khám phá, hồi quy.

3.7. Tóm tắt chương 3

Chương 3 trình bày chi tiết phương pháp thực hiện nghiên cứu. Quá trình

nghiên cứu được thực hiện qua hai giai đoạn là nghiên cứu sơ bộ và nghiên cứu

chính thức. Nghiên cứu sơ bộ sử dụng phương pháp định tính thông qua kỹ thuật

thảo luận nhóm giữa người nghiên cứu và đối tượng tham gia nghiên cứu. Kết quả

nghiên cứu định tính giúp chỉnh sửa mô hình còn lại 27 biến quan sát đo lường cho

7 khái niệm trong mô hình. Nghiên cứu chính thức được thực hiện bằng phương

pháp định lượng thông qua phỏng vấn với bảng câu hỏi. Chương 3 cũng trình bày

các phần liên quan đến quá trình nghiên cứu như: thông tin cần thu thập, xây dựng

thang đo, thiết kế mẫu, giới thiệu kỹ thuật và yêu cầu cho việc phân tích dữ liệu.

Kết quả khảo sát định lượng thu thập được 235 phản hồi từ các đáp viên trong tổng

thể 270 bảng câu hỏi gởi đi, đạt tỷ lệ hồi đáp 87%. Trong đó có 210 bảng trả lời

hợp lệ.

CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

4.1. Thống kê mô tả

4.1.1. Thống kê mô tả mẫu

Mẫu được thu thập theo phương pháp thuận tiện dưới hình thức bảng câu

hỏi khảo sát. Sau khi loại bỏ những bảng trả lời không hợp lệ (do thiếu các thông

tin quan trọng hoặc có độ tuổi không phù hợp với điều kiện khảo sát), còn lại 210

bảng hợp lệ được tổng hợp và đưa vào phân tích định lượng. Trong 210 đối tượng

khảo sát thì:

Độ tuổi

Những người có độ tuổi 18 – 30 chiếm nhiều nhất với 44.8%, kế đến là

nhóm Trên 60 tuổi chiếm 21.0%, nhóm tuổi 31 - 45 chiếm 19%, cuối cùng là nhóm

46 - 60 tuổi chiếm 15.2%.

44.80%

50.00%

40.00%

45.00%

35.00%

30.00%

21.00%

19.00%

25.00%

15.20%

20.00%

15.00%

10.00%

5.00%

18 - 30 tuổi

31 - 45 tuổi

46 - 60 tuổi

Trên 60 tuổi

Hình 4.1 Biểu đồ độ tuổi

0.00%

Giới tính

 Theo giới tính thì mẫu tương đối đều không có sự chênh lệch quá lớn

giữa nam và nữ, trong đó nữ chiếm 42.9% còn nam 57.1%.

0 0

42.90%

Nam

Nữ

57.10%

Hình 4.2 Biểu đồ Giới tính

Trình độ học vấn

 Về trình độ học vấn thì 20.5% mẫu khảo sát có trình độ Dưới trung học

phổ thông 14.3%; từ Trung học phổ thông-Trung cấp chiếm 36.2%; trình

độ Cao đẳng-Đại học chiếm 26.2%; Trên đại học chiếm 17.1%.

Trên đại học 17.10%

Cao đẳng-Đại học 26.20%

36.20% Trung học phổ thông-Trung cấp

20.5% Dưới trung học phổ thông

Hình 4.3 Biểu đồ Trình độ học vấn

Thu nhập

 Theo thu nhập thì nhóm Dưới 5 triệu VNĐ chiếm 16.7%; nhóm Từ 5 –

10 triệu VNĐ chiếm 17.1%; nhóm Trên 10 – 15 triệu VNĐ chiếm

51.4%; nhóm Trên 15 triệu VNĐ năm chiếm 14.8%.

0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00%

60.00%

51.40%

50.00%

40.00%

20.00%

30.00%

14.80%

17.10% 16.70% 10.00%

0.00%

Hình 4.4 Biểu đồ Thu nhập

Dưới 5 triệu VNĐ Từ 5 – 10 triệu VNĐ Trên 10 – 15 triệu VNĐ Trên 15 triệu VNĐ

Như vậy, mẫu khảo sát có tính đại diện cho đám đông tương đối cao (mẫu

tổng thể mẫu từng nhóm theo đặc điểm cá nhân đều đủ lớn để phân tích thống kê

vì đều lớn hơn 30).

4.1.2. Thống kê mô tả thói quen kiểm tra sức khỏe

Trong quá trình nghiên cứu tác giả thu thập một số thông tin về các thói

quen kiểm tra sức khỏe của các đối tượng khảo sát. Theo kết quả khảo sát thì thói

quen kiểm tra sức khỏe định kỳ của người dân còn hạn chế và đại đa số chỉ đi kiểm

tra sức khỏe khi bệnh nặng hoặc khi có dấu hiệu bệnh. Cụ thể, trong 210 đối tượng

khảo sát thì:

Lý do kiểm tra sức khỏe

Chỉ có 18.1% thực hiện khám sức khỏe theo định kỳ, 38.1% Khi có dấu

hiệu bệnh, 43.8% Chỉ khi bệnh nặng.

50.00%

43.8%

45.00%

38.10%

40.00%

35.00%

30.00%

25.00%

18.10%

20.00%

15.00%

10.00%

5.00%

Hình 4.5 Biểu đồ Lý do kiểm tra sức khỏe

Mức độ thường xuyên thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ hằng năm

Về mức độ thường xuyên thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ hằng năm thì

22.9% người dân hầu như không thực hiện, 34.3% người dân ít thực hiện, 36.2%

0.00% KSK theo định kỳ Chỉ khi bệnh nặng Khi có dấu hiệu bị bệnh

thực hiện kiểm tra ở mức độ trung bình, chỉ có 6.7% người dân thực hiện kiểm tra

nhiều.

0.4

36.20%

34.20%

0.35

0.3

22.90%

0.2

0.25

0.15

0.1

6.70%

0.05

Hình 4.6 Biểu đồ Mức độ thường xuyên thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ

hằng năm

Khoảng thời gian cách nhau giữa hai lần kiểm tra sức khỏe trong thời gian

gần đây nhất

Khoảng thời gian cách nhau giữa hai lần kiểm tra sức khỏe trong thời gian

gần đây nhất của người dân phổ biến nhất 1 năm với 52.4%, kế đến là 1.5 năm với

23.8%, 2 năm chiếm 13.3%, 6 tháng chiếm 5.7%, Trên 2 năm chiếm 4.8%.

0 Ít Trung bình Nhiều Hầu như không

60.00%

52.40%

50.00%

40.00%

30.00%

23.80% 20.00%

13.30% 10.00%

Hình 4.7 Biểu đồ Khoảng thời gian cách nhau giữa hai lần kiểm tra sức khỏe

5.70% 4.80% 0.00% 6 tháng 1 năm 1.5 năm 2 năm Trên 2 năm

4.2. Kiểm định độ tin cậy thang đo

Độ tin cậy thang đo sẽ được kiểm định với các tiêu chuẩn sau:

 Hệ số tin cậy Cronbach Alpha: lớn hơn 0,8 là thang đo lường tốt; từ 0,7 đến

0,8 là sử dụng được; từ 0,6 trở lên là có thể sử dụng trong trường hợp khái

niệm nghiên cứu là mới hoặc là mới trong hoàn cảnh nghiên cứu (Nunnally,

1998; Peterson, 1994; Slater, 1995; dẫn theo Hoàng Trọng và Chu Nguyễn

Mộng Ngọc, 2008). Trong nghiên cứu này, tác giả chọn thang đo có độ tin

cậy là từ 0.6 trở lên.

 Hệ số tương quan biến – tổng: các biến quan sát có tương quan biến – tổng

nhỏ (nhỏ hơn 0,3) được xem là biến rác thì sẽ được loại ra và thang đo được

chấp nhận khi hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha đạt yêu cầu.

Hình 4.1 Bảng kết quả phân tích Cronbach’s Alpha

Nhân tố

Biến quan sát

Độ lệch chuẩn

YTLS1

Giá trị trung bình 2.83

1.178

Tương quan biến tổng 0.668

Cronbach Alpha nếu biến bị loại 0.780

1.061

2.71

0.645

0.801

YTLS2

Yếu tố lối sống

1.145

2.78

0.746

0.697

YTLS3

Hệ số Cronbach Alpha của nhân tố: 0.827

0.986

3.09

0.546

0.774

ĐKKTSK1

1.183

3.04

0.649

0.741

ĐKKTSK2

Điều kiện kiểm tra sức khỏe

1.021

3.00

0.540

0.776

ĐKKTSK3

1.170

2.94

0.628

0.748

ĐKKTSK4

1.038

2.83

0.558

0.770

ĐKKTSK5

Hệ số Cronbach Alpha của nhân tố: 0.801

0.932

0.572

0.669

CLDVKCB1

2.90

0.868

0.488

0.714

CLDVKCB2

2.80

Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh

0.979

0.519

0.698

CLDVKCB3

2.85

1.029

0.582

0.662

CLDVKCB4

3.18

Hệ số Cronbach Alpha của nhân tố: 0.745

0.784

3.11

0.494

0.529

GDVKCB1

0.893

3.16

0.346

0.644

GDVKCB2

Giá dịch vụ khám chữa bệnh

0.731

3.25

0.406

0.592

GDVKCB3

0.742

3.15

0.477

0.545

GDVKCB4

Hệ số Cronbach Alpha của nhân tố: 0.646

0.907

3.07

0.739

0.786

AHXH1

Ảnh hưởng của xã hội

0.856

2.91

0.625

0.835

AHXH2

0.826

2.84

0.714

0.799

AHXH3

0.900

3.06

0.679

0.813

AHXH4

Hệ số Cronbach Alpha của nhân tố: 0.792

YTBVSK1

2.98

1.134

0.657

0.776

YTBVSK2

1.231

2.99

0.683

0.765

YTBVSK3

1.161

2.86

0.668

0.771

Ý thức bảo vệ sức khỏe

YTBVSK4

1.026

2.93

0.598

0.803

Hệ số Cronbach Alpha của nhân tố: 0.825

NCKTSK1

1.153

2.93

0.682

0.620

NCKTSK2

1.143

3.00

0.524

0.789

Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ

NCKTSK3

1.211

2.95

0.635

0.671

Hệ số Cronbach Alpha của nhân tố: 0.776

Kết quả cho thấy các nhân tố đều có ý nghĩa thống kê vì hệ số Cronbach’s

Alpha lớn hơn 0,6. Trong đó:

 Yếu tố lối sống có hệ số Cronbach’s Alpha cao nhất là 0.827 và hệ số tương

quan biến tổng ở mức cho phép 0.645 – 0.746 cho thấy các biến thành phần

có mối quan hệ rất chặt chẽ.

 Ý thức bảo vệ sức khỏe với Cronbach’s Alpha 0.825 và hệ số tương quan

biến tổng từ 0.598 – 0.683 nên các biến sẽ được giữ lại.

 Điều kiện kiểm tra sức khỏe có hệ số Cronbach’s Alpha là 0.801 với các

hệ số tương quan tổng 0.540 – 0.649.

 Ảnh hưởng của xã hội cũng có hệ số Cronbach’s Alpha khá cao 0.792, các

biến quan sát thành phần cũng có hệ số tương quan tổng khá tốt 0.625 –

0.739.

 Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ có hệ số Cronbach’s Alpha 0.776 và hệ số

tương quan biến tổng 0.524 – 0.682.

 Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh với hệ số Cronbach’s Alpha có giá

trị 0.745 và hệ số tương quan tổng 0.488 – 0.582.

 Cuối cùng là nhân tố Giá dịch vụ khám chữa bệnh với hệ số Cronbach’s

Alpha của nhân tố 0.646 và hệ số tương quan biến tổng 0.346 – 0.494.

Như vậy, sau khi đánh giá độ tin cậy thang đo thì mô hình bao gồm 7 nhân

tố là: Yếu tố lối sống; Điều kiện kiểm tra sức khỏe; Chất lượng dịch vụ khám chữa

bệnh; Giá dịch vụ khám chữa bệnh; Ảnh hưởng của xã hội; Ý thức bảo vệ sức khỏe

và Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ. Các nhân tố này sẽ được đưa vào phân tích nhân tố

khám phá EFA.

4.3. Kiểm định thang đo thông qua phân tích nhân tố khám phá EFA

Một số tiêu chuẩn mà các nhà nghiên cứu cần quan tâm khi tiến hành phân

tích nhân tố:

 Kiểm định giả thuyết các biến quan sát có tương quan với nhau trong tổng

thể dựa vào hệ số KMO (Kaiser- Meyer- Olkin) và kiểm định Barlett. Phân

tích nhân tố là thích hợp khi hệ số KMO ≥ 0,5 và mức ý nghĩa Barlett ≤ 0,05

(Hair và cộng sự, 2006).

 Hệ số tải nhân tố (Factor loading) ≥ 0,5 , tiến hành loại các biến quan sát có

hệ số tải nhân tố ≤ 0,5 (Hair và cộng sự, 2006).

 Chọn các nhân tố có giá trị EigenValue ≥ 1 và phương sai trích được ≥ 50%

(Anderson và Gerbing, 1988).

 Khác biệt về hệ số tải nhân tố của một biến quan sát ≥ 0,55 để đảm bảo giá

trị phân biệt giữa các nhân tố.

Phân tích nhân tố khám phá (EFA) cho 6 biến độc lập:

Mô hình sau khi đánh giá độ tin cậy gồm 6 biến độc lập là: Yếu tố lối sống;

Điều kiện kiểm tra sức khỏe; Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh; Giá dịch vụ

khám chữa bệnh; Ảnh hưởng của xã hội; Ý thức bảo vệ sức khỏe với 24 biến quan

sát có ý nghĩa về mặt thống kê. Các biến độc lập này sẽ tiếp tục được đưa vào kiểm

định thang đo thông qua phân tích nhân tố khám phá EFA.

Phân tích EFA cho 6 biến độc lập được thực hiện với giả thuyết H0: Các

biến quan sát không có sự tương quan nhau trong tổng thể. Kết quả phân tích thu

được tóm tắt như sau:

Kết quả phân tích nhân tố lần 1: cho thấy có 6 nhân tố được rút ra với Kiểm

định Barlett: Sig = 0,000 < 5%; hệ số KMO = 0.824 > 0,5; Giá trị tổng phương sai

trích = 63.404% (> 50%); Giá trị EigenValues của các nhân tố đều > 1; hệ số tải

nhân tố (Factor loading) ≥ 0,5; nhưng xãy ra hiện tượng cross loading với biến

ĐKKTSK1 vì khác biệt về hệ số tải nhân tố của biến quan sát giữa các nhân tố đều

< 0,3. Do đó, biến ĐKKTSK1 cần phải loại bỏ.

Với lần phân tích nhân tố thứ hai kết quả phân tích thu được tóm tắt như

 Kiểm định Barlett: Sig = 0,000 < 5%: Bác bỏ giả thuyết H0, các biến quan

sát trong phân tích EFA có tương quan với nhau trong tổng thể.

 Hệ số KMO = 0.808 > 0,5: phân tích nhân tố là cần thiết cho dữ liệu.

 Có 6 nhân tố được rút trích từ phân tích EFA với:

 Giá trị EigenValues của các nhân tố đều > 1: đạt yêu cầu.

 Giá trị tổng phương sai trích = 64.155% (> 50%): phân tích nhân tố

khám phá đạt yêu cầu. Như vậy, 6 nhân tố được rút trích này giải thích

cho 64.155% biến thiên của dữ liệu.

 Khác biệt về hệ số tải nhân tố của các biến quan sát > 0,55 cho thấy

các nhân tố có giá trị phân biệt cao.

Bảng 4.2 Bảng kết quả phân tích EFA lần 2 các biến độc lập

Nhân tố

ST

Biến quan sát

Trung bình

T

1 2 3 4 5 6

1 Thói quen xấu (hút 2.83 0.821

thuốc, uống rượu,…)

Tên nhân tố Yếu tố lối sống

khiến tôi cần phải

thực hiện KTSK

thường hơn.

2 Môi trường sống ô 2.71 0.796

nhiễm khiến tôi lo

ngại về sức khỏe và

cần phải thực hiện

KTSK

3 Lối sống văn minh, 2.78 0.860

hiện đại khiến tôi coi

trọng việc KTSK của

bản thân và gia đình

4 Việc sở hữu BHYT 3.04 0.808

giúp tôi giảm thiểu

chi phí chăm sóc sức

khỏe cho bản thân

Điều kiện kiểm tra sức khỏe

5 BHYT đảm bảo nhu 3.00 0.657

cầu kiểm tra sức

khỏe và sự bảo vệ về

tài chính khi ốm đau

đối với tôi

6 Hiện nay, có khá 2.94 0.812

nhiều cơ sở y tế

khiến việc KTSK của

tôi rất dễ dàng

7 Hiện nay, các 2.83 0.600

phương tiện công

cộng và đường xá rất

thuận tiện cho việc đi

KTSK của tôi

8 Chất lượng dịch vụ 2.90 0.736

khám chữa bệnh tại

các cơ sở y tế chưa

đáp ứng được nhu

cầu KTSK của người

Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh

dân

9 Chất lượng dịch vụ 2.80 0.692

khám chữa bệnh tại

các cơ sở y tế chưa

tương xứng với mức

chi phí

10 Cơ sở vật chất tại 2.85 0.745

các cơ sở y tế đa

phần còn khá thấp

chưa đáp ứng được

nhu cầu KTSK của

người dân

11 Cán bộ nhân viên tại 3.18 0.793

các cơ sở y tế chưa

đáp ứng về trình độ

chuyên môn và thái

độ phục vụ chưa tốt

12 Tôi luôn xem xét đến 3.11 0.720 Giá

chi phí phải trả trước

khi chọn dịch vụ

dịch vụ khám chữa bệnh

KTSK

13 Chi phí dịch vụ KTSK 3.16 0.651

tại các cơ sở y tế khá

cao làm hạn chế việc

kiểm tra sức khỏe

của tôi

14 Theo tôi giá cả dịch 3.25 0.534

vụ KTSK tại các cơ

sở y tế là chưa hợp

lý với khả năng chi

trả của người dân

15 Tôi phải trả quá 3.15 0.782

nhiều chi phí phát

sinh sau mỗi lần

KTSK (chi phí thuốc

men, các đồ dùng y

tế,…) khiến tôi hầu

như ít khi thực hiện

KTSK

16 Người thân của tôi 3.07 0.849

luôn thực hiện KTSK

tại các cơ sở y tế và

hướng dẫn tôi cùng

thực hiện kiểm tra

với họ

17 Tôi luôn tham khảo ý 2.91 0.776

Ảnh hưởn g của xã hội

kiến những người

thân, bạn bè khi chọn

dịch vụ KSK

18 Tôi chọn dịch vụ 2.84 0.831

KTSK theo các thông

tin quảng cáo về chất

lượng của các cơ sở

y tế thông qua kênh

báo chí, truyền

hình,…

19 Việc tuyên truyền 3.06 0.797

kiến thức, kỹ năng tự

bảo vệ, nâng cao sức

khỏe của mỗi người

và cộng đồng khiến

tôi coi trọng việc

KTSK của bản thân

và gia đình

20 KTSK thường xuyên 2.98 0.762

giúp tôi kiểm soát

được sức khỏe của

mình

Ý thức bảo vệ sức khỏe

21 KTSK giúp tôi phát 2.99 0.811

hiện và điều trị bệnh

kịp thời

22 KTSK thường xuyên 2.86 0.753

giúp tôi cảm thấy yên

tâm hơn về sức khỏe

của bản thân

23 KTSK thường xuyên 2.93 0.730

để được bác sĩ

hướng dẫn chăm sóc

sức khỏe tốt nhất

Eigenvalue

5.321

3.009

1.952

1.652

1.564

1.258 Phương sai trích %

64.155%

Phân tích nhân tố khám phá (EFA) cho biến phụ thuộc Nhu cầu kiểm tra

sức khỏe:

Thang đo về Nhu cầu kiểm tra sức khỏe dùng để đo lường nhu cầu kiểm tra

sức khỏe bao gồm 3 biến quan sát. Kết quả phân tích EFA cho thấy:

 3 biến quan sát được nhóm thành 1 nhân tố. Hệ số tải nhân tố (Factor

loading) đều > 0,55 nên chúng có ý nghĩa thiết thực.

 Mỗi biến quan sát có sai biệt về hệ số tải nhân tố đều ≥ 0,3 nên đảm bảo sự

phân biệt giữa các nhân tố.

 Hệ số KMO = 0.670 > 0,5 phân tích nhân tố là cần thiết cho dữ liệu.

 Thống kê Chi-square của Kiểm định Bartlett đạt giá trị mức ý nghĩa là

0.000. Do vậy, các biến quan sát có tương quan với nhau xét trên phạm vi

tổng thể. Phương sai trích đạt 69.189% thể hiện rằng 1 nhân tố rút ra giải

thích được 69.189% biến thiên của dữ liệu nên thang đo rút ra được chấp

nhận. Rút trích nhân tố với Eigenvalue = 2.076 đạt yêu cầu.

Bảng 4.3 Bảng kết quả phân tích EFA biến phụ thuộc

Nhân tố

STT

Biến quan sát

Tên nhân tố

0.875

0.766

Sự hài lòng

0.850

KTSK định kỳ luôn là một trong những hoạt động ưu tiên nhằm bảo vệ sức khỏe của tôi Tôi luôn thực hiện KTSK theo định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín thường xuyên Tôi luôn giới thiệu, hướng dẫn người thân, bạn bè về lợi ích của việc KTSK thường xuyên

Eigenvalue

2.076

Phương sai trích (%)

69.189%

Kết quả phân tích các nhân tố khám phá (EFA) mô hình lý thuyết:

Dựa vào kết quả phân tích EFA, các nhân tố rút trích ra của các giả thuyết

nghiên cứu chính đều đạt yêu cầu. Do đó, mô hình nghiên cứu gồm 6 biến thành

phần Yếu tố lối sống; Điều kiện kiểm tra sức khỏe; Chất lượng dịch vụ khám chữa

bệnh; Giá dịch vụ khám chữa bệnh; Ảnh hưởng của xã hội; Ý thức bảo vệ sức khỏe

dùng để đo lường cho biến Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ được chấp nhận.

4.4. Mô hình nghiên cứu sau khi đánh giá thang đo

Như kết quả phân tích ở trên thì không có sự thay đổi trong thành phần ảnh

hưởng đến Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ. Mô hình nghiên cứu sẽ gồm 6 biến độc lập:

Yếu tố lối sống; Điều kiện kiểm tra sức khỏe; Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh;

Giá dịch vụ khám chữa bệnh; Ảnh hưởng của xã hội; Ý thức bảo vệ sức khỏe và 1

biến phụ thuộc là Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ. Dựa vào kết quả phân tích EFA, các

nhân tố rút trích ra của các giả thuyết nghiên cứu chính đều đạt yêu cầu. Do đó,

mô hình nghiên cứu gồm 6 biến thành phần Yếu tố lối sống; Điều kiện kiểm tra sức

khỏe; Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh; Giá dịch vụ khám chữa bệnh; Ảnh

hưởng của xã hội; Ý thức bảo vệ sức khỏe dùng để đo lường cho biến Nhu cầu kiểm

tra sức khoẻ được chấp nhận.

Bảng 4.4 Bảng tóm tắt giả thuyết trong mô hình nghiên cứu sau đánh giá

thang đo

Giả

Nội dung

thuyết

Yếu tố lối sống tác động cùng chiều (+) với Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ

của người dân tại khu vực chợ Tân Bình.

Điều kiện kiểm tra sức khỏe tác động cùng chiều (+) với Nhu cầu kiểm

tra sức khoẻ của người dân tại khu vực chợ Tân Bình.

Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh tác động cùng chiều (+) với Nhu cầu

kiểm tra sức khoẻ của người dân tại khu vực chợ Tân Bình.

Giá dịch vụ khám chữa bệnh tác động ngược chiều (-) với Nhu cầu kiểm

tra sức khoẻ của người dân tại khu vực chợ Tân Bình.

Ảnh hưởng của xã hội tác động cùng chiều (+) với Nhu cầu kiểm tra sức

khoẻ của người dân tại khu vực chợ Tân Bình.

Ý thức bảo vệ sức khỏe tác động cùng chiều (+) với Nhu cầu kiểm tra sức

khoẻ của người dân tại khu vực chợ Tân Bình.

4.5. Kiểm định mô hình nghiên cứu và các giả thuyết

4.5.1. Phân tích hồi quy

Phân tích hồi quy được tiến hành với 6 biến độc lập là Yếu tố lối sống; Điều

kiện kiểm tra sức khỏe; Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh; Giá dịch vụ khám

chữa bệnh; Ảnh hưởng của xã hội; Ý thức bảo vệ sức khỏe và 1 biến phụ thuộc là

Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ sử dụng phương pháp Enter.

Kết quả hồi quy đa biến (Phụ lục)

 Đánh giá độ phù hợp của mô hình:

Bảng 4.5 Bảng chỉ tiêu đánh giá độ phù hợp của mô hình

R

Mô hình 1

0.814

R Square (R2) 0.662

R2 điều chỉnh 0.652

Độ lệch chuẩn 0.57295

Durbin- Watson 1.843

Như kết quả phân tích thì mô hình nghiên cứu có R2 hiệu chỉnh là 0.652

nghĩa là 65.2% sự biến thiên của Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ được giải thích bởi sự

biến thiên của các thành phần như: Yếu tố lối sống; Điều kiện kiểm tra sức khỏe;

Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh; Giá dịch vụ khám chữa bệnh; Ảnh hưởng

của xã hội; Ý thức bảo vệ sức khỏe.

 Kiểm định giả thuyết về sự phù hợp của mô hình:

Bảng 4.6 Bảng kiểm định độ phù hợp của mô hình

Mô hình

df

F

Tổng bình phương 130.698

Bình phương trung bình 21.783

66.358

Mức ý nghĩa 0.000

Hồi quy

66.638

203

0.328

Phần dư

197.336

209

Tổng

Với giả thuyết H0: β1=β2=β3=β4=β5=β6=0 (tất cả hệ số hồi quy bằng 0)

 Giá trị Sig(F) = 0,000 < mức ý nghĩa 5%: giả thuyết H0 bị bác bỏ. Điều đó

có ý nghĩa là sự kết hợp của các biến độc lập hiện có trong mô hình có thể

giải thích được sự biến thiên của biến phụ thuộc. Mô hình hồi quy tuyến

tính đã xây dựng là phù hợp với tập dữ liệu hiện có.

 Sig(β1), Sig(β2), Sig(β3), Sig(β4), Sig(β5), Sig(β6) < mức ý nghĩa 5% nên các

biến độc lập tương ứng là Yếu tố lối sống; Điều kiện kiểm tra sức khỏe;

Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh; Giá dịch vụ khám chữa bệnh; Ảnh

hưởng của xã hội; Ý thức bảo vệ sức khỏe có hệ số hồi quy có ý nghĩa về

mặt thống kê ở mức ý nghĩa 5%.

 Phương trình hồi quy và ý nghĩa các hệ số hồi quy

Bảng 4.7 Bảng thông số thống kê của từng biến trong mô hình hồi quy

Mô hình

Hệ số không chuẩn hóa

Giá trị t Mức ý nghĩa

Thống kê đa cộng tuyến

Hệ số chuẩn hóa Beta

B

VIF

Dung sai

Độ lệch chuẩn

(Constant)

0.065 0.432 0.108 0.914

0.365 0.284 0.053 0.896 1.764 8.541 0.000 Tuổi

0.547 0.254 0.057 0.725 1.235 7.597 0.068 Giới tính

0.654 0.351 0.074 0.547 1.436 5.876 0.134 Trình độ

0.354 0.214 0.084 0.769 1.763 8.546 0.128 Nghề nghiệp

0.564 0.231 0.067 0.823 1.327 5.672 0.003 Thu nhập

0.230 0.249 0.045 0.803 1.246 5.048 0.000 Yếu tố lối

sống

Điều kiện 0.265 0.056 0.239 4.881 0.000 0.691 1.447

kiểm tra sức

khỏe

Chất lượng 0.262 0.058 -0.161 3.761 0.000 0.912 1.096

dịch vụ khám

chữa bệnh

Giá dịch vụ -0.343 0.077 -0.181 -4.127 0.000 0.866 1.155

khám chữa

bệnh

Ảnh hưởng 0.275 0.058 0.183 4.190 0.000 0.876 1.142

của xã hội

Ý thức bảo 0.392 0.051 0.363 7.522 0.000 0.716 1.397

a. Dependent Variable: Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ

vệ sức khỏe

Phương trình hồi quy rút ra được:

NCKTSK = 0.065 + 0.284TUOI + 0.252GIOITINH + 0.351*TRINHDO +

0.214NGHENGHIEP + 0.231THUNHAP + 0.249*YTLS +

0.265ĐKKTSK + 0.262CLDVKCB - 0.343GDVKCB + 0.275AHXH +

0.392*YTBVSK + ei

Tầm quan trọng của các biến trong mô hình:

Để xác định tầm quan trọng của các biến trong mô hình ta sử dụng hệ số

Beta. Theo kết quả bảng thông số thống kê của từng biến trong mô hình hồi quy

cho thấy tầm quan trọng của các biến này trong mô hình đối với Nhu cầu kiểm tra

sức khoẻ như sau:

 Nhân tố Ý thức bảo vệ sức khỏe có hệ số Beta là 0.363 nên có tầm quan

trọng nhất đối với Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ.

 Đứng thứ hai là Điều kiện kiểm tra sức khỏe với hệ số Beta là 0.239.

 Thứ 3 là nhân tố Yếu tố lối sống với hệ số Beta là 0.230.

 Thứ 4 là Ảnh hưởng của xã hội có hệ số Beta là 0.183.

 Tiếp theo là nhân tố Giá dịch vụ khám chữa bệnh với hệ số Beta là -

0.181.

 Và cuối cùng là nhân tố Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh với hệ

số Beta là 0.161.

 Dò tìm các vi phạm giả định cần thiết

 Kiểm định phân phối chuẩn của phần dư:

Biểu đồ phần dư chuẩn hóa( xem phần phụ lục)

Từ biểu đồ phần dư chuẩn hóa có trị trung bình (Mean) = - 3.10*10-15 ≅ 0

và độ lệch chuẩn = 0,986 ≅ 1: phân phối phần dư có dạng gần chuẩn, thỏa yêu cầu

giả định về phân phối chuẩn của phần dư.

 Kiểm định đa cộng tuyến:

Giá trị VIF của các biến độc lập đều < 2 nên hiện tượng đa cộng tuyến của

các biến độc lập không ảnh hưởng đến kết quả giải thích của mô hình.

 Kiểm định tính độc lập của sai số

Hệ số Durbin-Watson là d = 1.843 cho thấy các sai số trong mô hình có sự

tương quan thuận chiều (với mức ý nghĩa 5%, tra bảng Durbin-Watson với N =

200 (gần với 210 là số quan sát của mẫu) và k = 6 là số biến độc lập: dL = 1.697,

dU = 1.831 ta tính được miền chấp nhận cho giá trị d thuộc (2.16 – 2.303). Ta thấy

d < dL < dU có nghĩa là các phần dư gần nhau có tương quan thuận chiều).

4.5.2. Kiểm định các giả thuyết

Yếu tố lối sống

 Giả thuyết H1: Yếu tố lối sống tác động cùng chiều (+) với Nhu cầu kiểm

tra sức khoẻ của người dân tại khu vực chợ Tân Bình.

 Hệ số hồi quy chuẩn hóa β1 = 0.249, Sig(β1) = 0,000 < 0,05: ủng hộ giả

thuyết H1.

Kết quả cuộc khảo sát cho thấy Yếu tố lối sống có tác động cùng chiều (+)

với Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân tại khu vực chợ Tân Bình. Như vậy,

hiện nay khi mà người dân phải sống trong môi trường ô nhiễm ngày càng nhiều,

bên cạnh đó còn chịu ảnh hưởng từ có thói quen sống không lành mạnh (hút thuốc,

uống rượu,…) và quan trọng là xã hội ngày càng văn minh, hiện đại đã khiến cho

người dân ngày càng coi trọng việc bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình đã

khiến cho nhu cầu kiểm tra sức khỏe ngày càng tăng lên.

Điều kiện kiểm tra sức khỏe

 Giả thuyết H2: Điều kiện kiểm tra sức khỏe tác động cùng chiều (+) với Nhu

cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân tại khu vực chợ Tân Bình.

 Hệ số hồi quy chuẩn hóa β2 = 0.265; Sig(β2) = 0,000 < 0,05: ủng hộ giả

thuyết H2.

Như vậy, Điều kiện kiểm tra sức khỏe tác động cùng chiều (+) với Nhu cầu

kiểm tra sức khoẻ của người dân tại khu vực chợ Tân Bình. Điều này cho thấy ngày

nay khi mà người dân càng có nhiều những điều kiện thuận lợi về vật chất cũng

như việc sở hữu BHYT đã đảm bảo chi phí cho việc khám chữa bệnh cũng như

đường xá giao thông ngày càng thuận lợi hơn thì Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ cũng

ngày càng tăng lên.

Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh

 Giả thuyết H3: Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh tác động cùng chiều

(+) với Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân tại khu vực chợ Tân Bình.

 Hệ số hồi quy chuẩn hóa β3= 0.262, Sig(β3) = 0,000 < 0,05: Ủng hộ giả

thuyết H3.

Như vậy, Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh tác động cùng chiều (+) với

Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân tại chợ Tân Bình. Hay nói cách khác,

trong cuộc khảo sát cho thấy Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân bị ảnh

hưởng bởi sự tin tưởng vào uy tín chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh tại các cơ

sở y tế. Mức độ tin tưởng càng cao thì Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ sẽ càng tăng cao.

Giá dịch vụ khám chữa bệnh

 Giả thuyết H4: Giá dịch vụ khám chữa bệnh tác động ngược chiều (-) với

Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân tại chợ Tân Bình.

 Hệ số hồi quy chuẩn hóa β4= - 0.343, Sig(β3) = 0,000 < 0,05: Ủng hộ giả

thuyết H4.

Như vậy, Giá dịch vụ khám chữa bệnh tác động ngược chiều (-) với Nhu

cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân tại khu vực chợ Tân Bình. Hay nói cách khác,

trong cuộc khảo sát cho thấy Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người tiêu dùng bị

ảnh hưởng bởi Giá dịch vụ khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế. Mức chi phí phải bỏ

ra càng cao thì Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân sẽ càng giảm.

Ảnh hưởng của xã hội

 Giả thuyết H5: Ảnh hưởng của xã hội tác động cùng chiều (+) với Nhu cầu

kiểm tra sức khoẻ của người dân tại chợ Tân Bình.

 Hệ số hồi quy chuẩn hóa β5= + 0.275, Sig(β5) = 0,000 < 0,05: Ủng hộ giả

thuyết H5.

Theo kết quả thu được trong cuộc khảo sát thì rõ ràng nhân tố Ảnh hưởng

của xã hội có tác động cùng chiều (+) với Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người

dân tại khu vực chợ Tân Bình. Khi người dân càng có nhiều sự khuyến khích, tác

động từ người thân cũng như xã hội, bạn bè hơn thì Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của

họ tăng lên.

Ý thức bảo vệ sức khỏe

 Giả thuyết H6: Ý thức bảo vệ sức khỏe tác động cùng chiều (+) với Nhu cầu

kiểm tra sức khoẻ của người dân tại chợ Tân Bình.

 Hệ số hồi quy chuẩn hóa β4= 0.392 , Sig(β4) = 0,000 < 0,05: Ủng hộ giả

thuyết H6.

Theo kết quả thu được trong cuộc khảo sát thì rõ ràng có sự tác động dương

(+) từ Ý thức bảo vệ sức khỏe lên Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân. Khi

người dân càng có ý thức bảo vẹ sức khoae cho bản thân và gia đình nhiều hơn thì

Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của họ tăng lên.

Tóm lại, kết quả kiểm định giả thuyết nghiên cứu được tóm tắt như sau:

Bảng 4.8 Bảng tóm tắt kết quả kiểm định giả thuyết

Nội dung

Kết quả

Giả thuyết

Yếu tố lối sống tác động cùng chiều (+) với Nhu cầu kiểm tra sức

Ủng hộ

khoẻ của người dân tại chợ Tân Bình.

Điều kiện kiểm tra sức khỏe tác động cùng chiều (+) với Nhu cầu

Ủng hộ

kiểm tra sức khoẻ của người dân tại chợ Tân Bình.

Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh tác động cùng chiều (+) với

Ủng hộ

Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân tại chợ Tân Bình.

Giá dịch vụ khám chữa bệnh tác động ngược chiều (-) với Nhu cầu

Ủng hộ

kiểm tra sức khoẻ của người dân tại chợ Tân Bình.

Ảnh hưởng của xã hội tác động cùng chiều (+) với Nhu cầu kiểm tra

Ủng hộ

sức khoẻ của người dân tại chợ Tân Bình.

Ý thức bảo vệ sức khỏe tác động cùng chiều (+) với Nhu cầu kiểm

Ủng hộ

tra sức khoẻ của người dân tại chợ Tân Bình.

4.6. Tóm tắt chương 4

Chương 4 đã trình bày thông tin về mẫu khảo sát, đánh giá độ tin cậy

Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA, phân tích hồi quy đa biến,

khảo sát các biến thành phần.

Thông tin mẫu cho thấy đối tượng khảo sát là người dân ở chợ Tân Bình,

độ tuổi từ 18 tuổi trở lên.

Qua đánh giá độ tin cậy Cronbach’s Alpha và phân tích nhân tố EFA biến

ĐKKTSK1 đã được tác giả loại bỏ do xảy ra hiện tượng cross loading. Sau đó,

phân tích tương quan, hồi quy đa biến được tiếp tục thực hiện và kết quả cho thấy

mô hình nghiên cứu lý thuyết là hoàn toàn phù hợp với dữ liệu thị trường. Trong

đó, có 5 nhân tố thành phần tác động dương đến Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của

khách hàng là Yếu tố lối sống; Điều kiện kiểm tra sức khỏe; Chất lượng dịch vụ

khám chữa bệnh; Ảnh hưởng của xã hội; Ý thức bảo vệ sức khỏe và 1 nhân tố tác

động âm đến Nhu cầu kiểm tra sức khỏe là Giá dịch vụ khám chữa bệnh.

Ngoài ra, trong kết quả phân tích sự khác biệt theo các đặc điểm nhân khẩu

học của các nhóm đối tượng khảo sát cho thấy tồn tại sự khác biệt về độ tuổi và

thu nhập đối với Nhu cầu kiểm tra sức khỏe. Cụ thể, những người có độ tuổi trên

60 có Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ cao hơn các nhóm [18 – 30]; [31 - 45]. Đồng thời,

nhóm Trên 15 triệu VNĐ có Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ cao hơn nhóm Dưới 5 triệu

VNĐ và Trên 10 – 15 triệu VNĐ.

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN

5.1. Khuyến nghị

5.1.1. Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh

Trong cuộc khảo sát cho thấy Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân bị ảnh

hưởng bởi sự tin tưởng vào uy tín chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh tại các cơ sở y

tế. Mức độ tin tưởng càng cao thì Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ sẽ càng tăng cao. Do đó,

nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh rất cần thiết. Bởi, hiện nay, công tác

khám chữa bệnh còn một số hạn chế như: Chất lượng khám, chữa bệnh, chưa đáp ứng

yêu cầu; đội ngũ cán bộ y tế còn thiếu về số lượng, hạn chế về chất lượng, cơ cấu

chưa hợp lý, đặc biệt là thiếu thầy thuốc, chuyên gia đầu ngành giỏi. Y đức và trình

độ của một số ít cán bộ, nhân viên y tế chưa cao, chậm được khắc phục làm giảm

lòng tin và gây bức xúc trong nhân dân... Nguyên nhân do công tác quy hoạch xây

dựng cơ sở khám chữa bệnh, công tác quy hoạch và xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý

và thầy thuốc còn có những bất cập; công tác quản lý Nhà nước trong ngành Y tế và

quản lý ở một số bệnh viện còn tồn tại những mặt hạn chế; vốn đầu tư Nhà nước và

xã hội cho y tế còn thấp. Việc giáo dục y đức, quản lý cán bộ, nhân viên y tế chưa

thường xuyên, liên tục,…

5.1.2. Giá dịch vụ khám chữa bệnh

Trong cuộc khảo sát cho thấy Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người tiêu dùng

bị ảnh hưởng bởi Giá dịch vụ khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế. Mức chi phí phải bỏ

ra càng cao thì Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân sẽ càng giảm. Có thể thấy

một thực tế hiện nay, giá dịch vụ khám chữa bệnh và các chi phí phát sinh trong quá

trình khám chữa bệnh là những trở ngại đối với ngừơi dân trong việc chăm sóc sưc

khỏe bản thân và gia đình đặc biệt với người có thu nhập thấp. Vì vậy, cần xây dựng

mức giá hợp lý nhằm gia tăng khả năng tiếp cận và đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức

khỏe của người dân đang là vấn đề đang được quan tâm nhất hiện nay.

5.1.3. Yếu tố lối sống, Ý thức bảo vệ sức khỏe và Ảnh hưởng của xã hội

Yếu tố lối sống, Ý thức bảo vệ sức khỏe và Ảnh hưởng của xã hội là ba nhân

tó có tác động cùng chiều (+) đối với Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân. Như

vậy, khi người dân càng có nhiều sự khuyến khích, tác động từ người thân cũng như

xã hội, bạn bè hơn thì Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của họ tăng lên. Bên cạnh đó, nhu

cầu này cũng bị ảnh hưởng bởi sự tin tưởng vào uy tín chất lượng dịch vụ khám chữa

bệnh tại các cơ sở y tế. Và khi người dân càng có ý thức bảo vệ sức khoẻ cho bản

thân và gia đình nhiều hơn thì Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của họ cũng tăng lên.

5.1.4. Điều kiện kiểm tra sức khỏe

Điều kiện kiểm tra sức khỏe tác động cùng chiều (+) với Nhu cầu kiểm tra sức

khoẻ của người dân tại chợ Tân Bình. Điều này cho thấy ngày nay khi mà người dân

càng có nhiều những điều kiện thuận lợi về vật chất cũng như việc sở hữu BHYT đã

đảm bảo chi phí cho việc khám chữa bệnh thì Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ cũng ngày

càng tăng lên. Do đó, để tạo điều kiện cho người dân cần tăng tính công bằng trong

chăm sóc sức khỏe.

5.2. Các đóng góp của nghiên cứu

Nghiên cứu đã có những đóng góp tích cực về mặt lý thuyết và thực tiễn trong

lĩnh vực chăm sóc sức khỏe người dân.

5.2.1. Đóng góp về mặt lý thuyết

Lĩnh vực chăm sóc sức khỏe là một trong những lĩnh vực đang được quan tâm

nhiều nhất hiện nay, do đó rất cần các nghiên cứu lý thuyết nhằm chỉ ra thực trạng và

nhu cầu người dân trong thực tiễn. Kết quả nghiên cứu này đã góp thêm một tài liệu

khoa học trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, thông qua việc xây dựng một mô hình lý

thuyết giải thích các nhân tố tác động đến Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ của người dân

tại Việt Nam mà cụ thể là người dân tại khu vực chợ Tân Bình.

5.2.2. Đóng góp về mặt thực tiễn

Thông qua việc xác định các nhân tố ảnh hưởng đến Nhu cầu kiểm tra sức

khoẻ của người dân tại khu vực chợ Tân Bình, nghiên cứu đã cung cấp cho các cơ sở

y tế một cái nhìn cụ thể hơn về nhu cầu kiểm tra sức khỏe của người dân.

Nghiên cứu này đã chỉ ra hướng nghiên cứu mới cho cơ sở y tế cung cấp dịch

vụ kiểm tra sức khoẻ là nghiên cứu sâu rộng hơn cho ngành để có cái nhìn tổng thể

hơn. Từ đó, hoàn thiện hơn về dịch vụ kiểm tra sức khoẻ trong bối cảnh Việt Nam

nói riêng và trên thế giới nói chung.

5.3. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo

Mô hình nghiên cứu có R2 hiệu chỉnh là 0.652 nghĩa là 65.2% sự biến thiên

của Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ được giải thích bởi sự biến thiên của các thành phần

như: Yếu tố lối sống; Điều kiện kiểm tra sức khỏe; Chất lượng dịch vụ khám chữa

bệnh; Giá dịch vụ khám chữa bệnh; Ảnh hưởng của xã hội; Ý thức bảo vệ sức khỏe.

Như vậy, tỷ lệ lớn sự biến thiên của Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ chưa được giải thích

bởi sự biến thiên của các thành phần này và vẫn còn rất nhiều nhân tố cần được bổ

sung vào mô hình.

Trong giới hạn về thời gian, kinh phí, nhân lực, công cụ hỗ trợ,… nghiên cứu

thực hiện lấy mẫu theo phương pháp thuận tiện nên tính đại diện của mẫu trong tổng

thể chưa cao. Mặc khác, kích thước mẫu chưa thật sự lớn, nên những đánh giá chủ

quan của các nhóm đối tượng khảo sát có thể làm lệch kết quả nghiên cứu. Do đó,

nghiên cứu tiếp theo có thể thực hiện với kích thước mẫu lớn hơn, chọn mẫu theo xác

suất và có phân lớp đối tượng để tăng tính khái quát cho nghiên cứu.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tiếng việt

1. Báo cáo tổng quan ngành y tế Việt Nam, 2014, Bộ Y Tế.

2. Chương trình phòng chống tác hại thuốc lá quốc gia, 2010, Bộ Y Tế.

3. Goran Dalghren (2002), Phân tích việc cung cấp tài chính cho chăm sóc

sức khoẻ từ quan điểm của các nhóm dân cư khác nhau. Những vấn đề cơ

bản của kinh tế y tế, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội.

4. Hà Văn Giáp (2002), Mô tả tình hình cung ứng và sử dụng dịch vụ y tế tại

một số xã huyện Quảng Xương tỉnh Thanh Hoá, Luận văn thạc sỹ y tế công

cộng, Trường Đại học Y Hà Nội.

5. Hoàng Trọng – Chu Nguyễn Mộng Ngọc (2008), Phân tích dữ liệu nghiên

cứu với SPSS, NXB Thống Kê.

6. Nguyễn Thế Lương (2002), Nghiên cứu một số đặc điểm nhân khẩu học và

nhu cầu, sử dụng dịch vụ y tế tại 3 tỉnh miền núi, đồng bằng và đô thị, Luận

văn thạc sỹ y tế công cộng, Trường Đại học Y Hà Nội.

7. Phạm Thị Mận (2005) Nghiên cứu ảnh hưởng của chất lượng dịch vụ khám

chữa bệnh đến sự hài lòng của bệnh nhân tại BV Phong- Da liễu TW Quy

Hòa.

8. Russell (1999) “chất lượng thể hiện sự vượt trội của hàng hóa và dịch vụ,

đặc biệt đạt đến mức độ mà người ta có thể thỏa mãn mọi nhu cầu và làm

hài lòng khách hàng”

9. Trần Đăng Khoa (2013), Thực trạng và kết quả một số giải pháp can thiệp

tăng cường tiếp cận, sử dụng dịch vụ khám, chữa bệnh y tế công lập tại

huyện Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa năm 2009-2011.

Tiếng Anh

10. Ajzen (1985), Theory of planned behavior.

11. Ajzen & Fishbein (1967) Theory of Reasoned Action.

12. Kenkel, D. 1995. Should you eat breakfast? Estimates from Health

Production Functions. Health Economics 4: 15-29.

13. Mark Harris (2008), Centre for Primary Health Care and Equity, UNSW

The role of primary health care in preventing the onset of chronic disease,

with a particular focus on the lifestyle risk factors of obesity, tobacco and

alcohol.

14. Maslow (1943), A theory of human motivation. Psychological Review 50

(4) 370–96.

15. Jonathan J.A.O Odwee., Francis Nathan Okurut and Asaf Adebua (2006)

The determinants of health care demand in Uganda: the case study of Lira

District, Northern Uganda. AERC research paper 155, Nairobi : AERC

16. Parasuraman, A., V.A. Zeithaml, & L. L. Berry (1988), “SERVQUAL: a

mutltipleitem scale for measuring consumer perceptions of service quality”

Journal of Retailing, 64(1): 12-40.

17. Ruhm, C. J. (2000). Are recessions good for your health? The Quarterly

Journal of Economics, 115(2), 617-650.

18. Ruth Dryden, Brian Williams, Colin McCowan and Markus Themessl-

Huber (2001), What do we know about who does and does not attend

general health checks?Findings from a narrative scoping review.

19. Sarah Bales (2005), Treatment costs for selected disease groups at

provincial general hospitals in VietNam.

20. Sarah L.Barber and Lan Yao (2010), Health insurance system in China:

A briefing note, Background paper, World Health Report 2010.

21. V. Venkatesh, M.G. Morris, G.B. Davis, and F.D. Davis (2003), User

acceptance of information technology: toward a unified view, MIS

Quarterly: Management Information Systems 27(3), pp.425-478.

PHỤ LỤC Phụ lục I: DÀN BÀI CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ĐỊNH TÍNH:

Dàn bài phỏng vấn người dân tại chợ Tân Bình thường xuyên thực hiện

KTSK định kỳ ở các cơ sở y tế:

Cỡ mẫu thu thập: n = 10.

Cách thức thu thập: phỏng vấn trực tiếp.

A. Giới thiệu:

Xin chào anh/chị:

Tôi tên Nguyễn Văn Kính, là học viên lớp Kinh tế và Quản trị Sức khỏe của

trường Đại học Kinh Tế TP.HCM. Hiện tại, tôi đang thực hiện đề tài “Những yếu

tố ảnh hưởng đến nhu cầu kiểm tra sức khoẻ tại khu vực chợ Tân Bình”. Tôi rất

hân hạnh được thảo luận với anh/chị về vấn đề này. Là người thường xuyên thực

hiện KTSK định kỳ tại các cơ sở y tế, anh/chị có ý kiến như thế nào về các yếu tố

ảnh hưởng đến nhu cầu KTSK của người dân. Các ý kiến đóng góp của anh/chị là

thông tin hữu ích cho nghiên cứu.

B. Phần gạn lọc thông tin đáp viên

Các thông tin dưới đây dùng để xác định đối tượng thảo luận có phù hợp

với mục tiêu nghiên cứu sơ bộ hay không. Khi đối tượng được thảo luận có 1 đặc

điểm rơi vào các đối tượng không phù hợp yêu cầu, thì sẽ không sử dụng đối tượng

này để thực hiện nghiên cứu sơ bộ.

Các câu hỏi để gạn lọc thông tin gồm:

Anh/chị vui lòng cho biết anh/chị có thường xuyên thực hiện KTSK

định kỳ tại các cơ sở y tế có uy tín?

 Tiếp

Có



tục



Không

 Ngưng

Vui lòng cho biết độ tuổi của anh/chị



Dưới 18 tuổi

 Ngưng



18 – 30 tuổi

 Tiếp tục



31 - 45 tuổi

 Tiếp tục



46 - 60 tuổi

 Tiếp tục



Trên 60 tuổi

 Tiếp tục

C. Nội dung thảo luận

1. Phần nội dung khái quát xoay quanh các vấn đề như:

(1) Theo anh/chị yếu tố nào ảnh hưởng đến đến nhu cầu KTSK của người dân?

(2) Theo anh/chị Yếu tố lối sống có ảnh hưởng đến nhu cầu KTSK của anh/chị?

Tại sao?

(3) Theo anh/chị Điều kiện kiểm tra sức khỏe có ảnh hưởng đến nhu cầu KTSK

của anh/chị? Tại sao?

(4) Theo anh/chị Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh có ảnh hưởng đến nhu cầu

KTSK của anh/chị? Tại sao?

(5) Theo anh/chị Giá dịch vụ khám chữa bệnh có ảnh hưởng đến nhu cầu KTSK

của anh/chị? Tại sao?

(6) Theo anh/chị yếu tố Ảnh hưởng của xã hội có ảnh hưởng đến nhu cầu KTSK

của anh/chị? Tại sao?

(7) Theo anh/chị Ý thức bảo vệ sức khỏe có ảnh hưởng đến nhu cầu KTSK của

anh/chị? Tại sao?

(8) Theo anh/chị yếu tố nào có ảnh hưởng mạnh nhất và yếu tố nào có ảnh hưởng

thấp nhất đến nhu cầu KTSK của anh/chị?

2. Phần nội dung về đánh giá thang đo

Sử dụng các câu hỏi cùng với các phát biểu nhằm tìm hiểu ý kiến của người

được phỏng vấn:

I. Yếu tố lối sống

1. Thói quen xấu (hút thuốc, uống rượu,…) khiến tôi cần phải thực hiện KTSK

thường hơn.

2. Thói quen xấu của người thân (hút thuốc, uống rượu,…) khiến tôi cần phải thực

hiện KTSK thường hơn.

3. Môi trường sống ô nhiễm khiến tôi lo ngại về sức khỏe và cần phải thực hiện

KTSK.

4. Lối sống văn minh, hiện đại khiến tôi coi trọng việc KTSK của bản thân và gia

đình.

Với các câu hỏi này, xin Anh/chị cho biết:

i) Anh/chị hiểu được nội dung của từng câu hỏi? Nếu không hiểu, vui lòng cho

biết lý do? Nếu hiểu thì câu hỏi đó nói lên điều gì?

ii) Anh/chị các câu hỏi này đã tốt chưa? Nếu chưa nên thay đổi như thế nào cho

phù hợp?

iii) Với từng hạng mục, có cần bổ sung hoặc loại bỏ câu hỏi nào không?

II. Điều kiện kiểm tra sức khỏe

5. Việc sở hữu BHYT giúp tôi thường xuyên thực hiện KTSK tại các cơ sở y tế có

uy tín.

6. Việc sở hữu BHYT giúp tôi giảm thiểu chi phí chăm sóc sức khỏe cho bản thân.

7. BHYT đảm bảo nhu cầu kiểm tra sức khỏe và sự bảo vệ về tài chính khi ốm đau

đối với tôi.

8. Hiện nay, có khá nhiều cơ sở y tế khiến việc KTSK của tôi rất dễ dàng.

9. Hiện nay, các phương tiện công cộng và đường xá rất thuận tiện cho việc đi KTSK

của tôi.

Với các phát biểu này, xin Anh/chị cho biết:

i) Anh/chị hiểu được nội dung của từng phát biểu? Nếu không hiểu, vui lòng cho

biết lý do? Nếu hiểu thì phát biểu đó nói lên điều gì?

ii) Anh/chị các phát biểu này đã tốt chưa? Nếu chưa nên thay đổi như thế nào cho

phù hợp?

iii) Với từng hạng mục, có cần bổ sung hoặc loại bỏ phát biểu nào không?

III. Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh

10. Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế chưa đáp ứng được nhu

cầu KTSK của người dân.

11. Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế chưa tương xứng với mức

chi phí.

12. Cơ sở vật chất tại các cơ sở y tế đa phần còn khá thấp chưa đáp ứng được nhu

cầu KTSK của người dân.

13. Cán bộ nhân viên tại các cơ sở y tế chưa đáp ứng về trình độ chuyên môn.

14. Thái độ phục vụ của cán bộ nhân viên tại các cơ sở y tế chưa tốt.

Với các phát biểu này, xin Anh/chị cho biết:

i) Anh/chị hiểu được nội dung của từng phát biểu? Nếu không hiểu, vui lòng cho

biết lý do? Nếu hiểu thì phát biểu đó nói lên điều gì?

ii) Anh/chị các phát biểu này đã tốt chưa? Nếu chưa nên thay đổi như thế nào cho

phù hợp?

iii) Với từng hạng mục, có cần bổ sung hoặc loại bỏ phát biểu nào không?

IV. Lợi ích cảm nhận

15. Tôi luôn xem xét đến chi phí phải trả trước khi chọn dịch vụ KTSK.

16. Chi phí dịch vụ KTSK tại các cơ sở y tế khá cao làm hạn chế việc kiểm tra sức

khỏe của tôi.

17. Theo tôi giá cả dịch vụ KTSK tại các cơ sở y tế là chưa hợp lý với khả năng chi

trả của người dân.

18. Tôi phải trả quá nhiều chi phí phát sinh sau mỗi lần KTSK (chi phí thuốc men,

các đồ dùng y tế,…) khiến tôi hầu như ít khi thực hiện KTSK.

Với các phát biểu này, xin Anh/chị cho biết:

i) Anh/chị hiểu được nội dung của từng phát biểu? Nếu không hiểu, vui lòng cho

biết lý do? Nếu hiểu thì phát biểu đó nói lên điều gì?

ii) Anh/chị các phát biểu này đã tốt chưa? Nếu chưa nên thay đổi như thế nào cho

phù hợp?

iii) Với từng hạng mục, có cần bổ sung hoặc loại bỏ phát biểu nào không?

V. Ảnh hưởng của xã hội

19. Người thân của tôi luôn thực hiện KTSK tại các cơ sở y tế và hướng dẫn tôi cùng

thực hiện kiểm tra với họ.

20. Tôi luôn tham khảo ý kiến những người thân, bạn bè khi chọn dịch vụ KSK.

21. Tôi chọn dịch vụ KTSK theo các thông tin quảng cáo về chất lượng của các cơ

sở y tế thông qua kênh báo chí, truyền hình,…

22. Việc tuyên truyền kiến thức, kỹ năng tự bảo vệ, nâng cao sức khỏe của mỗi người

và cộng đồng khiến tôi coi trọng việc KTSK của bản thân và gia đình.

Với các phát biểu này, xin Anh/chị cho biết:

i) Anh/chị hiểu được nội dung của từng phát biểu? Nếu không hiểu, vui lòng cho

biết lý do? Nếu hiểu thì phát biểu đó nói lên điều gì?

ii) Anh/chị các phát biểu này đã tốt chưa? Nếu chưa nên thay đổi như thế nào cho

phù hợp?

iii) Với từng hạng mục, có cần bổ sung hoặc loại bỏ phát biểu nào không?

VI. Ý thức bảo vệ sức khỏe

23. KTSK thường xuyên giúp tôi kiểm soát được sức khỏe của mình.

24. KTSK giúp tôi phát hiện và điều trị bệnh kịp thời.

25. KTSK thường xuyên giúp tôi cảm thấy yên tâm hơn về sức khỏe của bản thân.

26. KTSK thường xuyên để được bác sĩ hướng dẫn chăm sóc sức khỏe tốt nhất.

Với các phát biểu này, xin Anh/chị cho biết:

i) Anh/chị hiểu được nội dung của từng phát biểu? Nếu không hiểu, vui lòng cho

biết lý do? Nếu hiểu thì phát biểu đó nói lên điều gì?

ii) Anh/chị các phát biểu này đã tốt chưa? Nếu chưa nên thay đổi như thế nào cho

phù hợp?

iii) Với từng hạng mục, có cần bổ sung hoặc loại bỏ phát biểu nào không?

VII. Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ

27. KTSK định kỳ luôn là một trong những hoạt động ưu tiên nhằm bảo vệ sức khỏe

của tôi.

28. Tôi luôn thực hiện KTSK theo định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín thường xuyên.

29. Tôi luôn giới thiệu, hướng dẫn người thân, bạn bè về lợi ích của việc KTSK

thường xuyên

Với các phát biểu này, xin Anh/chị cho biết:

i) Anh/chị hiểu được nội dung của từng phát biểu? Nếu không hiểu, vui lòng cho

biết lý do? Nếu hiểu thì phát biểu đó nói lên điều gì?

ii) Anh/chị các phát biểu này đã tốt chưa? Nếu chưa nên thay đổi như thế nào cho

phù hợp?

iii) Với từng hạng mục, có cần bổ sung hoặc loại bỏ phát biểu nào không?

Xin chân thành cảm ơn các Anh/chị đã dành thời gian để tham gia thảo luận

và cung cấp những ý kiến quý báu cho nghiên cứu này. Kính chúc Anh/chị mạnh

khỏe, hạnh phúc và thành công!

Phụ lục II: BẢNG CÂU HỎI KHẢO SÁT

Kính chào Anh/chị

Tôi tên Nguyễn Văn Kính, là học viên lớp cao học Kinh tế và Quản trị Sức khỏe – trường

Đại học Kinh Tế TP.HCM. Hiện tại, tôi đang thực hiện đề tài “Những yếu tố ảnh hưởng đến nhu

cầu kiểm tra sức khoẻ tại khu vực chợ Tân Bình”. Rất mong Anh/Chị dành chút thời gian để trả

lời một số câu hỏi sau đây. Các ý kiến đóng góp của anh/chị là thông tin hữu ích cho nghiên cứu.

Xin chân thành cám ơn anh/ chị.

A) Anh/chị vui lòng đánh dấu chéo (x) vào ô thích hợp với chọn lựa:

1. Anh/chị vui lòng cho biết anh/chị có đang sinh sống tại khu vực chợ Tân Bình?

 Có (tiếp tục)

 Không (ngưng)

 31 - 45 tuổi (tiếp tục)

 18 – 30 tuổi (tiếp tục)  Trên 60 tuổi (tiếp tục)

2. Vui lòng cho biết độ tuổi của anh/chị  Dưới 18 tuổi (ngưng)  46 - 60 tuổi (tiếp tục) B) Thông tin về thói quen kiểm tra sức khỏe

 Khi có dấu hiệu bệnh

 Khám theo định kỳ

 Rất nhiều

 Nhiều

3. Anh/chị đi kiểm tra sức khỏe khi  Chỉ khi bệnh nặng 4. Mức độ thường xuyên thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ hằng năm của Anh/chị  Hầu như không  Ít  Trung bình 5. Khoảng thời gian cách nhau giữa hai lần kiểm tra sức khỏe mà Anh/chị thực hiện trong thời

gian gần đây nhất

 1.5 năm

 2 năm

 Trên 2 năm

 1 năm

 6 tháng C) Nội dung nghiên cứu:

Dưới đây là các phát biểu, Anh/chị vui lòng cho biết mức độ đồng ý của mình đối với các phát

biểu sau:

Phát biểu

Đồng ý

Không đồng ý

Trung hòa

Hoàn toàn đồng ý

Hoàn toàn không đồng ý

I. Yếu tố lối sống:

1. Thói quen xấu (hút thuốc, uống rượu,…)

khiến tôi cần phải thực hiện KTSK thường

 1

 2

 3

 4

 5

hơn.

2. Môi trường sống ô nhiễm khiến tôi lo ngại

 1

 2

 3

 4

 5

về sức khỏe và cần phải thực hiện KTSK.

3. Lối sống văn minh, hiện đại khiến tôi coi

 1

 2

 3

 4

 5

trọng việc KTSK của bản thân và gia đình.

II. Điều kiện kiểm tra sức khỏe

4. Việc sở hữu BHYT giúp tôi thường xuyên

thực hiện KTSK tại các cơ sở y tế có uy

 1

 2

 3

 4

 5

tín.

5. Việc sở hữu BHYT giúp tôi giảm thiểu chi

 1

 2

 3

 4

 5

phí chăm sóc sức khỏe cho bản thân.

6. BHYT đảm bảo nhu cầu kiểm tra sức khỏe

và sự bảo vệ về tài chính khi ốm đau đối

 1

 2

 3

 4

 5

với tôi.

7. Hiện nay, có khá nhiều cơ sở y tế khiến

 1

 2

 3

 4

 5

việc KTSK của tôi rất dễ dàng.

8. Hiện nay, các phương tiện công cộng và

đường xá rất thuận tiện cho việc đi KTSK

 1

 2

 3

 4

 5

của tôi.

III. Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh

9. Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh tại các

cơ sở y tế chưa đáp ứng được nhu cầu

 1

 2

 3

 4

 5

KTSK của người dân.

10. Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh tại

các cơ sở y tế chưa tương xứng với mức

 1

 2

 3

 4

 5

chi phí.

11. Cơ sở vật chất tại các cơ sở y tế đa phần

còn khá thấp chưa đáp ứng được nhu cầu

 1

 2

 3

 4

 5

KTSK của người dân.

12. Cán bộ nhân viên tại các cơ sở y tế chưa

đáp ứng về trình độ chuyên môn và thái độ

 1

 2

 3

 4

 5

phục vụ chưa tốt.

IV. Giá dịch vụ khám chữa bệnh

13. Tôi luôn xem xét đến chi phí phải trả

 1

 2

 3

 4

 5

trước khi chọn dịch vụ KTSK.

14. Chi phí dịch vụ KTSK tại các cơ sở y tế

khá cao làm hạn chế việc kiểm tra sức khỏe

 1

 2

 3

 4

 5

của tôi.

15. Theo tôi giá cả dịch vụ KTSK tại các cơ

sở y tế là chưa hợp lý với khả năng chi trả

 1

 2

 3

 4

 5

của người dân.

16. Tôi phải trả quá nhiều chi phí phát sinh

sau mỗi lần KTSK (chi phí thuốc men, các

 1

 2

 3

 4

 5

đồ dùng y tế,…) khiến tôi hầu như ít khi

thực hiện KTSK.

V. Ảnh hưởng của xã hội

17. Người thân của tôi luôn thực hiện KTSK

tại các cơ sở y tế và hướng dẫn tôi cùng

 1

 2

 3

 4

 5

thực hiện kiểm tra với họ.

18. Tôi luôn tham khảo ý kiến những người

 1

 2

 3

 4

 5

thân, bạn bè khi chọn dịch vụ KSK.

19. Tôi chọn dịch vụ KTSK theo các thông

tin quảng cáo về chất lượng của các cơ sở

 1

 2

 3

 4

 5

y tế thông qua kênh báo chí, truyền hình,…

20. Việc tuyên truyền kiến thức, kỹ năng tự

bảo vệ, nâng cao sức khỏe của mỗi người

 1

 2

 3

 4

 5

và cộng đồng khiến tôi coi trọng việc

KTSK của bản thân và gia đình.

VI. Ý thức bảo vệ sức khỏe

21. KTSK thường xuyên giúp tôi kiểm soát

 1

 2

 3

 4

 5

được sức khỏe của mình.

22. KTSK giúp tôi phát hiện và điều trị bệnh

 1

 2

 3

 4

 5

kịp thời.

23. KTSK thường xuyên giúp tôi cảm thấy

 1

 2

 3

 4

 5

yên tâm hơn về sức khỏe của bản thân.

24. KTSK thường xuyên để được bác sĩ

 1

 2

 3

 4

 5

hướng dẫn chăm sóc sức khỏe tốt nhất.

VII. Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ

25. KTSK định kỳ luôn là một trong những

hoạt động ưu tiên nhằm bảo vệ sức khỏe

 1

 2

 3

 4

 5

của tôi.

26. Tôi luôn thực hiện KTSK theo định kỳ

 1

 2

 3

 4

 5

tại các cơ sở y tế uy tín thường xuyên.

27. Tôi luôn giới thiệu, hướng dẫn người

thân, bạn bè về lợi ích của việc KTSK

 1

 2

 3

 4

 5

thường xuyên.

D) Thông tin cá nhân: (dùng cho việc thống kê phân loại, tác giả đảm bảo tính bảo mật thông tin cá nhân của quý vị)

 Nữ

 Dưới trung học phổ thông  Trung học phổ thông-trung cấp

 Cao đẳng-đại học  Trên đại học

 Dưới 5 triệu VNĐ  Trên 10 – 15 triệu VNĐ

 Từ 5 – 10 triệu VNĐ  Trên 15 triệu VNĐ

1. Giới tính:  Nam 2. Trình độ học vấn: 3. Thu nhập: 4. Họ và tên: ........ .......................................................................

Phụ lục III: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

III.1. Thống kê mô tả

1. Thống kê mô tả mẫu

Giới tính

Frequency Percent Valid Cumulative

Percent Percent

Valid nam 120 57.1 57.1 57.1

nữ 90 42.9 42.9 100.0

Total 210 100.0 100.0

Độ tuổi

Frequency Percent Valid Cumulative

Percent Percent

94 44.8 44.8 44.8 Valid 18 – 30 tuổi

40 19.0 19.0 63.8 31 - 45 tuổi

32 15.2 15.2 79.0 46 - 60 tuổi

44 21.0 21.0 100.0 > 60 tuổi

210 100.0 100.0 Total

Trình độ học vấn

Frequency Percent Valid Cumulative

Percent Percent

43 20.5 20.5 20.5 Valid < trung học phổ thông

76 36.2 36.2 56.7 Trung học phổ thông-

trung cấp

55 26.2 26.2 82.9 cao đẳng - đại học

36 17.1 17.1 100.0 > đạii học

210 100.0 100.0 Total

Thu nhập

Frequency Percent Valid Cumulative

Percent Percent

35 16.7 16.7 16.7 Valid Dưới 5 triệu VNĐ

36 17.1 17.1 33.8 Từ 5 – 10 triệu VNĐ

108 51.4 51.4 85.2 Trên 10 – 15 triệu VNĐ

31 14.8 14.8 100.0 Trên 15 triệu VNĐ

2. Thống kê mô tả thói quen

210 100.0 100.0 Total

Anh/chị đi kiểm tra sức khỏe khi

Frequency Percent Valid Cumulative

Percent Percent

Valid Chỉ khi bệnh nặng 92 43.8 43.8 43.8

Khi có dấu hiệu bệnh 80 38.1 38.1 81.9

Khám theo định kỳ 38 18.1 18.1 100.0

Total 210 100.0 100.0

Mức độ thường xuyên thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ hằng năm của Anh/chị

Frequency Percent Valid Cumulative

Percent Percent

Valid Hầu như không 48 22.9 22.9 22.9

Ít 72 34.2 34.2 57.1

Trung bình 76 36.2 36.2 93.3

Nhiều 14 6.7 6.7 100.0

Total 210 100.0 100.0

Khoảng thời gian cách nhau giữa hai lần kiểm tra sức khỏe mà Anh/chị thực hiện

trong thời gian gần đây nhất

Frequency Percent Valid Cumulative

Percent Percent

12 5.7 5.7 5.7 Valid 6 tháng

110 52.4 52.4 58.1 1 năm

50 23.8 23.8 81.9 1.5 năm

28 13.3 13.3 95.2 2 năm

10 4.8 4.8 100.0 Trên 2

năm

210 100.0 100.0 Total

III.2. Kiểm định độ tin cậy thang đo

1. Yếu tố lối sống

Reliability Statistics

Cronbach's N of Items

Alpha

.827 3

Item Statistics

Mean Std. N

Deviation

Thói quen xấu (hút thuốc, uống rượu,…) khiến tôi cần phải 2.83 1.178 210

thực hiện KTSK thường hơn.

Môi trường sống ô nhiễm khiến tôi lo ngại về sức khỏe và 2.71 1.061 210

cần phải thực hiện KTSK

Lối sống văn minh, hiện đại khiến tôi coi trọng việc KTSK 2.78 1.145 210

của bản thân và gia đình

Item-Total Statistics

Scale Mean if Scale Corrected Cronbach's

Item Deleted Variance if Item-Total Alpha if Item

Item Deleted Correlation Deleted

Thói quen xấu (hút thuốc, 5.49 3.993 .668 .780

uống rượu,…) khiến tôi cần

phải thực hiện KTSK thường

hơn.

Môi trường sống ô nhiễm 5.61 4.498 .645 .801

khiến tôi lo ngại về sức khỏe

và cần phải thực hiện KTSK

Lối sống văn minh, hiện đại 5.54 3.857 .746 .697

khiến tôi coi trọng việc KTSK

2. Điều kiện kiểm tra sức khỏe

của bản thân và gia đình

Reliability Statistics

Cronbach's N of Items

Alpha

.801 5

Item Statistics

Mean Std. N

Deviation

Việc sở hữu BHYT giúp tôi thường xuyên thực hiện KTSK 3.09 .986 210

tại các cơ sở y tế có uy tín

Việc sở hữu BHYT giúp tôi giảm thiểu chi phí chăm sóc sức 3.04 1.183 210

khỏe cho bản thân

BHYT đảm bảo nhu cầu kiểm tra sức khỏe và sự bảo vệ về 3.00 1.021 210

tài chính khi ốm đau đối với tôi

Hiện nay, có khá nhiều cơ sở y tế khiến việc KTSK của tôi 2.94 1.170 210

rất dễ dàng

Hiện nay, các phương tiện công cộng và đường xá rất 2.83 1.038 210

thuận tiện cho việc đi KTSK của tôi

Item-Total Statistics

Scale Mean if Scale Corrected Cronbach's

Item Deleted Variance if Item-Total Alpha if Item

Item Deleted Correlation Deleted

Việc sở hữu BHYT giúp tôi 11.81 11.654 .546 .774

thường xuyên thực hiện KTSK

tại các cơ sở y tế có uy tín

Việc sở hữu BHYT giúp tôi 11.86 10.043 .649 .741

giảm thiểu chi phí chăm sóc

sức khỏe cho bản thân

BHYT đảm bảo nhu cầu kiểm 11.90 11.522 .540 .776

tra sức khỏe và sự bảo vệ về

tài chính khi ốm đau đối với tôi

Hiện nay, có khá nhiều cơ sở 11.97 10.233 .628 .748

y tế khiến việc KTSK của tôi

rất dễ dàng

Hiện nay, các phương tiện 12.07 11.330 .558 .770

công cộng và đường xá rất

thuận tiện cho việc đi KTSK

3. Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh

của tôi

Reliability Statistics

Cronbach's N of Items

Alpha

.745 4

Item Statistics

Mean Std. N

Deviation

Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế 2.90 .932 210

chưa đáp ứng được nhu cầu KTSK của người dân

Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế 2.80 .868 210

chưa tương xứng với mức chi phí

Cơ sở vật chất tại các cơ sở y tế đa phần còn khá thấp 2.85 .979 210

chưa đáp ứng được nhu cầu KTSK của người dân

Cán bộ nhân viên tại các cơ sở y tế chưa đáp ứng về trình 3.18 1.029 210

độ chuyên môn và thái độ phục vụ chưa tốt

Item-Total Statistics

Scale Mean if Scale Corrected Cronbach's

Item Deleted Variance if Item-Total Alpha if Item

Item Deleted Correlation Deleted

Chất lượng dịch vụ khám 8.83 5.001 .572 .669

chữa bệnh tại các cơ sở y tế

chưa đáp ứng được nhu cầu

KTSK của người dân

Chất lượng dịch vụ khám 8.93 5.512 .488 .714

chữa bệnh tại các cơ sở y tế

chưa tương xứng với mức

chi phí

Cơ sở vật chất tại các cơ sở 8.88 5.018 .519 .698

y tế đa phần còn khá thấp

chưa đáp ứng được nhu cầu

KTSK của người dân

Cán bộ nhân viên tại các cơ 8.55 4.622 .582 .662

sở y tế chưa đáp ứng về trình

độ chuyên môn và thái độ

4. Giá dịch vụ khám chữa bệnh

phục vụ chưa tốt

Reliability Statistics

Cronbach's N of Items

Alpha

.646 4

Item Statistics

Mean Std. N

Deviation

Tôi luôn xem xét đến chi phí phải trả trước khi chọn dịch vụ 3.11 .784 210

KTSK

Chi phí dịch vụ KTSK tại các cơ sở y tế khá cao làm hạn chế 3.16 .893 210

việc kiểm tra sức khỏe của tôi

Theo tôi giá cả dịch vụ KTSK tại các cơ sở y tế là chưa hợp 3.25 .731 210

lý với khả năng chi trả của người dân

Tôi phải trả quá nhiều chi phí phát sinh sau mỗi lần KTSK 3.15 .742 210

(chi phí thuốc men, các đồ dùng y tế,…) khiến tôi hầu như ít

khi thực hiện KTSK

Item-Total Statistics

Scale Mean if Scale Corrected Cronbach's

Item Deleted Variance if Item-Total Alpha if Item

Item Deleted Correlation Deleted

Tôi luôn xem xét đến chi phí 9.57 2.907 .494 .529

phải trả trước khi chọn dịch vụ

KTSK

Chi phí dịch vụ KTSK tại các cơ 9.51 2.978 .346 .644

sở y tế khá cao làm hạn chế

việc kiểm tra sức khỏe của tôi

Theo tôi giá cả dịch vụ KTSK tại 9.42 3.241 .406 .592

các cơ sở y tế là chưa hợp lý

với khả năng chi trả của người

dân

Tôi phải trả quá nhiều chi phí 9.52 3.054 .477 .545

phát sinh sau mỗi lần KTSK (chi

phí thuốc men, các đồ dùng y

tế,…) khiến tôi hầu như ít khi

5. Ảnh hưởng của xã hội

thực hiện KTSK

Reliability Statistics

Cronbach's N of Items

Alpha

.849 4

Item Statistics

Mean Std. N

Deviation

Người thân của tôi luôn thực hiện KTSK tại các cơ sở y tế 3.07 .907 210

và hướng dẫn tôi cùng thực hiện kiểm tra với họ

Tôi luôn tham khảo ý kiến những người thân, bạn bè khi 2.91 .856 210

chọn dịch vụ KSK

Tôi chọn dịch vụ KTSK theo các thông tin quảng cáo về 2.84 .826 210

chất lượng của các cơ sở y tế thông qua kênh báo chí,

truyền hình,…

Việc tuyên truyền kiến thức, kỹ năng tự bảo vệ, nâng cao 3.06 .900 210

sức khỏe của mỗi người và cộng đồng khiến tôi coi trọng

việc KTSK của bản thân và gia đình

Item-Total Statistics

Scale Mean if Scale Corrected Cronbach's

Item Deleted Variance if Item-Total Alpha if Item

Item Deleted Correlation Deleted

Người thân của tôi luôn thực 8.80 4.675 .739 .786

hiện KTSK tại các cơ sở y tế

và hướng dẫn tôi cùng thực

hiện kiểm tra với họ

Tôi luôn tham khảo ý kiến 8.97 5.219 .625 .835

những người thân, bạn bè khi

chọn dịch vụ KSK

Tôi chọn dịch vụ KTSK theo 9.04 5.061 .714 .799

các thông tin quảng cáo về

chất lượng của các cơ sở y tế

thông qua kênh báo chí,

truyền hình,…

Việc tuyên truyền kiến thức, kỹ 8.82 4.886 .679 .813

năng tự bảo vệ, nâng cao sức

khỏe của mỗi người và cộng

đồng khiến tôi coi trọng việc

KTSK của bản thân và gia

6. Ý thức bảo vệ sức khỏe

đình

Reliability Statistics

Cronbach's N of Items

Alpha

.825 4

Item Statistics

Mean Std. N

Deviation

KTSK thường xuyên giúp tôi kiểm soát được sức khỏe của 2.98 1.134 210

mình

KTSK giúp tôi phát hiện và điều trị bệnh kịp thời 2.99 1.231 210

KTSK thường xuyên giúp tôi cảm thấy yên tâm hơn về sức 2.86 1.161 210

khỏe của bản thân

KTSK thường xuyên để được bác sĩ hướng dẫn chăm sóc 2.93 1.026 210

sức khỏe tốt nhất

Item-Total Statistics

Scale Mean if Scale Corrected Cronbach's

Item Deleted Variance if Item-Total Alpha if Item

Item Deleted Correlation Deleted

KTSK thường xuyên giúp tôi kiểm 8.77 8.120 .657 .776

soát được sức khỏe của mình

KTSK giúp tôi phát hiện và điều trị 8.76 7.522 .683 .765

bệnh kịp thời

KTSK thường xuyên giúp tôi cảm 8.89 7.935 .668 .771

thấy yên tâm hơn về sức khỏe của

bản thân

KTSK thường xuyên để được bác sĩ 8.82 8.934 .598 .803

hướng dẫn chăm sóc sức khỏe tốt

7. Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ

nhất

Reliability Statistics

Cronbach's N of Items

Alpha

.776 3

Item Statistics

Mean Std. N

Deviation

KTSK định kỳ luôn là một trong những hoạt 2.93 1.153 210

động ưu tiên nhằm bảo vệ sức khỏe của tôi

Tôi luôn thực hiện KTSK theo định kỳ tại các 3.00 1.143 210

cơ sở y tế uy tín thường xuyên

Tôi luôn giới thiệu, hướng dẫn người thân, 2.95 1.211 210

bạn bè về lợi ích của việc KTSK thường xuyên

Item-Total Statistics

Scale Mean if Scale Corrected Cronbach's

Item Deleted Variance if Item-Total Alpha if Item

Item Deleted Correlation Deleted

KTSK định kỳ luôn là một trong những 5.95 4.017 .682 .620

hoạt động ưu tiên nhằm bảo vệ sức

khỏe của tôi

Tôi luôn thực hiện KTSK theo định kỳ 5.88 4.616 .524 .789

tại các cơ sở y tế uy tín thường xuyên

Tôi luôn giới thiệu, hướng dẫn người 5.93 3.967 .635 .671

thân, bạn bè về lợi ích của việc KTSK

thường xuyên

III.3. Phân tích nhân tố khám phá EFA

1. Phân tích nhân tố khám phá EFA các biến độc lập

Lần 1:

KMO and Bartlett's Test

Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy. .824

Bartlett's Test of Sphericity Approx. Chi-Square 1907.737

df 276

Sig. .000

Total Variance Explained

Comp Initial Eigenvalues Extraction Sums of Squared Rotation Sums of Squared

onent Loadings Loadings

Total % of Cumulative Total % of Cumulati Total % of Cumulati

Variance % Varianc ve % Varianc ve %

e e

23.888 5.733 23.888 23.888 2.973 12.389 12.389 5.733 23.888 1

36.476 3.021 12.588 36.476 2.852 11.884 24.273 3.021 12.588 2

44.619 1.954 44.619 2.775 11.564 35.837 8.142 1.954 8.142 3

51.504 1.652 51.504 2.342 9.758 45.595 6.885 1.652 6.885 4

58.055 1.572 58.055 2.315 9.645 55.240 6.551 1.572 6.551 5

63.404 1.284 63.404 1.960 8.165 63.404 5.350 1.284 5.350 6

66.874 .833 3.470 7

70.330 .829 3.456 8

73.309 .715 2.979 9

76.201 .694 2.892 10

78.694 .598 2.493 11

81.035 .562 2.342 12

83.275 .538 2.240 13

85.424 .516 2.150 14

87.476 .492 2.052 15

89.396 .461 1.920 16

91.061 .400 1.665 17

92.691 .391 1.631 18

19 .366 1.526 94.218

20 .317 1.321 95.538

21 .308 1.281 96.819

22 .305 1.271 98.090

23 .250 1.042 99.132

24 .208 .868 100.000

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Rotated Component Matrixa

Component

1 2 3 4 5 6

Thói quen xấu (hút thuốc, uống .046 .125 .108 .820 .103 -.161

rượu,…) khiến tôi cần phải thực

hiện KTSK thường hơn.

Môi trường sống ô nhiễm khiến tôi .140 .181 .177 .792 .014 .070

lo ngại về sức khỏe và cần phải

thực hiện KTSK

Lối sống văn minh, hiện đại khiến tôi .023 .138 .174 .858 -.029 -.085

coi trọng việc KTSK của bản thân và

gia đình

Việc sở hữu BHYT giúp tôi thường .378 .234 .548 .176 -.026 -.048

xuyên thực hiện KTSK tại các cơ sở

y tế có uy tín

Việc sở hữu BHYT giúp tôi giảm .033 .196 .792 .074 .046 -.122

thiểu chi phí chăm sóc sức khỏe

cho bản thân

BHYT đảm bảo nhu cầu kiểm tra .074 .175 .690 .047 -.148 .007

sức khỏe và sự bảo vệ về tài chính

khi ốm đau đối với tôi

Hiện nay, có khá nhiều cơ sở y tế .015 .160 .786 .129 .014 -.091

khiến việc KTSK của tôi rất dễ dàng

Hiện nay, các phương tiện công .240 .168 .616 .209 .060 -.067

cộng và đường xá rất thuận tiện cho

việc đi KTSK của tôi

Chất lượng dịch vụ khám chữa -.226 -.098 -.001 .028 .738 -.162

bệnh tại các cơ sở y tế chưa đáp

ứng được nhu cầu KTSK của người

dân

Chất lượng dịch vụ khám chữa -.015 .077 -.069 .162 .691 -.114

bệnh tại các cơ sở y tế chưa tương

xứng với mức chi phí

Cơ sở vật chất tại các cơ sở y tế đa -.048 .060 .077 -.003 .744 -.020

phần còn khá thấp chưa đáp ứng

được nhu cầu KTSK của người dân

Cán bộ nhân viên tại các cơ sở y tế .002 .010 -.060 -.087 .795 -.028

chưa đáp ứng về trình độ chuyên

môn và thái độ phục vụ chưa tốt

Tôi luôn xem xét đến chi phí phải trả -.026 -.224 -.102 -.053 -.047 .721

trước khi chọn dịch vụ KTSK

Chi phí dịch vụ KTSK tại các cơ sở .083 .162 .005 -.081 -.135 .647

y tế khá cao làm hạn chế việc kiểm

tra sức khỏe của tôi

Theo tôi giá cả dịch vụ KTSK tại các -.126 -.372 -.224 -.276 -.083 .532

cơ sở y tế là chưa hợp lý với khả

năng chi trả của người dân

Tôi phải trả quá nhiều chi phí phát -.022 .078 -.062 .053 -.072 .784

sinh sau mỗi lần KTSK (chi phí

thuốc men, các đồ dùng y tế,…)

khiến tôi hầu như ít khi thực hiện

KTSK

Người thân của tôi luôn thực hiện .844 .116 .101 .001 -.067 .048

KTSK tại các cơ sở y tế và hướng

dẫn tôi cùng thực hiện kiểm tra với

họ

Tôi luôn tham khảo ý kiến những .773 .030 .078 .097 -.057 -.089

người thân, bạn bè khi chọn dịch vụ

KSK

Tôi chọn dịch vụ KTSK theo các .822 .023 .196 .026 -.012 .030

thông tin quảng cáo về chất lượng

của các cơ sở y tế thông qua kênh

báo chí, truyền hình,…

Việc tuyên truyền kiến thức, kỹ năng .801 .187 .022 .075 -.143 .013

tự bảo vệ, nâng cao sức khỏe của

mỗi người và cộng đồng khiến tôi

coi trọng việc KTSK của bản thân và

gia đình

KTSK thường xuyên giúp tôi kiểm .067 .751 .212 .186 .029 -.027

soát được sức khỏe của mình

KTSK giúp tôi phát hiện và điều trị .106 .808 .170 .043 .065 .018

bệnh kịp thời

KTSK thường xuyên giúp tôi cảm .054 .752 .269 .113 -.026 -.044

thấy yên tâm hơn về sức khỏe của

bản thân

KTSK thường xuyên để được bác sĩ .142 .730 .144 .135 -.001 .001

hướng dẫn chăm sóc sức khỏe tốt

nhất

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization.a

Lần 2:

a. Rotation converged in 5 iterations.

KMO and Bartlett's Test

Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy. .808

Bartlett's Test of Sphericity Approx. Chi-Square 1789.546

df 253

Sig. .000

Total Variance Explained

Comp Initial Eigenvalues Extraction Sums of Squared Rotation Sums of Squared

onent Loadings Loadings

Total % of Cumula Total % of Cumulativ Total % of Cumulati

Variance tive % Variance e % Varianc ve %

23.133 23.133 5.321 23.133 23.133 2.860 12.435 12.435 1 5.321

13.084 36.217 3.009 13.084 36.217 2.847 12.377 24.812 2 3.009

8.486 44.703 1.952 44.703 2.441 10.611 35.424 8.486 3 1.952

7.184 51.887 1.652 51.887 2.335 10.153 45.576 7.184 4 1.652

6.800 58.687 1.564 58.687 2.314 10.063 55.639 6.800 5 1.564

5.468 64.155 1.258 64.155 1.959 8.516 64.155 5.468 6 1.258

3.607 67.762 7 .830

3.388 71.150 8 .779

3.038 74.188 9 .699

2.934 77.122 10 .675

2.593 79.715 11 .596

2.428 82.143 12 .559

2.245 84.388 13 .516

2.167 86.555 14 .498

2.086 88.641 15 .480

2.001 90.641 16 .460

1.713 92.354 17 .394

1.598 93.953 18 .368

19 .317 1.378 95.331

20 .309 1.344 96.675

21 .305 1.326 98.001

22 .250 1.087 99.088

23 .210 .912 100.000

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Rotated Component Matrixa

Component

1 2 3 4 5 6

Thói quen xấu (hút thuốc, uống .046 .126 .101 .821 .103 -.160

rượu,…) khiến tôi cần phải thực

hiện KTSK thường hơn.

Môi trường sống ô nhiễm khiến tôi .138 .188 .155 .796 .013 .068

lo ngại về sức khỏe và cần phải

thực hiện KTSK

Lối sống văn minh, hiện đại khiến tôi .024 .139 .167 .860 -.029 -.085

coi trọng việc KTSK của bản thân và

gia đình

Việc sở hữu BHYT giúp tôi giảm .054 .203 .808 .084 .046 -.119

thiểu chi phí chăm sóc sức khỏe

cho bản thân

BHYT đảm bảo nhu cầu kiểm tra .078 .198 .657 .060 -.154 .000

sức khỏe và sự bảo vệ về tài chính

khi ốm đau đối với tôi

Hiện nay, có khá nhiều cơ sở y tế .039 .164 .812 .138 .015 -.086

khiến việc KTSK của tôi rất dễ dàng

Hiện nay, các phương tiện công .249 .185 .600 .220 .057 -.071

cộng và đường xá rất thuận tiện cho

việc đi KTSK của tôi

Chất lượng dịch vụ khám chữa -.229 -.094 -.006 .029 .736 -.165

bệnh tại các cơ sở y tế chưa đáp

ứng được nhu cầu KTSK của người

dân

Chất lượng dịch vụ khám chữa -.015 .072 -.063 .160 .692 -.112

bệnh tại các cơ sở y tế chưa tương

xứng với mức chi phí

Cơ sở vật chất tại các cơ sở y tế đa -.045 .057 .086 -.002 .745 -.018

phần còn khá thấp chưa đáp ứng

được nhu cầu KTSK của người dân

Cán bộ nhân viên tại các cơ sở y tế .000 .014 -.067 -.087 .793 -.030

chưa đáp ứng về trình độ chuyên

môn và thái độ phục vụ chưa tốt

Tôi luôn xem xét đến chi phí phải trả -.028 -.223 -.105 -.053 -.048 .720

trước khi chọn dịch vụ KTSK

Chi phí dịch vụ KTSK tại các cơ sở .091 .156 .024 -.081 -.132 .651

y tế khá cao làm hạn chế việc kiểm

tra sức khỏe của tôi

Theo tôi giá cả dịch vụ KTSK tại các -.124 -.378 -.206 -.279 -.082 .534

cơ sở y tế là chưa hợp lý với khả

năng chi trả của người dân

Tôi phải trả quá nhiều chi phí phát -.026 .081 -.073 .053 -.073 .782

sinh sau mỗi lần KTSK (chi phí

thuốc men, các đồ dùng y tế,…)

khiến tôi hầu như ít khi thực hiện

KTSK

Người thân của tôi luôn thực hiện .849 .122 .091 .006 -.067 .046

KTSK tại các cơ sở y tế và hướng

dẫn tôi cùng thực hiện kiểm tra với

họ

Tôi luôn tham khảo ý kiến những .776 .033 .068 .100 -.057 -.089

người thân, bạn bè khi chọn dịch vụ

KSK

Tôi chọn dịch vụ KTSK theo các .831 .024 .200 .030 -.010 .032

thông tin quảng cáo về chất lượng

của các cơ sở y tế thông qua kênh

báo chí, truyền hình,…

Việc tuyên truyền kiến thức, kỹ năng .797 .198 -.010 .079 -.145 .008

tự bảo vệ, nâng cao sức khỏe của

mỗi người và cộng đồng khiến tôi

coi trọng việc KTSK của bản thân và

gia đình

KTSK thường xuyên giúp tôi kiểm .061 .762 .179 .189 .026 -.032

soát được sức khỏe của mình

KTSK giúp tôi phát hiện và điều trị .105 .811 .157 .044 .065 .017

bệnh kịp thời

KTSK thường xuyên giúp tôi cảm .058 .753 .266 .115 -.025 -.043

thấy yên tâm hơn về sức khỏe của

bản thân

KTSK thường xuyên để được bác sĩ .142 .730 .135 .136 -.001 .001

hướng dẫn chăm sóc sức khỏe tốt

nhất

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization.a

2. Phân tích nhân tố khám phá EFA biến phụ thuộc

a. Rotation converged in 5 iterations.

KMO and Bartlett's Test

Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy. .670

Bartlett's Test of Sphericity Approx. Chi-Square 182.696

df 3

Sig. .000

Total Variance Explained

Component Initial Eigenvalues Extraction Sums of Squared Loadings

Total % of Cumulative % Total % of Cumulative %

Variance Variance

1 69.189 2.076 69.189 2.076 69.189 69.189

2 19.369 .581 88.558

3 11.442 .343 100.000

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Component Matrixa

Component

.875 KTSK định kỳ luôn là một trong những hoạt động ưu tiên

nhằm bảo vệ sức khỏe của tôi

Tôi luôn thực hiện KTSK theo định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín .766

thường xuyên

Tôi luôn giới thiệu, hướng dẫn người thân, bạn bè về lợi ích .850

của việc KTSK thường xuyên

Extraction Method: Principal Component Analysis.

a. 1 components extracted.

III.4. Phân tích hồi quy

Model Summaryb

Mode R R Adjusted R Std. Error of Durbin-

l Square Square the Estimate Watson

1 .814a .662 .652 .57295 1.843

a. Predictors: (Constant), Ý thức bảo vệ sức khỏe, Chất lượng dịch vụ khám chữa

bệnh, Giá dịch vụ khám chữa bệnh, Ảnh hưởng của xã hội, Yếu tố lối sống, Điều kiện

kiểm tra sức khỏe

b. Dependent Variable: Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ

ANOVAa

df Model Sum of Mean F Sig.

Squares Square

1 Regression 130.698 6 21.783 66.358 .000b

Residual 66.638 203 .328

Total 197.336 209

a. Dependent Variable: Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ

b. Predictors: (Constant), Ý thức bảo vệ sức khỏe, Chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh, Giá

dịch vụ khám chữa bệnh, Ảnh hưởng của xã hội, Yếu tố lối sống, Điều kiện kiểm tra sức khỏe

Mô hình

Hệ số không chuẩn hóa

Giá trị t Mức ý nghĩa

Thống kê đa cộng tuyến

Hệ số chuẩn hóa Beta

B

VIF

Dung sai

Độ lệch chuẩn

(Constant)

0.065 0.432 0.108 0.914

0.365 0.284 0.053 0.896 1.764 8.541 0.000 Tuổi

0.547 0.254 0.057 0.725 1.235 7.597 0.068 Giới tính

0.654 0.351 0.074 0.547 1.436 5.876 0.134 Trình độ

0.354 0.214 0.084 0.769 1.763 8.546 0.128 Nghề nghiệp

0.564 0.231 0.067 0.823 1.327 5.672 0.003 Thu nhập

0.230 0.249 0.045 0.803 1.246 5.048 0.000 Yếu tố lối

sống

Điều kiện 0.265 0.056 0.239 4.881 0.000 0.691 1.447

kiểm tra sức

khỏe

Chất lượng 0.262 0.058 -0.161 3.761 0.000 0.912 1.096

dịch vụ khám

chữa bệnh

Giá dịch vụ -0.343 0.077 -0.181 -4.127 0.000 0.866 1.155

khám chữa

bệnh

Ảnh hưởng 0.275 0.058 0.183 4.190 0.000 0.876 1.142

của xã hội

Ý thức bảo 0.392 0.051 0.363 7.522 0.000 0.716 1.397

vệ sức khỏe

a. Dependent Variable: Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ

Collinearity Diagnosticsa

Dime Eigen Conditi Variance Proportions M

nsion value on od (Con Yếu Điều Chất Giá Ảnh Ý thức

Index el stant) tố lối kiện lượng dịch hưởng bảo vệ

sống kiểm tra dịch vụ của xã sức

sức vụ khám hội khỏe

khỏe khám chữa

chữa bệnh

bệnh

.00 .00 .00 .00 .00 1 6.672 1.000 .00 .00 1

.05 .07 .06 .00 .08 7.845 .108 .01 .25 2

.06 .19 .00 .10 .11 9.577 .073 .00 .44 3

.05 .24 .04 .16 .22 10.560 .060 .00 .25 4

.61 .02 .03 .02 .58 12.404 .043 .00 .02 5

.16 .15 .20 .61 .00 13.337 .038 .00 .01 6

.07 .33 .68 .10 .00 32.154 .006 .99 .03 7

a. Dependent Variable: Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ

Residuals Statisticsa

Minimum Maximum Mean Std. N

Deviation

Predicted Value .8474 4.7296 2.9603 .79079 210

Residual -1.68311 1.92390 .00000 .56466 210

Std. Predicted -2.672 2.237 .000 1.000 210

Value

Std. Residual -2.938 3.358 .000 .986 210

a. Dependent Variable: Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ

III.5. Phân tích sự khác biệt

1. Sự khác biệt theo giới tính

Group Statistics

Giới N Mean Std. Std. Error

tính Deviation Mean

Nhu cầu kiểm tra sức nam 120 2.9306 .98057 .08951

khoẻ nữ 90 3.0000 .96376 .10159

Independent Samples Test

t-test for Equality of Means Levene's

Test for

Equality of

Variances

F Sig. t df Sig. Mean Std. 95% Confidence

(2- Differen Error Interval of the

taile ce Differe Difference

d) nce Lower Upper

Nhu cầu Equal .002 .965 -.512 208 .609 -.06944 .13574 -.33704 .19815

kiểm tra variances

sức assumed

khoẻ -.513 193.577 .609 -.06944 .13540 -.33649 .19760 Equal

variances

not

assumed

2. Sự khác biệt theo độ tuổi

Descriptives

Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ N Mean Std. Std. 95% Confidence Minimum Maximum

Deviation Error Interval for Mean

Lower Upper

Bound Bound

18 – 30 tuổi 94 2.7305 .91225 .0940 2.5436 2.9173 1.00 4.67

31 - 45 tuổi 40 2.5000 .91209 .1442 2.2083 2.7917 1.00 4.33

46 - 60 tuổi 32 3.3958 .77800 .1375 3.1153 3.6763 1.33 4.33

> 60 tuổi 44 3.5530 .88614 .1335 3.2836 3.8224 1.00 5.00

Total 210 2.9603 .97170 .0670 2.8281 3.0925 1.00 5.00

Test of Homogeneity of Variances

Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ

df1 df2 Sig. Levene

Statistic

1.945 3 206 .124

ANOVA

Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 34.968 3 11.656 14.788 .000

Within Groups 162.368 206 .788

Total 197.336 209

Multiple Comparisons

Dependent Variable: Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ Dunnett t (2-sided)a

(I) Độ tuổi (J) Độ tuổi Mean Sig. 95% Confidence Std.

Difference (I-J) Error Interval

Lower Upper

Bound Bound

18 – 30 > 60 tuổi -.82253* .16217 .000 -1.2056 -.4395

tuổi

31 - 45 > 60 tuổi -1.05303* .19395 .000 -1.5112 -.5949

tuổi

46 - 60 > 60 tuổi -.15720 .20626 .782 -.6444 .3300

tuổi

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

3. Sự khác biệt theo trình độ học vấn

a. Dunnett t-tests treat one group as a control, and compare all other groups against it.

Descriptives

Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ N Mean Std. Std. 95% Confidence Minimum Maximum

Deviation Error Interval for Mean

Lower Upper

Bound Bound

< trung học 43 2.7132 .98556 .15030 2.4099 3.0165 1.00 4.33

phổ thông

76 2.9518 .95173 .10917 2.7343 3.1692 1.00 5.00 Trung học

phổ thông-

trung cấp

cao đẳng - 55 3.1212 .87339 .11777 2.8851 3.3573 1.00 4.33

đại học

3.0278 1.11091 .18515 2.6519 3.4037 1.00 4.67 36 > đạii học

2.9603 .97170 .06705 2.8281 3.0925 1.00 5.00 21 Total

Test of Homogeneity of Variances

Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ

df1 df2 Sig. Levene

Statistic

1.796 3 206 .149

ANOVA

Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ Sum of df F Sig. Mean

Squares Square

4.220 3 1.407 1.500 .216 Between Groups

193.116 206 .937 Within Groups

197.336 209 Total

Multiple Comparisons

Dependent Variable: Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ Dunnett t (2-sided)a

(I) Trình độ (J) Trình Mean Std. Sig. 95% Confidence Interval

học vấn độ học Difference Error Lower Bound Upper Bound

vấn (I-J)

< trung học > đạii học -.31460 .21873 .319 -.8269 .1977

phổ thông

Trung học > đạii học -.07602 .19590 .955 -.5349 .3828

phổ thông-

trung cấp

cao đẳng - > đạii học .09343 .20757 .933 -.3927 .5796

đại học

4. Sự khác biệt theo thu nhập

a. Dunnett t-tests treat one group as a control, and compare all other groups against it.

Descriptives

Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ N Mean Std. Std. Error 95% Confidence Minimum Maximum

Deviation Interval for Mean

Lower Upper

Bound Bound

Dưới 5 35 2.7810 .90005 .15214 2.4718 3.0901 1.00 4.33

triệu VNĐ

Từ 5 – 10 36 3.6111 .71935 .11989 3.3677 3.8545 1.33 4.67

triệu VNĐ

Trên 10 – 108 2.6759 .92441 .08895 2.4996 2.8523 1.00 4.33

15 triệu

VNĐ

Trên 15 31 3.3978 .98665 .17721 3.0359 3.7598 1.00 5.00

triệu VNĐ

Total 210 2.9603 .97170 .06705 2.8281 3.0925 1.00 5.00

Test of Homogeneity of Variances

Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ

df1 df2 Sig. Levene

Statistic

4.806 3 206 .003

ANOVA

Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ Sum of df F Sig. Mean

Squares Square

31.043 3 10.348 12.818 .000 Between Groups

166.293 206 .807 Within Groups

197.336 209 Total

Multiple Comparisons

Dependent Variable: Nhu cầu kiểm tra sức khoẻ Dunnett t (2-sided)a

(I) Thu nhập (J) Thu nhập Sig. 95% Confidence Mean Std.

Difference Error Interval

(I-J) Lower Upper

Bound Bound

Dưới 5 triệu VNĐ Trên 15 triệu VNĐ -.61690* .22160 .015 -1.1357 -.0981

Từ 5 – 10 triệu Trên 15 triệu VNĐ .21326 .22015 .615 -.3021 .7287

VNĐ

Trên 10 – 15 triệu Trên 15 triệu VNĐ -.72192* .18307 .000 -1.1505 -.2933

VNĐ

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

a. Dunnett t-tests treat one group as a control, and compare all other groups against it.