Luận văn Thạc sĩ Luật học: Phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

T R Ầ N H O À N G D Ũ N G

TRẦN HOÀNG DŨNG

N G À N H

PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI PHẠM TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CỦ CHI, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

T Ộ

LUẬN VĂN THẠC SĨ

TỘI PHẠM HỌC VÀ PHÒNG NGỪA TỘI PHẠM

I P H Ạ M H Ọ C V À P H Ò N G N G Ừ A T Ộ

I P H Ạ M

K H Ó A

I I / 2 0 1 7

HÀ NỘI, năm 2019

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRẦN HOÀNG DŨNG

PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI PHẠM TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN CỦ CHI, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Chuyên ngành: Tội phạm học và phòng ngừa tội phạm

Mã số: 8.38.01.05

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

GS.TS NGUYỄN NGỌC ANH

HÀ NỘI - 2019

LỜI CAM ĐOAN

Tôi – Trần Hoàng Dũng - xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu

của riêng tôi. Các số liệu thống kê, kết quả đề cập trong Luận văn là trung thực, chính xác

và có nguồn gốc trích dẫn rõ ràng.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

TRẦN HOÀNG DŨNG

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1

Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÒNG NGỪA TÌNH

HÌNH TỘI PHẠM ..................................................................................................... 6

1.1. Khái niệm, ý nghĩa của phòng ngừa tình hình tội phạm ...................................... 6

1.2. Các nguyên tắc phòng ngừa và nội dung phòng ngừa tình hình tội phạm ......... 11

1.3. Các chủ thể thực hiện hoạt động phòng ngừa và biện pháp phòng ngừa........... 14

1.4. Cơ chế phòng ngừa tình hình tội phạm .............................................................. 22

Chương 2: THỰC TRẠNG PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI PHẠM TRÊN

ĐỊA BÀN HUYỆN CỦ CHI, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH GIAI ĐOẠN TỪ

NĂM 2014 ĐẾN NĂM 2018 ................................................................................... 25

2.1. Thực trạng nhận thức về phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn huyện

Củ Chi ....................................................................................................................... 25

2.2. Thực trạng tổ chức lực lượng và triển khai, áp dụng các biện pháp phòng ngừa

tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi .......................................................... 28

2.3. Nhận xét, đánh giá về thực trạng phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn

huyện Củ Chi ............................................................................................................ 51

Chương 3: DỰ BÁO VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG HIỆU QUẢ PHÒNG

TÌNH HÌNH TỘI PHẠM TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CỦ CHI .......................... 62

3.1. Dự báo khả năng phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi,

Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới ............................................................ 62

3.2. Giải pháp tăng cường hiệu quả phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn

huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới ..................................... 66

KẾT LUẬN .............................................................................................................. 80

TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 81

PHỤ LỤC ................................................................................................................. 86

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

1 ANTT : An ninh trật tự

2 CAND : Công an nhân dân

3 CQĐT : Cơ quan điều tra

4 HĐND : Hội đồng nhân dân

5 TAND : Tòa án nhân dân

6 THTP : Tình hình tội phạm

7 TTHS : Tố tụng hình sự

8 TP.HCM : Thành phố Hồ Chí Minh

9 UBND : Ủy ban nhân dân

10 KSV : Kiểm sát viên

11 VKSND : Viện kiểm sát nhân dân

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1. Thống kê các hình thức mô hình tự quản trên địa bàn huyện Củ Chi (Giai

đoạn từ năm2014 đến năm 2018)

Bảng 2.2. Thống kê về hoạt động tuyên truyền trong phong trào Toàn dân bảo vệ an

ninh Tổ quốc trên địa bàn huyện Củ Chi (Giai đoạn từ năm 2014 đến năm

2018)

Bảng 2.3. Thống kê kết quả điều tra, khám phá tội phạm của Công an huyện Củ Chi

(Giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018)

Bảng 2.4. Thống kê kết quả thực hành quyền công tố, kiểm sát giải quyết các vụ án

hình sự của VKSND huyện Củ Chi (Giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018)

Bảng 2.5. Thống kê kết quả giải quyết các vụ án hình sự của Tòa án nhân dân huyện

Củ Chi (Giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018)

Bảng 2.6. Thống kê tội phạm và người phạm tội trên địa bàn huyện Củ Chi được đưa

ra xét xử ở hai cấp (Giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018)

Bảng 2.7. Cơ số tội phạm rõ trên địa bàn huyện Củ Chi (Giai đoạn từ năm 2014 đến

năm 2018)

Bảng 2.8. Thống kê tội phạm rõ trên địa bàn huyện Củ Chi (Giai đoạn từ năm 2014

đến năm 2018)

Bảng 2.9. Thống kê tình hình tội phạm rõ trên địa bàn huyện Củ Chi theo loại tội

phạm (Giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018)

Biểu 2.1. Cơ cấu tình hình tội phạm rõ trên địa bàn huyện Củ Chi theo loại tội phạm

(Giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018)

Bảng 2.10: Cơ cấu tình hình tội phạm rõ trên địa bàn huyện Củ Chi xét theo tiêu chí

địa bàn nơi xảy ra tội phạm (Giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018)

Bảng 2.11. Thống kê đặc điểm nhân thân người phạm tội trên địa bàn huyện Củ Chi,

TP.HCM (Giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018)

Bảng 2.12. Tỷ lệ giưa số tội phạm đã xét xử và số tội phạm được phát hiện trên địa

bàn huyện Củ Chi, TP.HCM (Giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018)

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm đến lợi ích hợp pháp

của các chủ thể trong xã hội, đe dọa, gây nguy hại cho an ninh, trật tự, an toàn xã hội

của mỗi quốc gia. Chính vì thế, phòng, chống tội phạm là một trong những nhiệm vụ

trọng yếu của các quốc gia trên thế giới. Ở Việt Nam, phòng, chống tội phạm là nội

dung quan trọng luôn được Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm, thể hiện qua các

chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về đấu tranh và

phòng ngừa tội phạm. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, trong những năm qua, các ngành,

các cấp đã triển khai đồng bộ, toàn diện nhiều nội dung, biện pháp đấu tranh phòng,

chống tội phạm, thu được nhiều kết quả quan trọng. Tuy nhiên, THTP hiện nay vẫn

diễn biến phức tạp, đặc biệt là tại một số địa phương cấp huyện, thuộc vùng ven của

các thành phố lớn trong đó có huyện Củ Chi, một huyện ngoại ô của TP.HCM.

Nằm cách trung tâm TP.HCM khoảng 60km về phía Tây Bắc, Củ Chi tiếp giáp

với nhiều địa phương khác như: Huyện Trảng Bàng (Tây Ninh), huyện Hóc Môn

(TP.HCM), Thành phố Thủ Dầu Một (Bình Dương), huyện Đức Hòa (Long An). Với

hệ thống hạ tầng đồng bộ và điều kiện vị trí địa lý thuận lợi, Củ Chi hiện nay là địa

phương thu hút mạnh nguồn vốn đầu tư trong nước và quốc tế, tạo điều kiện thuận

lợi cho phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội góp phần nâng cao chất lượng đời sống

nhân dân. Bên cạnh những mặt tích cực về phát triển kinh tế - xã hội nêu trên, huyện

Củ Chi vẫn tồn tại nhiều khó khăn, trong đó có vấn đề kiểm soát và kéo giảm tội

phạm. Trong 05 năm gần đây (từ năm 2014 đến năm 2018), THTP ở huyện Củ Chi

còn diễn biến phức tạp với số vụ phạm pháp hình sự luôn ở mức cao, trung bình mỗi

năm khoảng hơn 500 vụ. Trước tình hình đó, các cấp ủy đảng và chính quyền địa

phương đã chỉ đạo các ban, ngành, tổ chức và công dân tăng cường công tác

PNTHTP. Trong đó, lực lượng nòng cốt là các cơ quan Công an, VKSND và TAND

huyện Củ Chi đã tăng cường phối hợp, tích cực phát hiện, điều tra, truy tố và đưa ra

xét xử kịp thời hầu hết các vụ án hình sự xảy ra trên địa bàn, đáp ứng yêu cầu đấu

tranh phòng chống tội phạm, yêu cầu thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương,

được quần chúng nhân dân và dư luận xã hội đồng tình ủng hộ.

Theo số liệu thống kê hình sự, đến năm 2018, số vụ và số người phạm tội trên

địa bàn huyện Củ Chi đã được kéo giảm đáng kể so với năm 2014 nhưng nhiều loại

tội phạm đang có chiều hướng gia tăng với tính chất, mức độ nguy hiểm ngày càng

cao. Điều này cho thấy, mặc dù, công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm trên địa

bàn đã đạt được những hiệu quả nhất định, tuy nhiên, so với yêu cầu thực tế thì vẫn

còn bộc lộ nhiều thiếu sót, đòi hỏi cần có những giải pháp toàn diện và hiệu quả hơn

để kiểm soát và kéo giảm tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi trong thời gian tới.

Ngoài ra, từ góc độ lý luận, PNTHTP đã được quan tâm nghiên cứu, tuy nhiên

vẫn chưa có công trình nào nghiên cứu về PNTHTP trên địa bàn huyện Củ Chi. Do

đó, nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn về PNTHTP ở địa phương này chưa được nhận

thức thống nhất.

Từ tình hình trên, học viên cho rằng việc nghiên cứu đề tài luận văn thạc sĩ

“Phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí

Minh” đáp ứng được tính cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn.

2. Tình hình nghiên cứu đề tài

Vấn đề PNTHTP trong thời gian qua đã nhận được sự quan tâm nghiên cứu

của nhiều nhà khoa học, tác giả, thể hiện qua một số công trình khoa học sau đây:

- “Một số vấn đề lý luận về tình hình tội phạm ở Việt Nam” của TS. Phạm Văn

Tỉnh, Nxb.CAND, năm 2007;

- “Tội phạm học hiện đại và phòng ngừa tội phạm” - Sách chuyên khảo của

GS.TS. Nguyễn Xuân Yêm năm 2001, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội…

- “Phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng

Nai” của Lê Xuân Trường, Luận văn thạc sĩ luật học, Học viện Khoa học xã hội năm

2017…

- “Tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh”

của Trịnh Hùng, Luận văn thạc sĩ luật học, Học viện Khoa học xã hội, năm 2017;

Ngoài những công trình kể trên, còn có khá nhiều bài viết về PNTHTP ở nhiều

góc độ, phạm vi nghiên cứu khác nhau, tuy nhiên cho đến nay chưa có công trình

khoa học nào nghiên cứu một cách hệ thống và toàn diện về vấn đề PNTHTP trên địa

bàn huyện Củ Chi. Do đó, nội dung nghiên cứu của Luận văn này không trùng lặp

với các công trình nghiên cứu khoa học đã công bố.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

- Mục đích nghiên cứu:

Trên cơ sở nghiên cứu làm rõ lý luận và thực tiễn PNTHTP trên địa bàn huyện

Củ Chi, Luận văn tìm ra những giải pháp tăng cường PNTHTP trên địa bàn huyện

Củ Chi trong thời gian tới.

- Nhiệm vụ nghiên cứu:

Luận văn tập trung giải quyết các nhiệm vụ cụ thể sau đây:

+ Nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về phòng ngừa tình hình tội phạm;

+ Nghiên cứu thực trạng tình hình các tội phạm và phòng ngừa tình hình tội

phạm trên địa bàn huyện Củ Chi từ năm 2014 đến 2018 để tìm ra nguyên nhân của

những tồn tại, hạn chế trong công tác này.

+ Dự báo khả năng PNTHTP trên địa bàn huyện Củ Chi, TP.HCM; đề xuất

giải pháp, kiến nghị góp phần nâng cao hiệu quả PNTHTP trong thời gian tới trên địa

bàn này.

4. Đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu:

Đối tượng nghiên cứu của Luận văn là những vấn đề lý luận và thực trạng

PNTHTP trên địa bàn huyện Củ Chi; các giải pháp nâng cao hiệu quả PNTHTP trên

địa bàn này trong thời gian tới.

- Phạm vi nghiên cứu:

Đề tài nghiên cứu thực trạng PNTHTP trên địa bàn huyện Củ Chi, TP.HCM

trong thời gian 5 năm (từ năm 2014 đến năm 2018).

5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu

- Cơ sở lý luận:

Đề tài được nghiên cứu trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng của

chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng, Nhà nước ta về

đấu tranh phòng, chống tội phạm và tri thức khoa học chuyên ngành Tội phạm học.

- Phương pháp nghiên cứu:

Trong quá trình nghiên cứu Luận văn, ở mỗi Chương, học viên sử dụng các

phương pháp nghiên cứu cụ thể sau:

Ở Chương 1, học viên sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, nghiên

cứu và trích dẫn tài liệu nhằm làm rõ những vấn đề lý luận về PNTHTP.

Ở Chương 2, học viên sử dụng phương pháp phân tích, so sánh, khảo sát, để

làm rõ thực trạng PNTHTP trên địa bàn huyện Củ Chi, TP.HCM.

Ở Chương 3, học viên sử dụng phương pháp đánh giá thực trạng, dự báo tình

hình và đề ra các giải pháp PNTHTP trên địa bàn huyện Củ Chi, TP.HCM một cách

chính xác và hiệu quả.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn

- Về lý luận: Luận văn góp phần hoàn thiện lý luận của khoa học Tội phạm

học và bổ sung tri thức của người nghiên cứu về PNTHTP.

- Về thực tiễn: Kết quả nghiên cứu của Luận văn có thể là nguồn tài liệu tham

khảo cho việc hoạch định chính sách PNTHTP trên địa bàn huyện Củ Chi trong thời

gian tới; cùng đó có thể được dùng làm tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu, giảng

dạy về hoạt động PNTHTP.

7. Kết cấu của Luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo, Luận

văn gồm 3 chương

Chương 1. Những vấn đề lý luận chung về phòng ngừa tình hình tội phạm

Chương 2. Thực trạng phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ

Chi, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018

Chương 3. Dự báo và giải pháp tăng cường hiệu quả phòng ngừa tình hình tội

phạm trên địa bàn huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh

Chương 1

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÒNG NGỪA

TÌNH HÌNH TỘI PHẠM

1.1. Khái niệm, ý nghĩa của phòng ngừa tình hình tội phạm

1.1.1. Khái niệm phòng ngừa tình hình tội phạm

Theo Từ điển tiếng Việt, phòng ngừa là “phòng không cho điều bất lợi, tai hại

xảy ra” [53, tr.1339]. THTP được hiểu là “toàn bộ tình hình, cơ cấu, động thái, diễn

biến của các loại tội phạm hay từng loại tội phạm trong một giai đoạn nhất định xảy

ra trong một lĩnh vực, một địa phương, trong phạm vi quốc gia, khu vực hoặc toàn

thế giới trong một khoảng thời gian nhất định”.[62, tr.24]. Từ những nhận thức trên,

có thể hiểu về PNTHTP một cách khái quát như sau: Phòng ngừa tình hình tội phạm

là hoạt động phòng trước, không để cho trạng thái, xu thế phát triển của tội phạm

diễn biến theo chiều hướng tiêu cực hơn trên một địa bàn cụ thể và hướng tới triệt

tiêu hành vi phạm tội.

Ở góc độ cụ thể hơn, khái niệm “phòng ngừa tình hình tội phạm” đã được

nghiên cứu trong nhiều công trình khoa học và được hiểu theo những cách khác nhau,

điển hình như: Theo quan điểm của GS.TS Võ Khánh Vinh, “Phòng ngừa tình hình

tội phạm là hệ thống nhiều mức độ và biện pháp mang tính chất Nhà nước, xã hội và

Nhà nước – xã hội nhằm khắc phục các nguyên nhân và điều kiện của tội phạm hoặc

làm vô hiệu hóa (làm yếu; hạn chế) chúng và bằng cách đó làm giảm và dần dần loại

bỏ tình hình tội phạm” [57, tr.154]. Theo Giáo trình Tội phạm học của trường Đại

học Luật Hà Nội, “Phòng ngừa tình hình tội phạm là việc áp dụng một cách tổng thể

các biện pháp kinh tế, chính trị, tư tưởng, pháp luật… do các cơ quan, các tổ chức

và công dân tiến hành dưới sự lãnh đạo của Đảng nhằm xóa bỏ hoặc vô hiệu hóa các

nguyên nhân, điều kiện phạm tội; không để cho tội phạm xảy ra; làm giảm tội phạm

và tiến tới loại trừ hoàn toàn tình hình tội phạm ra khỏi đời sống xã hội” [51, tr.210].

Qua nghiên cứu, học viên nhận thấy, về cơ bản, các nhà nghiên cứu đều thống

nhất chỉ ra những vấn đề cốt lõi của khái niệm PNTHTP, đó là:

Thứ nhất, PNTHTP là nhiệm vụ chung của toàn xã hội nên cần có sự tham gia

đóng góp tích cực của tất cả các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội và mọi công dân.

Phải phát huy được sức mạnh tổng hợp của quần chúng lao động dưới sự lãnh đạo,

chỉ huy thống nhất của các cấp ủy Đảng và chính quyền.

Thứ hai, PNTHTP là việc sử dụng tổng thể các biện pháp chính trị - tư tưởng,

kinh tế - xã hội, văn hóa - giáo dục, pháp luật, quản lý nhà nước… để kiểm soát và

tiến tới loại trừ THTP ra khỏi đời sống xã hội.

Thứ ba, PNTHTP mang tính hệ thống, đồng bộ nên đòi hỏi phải kết hợp chặt

chẽ giữa công tác phòng ngừa và đấu tranh, trong đó phòng ngừa là chính, lấy kết quả

phòng ngừa để chủ động tấn công tội phạm. Do đó, phải tiến hành đồng thời những

hoạt động phòng ngừa chung (phòng ngừa xã hội) và phòng ngừa riêng (phòng ngừa

nghiệp vụ).

Ngoài ra, để có thể nhận thức một cách đúng đắn, toàn diện những vấn đề về

PNTHTP, học viên cho rằng cần nhận thức được nguyên nhân và điều kiện của THTP

bởi mọi hiện tượng đều có nguyên nhân xuất hiện, tồn tại, tiêu vong và bản thân

THTP cũng được hiểu là “một hiện tượng xã hội, pháp lý tiêu cực...” [51, tr.14]. Theo

đó, lý luận khoa học Tội phạm học đã chỉ ra rằng: “Nguyên nhân và điều kiện của

tình hình tội phạm được hiểu là hệ thống các hiện tượng xã hội tiêu cực trong hình

thái kinh tế - xã hội tương ứng quyết định sự ra đời của tình hình tội phạm như là

hậu quả của mình” [51, tr. 81]. Về mối quan hệ giữa PNTHTP và nguyên nhân, điều

kiện của THTP, TS. Đào Trí Úc đã viết: “Ở mức độ toàn xã hội, tội phạm phải được

coi là một bộ phận, một yếu tố được đặt trong mối liên hệ mật thiết với các quá trình

và các hiện tượng khác, trong đó có các hiện tượng tích cực và cả tiêu cực… Tội

phạm không chỉ xuất phát từ những quá trình sai trái, tiêu cực mà còn từ những quá

trình khác không thể coi là tiêu cực… Các quá trình xã hội là nguyên nhân của tội

phạm và là yếu tố quyết định tính chất, trạng thái, biến động của tội phạm… Nhìn

nhận tội phạm trong một tổng thể xã hội rộng hẹp khác nhau như vậy cho phép chúng

ta có sự lý giải khoa học và có cơ sở thực tiễn… để xây dựng những biện pháp đấu

tranh đồng bộ” [42, tr.80]. Như vậy, chúng ta có thể dựa trên mối quan hệ biến chứng

giữa nguyên nhân, điều kiện của THTP với THTP để nhận thức rằng: Để PNTHTP

nhất thiết phải ngăn chặn và loại trừ tất cả các yếu tố là nguyên nhân, điều kiện của

THTP thuộc về tất cả các mặt như: Kinh tế, xã hội, văn hóa, tư tưởng…

Với những nhận thức về khái niệm PNTHTP như đã nêu trên, học viên cho

rằng dưới góc độ khoa học có thể hiểu về PNTHTP như sau:

Phòng ngừa tình hình tội phạm là hoạt động của các cơ quan, tổ chức, cá nhân

sử dụng tổng hợp các biện pháp nhà nước và xã hội tác động vào nguyên nhân, điều

kiện làm phát sinh tình hình tội phạm xảy ra ở một địa bàn cụ thể trong khoảng thời

gian nhất định, đồng thời tiến hành những biện pháp kịp thời phát hiện, xử lý tội

phạm theo thẩm quyền nhằm từng bước làm giảm và tiến tới loại trừ tội phạm ra khỏi

đời sống xã hội.

Với khái niệm này, nội dung của PNTHTP đã được xác định cụ thể, bao gồm:

Các hoạt động phòng ngừa chung (phòng ngừa xã hội) và các hoạt động phòng ngừa

riêng (phòng ngừa nghiệp vụ). Trong đó, phòng ngừa chung là hệ thống các biện pháp

của Nhà nước và xã hội sử dụng tổng hợp các biện pháp kinh tế, chính trị, tư tưởng,

văn hóa, giáo dục, pháp luật… nhằm hạn chế, loại trừ nguyên nhân, điều kiện của

tình hình các tội phạm. Phòng ngừa riêng là hoạt động của các cơ quan chức năng sử

dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ để khắc phục những nguyên nhân, điều kiện

cụ thể dẫn đến việc phạm tội, phát hiện, ngăn chặn, xử lý kịp thời các hành vi phạm

tội, quản lý, giáo dục đối tượng phạm tội để trở thành công dân có ích cho xã hội.

Đồng thời, khái niệm cũng đã chỉ rõ chủ thể tham gia vào hoạt động PNTHTP là tất

cả các cơ quan Nhà nước, tổ chức xã hội, tập thể người lao động và mọi công dân.

Qua nghiên cứu các tư liệu khoa học liên quan đến vấn đề PNTHTP, học viên

nhận thấy có một số quan điểm riêng, khác biệt của người nghiên cứu so với tổng thể

chung các công trình khoa học khác, điển hình như:

- Quan điểm cho rằng không tồn tại khái niệm “phòng ngừa tình hình tội phạm”

Với bản chất là hiện tượng xã hội, sự xuất hiện, vận động và phát triển của

THTP không nằm các quy luật khách quan, đặc biệt là quy luật nhân - quả. Lý luận

khoa học Tội phạm học về THTP và nguyên nhân, điều kiện của THTP đã chỉ ra rằng:

THTP là hiện tượng xã hội có nguồn gốc từ các quan hệ và điều kiện xã hội, phát

triển theo những sự thay đổi của các điều kiện đó. Do đó, để hạn chế và dần triệt tiêu

THTP cần thiết phải ngăn chặn và loại trừ các nguyên nhân, điều kiện của THTP đó.

Sự phù hợp của mối liên hệ nêu trên - mối liên hệ giữa hoạt động phòng ngừa và

nguyên nhân, điều kiện của THTP - với các quy luật khách quan không cho phép

chúng ta phủ nhận sự tồn tại của khái niệm “phòng ngừa tình hình tội phạm” trong

khoa học Tội phạm học.

- Quan điểm đồng nhất hai khái niệm “phòng ngừa tình hình tội phạm” và

“phòng ngừa tội phạm”

Qua nghiên cứu một số bài viết, công trình khoa học, học viên nhận thấy khái

niệm “phòng ngừa tội phạm” được sử dụng với nghĩa tương đồng với khái niệm

“phòng ngừa tình hình tội phạm” như đã phân tích nêu trên. Học viên cho rằng không

thể đồng nhất hai khái niệm “phòng ngừa tình hình tội phạm” và “phòng ngừa tội

phạm” bởi những lý do sau đây:

Trước hết, có thể dễ dàng nhận thấy cả hai thuật ngữ “phòng ngừa tình hình

tội phạm” và “phòng ngừa tội phạm” đều sử dụng từ “phòng ngừa” kết hợp với hai

thuật ngữ khác nhau là “tội phạm” và “tình hình tội phạm”. Trong khoa học Tội phạm

học, “tội phạm” và “tình hình tội phạm” không phải là hai khái niệm có nội hàm giống

nhau. Tội phạm là bản thân hiện tượng còn THTP là trạng thái và xu thế vận động

của hiện tượng đó. Tội phạm là một hành vi cụ thể xâm hại một hoặc nhiều quan hệ

xã hội được Luật hình sự bảo vệ còn THTP là tổng thể các hiện tượng tiêu cực nguy

hiểm nhất của xã hội, là hiện tượng xã hội phản ánh đầy đủ những vấn đề cơ bản nhất

liên quan đến toàn bộ tội phạm xảy ra trong xã hội đó ở phạm vi không gian và thời

gian xác định. Nói cách khác, trong Tội phạm học, tội phạm và THTP có mối quan

hệ với nhau, đó là “mối quan hệ tuân theo quy luật giữa toàn thể và bộ phận, cái

chung và cái đơn nhất, giữa hệ thống và bộ phận” [51, tr.80]. Do đó, không thể đồng

nhất tội phạm và THTP và cũng không thể đồng nhất khái niệm về “phòng ngừa tình

hình tội phạm” và “phòng ngừa tội phạm”.

Như vậy, trên cơ sở thống nhất khái niệm về PNTHTP như đã nêu trên, cho

phép học viên đưa ra quan điểm phản biện đối với những ý kiến khác nhau liên quan

đến thuật ngữ “phòng ngừa tình hình tội phạm” và các thuật ngữ khác có liên quan.

Mặc dù có thể ý kiến phản biện chưa thật sự sâu sắc, tuy nhiên cũng đã cho thấy sự

hiểu biết nhất định của học viên về bản chất của hoạt động PNTHTP.

1.1.2. Ý nghĩa của phòng ngừa tình hình tội phạm

Về mặt lý luận, PNTHTP là một trong những nội dung quan trọng, chiếm vị

trí đặc biệt của lý luận về Tội phạm học, vừa là mục tiêu, là chức năng cơ bản của

Tội phạm học. Bởi, “suy cho cùng thì mục đích của khoa học về Tội phạm học chính

là để PNTHTP, để cho tội phạm không xảy ra, không gây ra các hậu quả nguy hiểm

cho xã hội” [55, tr.185].

Về mặt thực tiễn, PNTHTP là hoạt động có tính chiến lược lâu dài, hỗ trợ và

tạo điều kiện cho các hoạt động đấu tranh phòng, chống tội phạm khác. PNTHTP tốt

tác động tích cực đến các lĩnh vực khác của quá trình xây dựng và phát triển đất nước

như kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng... Ngoài ra, PNTHTP còn mang ý

nghĩa chính trị xã hội sâu sắc bởi làm tốt công tác PNTHTP giúp giữ vững an ninh

quốc gia, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ tài sản của xã hội, tính mạng, sức khỏe, danh

dự, nhân phẩm của mọi người dân. Đối với hoạt động của các cơ quan bảo vệ pháp

luật như CQĐT, VKSND, TAND, việc làm tốt công tác phòng ngừa giúp làm giảm

tải áp lực công việc, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan này, làm

tăng niềm tin của nhân dân vào các cơ quan bảo vệ pháp luật và chế độ XHCN.

Phòng ngừa THTP tốt cũng góp phần làm tiết kiệm sức lao động của nhân viên

nhà nước cũng như của công dân trong các hoạt động điều tra, truy tố, xét xử và giáo

dục, cải tạo người phạm tội. PNTHTP còn mang ý nghĩa kinh tế sâu sắc, làm giảm

các chi phí liên quan đến việc xử lý tội phạm, giảm gánh nặng cho ngân sách nhà

nước, nghĩa là tiền thuế của người dân sẽ được dùng cho các công việc phúc lợi khác

thay vì dùng cho việc xử lý tội phạm.

Những phân tích cụ thể về bản chất và ý nghĩa của PNTHTP trên đây cho thấy

việc nghiên cứu về PNTHTP vừa là nhu cầu, vừa là đòi hỏi của các nhà nghiên cứu

và nhà thực tiễn trong đấu tranh phòng chống tội phạm. Bởi chỉ có tri thức khoa học

về PNTHTP mới mang lại cho họ sự hiểu biết thấu đáo và toàn diện những vấn đề có

liên quan trong lý luận để vận dụng vào thực tiễn. Về điều này, TS. Đào Trí Úc đã

khẳng định: “Trong lĩnh vực quan trọng là đấu tranh chống tội phạm, bảo vệ con

người, bảo vệ những giá trị cao quý của xã hội ta thì sự nhận thức phải là sự nhận

thức khoa học.” [51, tr.73].

1.2. Nội dung phòng ngừa và các nguyên tắc phòng ngừa tình hình tội phạm

1.2.1. Nguyên tắc phòng ngừa tình hình tội phạm

- Nguyên tắc Đảng lãnh đạo: Điều 4 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ

nghĩa Việt Nam năm 2013 quy định: “Đảng Cộng sản Việt Nam là lực lượng lãnh

đạo Nhà nước và xã hội”. Phòng ngừa THTP là một hoạt động mang tính Nhà nước

và xã hội nên nó cũng nằm dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Nội dung

của nguyên tắc Đảng lãnh đạo thể hiện ở chỗ mọi hoạt động PNTHTP cũng như hoạt

động của các chủ thể tiến hành các hoạt động phòng ngừa tội phạm đều được đặt dưới

sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam với lý luận khoa học chủ đạo là chủ nghĩa

Mác – Lênin kết hợp với Tư tưởng Hồ Chi Minh làm nền tảng tư tưởng. Với vai trò

là tổ chức chính trị lãnh đạo đất nước, Đảng Cộng sản Việt Nam đề ra các chủ trương,

đường lối định hướng cho hoạt động phòng chống tội phạm nói chung theo từng giai

đoạn, từng thời kỳ phát triển của đất nước; từng bước hoàn thiện, cả tổ chức bộ máy

các cơ quan đấu tranh phòng chống tội phạm. Để thực hiện được vai trò lãnh đạo của

mình, ngoài việc đề ra các chủ chương, đường lối, Đảng còn hiện thực hóa những chủ

trương đường lối đó qua hoạt động cụ thể của từng Đảng viên.

- Nguyên tắc pháp chế XHCN: Mặc dù mục đích của hoạt động PNTHTP là

bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ, bảo vệ thành quả cách mạng, bảo vệ tính mạng và tài

sản hợp pháp của nhân dân… nhưng không phải vì thế mà hoạt động phòng ngừa có

thể được thực hiện bằng mọi phương pháp, cách thức khác nhau bất chấp quy định

của pháp luật, miễn đạt được mục đích đề ra. Hoạt động PNTHTP cần tuân thủ nguyên

tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa. Nội dung của nguyên tắc pháp chế XHCN đòi hỏi hoạt

động PNTHTP phải có cơ sở pháp luật, phải phù hợp với các quy định của Hiến pháp,

các Bộ luật, Luật… Để đảm bảo nguyên tắc này, đòi hỏi các chủ thể phòng ngừa (đặc

biệt là cơ quan bảo vệ pháp luật) phải tuân thủ nghiêm chỉnh các quy định pháp luật,

không được lạm dụng pháp luật để làm sai đường lối, chính sách, pháp luật. Bên cạnh

đó, pháp luật cũng phải được phổ biến, tuyên truyền trong nhân dân để người dân

hiểu và làm theo đúng các quy định của pháp luật, đồng thời nâng cao hiệu quả giám

sát của nhân dân đối với các hoạt động PNTHTP của các cơ quan bảo vệ pháp luật.

- Nguyên tắc dân chủ: Thực tiễn cũng cho thấy muốn hoạt động PNTHTP đạt

hiệu quả cao phải có tham gia của đông đảo mọi tầng lớp nhân dân trong xã hội. Điều

này chỉ đạt được khi mọi người được dân chủ bàn bạc, phát huy sáng kiến, sáng tạo,

đặc biệt là từng công dân phải được tham gia theo đúng cơ chế: “Dân biết, dân bàn,

dân làm, dân kiểm tra”. Để làm được điều này thì trong PNTHTP cũng phải thực sự

lấy dân làm gốc, phải thật sự tôn trọng, bảo vệ và phát huy quyền làm chủ của nhân

dân. Bên cạnh đó, các cơ quan Đảng, chính quyền, các cơ quan bảo vệ pháp luật phải

thật sự được củng cố trong sạch, vững mạnh là chỗ dựa vững chắc để nhân dân phát

huy quyền làm chủ của mình trong PNTHTP. Ngoài ra, để các tầng lớp nhân dân tích

cực tham gia phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc cần phải làm tốt công tác

tuyên truyền, vận động từ đó hiểu được tâm tư, nguyện vọng của nhân dân; đặc biệt

phải làm để dân tin, dân phục, dân yêu, dân tự nguyện tham gia vào công cuộc đấu

tranh PNTHTP.

- Nguyên tắc nhân đạo: Nguyên tắc nhân đạo là nguyên tắc xuyên suốt quá

trình và toàn bộ hoạt động PNTHTP. Nguyên tắc nhân đạo vừa thể hiện sự mong

muốn của xã hội, đồng thời vừa thể hiện bản chất tốt đẹp của chế độ ta, đó là bằng

mọi biện pháp không để cho bất cứ thành viên nào trong xã hội đi vào con đường

phạm tội. Nguyên tắc nhân đạo trong PNTHTP đòi hỏi các biện pháp phòng ngừa

được xây dựng và áp dụng trong thực tiễn không được hạ thấp nhân phẩm, danh dự,

các quyền cơ bản của con người mà phải hướng đến việc định hướng hành vi, lối sống

cho họ theo hướng hòa nhập với xã hội, làm những việc có ích cho xã hội. Nguyên

tắc này còn đòi hỏi hoạt động PNTHTP phải kết hợp hài hòa, đúng mức độ biện pháp

cưỡng chế với thuyết phục theo hướng tăng cường sự thuyết phục, giáo dục. Tuy

nhiên, các chủ thể phòng ngừa đặc biệt là các cơ quan bảo vệ pháp luật cần phải chú

ý tới hiệu quả của việc áp dụng và thực hiện các biện pháp chính sách nhân đạo để

loại trừ tội phạm chứ không phải để tội phạm lợi dung hoạt động.

- Nguyên tắc phân công, phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng, các biện pháp

PNTHTP: Họat động PNTHTP bao giờ cũng mang tính xã hội nên nó là trách nhiệm

của toàn xã hội nhưng đồng thời mỗi lực lượng, mỗi ngành, mỗi cấp lại có chức năng

nhiệm vụ khác nhau, nội dung, đối tượng phòng ngừa khác nhau, suy cho cùng đều

nhằm mục đích để phòng ngừa tội phạm. Do đó, trong hoạt động PNTHTP phải có

sự phối hợp của nhiều ngành, nhiều cấp, sử dụng tổng hợp sức mạnh của nhiều lực

lượng, nhiều biện pháp, phương tiện. Tuy nhiên, cần phải xác định trách nhiệm cụ

thể, rõ ràng cho từng lực lượng, có như vậy mới tránh được sự chồng chéo, tránh

được tình trạng đùn đẩy trách nhiệm. Nguyên tắc phân công, phối hợp chặt chẽ giữa

các lực lượng, các biện pháp PNTHTP đòi hỏi hoạt động PNTHTP phải đặt trong một

cơ chế phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng, có sự điều hành thống nhất giữa các cơ quan

chuyên trách và không chuyên trách, giữa các cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội,

các tổ chức kinh tế và mọi công dân, giữa trung ương với địa phương.

- Nguyên tắc khoa học và tiến bộ: Điều kiện, hoàn cảnh xã hội luôn có thay

đổi, kéo theo sự thay đổi của THTP tại một địa bàn cụ thể. Điều đó đòi hỏi hoạt động

PNTHTP cũng phải được tiến hành phù hợp với sự thay đổi đó mới đảm bảo hiệu quả

của công tác phòng ngừa. Bên cạnh đó, PNTHTP là hoạt động của toàn xã hội bao

gồm nhiều lực lượng tham gia với rất nhiều các biện pháp, do đó đòi hỏi hoạt động

phòng ngừa phải được tiến hành một cách khoa học. Chính vì vậy, trong PNTHTP,

việc áp dụng nguyên tắc khoa học và tiến bộ trong áp dụng các biện pháp PNTHTP

là rất cần thiết. Để thực hiện nguyên tác này, các hoạt động PNTHTP phải luôn được

cải tiến, được áp dụng các thành tựu khoa học mới, trang thiết bị mới, hiện đại. Ngoài

ra, các chủ thể cần phải nghiên cứu đưa ra được các quy trình, phương pháp khoa

học, tiến bộ đảm bảo cho việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa diễn ra một cách

phù hợp, tiết kiệm và hiệu quả nhất.

Tất cả các nguyên tắc cơ bản trên tạo thành một hệ thống tư tưởng vững chắc

cho tổ chức và hoạt động của hệ thống phòng ngừa tình hình tội phạm. Việc tuân thủ

nghiêm và nhất quán các nguyên tắc đó trong thực tiễn sẽ đảm bảo hiệu quả cao của

hoạt động PNTHTP trên địa bàn cụ thể.

1.2.2. Nội dung phòng ngừa tình hình tội phạm

Thứ nhất, tiến hành các hoạt động tạo ra những biến đổi, những tác động làm

biến mất những nguyên nhân và điều kiện của THTP.

Các hoạt động tạo ra những biến đổi, những tác động làm biến mất những

nguyên nhân và điều kiện của THTP bao gồm: Xóa bỏ môi trường không thuận lợi

cho sự hình thành những đặc điểm tâm lý cá nhân tiêu cực trong nhân thân người

phạm tội; xóa bỏ tình huống, hoàn cảnh phạm tội; khắc phục nhanh những sơ hở,

thiếu sót yếu kém trong quản lý nhà nước, quản lý xã hội về mọi mặt, hoàn thiện hệ

thống pháp luật, tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra xã hội; thực hiện

các chính sách kinh tế, xã hội, văn hóa – giáo dục, giúp đỡ các thành viên trong cộng

đồng xã hội phát triển.

Thứ hai, phát hiện, ngăn chặn, xử lý đối với tội phạm và người phạm tội, đảm

bảo không bỏ lọt tội phạm nhưng cũng không làm oan, sai.

Việc ngăn chặn hành vi phạm tội chính là nội dung của PNTHTP vì có sự tác

động đến đối tượng trước khi thực hiện hành vi phạm tội, làm cho tội phạm không

xảy ra, không gây ra hậu quả, thiệt hại cho các quan hệ xã hội. Ngăn chặn là hoạt

động mang tính tức thời, cấp bách, khi đối tượng đang có ý đồ, âm mưu và chuẩn bị

thực hiện hành vi phạm tội. Trong những trường hợp tội phạm đã xảy ra trong thực

tế thì việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội là cần thiết. Tác dụng

PNTHTP phát huy ngay khi áp dụng các biện pháp ngăn chặn, tiến hành đúng các thủ

tục tố tụng và áp dụng các hình phạt hợp lý. Trung tâm của nội dung này là sự hoạt

động có hiệu quả của hệ thống các cơ quan có thẩm quyền trong việc điều tra, khởi

tố, truy tố, xét xử, thi hành án hình sự.

1.3. Các chủ thể thực hiện hoạt động phòng ngừa và biện pháp phòng

ngừa tình hình tội phạm

1.3.1. Các chủ thể thực hiện hoạt động phòng ngừa tình hình tội phạm

Theo Đại Từ điển Tiếng Việt, chủ thể là “đối tượng gây ra hành động trong

quan hệ đối lập với đối tượng bị hành động là khách thể” [61, tr.394]. Nói cách khác,

chủ thể có thể là cá nhân hay tổ chức tiến hành các hoạt động nhận thức, cải tạo thế

giới và có thể phân chia thành nhiều loại chủ thể khác nhau dựa trên đặc điểm, tính

chất của các hoạt động. Từ đó, chúng ta có thể hiểu rằng: Chủ thể thực hiện hoạt động

PNTHTP được hiểu là tất cả những người và tổ chức tham gia hoạt động phòng ngừa

tội phạm một cách thường xuyên và có hệ thống. Căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ

của mình, mỗi chủ thể tham gia PNTHTP với những vai trò khác nhau. Trong

PNTHTP, các chủ thể tham gia vào hoạt động này bao gồm:

- Các tổ chức của Đảng cộng sản Việt Nam: Đảng cộng sản Việt Nam giữ vai

trò đặc biệt quan trọng trong toàn bộ tiến trình cách mạng Việt Nam, trong đó có quá

trình tiến hành hoạt động PNTHTP trong phạm vi cả nước và ở từng địa phương. Vai

trò lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam trong PNTHTP thể hiện ở những nội dung

sau: Định hướng công tác phòng ngừa tội phạm ở mỗi giai đoạn cách mạng, thể hiện

qua các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng; lãnh đạo toàn diện, trực tiếp nhiều mặt đối với

cơ quan chuyên trách, phòng chống tội phạm; kiểm tra, giám sát để kịp thời uốn nắn

nhằm khắc phục những sai sót, khuyết điểm trong hoạt động phòng ngừa tội phạm.

- Quốc hội, HĐND các cấp: Quốc hội, HĐND các cấp là cơ quan quyền lực

của Nhà nước ở Trung ương và địa phương. Trong phạm vi thẩm quyền, Quốc hội,

HĐND các cấp ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về những vấn đề PNTHTP

và các vi phạm pháp luật khác; kiểm tra, giám sát việc tuân thủ pháp luật trong các

hoạt động PNTHTP của các cơ quan, tổ chức xã hội; quyết định các chủ trương, biện

pháp về kinh tế xã hội quan trọng góp phần xóa bỏ các nguyên nhân, điều kiện của

THTP; đồng thời đưa ra các biện pháp PNTHTP hiệu quả.

- Chính phủ, UBND các cấp: Chính phủ và UBND các cấp có vai trò quan

trọng trong hoạt động PNTHTP, bởi vì đây là các cơ quan quản lý, tổ chức, điều hành,

phối hợp, đảm bảo điều kiện cần thiết cho phòng ngừa. Vai trò của các cơ quan này

trong PNTHTP thể hiện ở các hoạt động: Xây dựng và thực hiện các kế hoạch phát

triển kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục gắn liền với nhiệm vụ PNTHTP; xây dựng các

chương trình, kế hoạch phòng chống tội phạm (cấp quốc gia hay ở địa phương), phát

động quần chúng tham gia bảo vệ ANTT; tổ chức, hướng dẫn các chủ thể khác nhau

tiến hành phòng ngừa hiệu quả theo một kế hoạch thống nhất; thanh tra, kiểm tra,

giám sát hoạt động phòng ngừa của các cơ quan do mình quản lý, kịp thời sửa đổi,

bổ sung, hoàn thiện các văn bản pháp luật nhằm đáp ứng yêu cầu của công tác

PNTHTP.

- Các cơ quan bảo vệ pháp luật: Hệ thống các cơ quan này bao gồm: Công an,

TAND, VKSND, các cơ quan thuộc Bộ tư pháp… Các cơ quan này có chức năng

chung là đấu tranh chống tội phạm và tham mưu cho các cấp ủy Đảng và chính quyền

đề ra các chủ trương, chính sách trong lĩnh vực bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an

toàn xã hội. Vai trò của các cơ quan này được thể hiện như sau: Nghiên cứu, phân

tích THTP, xác định nguyên nhân, điều kiện của THTP đó, soạn thảo, đề xuất các

biện pháp phòng ngừa; sử dụng các biện pháp phù hợp với quy định của pháp luật và

các biện pháp chuyên môn nghiệp vụ theo chức năng của mình để trực tiếp tiến hành

PNTHTP; làm lực lượng nòng cốt, xung kích trên mặt trận phòng, chống tội phạm

đồng thời hướng dẫn các tổ chức xã hội, quần chúng nhân dân trong phòng ngừa tội

phạm. Mỗi chủ thể trong hệ thống các cơ quan chuyên trách nói trên còn có các chức

năng, nhiệm vụ riêng biệt trong phòng ngừa tội phạm, cụ thể: Cơ quan Công an tham

gia với vai trò là lực lượng nòng cốt, xung kích trên mặt trận bảo vệ an ninh chính trị,

trật tự, an toàn xã hội với lợi thế về lực lượng, phương tiện nghiệp vụ trong phòng

ngừa tội phạm.VKSND các cấp tiến hành PNTHTP theo chức năng, nhiệm vụ của

mình, đó là thực hành quyền công tố, kiểm sát việc tuân theo pháp luật của các cơ

quan có thẩm quyền trong quá trình giải quyết các vụ án hình sự, ngay từ khi tiếp

nhận tin báo, tố giác về tội phạm.TAND các cấp tham gia PNTHTP thông qua hoạt

động xét xử và quyết định hình phạt đối với người phạm tội. Các cơ quan thuộc Bộ

tư pháp tham gia PNTHTP thông qua việc đưa ra những dáng kiến pháp luật, trực tiếp

tham gia vào việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, nhất là pháp luật hình sự,

TTHS và thi hành án hình sự, góp phần nâng cao hiệu quả công tác PNTHTP.

- Các tổ chức chính trị- xã hội, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tập thể

lao động: Các tổ chức chính trị - xã hội được Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ

nghĩa Việt Nam thừa nhận gồm: Mật trận tổ quốc Việt Nam và các thành viên như:

Tổng liên đoàn lao động Việt Nam, Hội cựu chiến binh, Hội nông dân, Hội phụ nữ,

Đoàn thanh niên… Các tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp như Hội luật gia, Hội

nhà báo… Tập thể lao động là tập hợp những người lao động có quan hệ với nhau về

công việc trong phạm vi sử dụng lao động nhất định. Tùy thuộc vào chức năng, nhiệm

vụ và quyền hạn của mình mà mỗi tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội

– nghề nghiệp, tập thể lao động có những nét đặc thù riêng, có nội dung và biện pháp

tham gia vào hoạt động PNTHTP khác nhau, chủ yếu là góp phần vào việc thực hiện

các nhiệm vụ chính trị, kinh tế xã hội của tổ chức mình; kịp thời phát hiện những sai

sót trong quản lý kinh tế, xã hội của các cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền, đưa

ra đề nghị khắc phục có tính chất thuyết phục, Các hoạt động này giúp nhà nước kịp

thời ngăn chặn những hiện tượng phạm tội, làm sáng tỏ nguyên nhân, điều kiện của

THTP tại địa phương.

- Cá nhân: Là lực lượng đông đảo, trực tiếp sinh sống, lao động, học tập trên

những địa bàn nhất định, sự tham gia của các cá nhân trong công tác PNTHTP có vai

trò rất quan trọng, thông qua những đóng góp nhất định của mỗi người như: Thực

hiện tốt các quyền, nghĩa vụ của công dân đã được quy định trong Hiến pháp, tích

cực tham gia hoạt động PNTHTP; tích cực, chủ động phát hiện mọi hoạt động của tội

phạm và thông báo cho các cơ quan chức năng; tham gia nhiệt tình vào công tác giáo

dục, cảm hoá các đối tượng có liên quan đến hoạt động phạm tội tại cộng đồng dân

cư; phối hợp tham gia, giúp đỡ các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội trên địa bàn cá

nhân đó sinh sống, làm việc.

1.3.2. Các biện pháp phòng ngừa tình hình tội phạm

Theo Đại từ điển Tiếng Việt, biện pháp được hiểu là “cách làm, cách thức tiến

hành, giải quyết một vấn đề cụ thể” [61, tr.161]. Như vậy, có thể hiểu biện pháp

PNTHTP là cách làm của các chủ thể để tác động vào nguyên nhân, điều kiện làm

phát sinh THTP xảy ra ở một địa bàn cụ thể trong khoảng thời gian nhất định, đồng

thời kịp thời phát hiện, xử lý tội phạm theo thẩm quyền nhằm từng bước làm giảm và

tiến tới loại trừ tội phạm ra khỏi đời sống xã hội. Theo đó, PNTHTP có thể được tiến

hành bằng hệ thống các biện pháp khác nhau, trong đó có các biện pháp phòng ngừa

chung và các biện pháp phòng ngừa riêng.

Các biện pháp phòng ngừa chung (còn gọi là các biện pháp phòng ngừa xã

hội) là những biện pháp phòng ngừa gắn liền với việc giải quyết các nhiệm vụ chung

của xã hội, được thực hiện trong quá trình xây dựng và phát triển mọi mặt của đời

sống xã hội nhằm thủ tiêu nguyên nhân và điều kiện phát sinh tội phạm. Những biện

pháp này gắn liền với các hoạt động của Nhà nước, của xã hội như hoạt động phát

triển kinh tế - xã hội; hoạt động tổ chức quản lý xã hội; hoạt động chính trị, tư tưởng,

văn hóa, giáo dục, hoạt động xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật… nên được

gọi tên theo lĩnh vực hoạt động đó của xã hội như: Biện pháp kinh tế - xã hội; biện

pháp chính trị - tư tưởng; biện pháp tổ chức, quản lý xã hội; biện pháp văn hóa - giáo

dục; biện pháp pháp luật...

Các biện pháp phòng ngừa riêng (còn gọi là các biện pháp phòng ngừa nghiệp

vụ) là những biện pháp mang tính đặc trưng chuyên môn của từng ngành, từng lực

lượng để tập trung PNTH nói chung, phòng ngừa từng nhóm tội phạm cũng như

phòng ngừa tội phạm cụ thể. Đây là những biện pháp có tính chuyên môn, nghiệp vụ

rõ rệt tác động vào con người cụ thể có nguy cơ thực hiện tội phạm nhằm ngăn chặn

hoạt động phạm tội của họ.

Giữa hai nhóm biện pháp phòng ngừa tội phạm trên luôn có mối quan hệ tương

hỗ lẫn nhau, trong đó các biện pháp phòng ngừa xã hội tạo nền tảng thực tiễn cho

hoạt động phòng ngừa riêng, đồng thời tiến hành các biện pháp phòng ngừa riêng để

giải quyết tốt những vấn đề cụ thể sẽ nâng cao hiệu quả công tác PNTHTP nói chung.

1.3.2.1. Các biện pháp phòng ngừa chung

- Biện pháp kinh tế - xã hội: Thực tiễn cho thấy, THTP là kết quả của nhiều

nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân sâu xa từ yếu tố tiêu cực thuộc về lĩnh vực

kinh tế - xã hội như: Nền kinh tế kém phát triển, tình trạng thừa lao động, thiếu việc

làm, mức thu nhập thấp, không ổn định, đời sống bấp bênh của một bộ phận người

dân trong xã hội và khoảng cách giàu, nghèo ngày càng lớn… đã làm cho nhiều người

mong muốn làm giàu bằng mọi giá dẫn đến sa vào con đường phạm tội. Vì vậy, để

PNTHTP, trước mắt và lâu dài phải tập trung xử lý các vấn đề về kinh tế, xã hội bằng

các biện pháp tích cực như: Xây dựng những cơ chế hợp lý để phát triển kinh tế, mở

rộng sản xuất, kinh doanh; tạo thêm việc làm cho người lao động; cải cách tiền lương,

nâng cao mức sống, cải thiện điều kiện sinh hoạt, đời sống cho người dân, nhất là đối

với những hộ nghèo, những bà con ở vùng sâu, vùng xa, gặp khó khăn về kinh tế.

- Biện pháp chính trị - tư tưởng:Đây là biện pháp tác động vào ý thức, tư

tưởng, tâm lý của con người nhằm nâng cao ý thức giác ngộ chính trị, tăng cường sự

hiểu biết của người dân về tác hại của tội phạm, nâng cao ý thức về trách nhiệm công

dân để họ tự giác đấu tranh phòng, chống tội phạm. Việc tích cực sử dụng các biện

pháp tuyên truyền, giáo dục ý thức chính trị, xây dựng tư tưởng phòng, chống các

hành vi phạm tội là rất cần thiết, vì sẽ giúp cho mọi người, trong đó có cả những đối

tượng sẵn có tâm lý phạm tội nhận thức được những vấn đề sai trái của hành vi phạm

tội mà ngăn ngừa được những hành vi lệch chuẩn, không đi vào con đường phạm tội.

- Biện pháp tổ chức – quản lý xã hội: Sơ hở trong tổ chức và quản lý xã hội

là điều kiện thuận lợi cho việc hình thành ý thức, động cơ phạm tội; tình trạng quản

lý lỏng lẻo hoặc không quản lý xã hội tạo điều kiện cho tội phạm nảy sinh. Những

yếu tố tiêu cực đó tồn tại trong xã hội là những nhân tố thuận lợi để tội phạm tồn tại

và phát triển. Chính vì vậy, cần phải khắc phục ngay những yếu kém trong tổ chức và

quản lý xã hội thông qua các biện pháp như: Đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy, cơ cấu

lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ở những cơ quan, đơn vị hoạt động kém hiệu

quả; khắc phục tình trạng bố trí cán bộ quản lý bị hạn chế về năng lực, trình độ chuyên

môn, yếu kém về phẩm chất đạo đức trong các cơ quan nhà nước; gấp rút đào tạo, bồi

dưỡng và sử dụng những cán bộ có kiến thức và có kinh nghiệm về quản lý kinh tế,

quản lý xã hội; tăng cường công tác quản lý tài sản, quản lý con người; đổi mới hệ

thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính

trị từ Trung ương đến địa phương; tăng cường công tác phối hợp, phát huy sức mạnh

tổng hợp của các cơ quan chức năng trong việc phát hiện, xử lý các vụ phạm tội nhằm

nâng cao hiệu quả đấu tranh, phòng chống tội phạm.

- Biện pháp văn hóa - giáo dục: Văn hóa và trình độ học vấn có ảnh hưởng rất

lớn đến sự hình thành hành vi phạm tội. Một bộ phận người dân, đặc biệt là tầng lớp

thanh, thiếu niên do bị ảnh hưởng tiêu cực của tư tưởng văn hóa phong kiến hoặc văn

hóa ngoại lai cộng với trình độ học vấn thấp hoặc thiếu sự quan tâm, giáo dục của gia

đình, nhà trường nên đã hình thành tư tưởng thích hưởng thụ, lối sống thực dụng, từ

đó dẫn đến những hành vi lệch chuẩn và sa vào tệ nạn xã hội. Do đó, để PNTHTP cần

không ngừng nâng cao trình độ văn hóa cho người dân; thu hút người dân vào các

hoạt động văn hóa, vui chơi giải trí bổ ích, lành mạnh; đảm bảo phổ cập trình độ học

vấn cho người dân ở mức cao nhất có thể để họ có đủ kiến thức, hiểu biết đúng đắn

về các giá trị cốt lõi của đời sống vật chất, văn hóa và tinh thần; chú trọng đưa vào

các chương trình học tập của học sinh, sinh viên những nội dung giáo dục về giá trị

văn hóa, đạo đức, lối sống, ý thức tuân thủ pháp luật… Các đoàn thể, tổ chức xã hội

cần tổ chức nhiều hình thức khác nhau để tuyên truyền, giáo dục các kiến thức về các

tệ nạn xã hội, vận động các thành viên trong tổ chức mình cam kết không tham gia

các tệ nạn xã hội.

- Biện pháp pháp luật: Pháp luật đóng vai trò rất quan trọng trong PNTHTP.

Ý nghĩa trong PNTHTP của pháp luật không chỉ thể hiện ở quá trình xây dựng và

hoàn thiện hệ thống luật pháp mà còn thể hiện ở tính khả thi của nó. Một hệ thống

pháp luật hoàn chỉnh, khả thi sẽ được tuân thủ và thực hiện một cách triệt để. Các

trách nhiệm pháp lý, trong đó có trách nhiệm hình sự đối với các hành vi phạm tội

được quy định một cách rõ ràng, cụ thể, đúng mức sẽ giúp các cơ quan, người có

thẩm quyền áp dụng pháp luật có được cơ sở pháp lý vững chắc để xử lý nghiêm minh

những hành vi vi phạm và tội phạm, đảm bảo tính thống nhất của pháp chế XHCN,

từ đó sẽ có tác dụng phòng ngừa chung và phòng ngừa riêng. Vì vậy, xây dựng và

hoàn thiện pháp luật theo hướng Nhà nước pháp quyền; tổ chức thi hành pháp luật

một cách nghiêm chỉnh và triệt để, đảm bảo pháp chế XHCN; các cơ quan chức năng,

người có thẩm quyền thực hiện đúng nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm trong công

tác phòng, chống tội phạm là phương hướng căn bản và lâu dài cho PNTHTP.

1.3.2.2. Các biện pháp phòng ngừa riêng

Những biện pháp phòng ngừa riêng đối với THTP là những biện pháp do các

cơ quan chức năng (tập trung vào các cơ quan có trách nhiệm trực tiếp thực hiện các

biện pháp phòng ngừa tội phạm như cơ quan Công an, VKS và Tòa án) tiến hành trên

cơ sở các quy định về chuyên môn, nghiệp vụ và kinh nghiệm được rút ra từ hoạt

động thực tiễn nhằm tác động trực tiếp vào những đối tượng phạm tội cụ thể để ngăn

chặn, xử lý hoạt động phạm tội của họ.

Trong công tác PNTHTP, những biện pháp phòng ngừa nghiệp vụ thường được

áp dụng bao gồm:

- Công tác nắm tình hình: Đây là biện pháp mà cơ quan Công an tiến hành

thông qua những hoạt động cụ thể như: Phối hợp với chính quyền phường, xã các cấp

tiến hành công tác điều tra cơ bản để nắm chắc diễn biến tình hình hoạt động của tội

phạm; Thường xuyên kiểm tra các đối tượng đã từng bị xử lý về hành vi phạm tội,

các tụ điểm kinh doanh tiềm ẩn nguy cơ tội phạm và tệ nạn xã hội…; Tổ chức, hướng

dẫn quần chúng, phát huy vai trò của chính quyền cơ sở trong việc phát hiện, ngăn

chặn kịp thời các hành vi phạm tội tại cơ sở; động viên, khen thưởng xứng đáng cho

người phát hiện, cung cấp thông tin về tội phạm hoặc giúp đỡ các cơ quan chức năng

điều tra, xử lý kịp thời các tội phạm; Tăng cường trao đổi thông tin giữa các bộ, ngành

liên quan, giữa các lực lượng nghiệp vụ từ trung ương tới cơ sở để kịp thời nắm bắt

tình hình, xác định nguyên nhân, điều kiện, dự báo xu hướng phát triển của THTP

trong tương lai.

- Công tác nghiệp vụ cơ bản: Đây là công tác để theo dõi và nắm tình hình,

tính chất, mức độ hoạt động phạm tội và vi phạm pháp luật tại địa phương, từ đó xây

dựng kế hoạch đấu tranh và tập trung lực lượng để triệt phá các địa bàn trọng điểm,

vô hiệu hóa các ổ nhóm phạm tội gây bức xúc trong dư luận xã hội, kiên quyết triệt

phá các tổ chức đánh bạc mang tính băng nhóm; mở sổ theo dõi chuyên đề nghiệp vụ

về công tác phòng chống tội phạm và kết hợp với công tác điều tra cơ bản để rà soát,

nắm bắt danh sách các đối tượng phạm tội, yêu cầu họ cam kết không tham gia thực

hiện các hành vi phạm tội dưới mọi hình thức, trong mọi thời điểm; sơ kết, tổng kết

quá trình thực hiện các chiến dịch truy quét tệ nạn xã hội và tội phạm; trao đổi kinh

nghiệm giữa các địa phương, đơn vị để nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh, phòng

ngừa tội phạm; tăng cường lực lượng chuyên trách và trang bị kinh phí, máy móc,

thiết bị cho lực lượng trực tiếp đấu tranh với tội phạm.

- Công tác điều tra, truy tố, xét xử tội phạm. Đây là công tác sử dụng đồng bộ

các biện pháp nghiệp vụ và pháp luật để phát hiện, điều tra, giải quyết kịp thời, nghiêm

minh các vụ án là đối với những tổ chức, ổ nhóm tội phạm; phân công, xác định trách

nhiệm cụ thể giữa các cơ quan tiến hành tố tụng và các lực lượng chức năng khác

trong đấu tranh, phòng chống tội phạm; tăng cường lực lượng cán bộ và năng lực

chuyên môn cho các cơ quan tiến hành tố tụng để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ; sơ kết,

tổng kết công tác điều tra, truy tố, xét xử tội phạm để tìm ra những giải pháp nâng

cao hiệu quả công tác này.

- Công tác quản lý, giáo dục các đối tượng phạm tội trong các cơ sở giam giữ,

cơ sở giáo dục. Công tác này vừa có tác dụng quản lý vừa giáo dục, khuyến khích,

động viên họ tích cực cải tạo và tự giác phối hợp, cộng tác với cơ quan chức năng

trong việc phát hiện, điều tra, xử lý các đối tượng, tổ chức phạm tội.

1.4. Cơ chế phòng ngừa tình hình tội phạm

1.4.1. Bản chất của cơ chế phòng ngừa tình hình tội phạm

Trong quá trình đấu tranh PNTHTP, nguyên tắc phân công, phối hợp chặt

chẽ giữa các lực lượng, các biện pháp PNTHTP là một nguyên tắc vô cùng quan

trọng, bởi vì hoạt động PNTHTP sẽ chỉ phát huy hiệu quả cao nhất khi các chủ thể

phòng ngừa có sự phân công, phối hợp chặt chẽ trong quá trình PNTHTP, tạo hiệu

quả cao trong việc kiểm soát, kéo giảm tội phạm. Do đó, việc nghiên cứu, nhận thức

đúng đắn về cơ chế PNTHTP có ý nghĩa quan trọng đối với lý luận và thực tiễn hoạt

động PNTHTP.

Cho đến nay khái niệm cơ chế PNTHTP chưa được tập trung nghiên cứu và

chưa có cách hiểu thống nhất. Trong các công trình nghiên cứu về vấn đề này, có

quan điểm cho rằng: “Cơ chế phòng ngừa tình hình tội phạm là phương thức tổ chức

và phương thức vận hành của hệ thống các cơ quan, tổ chức và công dân có mối liên

hệ mật thiết với nhau, hoạt động theo những nguyên tắc, quy định của pháp luật và

những phương tiện pháp lý khác; để thực hiện các biện pháp hướng đến mục đích

khắc phục các nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm nhằm ngăn chặn,

hạn chế và từng bước loại trừ tội phạm ra khỏi đời sống xã hội.” [42, tr.10].

Qua nhận thức lý luận về khái niệm, nội dung cũng như các nguyên tắc phòng

ngừa THTP đã được phân tích, học viên thống nhất với quan điểm trên và nhận thức

được rằng: Cơ chế phòng ngừa tình hình tội phạm được hiểu là phương thức tổ chức

và vận hành của hệ thống các chủ thể phòng ngừa trong quá trình tiến hành các hoạt

động phòng ngừa tình hình tội phạm. Cơ chế phòng ngừa tình hình tội phạm phản

ánh quá trình thực hiện các biện pháp tác động vào nguyên nhân, điều kiện làm phát

sinh tình hình tội phạm của các chủ thể phòng ngừa. Mặt khác, cơ chế phòng ngừa

tình hình tội phạm còn là sự phản ánh quan hệ phối hợp giữa các chủ thể phòng ngừa

nhằm đạt được mục đích của hoạt động phòng ngừa tình hình tội phạm.

1.4.2. Các thành tố của cơ chế phòng ngừa tình hình tội phạm

Khi nghiên cứu về các thành tố của cơ chế phòng ngừa THTP, học viên nhận

thấy có hai thành tố cơ bản là: Phương thức tổ chức lực lượng phòng ngừa và phương

thức vận hành của hệ thống chủ thể phòng ngừa trong quá trình áp dụng các biện pháp

phòng ngừa.

Trong đó hai yếu tố nêu trên của cơ chế PNTHTP thì phương thức tổ chức lực

lượng phòng ngừa tội phạm được phản ánh rõ nét qua việc xác định chủ thể phòng

ngừa và quan hệ phối hợp giữa các chủ thể phòng ngừa; phương thức vận hành của

hệ thống chủ thể phòng ngừa trong quá trình áp dụng các biện pháp phòng ngừa được

phản ánh qua việc áp dụng các biện pháp PNTHTP của hệ thống chủ thể phòng

ngừa.Trong đó, mối quan hệ phối hợp giữa các chủ thể phòng ngừa được thể hiện bởi

các yếu tố cơ bản là nội dung phối hợp và phương thức phối hợp, cụ thể:

Nội dung phối hợp bao gồm: Phối hợp hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo

dục pháp luật; phối hợp trao đổi thông tin, tham mưu đề xuất với các cấp ủy Đảng,

chính quyền ban hành các văn bản chỉ đạo, văn bản quản lý nhà nước đối với địa

phương trong PNTHTP; phối hợp thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm pháp luật về

ANTT; phối hợp đấu tranh phòng, chống tội phạm ở địa phương.

Tuỳ theo phạm vi, tính chất, nội dung của biện pháp PNTHTP, các chủ thể

phòng ngừa quyết định áp dụng các phương thức phối hợp như gửi văn bản xin ý

kiến phối hợp; tổ chức họp, hội nghị; tổ chức đoàn khảo sát, điều tra các hoạt động

liên quan đến tội phạm và vi phạm pháp luật ở địa phương; cung cấp thông tin về

những vấn đề có liên quan đến chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan phối hợp

theo định kỳ hàng tháng, quý, năm hay khi có yêu cầu.

Để có sự phối hợp tốt giữa các chủ thể phòng ngừa đòi hỏi phải có sự điều

hành thống nhất giữa các cơ quan chuyên trách và không chuyên trách, giữa các cơ

quan, tổ chức và các cá nhân; đồng thời nội dung và phạm vi hoạt động phòng ngừa

cũng cần phải được xác định thống nhất giữa các chủ thể hoạt động phòng ngừa…

Tóm lại, với vai trò là phương thức tổ chức và vận hành của hệ thống các chủ

thể phòng ngừa trong quá trình thực hiện các biện pháp PNTHTP, cơ chế phòng ngừa

THTP chỉ có thể đạt hiệu quả cao nếu đảm bảo sự phối hợp tốt giữa các chủ thể phòng

ngừa và sự đồng bộ giữa các biện pháp phòng ngừa. Nhận thức đúng đắn về cơ chế

PNTHTP là cơ sở cho việc hoạch định các chính sách PNTHTP một cách phù hợp,

góp phần nâng cao hiệu quả công tác PNTHTP, hạn chế và hướng đến loại trừ những

nguyên nhân, điều kiện làm phát sinh THTP trên địa bàn đó.

Tiểu kết Chương 1

Chương 1 của Luận văn nghiên cứu về một số vấn đế lý luận về PNTHTP. Kết

quả nghiên cứu của Chương này đã tổng hợp, phân tích, làm rõ những nội dung lý

luận sau: Khái niệm, ý nghĩa của PNTHTP; nội dung, các biện pháp, chủ thể

PNTHTP, cơ chế PNTHTP. Những nội dung nêu trên là cơ sở để học viên tiến hành

nghiên cứu, khảo sát thực trạng PNTHTP trên địa bàn huyện Củ Chi, TP.HCM một

cách hệ thống, khoa học để thu nhận những kiến thức cần thiết cho việc đề xuất các

giải pháp nâng cao hiệu quả PNTHTP trên địa bàn này trong thời gian tới.

Chương 2

THỰC TRẠNG PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI PHẠM

TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CỦ CHI, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

GIAI ĐOẠN TỪ NĂM 2014 ĐẾN NĂM 2018

2.1. Thực trạng nhận thức về phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn

huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh

2.1.1. Nhận thức về phòng ngừa tình hình tội phạm thể hiện trong các văn bản

của cấp ủy Đảng, chính quyền và các cơ quan bảo vệ pháp luật trên địa bàn huyện

Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh

Một là, nhận thức về PNTHTP thể hiện trong các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo

thực hiện của Đảng ủy và chính quyền huyện Củ Chi

Học viên đã tiến hành nghiên cứu nội dung nhiều văn bản do Huyện ủy,

HĐND, UBND huyện Củ Chi ban hành trong thời gian từ năm 2014 đến 2018 về vấn

đề PNTHTP trên địa bàn như: Kế hoạch số 13/KH-HU ngày 27/11/2015 về tăng

cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo đảm ANTT trong tình hình mới,

Kế hoạch số 2329/KH-UBND ngày 06/4/2015 về phòng chống tội phạm, ma túy, mại

dâm và phòng chống mua bán người trên địa bàn huyện năm 2015, Kế hoạch 778/KH-

CACC-TH ngày 17/10/2018 về thực hiện Chỉ thị số 39/CT-TTg ngày 24/10/2017 của

Thủ tướng Chính phủ về tăng cường công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và

vi phạm pháp luật về chống người thi hành công vụ trên địa bàn huyện Củ Chi, Nghị

quyết số 17-NQ/HU ngày 05/02/2018 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với

công tác phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội và kéo giảm tai nạn giao thông trên

địa bàn huyện năm 2018; các Chương trình hành động thực hiện các Chỉ thị của Ban

Bí thư như: Chương trình hành động số 21-Ctr/HU ngày 31/8/2012 về thực hiện Chỉ

thị số 09-CT/TW của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với phong

trào bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới, Chương trình hành động số 33-

Ctr/HU ngày 07/5/2009 của Huyện ủy về thực hiện Chỉ thị số 21-CT/TW ngày

26/3/2008 của Bộ Chính trị về “Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo phòng, chống, kiểm

soát ma túy trong tình hình mới”, Chương trình hành động số 09-Ctr/HU ngày

18/01/2011 của Huyện ủy về triển khai thực hiện Chỉ thị số 48-CT/TW ngày

22/10/2010 của Bộ Chính trị về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng với công tác

phòng, chống tội phạm trong tình hình mới”, Nghị quyết về nhiệm vụ, giải pháp phát

triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh hàng năm của Hội đồng nhân dân huyện.

Qua nghiên cứu các văn bản này, học viên nhận thấy: Vấn đề phòng, chống

tội phạm và tệ nạn xã hội luôn được Cấp ủy và chính quyền trên địa bàn huyện Củ

Chi đặc biệt quan tâm, thể hiện qua việc xác định rõ mục tiêu về an ninh, quốc phòng

ở địa phương, đó là: “Đảm bảo an ninh trật trật tự, quốc phòng an ninh, xây dựng

thế trận quốc phòng toàn dân vững chắc gắn kết chặt chẽ với thế trận an ninh nhân

dân”, “kết hợp chặt chẽ phát triển kinh tế xã hội với bảo đảm quốc phòng, an ninh”.

Tuy vậy, đa phần các văn bản nêu trên đều mới chỉ phản ánh một cách tổng thể về

mục tiêu, yêu cầu về đảm bảo ANTT trên địa bàn mà chưa có văn bản mang tính

chuyên biệt, xác định rõ về THTP, nguyên nhân, điều kiện của THTP đó một cách cụ

thể. Ngoài việc xác định các chỉ tiêu cụ thể về tỷ lệ điều tra, khám phá tội phạm trên

địa bàn thì các chủ thể có vai trò lãnh đạo, chỉ đạo công tác PNTHTP trên địa bàn

huyện chưa đề ra nhiệm vụ cụ thể của từng cơ quan trong việc PNTHTP. Bên cạnh

đó, các giải pháp trong nhiều văn bản này chủ yếu tập trung vào các giải pháp xử lý

các điểm nóng trước mắt trong bảo vệ an ninh, trật tự trên địa bàn chứ chưa có nhiều

văn bản đưa ra các giải pháp mang tính tổng thể, đồng bộ và lâu dài.

Những nội dung trên đây cho thấy Đảng ủy các cấp và chính quyền huyện Củ

Chi đã nhận thức được tầm quan trọng của công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm

trên địa bàn nhưng chưa thực sự sâu sắc, đầy đủ về tính nguy hiểm của THTP cũng

như các mặt hoạt động phòng ngừa THTP ở địa phương mình.

Hai là, nhận thức về PNTHTP thông qua kết quả báo cáo tổng kết của các cơ

quan bảo vệ pháp luật trên địa bàn huyện Củ Chi

Qua nghiên cứu các báo cáo của cơ quan CAND, VKSND, TAND huyện Củ

Chi về công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm ở địa phương trong giai đoạn 2014

– 2018, học viên nhận thấy: Các báo cáo tổng kết đều phản ánh tính phức tạp và

nghiêm trọng của THTP, vi phạm pháp luật ở địa bàn này và kết quả điều tra, khám

phá các vụ án hình sự cũng như việc tiếp nhận, xử lý các vi phạm pháp luật khác bằng

hệ thống số liệu cụ thể. Nội dung các báo cáo này cũng phản ánh được nỗ lực to lớn

của cán bộ thuộc CAND, VKSND, TAND huyện Củ Chi trong quá trình giải quyết

vụ án hình sự xảy ra trên địa bàn. Một số ít báo cáo tổng kết chuyên đề của Công an

huyện Củ Chi như: Báo cáo tổng kết công tác phòng ngừa tội phạm về ma túy trên

địa bàn huyện Củ Chi giai đoạn từ năm 2015 đến năm 2018, Báo cáo tổng kết công

tác phòng ngừa tội phạm chống người thi hành công vụ trên địa bàn huyện Củ Chi

giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2016… còn đưa ra các giải pháp trong đấu tranh

phòng, chống tội phạm cụ thể, gắn với chức trách, nhiệm vụ của cơ quan Công an

như: Tuyên truyền, vận động quần chúng bảo vệ an ninh tổ quốc ở địa phương; phối

hợp tiến hành công tác tuần tra, kiểm soát; tham mưu cho các cấp uỷ Đảng, chính

quyền xây dựng, hoàn thiện các văn bản chỉ đạo, thực hiện công tác đảm bảo ANTT

trên địa bàn huyện… đồng thời cũng đề cập tới việc tổ chức thực hiện các biện pháp

nghiệp vụ chuyên biệt của ngành Công an. Tuy nhiên, các báo cáo đều không xác

định rõ nguyên nhân, điều kiện của THTP, dự báo THTP cũng như tổng kết, đánh giá

hiệu quả của các biện pháp phòng ngừa đã được áp dụng, do đó chưa đánh giá toàn

diện được chất lượng, hiệu quả của công tác PNTHTP ở địa phương từ đó đề ra giải

pháp phù hợp trong tương lai.

2.1.2. Nhận thức về phòng ngừa tình hình tội phạm của cán bộ bảo vệ pháp

luật và các cá nhân sinh sống và làm việc trên địa bàn huyện Củ Chi trên cơ sở kết

quả phỏng vấn trực tiếp

Qua phỏng vấn trực tiếp, về cơ bản, cán bộ, chiến sĩ Công an, Kiểm sát viên,

Thẩm phán công tác trên địa bàn huyện Củ Chi đều có nhận thức khá đầy đủ về công

tác PNTHTP. Tuy vậy, vẫn còn một số cán bộ, chiến sĩ, Kiểm sát viên, Thẩm phán

chưa nhận thức một cách đầy đủ về nội dung, ý nghĩa và biện pháp phòng ngừa, đặc

biệt là các biện pháp phòng ngừa xã hội; trong số này có thiên hướng chỉ xem trọng

các biện pháp phòng ngừa chuyên biệt của lực lượng Công an mà chưa nhận thức sâu

sắc về vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức quần chúng tự quản và người

lao động trong phòng ngừa tội phạm trên địa bàn.

Cùng đó, học viên cũng tiến hành phỏng vấn nhiều người dân ở huyện Củ Chi

về các nội dung liên quan đến PNTHTP như: Nguyên nhân, điều kiện của THTP; chủ

thể phòng ngừa; các hoạt động phòng ngừa tội phạm mà người dân có thể thực hiện...

Kết quả phỏng vấn cho thấy người dân nhận thức được rằng:

- Nguyên nhân, điều kiện của THTP trên địa bàn huyện Củ Chi, đó là: Sự yếu

kém của cơ quan quản lý nhà nước trong việc quản lý trật tự an toàn xã hội; sự yếu

kém của các cơ quan bảo vệ pháp luật trong phát hiện, ngăn chặn, xử lý người phạm

tội, tạo tâm lý xem thường pháp luật của một số đối tượng dẫn đến việc thực hiện

hành vi phạm tội.

- Phòng ngừa THTP cần có sự tham gia của toàn xã hội. Trong đó, người dân

tham gia tiến hành các hoạt động như: Tham gia hoạt động của các mô hình tự quản

trong công nhân, bảo vệ tài sản trong doanh nghiệp; ngăn chặn, tố giác tội phạm; làm

chứng trong các hoạt động tố tụng hình sự; hưởng ứng các chương trình, phương án,

kế hoạch phòng ngừa các loại tội phạm do các cơ quan nhà nước phát động; tham gia

giáo dục, quản lý thành viên trong gia đình, trong cộng đồng dân cư...

Như vậy, nhìn chung nhận thức của đa số các chủ thể được khảo sát đều có

nhận thức về vấn đề PNTHTP cả về lý luận và thực tiễn. Tuy nhiên, mức độ nhận

thức của các chủ thể chưa đồng đều và hầu hết là chưa đầy đủ, toàn diện… Điều này

đã phần nào ảnh hưởng đến hiệu quả công tác PNTHTP ở địa bàn huyện Củ Chi trong

thời gian qua.

2.2. Thực trạng tổ chức lực lượng và triển khai, áp dụng các biện pháp

phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi

2.2.1. Thực trạng tổ chức lực lượng phòng ngừa tình hình tội phạm

Một là, các cơ quan bảo vệ pháp luật trên địa bàn huyện Củ Chi. Đây là những

cơ quan chuyên trách trong phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm và tham mưu

cho các cấp ủy Đảng và chính quyền đề ra các chủ trương và chính sách trong lĩnh

vực bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn huyện Củ Chi. Về thực

trạng tổ chức lực lượng của các cơ quan bảo vệ pháp luật trên địa bàn huyện Củ Chi,

trong phạm vi Luận văn này, học viên tập trung nghiên cứu đối với các cơ quan sau:

- Công an huyện Củ Chi: Công an huyện Củ Chi là cơ quan nòng cốt trong

thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh

phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật ở địa phương. Công an huyện Củ Chi

được tổ chức ở hai cấp (cấp huyện và cấp xã). Khảo sát thực tiễn cho thấy, hiện nay

lực lượng cán bộ, chiến sĩ công an trên địa bàn huyện Củ Chi là 577 công an chính

quy và 285 công an bán chính quy.

Với vai trò là bộ phận chủ chốt trong lực lượng Công an huyện Củ Chi trực

tiếp tiến hành các hoạt động điều tra, khám phá tội phạm trên địa bàn, Cơ quan điều

tra Công an huyện Củ Chi có 41 biên chế, trong đó có 02 lãnh đạo; 26 điều tra viên;

13 cán bộ điều tra trong đó về trình độ học vấn có 02 Thạc sĩ (4,88%); Đại học có 33

người (80,48%); Trung cấp là 06 người (14,63%). Cơ quan điều tra thuộc Công an

huyện Củ Chi được tổ chức thành 04 Đội điều tra, trong đó có 01 Đội điều tra tổng

hợp và 03 Đội Cảnh sát điều tra các loại án về ma túy, trật tự xã hội, kinh tế-chức vụ

xảy ra trên địa bàn huyện Củ Chi theo thẩm quyền.

Ngoài lực lượng cán bộ của Cơ quan Điều tra nêu trên, Công an huyện Củ Chi

còn có các lực lượng Cảnh sát hình sự, Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội,

Cảnh sát giao thông, Cảnh sát cơ động, công an xã… với trên 800 cán bộ, chiến sĩ

thường xuyên theo dõi và phối hợp với lực lượng Tư pháp ở 21 xã và thị trấn để chủ

động phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn các loại tội phạm xảy ra trên địa bàn huyện.

- VKSND huyện Củ Chi: VKSND huyện Củ Chi là cơ quan thực hành quyền

công tố và kiểm sát tư pháp tại địa phương. Đội ngũ kiểm sát viên tại VKSND huyện

Củ Chi hiện có tổng số 27 biên chế, bao gồm 12 KSV; 05 Kiểm tra viên; 08 chuyên

viên và 02 nhân viên phục vụ. Trong số 12 KSV có 01 lãnh đạo là KSV trung cấp,

còn lại KSV sơ cấp. Hiện tại, còn thiếu 01 Phó Viện trưởng và 02 biên chế KSV. Về

trình độ chuyên môn, có 25 người có trình độ Đại học (92,59%); 02 người có trình

độ Trung học phổ thông (7,41%). Về cơ cấu, tổ chức, VKSND cấp huyện chia thành

các bộ phận Thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử hình sự;

Kiểm sát việc giải quyết các vụ, việc dân sự, hôn nhân gia đình; Kiểm sát thi hành

án... Trong đó, bộ phận Thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra, kiểm sát xét

xử hình sự có nhiệm vụ kiểm sát hoạt động điều tra, truy tố và xét xử đối với tất cả

các tội phạm thuộc thẩm quyền giải quyết của cấp huyện. Tại VKSND huyện Củ Chi,

bộ phận này có 04 KSV và 02 kiểm tra viên và do 01 Phó Viện trưởng phụ trách.

100% KSV và kiểm tra viên đã có chứng chỉ Đào tạo nghiệp vụ kiểm sát. 02 Chuyên

viên đang tham gia học chương trình đào tạo bắt buộc này. Hàng năm, các KSV còn

tham gia các lớp Bồi dưỡng theo các khâu công tác khác nhau để nâng cao trình độ

nghiệp vụ.

- TAND huyện Củ Chi: Là cơ quan xét xử tại địa phương, TAND huyện Củ

Chi hiện có tổng số 35 biên chế, trong đó có 19 Thẩm phán; 11 Thư ký và 05 nhân

viên. Trong đó có 02 người có trình độ Thạc sĩ (5,71%); 28 người có trình độ Đại học

(80%); 05 người có trình độ Trung học phổ thông (14,29%). Theo quy định của Luật

Tổ chức TAND, tổ chức bộ máy của TAND huyện Củ Chi chỉ có Chánh án, Phó

Chánh án, Thẩm phán và Thư ký Tòa án.. Tham gia công tác xét xử còn có 20 Hội

thẩm nhân dân, hầu hết đều có trình độ cử nhân luật 15 người và tốt nghiệp đại học

chuyên ngành khác là 5 người. Trong công tác nâng cao trình độ xét xử, một năm hai

lần theo định kỳ, TAND huyện Củ Chi đều tổ chức tập huấn cho đội ngũ thẩm phán,

hội thẩm nhân dân về những thay đổi, quy định mới của các văn bản luật và những

hướng dẫn của TAND tối cao về đường lối xét xử các vụ án.

- UBND hai cấp trên địa bàn huyện Củ Chi: Đây là các cơ quan quản lý, tổ

chức, điều hành, phối hợp, đảm bảo điều kiện cần thiết cho phòng ngừa tội phạm trên

phạm vi huyện Củ Chi bao gồm UBND huyện và các UBND cấp xã. Ở cấp huyện,

UBND được tổ chức bao gồm 1 Chủ tịch, 3 Phó chủ tịch và 12 Phòng chuyên môn

có chức năng tham mưu, giúp UBND huyện thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối

với 11 lĩnh vực trên địa bàn huyện. 21 UBND cấp xã, Thị trấn trên địa bàn hiện đều

được hoàn thiện về cơ cấu tổ chức và thực hiện chức năng quản lý nhà nước ở cấp xã

và các nhiệm vụ do cơ quan nhà nước cấp trên giao. Hầu hết các cán bộ công tác ở

UBND huyện và cấp xã đều có trình độ từ cao đẳng trở lên và thường xuyên được

tập huận kiến thức quản lý nhà nước và pháp luật, đảm bảo thực hiện chức trách,

nhiệm vụ được giao.

Ngoài ra, với chức năng tham mưu giúp cho UBND các cấp trong công tác

xây dựng và thi hành pháp luật; theo dõi thi hành pháp luật; tuyên truyền, phổ biến

giáo dục pháp luật để nâng cao sự hiểu biết pháp luật, xây dựng ý thức tôn trọng pháp

luật và bảo vệ pháp chế của người dân, thì Phòng Tư pháp huyện Củ Chi đã được

củng cố và kiện toàn về tổ chức cán bộ. Hiện tại, cơ quan này có 25 công chức, viên

chức, trong đó có 8 báo cáo viên pháp luật có trình độ Đại học luật. Ngoài ra, còn có

đội ngũ tuyên truyền viên pháp luật với tổng số 53 người thuộc Ban Tư pháp của các

xã, thị trấn trên địa bàn huyện Củ Chi.

- Các cơ quan, tổ chức kinh tế, văn hóa, giáo dục, dịch vụ… trên địa bàn huyện

Củ Chi: Chức năng chính của các chủ thể này là quản lý và tổ chức hoạt động của

lĩnh vực mình theo nhiệm vụ chuyên môn như: Tổ chức kinh tế (xí nghiệp, công ty,

tập thể lao động…) tiến hành sản xuất tạo ra sản phẩm hàng hóa, cơ sở vật chất cho

xã hội. Cơ quan văn hóa phát triển các chức năng về văn hóa, nâng cao giá trị về tinh

thần, Cơ quan giáo dục có chức năng giáo dục và đào tạo con người… Thông qua các

hoạt động này, những chủ thể trên đã góp phần tích cực vào hoạt động PNTHTP trên

địa bàn huyện Củ Chi. Theo đó, các cơ quan, tổ chức này đã tiến hành nhiều hoạt

động phòng ngừa phù hợp với nhiệm vụ, chức năng của mình như: Đề ra những quy

định thích hợp trong lĩnh vực hoạt động của mình; xây dựng các tổ chức phòng ngừa

tội phạm mang tính quần chúng, bán chuyên trách trong cơ quan, tổ chức và sử dụng

có hiệu quả lực lượng này trong đấu tranh phòng chống tội phạm như: 200 đội phòng

cháy chữa cháy cơ sở, 80 tổ công nhân tự quản; làm tốt công tác quản lý con người,

tài sản trong cơ quan, doanh nghiệp của mình.

- Các tổ chức chính trị - xã hội, chính trị xã hội – nghề nghiệp, các tập thể

quần chúng lao động, cá nhân sinh sống trên địa bàn huyện Củ Chi là những chủ thể

quan trọng trong PNTHTP ở địa phương. Các tổ chức chính trị - xã hội huyện Củ

Chi được tổ chức ở cả hai cấp là cấp huyện và cấp xã bao gồm: Mặt trận Tổ quốc Việt

Nam và các thành viên bao gồm: Liên đoàn lao động, Hội Cựu chiến binh, Hội Nông

dân, Đoàn thanh niên, Hội phụ nữ huyện Củ Chi. Ngoài ra, ở các doanh nghiệp, cơ

sở đào tạo trên địa bàn hầu hết đều thành lập Chi đoàn thanh niên và Công đoàn thu

hút sự tham gia đông đảo của các hội viên đang sinh sống và làm việc trên địa bàn

huyện Củ Chi với nhiều hoạt động phong trào sôi nói, góp phần tích cực vào công tác

PNTHTP trên địa bàn huyện.

Nhằm góp phần đảm bảo ANTT trên địa bàn huyện Củ Chi, bên cạnh các đơn

vị thường trực thuộc Công an hai cấp còn có sự tham gia, hiệp lực của các lực lượng

như: Đội bảo vệ dân phòng, trung đội dân quân thường trực, dân quân tự vệ và lực

lượng bảo vệ trật tự tại các khu công nghiệp trên địa bàn. Đến nay, lực lượng này có

khoảng gần 900 đội viên và đóng góp tích cực vào việc đảm bảo ANTT ở phạm vi

ấp, khu phố và các khu công nghiệp trên địa bàn huyện.

Ngoài ra, để đảm bảo ANTT tại các khu nhà cho nhân viên, người lao động

đang làm việc ở các khu công nghiệp trên địa bàn, Công an TP.HCM đã chỉ đạo Công

an huyện đã phối hợp với Công an các xã, Thị trấn và ban quản lý các khu công

nghiệp, các doanh nghiệp trong khu công nghiệp tổ chức được 225 tổ công nhân tự

quản với hơn 1000 thành viên tham gia; xây dựng các cụm liên kết an toàn về ANTT,

trong đó coi trọng vai trò tự quản của công nhân, kết hợp với hoạt động của các đơn

vị chức năng, kịp thời xử lý các vấn đề liên quan đến ANTT, nhất là vấn đề có liên

quan đến công nhân; phối hợp với lực lượng bảo vệ chuyên trách thuộc ban quản lý

khu công nghiệp quản lý tổ chức tuần tra, kiểm soát các địa bàn phức tạp trong các

khu công nghiệp, các tuyến đường giáp ranh và khu vực dân cư, dịch vụ của các khu

công nghiệp. Đây cũng được coi là lực lượng đông đảo tham gia phòng ngừa tội phạm

trên địa bàn huyện Củ Chi trong những năm gần đây.

Thực trạng trên cho thấy: Tổ chức các lực lượng PNTHTP trên địa bàn huyện

Củ Chi đã đạt được những kết quả nhất định, góp phần tích cực vào hoạt động

PNTHTP tại địa phương. Tuy nhiên, thực tiễn tổ chức các lực lượng này vẫn còn

những hạn chế nhất định cả trong nhóm lực lượng nòng cốt và lực lượng các tổ chức,

tập thể, quần chúng tham gia hoạt động phòng ngừa, cụ thể như sau:

Lực lượng cơ quan bảo vệ pháp luật còn thiếu về số lượng, không đồng đều

về chất lượng, lại phải tập trung lực lượng điều tra các vụ án đã xảy ra và giải quyết

các công tác khác nên có lúc chưa đáp ứng kịp thời công tác phòng ngừa đấu tranh

chống tội phạm, cụ thể là: Công an huyện Củ Chi có tổng biên chế công an chính quy

là 577 người nhưng chỉ có 26 Điều tra viên; 13 Cán bộ điều tra và thực tế đang thiếu

02 Phó Đội trưởng, 03 Điều tra viên, 9/39 cán bộ, điều tra viên chưa được phân công

nhiệm vụ đúng chuyên ngành do thiếu biên chế. Với lực lượng cán bộ, điều tra viên

nêu trên thì với một địa bàn rộng 435km2, có 20 xã, 01 thị trấn, 04 khu, 3 cụm công

nghiệp và hơn 300 ngàn dân hiện nay, thì tính trung bình mỗi cán bộ, điều tra viên

phải chịu trách nhiệm tiến hành hoạt động điều tra tội phạm trên địa bàn rộng trên 11

km2 với khoảng 7000 dân. Do đó kết quả điều tra, khám phá nhiều vụ án còn chậm

và chỉ tỷ lệ khám phá thành công có lúc chưa đạt chỉ tiêu đề ra. Còn cơ quan VKSND

huyện hiện còn thiếu 03 biên chế nên nhiều kiểm sát viên đã phải kiêm nhiệm các

công việc khác nhau, từ đó làm cho chất lượng kiểm sát điều tra, truy tố, xét xử bị

giảm sút. Trong khi đó, số lượng Thẩm phán của TAND huyện Củ Chi còn ít, nhận

thức và trình độ chuyên môn nghiệp vụ chưa thật sự đáp ứng được yêu cầu công tác

của ngành Tòa án, từ đó việc giải quyết một số vụ án còn bị kéo dài.

Về lực lượng không chuyên trách trong PNTHTP trên địa bàn huyện Củ Chi

có thể thấy rằng mặc dù số lượng cá nhân là hội viên trong các tổ chức chính trị - xã

hội và của14 mô hình tự quản [Xem Bảng phụ lục 2.1] trên địa bàn huyện Củ Chi khá

cao nhưng về chất lượng vẫn còn nhiều hạn chế. Bởi lẽ hầu hết trong số những người

này đều xuất thân từ những người lao động phổ thông, tuổi đời còn rất trẻ, hiểu biết

pháp luật còn hạn chế nên có lúc còn lúng túng khi tổ chức hoạt động phòng ngừa.

2.2.2. Thực trạng quan hệ phối hợp giữa các chủ thể phòng ngừa

2.2.2.1. Quan hệ phối hợp giữa các chủ thể phòng ngừa trong trao đổi thông

tin, tham mưu đề xuất với các cấp ủy Đảng, chính quyền ban hành các văn bản chỉ

đạo, tổ chức, triển khai phòng ngừa tình hình tội phạm

Trên cơ sở các văn bản chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền và các cơ quan

chức năng của huyện Củ Chi đã chủ động phối hợp trao đổi thông tin và xây dựng

các chương trình, kế hoạch hành động, tích cực phối hợp tổ chức triển khai thực hiện

những chủ trương, chính sách của Đảng về phòng chống, tội phạm, gắn với việc thực

hiện Nghị quyết số 13/2011/NQ-QH13 của Chính phủ về Chương trình mục tiêu

Quốc gia phòng chống tội phạm (giai đoạn 2011-2015). Từ đó, xác định hoạt động

phòng, chống tội phạm nói chung cũng như hoạt động PNTHTP nói riêng là một trong

những nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên, chủ yếu trong chương trình phát triển kinh

tế - xã hội của địa phương. Điển hình như: Kế hoạch số 2367/KH-UBND ngày

07/3/2017 UBND huyện Củ Chi về “Công tác phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội”.

Ngoài ra, quán triệt các văn bản chỉ đạo của Thành ủy, UBND Thành phố,

Huyện ủy, UBND, Công an huyện Củ Chi cùng với Ban quản lý khu công nghiệp,

các tổ chức chính trị - xã hội, ban, ngành trong địa bàn huyện đã chủ động xây dựng

03 quy chế phối hợp bảo đảm ANTT; xây dựng 02 phương án và 11 kế hoạch bảo vệ

tại các điểm nóng trên địa bàn nhằm chủ động trong phòng ngừa tội phạm và kịp thời

ứng phó với các tình huống phức tạp về ANTT có thể xảy ra. Căn cứ các quy chế

phối hợp, hàng quý, 6 tháng UBND, Công an, VKSND và TAND huyện Củ Chi duy

trì tổ chức giao ban định kỳ nhằm trao đổi thông tin về tình hình ANTT và công tác

bảo vệ ANTT… trên địa bàn. Hàng năm, các cơ quan VKS, Tòa án và Công an huyện

Củ Chi đều phối hợp xây dựng các chương trình hành động phòng, chống tội phạm.

2.2.2.2. Quan hệ phối hợp giữa các chủ thể phòng ngừa trong công tác tuyên

truyền, giáo dục truyền thông về phòng, chống tình hình tội phạm

Nhận thức rõ, đấu tranh, phòng chống tệ nạn xã hội và tội phạm là sự nghiệp

của toàn Đảng, toàn dân. Dưới sự lãnh đạo Huyện ủy, UBND huyện Củ Chi, các cơ

quan chuyên trách đã chỉ đạo và phối hợp với các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội

như Mặt trận Tổ quốc, Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Đài truyền thanh huyện Củ

Chi… xây dựng, tổ chức các chương trình giáo dục, tuyên truyền về công tác phòng,

chống tình hình tội phạm và tệ nạn xã hội tại địa phương, trong đó đẩy mạnh các hoạt

động tuyên truyền, giáo dục về tinh thần cảnh giác, ý thức trách nhiệm tham gia phòng

chống tệ nạn đối với mỗi tổ chức, cá nhân và gia đình. Dưới sự chỉ đạo của Huyện ủy

và UBND huyện Củ Chi, các cơ quan chuyên trách như phòng Tư pháp, phòng Giáo

dục và Đào tạo, phòng Lao động - Thương binh và Xã hội, phòng Văn hóa thông tin,

Công an huyện, Liên đoàn lao động huyện… đã phối hợp xây dựng các chương trình

tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho quần chúng nhân dân trên địa bàn

huyện. Các lực lượng này còn phối hợp với các trường học, các tổ dân phố, các khu

dân cư tổ chức các buổi tuyên truyền, phổ biến sâu, rộng những văn bản pháp luật có

liên quan đến PNTHTP, thông qua đó, giáo dục cho người dân ý thức trách nhiệm

trong việc tham gia phát hiện, tố cáo, báo tin về tội phạm [Xem Bảng phụ lục 2.2].

2.2.2.3. Quan hệ phối hợp giữa các chủ thể phòng ngừa trong thanh tra, kiểm

tra xử lý vi phạm pháp luật về an ninh trật tự ở địa phương

Công an huyện và Công an các xã, thị trấn duy trì phối hợp cùng với các tổ

chức xã hội khác như các Đội Bảo vệ dân phòng, Mô hình an ninh tự quản… thường

xuyên thực hiện hoạt động tuần tra, kiểm soát, kiểm tra về ANTT để kịp thời phát

hiện và ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực như: Trật tự

đô thị, trật tự xã hội, phòng cháy chữa cháy, quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ

trợ, các ngành nghề kinh doanh có điều kiện về ANTT, đồng thời cung cấp thông tin,

báo cáo vụ việc có dấu hiệu tội phạm đến các cơ quan chức năng để xử lý theo pháp

luật. Căn cứ các phương án, kế hoạch phòng chống tội phạm và trật tự trị an trên

địa bàn, việc giải quyết những vấn đề phức tạp xảy ra trên địa bàn được quy định:

Đối với các vụ việc thuộc chức năng, nhiệm vụ của đơn vị nào thì đơn vị đó tiến hành

giải quyết; những vụ việc thuộc chức năng giải quyết của nhiều cơ quan, nhiều lực

lượng, chính quyền địa phương thì thành lập đoàn công tác liên ngành để giải quyết.

2.2.2.4. Quan hệ phối hợp giữa các chủ thể phòng ngừa trong công tác

phát hiện, điều tra, truy tố và xét xử tội phạm

Trước yêu cầu cấp thiết của công tác PNTHTP trên địa bàn, Cơ quan điều tra,

VKSND, Tòa án huyện Củ Chi đã phối hợp chặt chẽ để đẩy nhanh tiến độ khởi tố,

điều tra, truy tố và xét xử các tọi phạm trên địa bàn theo thẩm quyền. Cụ thể là:

Từ tháng năm 2014 đến năm 2018, Cơ quan điều tra Công an huyện Củ Chi

đã tiếp nhận, giải quyết đối với 2457 tin báo, tố giác tội phạm, đã khởi tố, điều tra

2072vụ/1723 bị can, đề nghị truy tố 1563 bị can; đình chỉ trong giai đoạn điều tra

đối với 17 bị can; tạm đình chỉ đối với 26 bị can. [Xem Bảng phụ lục 2.3]. Trên cơ sở

đề nghị truy tố của Cơ quan điều tra, VKS huyện Củ Chi đã truy tố 1591 bị can; yêu

cầu điều tra bổ sung 104 vụ/197 bị can, đình chỉ điều tra trong giai đoạn truy tố 1 bị

can [Xem Bảng phụ lục 2.4]. Trên cơ sở truy tố của VKS huyện Củ Chi, TAND huyện

Củ Chi đã đưa ra xét xử 1638 bị cáo/1051 vụ; trả hồ sơ điều tra bổ sung 185 bị

can/115 vụ; đình chỉ 7 bị cáo/6 vụ [Xem Bảng phụ lục 2.5].

Như vậy, có thể thấy rằng, các chủ thể PNTHTP ở huyện Củ Chi đã duy trì

khá tốt cơ chế phối hợp trong công tác bảo vệ ANTT cũng như đấu tranh phòng chống

tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi. Tuy nhiên, tại Báo cáo tổng kết 5 năm thực hiện

Chỉ thị 48-CT/TW về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng,

chống tội phạm trong tình hình mới” của Huyện ủy huyện Củ Chi thì công tác phối

hợp giữa các chủ thể PNTHTP cũng còn có những điểm cần khắc phục như:

- Trong tuyên truyền PNTHTP, hoạt động của các lực lượng trong phối hợp

phổ biến, giáo dục pháp luật còn mang tính hình thức trong chỉ đạo và tổ chức thực

hiện. Mặt khác, việc phối hợp giữa cơ quan Công an với Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc

huyện và các phòng, ban chức năng trong tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật

cho quần chúng nhân dân còn nhiều bất cập, hạn chế như: Việc huy động báo cáo

viên, tuyên truyền viên pháp luật trong các ban, ngành của địa phương phối hợp tuyên

truyền còn gặp nhiều khó khăn, chủ yếu tiến hành thông qua các cuộc họp tổ nhân

dân, tổ dân phố [Xem Bảng phụ lục 2.2]; quy chế phối hợp lực lượng giữa các cơ

quan chức năng chưa phân định rõ ràng trách nhiệm của lực lượng tham gia nên còn

chồng chéo, thiếu đồng bộ; thành phần tham gia nhiều cuộc họp giao ban công tác

hoặc các cuộc đối thoại với doanh nghiệp, người lao động còn chưa đầy đủ do thiếu

sự quan tâm, không cử đại diện tham gia; nội dung hoạt động tuyên truyền, phổ biến

pháp luật còn thiếu chiều sâu, hình thức chưa phong phú, đa dạng…

- Cơ chế phối hợp hoạt động quản lý nhà nước trên địa bàn giữa các cơ quan

chức năng còn bộc lộ nhiều hạn chế. Cụ thể: Quan hệ phối hợp giữa các cơ quan, lực

lượng trong PNTHTP ở địa phương vẫn còn nhiều bất cập, thiếu đồng bộ. Những quy

định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các chủ thể PNTHTP của huyện Củ Chi

chưa được xác định rõ ràng, đầy đủ và cụ thể hoá trong các quy chế phối hợp. Việc

tổ chức các hội nghị sơ kết, tổng kết về việc thực hiện các quy chế phối hợp cũng

chưa được các ngành, các cấp quan tâm thực hiện đúng mức.

- Do tập trung vào các hoạt động phòng ngừa thuộc phạm vi của các cơ quan

chuyên trách nên trong cơ chế phối hợp hoạt động hiện nay các tổ chức chính trị - xã

hội với quần chúng, đặc biệt là với người lao động trong các khu công nghiệp chỉ giữ

vai trò tham gia, hỗ trợ. Do đó, vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội còn khá mờ

nhạt, chưa thực sự phát huy được các nguồn lực tại địa phương khi có yêu cầu.

Ngoài ra, qua tham vấn ý kiến của một số chuyên gia là cán bộ, chỉ huy đội

nghiệp vụ của Công an huyện Củ Chi, học viên nhận thấy quan hệ phối hợp giữa các

lực lượng trong PNTHTP còn những hạn chế như:

- Sự phối hợp giữa cơ quan Công an với các ngành chức năng, nhất là lực

lượng trực tiếp phát hiện, đấu tranh với các loại tội phạm, đặc biệt là tội phạm kinh

tế… chưa được tiến hành thường xuyên, thiếu chặt chẽ, vẫn mang tính cục bộ từng

lực lượng và có lúc còn chồng chéo trong các đoàn kiểm tra liên ngành.

- Sự phối hợp trong công tác trao đổi thông tin chuyên môn nghiệp vụ giữa

các lực lượng, cơ quan tham mưu còn hạn chế, chưa chủ động và thiếu thường xuyên.

Biểu hiện rõ nhất qua việc cơ quan Công an, Quản lý thị trường, Thuế, các cơ quan

thanh tra, kiểm tra liên ngành chỉ trao đổi thông tin về hành vi vi phạm pháp luật khi

có yêu cầu nên trên thực tế hiệu quả công tác phối hợp giữa các cơ quan trên với cơ

quan Công an trong công tác quản lý nhà nước về ANTT, phòng ngừa tội phạm, đặc

biệt là tội phạm về kinh tế chưa thực sự đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra.

- Hoạt động PNTHTP của Công an, VKSND, TAND trên địa bàn huyện chủ

yếu tập trung vào việc chống tội phạm, xử lý người phạm tội mà chưa thật sự quan

tâm đến việc phòng ngừa tội phạm. Việc phối hợp tổ chức của các cơ quan khi đưa

các vụ án điểm ra xét xử lưu động cũng chưa được quan tâm thực hiện đúng mức nên

chưa phát huy được tác dụng của công tác tuyên truyền, giáo dục phòng ngừa chung.

2.2.3. Thực trạng triển khai, áp dụng biện pháp phòng ngừa

2.2.3.1. Thực trạng triển khai, áp dụng biện pháp phòng ngừa tình hình tội

phạm của chính quyền và các cơ quan chuyên môn của huyện Củ Chi

Một là, về biện pháp kinh tế - xã hội: Trong PNTHTP, việc sử dụng các biện

pháp kinh tế có ý nghĩa rất quan trọng, bởi vì một trong những nguyên nhân, điều

kiện của THTP chính là do đói nghèo, bần cùng, sự quản lý kinh tế lỏng lẻo và thiếu

công bằng xã hội. Với huyện Củ Chi, điều đó càng có ý nghĩa hơn khi đây là địa

phương bị tàn phá nặng nề trong chiến tranh, có nền kinh tế thuần nông lạc hậu, nhiều

năm sau giải phóng, phần lớn hộ dân Củ Chi nằm trong diện “xóa đói giảm nghèo”.

Trước những khó khăn đó chính quyền huyện Củ Chi đã tiến hành nhiều giải pháp

nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân.

Qua nghiên cứu các Nghị quyết về Kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội hàng

năm của Hội đồng nhân dân huyện Củ Chi cho thấy: Trong giai đoạn từ năm 2014

đến năm 2018, các biện pháp kinh tế được chính quyền địa phương tiếp tục thực hiện

theo chủ trương tập trung xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật, tái cơ cấu kinh tế, tạo sức

bật cho sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công, nông, thương mại và dịch

vụ; đẩy mạnh tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, phát triển nền

nông nghiệp đô thị, tạo ra sự chuyển dịch mạnh mẽ cơ cấu kinh tế theo hướng tăng

nhanh tỷ trọng công nghiệp dịch vụ, kết hợp tăng trưởng kinh tế với bảo vệ môi

trường, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, chuyển dịch cơ cấu cây

trồng, vật nuôi theo hướng tăng giá trị kinh tế trên một diện tích, xây dựng nông thôn

mới. Trong quá trình thực hiện các biện pháp trên, Củ Chi đã đạt được những thành

tựu như kinh tế đạt mức tăng trưởng cao, cơ cấu kinh tế có sự chuyển dịch đúng

hướng, cơ sở hạ tầng phát triển mạnh, chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp đạt kết

quả tích cực. Năm 2018, ngành nông nghiệp huyện Củ Chi tăng trưởng 8%, tổng giá

trị sản xuất đạt khoảng 7.700 tỷ đồng. Huyện chủ trương hỗ trợ người dân tăng cường

sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP; ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao để khắc

phục những bất lợi của thời tiết; vận động bà con nuôi bò sữa cao sản. Đến năm 2018,

Củ Chi đã vươn lên trở thành trung tâm phát triển nông nghiệp chất lượng cao của

thành phố, với sự hình thành khu nông nghiệp công nghệ cao đầu tiên tại Việt Nam

ở xã Phạm Văn Cội và nhiều mô hình khác đang phát huy vai trò “dẫn dắt” kinh tế

huyện phát triển [23].

Ngoài ra, với lợi thế nền đất cao, hạ tầng được đầu tư mạnh mẽ cùng những

tiềm năng về kinh tế, du lịch…, Củ Chi đang thu hút mạnh mẽ giới đầu tư trong và

ngoài nước. Nhờ kế hoạch xây dựng Củ Chi thành đô thị vệ tinh của TP.HCM cùng

hàng loạt dự án đang được đầu tư xây dựng, đến nay, trên địa bàn huyện Củ Chi đã

có 4 khu công nghiệp, 3 cụm công nghiệp phân bố đều khắp trên địa bàn huyện như:

Khu công nghiệp Đông Nam, khu công nghiệp Tân Phú Trung, khu công nghiệp Cơ

khí ô tô, khu công nghiệp Tây Bắc… Từ đây hình thành những dự án khu dân cư, đô

thị phục vụ nhu cầu an cư của phần đông giới chuyên gia trong ngoài nước, cán bộ

nhân viên đang công tác tại các khu công nghiệp trên địa bàn như: Khu đô thị Thiên

Phú Garden, khu đô thị Bến Thành - Tây Bắc, khu đô thị Bella Vista City.

Với việc duy trì mức tăng giá trị sản xuất, phát triển nông nghiệp bền vững,

xóa đói, giảm nghèo, tạo ra việc làm, phát triển sản xuất tại địa phương, diện mạo Củ

Chi đã có nhiều thay đổi vượt bậc. 20 xã của huyện Củ Chi đã đạt 19/19 tiêu chí về

xây dựng nông thôn mới. Địa phương không còn hộ đói; tiêu chí hộ nghèo dưới 16

triệu đồng/hộ/năm còn 3,75%. Thu nhập bình quân hộ gia đình tại các xã đạt 40,5

triệu đồng/người/năm, phấn đấu đến năm 2020 tăng lên 60 triệu đồng/người/năm.

Công tác chăm lo sức khỏe nhân dân cũng được các cấp chính quyền quan tâm. Củ

Chi hiện có 04 bệnh viện, 01 trung tâm y tế dự phòng, 100% số xã, thị trấncó trạm y

tế có bác sỹ đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của người dân địa phương [23].

Để tạo việc làm cho người lao động, huyện Củ Chi đã chủ trương đẩy mạnh

xã hội hóa hoạt động đào tạo nghề gắn với nhu cầu sử dụng lao động của doanh

nghiệp, chú trọng đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm cho lao động ở nông thôn;

tổ chức đào tạo nghề miễn phí cho các hộ dân bị thu hồi đất ở các khu quy hoạch,

khuyến khích phát triển sản xuất, làm nghề thủ công mỹ nghệ ở các làng nghề truyền

thống ở xã Tân Thông Hội, An Nhơn… tạo việc làm và tăng thêm thu nhập cho lao

động nhàn rỗi.

Những nỗ lực thực hiện các biện pháp phát triển kinh tế - xã hội đã giúp cho

địa phương duy trì được tốc độ tăng trưởng kinh tế ổn định trong 5 năm qua, an ninh

chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững, văn hóa, xã hội chuyển biến tích cực,

trình độ dân trí được nâng lên, đời sống nhân dân được cải thiện rõ nét, diện mạo

nông thôn mới có nhiều khởi sắc. Tuy nhiên, quá trình tổ chức thực hiện biện pháp

này vẫn còn có những hạn chế như sau:

Thứ nhất, tình trạng lao động dôi dư dẫn đến thất nghiệp cục bộ vẫn chưa được

giải quyết dứt điểm. Tình trạng thất nghiệp làm cho một số người sinh ra “nhàn cư vi

bất thiện” nên dễ dàng bị lôi kéo hoặc tự dấn thân vào con đường phạm tội. Theo kết

quả khảo sát, trong số 1682 bị cáo thì có tới 587 người (34,9%) không có nghề nghiệp,

788 người (46,8%) lao động phổ thông, không ổn định [Xem Bảng phụ lục 2.11]. Đây

một trong những nguyên nhân chủ yếu làm phát sinh THTP ở địa phương này.

Thứ hai, địa phương chưa có các giải pháp để giải quyết hiệu quả những ảnh

hưởng tiêu cực của quá trình đô thị hóa. Việc thay đổi cơ cấu kinh tế trong quá trình

phát triển kinh tế thị trường cùng với tốc độ đô thị hóa nhanh đã làm cho một phần

diện tích đất nông nghiệp bị chuyển sang sử dụng cho các mục đích khác. Theo quy

hoạch của Tp. Hồ Chí Minh, từ năm 2016 – 2020 sẽ có 5.600 ha đất nông nghiệp của

huyện Củ Chi được chuyển đổi thành đất phi nông nghiệp. Điều này đã tác động

không nhỏ đến cuộc sống của người dân, nhất là đối với người dân không còn đất để

canh tác. Do chưa quen được với công việc mới nên không có thu nhập hoặc thu nhập

thấp làm cho người dân sinh ra chán nản, buồn bã dẫn đến lối sống buông thả rồi đi

vào con đường phạm tội. Ngược lại, một số người đã giàu lên nhanh chóng từ việc

được hưởng tiền đền bù giải phóng mặt bằng hay do môi giới mua bán đất đai mà nảy

sinh tư tưởng ăn chơi, hưởng thụ, sẵn sàng vung tiền vào các tệ nạn xã hội rồi phạm

tội… là những thách thức lớn cho công tác phòng, chống tội phạm của địa phương.

Hai là, biện pháp chính trị- tư tưởng và giáo dục - văn hóa: Con người vừa là

chủ thể của sự sáng tạo văn hóa, vừa là sản phẩm của văn hóa. Thiếu nền tảng tinh

thần tiến bộ và lành mạnh, không quan tâm giải quyết tốt mối quan hệ giữa phát triển

kinh tế, giữa tiến bộ và công bằng xã hội thì không thể có sự phát triển kinh tế xã hội

bền vững. Chăm lo văn hóa vừa là nhu cầu, vừa là yêu cầu của xã hội, cộng đồng.

Nhận thức được điều đó, trong những năm qua, UBND huyện và các cơ quan, đơn vị

trên địa bàn huyện Củ Chi đã quán triệt tinh thần chỉ đạo của trung ương, Thành ủy

TP.HCM và Huyện ủy Củ Chi trong việc tuyên truyền về chủ trương, đường lối của

Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, tuyên truyền về các ngày lễ lớn, các sự

kiện chính trị của đất nước, của địa phương như: Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp

về cuộc bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa XIII và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp

nhiệm kỳ 2011 – 2016; Chỉ thị số 03- CT/TW của Bộ Chính trị, Đề án số 02 của Ban

Thường vụ Thành ủy về phòng chống biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, “tự

diễn biến”, “tự chuyển hóa” và phản bác các quan điểm sai trái; kế hoạch của Huyện

ủy về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh;

về thực hiện Nghị quyết số 11/NQ- CP của Chính phủ; tuyên truyền về sửa đổi Hiến

pháp và thực hiện Hiến Pháp sau khi sửa đổi…

Ngoài ra, để nâng cao hiểu biết pháp luật và ý thức cảnh giác cho quần chúng

nhân dân trên địa bàn, Công an huyện và chính quyền địa phương đã triển khai thực

hiện nhiều hoạt động tuyên truyền, phổ biến kịp thời các văn bản pháp luật mới ban

hành đến cán bộ, đảng viên và nhân dân; lồng ghép tuyên truyền, giáo dục các quy

định pháp luật về phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội, trật tự an toàn giao thông với

xây dựng “Khu dân cư an toàn về an ninh trật tự” bằng nhiều nội dung, hình thức

phong phú, phù hợp với từng đối tượng thông qua các lớp tập huấn, sinh hoạt, hội

họp tại các khu dân cư trên các lĩnh vực như: Phòng ngừa đấu tranh chống tội phạm,

phòng chống bạo lực gia đình, an toàn giao thông, phòng chống tham nhũng, lãng

phí, phòng chống tội phạm về ma túy, mại dâm, HIV/AIDS và các tệ nạn xã hội khác.

Quá trình thực hiện đã lồng ghép chặt chẽ nội dung phong trào toàn dân bảo vệ tổ

chức với các phong trào khác của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, các ngành và đoàn thể

như phong trào “Xóa đói giảm nghèo”; “Ông, bà, cha, mẹ mẫu mực, con cháu thảo

hiền”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”,“Xây dựng xã

văn hóa, cơ quan văn hóa, gia đình văn hóa”, xây dựng nông thôn mới. Qua đó, nâng

cao tinh thần trách nhiệm, tính tự giác của nhân dân than gia nhiệm vụ bảo vệ ANTT.

Ngoài ra, hàng tháng Công an huyện còn tổ chức họp giao ban với Công an

xã, thị trấn và Ban quản lý các khu công nghiệp vá các doanh nghiệp trong cụm có

liên quan, thông qua đó đã phổ biến kịp thời tình hình ANTT, phương thức, thủ đoạn

hoạt động của các loại tội phạm nổi lên tại địa bàn khu công nghiệp và cách thức

phòng ngừa, đấu tranh; để chủ các doanh nghiệp nắm và phổ biến cho công nhân

trong doanh nghiệp; đã chú trọng việc trao đổi cung cấp thông tin về tình hình, vụ

việc liên quan ANTT giữa doanh nghiệp với lực lượng Công an và thông tin phản hồi

về kết quả giải quyết các vụ việc về ANTT của lực lượng Công an để các doanh

nghiệp nắm, chủ động phòng ngừa, khắc phục ngay những sơ hở, thiếu sót trong quản

lý tài sản, quản lý con người, đảm bảo an ninh, trật tự trị an trên địa bàn. Mặt khác, ở

nhiều khu công nghiệp trên địa bàn, lực lượng Công an đã đặt các bảng thông báo,

các áp phích tuyên truyền, vận động nhân dân cảnh giác phát hiện và tố giác tội phạm.

Kết quả thực hiện tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức

cảnh giác cho quần chúng nhân dân, vận động quần chúng nhân dân tham gia vào

hoạt động PNTHTP trong thời gian từ năm 2014 đến năm 2018, chính quyền và cơ

quan chức năng trên địa bàn huyện Củ Chi đã tổ chức 10 suất văn nghệ quần chúng;

lắp đặt 94 pano, 45 băng ron, 08 khẩu hiệu tuyên truyền, hơn 2000 tờ bướm, cẩm

nang các loại và 58 lượt xe loa tuyên truyền về an toàn giao thông, đấu tranh phòng

chống tội phạm, tệ nạn xã hội; tổ chức phát động hơn 2000 cuộc tuyên truyền, thu hút

khoảng 200.000 lượt người tham gia. Qua công tác này, Công an huyện đã nhận được

127 nguồn tin liên quan đến tình hình ANTT, trong đó có 74 tin có giá trị, giúp khám

phá 46 vụ phạm pháp hình sự, bắt và xử lý 78 đối tượng, thu hồi tài sản 1,74 tỷ đồng

(nhân dân trực tiếp bắt quả tang 14 vụ, 16 đối tượng vi phạm) [10].

Song song với các hoạt động đó, trên địa bàn huyện đã tổ chức nhiều hoạt

động văn hóa – văn nghệ - thể thao với nội dung phong phú, mang ý nghĩa chính trị

- xã hội cao, đáp ứng yêu cầu nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân, tạo được sân

chơi bổ ích phù hợp với nhiều đối tượng dân cư. Các xã, ấp đều có đội văn nghệ, thể

thao... duy trì hoạt động có nề nếp. Phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống

văn hóa từng bước được nâng cao về chất lượng và đi vào cuộc sống; hàng năm đều

công nhận trên 90% số hộ dân đạt danh hiệu gia đình văn hóa, 16 xã văn hóa.

Mặt khác, trình độ học vấn thấp cũng làm cho nhiều người có nhận thức và có

những ứng xử sai lệnh, trái với quy tắc chung của đời sống xã hội. Nắm được vấn đề

này, các cấp ủy Đảng, chính quyền của huyện Củ Chi đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo

nâng cao chất lượng công giáo dục trên địa bàn. Đến nay, toàn huyện đã có 91 trường

các cấp từ mầm non đến trung học cơ sở, 2 đơn vị trực thuộc, 8 trường mầm non tư

thục và 46 nhóm trẻ gia đình. Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Củ Chi đã huy động

được 100% trẻ 5 tuổi vào lớp mẫu giáo, đạt 100%; học sinh hoàn thành chương trình

Tiểu học, 94% học sinh tốt nghiệp Trung học cơ sở vào lớp 10 và các hệ tương đương.

Từng đơn vị giáo dục đều có ý thức “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích

cực”, phấn đấu thực hiện chuẩn hóa, hiện đại hóa từ cơ sở vật chất đến đội ngũ cán

bộ, giáo viên; tích cực đổi mới phương pháp quản lý và dạy học... [49].

Bên cạnh đó, hoạt động tại các trung tâm học tập cộng đồng xã, thị trấn ngày

càng hiệu quả, thu hút được nhiều đối tượng tham gia học tập, góp phần xây dựng xã

hội học tập, nâng cao chất lượng sống của người dân. Các trường trong huyện phát

huy hiệu quả quy chế phối hợp 3 môi trường giáo dục: Gia đình - nhà trường - xã hội

trong việc giáo dục học sinh. Phòng Giáo dục - Đào tạo huyện đã tích cực tham mưu

với lãnh đạo huyện, phối hợp các phòng, ban chuyên môn xây dựng 10 trường đạt

chuẩn cơ sở vật chất, đã hoàn thành và đưa vào sử dụng 4 trường. Tính đến cuối tháng

5-2018 có thêm 5 trường đạt chuẩn quốc gia mức độ 1 và 1 trường đạt chuẩn mức độ

2. Phòng Giáo dục - Đào tạo còn phối hợp với Công an huyện tổ chức các lớp bồi

dưỡng nghiệp vụ bảo vệ cho nhân viên trường học; tăng cường công tác kiểm tra,

giám sát, chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại, hạn chế trong hoạt động giảng dạy;

chú trọng hơn đối với hoạt động dạy nghề cho lao động... Những biện pháp cụ thể

nêu trên đã tạo được chuyển biến tích cực trong giáo dục, đào tạo, cơ bản đáp ứng

nhu cầu học tập của xã hội và đào tạo nhân lực trên địa bàn.

Bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình tổ chức thực hiện biện pháp chính

trị - tư tưởng và giáo dục - văn hóa trên địa bàn huyện Củ Chi trong thời gian qua còn

cho thấy những hạn chế như sau:

- Công tác đào tạo nghề chưa đáp ứng được nhu cầu nhân lực trong thời kỳ

công nghiệp hóa; việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh còn nặng về lý thuyết nên

hiệu quả chưa cao; công tác tổ chức quản lý cơ sở giáo dục và đào tạo chưa có chiều

sâu; trình độ, năng lực, phương pháp giảng dạy của giáo viên các cấp còn hạn chế; sự

phối hợp giữa nhà trường và phụ huynh trong quản lý học sinh còn lỏng lẻo.

- Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về phòng, chống tệ nạn

xã hội và tội phạm ở một số nơi còn mang tính hình thức và chưa sâu sát đến từng bộ

phận dân cư, chưa tập trung nhiều đến các đối tượng có nguy cơ phạm tội cao, nhất

là những đối tượng tái hòa nhập cộng đồng…

- Nội dung tuyên truyền về phương thức, thủ đoạn phạm tội chưa phong phú,

đa dạng, chưa phản ánh đầy đủ, toàn diện các tác hại của hành vi phạm tội đến đời

sống xã hội để giáo dục ý thức cảnh giác cho người dân.

- Sự phối hợp giữa các lực lượng chức năng với các cơ quan thông tin, truyền

thông trong việc tuyên truyền, giáo dục pháp luật chưa được thường xuyên, liên tục.

Ba là, về biện pháp tổ chức - quản lý xã hội: Với tốc độ phát triển nhanh

chóng về mọi mặt của đời sống kinh tế, xã hội, trong những năm qua lượng dân cư

đến sinh sống và làm việc trên địa bàn huyện Củ Chi ngày càng đông, trong khi đó

đặc thù của Chỉ Chi lại có vị trí giáp ranh với nhiều địa phương khác. Những điều

này làm cho công tác giữ gìn an ninh trật tự, phòng chống tội phạm gặp không ít khó

khăn. Do đó, chính quyền và các cơ quan chức năng của huyện đã tích cực triển khai

thực hiện nhiều hoạt động quản lý địa bàn bằng những công tác cụ thể như:

Công tác nhân hộ khẩu: Tính đến cuối năm 2018 tổng số hộ, nhân khẩu hiện

đang cư trú trên địa bàn huyện: 63.770 hộ với 301.419 nhân khẩu. Trong đó, đăng ký

thường trú: 56.394 hộ với 270.141 nhân khẩu; tạm trú: 9.093 với 42.889 nhân khẩu

[10]. Để quản lý tốt số hộ, nhân khẩu trên, Công an huyện hàng năm đều chủ động

xây dựng kế hoạch, tổ chức tuyên truyền, phổ biến về chủ trương quản lý cư trú qua

đó quản lý chặt chẽ tình hình an ninh tại địa phương. Công an huyện đã chủ động

tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương và vận động nhân dân, các ban, ngành,

đoàn thể, tổ chức kinh tế xã hội tham gia giáo dục, tạo điều kiện cho đối tượng tái

hòa nhập cộng đồng; xây dựng và nhân rộng các mô hình, cá nhân điển hình, với

nhiều cách làm sáng tạo, thiết thực, chủ động cảm hóa, giáo dục, phòng ngừa, ngăn

chặn, đấu tranh làm giảm tội phạm; tạo điều kiện tích cực cho các đối tượng có quá

khứ lầm lỗi tiếp thu sự giáo dục của gia đình, cộng đồng dân cư, xã hội, không tái

phạm trở lại để trở thành công dân lương thiện, góp phần tích cực vào sự nghiệp bảo

vệ ANTT, phục vụ cho phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Kết quả thống kê cho

thấy, trong giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018, Công an huyện đã tiến hành gặp

gỡ, cảm hóa giáo dục trên 600 lượt đối tượng, đưa ra kiểm điểm trước dân hơn 900

lượt đối tượng. Thông qua công tác quản lý đối tượng, Công an huyện Củ Chi đã

tham gia đấu tranh, triệt phá 15 ổ, nhóm, tụ điểm phức tạp về ANTT, hướng dẫn, tạo

điều kiện để 540 người tái hòa nhập cộng đồng có việc làm ổn định.

Ngoài ra, lực lượng Cảnh sát quản lý trật tự hành chính chủ động nắm tình

hình địa bàn, thường xuyên tổ chức các hoạt động kiểm tra hành chính đối với những

đối tượng, những hộ gia đình có dấu hiệu, biểu hiện nghi ngờ hoạt động tội phạm

nhằm chủ động ngăn chặn, không để cho đối tượng gây án. Lực lượng Cảnh sát cơ

động thường xuyên phối hợp với lực lượng cảnh sát hình sự, cảnh sát giao thông tăng

cường công tác tuần tra, kiểm soát trên các tuyến đường trọng điểm, phức tạp nhằm

phòng ngừa tội phạm.

Công tác quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ: Hàng năm, Công an huyện

phố hợp với Ban chỉ huy Quân sự huyện kiểm tra, hướng dẫn các đơn vị thực hiện

nghiêm quy định của nhà nước về quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ. Kết quả

sau 5 năm, Công an huyện đã tiếp nhận, thu 97 súng các loại, 61 trái đạn và hơn 600

loại vũ khí thô sơ (dao tự chế, mã tấu, tuýp sắt…). Việc thu gom vũ khí, vật liệu nổ,

công cụ hỗ trợ đã phần nào hạn chế được các hành vi sử dụng bạo lực như giết người,

cố ý gây thương tích hay các hành vi phạm tội khác trên địa bàn huyện Củ Chi [10].

Công tác quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện: Sau thời gian triển khai

thực hiện Nghị định số 96/2016/NĐ-CP về quản lý ngành nghề kinh doanh có điều

kiện, lực lượng Công an huyện đã phục vụ tích cực trong việc quản lý xã hội trên địa

bàn. Hàng năm, Công an huyện đều thực hiện kiểm tra hành chính các cơ sở kinh

doanh có điều kiện nhằm mục đích phát hiện các đối tượng có biểu hiện nghi vấn hoạt

động phạm tội phục vụ công tác bảo đảm ANTT, đặc biệt là trong các dịp Lễ, tết.

Theo các báo cáo tổng kết hàng năm của Công an huyện Củ Chi thì: Trong thời gian

từ năm 2014 đến năm 2018, Công an huyện đã cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện về

ANTT cho 372 cơ sở kinh doanh có điều kiện. Mỗi năm, Công an huyện thực hiện

khoảng 10.000 lượt kiểm tra hành chính đối với các khách sạn, nhà nghỉ, nhà trọ, tiệm

cầm đồ, internet, karaoke… và đã phát hiện 4.286 lượt vi phạm, ban hành 2.716 quyết

định xử phạt hành chính. Với việc tăng cường hoạt động kiểm tra đối với các cơ sở

kinh doanh có điều kiện trên địa bàn của Công an huyện, đến năm 2018, số cơ sở kinh

doanh có điều kiện về ANTT trên địa bàn đã giảm đáng kể, từ mức khoảng 600 cơ sở

xuống 260 cơ sở [10].

Kết quả của hoạt động quản lý trật tự xã hội trên đây đã góp phần tích cực đến

sự phát triển kinh tế của huyện Củ Chi, đảm bảo ANTT, bảo vệ quyền và lợi ích chính

đáng của các cơ quan, tổ chức, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân sinh

sống và làm việc trên địa bàn.

Công tác phòng chống tệ nạn xã hội: Quán triệt phương châm lấy phòng ngừa

là chính, trong những năm qua lực lượng Công an đã phối hợp với các cơ quan chức

năng tiến hành các biện pháp phòng ngừa xã hội, cụ thể: Tuyên truyền, giáo dục, vận

động quần chúng tham gia phòng chống tệ nạn xã hội; phối hợp với các ban ngành ở

địa phương phát động phong trào “Toàn dân bảo vệ An ninh Tổ quốc”; Công an xã,

Thị trấn còn liên hệ với các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất ở địa phương giải quyết

công ăn việc làm cho hàng trăm người nghiện ma túy từ các trung tâm cai nghiện tập

trung tái hòa nhập cộng đồng, tạo điều kiện cho họ có công việc làm và xóa bỏ mặc

cảm với xã hội... Nhìn chung các biện pháp phòng ngừa xã hội đã góp phần làm cho

các tầng lớp nhân dân hiểu rõ tác hại, hậu quả của xã hội đối với cộng đồng và gia

đình, nâng cao nhận thức pháp luật từ đó tự giác chấp hành và tham gia phòng chống

tệ nạn xã hội. Các cơ quan chức năng đã thường xuyên tiến hành công tác kiểm tra

các cơ sở kinh doanh dịch vụ, tổ chức lực lượng tuần tra vào các giờ cao điểm ở

những tuyến, địa bàn trọng điểm để phòng ngừa và phát hiện các tụ điểm tệ nạn xã

hội. Thông qua công tác tuần tra, truy quét, chốt chặn đã làm chuyển hóa được nhiều

tuyến, tụ điểm, điểm phức tạp về tệ nạn xã hội. Công tác tuần tra, truy quét đã góp

phần tích cực kéo giảm tệ nạn xã hội trên địa bàn. Mặt khác, Công an huyện, các xã,

thị trấn đã phối hợp với các cơ quan chuyên trách phòng chống tệ nạn xã hội (Chi cục

phòng chống tệ nạn xã hội Thành phố và Đoàn kiểm tra liên ngành của huyện Củ

Chi) trong việc tổ chức chữa bệnh, cai nghiện, dạy nghề và giải quyết việc làm cho

các đối tượng gái mại dâm và người nghiện ma túy. Những hoạt động nêu trên có ý

nghĩa quan trọng, góp phần làm giảm các yếu tố đóng vai trò là nguyên nhân, điều

kiện của THTP trên địa bàn [10].

Có thể thấy, thời gian qua, huyện Củ Chi đã có rất nhiều nỗ lực thực hiện công

tác quản lý địa bàn, quản lý con người để phòng ngừa tội phạm nhưng qua khảo sát

thực tiễn việc tổ chức các biện pháp phòng ngừa này cho thấy thực tế vẫn còn có

những hạn chế sau đây:

- Công tác nắm, quản lý nhân hộ khẩu còn lỏng lẻo; chưa nắm được chính xác

và giải quyết tốt số đối tượng không đăng ký cư trú, đặc biệt là số di dân tự do đến

làm thuê và trên địa bàn, nhất là ở các khu nhà trọ.

- Việc phân cấp quản lý theo địa giới hành chính của lực lương Công an đối

với việc quản lý ANTT ở các khu công nghiệp, cụm công nghiệp (trải rộng trên địa

bàn nhiều các xã) chưa rõ ràng, công tác quản lý cư trú người nước ngoài trong các

công ty, xí nghiệp cũng chưa được chặt chẽ… đã làm hạn chế khả năng quản lý về

ANTT của lực lượng Công an địa phương.

- Việc quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện, nhất là các loại hình hoạt

động kinh doanh như dịch vụ cầm đồ, cho thuê nhà trọ... còn bị buông lỏng. Công tác

quản lý đối với hoạt động kinh doanh cho thuê phòng trọ như cấp giấy phép xây dựng,

đăng ký kinh doanh, chưa được quan tâm đúng mức.

- Nhiều cán bộ quản lý đã tỏ ra thiếu chuyên nghiệp, yếu kém về trình độ, khả

năng giải quyết những vấn đề mới phát sinh, thậm chí một số cán bộ bị tha hóa, biến

chất nên đã có hành vi tiêu cực, bao che cho những vi phạm, tội phạm..

- Công tác đấu tranh, chuyển hóa địa bàn, tuyến trọng điểm phức tạp về tội

phạm, tệ nạn xã hội còn kém hiệu quả; công tác quản lý địa bàn có lúc, có nơi còn

thiếu chặt chẽ nên không kịp thời phát hiện tội phạm và tội phạm vẫn còn điều kiện

để hoạt động.[10]

Bốn là, về biện pháp pháp luật: Thực trạng tổ chức thực hiện biện pháp này

cho thấy

- Kết quả xây dựng và ban hành các văn bản, quy định về công tác đấu tranh

phòng, chống tội phạm

Để tăng cường công tác phòng, chống tội phạm, thời gian qua, các cấp ủy Đảng

và chính quyền TP.HCM nói chung và huyện Củ Chi nói riêng đã tập trung và có

nhiều cố gắng trong xây dựng, ban hành các văn bản, hướng dẫn triển khai thực hiện

pháp luật phòng, chống tội phạm về trước mắt cũng như lâu dài. Theo kết quả khảo

sát, từ năm 2012 đến nay, đã có hàng chục văn bản được Thành ủy TP.HCM, UBND

Thành phố ban hành liên quan đến công tác phòng chống tội phạm. Trong đó có một

số văn bản mang tính chiến lược như: Chương trình hành động số 26-Ctr/TU ngày

20/6/2012; Chỉ thị số 09-CT/TU ngày 09/01/2013 của Thành ủy; Kế hoạch số

1326/KH-UBND ngày 21/3/2013 của UBND Thành phố về tăng cường sự lãnh đạo

công tác đảm bảo an ninh trật tự, tấn công trấn áp tội phạm, kéo giảm tội phạm hình

sự và tệ nạn xã hội trên địa bàn Thành phố. Trên cơ sở đó, Huyện ủy, UBND huyện

Củ Chi đã xây dựng và ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, triển khai thực hiện công tác

đấu tranh, phòng chống phạm như: Chương trình hành động số 09-Ctr/HU về thực

hiện Chỉ thị số 48-CT/TW; Nghị quyết số 01-NQ/HU ngày 29/12/2015 của Huyện

ủy về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phòng, chống tội phạm, tệ

nạn xã hội và kéo giảm tai nạn giao thông trên địa bàn huyện năm 2016”. Trong đó

đã xác định rõ những nhiệm vụ chủ yếu của các cấp ủy Đảng và chính quyền và các

ban, ngành của địa phương trong công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình

mới. Hàng năm, cơ quan Công an huyện đều xây dựng các kế hoạch tấn công, trấn áp

tội phạm vào những thời kỳ cao điểm như dịp lễ Quốc khánh 2/9, dịp Tết Nguyên

đán.

Nhìn chung, hệ thống văn bản của cấp ủy Đảng và chính quyền địa phương đã

tương đối hoàn chỉnh, tạo cơ sở chính trị và pháp lý cơ bản cho công tác phòng, chống

tội phạm trên địa bàn.

- Kết quả phát hiện, xử lý tội phạm trên địa bàn

Trước THTP diễn biến phức tạp, các cơ quan tiến hành tố tụng của huyện Củ

Chi đã xác định đẩy nhanh tiến độ hoạt động điều tra, truy tố, xét xử các vụ phạm tội

để phục vụ yêu cầu, nhiệm vụ chính trị của địa phương. Điều này đã được thể hiện

qua kết quả khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án hình sự của các cơ quan tiến

hành tố tụng trên địa bàn, cụ thể như sau:

Đối với Cơ quan điều tra Công an huyện Củ Chi. Từ năm 2014 đến năm 2018,

Công an huyện Củ Chi đã khởi tố 2072 vụ/1723 bị can [Xem Bảng phụ lục 2.3].

Trong đó, nhiều vụ án không khởi tố bị can do không xác định được người thực hiện

hành vi phạm tội hoặc không đủ căn cứ khởi tố. Khảo sát kết quả công tác hàng năm

của Công an huyện Củ Chi từ năm 2014 đến năm 2018 [10] cho thấy: Tỷ lệ điều tra,

khám phá án hình sự các năm 2014 và 2015 luôn cao hơn mức 71%, cụ thể: Năm

2014: 75,08%; Năm 2015: 71,98%; Năm: 2016: 77,03%; Năm: 2017: 72,85%; Năm

2018: 75%. Tỷ lệ khám phá án rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng các năm

không ổn định: Năm 2014: 80,64% (chưa đạt chỉ tiêu đề ra là 90%); Năm 2015: 100%;

Năm 2016: 87,5% (chưa đạt chỉ tiêu đề ra là 90%); Năm 2017: 90%; Năm 2018:

92,86%. Tỷ lệ tiếp nhận, giải quyết tin báo tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố các

năm luôn cao hơn mức 90%: Năm 2014: 94,13%; Năm 2015: 96,22%; Năm 2016:

94,6%; Năm 2017: 94,79%; Năm 2018: 91,79%. Các thông số nêu trên cho thấy,

công tác điều tra, khám phá tội phạm của Công an huyện Củ Chi trong những năm

qua cơ bản đáp ứng được yêu cầu đấu tranh với tội phạm xảy ra tại địa phương, tuy

nhiên vẫn có lúc chưa đạt được mục tiêu nghiệp vụ đề ra.

Đối với VKSND huyện Củ Chi. Là cơ quan thực hành quyền công tố, kiểm sát

hoạt động tư pháp trên địa bàn huyện, kết quả công tác của VKSND huyện Củ Chi

trong những năm qua cho thấy những đóng góp quan trọng trong PNTHTP ở địa

phương. Tỷ lệ giải quyết án hình sự theo thẩm quyền của VKS huyện Củ Chi hàng

năm luôn ở mức cao hơn 97%. Trung bình mỗi năm, VKSND huyện kiểm sát việc

tiếp nhận hơn 400 tin báo, tố giác tội phạm; thực hành quyền công tố, kiểm sát điều

tra, kiểm sát xét xử khoảng hơn 300 vụ án; kiểm sát trung bình khoảng 330 quyết

định thi hành án hình sự, ủy thác thi hành án hình sự [52].

Thống kê kết quả giải quyết vụ án hình sự trong thời gian từ năm 2014 đến

năm 2018 tại Bảng phụ lục 2.4 cho thấy, VKSND huyện Củ Chi đã quyết định truy

tố 1591 bị can/1028 vụ; có 115 vụ Tòa trả hồ sơ điều tra bổ sung trong đó VKSND

huyện Củ Chỉ giữ nguyên quan điểm truy tố với có 24 vụ [52]. Thông qua hoạt động

thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử các vụ án hình sự, VKSND huyện Củ Chi

đã ban hành 7 kháng nghị phúc thẩm trong đó 5 kháng nghị được chấp nhận [52]., số

án tồn hàng năm thấp, không quá 10 vụ/năm, đực biệt trong các năm 2016, 2017

không có án tồn.

Kết quả này cho thấy các KSV của VKSND huyện luôn cố gắng phát huy tinh

thần trách nhiệm trong việc phát hiện và làm rõ những nguyên nhân và điều kiện dẫn

đến việc thực hiện tội phạm của từng bị can thể hiện trong bản cáo trạng, đặc biệt là

trong bản luận tội và quá trình tranh tụng công khai tại phiên tòa. Trong các báo cáo

tổng kết, báo cáo chuyên đề của VKSND huyện những năm gần đây cho thấy đều có

nội dung tổng hợp các nguyên nhân và điều kiện của THTP trên địa bàn huyện. Ngoài

ra, VKSND huyện còn tham mưu cho cấp ủy, chính quyền của huyện áp dụng các

biện pháp phòng ngừa một cách có hiệu quả.

Bên cạnh những đóng góp nêu trên, thực tế cho thấy, số lượng KSV của

VKSND huyện còn ít, một số ít cán bộ, Kiểm sát viên có nhận thức và trình độ chuyên

môn nghiệp vụ chưa thật sự đáp ứng được yêu cầu công tác của ngành Kiểm sát,

Ngoài ra, theo quy định của Luật Tổ chức VKSND năm 2014, VKSND các cấp có

trách nhiệm thực hiện việc thống kê tội phạm. Đây là một trong những hoạt động có

ý nghĩa quan trọng của hoạt động phòng ngừa tội phạm. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy

VKSND huyện Củ Chi tiến hành công tác thống kê chủ yếu nhằm mục đích tổng hợp,

theo dõi số liệu để báo cáo, chưa chú trọng việc phân tích số liệu nhằm rút ra những

nguyên nhân, điều kiện của THTP, từ đó làm cơ sở cho việc đưa ra giải pháp PNTHTP

trên địa bàn.

Đối với TAND huyện Củ Chi. TAND huyện Củ Chi có nhiệm vụ trọng tâm là

thực hiện chức năng xét xử các vụ án thuộc thẩm quyền nhằm góp phần vào công tác

phòng chống tội phạm tại địa phương. Theo số liệu thống kê thể hiện ở Bảng 2.5 cho

thấy, trong thời gian từ năm 2014 đến năm 2018, TAND huyện Củ Chi và TAND

TP.HCM đã đưa ra xét xử tổng số 1638 bị can/1051 vụ án thuộc thẩm quyền, tập

trung ở nhóm các tội xâm phạm sở hữu, ma túy, kinh tế, xâm phạm trật tự công cộng,

quản lý hành chính và xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm. Báo cáo

kết quả công tác hàng năm của TAND huyện Củ Chi trong thời gian từ năm 2014 đến

năm 2018 cho thấy có 9 bản án bị hủy và 15 bản án bị sửa, ban hành hơn 1600 quyết

định thi hành án hình sự. Từ năm 2015 đến năm 2018, hàng năm, TAND huyện đều

tiến hành xét xử lưu động khoảng 30 vụ tại các xã, thị trấn trong huyện để tuyên

truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhân dân.

Đặc biệt, tình trạng xét xử nhẹ, việc áp dụng loại hình phạt, mức hình phạt

thấp, tình trạng áp dụng mức hình phạt tù dưới 3 năm và cho hưởng án treo là rất phổ

biên. Theo kết quả phỏng vấn các Thấm phán của TAND huyện Củ Chi cho thấy, có

trên 60% bị cáo bị xử phạt dưới 3 năm tù, trong đó số bị cáo được hưởng án treo

chiếm hơn 50%; số bị cáo bị xử phạt từ 3 năm đến 5 năm tù 20%; số bị cáo bị xử phạt

trên 5 năm tù là 12 % và khoảng 8% bị cáo nào bị xử phạt từ năm 7 năm trở lên. Một

số trường hợp, khi xét xử bị cáo có tiền án Tòa án vẫn cho hưởng án treo. Ngoài ra,

trong số 1682 bị cáo bị xét xử đã có 223 bị cáo (13,26%) trường hợp bị cáo tái phạm.

Như vậy chứng tỏ, do việc xét xử không nghiêm minh, hình phạt ít nghiêm khắc nên

không đủ sức răn đe dẫn đến tỉ lệ tái phạm tội cao, từ đó đã ảnh hưởng không nhỏ

đến hiệu quả phòng ngừa tội phạm ở địa phương [Xem Bảng phụ lục 2.11].

Như vậy, có thể thấy rằng, bên cạnh những kết quả đáng kể trong xét xử án

hình sự của TAND huyện Củ Chi những năm qua, thực tiễn cho thấy trong quá trình

giải quyết các vụ án hình sự, có lúc còn chưa chính xác, còn chậm được giải quyết do

năng lực của một số cán bộ Tòa án còn hạn chế.

2.3. Nhận xét, đánh giá về thực trạng phòng ngừa tình hình tội phạm trên

địa bàn huyện Củ Chi

2.3.1. Ưu điểm

Từ kết quả nghiên cứu trên đây cho thấy, hoạt động phòng ngừa THTP trên

địa bàn huyện Củ Chi có những ưu điểm sau đây:

Một là, vấn đề bảo đảm ANTT, phòng ngừa tội phạm ở huyện Củ Chi luôn

nhận được sự quan tâm chỉ đạo của các cấp uỷ Đảng và chính quyền. Theo đó, hoạt

động PNTHTP đã được các cấp chính quyền và các ngành chức năng trên địa bàn

huyện đặc biệt quan tâm và chú trọng thực hiện; các cơ quan, lực lượng chức năng đã

chủ động xây dựng các kế hoạch, phương án và quy chế phối hợp thực hiện công tác

bảo đảm ANTT, phòng ngừa tội phạm trên địa bàn huyện. Các cấp chính quyền và

các cơ quan chức năng đã tập trung bố trí, triển khai lực lượng tiến hành các mặt công

tác quản lý nhà nước, phòng ngừa tội phạm trên địa bàn; đồng thời huy động các

nguồn lực từ các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức chuyên môn, các thiết chế xã

hội khác và đông đảo quần chúng nhân dân tham gia phòng ngừa tội phạm. Trên cơ

sở đó, hệ thống các chủ thể phòng ngừa đã được bố trí rộng khắp; quan hệ phối hợp

giữa các cơ quan, lực lượng cũng đã cơ bản được xác định…

Hai là, các biện pháp phòng ngừa của hệ thống các chủ thể PNTHTP trên địa

bàn huyện Củ Chi trong thời gian qua nhìn chung được thực hiện khá toàn diện, đồng

bộ và bước đầu đã mang lại nhiều kết quả tích cực.

Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cũng như các điều kiện cụ thể có

được, các chủ thể phòng ngừa đã tích cực triển khai áp dụng một cách đồng bộ các

biện pháp phòng ngừa, đặc biệt là các biện pháp gắn liền với những đặc thù của địa

phương. Trong đó, UBND hai cấp của huyện Củ Chi đã cơ bản thực hiện tốt vai trò,

chức năng quản lý nhà nước trên các lĩnh vực kinh tế, lao động, môi trường… Đồng

thời, những biện pháp kinh tế, xã hội, văn hoá, giáo dục cũng đạt được những kết quả

đáng khích lệ; góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Nhóm các cơ quan bảo vệ pháp luật, đặc biệt là cơ quan Công an đã khẳng định được

vai trò quan trọng trong công tác quản lý nhà nước về ANTT, phòng chống tội phạm

trên địa bàn; đã kết nối sự tham gia, phối hợp của các cơ quan, lực lượng có liên quan

vào việc thực hiện các yêu cầu nhiệm vụ phòng ngừa tội phạm; các biện pháp nghiệp

vụ chuyên biệt của lực lượng Công an cũng đã mang lại những những kết quả rất tích

cực. Hiệu quả công tác phát hiện, ngăn chặn, điều tra, xử lý tội phạm được thể hiện

khá rõ rệt, THTP được kiềm chế, các vụ án nghiêm trọng xảy ra được điều tra làm rõ

và xử lý đúng theo pháp luật. Nhóm các chủ thể khác cũng đã cùng với các cấp chính

quyền thực hiện có hiệu quả các biện pháp kinh tế, xã hội, đảm bảo an ninh cho nhân

dân cũng đã mang lại những kết quả thiết thực.

Từ những ưu điểm trên đây có thể khẳng định, cơ chế phòng ngừa THTP trên

địa bàn huyện Củ Chi đã được định hình khá rõ nét; những kết quả đạt được của các

thành tố trong cơ chế phòng ngừa THTP địa phương này cơ bản đã đáp ứng được các

mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra, đồng thời là cơ sở để chính quyền và các ngành

chức năng tiếp tục phát huy, hoàn thiện hơn nữa các thể chế, chính sách nhằm tăng

cường phòng ngừa THTP trên địa bàn huyện Củ Chi và TP.HCM trong thời gian tới.

2.3.2. Những hạn chế, khó khăn và nguyên nhân

2.3.2.1. Những hạn chế, khó khăn

Công tác phòng ngừa THTP trên địa bàn huyện Củ Chi vẫn còn nhiều bất cập,

chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu thực tiễn như:

Một là, các cấp uỷ Đảng, chính quyền huyện Củ Chi chưa chủ động chỉ đạo

các cơ quan trực tiếp phòng ngừa tội phạm; chưa thực sự chú trọng ban hành các nghị

quyết, chương trình, kế hoạch chuyên môn và liên ngành, thiếu sự kiểm tra, đôn đốc

việc thực hiện các văn bản được ban hành để kịp thời chấn chỉnh, hoàn thiện.

Hai là, các ban ngành, lực lượng chức năng còn chưa linh hoạt, chủ động trong

trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật và phát động quần chúng

tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc tại các ấp, khu phố.

Ba là, hoạt động của các chủ thể phòng ngừa hiện nay mới chỉ tập trung vào

các hoạt động phòng ngừa chính thức của các cơ quan nhà nước, vai trò của các thiết

chế xã hội và nhân dân còn mờ nhạt và thụ động; do vậy, chưa thực sự phát huy hết

các nguồn lực cũng như sức mạnh tổng hợp của toàn xã hội tham gia vào cơ chế

PNTHTP. Bên cạnh đó, ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận không nhỏ người

dân còn thấp, gây khó khăn cho việc triển khai thực hiện các biện pháp phòng ngừa

nơi đây.

Năm là, tệ nạn xã hội và THTP trên địa bàn huyện Củ Chi trên thực tế vẫn còn

những diễn biến phức tạp.

- Về tệ nạn xã hội trên địa bàn huyện Củ Chi,

Theo nhận định trong các Báo cáo tình hình kinh tế, xã hội hằng năm của Ủy

ban nhân dân huyện Củ Chi cho thấy: Tình hình tệ nạn xã hội trên địa bàn vẫn có

những diễn biến phức tạp và có xu hướng tăng đối với tệ nạn ma túy, cờ bạc và mại

dâm, đặc biệt là ở các khu vực giáp ranh với các địa phương khác và các khu công

nghiệp. Tuy nhiên đến nay, chính quyền và các lực lượng chức năng ở địa phương

này vẫn chưa đề ra được những biện pháp mang tính đột phá, giải quyết có hiệu quả

tình hình tệ nạn xã hội, đặc biệt là trong phạm vi các khu công nghiệp và vùng giáp

ranh, phụ cận.

- Về tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi

Khi nghiên cứu về phần rõ của THTP, thì thông qua khảo sát thực tiễn và phân

tích số liệu cụ thể tại các Bảng phụ lục thì có thể thấy rằng THTP trên địa bàn huyện

Củ Chi trong thời gian từ 2014 đến 2018 có những đặc điểm sau:

- Về diễn biến: Trong 5 năm qua, THTP xảy ra trên địa bàn huyện Củ Chi có

diễn biến tương đối phức tạp.

+ THTP mỗi năm có biến động tăng, giảm rất khác nhau. Theo số liệu tại Bảng

phụ lục 2.6 và trên cơ sở phương pháp so sánh định gốc tính theo năm, lấy số vụ án

và bị cáo năm 2014 là 100% và đem so sánh tỉ lệ số vụ, số bị cáo của năm này với

các năm tiếp theo thì kết quả thu được là: Trong năm 2015 đã giảm về số vụ (giảm

6.72% so với năm 2014) và giảm mạnh về bị cáo (giảm 29,62% so với năm 2014).

Năm 2016 mức giảm về số vụ là 8.4% và mức giảm về số bị cáo là 30,07% so với

năm 2014. Năm 2017có mức giảm về số vụ là 21,85% và mức giảm về số bị cáo là

36,53% so với năm 2014. Năm 2018 có mức giảm về số vụ là 2,94% và mức giảm về

số bị cáo là 29,18% so với năm 2014.

Ngoài ra, khi nghiên cứu về cơ số THTP trên địa bàn huyện Củ Chi tại Bảng

phụ lục 2.7, có thể thấy rằng mặc dù số dân trong độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự có

xu hướng tăng nhưng cùng với đó thì cơ cấu THTP hàng năm trên địa bàn huyện Củ

Chi có xu hướng giảm. Tuy nhiên, riêng có số THTP năm 2018 lại có xu hướng gia

tăng mạnh trở lại.

Những điều trên cho thấy rằng các giải pháp phòng ngừa THTP trên địa bàn

huyện Củ Chi thời gian qua đã phát huy được hiệu quả trong kiểm soát, khống chế

THTP tuy nhiên chưa giữ được sự ổn định, đòi hỏi cần phải áp dụng các biện pháp

phòng ngừa hiệu quả hơn mới có thể ngăn chặn tội phạm xảy ra.

- Về cơ cấu

Thống kê tại Bảng phụ lục 2.8 cho thấy trong thời gian từ năm 2014 đến năm

2018, đã có tổng số 1051 tội phạm được đưa ra xét xử. Trong đó, nhóm các tội phạm

xâm phạm sở hữu xảy ra nhiều nhất với 524 vụ,chiếm cơ cấu 47,9%, với các tội danh

như trộm cắp, cướp giật, cướp, lừa đảo, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, hủy

hoại tài sản. Tiếp đến là tội phạm ma túy với tổng số 308 vụ, chiếm 28,12%. Tiếp đến

là các tội xâm phạm trật tự công cộng với 133 vụ (chiếm 12,15%), các tội xâm phạm

tính mạng sức khỏe, danh dự, nhân phẩm với 95 vụ (chiếm 8,6%), còn lại là 35 vụ

(chiếm 3,2%) thuộc nhóm các tội phạm xâm phạm trật tự quản lý hành chính, tội

phạm kinh tế và các tội phạm khác.

Về cơ cấu THTP theo các loại tội phạm, với Bảng phụ lục 2.9 và Biểu phụ lục

2.1 có thể thấy rằng: Tội phạm thuộc loại tội ít nghiêm trọng chiếm cơ cấu đa số với

730 vụ,tiếp đến là loại tội phạm nghiêm trọng là 274 vụ, còn lại tỷ lệ rất ít là 47 tội

phạm rất nghiêm trọng và 44 trường hợp phạm tội đặc biệt nghiêm trọng. Điều này

cho thấy THTP các tội phạm có tính chất, mức độ ít nghiêm trọng và nghiêm trọng

xảy ra phổ biến trên địa bàn huyện Củ Chi. Tỷ lệ các tội phạm rất nghiêm trọng và

đặc biệt nghiêm trọng tuy không đáng kể nhưng vẫn cần có biện pháp phòng ngừa

phù hợp để kéo giảm hoàn toàn các loại tội phạm này.

Về cơ cấu THTP theo địa giới hành chính của huyện Củ Chi, theo Bảng phụ

lục 2.10 thì tội phạm xảy ra trên tất cả các địa bàn của huyện Củ Chi, trong đó địa

bàn Trung An có mức độ xảy ra tội phạm cao nhất với tổng số 62 vụ, chiếm 5.9%,

địa bàn Tân Thạnh Tây có mức độ thấp nhất với tổng số 39 vụ, chiếm tỷ lệ 3.6%. Đối

chiếu với diện tích và vị trí địa lý của các đơn vị hành chính này cho thấy: Các địa

bàn có diện tích rộng, giáp ranh với các địa phương khác có mức độ THTP xảy ra

phổ biến hơn; ngược lại đối với các xã có diện tích nhỏ và nằm trọn trong địa giới

huyện Củ Chi có mức độ THTP thấp hơn.

Về cơ cấu THTP trên địa bàn huyện Củ Chi theo địa điểm, thời gian gây án,

qua khảo sát ý kiến các cán bộ công tác tại Cơ quan điều tra Công an huyện Củ Chi

cho thấy, các tội phạm xảy ra ở tất cả các xã, thị trấn thuộc địa bàn huyện Củ Chi và

địa điểm thường xảy ra theo từng nhóm tội phạm là: Nhóm tội xâm phạm sở hữu

thường xảy ra ở các nơi vắng vẻ, ít lại và thường diễn ra vào lúc trời tối. Nhóm tội

xâm phạm trật tự công cộng, xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm và

ma túy thường diễn ra ở nơi công cộng bất kể thời gian nào.

Về cơ cấu theo đặc điểm nhân thân người phạm tội, theo Bảng phụ lục 2.11,

có thể thấy rằng: Trong cơ cấu THTP rõ trên đại bàn huyện Củ Chi thì chiếm tỷ lệ đa

số là tội phạm do người phạm tội có các đặc điểm nhân thân lsf: nam giới, độ tuổi từ

18 đến dưới 30 chiếm đa số, đa số không có việc làm ổn định, thất nghiệp, trình độ

học vấn thấp. Khảo sát thực tiễn cho thấy, đa phần người phạm tội có hộ khẩu thường

trú ở huyện Củ Chi, còn lại là những người ở địa phương khác đến sinh sống, làm

việc trên địa bàn hoặc không có nơi cư trú ổn định.

- Về tính chất: Với vị tri giáp ranh với các tỉnh, thành phố khác nên nhiều đối

tượng đã lợi dụng đặc điểm này để thực hiện hàng loạt các vụ cướp giật, cướp đối với

người đi đường ở các khu vực giáp ranh nhằm dễ dàng trốn tránh sự truy xét của các

cơ quan có thảm quyền huyện Củ Chi. Ngoài ra, theo số liệu thống kê tại Bảng phụ

lục 2.5, 2.6, có thể thấy rằng số lượng bị cáo luôn nhiều hơn số vụ. Như vậy, có thể

kết luận, tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi không chỉ mang tính đơn lẻ mà còn có

nhiều trường hợp đồng phạm.

Về thiệt hại, báo cáo tổng kết hằng năm của Công an huyện Củ Chi trong thời

gian từ năm 2014 đến năm 2018, cho thấy: Số vụ phạm pháp hình sự đã gây ra thiệt

hại tài sản trị giá khoảng 26,588 tỷ đồng, làm chết 46 người, bị thương 126 người

(chưa bao gồm thiệt hại trong các vụ vi phạm quy định về phương tiện giao thông

đường bộ). Các thiệt hại này chủ yếu do nhóm các loại tội phạm sau gây ra, bao gồm:

+ Tội phạm xâm phạm quyền sở hữu (cướp, trộm cắp, cướp giật, lừa đảo, lạm

dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, hủy hoại tài sản). Tình huống trở thành nạn nhân

của các tội phạm này đa phần là do nạn nhân chủ quan, thiếu cảnh giác, lỏng lẻo trong

quản lý tài sản hoặc đến những nơi vắng người qua lại nên dễ tạo điều kiện cho người

phạm tội thực hiện ý định phạm tội nhằm chiếm đoạt tài sản. Trong các vụ hủy hoại

tài sản thì do những mâu thuẫn hàng ngày giữa nạn nhân và người phạm tội không

được giải quyết triệt để dẫn đến người phạm tội thực hiện hành vi hủy hoại tài sản

của nạn nhân.

+ Tội phạm xâm hại tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm (giết người, cố

ý gây thương tích, hiếp dâm trẻ em, dâm ô trẻ em, giao cấu với trẻ em, bắt giữ người

trái pháp luật). Trong các vụ án giết người, cố ý gây thương tích, tình huống phạm tội

đa phần do những mâu thuẫn khởi phát từ những mâu thuẫn phát sinh trong đời sống

xã hội, do say xỉn nên dễ bị kích động và không kiểm soát được bản thân. Một số ít

tình huống phát sinh tội phạm là do thù hận tình ái, mâu thuẫn kinh doanh dẫn đến

hành vi giết người hoặc cố ý gây thương tích. Trong các vụ án xâm hại tình dục trẻ

em, đa số các nạn nhân đều còn rất nhỏ tuổi (từ 5 đến 8 tuổi), chưa ý thức tự bảo vệ

mình trong khi cha mẹ bận rộn, thường xuyên phải gửi các bé cho người quen trông

nom nên dẫn đến người phạm tội có điều kiện thực hiện hành vi xâm hại tình dục.

Ngoài phần rõ của THTP như đã phân tích nêu trên thì qua nghiên cứu học

viên nhận thấy rằng ngoài các vụ phạm tội đã bị phát hiện, điều tra và xử lý thì phần

ẩn của THTP trên địa bàn huyện Củ Chi là tương đối lớn và có thể tồn tại dưới hai

dạng: Tội phạm ẩn tự nhiên và tội phạm ẩn nhân tạo.

Tội phạm ẩn tự nhiên là trường hợp các tội phạm thực tế đã xảy ra nhưng các

cơ quan chức năng đã không phát hiện được vì không có thông tin gì về chúng. Khác

với tội phạm ẩn tự nhiên, tội phạm ẩn nhân tạo lại có nguồn gốc từ các cơ quan bảo

vệ pháp luật khi tội phạm thực tế xảy ra, các cơ quan, người có thẩm quyền đã nắm

bắt được thông tin về chúng nhưng vì những lý do khác nhau mà hành vi phạm tội,

người phạm tội đó đã không bị xử lý theo pháp luật.

Theo số liệu thống kê tại Bảng phụ lục 2.3 thì hàng năm số lượng vụ án đã khởi

tố phải tạm đình chỉ điều tra do “đã hết thời hạn điều tra mà chưa xác định được bị

can” hoặc phải đình chỉ điều tra do “không chứng minh được bị can phạm tội” là

tương đối nhiều và đây chính là một dạng của tội phạm ẩn nhân tạo.

Trao đổi với các cán bộ đang công tác tại các cơ quan tiến hành tố tụng của

huyện Củ Chi, học viên nhận định nguyên nhân tội phạm ẩn của THTP ở địa phương

chủ yếu là do các yếu tố sau đây: Các đối tượng phạm tội thường có phương thức thủ

đoạn phạm tội và che giấu tội phạm một cách tinh vi, xảo quyệt; Một số người còn

có nhận thức sai lầm về hành vi phạm tội, ấu trĩ pháp luật mà không tố cáo những

hành vi phạm tội đã xảy ra; Do các cơ quan chức năng, người có thẩm quyền còn chủ

quan hay buông lỏng công tác quản lý địa bàn, quản lý đối tượng nên không kịp thời

phát hiện được những dấu hiệu phạm tội để ngăn chặn.

Có thể thấy rằng, những số liệu và sự phân tích trên đây đã phần nào đã nói

lên thực trạng về THTP rõ trên địa bàn huyện Củ Chi trong giai đoạn từ năm 2014

đến năm 2018, qua đó cho thấy những đòi hỏi từ thực tiễn về hiệu quả của hoạt động

PNTHTP trên địa bàn này trong thời gian tới.

Kết quả nghiên cứu cho thấy THTP trên địa bàn huyện Củ Chi, TP.HCM giai

đoạn từ năm 2014 đến năm 2018 là kết quả của những nguyên nhân, điều kiện sau:

- Kinh tế của huyện Củ Chi đang trên đà phát triển, do đó thu hút nhiều dự án

đầu tư, nhiều khu công nghiệp, cụm công nghiệp mọc lên. Kéo theo sự phát triển của

các khu công nghiệp, cụm công nghiệp là một số lượng lớn người lao động ở các địa

phương khác đến làm việc, cư trú trên địa bàn huyện và sự bùng nổ các loại hình dịch

vụ Internet, café, nhà hàng, quán ăn uống, hiệu cầm đồ, nhà nghỉ, nhà trọ, dẫn đến

tình hình ANTT thêm phức tạp, tội phạm có điều kiện ẩn náu để hoạt động là một

trong những nguyên nhân dẫn tới sự phát triển của các loại tội phạm về cờ bạc, mại

dâm, ma túy... Với vị trí giáp ranh nhiều địa phương thuộc TP.HCM và các tỉnh khác

nên THTP ma túy, cướp giật, cướp tài sản trên các khu vực này xảy ra khá phổ biến.

Mặt trái nền kinh tế thị trường còn tác động trực tiếp đến tâm lý, lối sống ích

kỷ, hẹp hòi của một bộ phận nhân dân, coi lợi ích của mình là trên hết. Sự hiểu biết

pháp luật của một bộ phận người dân còn hạn chế, cộng thêm lối sông ích kỷ, đố kỵ

nên tình làng, nghĩa xóm dần bị giảm sút, hoặc ngại va chạm sợ bị liên lụy nên để

mặc tội phạm xảy ra. Bên cạnh đó, việc thường xuyên sử dụng bia, rượu và các chất

kích thích khác, dẫn tới mất khả năng làm chủ bản thân cũng là một trong những

nguyên nhân, điều kiện phát sinh tội phạm giết người, cố ý gây thương tích.

Công tác tuyên truyền, giải quyết các mâu thuẫn của nhân dân chưa kịp thời,

triệt để, nhất là những vụ việc liên quan đến tranh giành lợi ích kinh tế, đất đai dẫn

đến phát sinh mâu thuẫn, xung đột, tự giải quyết bằng các hành vi côn đồ, xâm hại

sức khỏe, tính mạng người khác…

Tóm lại, có thể nhận định rằng THTP trên địa bàn huyện Củ Chi có nguyên

nhân chính là mặt trái của sự phát triển mạnh mẽ về mọi mặt của huyện Củ Chi, đặc

biệt là về kinh tế. Do đó, khi xây dựng kế hoạch và tiến hành các biện pháp PNTHTT,

các chủ thể cần chú trọng đến yếu tố này, kiểm soát mặt trái của sự phát triển kinh tế

là một trong những vấn đề mấu chốt và tiên quyết của hoạt động PNTHTP.

Năm là, hạn chế trong công tác giải quyết vụ án hình sự trên địa bàn huyện Củ

Chi của các cơ quan có thẩm quyền

Vấn đề này vừa là một trong những nguyên nhân, điều kiện của THTP trên địa

bàn huyện Củ Chi trong thời gian qua vừa là một trong những hạn chế của hoạt động

PNTHTP. Điều này được thể hiện rõ qua các thông số trong Bảng phụ lục 2.12. Theo

các thông số tại Bảng 2.12 thì trong khi số tội phạm được phát hiện có xu hướng giảm

hàng năm rất nhẹ hoặc thậm chí có năm tăng so với năm gốc 2014. Để thích ứng với

THTP đó, đáng lẽ số vụ án được đưa ra xét xử cũng chỉ có thể giảm nhẹ hoặc thậm

chí tăng tương ứng với mức tăng của số tội phạm. Tuy nhiên, trong thực tiễn thì số

vụ án hình sự được đưa ra xét xử lại có xu hướng giảm mạnh trong các năm so với

năm 2014. Sự đối chiếu đơn giản này là một minh chứng khác nữa cho thấy hiệu quả

công tác của các cơ quan bảo vệ pháp luật trong quá trình giải quyết các vụ án hình

sự trên địa bàn huyện Củ Chi.

Thực tế cho thấy rằng, công tác tiếp nhận, xử lý tin báo tố giác về tội phạm có

lúc chưa kịp thời dẫn đến một số vụ việc kéo dài; tình hình vi phạm pháp luật trong

các lĩnh vực quản lý nhà nước đặc biệt là lĩnh vực kinh tế và những vụ việc có dấu

hiệu tội phạm vẫn xảy ra nhưng chưa được kiểm tra, xác minh, xem xét, phân loại để

chuyển cơ quan có thẩm quyền khởi tố về hình sự; mức án do Tòa tuyên còn chưa đủ

nghiêm khắc nên chưa có răn đe dẫn đến tỷ lệ tái phạm cao.

2.3.2.2. Nguyên nhân của những hạn chế, khó khăn

Mặc dù đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận nhưng công tác PNTHTP

trên địa bàn huyện Củ Chi trong 5 năm qua cũng còn tồn tại những hạn chế nhất định

do nhiều nguyên nhân, và theo nhận thức của học viên, đó là những nguyên nhân sau:

- Nhận thức của các chủ thể về PNTHTP chưa rõ ràng và toàn diện

Các chủ thể chưa thấy hết được tác động tiêu cực của những vấn đề phức tạp

về THTP nảy sinh trong quá trình phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn; chưa thực sự

nhận thức được sâu sắc, toàn diện và đầy đủ về nguyên nhân, điều kiện làm phát sinh

THTP trên địa bàn huyện, về vai trò, ý nghĩa của hoạt động PNTHTP, về cơ chế

PNTHTP ở địa phương, về trách nhiệm của từng cơ quan, tổ chức, cá nhân trong chỉ

đạo, triển khai, thực hiện các hoạt động phòng ngừa.

- Số lượng, chất lượng, tinh thần trách nhiệm của đội ngũ cán bộ của các cơ

quan nhà nước và thành viên các tổ chức, tập thể tham gia PNTHTP chưa đáp ứng

yêu cầu của công tác này.

Tổ chức lực lượng chuyên trách PNTHTP còn nhiều hạn chế, cả về số lượng

và chất lượng. Việc phân công, phân cấp các lực lượng nghiệp vụ và bố trí cán bộ

điều tra viên, cán bộ Công an chuyên trách tại các khu công nghiệp trên địa bàn chưa

đảm bảo đáp ứng yêu cầu của công tác PNTHTP ở địa phương này. Chất lượng của

một bộ phận đội ngũ cán bộ trong các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức chính

trị - xã hội trên địa bàn vẫn còn nhiều hạn chế; năng lực nghiệp vụ, ý thức nghề nghiệp

của lực lượng hội viên các mô hình tự quản còn chưa cao…. Bên cạnh đó, biên chế

cán bộ trực tiếp làm công tác PNTHTP vẫn chưa được bố trí chưa thật hợp lý; do vậy

ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả các mặt công tác phòng ngừa.

Một bộ phận cán bộ làm công tác quản lý nhà nước còn buông lỏng công tác

quản lý, không kiên quyết đấu tranh, thiếu tinh thần trách nhiệm, thậm chí còn tiếp

tay cho tội phạm hoạt động cũng là một trong những nguyên nhân làm cho hiệu quả

của cơ chế phòng ngừa trên địa bàn còn chưa cao và bộc lộ nhiều hạn chế, thiếu sót.

- Quan hệ phối hợp của các chủ thể phòng ngừa vẫn còn bộc lộ những bất cập,

hạn chế như: Trong cơ chế phối hợp hoạt động giữa các chủ thể phòng ngừa, vị trí,

vai trò, nhiệm vụ của các chủ thể chưa được xác định đầy đủ, cụ thể; hoạt động phối

hợp có những thời điểm còn thiếu chặt chẽ, mang tính cục bộ từng lực lượng, chồng

chéo trong các đoàn kiểm tra liên ngành; sự phối hợp giữa các lực lượng, cơ quan

tham mưu còn hạn chế, chưa chủ động và thiếu thường xuyên.

- Cơ sở vật chất, trang thiết bị chuyên dùng phục vụ công tác như trụ sở làm

việc, phương tiện, công cụ hỗ trợ, kho lưu giữ tang vật, phương tiện vi phạm của các

cơ quan chức năng còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu công tác (số lượng

ít, thiếu các trang thiết bị hiện đại) cũng là môt nguyên nhân làm giảm hiệu quả công

tác phát hiện, xử lý THTP trên địa bàn.

Tiểu kết chương 2

Trong Chương 2, Luận văn đã tập trung làm rõ thực trạng PNTHTP trên địa

bàn huyện Củ Chi ở hai phương diện: Thực trạng nhận thức của các chủ thể phòng

ngừa và thực trạng hoạt động phòng ngừa THTP ở địa bàn này trong giai đoạn từ năm

2014 đến năm 2018. Đặc biệt, với việc tiếp cận nghiên cứu với góc độ chủ thể phòng

ngừa, Luận văn đã phân tích được thực trạng PNTHTP gắn liền với các chủ thể phòng

ngừa là các cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan bảo vệ pháp luật và các tổ chức chính

trị - xã hội và quần chúng nhân dân. Trên cơ sở đó, Luận văn đã đưa ra nhận xét, đánh

giá về thực trạng PNTHTP trên địa bàn huyện Củ Chi. Đây là căn cứ quan trọng để

đưa ra các giải pháp tăng cường hiệu quả PNTHTP trên địa bàn huyện Củ Chi trong

thời gian tới.

Chương 3

DỰ BÁO VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG HIỆU QUẢ

PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI PHẠM TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CỦ CHI,

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

3.1. Dự báo khả năng phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn huyện

Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới

3.1.1. Căn cứ thực hiện dự báo về khả năng phòng ngừa tình hình tội phạm

trên địa bàn huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh

Để dự báo về khả năng PNTHTP trên địa bàn huyện Củ Chi, TP.HCM trong

thời gian tới, học viên đã dựa trên những căn cứ sau đây:

- Những tài liệu phản ánh về tình hình kinh tế, văn hóa, xã hội của huyện Củ

Chi trong hiện tại và tương lai.

Tội phạm là hiện tượng xã hội được phát sinh và phát triển trong những điều

kiện xã hội nhất định. Vì vậy muốn biết THTP ở huyện Củ Chi TP.HCM diễn ra trong

tương lai thế nào cần phải biết được xu hướng phát triển của tình hình chính trị, kinh

tế, xã hội ở địa bàn này trên cơ sở nhận định của các cơ quan Đảng, Nhà nước và

được thể hiện bằng các chủ trương, chính sách, phương hướng phát triển kinh tế ở

trong phạm vi cả nước, Thành phố và huyện Củ Chi trong hiện tại và tương lai. Những

thông tin này sẽ giúp học viên có cơ sở để dự báo khả năng diễn biến của THTP từ

đó đề ra các giải pháp phù hợp và hiệu quả.

- Những tài liệu phản ánh về THTP và các tệ nạn xã hội trong thời gian đã qua

Để có thể đưa ra dự đoán về khả năng PNTHTP trên địa bàn huyện Củ Chi

trong tương lai, học viên cho rằng cần phải nắm bắt được thực trạng THTP và tệ nạn

xã hội đã và đang diễn ra ở địa bàn này. Những hiểu biết đó giúp người nghiên cứu

nắm vững được quy luật vận động, xu hướng phát triển của THTP trong thời gian tới,

góp phần củng cố độ chính xác của các nội dung dự báo. Những tài liệu này bao gồm

các báo cáo tổng kết hàng năm, hàng quý và các báo cáo chuyên đề của Công an

huyện Củ Chi về tình hình ANTT, trị an trên địa bàn.

- Những tài liệu liên quan đến công tác phòng, chống tội phạm của các cơ quan

chức năng trên địa bàn huyện Củ Chi.

Những tài liệu này bao gồm các văn bản pháp luật là cơ sở, phương hướng cho

các hoạt động đấu tranh phòng chống tội phạm tại huyện Củ Chi trong thời gian tới

bao gồm: Nghị quyết, Chỉ thị về công tác phòng ngừa tội phạm của Đảng ủy các cấp

từ Trung ương đến địa phương, Chương trình, Kế hoạch phòng ngừa tội phạm của

Chính phủ, UBND các cấp trên địa bàn TP.HCM và huyện Củ Chi.

Nội dung của các tài liệu nêu trên có thể giúp chúng ta nhận thức, đánh giá

khả năng, hiệu quả của công tác phòng chống tội phạm trên địa bàn cả nước nói chung

và huyện Củ Chi nói riêng. Những chủ trương chính sách không được bổ khuyết kịp

thời sẽ là cơ hội cho đối tượng tiếp tục thực hiện tội phạm và nảy sinh các phương

thức, thủ đoạn hoạt động phạm tội mới. Ngược lại, khi chúng ta có những chính sách

phát triển kinh tế, xã hội phù hợp, các văn bản pháp quy có nội dung chặt chẽ sẽ có

tác dụng ngăn chặn, phòng ngừa tội phạm trong hiện tại cũng như tương lai.

Qua nghiên cứu các tài liệu nêu trên, học viên đúc kết được một số nội dung

quan trọng là cơ sở cho việc đưa ra dự báo về khả năng PNTHTP trên địa bàn huyện

Củ Chi trong thời gian tới, đó là:

- Về tình hình kinh tế - xã hội, văn hóa, giáo dục của huyện Củ Chi trong hiện

tại và tương lai. Hiện tại và những năm tiếp theo, với các chính sách đổi mới của

Đảng và Nhà nước ta, huyện Củ Chi tiếp tục có những bước chuyển đổi vượt bậc kinh

tế, văn hóa, kỹ thuật... đặc biệt là khi Thành phố đang xúc tiến việc thực hiện các

chính sách đặc thù về kinh tế. Tuy nhiên, tình trạng này sẽ kéo theo những hệ lụy mà

giai đoạn lịch sử trước đó đã ghi nhận ở TP.HCM, đó là: Sự phân hóa giàu nghèo,

tình trạng thất nghiệp, quá tải dân số, tệ nạn xã hội, sự xuống cấp trong đạo đức, lối

sống, thói hưởng thụ, trụy lạc của một bộ phận dân cư…

- Về THTP và các tệ nạn xã hội trên địa bàn huyện Củ Chi trong thời gian vừa

qua và tương lai. Với xu hướng phát triển của tình hình kinh tế xã hội, văn hóa, giáo

dục trên địa bàn huyện Củ Chi trong thời gian tới, cho phép học viên dự báo về THTP

ở địa phương này trong khoảng 5 năm tiếp theo như sau:

Số vụ phạm tội trên địa bàn huyện Củ Chi luôn ở mức cao; tính chất và mức

độ tội phạm ngày càng nguy hiểm; một số loại tội phạm mới đã xuất hiện như tội

phạm đa quốc gia, xuyên quốc gia, tội phạm có tính quốc tế, tội phạm rửa tiền, sử

dụng công nghệ cao, buôn bán phụ nữ và trẻ em. Tỷ lệ tái phạm tội ngày càng cao.

Tỷ lệ người có trình độ hiểu biết về khoa học – công nghệ ngày càng tăng; việc sử

dụng các thành tựu của khoa học, công nghệ vào quá trình phạm tội ngày càng nhiều.

Tính đan xen của các loại tội phạm ngày càng phổ biến; tính xã hội của tội phạm ngày

càng rõ nét, mang “dấu ấn” mặt trái của kinh tế thị trường. Tình trạng thanh, thiếu

niên, người chưa thành niên phạm tội và vi phạm pháp luật có xu hướng tăng. Tội

phạm hình sự có xu hướng liên kết, hình thành các băng, nhóm tội phạm, tiềm ẩn

nhiều nguy cơ gây ra tội phạm nghiêm trọng. Tội phạm có tổ chức, hoạt động theo

kiểu “xã hội đen”, côn đồ hung hãn, bảo kê nhà hàng, xiết nợ thuê, đâm thuê chém

mướn… có xu hướng hoạt động ngang nhiên, trắng trợn, táo bạo, thách thức pháp

luật, nhất là ở các khu đô thị mới.

Số vụ phạm tội xâm phạm quyền sở hữu có chiều hướng giảm nhưng những

vụ diễn ra hết sức nghiêm trọng, sử dụng vũ khí nóng với nhiều thủ đoạn hết sức tinh

vi, xảo quyệt, dã man như dùng thuốc mê, dao, gậy… để tấn công nạn nhân. Đáng

lưu ý là xu hướng hình thành các băng, nhóm tội phạm cướp mang tính tổ chức, hoạt

động lưu động ở nhiều tỉnh, có nhiều đối tượng tham gia.

Tình trạng các đối tượng lợi dụng kinh doanh dịch vụ cầm đồ để hoạt động

biến tướng cho vay nặng lãi, hoạt động tín dụng đen... sẽ phát triển phổ biến hơn. Các

đối tượng thường tổ chức phát tán, dán tờ rơi tại các địa điểm công cộng, cột điện,

tường rào, nơi có nhiều người qua lại hoặc phát tán các tin nhắn nhằm lừa người dân

vay tiền với lãi suất cao. Do thủ tục cho vay đơn giản, không cần tài sản thế chấp nên

dù lãi suất cao gấp nhiều lần so với ngân hàng, vẫn có nhiều người dân tìm đến dịch

vụ này khi cần tiền. Một số người dân không có khả năng trả nợ theo như thỏa thuận

đã dẫn đến tình trạng đòi nợ thuê, cưỡng đoạt tài sản, cố ý gây thương tích, hủy hoại

tài sản… gây mất ANTT, ảnh hưởng đến đời sống của nhân dân, đồng thời là điều

kiện phát sinh, gia tăng hàng loạt loại tội phạm như cố ý giết người, gây thương tích,

gây rối trật tự công cộng, lừa đảo, cưỡng đoạt tài sản, bắt giữ người trái pháp luật...

Tội phạm về kinh tế ở địa bàn huyện Củ Chi tiếp tục nổi lên là sản xuất, buôn

bán hàng giả, hàng kém chất lượng, trốn thuế. Các tội phạm chức vụ trong thời gian

tới sẽ mất tính “ẩn” bởi sự kiên quyết trong đấu tranh phòng chống tội phạm, đặc biệt

là trong xu thế chính trị hiện nay. Theo đó, các loại tội phạm sau sẽ được phát hiện

và xử lý bao gồm: Cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế, gây

hậu quả nghiêm trọng trong quá trình quản lý đất đai, xây dựng các công trình phúc

lợi như đường giao thông, điện, trường học, kênh mương thủy lợi, trạm y tế và thực

hiện các chính sách xã hội như chính sách với người có công…; trong cấp phát kinh

phí, đầu tư xây dựng cơ bản. Thủ đoạn của tội phạm tham nhũng ngày càng tinh vi,

xảo quyệt; chủ thể các vụ tham nhũng ngày càng cao, gây hậu quả nghiêm trọng cho

nền kinh tế; làm tha hóa một bộ phận cán bộ công chức; làm ảnh hưởng nghiêm trọng

đến niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước.

Số vụ phạm tội về ma túy trong những năm tiếp theo trên địa bàn vẫn ở mức

cao; phần lớn là các tội vận chuyển, mua bán trái phép các chất ma tuý… Số người

nghiện vẫn có xu hướng gia tăng; hiện tượng sử dụng ma tuý tổng hợp đang gia tăng

mạnh trong giới trẻ đã gây ra mối lo lắng cho xã hội. Việc điều trị, cai nghiện hiệu

quả còn thấp, tỷ lệ tái nghiện rất cao. Nguồn ma tuý từ nước ngoài vào địa bàn này

còn rất lớn, khó kiểm soát; thủ đoạn hoạt động của bọn tội phạm hết sức tinh vi, xảo

quyệt, liều lĩnh, manh động, sẵn sàng chống trả quyết liệt, kể cả tự sát để bịt đầu

mối… sẽ gây rất nhiều khó khăn cho quá trình điều tra, khám phá.

Với quy định mới của Bộ luật hình sự hiện hành về chủ thể tội phạm là pháp

nhân thương mại thì dự báo trong những năm tiếp theo, tình trạng vi phạm pháp luật

hình sự về bảo vệ môi trường diễn trên địa bàn huyện Củ Chi sẽ xuất hiện và diễn

biến phức tạp, không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, đời sống của người dân,

đến sự phát triển bền vững về kinh tế, xã hội mà còn gây ra những phức tạp về ANTT.

Tệ nạn xã hội (cờ bạc, mại dâm, ma túy) trên địa bàn huyện Củ Chi tiếp tục

diễn biến hết sức phức tạp, có chiều hướng gia tăng. Hoạt động của các loại tệ nạn xã

hội sẽ tiếp tục làm cho tình hình ANTT trên địa bàn thêm phức tạp; đó là nguyên

nhân, điều kiện nảy sinh tội phạm.

3.1.2. Nội dung dự báo về phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn huyện

Củ Chi trong thời gian tới

- Dự báo về nguồn nhân lực PNTHTP: Tùy theo chức năng, nhiệm vụ, quyền

hạn được pháp luật quy định, các chủ thể phòng ngừa tiếp tục thực hiện các hoạt động

phòng ngừa trên cơ sở quan điểm chỉ đạo của Đảng và duy trì mối quan hệ phối hợp

hỗ trợ lẫn nhau để đảm bảo thực hiện các nội dung PNTHTP tại địa phương. Hoạt

động PNTHTP trên địa bàn huyện Củ Chi tiếp tục được thực hiện với sự tham gia

đông đảo, tích cực của quần chúng nhân dân bên cạnh các cơ quan quản lý nhà nước

và lực lượng nòng cốt là các cơ quan bảo vệ pháp luật trên địa bàn huyện Củ Chi.

Trong đó, lực lượng Công an trên địa bàn huyện tiếp tục có vai trò quan trọng trong

công tác PNTHTP. Đội ngũ cán bộ điều tra viên và cán bộ phụ trách khu vực ở các

khu công nghiệp được tăng cường về số lượng và chất lượng theo Đề án số 106 của

Bộ công an về “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy Bộ Công

an tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả” theo hướng heo hướng tinh gọn, hoạt động

hiệu lực, hiệu quả.

- Dự báo về cơ sở vật chất đảm bảo cho việc PNTHTP: Công tác phòng, chống

tội phạm tiếp tục nhận được sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền do đó

trong thời gian tới công tác này sẽ nhận được sự quan tâm, hỗ trợ mọi mặt về tài

chính, đảm bảo việc tu sửa cơ sở hạ tầng, tăng cường đầu tư, trang bị các công cụ,

phương tiện hỗ trợ cho các đơn vị chuyên trách trong việc thực hiện chức trách, nhiệm

vụ được giao. Ngoài ra, chính quyền địa phương tiếp tục thực hiện dự toán hàng năm

trong đó đảm bảo các nguồn kinh phí cho các hoạt động PNTHTP tại địa phương,

đáp ứng yêu cầu bảo đảm ANTT trị an trên địa bàn trong tình hình mới.

3.2. Giải pháp tăng cường hiệu quả phòng ngừa tình hình tội phạm trên

địa bàn huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới

3.2.1. Tăng cường năng lực phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn huyện

Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh

Để tăng cường năng lực phòng ngừa tội phạm của các chủ thể phòng ngừa,

cần phải thực hiện tích cực, đồng bộ nhiều giải pháp. Tuy vậy, tác giả nhận thấy có

hai giải pháp then chốt cần làm ngay, đó là: Tăng cường nhận thức và kiện toàn tổ

chức của các chủ thể PNTHTP trên địa bàn huyện Củ Chi.

3.2.1.1. Tăng cường nhận thức về phòng ngừa tình hình tội phạm

- Nâng cao nhận thức của các chủ thể lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng ngừa

Việc tăng cường nhận thức đối với cấp ủy, chính quyền huyện Củ Chi về

PNTHTP vấn đề hết sức quan trọng, mang tính cấp bách trong tình hình hiện nay.

Theo đó, việc tăng cường nhận thức của các chủ thể này được xác định bởi hai nội

dung sau đây:

+ Về nội dung nhận thức: Các chủ thể cần nâng cao nhận thức về THTP,

nguyên nhân, điều kiện của THTP trên địa bàn huyện, trong đó nhấn mạnh những

nguyên nhân thuộc về nhận thức và ý thức trách nhiệm của các cán bộ lãnh đạo, quản

lý; trách nhiệm của các cấp chính quyền, của mỗi cán bộ trong công tác quản lý nhà

nước, trong phòng, chống tội phạm trên địa bàn; sự cần thiết phải đổi mới và nâng

cao hiệu quả công tác phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong PNTHTP.

+ Về biện pháp nhằm tăng cường nhận thức: Trong thời gian tới, các chủ thể

cần phát huy tinh thần, trách nhiệm, đặc biệt là của người đứng đầu các cấp chính

quyền và các cơ quan quản lý nhà nước trên địa bàn huyện. Chủ tịch UBND huyện

và cấp xã, thị trấn phải luôn đề cao tinh thần trách nhiệm của bản thân, thường xuyên

quan tâm, nhắc nhở, quán triệt trong các cấp chính quyền, cán bộ, nhân viên nhận

thức đầy đủ hơn, nâng cao vai trò, trách nhiệm trong công tác quản lý nhà nước, trong

PNTHTP trên địa bàn. Trong các kỳ họp HĐND, UBND các cấp, các phòng, ban,

ngành chức năng huyện Củ Chi cần bố trí, sắp xếp đưa vào nội dung phản ánh về:

Công tác đảm bảo ANTT; tình hình tội phạm; chủ trương, quan điểm chỉ đạo, biện

pháp phòng ngừa và xử lý của Nhà nước...

Bên cạnh đó, căn cứ thực tế THTP ở từng khu vực trên địa bàn cũng như các

văn bản chỉ đạo của cấp trên, UBND các cấp cần cụ thể hóa thành các chỉ thị, nghị

quyết, chương trình, kế hoạch tổ chức thực hiện. Ngoài ra, UBND các cấp cần chủ

trì, chỉ đạo, phối hợp với các phòng, ban chức năng tích cực tiến hành tuyên truyền,

phổ biến tới cán bộ, nhân viên và quần chúng nhân dân. Thông qua đó mà các cấp

chính quyền, cán bộ cơ quan quản lý nhà nước nhận thức đầy đủ hơn, nâng cao vai

trò, trách nhiệm của mình, trong PNTHTP trên địa bàn huyện. UBND các cấp và các

phòng, ban chức năng căn cứ vào các văn bản chỉ đạo của cấp trên, căn cứ vào tình

hình thực tiễn có liên quan tới tình hình tội phạm trên địa bàn để ban hành các văn

bản quán triệt tới cán bộ, công chức, viên chức. Ngoài ra, UBND các cấp cần chủ

động nghiên cứu tổ chức các hội thi, cuộc thi tìm hiểu về pháp luật có liên quan tới

quản lý nhà nước trong từng lĩnh vực, về hoạt động PNTHTP. Đối tượng tham gia là

những cán bộ, công chức, viên chức thuộc các cơ quan, ban ngành hữu quan.

Trong các cuộc họp giao ban, họp sơ kết, tổng kết hàng năm, đặc biệt là sơ

kết, tổng kết các chuyên đề có liên quan tới công tác đảm bảo ANTT và PNTHTPcủa

các cơ quan bảo vệ pháp luật và liên ngành cần phải có nội dung nhấn mạnh về tình

hình, kết quả công tác PNTHTP trên địa bàn. Trong đó, đối với những địa phương

cấp xã làm tốt công tác PNTHTP cần thiết phải có những chỉ đạo của lãnh đạo chính

quyền về việc rút ra những bài học kinh nghiệm và phổ biến trong các cấp nhằm tác

động đến nhận thức của cán bộ, viên chức về hoạt động PNTHTP trên địa bàn.

Ngoài ra, do đặc thù của huyện Củ Chi là khu vực tập trung khá nhiều khu,

cụm công nghiệp của Thành phố, do đó, cấp ủy và chính quyền huyện Củ Chi cũng

cần quan tâm hơn đến việc quản lý ANTT ở các khu công nghiệp, thông qua các hoạt

động như: Nâng cao nhận thức của cán bộ lãnh đạo, quản lý trong các cơ quan quản

lý nhà nước đối với khu công nghiệp; Trong các kỳ họp HĐND, UBND, các ban,

ngành chức năng huyện Củ Chi cần bố trí, sắp xếp đưa vào nội dung phản ánh về

công tác đảm bảo ANTT ở các khu công nghiệp, THTP ở các khu công nghiệp, chủ

trương, quan điểm chỉ đạo, biện pháp phòng ngừa và xử lý của Nhà nước đối với các

doanh nghiệp đang hoạt động tại các khu công nghiệp trên địa bàn.

- Nâng cao nhận thức của các chủ thể trực tiếp tiến hành các hoạt động

PNTHTP

Trước hết, đối với lực lượng nòng cốt trong công tác PNTHTP thì việc nâng

cao trình độ, nhận thức cho đội ngũ cán bộ làm công tác bảo vệ pháp luật trên địa bàn

huyện Củ Chi là rất quan trọng. Đây là yếu tố đảm bảo cho sự thắng lợi của việc thực

hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Theo đó, để nâng cao

trình độ nhận thức về phòng ngừa tội phạm và khắc phục những tồn tại, thiếu sót

trong quá trình thực thi nhiệm vụ tại địa bàn huyện của các chủ thể, đặc biệt là đội

ngũ cán bộ trong cơ quan Công an, Viện kiểm sát, Tòa án trên địa bàn huyện Củ Chi,

cần phải chú ý thực hiện tốt các vấn đề sau đây:

Thứ nhất, Thủ trưởng các đơn vị, đặc biệt là các đơn vị Công an trên địa bàn

huyện Củ Chi cần tăng cường tổ chức quán triệt, giáo dục, nâng cao nhận thức về ý

nghĩa và tầm quan trọng của công tác phòng ngừa THTP cho các cán bộ trong đơn

vị, nhằm làm cho mỗi cán bộ thấy rõ được tầm quan trọng và hiệu quả của các biện

pháp quần chúng, biện pháp nghiệp vụ chuyên ngành đã được Đảng, Nhà nước và

ngành xác định. Từ đó có kế hoạch bồi dưỡng, hướng dẫn, cải tiến phương pháp để

từng cán bộ, chiến sĩ tùy theo yêu cầu nhiệm vụ được giao tại địa bàn đều nắm vững

và thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ của mình; xem đây là công tác thường xuyên,

phải thực hiện liên tục và phải có sự đầu tư đúng mực cho công tác này.

Thứ hai, các đơn vị chức năng Công an cần phải thường xuyên có kế hoạch

tập huấn, bồi dưỡng cho các lực lượng trực tiếp thực hiện công tác phòng chống tội

phạm tại địa bàn về kiến thức pháp luật, nghiệp vụ, kỹ năng thuyết phục, tuyên truyền,

nâng cao bản lĩnh chính trị và kỹ năng nghiệp vụ của cán bộ, chiến sĩ nhằm thực hiện

tốt hơn nữa nhiệm vụ được giao. Trong đó, cần chú ý đến công tác bồi dưỡng, tập

huấn, giáo dục nhận thức đối với cán bộ, chiến sĩ để họ nhận thức một cách đầy đủ

về nguyên tắc, ý nghĩa của các biện pháp phòng ngừa, đặc biệt là các biện pháp phòng

ngừa xã hội; tránh xu hướng coi trọng các biện pháp phòng ngừa chuyên biệt của lực

lượng Công an mà xem nhẹ, không phát huy được vai trò của các doanh nghiệp và

các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức quần chúng trong phòng ngừa tội phạm. Ngoài

ra, cần thường xuyên tổ chức các cuộc hội thảo, toạ đàm khoa học, trao đổi nghiệp

vụ về những vấn đề mới nảy sinh liên quan đến THTP trên địa bàn để làm rõ những

phương thức, thủ đoạn phạm tội mới, nguyên nhân, điều kiện của tội phạm và từ đó

có định hướng đấu tranh hiệu quả.

Thứ ba, các cơ quan bảo vệ pháp luật cần chú trọng thực hiện việc sơ kết, tổng

kết cũng như việc kiểm tra, đánh giá hiệu quả các chương trình, kế hoạch, quy chế

phối hợp đảm bảo ANTT giữa các đơn vị chức năng trong phòng ngừa tội phạm để

kịp thời rút ra những bài học kinh nghiệm trong quá trình tổ chức thực hiện. Qua đó,

tổ chức quán triệt, trao đổi kinh nghiệm trong toàn cơ quan, đơn vị để mỗi cán bộ

càng nhận thức sâu sắc, phát huy hơn nữa được vai trò, trách nhiệm của mình; mặt

khác, có định hướng khắc phục những tồn tại, hạn chế, uốn nắn những biểu hiện tiêu

cực, lệch lạc trong nhận thức và quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao.

Thứ tư, trong thời gian tới, chính quyền, đoàn thể trên địa bàn cần tăng cường

công tác tuyên truyền về nhằm nâng cao nhận thức của người dân trên địa bàn về các

vấn đề sau: Chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước;

thủ đoạn, tác động và hậu quả của các loại tội phạm xảy ra ở huyện Củ Chi, về quyền

và nghĩa vụ của người dân trong quá trình sinh sống và làm việc trên địa bàn huyện

Củ Chi. Việc nâng cao nhận thức của người dân về các nội dung trên giúp họ xác

định đúng đắn vị trí, vai trò cũng như lợi ích của mình khi tham gia hoạt động phòng

ngừa tội phạm; thấy được việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa trước hết là bảo

vệ quyền và lợi ích chính đáng của chính bản thân họ.

3.2.1.2. Kiện toàn tổ chức lực lượng phòng ngừa tình hình tội phạm

Xuất phát từ vị trí, vai trò của cơ quan Công an trong hệ thống chủ thể phòng

ngừa nên việc tổ chức lực lượng PNTHTP trên địa bàn huyện Củ Chi của cơ quan

Công an tác động trực tiếp đến hiệu quả của cơ chế phòng ngừa tội phạm. Tuy nhiên,

như học viên đã đề cập thì đây lại là mặt còn hạn chế về thực trạng tổ chức lực lượng

của chủ thể phòng ngừa này. Vì vậy, việc kiện toàn tổ chức lực lượng PNTHTP trên

địa bàn huyện Củ Chi của cơ quan Công an được đặt ra như một nhu cầu bức thiết,

theo đó cần phải thực hiện tốt những nội dung sau:

- Hoàn thiện tổ chức bộ máy và thống nhất phân công, phân cấp các lực lượng

nghiệp vụ CAND có chức năng PNTHTP trên địa bàn huyện Củ Chi

Trong thời gian qua, cơ cấu tổ chức bộ máy và việc phân công, phân cấp giữa

các đơn vị, lực lượng nghiệp vụ CAND còn nhiều bất cập, chưa thống nhất, dẫn đến

nhiều lúc, nhiều nơi công tác nghiệp vụ chưa được tiến hành một cách thường xuyên,

đồng bộ làm cho hiệu quả công tác PNTHTP ở nhiều địa phương trong đó có huyện

Củ Chi nói riêng còn những hạn chế nhất định đòi hỏi cần nhanh chóng hoàn thiện tổ

chức bộ máy, bổ sung lực lượng cán bộ điều tra viên, thống nhất phân công, phân cấp

các lực lượng nghiệp vụ thuộc Công an huyện nhằm đảm bảo tính chuyên trách và số

lượng nhân sự trong việc thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự, an toàn xã hội

tại địa phương.

Ngoài ra, với đặc thù địa bàn tập trung nhiều khu công nghiệp tiềm ẩn nhiều

nguy cơ về ANTT, an toàn xã hội, Công an huyện cần nhanh chóng bổ sung, bố trí

lực lượng cán bộ Công an chuyên trách tại các khu vực này nhằm nắm bắt thông tin,

diễn biến tình hình ANTT một cách thường xuyên, toàn diện, kịp thời phát hiện, xử

lý và ngăn chặn những hành vi phạm tội xảy ra. Theo đó, Công an huyện Củ Chi cần

báo cáo đề xuất Công an TP.HCM kiến nghị Bộ trưởng Bộ công an thành lập các đồn,

trạm Công an ở các khu công nghiệp trên địa bàn để tăng cường hiệu quả quản lý

ANTT ở những khu vực đặc thù này.

Sau khi đã kiện toàn lực lượng trên địa bàn, Công an huyện Củ Chi cần phân

công, phân cấp rõ chức năng thực hiện các biện pháp quản lý hành chính về trật tự xã

hội cho các lực lượng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an xã, thị

trấn, Đồn, Trạm Công an khu công nghiệp theo hướng từng lực lượng ở từng cấp có

phạm vi chức năng, nhiệm vụ đến đâu trong việc đăng ký, quản lý nhân khẩu; quản

lý, kiểm tra các doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh các ngành nghề thuộc danh mục

ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Đối với các khu công nghiệp, Công an huyện

cần phân công, phân cấp cụ thể cho từng lực lượng phối hợp với các doanh nghiệp để

tuần tra, bảo vệ tài sản; phân công rõ trách nhiệm cho Công an xã, thị trấn, Đồn, Trạm

Công an khu công nghiệp xây dựng phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”

ở khu vực phụ trách, có trách nhiệm thường xuyên kiểm tra, bồi dưỡng nghiệp vụ cho

hội viên các mô hình an ninh tự quản và lực lượng bảo vệ ở khu công nghiệp.

- Công an huyện cần phân công, phân cấp cụ thể cho từng lực lượng có trách

nhiệm thường xuyên tuyên truyền, vận động các doanh nghiệp và quần chúng nhân

dân cảnh giác, tố giác tội phạm; phân công rõ trách nhiệm của các đơn vị công an

trong việc xây dựng phong trào và phụ trách xã về ANTT phải thường xuyên tiếp

xúc, gửi thông báo đến các doanh nghiệp và địa bàn dân cư về tình hình ANTT và

đặc biệt là các phương thức, thủ đoạn phạm tội để người dân nâng cao cảnh giác, tích

cực tham gia phòng chống tội phạm.

3.2.2. Tăng cường mối quan hệ phối hợp của các chủ thể phòng ngừa

Mặc dù hiện nay, các đơn vị, ban, ngành chức năng trên địa bàn huyện Củ Chi

đã ban hành một số quy chế phối hợp trong giải quyết tình hình có liên quan đến công

tác bảo đảm ANTT và phòng ngừa tội phạm, tuy nhiên quan hệ phối hợp của các chủ

thể vẫn còn bị chồng chéo, trùng lặp và chưa được thường xuyên, liên tục. Để giải

quyết vấn đề này, học viên đề xuất những giải pháp sau:

- Hoàn thiện các quy định pháp luật về cơ chế phối hợp giữa các chủ thể trong

PNTHTP trên địa bàn huyện Củ Chi

Huyện ủy huyện Củ Chi cần chỉ đạo UBND huyện, các ban, ngành chức năng

khẩn trương rà soát, tổng hợp các văn bản đã được ban hành có liên quan đến phòng

ngừa THTP trên địa bàn, đặc biệt chú ý các văn bản quy định chức trách, nhiệm vụ,

quyền hạn cũng như quan hệ phối hợp của các chủ thể phòng ngừa như: các đề án,

phương án, kế hoạch bảo đảm ANTT, các quy chế phối hợp giữa các cơ quan, lực

lượng tham gia phòng chống tội phạm. Song song với đó, Ban pháp chế HĐND cần

tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các văn bản nêu trên để kịp thời

chấn chỉnh, khắc phục những sơ hở, thiếu sót trong quá trình thực hiện. Ngoài ra,

UBND huyện cần tăng cường tổ chức các hội nghị sơ kết, tổng kết về việc thực hiện

các quy chế phối hợp, các cuộc hội thảo chuyên đề về quan hệ phối hợp giữa các cơ

quan, lực lượng chức năng tham gia phòng ngừa THTP trên địa bàn… Trên cơ sở đó,

tiếp tục xây dựng, hoàn thiện các văn bản hoặc kiến nghị cấp trên xem xét, điều chỉnh

các văn bản liên quan.

Trong thời gian tới, huyện Củ Chi cần thiết phải xây dựng được Quy chế hoạt

động cho một số tổ chức xã hội tham gia phòng ngừa tội phạm, giữ gìn trật tự an toàn

xã hội trên địa bàn trên cơ sở phù hợp với các văn bản pháp luật có liên quan. Nội

dung Quy chế cần điều chỉnh những vấn đề chung về trách nhiệm, quyền hạn, nguyên

tắc, phương thức hoạt động, phối hợp với các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan…

trong quá trình thực hiện các hoạt động phòng ngừa tội phạm. Đây vừa là khuôn khổ

định hướng cho hoạt động phòng ngừa tội phạm của các tổ chức xã hội vừa là căn cứ

pháp lý để các cơ quan nhà nước quản lý, điều hành hoạt động của các tổ chức này.

- Đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa cơ quan Công an với các cơ

quan quản lý nhà nước và Ban quản lý các khu công nghiệp.

Các cơ quan chức năng mà đặc biệt là cơ quan Công an cần xác định công tác

tham mưu, phối hợp trở thành nhân tố giúp phát huy sức mạnh tổng hợp, hệ thống

các cơ quan, tổ chức, cá nhân này phải phân định bằng quy chế hoạt động cụ thể.

Trong thời gian tới, các đơn vị nghiệp vụ của Công an huyện Củ Chi cần phát huy

những điểm mạnh của mình trong hoạt động phòng ngừa tội phạm trên các lĩnh vực;

chủ động phối hợp với các lực lượng chức năng tổ chức thường xuyên các buổi trao

đổi, gặp gỡ, hội thảo các chuyên đề liên quan đến các lĩnh vực quản lý nhà nước; định

kỳ sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm trong việc thực hiện các quy chế, kế hoạch phối

hợp giữa lực lượng trong quản lý nhà nước, qua đó tăng cường hơn nữa quan hệ gắn

kết giữa các đơn vị, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, phòng ngừa tội

phạm trên địa bàn huyện.

3.2.3. Tăng cường tổ chức thực hiện các biện pháp phòng ngừa xã hội

Việc tổ chức thực hiện hiệu quả các biện pháp phòng ngừa xã hội (các biện

pháp phòng ngừa chung) có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc ngăn ngừa tội

phạm xảy ra. Vì vậy, trong thời gian tới, chính quyền huyện Củ Chi cần tăng cường

áp dụng và tổ chức thực hiện tốt những biện pháp phòng ngừa chung sau đây:

3.2.3.1. Các biện pháp kinh tế - xã hội

Một trong những nguyên nhân, điều kiện chủ yếu dẫn đến phát sinh tội phạm

chính các yếu tố tiêu cực về kinh tế - xã hội. Vì vậy, để nâng cao hiệu quả công tác

PNTHTP, huyện Củ Chi cần phải thực hiện đồng bộ một số biện pháp sau:

Thứ nhất, khắc phục tình trạng bất bình đẳng, sự phân hóa giàu nghèo, tình

trạng thất nghiệp, nghèo đóiccủa một bộ phận dân chúng… Để thực hiện khắc phục

tình trạng này cần chú ý thực hiện một số biện pháp như: Ưu tiên đầu tư phát triển

các địa bàn vùng sâu, vùng xa của huyện để thu hẹp khoảng cách giàu – nghèo giữa

các khu vực; kết hợp chặt chẽ chương trình xóa đói giảm nghèo với việc phát hiện,

giúp đỡ những người dân có hoàn cảnh sống khó khăn. Việc hỗ trợ vốn trong chương

trình xóa đói, giảm nghèo phải đúng đối tượng, phải hướng dẫn cách thức làm ăn,

phương hướng sản xuất cho bà con để mang lại hiệu quả cao nhất; Cần có chính sách

lao động và việc làm hợp lý, tạo công ăn việc làm cho người thất nghiệp; Đầu tư phát

triển các ngành nghề phù hợp với điều kiện của địa phương như các nghề truyền

thống, dịch vụ, du lịch… để có thể phát triển kinh tế nhanh và giải quyết việc làm cho

người lao động, góp phần hạn chế tình trạng thất nghiệp hoặc việc làm không ổn định.

Thứ ba, khắc phục tình trạng phức tạp về tình hình ANTT do số lượng người

dân nhập cư vào địa phương hàng năm rất lớn thì chính quyền địa phương phải thực

hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, đặc biệt là nhóm đối tượng thanh thiếu niên cơ

nhỡ, công nhân, đảm bảo các điều kiện sinh hoạt tối thiểu cho người dân, từng bước

nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân bằng những hoạt động cụ thể,

thiết thực, kết hợp với việc tăng cường tuyên truyền, giáo dục ý thức, tuân thủ những

quy định của pháp luật, của địa phương cho người dân.

3.2.3.2. Các biện pháp về văn hóa - giáo dục

Để nâng cao hiệu quả PNTHTP, các cấp ủy Đảng, chính quyền của huyện Củ

Chi cần quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, phổ

biến kiến thức pháp luật về phòng chống tệ nạn xã hộị và tội phạm cho người dân

thông qua các biện pháp như: Đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, giáo dục, nhất

là giáo dục về đạo đức, lối sống, chính sách, pháp luật bằng nhiều hình thức như: Tổ

chức các cuộc hội nghị tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; Tổ chức mít tinh,

cổ động, tuyên truyền, giao lưu, biểu dương những cá nhân điển hình; tổ chức các

chương trình văn hóa, văn nghệ, các khẩu hiệu tuyên truyền, giáo dục phòng, chống

tội phạm; khen thưởng xứng đáng cho cá nhân, tổ chức phát hiện, tố giác tội phạm;

Có chính sách đầu tư lâu dài trong việc nâng cao trình độ học vấn, nhận thức của

người dân bằng cách kết hợp các biện pháp nâng cao đời sống vật chất với các chương

trình khuyến học, khuyến tài trong các nhà trường, trong các hoạt động văn hóa, giáo

dục của các tổ chức đoàn thể, của các cấp quyền địa phương.

3.2.3.3. Giải pháp về tổ chức, quản lý xã hội

Xuất phát từ thực tế, những tác động tiêu cực trong công tác tổ chức, quản lý

xã hội là nhân tố phát sinh THTP trên địa bàn, để khắc phục yếu tố tiêu cực này,

huyện Củ Chi phải có các giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác quản lý hành chính

Nhà nước. Để thực hiện giải pháp này, đối với từng lực lượng làm công tác quản lý

xã hội, học viên đề xuất một số giải pháp như sau: Tăng cường tổ chức các hoạt động

kiểm tra, kiểm soát các tụ điểm kinh doanh, các ngành nghề nhạy cảm; đẩy mạnh

công tác nghiệp vụ điều tra cơ bản để nắm chắc tình hình, theo dõi hoạt động tổ chức

phạm tội diễn ra ở các địa bàn trọng điểm như: Các khu vực tập trung đông dân cư,

các địa bàn giáp ranh với các huyện thuộc tỉnh Long An, Tây Ninh, Bình Dương…

để kịp thời ngăn chặn, phòng ngừa loại tội phạm; tăng cường công tác nghiệp vụ để

quản lý những đối tượng có tiền án, tiền sự và những người có nguy cơ phạm tội;

Phân công trách nhiệm, phân cấp quản lý đối tượng, quản lý con người một cách cụ

thể, rõ ràng như: Lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm là lực lượng chủ trì, chịu trách

nhiệm chính tiến hành toàn diện công tác điều tra, quản lý đối tượng phạm tội; Cảnh

sát khu vực, Công an xã là những lực lượng tham gia có nhiệm vụ quản lý, nắm thông

tin về nhân khẩu, hộ khẩu, tình hình trật tự công cộng trên địa bàn được giao phụ

trách. Các lực lượng này phải thường xuyên phối hợp, trao đổi thông tin với nhau để

quản lý, nắm bắt những di, biến động của đối tượng có tiền án, tiền sự trên địa bàn.

3.2.4. Tăng cường tổ chức thực hiện các biện pháp phòng ngừa nghiệp vụ

Trước THTP trên địa bàn có xu hướng diễn biến phức tạp như trong dự báo thì

việc tăng cường áp dụng các biện pháp phòng ngừa nghiệp vụ có một ý nghĩa rất quan

trọng vì sẽ kịp thời phát hiện, xử lý người phạm tội và răn đe, phòng ngừa những

người khác phạm tội. Vì vậy, cần phải thực hiện tốt các biện pháp phòng ngừa sau:

Một là, tăng cường công tác nắm tin báo, tố giác về tình hình về tệ nạn xã hội

bằng các biện pháp cụ thể như:

- Phát huy vai trò, ý thức của nhân dân trong việc phát hiện, cung cấp thông

tin về các ổ nhóm phạm tội và người phạm tội. Để làm được điều này, trước hết cần

phải tổ chức tốt các hoạt động tuyên truyền, giáo dục ý thức pháp luật cho người dân;

kịp thời động viên, khen thưởng xứng đáng đối với cá nhân có công phát hiện, tố

giác, báo tin về tội phạm hoặc giúp các cơ quan pháp luật điều tra, xử lý những hành

vi vi phạm, tội phạm.

- Nâng cao chất lượng công tác tiếp nhận, giải quyết tin báo, tố giác tội phạm.

Các cơ quan chức năng cần quan tâm bố trí cán bộ làm công tác tiếp dân, đặt các hòm

thư tố giác tội phạm ở nhiều địa điểm công cộng để dễ dàng tiếp nhận tin báo từ các

nguồn khác nhau; thiết lập đường dây nóng tiếp nhận thông tin về tội phạm vào mọi

thời điểm. Cơ quan Công an cần chủ động phối hợp chặt chẽ với các lực lượng quân

đội, dân quân tự vệ, dân phòng, các tổ tự quản ở các khu dân cư, các ban quản lý nhà

hàng, khách sạn, nhà nghỉ, các khu vui chơi… để có được thông tin đầy đủ, chính xác

về THTP diễn ra ở những địa bàn này.

Hai là, tăng cường quản lý các đối tượng có tiền án, tiền sự:

- Rà soát, phân loại các đối tượng phạm tội, khoanh vùng những địa bàn trọng

điểm về tội phạm để phân công cụ thể lực lượng chịu trách nhiệm theo dõi, giải quyết.

Thông qua việc quản lý hộ khẩu, nhân khẩu của cấp xã để theo dõi các di, biến động

của những đối tượng có tiền án, tiền sự; chú trọng công tác nắm tình hình từ địa bàn

cơ sở, tổ dân phố, khu dân cư.

- Thường xuyên củng cố lực lượng an ninh cơ sở, các mô hình tự quản; tăng

cường hoạt động tuần tra, bảo đảm ANTT trên địa bàn khu phố, phối hợp với các tổ

chức đoàn thể tham gia quản lý, giáo dục các đối tượng phạm tội.

- Củng cố và hoàn thiện mạng lưới cộng tác viên đủ về số lượng, đảm bảo chất

lượng theo đó, cần rà soát, lựa chọn những người có đủ tiêu chuẩn, độ tuổi phù hợp

có khả năng tiếp cận với đối tượng phạm tội để theo dõi quản lý chặt chẽ.

Ba là, củng cố, nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của các cơ quan bảo vệ

pháp luật trong đấu tranh, phòng, chống tội phạm

- Đối với cơ quan Công an huyện, với nhiệm vụ giữ gìn an ninh trật tự, bảo

đảm an toàn xã hội trên địa bàn địa phương, lực lượng Công an hai cấp cần tập trung

theo dõi, nắm bắt tình hình, tăng cường hoạt động tuần tra, kiểm tra trên các tuyến,

địa bàn trọng điểm mà các đối tượng phạm tội thường xuyên hoạt động như: Tuyến

Quốc lộ 22, Tỉnh lộ 8, Tỉnh lộ 15, các địa bàn giáp ranh với các địa phương khác như

Tân Thạnh Đông, Tân An Hội, Bình Mỹ… Triển khai liên tục các cao điểm tấn công,

trấn áp tội phạm, tập trung trấn áp các băng, nhóm tội phạm nguy hiểm, tội phạm sử

dụng vũ khí gây án, giết người, cướp, cướp giật tài sản, cưỡng đoạt tài sản…; Tiếp

tục triển khai, nhân rộng mô hình tổ công tác phối hợp 03 lực lượng Cảnh sát giao

thông, Cảnh sát cơ động, Cảnh sát hình sự để chủ động phòng ngừa, phát hiện, xử lý

kịp thời số đối tượng tàng trữ vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ trái pháp luật, số

thanh, thiếu niên càn quấy, vi phạm trật tự, an toàn giao thông...; duy trì hoạt động

của lực lượng hình sự và các mô hình quần chúng đấu tranh với loại tội phạm.

- Đối với VKSND huyện Củ Chi, cần tăng cường trách nhiệm công tố, gắn

công tố với hoạt động điều tra, từ đó nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố,

kiểm sát điều tra và kiểm sát xét xử các vụ án hình sự, đảm bảo việc truy tố đúng

người, đúng tội, đúng pháp luật, không bỏ lọt tội phạm, không làm oan người vô tội.

- Đối với TAND huyện Củ Chi: Trong hoạt động xét xử các vụ án hình sự, Tòa

án phải thận trọng, khách quan để không kết án oan, sai. Đồng thời phải áp dụng đúng

pháp luật và chính sách hình sự để đảm bảo xử lý nghiêm minh, công bằng đối với

tội phạm, thực hiện đúng nguyên tắc cá thể hóa hình phạt. Hình phạt áp dụng đối với

các bị cáo phải tương xứng với tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội đã

gây ra, phải đủ nghiêm khắc để phát huy tác dụng trừng trị người phạm tội và có tính

răn đe, giáo dục, phòng ngừa chung cho xã hội.

- Các cơ quan có thẩm quyền cần tổ chức tốt hoạt động thi hành án hình sự bởi

lẽ, hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm được thể hiện khi bản án của Tòa án

được thi hành đầy đủ, kịp thời. Việc tổ chức tốt hoạt động thi hành án kết hợp với

việc thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, tạo việc làm cho người dân, nhất là

với số đối tượng được tha tù, đặc xá, trở về tái hòa nhập công đồng… sẽ góp phần

kéo giảm tình trạng tái phạm tội, tiến tới loại trừ việc phát sinh tội phạm.

3.2.5. Tăng cường cơ sở vật chất – kỹ thuật cho công tác phòng ngừa tội phạm

trên địa bàn huyện Củ Chi

Một trong những yếu tố làm giảm hiệu quả của công tác phòng, chống các tội

phạm của huyện Củ Chi hiện nay là do cơ sở vật chất - kỹ thuật còn thiếu thốn, lạc

hậu. Vì vậy, trong thời gian tới, địa phương cần có biện pháp tập trung và ưu tiên đầu

tư cơ sở vật chất – kỹ thuật cho công tác này như sau:

Thứ nhất, tăng cường xây dựng, đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng: Chính quyền

Tp. Hồ Chí Minh cần quan tâm đầu tư, hỗ trợ kinh phí, bố trí địa điểm để xây dựng

đầy đủ các trụ sở, nhà làm việc, nhà tạm giữ hành chính, kho chứa tang vật… của cơ

quan Công an huyện và UBND các xã; củng cố, nâng cấp các trụ sở, các phòng làm

việc nhằm tạo điều kiện tốt hơn nơi làm việc của các cơ quan chức năng.

Thứ hai, cần trang bị đầy đủ, trang bị mới các thiết bị, công cụ, phương tiện

hiện đại phục vụ công tác như: Hệ thống máy tính, điện thoại bàn, tủ đựng hồ sơ tài

liệu và các thiết bị văn phòng cho phòng làm việc của các cơ quan chức năng; trang

bị đủ các phương tiện liên lạc như: Máy bộ đàm, điện thoại di động, máy quay

camera…;các phương tiện đi lại như: Xe ô tô, xe chuyên dùng…; các công cụ hỗ trợ

và vũ khí như: Dùi cui, roi điện, súng đạn… và cấp phát kịp thời, đầy đủ trang phục,

phương tiện bảo hộ cho các lực lượng tuần tra, kiểm soát.

Thứ ba, đẩy mạnh việc đầu tư nâng cấp hệ thống các thiết bị, phương tiện kỹ

thuật công nghệ thông tin và ưu tiên ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ cho công

tác phòng ngừa tội phạm như: Ưu tiên đầu tư cho các dự án cung cấp máy tính, lắp

đặt đường truyền internet hoặc thực hiện các dự án phần mềm quản lý chuyên ngành

của các cơ quan chức năng.

Thứ tư, tăng cường nguồn lực kinh phí đầu tư cho công tác PNTHTP. Do tính

chất đặc thù của các hoạt động phòng ngừa là phải tổ chức tuần tra, kiểm soát, điều

tra, xác minh, mua tin… nên trên thực tế kinh phí từ được cấp từ ngân sách Nhà nước

không đủ để chi phí cho việc tổ chức các hoạt động phòng ngừa của địa phương. Vì

vậy, chính quyền địa phương cần phải thành lập Quỹ phòng, chống tội phạm để tăng

cường nguồn lực kinh phí, cấp bổ sung, hỗ trợ cho công tác PNTHTP. Đặc biệt, cần

quan tâm hỗ trợ kinh phí cho công tác đấu tranh chuyển hóa địa bàn trọng điểm phức

tạp về an ninh trật tự của các xã, thị trấn. Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác quản

lý, giám sát việc sử dụng kinh phí, bảo đảm đúng mục đích, tiết kiệm để phục vụ hiệu

quả cho công tác PNTHTP của địa phương.

Tiểu kết chương 3

Trong Chương 3, Luận văn đã những dự báo về khả năng hoạt động PNTHTP

và đưa ra các giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả PNTHTP trong thời gian tới, bao

gồm: Nâng cao nhận thức về công tác PNTHTP; kiện toàn và nâng cao năng lực của

cá chủ thể PNTHTP; tăng cường tổ chức thực hiện các biện pháp phòng ngừa và tăng

cường cơ sở vật chất - kỹ thuật cho hoạt động PNTHTP trên địa bàn huyện Củ Chi.

Đây là những vấn đề cốt lõi, có liên quan mật thiết, hữu cơ với nhau, trong đó nâng

cao nhận thức về công tác PNTHTP định hướng nhận thức cho hoạt động của các chủ

thể phòng ngừa tổ chức thực hiện các hoạt động PNTHTP. Còn tăng cường thực hiện

các biện pháp phòng ngừa xã hội và các biện pháp phòng ngừa nghiệp vụ là để hiện

thực hóa, những vấn đề lý luận và đường lối, chính sách, pháp luật về PNTHTP nhằm

ngăn chặn, đẩy lùi tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi trong thời gian tới.

KẾT LUẬN

Với mong muốn góp phần nâng cao hiệu quả công tác PNTHTP trên địa bàn

huyện Củ Chi, TP.HCM trong thời gian tới, Luận văn này đã được nghiên cứu một

cách khoa học và toàn diện, cả về mặt lý luận và thực tiễn.

Kết quả nghiên cứu của Luận văn đã giải quyết những vấn đề về lý luận phòng

ngừa THTP, bao gồm: Khái niệm, mục đích, ý nghĩa phòng ngừa THTP, các nguyên

tắc, nội dung PNTHTP; cơ chế phòng ngừa THTP. Trong đó, điểm nổi bật trong nội

dung của Luận văn đó là đã thống nhất nhận thức về khái niệm PNTHTP và cơ chế

PNTHTP. Luận văn đã nghiên cứu, làm rõ thực trạng PNTHTP trên địa bàn huyện

Củ Chi trong giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018 và nhận thấy rằng: Trước THTP

diễn biến phức tạp tại địa phương, các cấp chính quyền, các lực lượng chức năng và

các chủ thể tham gia kết quả nghiên cứu đã triển khai áp dụng những biện pháp nhằm

PNTHTP. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác PNTHTP nơi đây vẫn còn

tồn tại những hạn chế, bất cập về nhận thức, về tổ chức lực lượng, mối quan hệ phối

hợp giữa các lực lượng phòng ngừa cũng như cơ sở vật chất cho việc tiến hành các

hoạt động phòng ngừa. Trên cơ sở các kết luận, đánh giá được rút ra từ việc nghiên

cứu về thực trạng, kết hợp với các dự báo được nêu ra, Luận văn đã đưa ra các giải

pháp tăng cường hiệu quả PNTHTP trên địa bàn huyện Củ Chi, bao gồm: Nâng cao

nhận thức về công tác PNTHTP; kiện toàn và nâng cao năng lực của cá chủ thể

PNTHTP; tăng cường tổ chức thực hiện các biện pháp phòng ngừa và tăng cường cơ

sở vật chất - kỹ thuật cho hoạt động PNTHTP trên địa bàn huyện Củ Chi.

Như vậy, với tinh thần nghiên cứu một cách nghiêm túc, có sự giúp đỡ của các

ngành chức năng, các đồng chí lãnh đạo, giảng viên Học viện Khoa học xã hội, đặc

biệt là Giáo sư, Tiến sĩ - Nguyễn Ngọc Anh là Thầy hướng dẫn khoa học, nhìn chung,

kết quả nghiên cứu của Luận văn đã đáp ứng được mục đích nghiên cứu đề ra ban

đầu. Tuy nhiên, do hạn chế về kinh nghiệm và năng lực nghiên cứu nên Luận văn

không tránh khỏi những thiếu sót. Học viên rất mong nhận được những ý kiến đóng

góp của các nhà khoa học để Luận văn được hoàn thiện hơn.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Ban Chỉ đạo 138 của Chính phủ (1999), Kế hoạch số 01/BCĐ138/CP triển khai

thực hiện Nghị quyết 09/CP ngày 31/7/1998 của Chính phủ và Chương trình quốc

gia phòng, chống tội phạm, ban hành ngày 10/2/1999, Hà Nội;

2. Bộ Chính trị (2005), Nghị quyết số 49/NQ- TW về chiến lược cải cách tư pháp đến

năm 2020, ban hành ngày 02/6/2005, Hà Nội;

3. Bộ Chính trị (2010), Chỉ thị số 48/CT- TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng

đối với công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới, ban hành ngày

22/10/2010, Hà Nội;

4. Bộ Chính trị (2011), Chỉ thị số 03-CT/TW về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và

làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, ban hành ngày 14/5/2011, Hà Nội;

5. Bộ chính trị (2018), Nghị quyết số 22-NQ/TƯ về tiếp tục đổi mới, kiện toàn tổ chức

bộ máy của Bộ Công an tinh gọn hoạt động có hiệu lực hiệu quả, ban hành ngày

15/3/2018, Hà Nội;

6. Bộ Công an (2018), Đề án 106 về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ

chức bộ máy Bộ Công an tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, Hà Nội;

7. Chính phủ (2016), Nghị định số 96/2016/NĐ-CP quy định điều kiện về an ninh,

trật tự đối với một số ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, ban hành ngày

01/7/2016, Hà Nội;

8. Chính phủ (2016), Nghị định số 136/2016/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều

của Nghị định số 221/2013/NĐ-CP ngày 30 tháng 12 năm 2013 của Chính phủ

quy định chế độ áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt

buộc, Hà Nội;

9. Nguyễn Chí Dũng và tập thể tác giả (2004) Một số vấn đề về tội phạm và cuộc đấu

tranh phòng, chống tội phạm ở nước ta hiện nay, Nxb CAND, Hà Nội;

10. Công an huyện Củ Chi (2014 - 2018), Báo cáo tổng kết năm, TP.HCM;

11. Công an huyện Củ Chi - Phòng Giáo dục, Đào tạo huyện Củ Chi (2015), Quy chế

phối hợp giữa Phòng Giáo dục và Đào tạo với Công an huyện trong việc đảm

bảo an ninh trật tự, an toàn trường học từ năm 2010 đến tháng 8 năm 2015,

TP.HCM;

12. Công an huyện Củ Chi (2015), Kế hoạch 778/KH-CACC-TH ngày 17/10/2018 về

thực hiện Chỉ thị số 39/CT-TTg ngày 24/10/2017 của Thủ tướng Chính phủ về

tăng cường công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật

về chống người thi hành công vụ trên địa bàn huyện Củ Chi, TP.HCM;

13. Học viện Cảnh sát nhân dân (2002), Giáo trình Tội phạm học, Nxb. CAND, Hà

Nội;

14. Học viện Cảnh sát nhân dân (2013), Một số vấn đề tội phạm học Việt Nam, Nxb

CAND, Hà Nội;

15. Huyện ủy Củ Chi (2010), Kế hoạch số 13/KH-HU ngày 27/11/2015 về tăng

cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo đảm ANTT trong tình hình

mới, TP.HCM;

16. Huyện ủy Củ Chi (2017), Kế hoạch số 24/KH-HU ngày 16/5/2017 về tiếp tục đẩy

mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, TP.HCM;

17. Quốc hội (2015), Bộ luật Hình sự nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam,

Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội;

18. Quốc hội (2009), Bộ luật Hình sự nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam sửa

đổi bổ sung, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội;

19. Quốc hội (2003), Bộ luật Tố tụng hình sự nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt

Nam, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội;

20. Quốc hội (2015), Bộ luật Tố tụng hình sự nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa, Nxb

Chính trị quốc gia, Hà Nội;

21. Quốc hội (2013), Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Nxb

Chính trị quốc gia, Hà Nội;

22. Nguyễn Phùng Hồng (2001) Phòng chống tội phạm trong giai đoạn mới, Nxb

CAND, Hà Nội;

23. Hội đồng nhân dân huyện Củ Chi (2014-2018), Nghị quyết về Kế hoạch phát

triển kinh tế-xã hội huyện Củ Chi;

24. Trịnh Hùng (2015) Tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi, Thành phố Hồ

Chí Minh, Luận văn thạc sĩ luật học, Học viện khoa học xã hội, Hà Nội;

25. Lê Ngọc Quảng (2018). Phòng ngừa tội phạm ở các khu công nghiệp trên địa

bàn tỉnh Đồng Nai, Luận án tiến sĩ luật học, Học viên khoa học xã hội, Hà Nội;

26. Tổng cục xây dựng lực lượng - Bộ công an (2010), Giáo trình Tội phạm học,

Nxb. CAND, Hà Nội;

27. Thủ tướng chính phủ (2016) Quyết định số 623/QĐ-TTg về phê duyệt chiến lược

quốc gia phòng, chống tội phạm giai đoạn 2016-2025 và định hướng đến năm

2030, ban hành ngày 14/4/2016, Hà Nội;

28. Thủ tướng chính phủ (2019) Quyết định số 04/QĐ-TTg về việc thành lập, quản

lý và sử dụng Quỹ phòng, chống tội phạm, ban hành ngày 22/1/2019, Hà Nội;

29. Phạm Văn Tỉnh (2007) Một số vấn đề lý luận về tình hình tội phạm ở Việt Nam,

Nxb Tư pháp, Hà Nội;

30. Phạm Văn Tỉnh và Nguyễn Văn Cảnh (2013) Một số vấn đề tội phạm học Việt

Nam, Học viện Cảnh sát nhân dân - Bộ Công an, Hà Nội;

31. Phạm Văn Tỉnh (2011) “Phòng ngừa tội phạm và vấn đề bảo vệ quyền con người

– Một nghiên cứu liên ngành tội phạm học và nhân quyền học”, Tạp chí Cảnh sát

Nhân dân, số 7, tr. 7- 14.

32. Phạm Văn Tỉnh (2009) Tội phạm học và phòng ngừa tội phạm, Tạp chí Nhà nước

và Pháp luật, (số 4), tr. 57- 64;

33. Thủ tướng chính phủ (2011), Quyết định 282/QĐ-TTg về Kế hoạch thực hiện Chỉ

thị 48CT/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống

tội phạm trong tình hình mới, Hà Nội;

34. Thủ tướng chính phủ (2013), Chỉ thị số 22/CT-TTg về tăng cường thực hiện các

nhiệm vụ và giải pháp phòng, chống mại dâm trong tình hình hiện nay, Hà Nội;

35. Lê Thế Tiệm, Phạm Tự Phả và tập thể tác giả (1994) Tội phạm ở Việt Nam thực

trạng, nguyên nhân và giải pháp, Nxb CAND, Hà Nội;

36. Tòa án nhân dân huyện Củ Chi (2014- 2018), Các bản án sơ thẩm hình sự trên

địa bàn huyện, TP.HCM;

37. Tòa án nhân dân huyện Củ Chi (2014 – 2018), Thống kê xét xử sơ thẩm các vụ

án hình sự, TP.HCM;

38. Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh (2010), Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ

Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ IX (nhiệm kỳ 2010 -2015);

39. Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh (2013), Chỉ thị số 09-CT/TU ngày 09/01/2013

về Tăng cường lãnh đạo công tác bảo đảm an ninh, trật tự, tấn công, trấn áp tội

phạm, kéo giảm tội phạm hình sự và tệ nạn xã hội trên địa bàn Thành phố;

40. Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh (2015), Báo cáo chính trị của Đại hội đại biểu

Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ X (nhiệm kỳ 2015 -2020),

41. Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh (2015), Báo cáo chính trị của Đại hội đại biểu

Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ X (nhiệm kỳ 2015 -2020),

42. Trần Thị Ngọc Thuý (2018) Cơ chế phòng ngừa tình hình tội phạm từ thực tiễn

quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Học viện

Khoa học xã hội;

43. Trần Hữu Tráng (2011) Nguy cơ trở thành nạn nhân của tội phạm, Tạp chí Luật

học, số 10, tr. 55- 63;

44. Lê Xuân Trường (2017) Phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Trảng

Bom, tỉnh Đồng Nai, Luận văn thạc sĩ luật học, Học viện Khoa học xã hội;

45. Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh (2012), Kế hoạch số 3852/KH-UBND

ngày 03 tháng 8 năm 2012 về Triển khai thực hiện Chương trình hành động số

26-CT/TU ngày 20 tháng 6 năm 2012 của Ban Thường vụ Thành ủy về thực hiện

Chỉ thị số 09-CT/TW của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối

với phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới;

46. Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh (2013), Kế hoạch số 1326/KH-UBND

ngày 21/3/2013 về Thực hiện Chỉ thị số 09-CT/TU ngày 09 tháng 01 năm 2013

của Thành ủy về tăng cường lãnh đạo công tác đảm bảo an ninh , trật tự, tấn

công trấn áp tội phạm, kéo giảm tội phạm hình sự và tệ nạn xã hội trên địa bàn

Thành phố Hồ Chí Minh;

47. Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh (2016), Chương trình “Giảm nghèo

bền vững - Giai đoạn 2016 – 2020”;

48. Ủy ban nhân dân huyện Củ Chi (2015), Kế hoạch số 2329/KH-UBND về phòng

chống tội phạm, ma túy, mại dâm và phòng chống mua bán người trên địa bàn

huyện năm 2015, ban hành ngày ngày 06/4/2015, TP.HCM;

49. Ủy ban nhân dân huyện Củ Chi (2014-2018), Báo cáo về tình hình kinh tế, xã hội

huyện Củ Chi;

50. Ủy ban nhân dân TP. HCM (2012), Chỉ thị số 13/2012/CT-UBND về tăng cường

công tác quản lý nhà nước đối với cơ sở kinh doanh dịch vụ phát sinh tệ nạn xã

hội trên địa bàn Thành phố, ban hành ngày 25/4/2012, TP.HCM;

51. Đào Trí Úc và tập thể tác giả (1994) Tội phạm học, luật hình sự và luật tố tụng

hình sự, Nxb. Chình trị quốc gia, Hà Nội;

52. Viện kiểm sát nhân dân huyện Củ Chi (2014 – 2018), Tổng kết công tác năm,

TP.HCM;

53. Viện kiểm sát nhân dân huyện Củ Chi (2014 -2018) Thống kê hình sự các năm,

TP.HCM;

54. Viện kiểm sát nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh (2016), Báo cáo thống kê số

liệu Kiểm sát viên, Kiểm tra viên của Viện kiểm sát Thành phố;

55. Trịnh Tiến Việt (2008) “Khái niệm phòng ngừa tội phạm dưới góc độ tội phạm

học”, Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội, Kinh tế - Luật, số 24, tr.185-

199;

56. Võ Khánh Vinh (2002) Dự báo tình hình tội phạm, một số vấn đề lý luận – thực

tiễn, Nxb CAND, Hà Nội;

57. Võ Khánh Vinh (2009), Giáo trình tội phạm học, Trường Đại học Huế, Nxb

CAND, Hà Nội;

58. Võ Khánh Vinh (2014) Giáo trình sau đại học Luật hình sự Việt Nam (phần

chung), Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội;

59. Võ Khánh Vinh (2014) Giáo trình sau đại học Luật hình sự Việt Nam (phần các

tội phạm), Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội;

60. Nguyễn Hồng Vinh (2007) Hoạt động phòng ngừa tội phạm của Viện kiểm sát

nhân dân, Nxb Tư pháp, Hà Nội;

61. Nguyễn Như Ý (1999) Đại Từ điển Tiếng Việt, Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội;

62. Nguyễn Xuân Yêm (2001) Tội phạm học hiện đại và phòng ngừa tội phạm, Nxb

CAND, Hà Nội;

63. Nguyễn Xuân Yêm (2003) Mại dâm, ma túy, cờ bạc tội phạm thời hiện đại, Nxb

Công an nhân dân, Hà Nội.

PHỤ LỤC

Bảng 2.1. Các hình thức mô hình tự quản trên địa bàn huyện Củ Chi

(Giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018)

STT Hình thức Tình trạng

hoạt động

Tổ xe ôm tự quản 1 Còn hoạt động

Câu lạc bộ quản lý nhà trọ 2 Còn hoạt động

Tổ công nhân tự quản trong khu vực nhà trọ Còn hoạt động 3

Dòng họ tự quản 4 Còn hoạt động

Tiếng loa an ninh 5 Còn hoạt động

Đội thanh niên xung kích 6 Còn hoạt động

Mô hình trường học an toàn về ANTT 7 Còn hoạt động

Mô hình tổ công nhân đường phố phòng chống tội Từ năm 2015 8

phạm còn hoạt động

9 Tiếng kẻng an ninh Từ năm 2016

còn hoạt động

10 Đội dân phòng tự quản Từ năm 2016

còn hoạt động

11 Chốt nhân dân tự quản Từ năm 2016

còn hoạt động

12 Mô hình camera giám sát ANTT Từ năm 2016

còn hoạt động

13 Tổ công nhân viễn thông phòng chống tội phạm Từ năm 2017

còn hoạt động

14 Mô hình “Quản lý, cảm hóa, giáo dục, giúp đỡ Từ năm 2017

người lầm lỗi tại cộng đồng dân cư” (Mô hình 5+1) còn hoạt động

Nguồn: Công an huyện Củ Chi

Bảng 2.2. Thống kê về hoạt động tuyên truyền trong phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trên địa bàn huyện Củ Chi (Giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018)

Năm

Cuộc tuyên truyền phát động phong trào

Hình thức

Cuộc tuyên truyền phổ biến kiến thức pháp luật Nội dung Số lượng

Số lượng

3381 Số người tham gia 57381

Số người tham gia 9981 Họp tổ nhân dân, tổ dân phố

2014 1

6727 11385 2965 161260 nt 15 2015 22

30780 1004 47790 nt 2016 33

25000 2620 2017 29

146321 Họp tổ nhân tổ dân dân, phố; Ngày hội toàn dân bảo vệ ANTQ

2383 2018 Không

149098 Họp tổ nhân dân, tổ dân phố Không có thống kê cụ thể

có thống kê cụ thể

Kiến thức pháp luật, an giao toàn thông, an toàn lao động Về ANTT An toàn giao thông An toàn giao thông Tuyên truyền pháp luật, tình hình trật tự xã hội và các thức phương thủ đoạn phạm tội Tuyên truyền kiến thức pháp luật về ANTT, Luật thông Giao bộ, đường Luật lao động và các phương thức, thủ đoạn hoạt động tội phạm

Nguồn: Công an huyện Củ Chi

Bảng 2.3. Thống kê kết quả điều tra, khám phá tội phạm của Công an huyện Củ Chi ,

Thành phố Hồ Chí Minh (Giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018)

Năm Tin báo Khởi tố Đề nghị truy tố Đình chỉ Tạm đình chỉ Bị trả hồ sơ điều tra bổ sung

Vụ Bị can Vụ Bị can Vụ Bị can Vụ Bị can Vụ Bị can

548 400 472 238 411 141 5 2 0 19 43 2014

532 502 392 221 339 239 10 3 1 8 8 2015

467 0 374 338 218 322 137 6 7 48 94 2016

478 393 352 161 239 11 157 3 3 25 48 2017

432 397 261 183 252 1 204 2 1 4 4 2018

Tổng 2457 2072 1723 1021 1563 14 17 878 26

(Nguồn: Viện kiểm sát nhân dân huyện Củ Chi)

Bảng 2.4. Thống kê kết quả thực hành quyền công tố, kiểm sát giải quyết các vụ án hình sự của VKSND huyện Củ Chi , Thành phố Hồ Chí Minh (Giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018)

Năm Truy tố Yêu cầu điều tra bổ sung Đình chỉ Tồn

Bị can Bị can Vụ Bị can Vụ Bị can Vụ Vụ

237 448 43 0 0 3 7 19 2014

214 308 8 0 0 1 1 8 2015

210 307 94 0 1 0 0 48 2016

185 277 48 0 0 0 0 25 2017

182 251 4 0 0 5 5 4 2018

0 1 8 13 1028 1591 104 197 Tổng

(Nguồn: Viện kiểm sát nhân dân huyện Củ Chi)

Bảng 2.5. Thống kê kết quả giải quyết các vụ án hình sự của Tòa án nhân dân huyện Củ Chi

(Giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018)

Xét xử Trả điều tra Đình chỉ Tạm đình Tồn Án bị Án bị Năm Án trong kỳ

bổ sung chỉ hủy/sửa kháng cáo

/Kháng

nghị

Vụ Bị cáo Vụ Bị cáo Vụ Bị cáo Vụ Bị cáo Vụ Bị cáo Vụ Bị cáo Vụ Vụ

543 227 438 21 47 1 2 3 56 56 0 3/0 1 2014 286

393 214 308 21 21 0 0 0 38 85 3 3/0 0 2015 252

382 209 305 8 8 1 1 1 37 75 2 2/0 1 2016 248

361 179 278 33 59 5 0 0 31 78 2 1/15 4 2017 214

327 222 309 32 50 0 0 0 8 18 6 0/0 0 2018 230

7 3 4 2080 1051 1638 115 185 177 340 7 9/15 6 Tổng 1230

(Nguồn: Viện kiểm sát nhân dân huyện Củ Chi)

Bảng 2.6. Thống kê tội phạm và người phạm tội trên địa bàn huyện Củ

Chi được đưa ra xét xử ở hai cấp (Giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018)

Năm Cấp huyện Cấp tỉnh Hai cấp

Bị cáo Vụ Bị cáo Vụ Vụ Bị cáo

11 11 227 438 238 449 2014

214 308 8 8 222 316 2015

209 305 9 9 218 314 2016

179 278 7 7 186 285 2017

222 309 9 9 231 318 2018

Tổng 1051 1638 44 44 1095 1682

(Nguồn: TAND huyện Củ Chi, TAND TP.HCM)

Bảng 2.7. Cơ số tội phạm rõ trên địa bàn huyện Củ Chi

(Giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018)*

*Đơn vị dân cư là 10.000 dân

Năm Số tội phạm Số dân ở độ tuổi chịu Cơ số tội phạm

đã xét xử trách nhiệm hình sự

2014 238 10.97 216.882

2015 222 9.80 226.521

2016 218 8.96 243.132

2017 186 7.39 252.427

2018 231 9.29 248.747

Trung bình 219 8.64 237.542

(Nguồn: TAND huyện Củ Chi, TAND TP.HCM)

Bảng 2.8. Thống kê tội phạm rõ trên địa bàn huyện Củ Chi

(Giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018)

Năm

Tội phạm 5 Năm

2014 2015 2016 2017 2018

28 15 12 25 106 Tội cướp giật tài sản 26

52 63 57 72 289 Tội trộm cắp tài sản 45

Tội cưỡng đoạt tài sản 9 8 5 2 3 27

Tội cướp tài sản 10 6 5 5 8 34

Tội lừa đảo… 10 7 4 0 3 24

Tội lạm dụng tín nhiệm .. 9 6 8 2 7 32

Tội hủy hoại … tài sản 7 1 2 1 1 12

Tội tàng trữ...ma túy 51 54 73 64 308 66

Tội cố ý gây thương tích… 3 5 6 9 11 34

Tội giết người 8 6 7 5 8 34

Tội hiếp dâm trẻ em 3 2 2 2 1 10

Tội dâm ô đối với trẻ em 0 1 0 2 2 5

Tội giao cấu với trẻ em 2 1 1 2 2 8

Tôiị vô ý làm chết người 0 1 0 0 0 1

Bắt giữ người trái pháp luật 1 1 0 1 0 3

Tội sản xuất.. hàng giả 1 0 2 0 1 4

Tội sản xuất... vận 3 2 1 0 3 9

chuyển…hàng cấm

Tội trốn thuế 0 2 0 0 1 3

Tội tàng trữ... vũ khí quân 0 0 0 1 0 1

dụng

Tội vi phạm QĐ về điều 11 11 10 9 8 49

khiển PT giao thông

Tôi đánh bạc 23 15 7 5 4 54

Tội tổ chức đánh bạc 6 4 2 2 1 15

Tội môi giới mại dâm 1 1 0 0 0 2

Tội chứa mại dâm 3 2 1 4 2 12

Tội chống người thi hành 1 1 1 1 2 6

công vụ

Tội sửa chữa giấy chứng 2 3 1 0 0 6

nhận... cơ quan...

Tội làm giả con dấu tài liệu 2 1 1 0 0 4

Tội chứa chấp tài sản ... 1 1 1 0 0 3

Tổng cộng 238 222 218 186 231 1095

(Nguồn: TAND huyện Củ Chi, TAND TP.HCM)

Bảng 2.9. Thống kê tình hình tội phạm rõ trên địa bàn huyện Củ Chi theo

loại tội phạm (Giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018)

Năm

Loại tội 5 Năm

2014 2015 2016 2017 2018

Ít nghiêm trọng 164 151 142 126 147 730

Nghiêm trọng 54 55 62 41 62 274

Rất nghiêm trọng 9 8 5 12 13 47

Đặc biệt nghiêm trọng 11 8 9 7 9 44

Tổng 238 222 218 186 231 1095

(Nguồn: TAND huyện Củ Chi, TAND TP.HCM)

250

200

150

100

164

151

147

142

126

Biểu 2.1. Cơ cấu tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi giai đạon từ năm 2014 đến năm 2018 theo loại tội

Năm 2014 Năm 2015 Năm 2016 Năm 2017 Năm 2018

Ít nghiêm trọng Nghiêm trọng

Rất nghiêm trọng Đặc biệt nghiêm trọng

(Nguồn: TAND huyện Củ Chi, TAND TP.HCM)

Bảng 2.10: Cơ cấu tình hình tội phạm rõ trên địa bàn huyện Củ Chi xét theo tiêu chí địa bàn nơi xảy ra tội phạm (Giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018)

Stt Địa bàn Năm Năm Năm Năm Năm 5 năm

2014 2015 2016 2017 2018 Số vụ Tỷ lệ

1 An Nhơn Tây 13 10 9 11 13 56 5.1%

2 Nhuận Đức 12 6 13 12 50 4.5% 7

7 8 3 Tân Thạnh Tây 9 8 39 3.5% 7

12 7 4 Phước Vĩnh An 10 12 52 4.7% 11

11 8 5 Trung Lập Hạ 12 11 49 4.5% 7

11 6 6 TT. Củ Chi 10 15 49 4.5% 7

9 13 7 Phước Thạnh 12 11 53 4.8% 8

10 14 8 Hòa Phú 11 11 55 5.0% 9

11 18 9 Tân An Hội 13 7 57 5.2% 8

12 16 10 Thái Mỹ 11 11 60 5.5% 10

11 13 11 Tân Thông Hội 10 14 58 5.3% 10

12 15 12 Tân Phú Trung 11 13 59 5.4% 8

8 13 13 Phú Hòa Đông 12 10 48 4.4% 5

11 16 14 Trung An 10 11 62 5.6% 14

13 9 15 Phú Mỹ Hưng 11 14 58 5.3% 11

10 9 16 Phạm Văn Cội 10 12 50 4.5% 9

9 11 17 Phước Hiệp 10 9 47 4.3% 8

11 18 Trung L.Thượng 9 8 8 41 3.7% 5

11 10 19 Bình Mỹ 10 11 54 4.9% 12

11 12 20 An Phú 10 8 50 4.5% 9

9 10 21 Tân Thạnh Đông 13 10 53 4.8% 11

238 227 218 186 231 Tổng 1095 100%

(Nguồn: TAND huyện Củ Chi, TAND TP.HCM)

Bảng 2.11. Thống kê đặc điểm nhân thân người phạm tội trên địa bàn huyện Củ Chi, TP.HCM (Giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018) Độ tuổi

Trình độ học vấn

Nghề nghiệp

Giới tính

Năm

Tiền án, tiền sự Có Không

Số người phạm tội

Không biết chữ

Trên 60

Nam Nữ Không nghề nghiệp

Cao đẳng trở lên

Lao động phổ thông

Nghệ nghiệp ổn định

Từ 14 đến dưới 18

2014 2015 2016 2017 2018 Tổng

449 316 314 285 318 1682

14 19 14 13 12 72

Lớp 1 Đến Lớp 5 40 54 45 36 26 201

Lớp 6 Đến Lớp 9 208 163 154 174 182 881

Lớp 10 Đến Lớp 12 184 78 97 57 90 596

3 2 3 5 8 22

22 34 39 33 37 165

Từ 18 đến dưới 30 255 182 190 172 172 971

Từ 30 đến dưới 60 167 96 85 74 109 531

5 4 5 6 3 23

170 34 433 133 20 298 100 22 288 89 24 262 290 95 28 1556 126 587

244 120 140 145 139 788

35 63 74 51 84 307

402 47 257 59 274 40 247 38 39 279 223 1459

(Nguồn: TAND huyện Củ Chi, TAND TP.HCM)

Bảng 2.12. Tỷ lệ giữa số tội phạm đã xét xử và số tội phạm được phát hiện trên địa bàn huyện Củ Chi, TP.HCM (Giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018)

Năm % % Tỷ lệ 2:1

(1) Số tội phạm được phát hiện 411 510 384 400 406 100.00% 124.09% 93.43% 97.32% 98.78% (2) Số tội phạm đã xét xử 238 222 218 186 231 100.00% 93.28% 91.60% 78.15% 97.06% 57.91% 43.53% 56.77% 46.50% 56.90% 2014 2015 2016 2017 2018

Nguồn: Công an huyện Củ Chi, TAND huyện Củ Chi và TAND TP.HCM

Luận văn Thạc sĩ Luật học: Phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRẦN HOÀNG DŨNG

N G À N H

PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI PHẠM TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CỦ CHI, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

T Ộ

LUẬN VĂN THẠC SĨ

TỘI PHẠM HỌC VÀ PHÒNG NGỪA TỘI PHẠM

I P H Ạ M H Ọ C V À P H Ò N G N G Ừ A T Ộ

HÀ NỘI, năm 2019

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRẦN HOÀNG DŨNG

PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI PHẠM TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN CỦ CHI, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Chuyên ngành: Tội phạm học và phòng ngừa tội phạm

Mã số: 8.38.01.05

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

GS.TS NGUYỄN NGỌC ANH

HÀ NỘI - 2019

Năm

Cuộc tuyên truyền phát động phong trào

Cuộc tuyên truyền phổ biến kiến thức pháp luật Nội dung Số lượng

Trình độ học vấn

Nghề nghiệp

Giới tính

Năm

Tiền án, tiền sự Có Không

Số người phạm tội

2014 2015 2016 2017 2018 Tổng

449 316 314 285 318 1682

14 19 14 13 12 72

Lớp 1 Đến Lớp 5 40 54 45 36 26 201

Lớp 6 Đến Lớp 9 208 163 154 174 182 881

Lớp 10 Đến Lớp 12 184 78 97 57 90 596

3 2 3 5 8 22

22 34 39 33 37 165

Từ 18 đến dưới 30 255 182 190 172 172 971

Từ 30 đến dưới 60 167 96 85 74 109 531

5 4 5 6 3 23

170 34 433 133 20 298 100 22 288 89 24 262 290 95 28 1556 126 587

244 120 140 145 139 788

35 63 74 51 84 307

402 47 257 59 274 40 247 38 39 279 223 1459

Có thể bạn quan tâm

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Giới thiệu

Về chúng tôi

Việc làm

Quảng cáo

Liên hệ

Chính sách

Thoả thuận sử dụng

Chính sách bảo mật

Chính sách hoàn tiền

DMCA

Hỗ trợ

Hướng dẫn sử dụng

Đăng ký tài khoản VIP

093 303 0098

support@tailieu.vn

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi

Facebook

Youtube

TikTok